Transcript Document 7226380

Creative Accounting
http://acct0310.wordpress.com
ความหมาย
• กระบวนการปรับแต่งตัวเลขทางบัญชีโดยอาศัยข้อได้เปรี ยบจาก
ช่องโหว่ที่มีอยูใ่ นกฎเกณฑ์ทางบัญชีและทางเลือกต่าง ๆ ในการวัด
มูลค่าและเปิ ดเผยข้อมูล เพื่อแปรเปลี่ยนงบการเงินจากสิ่งที่ควรจะ
เป็ นให้เป็ นไปตามสิ่ งที่ผจู ้ ดั ทางบการเงินปรารถนาทีจ่ ะแสดง
พืน้ ฐานของ
Creative Accounting
1. The Bonus Plan Hypothesis
2. The Debt Covenant Hypothesis
3. The Political Cost Hypothesis
Creative Accounting
•
•
Aggressive or Innovative accounting
Earnings management
–
–
–
•
Income smoothing
Big bath
Cookie jar reserve
Fraudulent financial reporting
Aggressive Accounting
• วิธีการหรื อขั้นตอนการรับรู ้รายได้หรื อลดค่าใช้จ่ายภายในรอบ
ระยะเวลาบัญชีโดยกาหนดวิธีการตามมาตรฐานการบัญชีที่กาหนด
เพื่อแสดงผลกาไรสู งสุ ด
Aggressive Accounting
ACCOUNTING POLICY
Conservative
Aggressive
Revenue recognition
After sale, risks
passed to buyer.
At sale, though
risk remains.
Depreciation choice
Accelerated over
shorter period.
Straight line over
longer period.
Inventory valuation
(assume prices rising)
LIFO
FIFO
Goodwill amortization
Shorter period.
Over 40 years.
Aggressive Accounting
ACCOUNTING POLICY
Conservative
Aggressive
Estimate of warranty
High estimate.
Low estimate.
Estimate of bad debts
High estimate.
Low estimate.
Advertising costs
Expense.
Capitalize &
Amortize.
Contingent loss
Accrue loss.
Note to accounts
กรณี ศึกษา บริ ษทั ไดโดมอน กรุ๊ ป
• บริ ษทั ฯ รับรู ้รายได้จากเงินสนับสนุนการค้า จากการทาสัญญากับ
บริ ษทั ผูจ้ าหน่ายเครื่ องดื่มจานวนเงิน 30 ล้านบาททันทีท้ งั จานวน
ในปี 2545
• บริ ษทั มีภาระผูกพันที่จะต้องปฎิบตั ิตามเงื่อนไขที่ระบุในสัญญา
เป็ นระยะเวลา 5 ปี
• แนวปฏิบตั ิดงั กล่าวไม่เป็ นไปตามมาตรฐานการบัญชีที่รับรอง
ทัว่ ไป และทาให้กาไรสุ ทธิสูงไป 21 ล้านบาท (67.61 เปอร์เซ็นต์
ของกาไรสุ ทธิ)
กรณี ศึกษา บริ ษทั ไดโดมอน กรุ๊ ป
• ผลกระทบต่อการวิเคราะห์งบการเงิน
