Transcript ดัชนีค - map@nu

ดัชนีความมัน่ คงด้านน้ ากับการวางแผนน้ าจังหวัด
รศ ดร สุจริ ต คูณธนกุลวงศ์
คณะวิศวกรรมศาสตร์
จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
๒๒ มีนาคม ๒๕๕๔
1
หัวข้อนาเสนอ
•
•
•
•
•
แนวคิดเกี่ยวกับดัชนีความมัน่ คงทางน ้า
แนวคิดการวางแผนด้ านน ้าระดับจังหวัด
การใช้ ดชั นีความมัน่ คงทางน ้ากับการวางแผนน ้าระดับจังหวัด
ตัวอย่าง
งานวิจยั ระยะต่อไป
2
ทบทวนวรรณกรรม
•
•
•
•
•
ADB (2007)
UNEP (2008)
APN (2008)
China (2007)
Jarkarta (2007)
3
ทบทวนวรรณกรรม
• รายงานการสารวจของ มูลนิธิเศรษฐกิจใหม่ หรื อ NEF (New
Economic Foundation) ได้ ทาการสารวจดัชนีความสุขในประเทศ
ต่ างๆขึน้ ในปี 2549 โดยใช้ ดัชนี Happy Planet Index (HPI) ซึ่งเป็ น
ดัชนีวัดความสุขที่นาดัชนีวัดผลกระทบทางสิ่งแวดล้ อมมาใช้ ประเมิน
ควบคู่ไปกับดัชนีวัดความอยู่ดีมีสุขของประชากร ทัง้ นี ้ ดัชนี HPI
องค์ ประกอบด้ วย
1) “ความพึงพอใจในชีวิต”
2) ความยืนยาวของอายุ (life expectancy)
3) รอยเท้ านิเวศ (ecological footprint)
จากการสารวจพบว่ าจาก 178 ประเทศทั่วโลก ประเทศไทยติดอันดับ
32
4
ทบทวนวรรณกรรม
• ศูนย์ บริการวิชาการแห่ งจุฬาลงกรณ์ มหาวิทยาลัย “โครงการวิเคราะห์
ผลกระทบทางเศรษฐกิจและภูมิสงั คมของโครงการโรงผลิตน ้าประปาฝั่ ง
ตะวันตกของกรุงเทพ” จากแนวทางดัชนีความร่มเย็นเป็ นสุขของสังคมไทย
ของสศช. งานศึกษานี ้เลือกทาเฉพาะตัวชี ้วัดความสุขในส่วนที่เกี่ยวข้ องกับ
การใช้ น ้าประปาผิวดิน ดังนี ้
– ด้ านเศรษฐกิจ ประเมินจากอัตราการเจริ ญเติบโตทางเศรษฐกิจเฉลี่ยที่เพิ่มมากขึ ้น
– ด้ านความรู้ ประเมินจากการศึกษาที่เพิ่มมากขึ ้นหลังจากการมีน ้าประปาผิวดินใช้
– ด้ านสภาพแวดล้ อม ประเมินจากดัชนีคณ
ุ ภาพแหล่งน ้า น ้าท่วมและปั ญหาดินทรุดที่
ลดลง
– ด้ านสุขภาพอนามัย ประเมินจากอาศัยอายุขยั เฉลีย่ ทีเ่ พิ่มขึ ้นเป็ นตัวชี ้วัด
5
แนวคิดด้านดัชนีความมัน่ คงด้านน้ า
• นิยาม (ADB, 2007)
ความมัน่ คงด้ านอุปโภค บริโภค
ความมัน่ คงด้ านเศรษฐกิจ
ความมัน่ คงด้ านเขตเมือง
ความมัน่ คงด้ านสุขอนามัย
