Transcript Compressietherapie wat hoe wanneer

Compressietherapie:
wanneer, wat en hoe ?
Jeannine Spinnael
Verpleegkundig Specialist Wondzorg
Wat is compressietherapie?



2
Compressietherapie of drukbehandeling
Een uitwendige druk op het lidmaat
teweeggebracht door een verband (
windels) of therapeutische elastische
kousen
Ondersteunt de veneuze terugstroom
van het bloed.
17-3-2015
Veneuze circulatie
Veneuze insufficiëntie
Veneuze circulatie
1.
2.
3.
3
Kleppen in venen
Kuitspierpomp
Ademhaling
Veneuze
insufficiëntie
1.
2.
3.
Slecht functioneren
van de kleppen
DVT of tromboflebitis
Kuitspier: weinig
spieractiviteit
17-3-2015
Doel van compressietherapie

Doel: Veneuze hemodynamiek wijzigen
-> veneuze druk afnemen (reflux)
via compressie van de oppervlakkige aderen,
de doorkruisende aderen en
het diepliggend veneus stelsel
-> oedeem verminderen ter hoogte
van de ledematen
door stijging van de locale hydrostatische druk
door daling van de druk in de oppervlakkige aders
-> beperken van het weglekken van
vocht en macromoleculen
naar het omliggende weefsel
verbeteren van de veneuze doorstroming
4
17-3-2015
Toepassing van compressietherapie

Toepassing:
-> Veneuze druk
verlagen
veneuze insufficiëntie:
preventie en behandeling
van een veneus ulcus
lymfatische ziekten:
congenitaal of verworven
-> Voorkomen en
bestrijden van
oedeem
hart-, nier-,
leverstoornissen
malnutritie
5
17-3-2015
Werking van compressietherapie

Terugstroom van het bloed ondersteunen
- dichtdrukken van oppervlakkige venen
- dichtdrukken van insufficiënte perforerende
venen
- geen uitzetting van vaatwand
- nauwere venen
- openstaande kleppen sluiten
- minder bloedvolume
6
17-3-2015
Werking van compressietherapie

Werking kuitspierpomp wordt ondersteund
Oedeem neemt af of wordt voorkomen
-> microcirculatie verbetert -> meer toevoer O2 en
voedingsstoffen in de weefsels -> verbetering
heling

7
17-3-2015
Dynamiek van compressietherapie

Wat bepaalt de druk ( compressie)?
(Ref. Moffatt.et al 1993- blair et al 1988)

Wet van Laplace:
Druk op de wand van de container is afhankelijk
van de druk van de inhoud van de container en de
omtrek van de container
druk (mm Hg)=

8
trekkracht (Kg F) x aantal lagen x 4620
omtrek(cm) x breedte verband
voor heling van een ulcus is 40 mmHg thv enkel optimaal,
gradueel afnemend thv kuit 17 mmHg thv grootste
kuitomtrek
17-3-2015

Wet van Pascal
verbanden met hogere rigiditeitsindex
geven effect van niet rekbare 2de huid
-> opgebouwde druk door spieren
tegen gesloten cilinder -> drukverhoging
-> betere terugvloei bloed
9
17-3-2015
Werking van compressie op het vaatstelsel

Werking op veneus
vaatstelsel
*reabsorberen van vocht
uit het weefsel naar het
veneus en lymfatisch
stelsel
*meer druk ter hoogte van
de oppervlakkige aders tov
de diepliggende aders
*bloed terug naar centrale
bloedstroom ->
*stijging bloedstroom naar
hart
-> hartvolume stijgt met
5%
-> cave hartinsufficiëntie
10
17-3-2015
Werking van compressie op het vaatstelsel

Werking op het
lymfatisch stelsel
functie lymfatisch
stelsel ->
vocht uit interstitiëel
weefsel terug brengen
naar de veneuze
bloedstroom.
Compressietherapie
vermindert lymfevocht
in de weefsels ->
minder oedeem
11
17-3-2015
Werking van compressie op het vaatstelsel

Werking op het
arterieel vaatstelsel
Compressie mag arteriële
bloedstroom niet hinderen
Klinisch niet aangetoond
hoeveel compressie nodig
is om de arteriële
bloeddoorstroming te
belemmeren.

