Transcript رضایت از بیمار.ppt

‫کسب رضایت و برائت از بیمار‬
‫دکتر فردین مردانی‬
‫سازمان پزشکی قانونی کشور‬
‫‪[email protected]‬‬
‫كسب رضايت ازبيمار (‪)consent‬‬
‫چكيده‪ :‬كسب رضایت‪ :‬خشنودي وهمكاري بیمار‬
‫افزایش سالمتي‬
‫استتناء كسكستتاست ت ي ‪ :‬درمااان اورنانسااي باادمیو وااد و ااود‬
‫ظرفیاات مز بیماااربراي ت اامی هیااري با شاار نكا دمیلااي‬
‫و ودنداشت باشد ك بیماردر ورت ظرفیت داشتن‪ ،‬درماان‬
‫مورد نظر را نخواهد پذیرفت‬
‫كسب رضايت ازبيمارچيست؟‬
‫• ا ازه دادن مداخل پزشكي بااستقالو كامو از رف بیمار‬
‫• بیمارحق دارد‪ :‬ت می بگیرد‪ ،‬تما ا الوات مو ود را‬
‫دراختیار داشت باشد‪ ،‬ازدرمان امتناع بورزد‬
‫• پس كسب رضایت مق عي نیست بلك روندي است ك‬
‫درسراسر مدت ارتبا بین پزشك وبیمار بروز میكند‬
‫رضايت سه جزء دارد‪:‬‬
‫‪ (1‬ارئ ا الوات ( شكارسازي یا ‪ :)disclosure‬در اختیار‬
‫قرار دادن ا الوات توس پزشك وفه ن توس بیمار‬
‫‪ (2‬ظرفیت ت می هیری(‪:)capacity‬توانائی بیمار برای فه‬
‫ا الوات مربو و درک پیامدهای ت می هیری‬
‫‪ )3‬ت می هیري داو لبان (‪ :)voluntariness‬حق بیمار‬
‫درت می هیري زادان بدون فشار(‪)force‬ا بار‬
‫(‪ )coersion‬یافریب (‪)Manipulation‬‬
‫انواع كسب رضايت‪:‬‬
‫• ریح یا ضمني‬
‫• ریح ‪:‬شفاهي یا كتبي‬
‫• ضمني‪ :‬بیمار باوملش رضایت رامي رساند‪ :‬بام زدن‬
‫ستین در خونگیري‬
‫نكات‪:‬‬
‫• رضایت امضاء شده ایگزین روندكسب رضایت نیست‬
‫ومي یك سنداست‬
‫• قوانین ثابتي براي انواع كسب رضایت و ودندارد‬
‫• اهردرمان باخ رهمراه است ومي رضایت كتبي امضا شده‬
‫نداری ‪:‬روندكسب رضایت ثبت شود‬
‫اهميت كسب رضايت‪:‬‬
‫اخالق‪:‬‬
‫• برپای خودمختاري و احترا ب اشخاص‬
‫• از نظاار اسااالمي‪ ،‬خودمختاااري م لااق نیساات‪ :‬شااخص نمااي‬
‫تواناااد هر سااایبي بااا سااا خاااود وارد كناااد‪ .‬زادي و اختیاااار‬
‫انسان بدون تو ب ارتبا اات محساوس و نامحساوس او باا‬
‫دیگران تفسیر نمي شود‪.‬‬
‫اهميت كسب رضايت ‪..‬‬
‫ق ءون‪:‬‬
‫• كسب رضایت یك امزا قانوني است‬
‫• درمان بدون رضایت‪ ،‬ضرب و رح تلقي مي شود‪.‬‬
‫• درمان بدون رضایت هاهان درست نووي ق ور است‪.‬‬
‫اهميت كسب رضايت ‪:‬‬
‫مطالعات تجربي‪ :‬مطالعه متاآناليز و مروری‬
‫• در یك م امع ‪ :‬كسب رضایت باوث سالمت رواني‪،‬‬
‫بر رف شدن والی و بهبود وملكرد بیمار و كنترو درد‬
‫شده است‪.‬‬
‫• در م امعات دیگر‪ :‬كاهش حامت منفي و درد و اض راب‪-‬‬
‫تحمو درمان توس بیمار‬
‫چگونگي روند كسب رضايت در عمل‬
‫حل مشكل و تصميم گيري‬
‫• بین رح مشكو و ت می هیري تفاوت و ود دارد‪.‬‬
‫‪ :‬رح مشكو‪ :‬ارائ میست از هزین هاي درماني‬
‫‪ :‬ت می هیري‪ :‬انتخاب یك هزین از این هزین ها‬
‫* حتي بیماراني ك فعامن بدنباو كسب ا الوات مي باشند‪،‬‬
‫مزوما ً تمایو ندارند در انتخاب هزین درماني ت می هیري‬
‫كنند‬
‫* حتي اهر بیمار كامالً وابست است باید او را ب نحو فعامي‬
‫در روند كسب رضایت درهیر نمود‪.‬‬