ความมัน่ คงด้ านอุทกภัย
การพัฒนาดัชนี (โดยนาความมัน่ คงด้ านต่างๆมาประกอบ)
6
ตัวอย่างการพัฒนาดัชนี
•
•
•
•
•
•
•
•
การแบ่ งระดับความมั่นคง (Ali, 2007)
การกาหนดดัชนีความเสี่ยงต่ อการขาดแคลนนา้ (WSI)
การแบ่ งระดับ
WSI < 0.2 ไม่มีความเสี่ยง
0.2 WSI < 0.3 ความเสี่ยงต่า
0.3 WSI < 0.4 ความเสี่ยงปานกลาง
0.4 WSI < 0.5 ความเสี่ยงสูง
WSI > 0.5 ความเสี่ยงสูงมาก
7
องค์ประกอบและคะแนน
• องค์ประกอบ
ก. ด้ านแหล่งน ้า (ด้ านศักยภาพ และความเพียงพอ)
ข.ด้ านระบบนิเวศ (คุณภาพน ้า)
ค. ด้ านผู้ใช้ (อัตราการใช้ น ้าต่อคน ความสามารถในการจ่าย)
• ใช้ ตวั บ่งชี ้ Falken ในการให้ คะแนน เช่น
มีน ้าใช้ ได้ มากกว่า 1700 ลบมต่อคนต่อปี 20 คะแนน
มีน ้าใช้ ระหว่าง 1000-1700 ลบมต่อคนต่อปี ได้ 15 คะแนน
• จัดทาแผนที่แต่ละพื ้นที่ตามช่วงคะแนน
8
แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ
สังคมแห่ งชาติ
GDP
แผนพัฒนาลุ่มนา้
แผนพัฒนากลุ่มจังหวัด/ภาค
เกษตร
อุตสาหกรรม
บริการ
ท่ องเที่ยว
แนวคิดการจัดทาแผนน้ ากับแผนพัฒนาจังหวัด
แผนพัฒนาจังหวัด
GPP
เกษตร
อุตสาหกรรม
อุปโภค-บริโภค
การท่องเที่ยว
แผนนา้ จังหวัด
ดัชนีความอยู่เย็นเป็ นสุข
ร่ วมกันในสังคมไทย
1.สุขภาพอนามัย
2.ความรู้
3.การกระจายรายได้
4.ชีวิตการทางาน
5.สภาพแวดล้ อม
น- า้ ครัวเรื อนมีน ้าประปาใช้
6.ชีวิตครอบครัว
7.การบริหารกิจการที่ดี
แผนนา้ ชุมชน
9
ความเชื่อมโยง_ดัชนีความมัน่ คงด้านน้ ากับการวางแผนน้ าจังหวัด
การวางแผนนา้ จังหวัด
ปริมาณนา้
Water
Supply
ความต้ องการนา้
Water
Demand
ความเต็มใจจ่ าย
ความพึงพอใจในการใช้ นา้
ความสุข
ดัชนีความมั่นคงด้ านนา้
10
วิเคราะห์ ด้าน
ความต้ องการนา้
5.สภาพแวดล้ อม
-ครัวเรื อนมีน ้าประปาใช้
-ดัชนีคณ
ุ ภาพแหล่งน ้า
เรื่อง
องค์ ประกอบ
ตาราง IO
Water Account
การวิเคราะห์
การเชื่อมโยงระหว่างตาราง IO กับ
Water Account ซึง่
จะได้ Conversion
factor เพื่อนามาใช้ ใน
การประมาณความต้ องการ
ใช้ น ้าในอนาคต
ความต้ องการใช้ น ้าในภาคอุตสาหกรรม
1.
2.
การใช้ น ้ากับดัชนีความร่มเย็นเป็ นสุขในสังคมไทย (สศช.)
