Transcript ปรัชญาการศึกษา (Philosophy of Education) โดย ผศ.ดร.บรรจง เจริญสุข

ปร ัชญาการศึกษา
losophy of Educati
โดย
ผศ.ดร.บรรจง เจริญสุข
เป้ าหมายของการศึกษา
วิธก
ี าร
จัดการเรียนรู ้
้
่
เนื อหาสาระที
ควรถ่ายทอด
ให้ผูเ้ รียน
ปร ัชญา
การศึกษา
้
ปร ัชญาพืนฐาน
หรือ
ปร ัชญาบริสุทธิ ์
ปร ัชญา
ประยุกต ์
ผู ส
้ อน
และผู เ้ รียน
ทักษะและ
ทัศนคติทควร
ี่
ถ่ายทอดให้ผูเ้ รีย
ความหมายของ Philosophy
Philosophy Philos

Sophia
ความร ักในความรู ้
ร ักหรือความร ัก ความร ักใน
่
ความปราดเปรือง
ความหมายของ Philosop
บทบาทของปร ัชญาการศึกษา
บทบาทของปร ัชญา
การศึกษา
บทบาทของปร ัชญ
่ นระบบ
ทีเป็
บทบาทของปร ัชญ
่ นกิจกรรม
ทีเป็
เป็ นสาขาวิชาหนึ ง่
่
่
เริมจากมนุ
ษย ์เริมสงสั
ยต่าง
่
เกียวกั
บธรรมชาติ
ความเป็ นมาของ
พยายามหาคาตอบจากการ
ปร ัชญา
คาดคะเน
ปร ับปรุง
พยายาม
ปร ัชญ
ไม่ให้ความรู ้ใหม่
เป็ นวิธข
ี องการมองความ
วิธก
ี ารมองปร ัชญา
หรือปั ญหา
ได้คาตอบก็กาหนดเป็ น
ปร ัชญาชีวต
ิ การทางา
อภิปร ัชญา
Metaphysic หรือ
Ontology
ขอบข่ายของ
คุณวิทยา ปร ัชญาบริสุทธิ ์ ญาณวิทยา
Epistemology
Axiology
ป็ นการวินิจฉัยปั ญหาหรือพิจารณาวิเคราะห ์ความ
เป็ นทฤษฎีทว่ี ่ าด้วยความจริงแท้ ควา
คืออะไร (What is reality?)
่
หาความจริงเกียวกั
บธรรมชาติของจัก
ชี
ว
ต
ิ
มนุ
ษ
ย
์
อภิปร ัชญา
Metaphysicเกียวข้
่
องกับการศึกษาเป็ นการค้นค
่
หาคาตอบ และเรียนรู ้เพือหลั
กความ
่ าธรรมชาติทแท้
เชือว่
ี ่ จริงของคนคือ
(Mind)
ทฤษฎีทว่ี ่ าด้วยความรู ้
ญาณวิทยา
Epistemology
เน้นว่าเรารู ้ความจริงได้อย่าง
(How to know reality
่
เกียวกั
บการศึกษา ค
การได้ความรู ้มี 2 อ
- ประจักษ ์นิ ยม
้
- การคิดขึนเอง
ทฤษฎีทว่ี ่ าด้วยคุณค่า
คุณวิทยา
Axiology
เน้นจริยศาสตร ์ ศีลธรรม
คุณงามความดี
่
เกียวกั
บการศึกษา ถือว
- คุณค่าหรือค่านิ ยม
่ นๆ
้
ในตัวของสิงนั
- สังคมยึดถือค่านิ ยม
ถ่ายทอดอบรมคนในแนว
้
ปร ัชญาพืนฐาน
ปร ัชญา ปร ัชญา
ปร ัชญา
ปร ัชญา
สัจนิ ยม /ประสบการณ์
จิตนิ ยม
อัตถิภาวนิ ยม
วัตถุนิยม นิ ยม
Idealism
Existentialism
Realism
Experimentalism
ปร ัชญาจิตนิ ยม
Idealism
่ าความคิดคือความจร
เชือว่
ความรู ้เกิดจากเหตุผล
่
ษย ์คือจิตว
ความเชือของมนุ
แนวคิดทางการศึกษา
- ปั ญญาคู ค
่ ณ
ุ ธรรม
- หลักสู ตรเน้นการฝึ ก
- การสอนเน้นการหา
ครู ประสานความรู ้กับผู เ้ รียน
่ คณ
- เป็ นปราชญ ์ทีมี
ุ ธ
ปร ัชญาสัจนิ ยม /
วัตถุนิยมRealism
ความจริงคือวัตถุอยู ่นอกจิต
่ ดตัวมาตังแต่
้ เกิดไม่ม
ความรู ้ทีติ
คุณค่าของมนุ ษย ์คือ ความสุข
่
เกียวกั
บการศึกษา
่ คอ
่ สุข
- ชีวต
ิ ทีดี
ื ชีวต
ิ ทีมี
- หลักสู ตรเน้น วิทย ์ คณิ ต
- วิธส
ี อนให้คน
ุ ้ เคยกับธรรมช
การวัดผลใช้ความเป็ นปรนัย
ครู ตอ้ งมีความรู ้ดี เสนออย่างเป
้
ความจริงแต่ละคนสร ้างขึนเอง
ความรู ้บุคคลเป็ นผู ส
้ ร ้าง
คุณค่า บุคคลเป็ นผู ต
้ ด
ั สินคุณค
ปร ัชญา
อัตถิภาวนิ ยม
Existentialism
ด้านการศึกษา
- มุ่งหมายให้บุคคลเป็ นตัวขอ
- หลักสู ตรให้ผูเ้ รียนได้เห็นคว
่ ้จักตนเอง
เป็ นไปรอบตัวเพือรู
- วิธก
ี ารเรียนใช้ ถาม – ตอบ
ครู เข้าใจเอกภาพของผู เ้ รียน
- สัมพันธ ์กับผู เ้ รียนฐานะมนุ ษ
- วัดผลโดยการสะท้อนความ
ออกมา
ปร ัชญา
พิพฒ
ั นาการนิ ยม
xperimentalism
่
ความมุ่งหมายเพือความ
หลักสู ตรบู รณาการไม่แย
วิธส
ี อนแบบประชาธิปไต
ครู มป
ี ระชาธิปไตย มีวน
ิ
ปร ัชญาการศึกษา
ลัทธิปร ัชญาการศึกษา
1. ปร ัชญาการศึกษาสาร ัตถนิ ยม (Es
2. ปร ัชญาการศึกษานิ ร ันตรนิ ยม (Pe
3. ปร ัชญาการศึกษาพิพฒ
ั นาการนิ ย
4. ปร ัชญาการศึกษาปฏิรูปนิ ยม (Rec
5. ปร ัชญาการศึกษาอัตถิภาวนิ ยม (E
ปร ัชญาการศึกษาสาร ัตนิ ยม
Essentialism