– กาไรสู งเกินไป 21 ล้าน (ในปี 2545)
• อัตราส่ วนแสดงความสามารถในการทากาไร
– หนี้สินต่าเกินไป 21 ล้าน จากการไม่ได้ต้ งั รายได้รับล่วงหน้า (ในปี
2545)
• โครงสร้างทางการเงิน (แม้จะเป็ นหนี้สินที่ไม่ตอ้ งชาระคืนเป็ นเงินสดแต่
บริ ษทั มีภาระผูกพันในการดาเนินงาน)
กรณี ศึกษา บริ ษทั รอยเนท
• บริ ษทั ฯ รับรู ้รายได้จากกการฝากขายอินเตอร์เน็ตการ์ดไม่เป็ นไป
ตามมาตรฐานการบัญชีที่รับรองทัว่ ไป ทาให้งบการเงินสาหรับ
ไตรมาสที่ 1 และ 2 ปี 2545 ของบริ ษทั ฯ ที่มีการเปิ ดเผยในปั จจุบนั
ยังเป็ นงบการเงินที่ไม่ถูกต้องตามหลักการบัญชีที่รับรองทัว่ ไป
• รายการฝากขายยังไม่ควรถือเป็ นรายได้จนกว่าความเสี่ ยงและ
ผลประโยชน์ในสิ นค้าจะโอนไปให้แก่ผซู ้ ้ือ
กรณี ศึกษา บริ ษทั รอยเนท
• แนวปฏิบตั ิดงั กล่าวทาให้รอยเนทสามารถสร้างตัวเลขรายได้ใน
รอบระยะเวลาบัญชีได้ดว้ ยการนาสิ นค้าไปฝากขายแม้วา่ ความ
เสี่ ยงและผลประโยชน์จากสิ นค้ายังตกอยูก่ บั รอยเน็ต
• ผลกระทบต่องบการเงิน
– สิ นค้าคงเหลือต่า – ประสิ ทธิ ภาพในการดาเนินงานดูสูงขึ้น
– รายได้ไม่ได้สะท้อนให้เห็นกิจกรรมการขายที่เกิดขึ้นจริ ง
Earnings Management
• Income smoothing
– การรักษาระดับกาไรในแต่ละปี ให้อยูใ่ นระดับทีเ่ หมาะสมตามความคาดหมาย
ของตลาดหรือผูถ้ อื หุน้
Income smoothing
• ฝ่ ายบริหารจะใช้ขอ้ สมมติทร่ี ะมัดระวังเกีย่ วกับการประมาณหนี้สงสัยจะ
สูญ ประมาณการหนี้สนิ หรืออายุการใช้งานของสินทรัพย์ถาวรและ
มูลค่าซาก เพือ่ ทาให้คา่ ใช้จ่ายเพิม่ ขึน้ และปรับแต่งกาไรให้ลดลง
• ฝ่ ายบริหารยังอาจใช้วธิ กี ารรับรูร้ ายได้ทร่ี ะมัดระวังยิง่ ขึน้ เพือ่ ชะลอการ
รับรูร้ ายได้และทาให้กาไรของงวดปั จจุบนั ลดลง
Income smoothing
• กิจการจะสามารถรักษากาไรไปใช้ต่อในปี ทต่ี กต่า ซึง่ เป็ นปี ทค่ี าดว่าผล
ประกอบการจะต่ากว่าเป้ าของอัตราการเติบโต
• ในปี ทต่ี กต่า ฝ่ ายบริหารอาจลดค่าเผือ่ หนี้สงสัยจะสูญหรือประมาณการ
หนี้สนิ ลง หรือยืดอายุการใช้งานของสินทรัพย์หรือเพิม่ มูลค่าซาก เพือ่
ทาให้คา่ ใช้จ่ายลดลงและกาไรสูงขึน้
Income Smoothing
•
แบ่งออกเป็ น 3 ประเภท
– Real Income Smoothing
– Artificial Income Smoothing
– Classificatory Income Smoothing