1.สุขภาพอนามัย
2. ความรู้
3. การกระจายรายได้
4. ชีวิตการทางาน
5. สภาพแวดล้ อม
6. ชีวิตครอบครัว
7. การบริหารกิจการที่ดี
5.สภาพแวดล้ อม
-ครัวเรือนมีน ้าประปาใช้
-ดัชนีคณ
ุ ภาพแหล่งน ้า
น ้ากับภัยพิบตั ิ
1.น ้าท่วม
2.น ้าแล้ ง
3.น ้าเสีย
1.น ้าท่วม: ปริมาณความเสียหายจากน ้าท่วม เช่น พื ้นที่ทาง
การเกษตรที่เสียหาย รายได้ ที่ลดลง บ้ านเรือนเสียหาย ค่า
รักษาพยาบาล
2.น ้าแล้ ง:ปริมาณความเสียหายจากน ้าแล้ ง
3.น ้าเสีย: ปริมาณความเสียหายจากน ้าเสีย
ข้ อมูลความเสียหายทางด้ าน
เศรษฐกิจ สังคุ ม คุณภาพชีวิต จาก
น ้าท่วม-น ้าแล้ ง- น ้าเสีย
Conversion factor
ตัวชี้ วัดดัชนีความร่มเย็นเป็ นสุขในสังคมไทย(สศช.)
สุขภาพอนามัย
-อายุขัยเฉลี่ยเมื่อแรกเกิด
-สัดส่ วนประชากรที่ไม่ เจ็บป่ วยในแต่ ละปี
-%ของประชาชนที่มีหลักประกันด้ านสุขภาพ
ความรู้
-จานวนปี เฉลี่ยที่ได้ รับการศึกษา
การกระจายรายได้
-สัดส่วนคนยากจนด้ านรายได้
-สัมประสิทธิ์การกระจายรายได้
การบริหารกิจการที่ดี
-ดัชนีชี ้วัดคอร์ รัปชัน่ ขององค์กร
ดัชนีความ
ร่ มเย็นเป็ น
สุขใน
สังคมไทย
สภาพแวดล้ อม
-ครัวเรื อนที่มบี ้ าน/ที่อยู่เป็ นของตนเอง
-ครั วเรื อนที่มีนา้ ประปาใช้
-ดัชนีคุณภาพแหล่ งนา้
ชีวติ ครอบครั ว
-อัตราการหย่าร้ าง
-อัตราการจดทะเบียนสมรส
-ความอบอุ่นของครอบครัว
ชีวติ การทางาน
-อัตราการว่างงาน
-สัดส่วนแรงงานที่มีบริการสวัสดิการ/
อยู่ใน ข่ายครอบคลุมของกองทุน
ประกันสังคม
ข้อมูลประกอบการจัดทาดัชนี
13
GDP ประเทศไทย
• GDP ประเทศ เกษตร อุตสาหกรรม บริการ
5,000,000
4,500,000
4,000,000
3,500,000
3,000,000
เกษตร
2,500,000
อุตสาหกรรม
2,000,000
บริการ
1,500,000
1,000,000
500,000
0
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
14
GRP
ภาคเหนือ ปี 2551
เกษตร
20%
บริ การ
63%
อุตสาหกรรม
17%
15
น ้าประปา ปริมาณการใช้ นา้ (water account)
11%
ล้ านลบ.ม.