่
เจ้าของวิลเลียม
ซี แบคลี (William C. Bag
้
แนวคิดพืนฐาน
แนวคิดทางการศึกษา
จุดมุ่งหมาย
องค ์ประกอบของการศึกษา
- หลักสู ตร
- ครู
- ผู เ้ รียน
- โรงเรียน
- กระบวนการเรียนการสอน
ปร ัชญาการศึกษานิ ร ันตรนิ ยม
Perrenialism





ต้นคิด คือ อริสโตเติล และ โทมัส อไควนัส
้
แนวคิดพืนฐาน
แนวคิดทางการศึกษา
จุดมุ่งหมายของการศึกษา
องค ์ประกอบของการศึกษา
- หลักสู ตร
- ครู
- ผู เ้ รียน
- โรงเรียน
- กระบวนการเรียนการสอน
ปร ัชญาการศึกษาพิพฒ
ั นาการนิ ยม
Progressivism





ต้นคิด คือ ฟรานซิส ดับเบิลยู ปาร ์คเกอร ์ แล
้
แนวคิดพืนฐาน
แนวคิดทางการศึกษา
จุดมุ่งหมายของการศึกษา
องค ์ประกอบของการศึกษา
- หลักสู ตร
- ครู
- นักเรียน
- โรงเรียน
- กระบวนการเรียนการสอน
ปร ัชญาการศึกษาปฏิรูปนิ ยม
Reconstructionism





