Transcript สุราพื้นบ้านบริบททางสังคมวัฒนธรรมชุมชนบ้านท้ายตลาด

รายงานนี้ เป็ นส่ ว นหนึ่ง ของการศึ ก ษาปั ญ หา
การบริโภคสุราในจังหวัดภาคกลางแห่ งหนึ่ง “ชุมชน
บ้า นท้า ยตลาด” เป็ นกรณี ศึ ก ษา เนื้ อหาสาระที่
นาเสนอต้องการแสดงให้เห็ นว่ าชุมชนชนบทภายใต้
การแข่ ง ขัน แย่ ง ชิ ง ส่ ว นแบ่ ง ตลาดของผู ้ผ ลิ ต สุ ร า
รายใหญ่ในชุมชนเล็กๆ สุราพื้ นบ้านกลับมีบ ทบาท
ยื น อยู่ เ ป็ นส่ ว นหนึ่ ง ในสัง คมได้โ ดยไม่ ไ ด้ร ั บ การ
กระทบกระเทือนจากสังคมโลกภายนอก
อายุ
เด็กและเยาวชน (1-19 ปี )
วัยหนุ่ม (20-39 ปี
กลางคน (40-59 ปี )
สูงอายุ (60 ปี ขึ้ นไป)
สถานภาพสมรส
โสด
แต่งงาน
หย่า
หม้าย
แยกกันอยู่
ร้อยละ
32.7
28.3
21.3
17.7
ร้อยละ
42.0
46.0
1.1
9.3
1.3
อาชีพ
รับราชการ
ธุรกิจส่วนตัว / ค้าขาย
ทางานโรงงาน
เกษตร
รับจ้างทัว่ ไป
ไม่ทางาน (คนแก่ เด็ก)
กาลังเรียน
รายได้ต่อปี
ตา่ กว่า 10,000 บาท
10,001-50,000 บาท
50,001-100,000 บาท
100,001-200,000 บาท
200,000 บาทขึ้ นไป
ไม่มีรายได้
ร้อยละ
1.6
4.6
4.1
21.3
17.4
26.4
24.5
ร้อยละ
3.5
26.8
11.2
1.3
0.2
57.0
ร้านจาหน่ายสุรา
บ้านผลิตสุรา
2
2
2
3
2
2
1
2
3
1
3
1
3
รวม
13
14
ร้านจาหน่ายสุรา และแหล่งผลิตสุรา ต่อประชากรอายุ 15 ปี ขึ้ นไป
หมู่ที่ 1 บ้านไผ่แหลม
หมู่ที่ 2 บ้านวัดหลวง
หมู่ที่ 3 บ้านท่าควาย
หมู่ที่ 4 บ้านใน
หมู่ที่ 5 บ้านหนองโรง
หมู่ที่ 6 บ้านท่าข้าม
หมู่ที่ 7 บ้านดอนเม่า
1 : 53
1142
507
635
361
ไม่ดืม่
146
ไม่ดมื่
430
205
246
ไม่ดืม่
115
ไม่ดมื่
143
62
48
ไม่ดืม่
198
ไม่ดืม่
6
40
ไม่ดืม่
ไม่ดืม่
4
8
56
2
ชนิดสุราทีด่ ืม่ เป็ นครั้งแรก
ชนิดสุราทีด่ ืม่ บ่อยทีส่ ุดใน 30 วัน
100
100
ชาย
ชาย
หญิง
83.3
77.1
หญิง
64.5
64.4
50
50
24.1
16.7
15.6
9.2
7.3
3.9
0
สุราไทย
4.7
1.4
8.3
8.3
2.4
1.1 0.5
0.3 0.5
อืน
่ ๆ
ยาดอง
สุราเถือ
่ น
(เหล้าจีน ไวน์)
เบียร์
สุราขาว
นา้ ตาลเมา
0
สุราไทย
0
4.2
0
เบียร์
0
ยาดอง
0
2.1
0
สุราเถือ
่ น
สุราจีน
สุราขาว
โอกาสทีด่ ืม่ สุรา
