Transcript O 2 - Mastsavlebeli.Ge

მასწავლებელთა პროფესიული განვითარების ცენტრი@2011, პროფ. ელიზბარ ელიზბარაშვილი
რას წარმოადგენს ოზონი?
 ოზონის მოლეკულური ფორმულაა O3
პარამეტრი
მნიშვნელობა
მოლეკულური მასა
47.998 g·mol−1
ფერი
მოცისფრო გაზი
სიმკვრივე
2.144 g/L (0 °C),
ლღობის ტემპერატურა
80.7 K, −192.5 °C
დუღილის
ტემპერატურა
161.3 K, −111.9 °C
წყალში ხსნადობა
0.105 g/100mL
(0 °C)
ატმოსფეროს ფორმირება
პირველი
მცენარეები –
ციანობაქტერიები–
გაჩნდნენ 3000 მლნ
წლის წინ
ოკეანეების
ზედაპირზე
Fe+O2FeO, Fe2O3,
Fe3O4
Si+O2 SiO2
S+O2SO2
...
ატმოსფეროს შედგენილობა
ნივთიერება
შედგენილობა,
%
ნივთიერება
შედგენილობა,
%
აზოტი
78
CO2
353
ჟანგბადი
21
Ne
18
არგონი
1
He
5
CH4
1.7
Kr
1.1
H2
0.5
N2O
0.3
Xe
0.09
NO, N2O, N2H5 ...
0.003
ოზონი – ატმოსფეროს “ჟანდარმი”
ოზონის შრე იმდენად
მცირე ზომისაა, რომ
დედამიწის
ზედაპირზე რომ
მოვათავსოთ,
მხოლოდ 3 მმ ფენის
სახით შემოერტყმოდა
მას.
ოზონის შრე შთანთქავს
ულტრაიისფერ
გამოსხივებას.
როგორ წარმოიქმნება ოზონი ატმოსფეროში?
 ოზონი მიიღება ჟანგბადის მოლეკულის
ურთიერთქმედებით ჟანგბადის რადიკალთან:
O2 + O  O 3
 ჟანგბადის რადიკალი მიიღება ჟანგბადის
მოლეკულაზე დიდი ენერგიის ზემოქმედებით:
როგორ წარმოიქმნება ოზონი ატმოსფეროში?
 აქედან დასკვნა:
ოზონი მიიღება ჟანგბადის მოლეკულაზე დიდი
ენერგიის ზემოქმედებით:
3
3O2  2O3
2
მაღალი ტემპერატურა,
გამოსხივება,
ელექტრული რკალი, ...
ოზონის მიღების ქიმიზმი
(1)
O2
+ h
(2)
O
+ O2
O3
(3)
O
O
O2
(4)
O
+
+
O3
O2
+
(5)
O3 + h
O2
+O
O
+
O
 kj /mo l i
 kj /mo l i
O2
ამ რეაქციის წყალობით
ულტრაიისფერი სხივები არ აღწევენ
ჩვენამდე!!!
 kj /mo l i
101014 – 14 014 ჰერცი
ენერგიის
გამოსათვლელად
გამოიყენეთ ფორმულა
E=h
რამდენ ხანს გვექნება ოზონი?
 ოზონის წარმოქმნა დაშლის რეაქცია წონასწორულია:
O2 O3
 ანუ ოზონის წარმოქმნისა და დაშლის რეაქციების
სიჩქარეები ტოლია. ასეთ მდგომარეობას ეწოდება
სტაციონარული.
?
კითხვა: შესაძლებელია თუ არა
სტაციონარული
მდგომარეობის
დარღვევა?
პასუხი: დიახ!
ოზონი – საშიში აგენტი!
მზეზე გარუჯვა
ულტრაიისფერი
სხივების
დამსახურებაა.
ოზონი – საშიში აგენტი!
გარუჯვა
ხელოვნურად
მოწყობილ
სოლარიუმებშიც
არის
შესაძლებელი
იცით თუ არა რომ?
გასული საუკუნის
დასაწყისამდე
ადამიანები მზესა და
შესაბამისად მასზე
გარუჯვას გაურბოდნენ.
გარუჯვა “მოდაში” 1920–იანი წლებიდან
შემოვიდა.
მას დასაბამი დაუდო ცნობილმა
დიზაინერმა კოკო შანელმა
რამდენად სწორი იყო ამ მოდას აყოლა?
სულ უფრო და უფრო მეტი მედიკოსი ამტკიცებს, რომ კანის სიმსივნის –
მელანომის – გამომწვევი მიზეზი არის მომატებული მზის რადიაცია!