น ้าบาดาล
25%
มูลค่าผลผลิต (IO GPP)
ล้ านบาท
น ้าผิวดิน
64%
ปริมาณการใช้ น ้าต่อมูลค่าผลผลิต 1 ล้ านบาท
16
การเชื่อมโยงการใช้ปจั จัยการผลิตและผลผลิตของกิจกรรมการผลิตระดับจังหวัดเพือ่ การตัดสินใจวางแผนจังหวัดชัยภูม ิ
กิจกรรมการผลิต
ของจังหวัดชัยภูมิ
การเชื่อมโยงการใช้ปจั จัยการผลิตและผลผลิตของกิจกรรมการผลิตระดับจังหวัดเพือ่ การตัดสินใจวางแผนจังหวัดชัยภูม ิ
เกษตรกรรม 17 กิจกรรม
กิจกรรมการผลิต
ของจังหวัดชัยภูมิ
อุตสาหกรรม 26 กิจกรรม
บริการ 21 กิจกรรม
รวม 64 กิจกรรม
การเชื่อมโยงการใช้ปจั จัยการผลิตและผลผลิตของกิจกรรมการผลิตระดับจังหวัดเพือ่ การตัดสินใจวางแผนจังหวัดชัยภูม ิ
กิจกรรมการผลิตที่ทาการศึกษา
เกษตรกรรม
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
การทานา
การทาไร่ขา้ วโพด
การทาไร่มนั สาปะหลัง
การปลูกพืชตระกูลถัว่
การปลูกพริก
การปลูกผัก
การทาสวนผลไม้
การทาไร่ออ้ ย
การทาสวนยางพารา
การผลิตพืชอื่นๆ
การบริการทางการเกษตร
การเลีย้ งโค กระบือ
การเลีย้ งสุกร
การเลีย้ งปศุสตั ว์อ่นื ๆ
การเลีย้ งสัตว์ปีก
ผลิตภัณฑ์จากปา่
การทาประมง (น้าจืด)
อุตสาหกรรม
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
การทาเหมืองแร่
การฆ่าสัตว์
การแปรรูปและถนอมอาหาร
โรงสีขา้ ว และการปน่ แป้งอื่นๆ
การผลิตผลิตภัณฑ์อาหารอื่นๆ
โรงงานทาน้าตาล
การผลิตอาหารสัตว์
การผลิตเครือ่ งดื่ม
ั ่ าย การทอผ้า และการฟอกย้อม
การปนด้
การผลิตสิง่ ทอสิง่ ถักสาเร็จรูป
การแปรรูปไม้และผลิตภัณฑ์จากไม้
การผลิตกระดาษ การพิมพ์ และโฆษณา
การผลิตเคมีภณ
ั ฑ์ขนั ้ มูลฐาน เอทานอล
15.
16.
17.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
การผลิตปุ๋ย ยาปราบศัตรูพชื ยาฆ่าแมลง
การผลิตผลิตภัณฑ์ทางเคมีอ่นื ๆ
น้ามันปิโตรเลียมและก๊าซธรรมชาติ
การผลิตผลิตภัณฑ์ยาง
การผลิตผลิตภัณฑ์พลาสติก
การผลิตผลิตภัณฑ์ซเี มน คอนกรีต
การผลิตผลิตภัณฑ์อโลหะอื่นๆ
อุตสาหกรรมเหล็ก
การผลิตผลิตภัณฑ์โลหะอื่นๆ
การผลิตเครือ่ งจักรและอุปกรณ์
เครือ่ งจักรไฟฟ้าและเครือ่ งมือ
การผลิตยานยนต์และการซ่อมแซม
การผลิตผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรมอื่นๆ
การเชื่อมโยงการใช้ปจั จัยการผลิตและผลผลิตของกิจกรรมการผลิตระดับจังหวัดเพือ่ การตัดสินใจวางแผนจังหวัดชัยภูม ิ
กิจกรรมการผลิตที่ทาการศึกษา
บริการ
1. การผลิตไฟฟ้าและก๊าซ
ธรรมชาติ
2. การประปา