ชนิดสุราทีด่ ืม่ บ่อย
100
100
ชาย
ชาย
หญิง
หญิง
60.1
50
48.2
45.7
50
41.1
39.0
28.6
24.6
24.7
18.5
17.8
12.7
8.3
1.0
0
12.6
8.9
5.8
2.0
ั
ปี ใหม่ สงกรานต์
สมาคมสงสรรค์
ลูกหลานมาเยีย
่ ม
แสดงความยินดี งานแต่งงาน บวช ศพ
0
0.5
สุราไทย
เบียร์
ยาดอง
2.0
3.6
สุราขาว
สุราเถือ
่ น
เครือ่ งมือผลิต และ
การบันทึกข้อมูลการผลิต
พ.ศ. 2541
วัตถุดิบและราคา
1-3
1.ปริมาณข้าวเหนียว (ลิตร) 1080
ราคา (บาท)
10,800
2.ปริมาณแป้งเชื้ อ (ลูก)
2250
ราคา (บาท)
900
3.แก๊ส 15 กก. (ถัง)
ราคา (บาท)
5
รวม 12 เดือน
4-6 7-9 10-12
960 840 720
9,600 7,210 6,180
2000 1750 1500
800
700
600
4.7
4
3.7
860
798
1,074 1,015
รวมราคาวัตถุดิบ 12,774 11,415 8,770 7,578
3600
33,790
7500
3,000
17.4
3,747
40,537
ปริมาณผลิตและราคา
พ.ศ. 2541
1-3 4-6 7-9 10-12
ปริมาณผลผลิต (ลิตร) 655 692 567 585
จาหน่าย (ขวด)
983 1,038 849 877
รวม 12 เดือน
3,135
(1 ขวด = 0.66 ลิตร)
4,702
รวมราคาจาหน่าย 22,609 23,875 19,527 20,171
86,182
(1 ขวด = 23 บาท)
ข้าราชการ *
12.9
ข ับรถโดยสาร
6.5
ทานา
30.6
ร ับเหมาก่อสร้าง
1.6
้ งไก่-หมู
เลีย
6.5
ขายเหล้าเถือ
่ น
1.6
อบต.
3.2
ร ับจ้างทว่ ั ไป
17.7
ขายของ
14.5
แม่บา้ น
1.6
ลูกค้าจร
3.2
0
* ข้าราชการ : ทหาร ตารวจ เจ้ าหน้ าที่สาธารณสุข
25
50
ผูผ้ ลิตสุราพื้ นบ้าน จะมีลูกค้าประจาเป็ นผูข้ ายสุ ราปลีกและผูซ้ ื้ อ
ไปบริโภคเอง ลูกค้าทีเ่ อาไปขายต่อจะซื้ อจากผูผ้ ลิตคนใดคนหนึง่ เท่านั้น
ถึงแม้ผูผ้ ลิตรายอื่นจะจาหน่ายให้ราคาถู กกว่ าก็จะไม่เปลี่ ยนแหล่งที่ซื้อ
โดยยึดถือว่า “ขาใครขามัน”
ผู ผ้ ลิตสุราพื้ นบ้าน เคยผลิตสุราออกไม่ พอกับความต้องการ
ของลู กค้า ผู ผ้ ลิตต้องไปหาสุราพื้ นบ้านของบ้านอื่นมาให้ โดยบอก
เคล็ดลับว่ าต้องเติ มอะไรลงไปเพื่อให้รสชาติ เหมือนของตน ผู ้ผลิต
รายใหม่ถือว่ าได้รบั อนุ ญาตให้ติดต่ อกับผูจ้ าหน่ายปลีกได้แล้ว โอกาส
ต่อไปเขาจะติดต่อซื้ อเองบ้างก็ไม่เป็ นไร
ชนิดของเครือ่ งดืม่ ทีเ่ ลือก
เหตุผลทีเ่ ลือกดืม่ เพราะ....