‫استثنائات‪:‬‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫اورنانس‪ :‬چون فرد من قي ب درمان رضایت مي دهد و تأخیر باوث مرگ‬
‫یا دم مي شود‪.‬‬
‫استثناء‪ :‬اهر پزشكان دمیلي دارند ك بیمار در ورت ظرفیت داشتن از‬
‫درمان مورد نظر امتناع مي كرد‪ ،‬باید از ادام درمان خودداري كنند‪ .‬مثالً‬
‫تزریق خون در پیوریتن ها‪.‬‬
‫باز باید بدنباو كسب رضایت بود از فرد ایگزین (مباحث بعدي)‬
‫درمان بدون كسب رضایت در موارد خاص و قوانین ایامتي‪ :‬بستري بیماران‬
‫رواني‪ -‬در مان بیماران مبتال ب امراض مسري ك غیرمسئومن برخورد‬
‫مي كنند‪.‬‬
‫استثناء دیگر م ونیت درماني "‪ :"Therapeutic privilege‬خودداري‬
‫پزشك در ارائ برخي ا الوات ب بیمار در روند كسب رضایت با این فكر‬
‫ك دادن این ا الوات باوث نتایج رواني یا سیب بیمار مي شود‬
‫رف نظر كردن "‪ :"Waiver‬تمایو داو لبان بیمار براي م رح نشدن یك‬
‫یاچند نب ا الوات‬
‫آشکار سازی‬
‫آشكار سازي‪Disclosure :‬‬
‫چكيده‪:‬‬
‫• براي رضایت پزشك باید ا الوات بدهد و بیمار نها را‬
‫درك كند‬
‫• باید تأثیر احتمامي درمان پیشنهادي بر شغو‪ ،‬در مد‪ ،‬زندهي‬
‫خانوادهي ودیگر نب هاي شخ ي هفت شود ‪.‬‬
‫• باید اوتقادات مذهبي در نظر هرفت شود‬
‫اهميت آشكار سازي اطالعات‪:‬‬
‫اخالق‪ :‬تو ب ا و خودمختاري‪،‬‬
‫پزشك و بیمار‬
‫ادقان بودن راب‬
‫قانون‪ :‬اجزاي آشكار سازي‪:‬‬
‫‪ -1‬توضیح دادن درمان و اثرات قابو انتظار ن (مثو مدت‬
‫بستري‪ ،‬مدت بهبودي‪ ،‬باقي ماندن اسكار)‬
‫‪ -2‬توضیح را ع ب سایر روش هاي درمان و منافع و‬
‫مضرات ن‬
‫‪ -3‬هفتن ووارض سرپیچي از درمان‬
‫‪ -4‬دادن زمان مناسب براي پرسش و پاسخ‬
‫قانون‪ :‬جايگاه آشكار سازي‬
‫• معیار فرد من قي و معقوو است ك باید براي وي شكار‬
‫سازي شود‪.‬‬
‫قانون‪ :‬انصراف )‪(Waiver‬‬
‫• ممكن است فرد داو لبان بخواهد ك یك یا چند بخش از‬
‫ا الوات ب وي ارائ نشود‬
‫مثالً نخواهد پیش ههي سر انش را بداند‪.‬‬
‫قانون‪ :‬مصونيت درماني )‪(Therapeutic Previlege‬‬
‫• پزشك در ریان كسب رضایت از بیمار ا الوات مز را‬
‫ارائ نكند ب این دمیو ك هفتن ا الوات باوث سیب یا رنج‬
‫بیمار مي شود‪.‬‬
‫• در كانادا قانوني نیست‪ .‬باید هم چیز را هفت و بیمار‬
‫ت می بگیرد‪.‬‬
‫خط مشی‬
‫• شکار سازی زء اساسی یک رضایت نام و اخذ رضایت‬
‫معتبر خ مشی کلی ان من پزشکی کانادا‬
‫مطالعات تجربی‬
‫• در یک م امع ‪ %80‬بیماران را حی تمایو داشتند در‬
‫مورد ماهیت بیماری‪ ،‬کیفیت و مدت راحی و نقاهت و‬
‫‪....‬زمان بازهشت ب کار و احتیا ات بعد از ومو بدانند‬
‫• م امع دیگر‪:‬ارائ ا الوات فق شفاهی خیلی موثر نیست‬
‫بهتر‪ :‬توا شفاهی و کتبی‬
‫آشکارسازی در عمل‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫یک روند است ن یک رخداد‬
‫ممکن است چندین لس هفتگو نیاز باشد‬
‫ارتبا پزشک بیمار باید موثر و کارا باشد تا بیمار تشویق ب رح‬
‫مشکالت خود شود‬
‫پزشک باید تاثیر درمان انتخاب شده را بر روی شغو ‪ ،‬در مد‬