12
Belangrijk: cave arteriële
insufficiëntie
compressie kan ernstige
gevolgen hebben
17-3-2015
Mogelijkheden van compressietherapie

(ref. Haute Autorité de Santé 2006)

Compressieverbanden
niet elastische verbanden: Steun en compressie
-> actief bij inspanning, bijna niet in rust
-> korte rek-> lage rustdruk, hoge arbeidsdruk
vb Rosidal®sys, Coban2®, Coban2® Lite
elastische verbanden: Compressie
-> actief werkzaam in rust en bij inspanning
-> lange rek-> hoge rustdruk, lage arbeidsdruk
vb Dauer®Binde

13
Compressiekousen: vlakbrei, rondbrei
Behandeling ulcera Ulcerkit ®kousen Actico silk ®
Preventie : Medi ®, Jobst ®
17-3-2015
Prof Hugo Partsch
Compression Therapy: Clinical and Experimental Evidence
www.ncbi.nlm.nih.gov › ... › PubMed Central (PMC)Vergelijkbaar
door H Partsch - 2012 15 nov. 2012 - Hugo Partsch, MD, PhD
Aim: A review is given on the different tools of compression
therapy and their mode of action.
14
17-3-2015
Verschil tussen lange rek en korte rek
15
Lange rek
Korte rek
Rekbaarheid
>100%
Amper 10%
Stijfheid
Laag
Hoog
Druk in rust
Hoog
Laag
Druk in beweging
Minder hoog
Heel hoog
Compressie
Continue
Intermittend
Aanbrengen
Gemakkelijk /patiënt
Ervaring
Mobiele patiënt
Minder efficiënt
Meest efficiënt
Immobiele patiënt
Ja
Ja bij voetpomp
Een week ter plaatse
Nee
Ja
Dag en nacht
‘s morgens aan / ‘s
avonds afdoen
Dag en nacht ,
wisselen 1à2x per
week
17-3-2015
Compressiekous












16
Elastisch
Gemakkelijker aanbrengen
Patiënt zelf
Minder effectief
Lagere drukken
Continue compressie
Overdag
Kousen < 40 mmHG
CEAP C2- C5
Lange termijn gebruik
Chronisch oedeem
Post Thrombose Syndrome
Korte rekwindel












Niet elastisch
Techniek
Getraind persoon
Effectiever-> stijfheid
Hogere drukken
Intermittende compressie
Dag en nacht
Windels > 40mmHG
Been Ulcera
DVT
Opp. thrombose
Initiële therapie voor
lymfoedeem
17-3-2015
Waaraan moet compressiemateriaal
voldoen?






17
Eenvoudig aan te brengen
Comfortabel ongeacht de
lichaamshouding
Effectief
Gewenste druk bereiken en handhaven
Niet afzakken of oprollen
Niet te dik of te warm
17-3-2015
3M™ Coban™ 2®
Comfortabel voor de
patiënt
 Duurzame, therapeutische
compressie
 Effectieve behandeling van
een Ulcus
 Enkel Arm Index van 0.8
en hoger
Eigenschappen
 Latexvrij
 Eenvoudige applicatie
 Therapietrouw
 Minimale kans op afzakken
 Verhoogd draagcomfort
 Dragen eigen schoeisel
mogelijk

18
Therapeutische compressie
Tweelaags systeem:
comfortzwachtel
+compressiezwachtel
17-3-2015
3M™ Coban™ 2 Lite®







19
Intelligente
compressiedynamiek
Verbeterd comfort
Effectieve, therapeutische
compressie met starre
koker
Minder kans op afzakken
Dun, licht en ademend ->
dagelijkse comfort
optimaliseren
Eenvoudig en snel aan te
brengen
Compressiezwachtel
ontwikkeld om onder
volledige spanning aan te
brengen
Compressiesysteem met
gereduceerde rustdruk
Tweelaags systeem bestaande
uit een comfortzwachtel en
een compressiezwachtel.
17-3-2015
Rosidal®sys
Korte rekcompressiesysteem
Behandeling van ulcus
cruris venosum
 Stiffness windel -> snelle
oedeem afname van
extremiteit.
 Dag en nacht om het been
— tot zeven dagen lang.
Eigenschappen
 Therapiezekerheid ( set)
Gebruiksklaar en
langetermijntherapie
 Effectief en betaalbaar.
 Herbruikbaar
kostenvoordeel , kan tot 50
keer worden gewassen.

20
Rosidal sys set :
tg kousverband
Rosidal soft verband
Rosidal K verband
Porofix
Mollelast haft verband
17-3-2015
Compressiewindels : lange rekwindels
Aangewezen bij
 Sportblessures
 Ondersteunend en ontlastend
verband bij verstuikingen en
kneuzingen
 Nabehandeling in de
traumatologie
 Stevige en permanente
compressie in de flebologie
Eigenschappen
 Huidkleurig
24 % katoen
69 % viscose
7 % elasthaan
 uitrekbaarheid +144 % in
lengte
uitrekbaarheid +90 % in
breedte
21
bi-elastische zwachtel met lange rek
17-3-2015
Cave druk !
22
17-3-2015
Compressieverbanden
Rosidal sys
Dauer
Rosidal
TCS
Coban 2
23
profore
17-3-2015
Compressiekousen
24
17-3-2015
Welke keuze





25
Mobiliteit van de patiënt
Hoeveel compressie is nodig:
- indicatie van compressie
- wat kan de patiënt verdragen
Vorm van been
Wondzorg
Sociaal economisch verantwoord
17-3-2015
Optimale dosis van compressie
Veneuslijden
Oedeem
5
30
60
HOGE
DRUKKEN
90 mm Hg
LAGE
DRUKKEN
Classificatie: kousen