100
100
ชาย
ชาย
หญิง
หญิง
52.0
46.4
50
50
48.5
37.5
19.7
16.7
18.2
0
สุราไทย
21.7
14.6
11.1
10.7
1.5
26.8
23.2
21.4
1.5
3.6
7.1
4.0
1.8
ยาดอง/สุราจีน
สุราเถือ
่ น
สุราต่างประเทศ
เบียร์
สุราขาว
และไวน์
0
ิ
เคยชน
รสชาติด ี
7.1
5.3
แอลกอฮอล์
อืน
่ ๆ เห็นโฆษณา
น้อย
แก้ความด ัน
ราคาไม่แพง
เป็นยาบารุง
“...สรรพสามิตแวะเวียนเข้ามาในหมู่บา้ นบ่อยมากมีหลายชุด บางครั้งมาตกลงกันไว้ว่า
จะมาขอจับวันที่เท่านั้น โดยจะจับและปรับเป็ นเงิน 1,000 บาท แต่ตม้ ล่วงหน้าก่อน
1 วัน เพื่อเอาเงินมาจ่ ายให้ค่าปรับ ปรากฏว่าสรรพสามิตไม่ทาตามที่ตกลง มาจับ
ล่วงหน้า 1 วัน อ้างว่ าได้ของอุปกรณ์ครบต้องเสียค่ าปรับ 2,000 บาท ชาวบ้านไม่
ยอมต่อรองราคาลงเหลือ 1,500 บาท เรื่องจึ งตกลงกันได้...”
“...ผูใ้ หญ่บา้ นต้มเหล้า สรรพสามิต มาขอค่าไม่จบั เดือนละ 6,000 บาท ซึ่งเป็ น
ราคาที่คุม้ ครองทั้งหมด 10 บ้าน ฉะนั้นทุกบ้านต้องลงหุน้ กันให้ครบจานวน 6,000
บาท จ่ ายให้สรรพสามิตจะไม่มาจับ...”
50
50
สุขภาพ
อุบตั ิเหตุ
ชาย
ชาย
หญิง
หญิง
21.9
25
27.1
25
22.9
9.1
0
0.5
0.3
0
3.9
0
พิษสุราเรือ้ ร ัง
ต ับแข็ง
1.7
1.0
1.0
0
กระเพาะอาหาร
ข ับไปชนรถคนอืน
่
ี หล ัก
รถเสย
รถพลิกควา่
100
50
การทะเลาะวิวาท
อุบตั ิเหตุในการทางาน
80.0
78.5
ชาย
ชาย
61.8
หญิง
หญิง
66.3
58.4
50
25
28.5
6.4
1.5
1.7
1.9
0
งานก่อสร้าง
เครือ
่ งจ ักรกล
0.8
0
2.5
3.9
อุปกรณ์ไฟฟ้า อุปกรณ์เกษตร
0
1.1 1.0
0
1.0
0.3 1.0
1.4
0
ทาร้ายร่างกาย
คนในบ้าน
มีปากเสียง
มีปากเสียงก ับ
คูส
่ มรส
ทาร้ายร่างกาย
ก ับคูส
่ มรส
คนนอกบ้าน
คนนอกบ้าน
มีปากเสียง
ทาร้ายร่างกาย
ทาร้ายร่างกาย ก ับคนในบ้าน
คนอืน
่
1. เป็ นความต้องการของชาวบ้าน และข้าราชการ
2. ผลกระทบต่อร่างกายมีนอ้ ย : ไม่เมาค้าง และไม่ปวดหัวเมือ่ ตื่นนอนเช้า
3. วิธีการผลิตง่าย ต้นทุนตา่ ได้กาไรมาก
4. ราคาขายปลีกต่อขวดในปริมาตรเดียวกันถูกกว่าสุราขาว
5. มีระบบการจัดจาหน่ายที่ไม่แข่งขันกันเอง
6. การปรับตัวอยู่กบั กฎหมาย