Real Income Smoothing
• การเกลีย่ กาไรของกิจการโดยการก่อให้เกิดรายการหรือชะลอไม่ให้เกิด
รายการนัน้ ๆ ขึน้ โดยทีผ่ บู้ ริหารได้มกี ารพิจารณามาก่อนหน้าถึง
ผลกระทบของรายการนัน้ ๆ ทีม่ ตี ่อกระแสเงินสดและผลการดาเนินงาน
ของกิจการ
Real Income Smoothing
•
Real smoothing จึงมีตงั ้ แต่การกาหนด
– ช่วงเวลา (Timing)
– จานวนเงิน (Amount) ไปจนถึง
– การกาหนดวัตถุประสงค์ (Intent) ของรายการทีเ่ ข้าไปทา
Real Income Smoothing
•
รูปแบบของ Real income smoothing แบ่งออกได้
ดังนี้
– การเกลีย่ รายการด้วยการเร่งหรือชลอรายการทางด้านค่าขาย
(Sales related)
– การเกลีย่ รายการด้วยการเร่งหรือชลอรายการทางด้านค่าใช้จ่าย
(Expense related)
Real Income Smoothing
ปี ที่ 1
ปี ที่ 2
จานวนเงิน
รายได้
กาไร
เวลา
กระแสเงินสด
เงินสด
Artificial Income Smoothing
• การเกลีย่ กาไรโดยการรับเอาวิธปี ฏิบตั ทิ างบัญชีทจ่ี ะช่วยให้กจิ การชะลอ
การรับรูร้ ายจ่าย และ/หรือ ชะลอการรับรูร้ ายได้จากงวดบัญชีหนึ่งไปยัง
อีกงวดบัญชีหนึ่งมาใช้
• การเกลีย่ กาไรในลักษณะดังกล่าวไม่ได้สง่ ผลกระทบใดๆ ต่อกระแสเงิน
สด
Artificial Income Smoothing
• แบ่งออกได้ดงั นี้
– การเกลีย่ รายการทางด้านค่าขาย (Sales related)
– การเกลีย่ รายการทางด้านค่าใช้จ่าย (Expense
related)
• โดยทีร่ ายได้ตลอดอายุของธุรกิจเท่าเดิม และการเกลีย่ รายได้ไม่
ส่งผลกระทบต่อกระแสเงินสดแต่อย่างใด
Artificial Income Smoothing
ปี ที่ 1
ปี ที่ 2
จานวนเงิน
รายได้
กาไร
เวลา
กระแสเงินสด
เงินสด
Classificatory Income
Smoothing
• การเกลีย่ รายการบางรายการในงบกาไรขาดทุนโดยการตัดสินใจของ
ผูบ้ ริหารว่าจะจัดจาแนกรายการนัน้ ๆ เข้าเป็ นส่วนหนึ่งของการคานวณ
กาไรจากการดาเนินงานอย่างต่อเนื่อง (Income from
continuing operations) หรือเป็ นส่วนหนึ่งของ
รายการพิเศษ (Extraordinary income)
Classificatory Income
Smoothing
ปี ที่ 1
ปี ที่ 2
จานวนเงิน
รายได้
กาไร
เวลา
กระแสเงินสด
เงินสด
Earnings Management
• Big Bath
– การปรับลดมูลค่าสินทรัพย์ลงทัง้ จานวน (Excessive
Writedown) หรือการรับรูผ้ ลขาดทุนในปั จจุบนั โดยบันทึกหนี้สนิ ขึน้
เพือ่ ให้
– งบดุลตัง้ อยูบ่ นหลักความระมัดระวัง