როგორია სტატისტიკა?
მელანომითა და სხვა კანის სიმსივნეებით გარდაცვლილი ადამიანების
რაოდენობა ყოველ 100,000 მოსახლეზე.
ოზონის შრის განაწილება დედამიწის გარშემო
ოზონის შრის გათხელება პირველად
შენიშნული იქნა ინგლისელი მეცნიერების
მიერ 1970–იანი წლების ბოლოს.
რა იწვევს ოზონის შრის გაქრობას?
CH3Cl
რა იწვევს ოზონის შრის გაქრობას?
CH3Cl
რა იწვევს ოზონის შრის გაქრობას?
ფრეონები –
ფთორორგანული
ნაერთები
ცნობისათვის!
თანამედროვე
დეოდორანტებში
ფრეონის გამოიყენება
აკრძალულია.
მის ნაცვლად
გამოიყენება ბუტანი!
რა იწვევს ოზონის შრის გაქრობას?
ფრეონები –
ფთორორგანულ
ი ნაერთები
ქლორისა და ფთორის ატომების როლი
 Cl + O3  ClO + O2
 ClO + O  Cl + O2
 O + O3  O2 + O2
 Cl + O3  ClO + O2
ანალოგურად მოქმედებს ფთორის
ატომებიც.
იცით თუ არა რომ...
ქლორის 1 მოლეკულა
შლის
ერთ მილიონამდე
აზონის მოლეკულას!
ჰიდროქსილ–რადიკალების როლი
HO + O3  H2O + O2
H2O + O  HO + O2
ხელახლა წარმოქმნილი OH
რადიკალები თავიდან შედიან
ოზონის მოლეკულასთან
რეაქციაში!
როგორ მივიღოთ ოზონი?
დიელექტრიკის მილი
ელექტრული
რკალი
ელექტროდები
როგორ მივიღოთ ოზონი?
ოზონის გენერატორი
როგორ მივიღოთ ოზონი?
როგორ მივიღოთ ოზონი?
ოზონი და მედიცინა – ოზონოთერაპია
ქოლესტერინის დაშლა
არის
ანტინეოპლასტიური –
ხელს უშლის სიმსივნის
უჯრედების
განვითარებას
ლეიკოციტების
გამომუშავება
სპობს ბაქტერიებს
ძლიერი ანტივირუსული
მოქმედება
ინტერფერონის
გამომუშავება
ოზონი და მედიცინა – ოზონოთერაპია
 ოზონი ააქტიურებს სისხლის წითელი ბურთულაკების
მობილობას
ოზონი და ჯანმრთელობა – კრების ციკლი
ოზონი აჩქარებს
ლიმონმჟავა
ციკლს –
კრების ციკლი
http://z.about.com/d/chemistry/1/0/F/m/citricacidcycle.jpg
ოზონი და ტექნიკა, ყოფაცხოვრება...
მედიკამენტების სინთეზი
პარფიუმერული პროდუქტების
სინთეზი
ოზონოლიზის რეაქცია მრავალი ნაერთის მისაღებად გამოიყენება
ოზონი და ტექნიკა, ყოფაცხოვრება...
საავადმყოფოების
სამრეცხაოების
დეზინფექცია
ოზონის მიკრო სარეცხი მანქანა
ოზონი და ტექნიკა, ყოფაცხოვრება...
კვების პროდუტქების
საწარმოები
ორანჟერიები
ოზონი და ტექნიკა, ყოფაცხოვრება...
სასმელი წყლის
დეზინფექცია
ოზონი და ტექნიკა, ყოფაცხოვრება...
საცურაო აუზების წყლის დეზინფექცია
დეზინფექცია
ოზონი და ტექნიკა, ყოფაცხოვრება...
ოთახის დეოდორიზება – სისუფთავის სურნელი
ოზონი და ტექნიკა, ყოფაცხოვრება...
საწარმოო ჩამდინარე
წყლების გაწმენდა
ოზონი და ტექნიკა, ყოფაცხოვრება...
გაუფერულება და ქიმწმენდა
ოზონის
ზემოქმედების კვალი
დასასრულს...
კარგი
ცუდი
კარგი
საზიზღარი
ცუდი
საჭირო
საინტერესო ინტერნეტ რესურსები
 http://www.ozonedepletion.co.uk
 http://www.io3a.org/
 http://www.ozone-association.com/
 http://www.theozonecompany.co.za/about-ozone
 http://www.informaworld.com/smpp/title~content=t713610645
 http://www.ozone-db.org/frames/home/what.html
 http://www.epa.gov/ozone/
მადლობთ ყურადღებისათვის