3. การก่อสร้าง
4. งานบริการสาธารณะและการ
ก่อสร้างอื่นๆ
5. การค้าส่ง ค้าปลีก
6. ภัตตาคารและโรงแรม
12.การให้บริการแก่การขนส่ง
ทางน้า
13.บริการเกีย่ วเนื่องกับการ
ขนส่ง นาเทีย่ ว
14.คลังสินค้า
15.ไปรษณีย์ การสือ่ สาร
โทรคมนาคม
16.สถาบันการเงินและการ
การเชื่อมโยงการใช้ปจั จัยการผลิตและผลผลิตของกิจกรรมการผลิตระดับจังหวัดเพือ่ การตัดสินใจวางแผนจังหวัดชัยภูม ิ
การเชื่อมโยงการใช้ปัจจัยการผลิตและการกระจายผลผลิตของจังหวัดชัยภูมิ ปี 2550
ประมวลผลและคานวณ
SES_ดัชนีความร่ มเย็นเป็ นสุ ขของสั งคมไทย
•
สุขภาพอนามัย
–
–
–
•
ความรู้
–
–
•
1. สัดส่วนครัวเรื อนที่มีบ้านและที่อยู่เป็ นของตนเอง (housing)
2. สัดส่วนครัวเรื อนที่มีน ้าประปาใช้
3. สัดส่วนคดีอาชญากรรมต่อประชากร
4. สัดส่วนคดียาเสพติดต่อประชากร
5. ดัชนีคณ
ุ ภาพแหล่งน ้า
6. สัดส่วนขยะต่อประชากรแต่ละปี
7. สัดส่วนพื ้นที่ป่าชุมชนและป่ าเศรษฐกิจต่อพื ้นที่จงั หวัดเพิ่มขึ ้น
ชีวติ ครอบครัว
–
–
–
•
1. อัตราการว่างงาน (unemplo)
2. สัดส่วนแรงงานที่มีบริ การสวัสดิการและอยู่ในข่ายครอบคลุมของกองทุนประกันสังคม (lwef)
สภาพแวดล้ อม
–
–
–
–
–
–
–
•
1. สัดส่วนคนยากจนด้ านรายได้
2. สัมประสิทธิ์การกระจายรายได้
ชีวติ การทางาน
–
–
•
1. จานวนปี เฉลี่ยที่ได้ รับการศึกษาของประชาชน (yredu)
2. อัตราการเข้ าเรี ยนหนังสือของเด็กชันมั
้ ธยมปลาย
การกระจายรายได้
–
–
•
อายุขยั เฉลี่ยเมื่อแรกเกิด (age)
สัดส่วนประชากรที่ไม่เจ็บป่ วยในแต่ละปี (sick)
ร้ อยละของประชาชนที่มีหลักประกันด้ านสุขภาพ (welfare)
อัตราการหย่าร้ าง
อัตราการจดทะเบียนสมรส
ความอบอุ่นของครอบครัว
การบริ หารกิจการที่ดี
–
–
–
–
1. สัดส่วนข้ าราชการที่ทาผิดและถูกลงโทษ
2. สัดส่วนของผู้มาใช้ สทิ ธิ์เลือกตัง้
3. สัดส่วนค่าใช้ จ่ายภาครัฐต่อ GDP
4. ดัชนีชี ้วัดคอร์ รัปชัน่ ขององค์กร
ปริมาณการใช้ น ้า/ค่าใช้ จา่ ยด้ านน ้า
(eg24)=f(income(IW10,IW11),age(HM04),
sick,welfare(hm23), edu(hm15), poor,
umemplo(hm37),lwef(hm24),
houing(HH03),pipewater(HH12), crime,pill,
garbage,forst,divore(hm10),
register(HM10),warm(hm11),fault,election,exp.,corupt)
22
ในเขตเทศบาล
573 ล้ านลบ.ม.
นอกเขตเทศบาล
757 ล้ านลบ.ม.
การใช้ อุปโภคบริโภค
(ปี พ.ศ. 2548)
= 1,666 ล้ านลบ.ม.
การสูบนา้ จากบ่ อบาดาลราชการ
(ปี พ.ศ. 2548)
= 690 ล้ านลบ.ม.