– กิจการมีคา่ ใช้จ่ายทีจ่ ะเป็ นตัวฉุดผลประกอบการในงวดอนาคตที่
น้อยลง
Big Bath
• คือการรายงานฐานะการเงินและผลประกอบการให้ต่าในรอบระยะเวลาปั จจุ
ปั น โดยการรับรู ้ค่าใช้จ่ายจานวนมาก เพื่อให้ผลประกอบการในอนาคตดูดี
เนื่องจากธุรกิจไม่ตอ้ งรับรู ้ค่าใช้จ่ายต่างๆ นั้นแล้ว
• เช่น การประมาณหนี้สินที่อาจเกิดขึ้นจานวนมาก เช่น หนี้สินจากการ
รับประกัน หรื อการตัดมูลค่าสิ นทรัพย์ลงจานวนมาก เช่น การตั้งค่าเผือ่ หนี้
สงสัยจะสู ญเกินจริ ง
Big Bath
• จะเกิดขึน้ ในปี ทก่ี จิ การตกต่า ไม่สามารถทากาไรได้ตามเป้ า
• ทาไปด้วยมุมมองทีว่ า่ ไม่มอี ะไรจะเสียมากไปกว่านี้หากจะทาให้ผลประกอบการ
ของงวดปั จจุบนั เลวร้ายไปกว่าทีเ่ ป็ นอยูล่ งไปอีก
Earnings Management
• Cookie jar reserve
– คือการใช้นโยบายบัญชีที่โอนย้ายรายได้จากรอบระยะเวลา
บัญชีปัจจุบนั ไปสู่ รอบระยะเวลาบัญชีในอนาคต เพื่อให้ผล
ประกอบการดูดี
Earnings Management
• Fraudulent Financial Reporting
– การแสดงจานวนเงินหรือการเปิ ดเผยข้อมูลทีผ่ ดิ ๆ หรือการละเว้นจานวนเงิน
หรือการเปิ ดเผยข้อมูลในงบการเงินเพือ่ ทีจ่ ะทาให้ผใู้ ช้งบการเงินหลงผิด ซึง่
ตามกฎหมายแพ่ง อาญา หรือทางการบริหารแล้วถือว่าเป็ นการทุจริต
Fraudulent Financial
Reporting
• มีหลายรูปแบบด้วยกัน เช่น
–
–
–
–
การถือรูปแบบสาคัญกว่าเนื้อหา
พยายามรับรูร้ ายได้ทจ่ี ะเกิดขึน้ ในอนาคตเป็ นรายได้ในปั จจุบนั
นาการขายของคนอื่นมาถือเป็ นการขายของตน
ถือรายจ่ายประจางวดเป็ นสินทรัพย์
กรณี ศึกษา : Coke & Coke
Enterprise
• ตัวอย่าง
– Coca-Cola (Coke) เป็ นผูผ้ ลิตน้ าอัดลมรายใหญ่ของโลก โดยมีส่วน
แบ่งตลาด 47%
– Coke ให้บริ ษทั ในเครื อ (Coca-Cola Enterprise) ประกอบ
กิจกรรมการบรรจุขวดและจัดจาหน่ายน้ าอัดลม โดยที่ Coke ถือครองร้อย
ละ 44
กรณี ศึกษา : Coke & Coke
Enterprise
• หลักการเนื้อหาสาคัญกว่ารู ปแบบ
– มาตรฐานการบัญชีพยายามกาหนดกฎเกณฑ์ต่างๆ ให้ธุรกิจปฏิบตั ิตามโดย
คานึงถึงเนื้อหาของรายการค้ามากกว่ารู ปแบบทางกฎหมาย
– แต่การกาหนดกฎเกณฑ์ต่างๆ เปิ ดโอกาสให้ธุรกิจประกอบธุรกรรมใน
รู ปแบบต่างๆ เพื่อให้สามารถเลือกใช้นโยบายบัญชีที่สะท้อนตัวเลขที่
ต้องการ
กรณี ศึกษา : Coke & Coke