‫‪،‬زندهی خانوادهی ‪ ....‬ب بیمار بگوید‬
‫ت می هیری در بعضی فرهنگها فردی و برخی موارد خانواده‬
‫محور است‪ :‬باید بیمار را در هت مشارکت خانواده در اخذ‬
‫رضایت تشویق کرد‬
‫مذاکرات هر لس باید ثبت شود‬
‫ظرفيت‬
‫چکيده‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫تعریف‪ :‬توانائی بیمار برای درک ا الوات مربو ب ت می هیری‬
‫درمانی و فه نتائج قابو پیش بینی ت می هیری یا ود ت می‬
‫هیری‬
‫ممکن است بیمار ظرفیت برای یک ت می را داشت باشد ومی برای‬
‫مورد دیگر را ن ‪.‬‬
‫هاه ارزیابی ت می هیری مز میشود‪ :‬ارزیابی شناختی و ومومی و‬
‫اخت ا ی‬
‫پزشک باید از ارائ ا الوات ب نحو موثر م مئن باشد و ولت‬
‫ت می هیری را ارزیابی نماید‬
‫ظرفیت ب مرور زمان تغییر میکند( مثالً یک هذیان موقت)‬
‫تصمیم گیری داوطلبانه‬
‫چکيده‬
‫• ت می هیری داو لبان ب معنی حق بیمار در انتخاب‬
‫زادان مراقبتهای پزشکی‪ ،‬فارغ از هرهون تاًثیر خار ی‬
‫میباشد‬
‫• فاکتور های داخلی مثو درد و فاکتورهای خار ی مثو‬
‫فشار‪،force‬ا بار‪ coersion‬و فریب ‪manipulation‬‬
‫میتواند بر انتخاب زادان بیمار تاًثیر بگذارد‬
‫• باید مراقبت ها با حداقو محدودیت بیمار همراه باشد‬
‫تعاريف و مثالها‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫استفاده از زور مثو مهار فیزیکی و رامبخشها‬
‫ا بار مثو تهدید بیمار ب ترخیص در ورت ود زمایش‬
‫فریب یا بازی دادن وبارتست از دستکاری یا حذف تعمدی ا الوات‬
‫داده شده ب بیمار ب منظور وادار کردن بیمار ب قبوو درمان‬
‫خاص(پزشک ب بیمار بگوید وملیات احیا باوث شکستن تعداد زیاد‬
‫دنده ها میشود و معمومً بی فایده است و در ورت موفقیت با‬
‫نقص شدید سیست و بی همراه است)‬
‫! این ب این معنی نیست ک پزشک از ترغیب بیمار ب ان ا یک‬
‫درمان خودداری کند‬
‫ترغیب یعنی پزشک با در نظر هرفتن دمئو بیمار‪ ،‬او را ب ان ا‬
‫یک تو ی درمانی متقاود کند‪.‬‬
‫اهميت‪:‬جنبه اخالقی‬
‫• ت می هیری داو لبان شر مز برای کسب رضایت از‬
‫بیمار‬
‫• در راب پزشک ‪ -‬بیمار اساسا ً یک ود تعادو از نظر‬
‫توان و ود دارد‪ .‬باید با هدایت بیمار این ود تعادو را ب‬
‫حداقو رساند‬
‫اهميت‪ :‬قانون‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫نباید در ابراز رضایت‪ ،‬شکست یا خستگی یا از بین رفتن‬
‫قدرت اراده استنبا شود‬
‫نباید بالفا ل قبو از یک اقدا بزرگ و مشکو ساز‬
‫اخذ رضایت شود( روی تخت راحی)‬
‫موارد خاص ا ازه شروع درمان ولیرغ ود تمایو‬
‫بیمار‪:‬‬
‫‪ .1‬بیماری مسری ک فرد غیر مسئومن برخورد میکند‬
‫‪ .2‬احتماو سیب ب خود یا دیگران‬
‫‪ .3‬اورنانس‬
‫در عمل‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫بیمار سر انی با درد‪ :‬تحت تا َ ثیر فاکتور درونی‬
‫کنترو کننده بیرونی‪:‬پزشک‪،‬سیست مراقبتی‪،‬افراد دیگر مثو خانواده‬
‫در موارد کمی ک استفاده از زور برای پزشک م از است باید از تکنیک های با‬
‫حداقو محدودیت استفاده نمود‬