ผู น
้ ากลุ่ม จอร ัล เอส เคาท ์
ผู ว้ างรากฐาน ธีโอดอร ์ บลาเมลต ์
แนวคิดทางการศึกษา
จุดมุ่งหมายของการศึกษา
องค ์ประกอบของการศึกษา
- หลักสู ตร
- ครู
- ผู เ้ รียน
- โรงเรียน
- กระบวนการเรียนการสอน
ปร ัชญาการศึกษาอต
ั ถิภาวนิ ยม
Existentialism






ผู ก
้ าเนิ ดแนวคิด คือ ซอเร็น คีเคอร ์การ ์ด
ผู น
้ ามาใช้ คือ เอ เอส นี ล
้
แนวคิดพืนฐาน
แนวคิดทางการศึกษา
จุดมุ่งหมายของการศึกษา
องค ์ประกอบของการศึกษา
- หลักสู ตร
- ครู
- ผู เ้ รียน
- โรงเรียน
- กระบวนการเรียนการสอน
ทธปร ัชญากับการศึกษา (Buddism
่ ปเนื อหาแห่
้
หลักธรรมทีสรุ
งก
มรดกทางวัฒนธรรม คือ สา
แก่นสารของสังคม
่
1. อริยสัจสี
แนวทางให้มนุ ษย ์จัดการก
มนุ ษย ์ด้วยหลักการและสติปัญญา
2. เบญจขันธ ์
รู ป เวทนา สัญญา สังขาร วิญ
่ น
ขันธ ์ 5 ต้องอาศ ัยซึงกั
่
เปลียนแปลงเสมอ
เป็ นไปตามกฎแห่ง
3. หลักปฏิจจสมุปปาท
่
หลักแห่งเหตุผลทีแสดงกระบวนการค
ของเหตุปัจจัย มี 3 หมวด คือ
กิเลส (อวิชชา ตัณหา อุปาทา
กรรม (สังขาร และ ภพ)
วิบาก (วิญญาณ นามรู ป สฬา
เวทนา ชาติ ชรา - มรณะ)
กิเลส
วิบาก
กรรม
สังสารวัฏ
กิเลส เป็ นเหตุให้ทากรรมต่าง
กรรม ก่อให้เกิดวิบาก
วิบาก ไม่มค
ี วามดีความชวั ่ แ
ให้เกิดกิเลสและกรรม
4. กฎไตรลักษณ์
่ งหลา
้
มุ่งให้มนุ ษย ์ มองสิงทั
เป็ นจริง
อนิ จจัง ทุกขัง อนัตตา
หลักมัชฌิมาปฏิปทาหรือไตรส
่ องปฏ
มุ่งให้ดาเนิ นทางสายกลาง ซึงต้
ไปโดยตลอดกับ มรรค มีองค ์ 8
ศีล
> กาย วาจา (สัมมาวาจา ส
สัมมาอาชีวะ)
สมาธิ > จิต
(สัมมาวายามะ
สัมมาสมาธิ)
ปั ญญา > สมอง
(สัมมาทิฏฐิ สัม
แนวคิดทางการศึกษาของพุทธ
1. ความมุ่งหมายของการศึกษา เป็ นจุด
ชีวต
ิ ผู ม
้ ก
ี ารศึกษาแล้ว ประกอบด้วย
กายเจริญ (ภาวจิตกาย)
่ ฒน
มีพฤติกรรมทางสังคมทีพั
ปราศจากอคติและอริชา (ภา
้
2. หลักสู ตรและเนื อหาวิ
ชา
พุทธิศก
ึ ษาและจริยศึกษา
สุตศิลปศึกษา
พลศึกษา
3. กระบวนการของการศึกษา
ปรโตโฆษะ
> ปั จจัยภาย
โอทิโสมนสิการ > คิดเป็ น
ไตรสิกขา
> อธิศล
ี สิกข
อธิปัญญาสิกข