Enterprise
• ความสัมพันธ์ระหว่างสองบริ ษทั มีดงั นี้
– Enterprise ผลิตน้ าอัดลมเกือบทั้งหมดของ Coke โดยได้สิทธิ บตั รใน
–
–
–
–
การดาเนินการดังกล่าว โดยจัดซื้ อหัวเชื้อของน้ าอัดลมจาก Coke
Coke ทาการโฆษณาและสนับสนุนการตลาดให้ Enterprise
90% ของรายได้ของ Enterprise มาจากการขายผลิตภัณฑ์ของ
Coke โดยที่ Coke มีอานาจในการกาหนดราคาวัตถุดิบที่
Enterprise ใช้ในกระบวนการผลิต
ประธานกรรมการและกรรมการผูบ้ ริ หารสามคนมาจาก Coke
Coke ถือหุ น
้ 44% ของ Enterprise
กรณี ศึกษา : Coke & Coke
Enterprise
• ควรทางบการเงินรวมหรื อไม่
– โค้กถือหุน้ 44 เปอร์เซ็นต์
– แต่มีความสามารถในการควบคุมการดาเนินงานของ Enterprise
• มาตรฐานการบัญชีอเมริ กาขณะนั้นกาหนดให้ทางบการเงินรวมเมื่อแสดง
ความสามารถในการควบคุมโดยถือหุ น้ เกิน 50 เปอร์เซ็นต์
• ขณะนี้มาตรฐานพิจารณาความสามารถในการควบคุมเชิงเศรษฐกิจแล้ว
กรณี ศึกษา: บริ ษทั ดาต้าแมท จากัด
• ผูส้ อบบัญชีของบริ ษทั ฯ ไม่แสดงความเห็นต่องบการเงินประจาปี 2545
เนื่องจากบริ ษทั ฯ ไม่นางบการเงินของบริ ษทั ย่อยในประเทศ 2 แห่ง (เดฟ
ฟิ เนทลี คอร์ ปปอเรชัน่ และดาต้าแมท ดีบีเอ จากัด)
• ผูส้ อบบัญชีไม่สามารถตรวจสอบงบการเงินของบริ ษทั ย่อยในต่างประเทศ 2
แห่งที่นาเสนออยูใ่ นงบการเงินของบริ ษทั ฯ บริ ษทั ย่อยดังกล่าวมีสินทรัพย์
และรายได้เป็ นร้อยละ 38.8 และ 42.9 ของสิ นทรัพย์และรายได้รวมของ
ดาต้าแมท
กรณี ศึกษา: Enron
• เกิดจากการรวมกิจการของสองบริ ษทั ในช่วงทศวรรษปี 1980
• ธุรกิจค้าพลังงาน ตั้งอยูใ่ นรัฐ Texas สหรัฐอเมริ กา
• เริ่ มผันตัวเข้าสู่ ธุรกิจอื่น เช่น Bandwidth, advertising time/space
กรณี ศึกษา: Enron
• วัฒนธรรมองค์กรที่มุ่งเน้นการแข่งขันและสร้างภาพทางการบัญชี
– ค่าตอบแทนผูบ้ ริ หารขึ้นอยูก่ บั ผลกาไร
– ค่าตอบแทนผูบ้ ริ หารขึ้นอยูก่ บั ราคาหุน้ (Stock
Options)
– แรงจูงใจในการสร้างการเติบโตของรายได้
– คัดพนักงานที่มีผลการดาเนินงานไม่ดีออกเป็ นจานวนมาก
– มีหนี้สินและสัญญาค้ าประกันจานวนมาก
• กว่า 37,000 ล้านเหรี ยญในปี 2000 (เพิ่มจากเดิม 14,000 ล้านในปี 1999)
• Debt covenant
กรณี ศึกษา: Enron: Special
Purpose Entity
• SPE คืออะไร?