‫– مثاو‪:‬خ ر نی بیمار برای خود یا دیگران‪:‬تحت نظر داشتن در یک محی‬
‫مراقبت شده ب ای بستن بیمار‬
‫پرت شدن بیمار مسن از تخت بدمیو دمیریو ‪:‬انتقاو وی ب زمین ب ای‬
‫–‬
‫محدودیت فیزیکی‬
‫ب حداقو رساندن ا بار در مراکز بیماران روانی‪:‬‬
‫‪ .1‬تشویق ب دخامت دادن خانواده‬
‫‪ .2‬تشویق ب پرسیدن سواو‬
‫راه خوب برای لوهیری ازفریب‪ :‬بیمار با کلمات خودش درمان را توضیح دهد‬
‫برائت‬
‫برائت‬
‫• منظور از برائت پزشک‪ ،‬اینست ک در چ زمانی پزشک‬
‫نسبت ب ووارض اقدا درمانی ک ان ا می دهد مسئومیت‬
‫ندارد‪.‬‬
‫برائت‬
‫• ماده ‪ 322‬قانون م ازات اسالمی‪:‬‬
‫هرهاه بیب یا بی ار ( دامپزشک ) و مانند ن قبو از‬
‫شروع ب درمان از مریض یا ومی یا از احب حیوان‬
‫برائت نماید‪ ،‬وهده دار خسارت وارده نخواهد بود‪.‬‬
‫ماده ‪ 60‬قانون م ازات اسالمی‪:‬‬
‫چنانچ بیب قبو از شروع ب درمان یا اوماو راحی از‬
‫مریض یا ومی او برائت حا و نموده باشد‪ ،‬ضامن خسارت‬
‫ائی یا مامی یا نقص وضو نیست و در موارد فوری ک‬
‫ا ازه هرفتن ممکن نباشد‪ ،‬بیب ضامن نمی باشد‪.‬‬
‫برائت‬
‫• بر اساس ماده ‪ 319‬قانون م ازات اسالمی پزشک در ورت‬
‫ای اد نقص وضو و یا خسارت مامی‪ ،‬حتی اهر ومو او بر اساس‬
‫موازین ولمی پزشکی باشد‪ ،‬مسئومیت داشت و ضامن است و باید‬
‫برائت خود را ک سلب مسئومیت می باشد نسبت ب ووارض فوق‬
‫امذکر از بیمار دریافت نماید‪ .‬یعنی اینک بیمار والوه بر اینک‬
‫رضایت ب ومو راحی و درمان می دهد‪ ،‬ب ووارض احتمامی‬
‫ناشی از ن ه رضایت داده و پزشک را از مسئومیت مبری می‬
‫نماید‪ .‬قانون ب رضایت نوع اخیر ا الحا ً «برائت» می هوید‪.‬‬
‫برای دریافت برائت نام ‪ ،‬قانونگذار کتبی بودن ن را قید نکرده‬
‫است ومی اهر کتبی باشد ب راحتی قابو اثبات و قابو دفاع است‬
‫شرايط اخذ برائت‬
‫• برائت نام نیز مانند رضایت نام باید شرای ی داشت باشد‬
‫برائت نام باید قبو از شروع ب درمان هرفت شود‪ ،‬هاهان‬
‫باشد و تبعات معام ب ور روشن برای بیمار بازهو‬
‫شود‪ ،‬ب توس پزشک معامج هرفت شود (شخ ا ً(‪ ،‬من ّ ز‬
‫بوده و مشرو ب وملی یا چیزی نباشد‪.‬‬
‫نکته مهم‬
‫• چنانچ پزشک ب ولت بی مبامتی‪ ،‬بی احتیا ی‪ ،‬ود‬
‫مهارت و ود روایت نظامات دومتی مرتکب ق ور‬
‫پزشکی شده ک من ر ب وارض هردیده است‪ ،‬هر چند ک‬
‫برائت نام ه از بیمار اخذ کرده باشد‪ ،‬مق ر است‪.‬‬
‫ق‪.‬م‪.‬ا‪1392 .‬‬
‫• ماده ‪:495‬‬
‫هرهاه پزشک در معام اتی ک ان ا میدهد مو ب تلف یا‬
‫دم بدنی هردد‪ ،‬ضامن دی است مگر ن ک ومو او‬
‫م ابق مقررات و موازین فنی باشد یا این ک قبو از معام‬
‫برائت هرفت باشد و مرتکب تق یری ه نشود و چنانچ‬
‫اخذ برائت از مریض ب دمیو نابامغ یا م نون بودن او‬
‫معتبر نباشد و یا تح یو برائت از او ب دمیو بیهوشی و‬
‫مانند ن ممکن نگردد‪ ،‬برائت از ومی مریض تح یو می‬
‫شود‪.‬‬
‫ق‪.‬م‪.‬ا‪1392 .‬‬
‫• تب ره ‪ :1‬در ورت ود ق ور یا تق یر پزشک در ول‬
‫و ومو‪ ،‬برای وی ضمان و ود ندارد هرچند برائت اخذ‬
‫نکرده باشد‪.‬‬
‫سپ س‬