พื้นที่ศึกษา
ปริมาณการใช้ นา้
มูลค่ าผลผลิตต่ อ
1 ล้ านบาท
เกษตร
อุตสาหกรรม
(เฉลี่ย 22 อุตสาหกรรม)
อุปโภค บริโภค
25
ตัวอย่างระดับพื้นที่
26
พืน้ ที่ศึกษา ประชากรและกลุ่ม
ตัวอย่าง
ปั ว
ท่ าวัง
ผา
เมือง
ภูเพียง
เวียงสา
• ประชากร 435,960 คน
• กลุ่มตัวอย่าง ใช้สตู ร Yamane
ด้วยระดับความเชื่อมัน่ 95 % ได้
ตัวอย่าง 399.5 ตัวอย่าง
• จาก 15 อาเภอ เก็บแบบสอบถาม
5 อาเภอ จานวน 245 ตัวอย่ าง
• อ. เมืองน่ าน
• อ. ท่ าวังผา
• อ. ปั ว
• อ. เวียงสา
• อ. ภูเพียง
27
ความพึงพอใจ_คุณภาพ ปริมาณ ราคา
Satisfaction_Water Use_Quantity, Quality, and Price
อ.ท่าวังผา กลุ่มตัวอย่าง 92 ตัวอย่าง
27%
20%
21%
อ.ภูเพียง กลุ่มตัวอย่าง 44 ตัวอย่าง
27%
23%
19%
28
กรอบแนวคิดในการศึกษา
Happiness
WTP = α + ß1 (BID) + ß2i Inc + ß3 Male + ß4 Age+ ß5 Edu + ß6 Occu + ß7
HType + ß8 HStatus + ß9 Hmember
29
ความเต็มใจจะจ่าย (willingness to Pay)
Mean WTP Estimates
Mean WTP = intercept/bidcoeff
= -3.2886/ -0.4399
= 7.47
30
Demand Curve
• ราคาน ้าประปา เฉลี่ย = 5.82 บาท
• price elasticity = -0.26
31
SES_2005 น่าน_การใช้น้ าประปา
32
2005 SES water use
33
2005 SES drinking water จะใช้หรื อเปล่า
34
ผลที่คาดว่าจะได้
• ดัชนีระบุความมัน่ คง
• การใช้ ประโยชน์ตอ่ การวางแผนน ้าระดับประเทศและจังหวัด
• การวางแผนพัฒนาจังหวัดที่สอดคล้ องต่อความต้ องการและความ
มัน่ คง
• ฐานข้ อมูลทังในระดั
้
บประเทศและระดับพื ้นที่
35
เอกสารอ้างอิง-1
• สภาพัฒน์ฯ การศึกษาแผนหลักการรับมือต่อสภาวะการเปลี่ยนแปลง
ภูมิอากาศและการผันผวนของพลังงานและอาหาร รายงานสมบูรณ์ ๒๕๕๓
• สภาพัฒน์ฯ การจัดทาบัญชีน ้าของไทย รายงานสมบูรณ์ ๒๕๕๓
• สุจริ ต คูณธนกุลวงศ์ การเกิดน ้าท่วมและน ้าแล้ งซ ้าซาก เอกสาร
ประกอบการสัมมนาทางวิชาการเรื่ อง สภาพภูมิอากาศที่เปลี่ยนแปลง
กับการเกิดภัยแล้ งและน ้าท่วม จัดโดยสมาคมนักอุทกวิทยาไทย
กรมชลประทาน ๒๔ กุมภาพันธ์ ๕๔
• อัทธ์ พิศาลวานิช การเชือ่ มโยงการใช้ปจั จัยการผลิตและผลผลิตของ
กิจกรรม การผลิตระดับจังหวัดเพือ่ การตัดสินใจวางแผนจังหวัดชัยภูม ิ
รายงานความก้าวหน้า สกว สิงหาคม ๒๕๕๑
36
เอกสารอ้างอิง -2
• ADB, Asian Development Outlook 2011, 2007
• Q. Zhao and Z.F. Yang, Advances in assessment
methods for the urban ecological security in
China , ISEIS, Vol 5, 2007, pp. 23-240.
• Firdaus Ali, DEVELOPMENT OF WATER STRESS
INDEX AS A TOOL FOR THE ASSESSMENT OF
WATER STRESS AREAS IN THE METROPOLITAN
JAKARTA, Jakarta Water Supply Regulatory Body
and Global Envirocom., 2007
37
เอกสารอ้างอิง -3
• UNEP, Freshwater under Threat-South Asia,
2008
• APN, Integrated Model Development for
Water and Food Security Assessments and
Analysis of the Potential of Mitigation Options
and Sustainable Development Opportunities
in Temperate Northeast Asia, 2008
38