– องค์กรเฉพาะกิจ ตั้งขึ้นเพื่อดาเนินธุรกรรมเฉพาะ
• โดยมากจะเป็ นสถาบันการเงินที่ทาธุรกรรม Securitization,
Leasing
– FASB 57 กาหนดให้ธุรกิจไม่ตอ้ งพิจารณา SPE ในการทางบ
การเงินรวม
• หากมีผลู ้ งทุนภายนอกที่เป็ นอิสระมาลงทุนอย่างน้อยร้อยละ 3 ของสิ นทรัพย์รวม
• ผูล้ งทุนดังกล่าวมีส่วนควบคุม SPE นั้น
กรณี ศึกษา: Enron: Special
Purpose Entity
• ความจริ งที่ปรากฏ
– ผูล้ งทุนภายนอกคือ Mr.Fastow ซึ่ งทางานให้กบั Enron เอง
– Enron ค้าประกันเงินกูแ้ ละเงินลงทุนให้กบั ผูส้ นับสนุนเงินลงทุนใน
SPE
• Enron ควรรวม SPE ในการทางบการเงินรวม
– หนี้สินที่ปรากฏใน SPE ทาให้หนี้สินของธุรกิจสู งขึ้นจานวนมาก
– กาไรขาดทุนจากการขายสิ นทรัพย์จะถูกตัดออกในกระบวนการทางบการเงินรวม
กรณี ศึกษา: Enron: Special
Purpose Entity
• จุดแตกหักของ Enron
– ปรับส่ วนของผูถ้ ือหุ น้ ลง 1200 ล้านเหรี ยญ
– รายงานหนี้สินเพิ่มขึ้น 711 ล้านเหรี ยญในปี 1997
• ผลกระทบต่อมา
– Debt Ratings by Moody’s and S&P
• Downgraded to barely investment grade
• Downgraded Enron’s debt securities to junk
– ส่ งผลให้หนี้สินของ Enron ครบกาหนดชาระทันทีตาม Debt
Covenant
ข้อจากัดอื่นๆ ของรายงานการเงิน
• หลักความระมัดระวัง (Conservatism)
– รายงานกาไรและสิ นทรัพย์ต่าในปั จจุบนั
– ทาให้ผลการประกอบการในอนาคตดูดี
– ผลกระทบต่อการวิเคราะห์อตั ราการเติบโต
ข้อจากัดอื่นๆ ของรายงานการเงิน
• การวัดมูลค่าด้วยวิธีต่างๆ ที่ไม่อาจเปรี ยบเทียบกันได้
– หลักราคาทุน
– ราคายุติธรรม หรื อราคาตลาด
– ค่าปั จจุบนั
• อาศัยประมาณการ เช่น
– การคิดค่าเสื่ อมราคา
– การประมาณหนี้สงสัยจะสู ญ
– การประมาณค่าใช้จ่ายจากการรับประกันคุณภาพ
ข้อจากัดอื่นๆ ของรายงานการเงิน
• หลักการบัญชีรายงานรายการค้าที่เกิดขึ้นในอดีต ก่อให้เกิดรายการ
นอกงบดุลอย่างมีนยั สาคัญ
–
–
–
–
หนี้สินที่อาจเกิดขึ้น
สัญญาซื้ อขายล่วงหน้า
เครื่ องมือทางการเงิน
สัญญาเช่าแบบดาเนินงาน
กรณี ศึกษา: บมจ. เอ็มดีเอกซ์
• บริ ษทั ฯ มิได้บนั ทึกรายการหนี้สินที่เกิดจากการทาสัญญาแลกเปลี่ยน
เงินตราต่างประเทศ (swap) จานวน 27.67 ล้านเหรี ยญสหรัฐ รวมทั้ง
ค่าใช้จ่ายที่เกี่ยวข้องมาตั้งแต่ปี 2540
• บริ ษทั ฯ อ้างว่าสัญญาดังกล่าวอาจไม่มีผลบังคับใช้ตามกฎหมาย
• ต่อมาเจ้าพนักงานพิทกั ษ์ทรัพย์มีคาสั่งให้บริ ษทั ชาระหนี้และค่าใช้จ่ายที่
เกี่ยวข้องดังกล่าว
• แสดงว่าบริ ษทั ฯ มีภาระผูกพันดังกล่าวมาโดยตลอด
กรณี ศึกษา: บมจ. เอ็มดีเอกซ์
• ผลกระทบต่อการวิเคราะห์งบการเงิน
– หนี้สินต่าเกินไป
– ส่ วนของผูถ้ ือหุ น้ สู งเกินไป
• โครงสร้างทางการเงิน
การบ้านและแบบฝึ กหัด
• เลือกบริ ษทั หรื องบการเงินที่คิดว่ามีการทา Creative
Accounting พร้อมอธิ บายว่ามีการทา Creative
Accounting แบบใด
• เช่น
เนื้อหา ………………………………………………………..
Creative
Accounting ………………………………………………