(
opgesteld door European Committee for Standardisation
ECN)
- klasse 1 : lichte compressie 15 tot 21 mm Hg
thv. de enkel
- klasse 2 : matige compressie 23 tot 32 mm Hg
thv. de enkel
- klasse 3 : sterke compressie 34 tot 46 mm Hg
thv. de enkel
- klasse 4 : zeer sterke compressie > 49 mm Hg
thv. de enkel
27
17-3-2015
Conventional recommendation for
stockings
CEAP
Aim of
compression
Stocking class
C0-C1 s
Prevention of swelling,
heavy legs, tenderness,
pain
10-20 mmHg
C2 s
Prevention of swelling,
heavy legs, tenderness,
pain
20-30 mmHg
C3
Oedema reduction
C4
Prevention of ulceration
C5
Prevention of ulcer
recurrence
30-40 mmHg
C6
Ulcer healing, pain relief
Kits (~40 mmHg)
Compressie bij de behandeling van een
ulcus







29
Type ulcus:veneus , arterieel, gemengd
Grondige anamnese naar verzwarende
factoren
Beoordeel wonde visueel
-> MEASURE ( plaats, aspect, morfologie)
Klinisch onderzoek door arts
Palpatie van ADP en ATP ( voetpolsen)
EAI: ≥ 0.9-> veneus ulcus
0.7 – 0.85 -> gemengd ulcus
< 0.65 -> arterieel ulcus
Veneuze doppler echografie
17-3-2015
Beoordeling van EAI






30
EAI ≥ 0.9 -> compressietherapie
meerlagig elastisch of niet elastisch
steunkousen
druk: 30 tot 40 mm Hg
EAI 0.7 – 0.85 –> beperkte compressie
advies arts + echo/doppler
beperkte druk: 15 tot 25 mmHg
EAI < 0.65 -> geen compressietherapie
advies arts + echo/doppler
Steeds overleg arts:
diabetes, hartdecompensatie,rheumatoïde
artritis
EAI > 1.2 -> arteriosclerose
Cave monofasische signalen -> duidt op AI
17-3-2015
Aanbeveling in het kader van zorg voor
een veneus ulcus





31
Sterke compressie ts 30-40 mmHg thv enkel
Sterke compressie heeft meer effect dan lage
compressie
Meerlagige compressie heeft meer effect dan 1
laag: stijfheid van verband
Geen statistische verschillen qua effect op
heling:
-korte en lange rek in meerdere lagen
aangebracht
-drukkousen en zwachtels als druk 30-40 mm
Hg bedraagt
Correct toepassen door verpleegkundige
-> opleiding van de juiste techniek
17-3-2015
Techniek van meerlagige compressiewindels
rosidal sys ®
32
17-3-2015
Techniek van meerlagige compressiewindels


33
De aangebrachte druk
moet liggen ts 30 en
40 mmHg
( 2 vingers onder de
laatste laag steken)
beëindig 2 vingers
onder de tibiale
knobbel om
voorkomen van
samendrukken van
nervus ischiadicus
popliteus externus
17-3-2015
Techniek coban 2 en coban2 lite
34
17-3-2015
Techniek coban 2 en coban2 lite
35
17-3-2015
Zo hoort het niet
36
17-3-2015
Zo hoort het niet
37
17-3-2015
Zo hoort het
38
17-3-2015
Opvolging van de wonde

39
Evalueer de wondheling:
- als de wonde < dan 20-40%verkleind in 2
tot 4 weken, ondanks compressietherapie,
beweging en wondzorg
- snelle achteruitgang van het ulcus
- voortdurende pijn
- tekens van contactdermatitis
- herhaalde recidieven
- vermoeden van kwaadaardigheid
-> verwijs naar een gespecialiseerd
centrum
17-3-2015
Voorkomen van recidieven

Nazorg: Educatie en Preventie recidief
 dagelijks een goede hygiëne van de benen
 dagelijks huid en genezen litteken hydrateren
 blijvende compressiekousen : min.klasse 1
i.f.v. comfort van de patiënt
 mobiliteit behouden en bewegen
40
17-3-2015
Wat hebben we geleerd vandaag?






41
Verifieer steeds de arteriële toestand voor het
starten compressie: voetpolsen en EAI
Geef de voorkeur aan korte rek in meerdere lagen
bij aanwezigheid van voetpomp
Let op met lange rek: ‘s morgens aan en ‘s avonds
verwijderen
Techniek van aanbrengen: oefening baart kunst
Windel steeds van tenen tot knie, ook bij fixeren
van een verband aan het onderbeen
Wissel de windels bij afzakken ( oedeemreductie)
of ifv de wondzorg
17-3-2015
referentie
Aanbevelingen voor goede praktijkvoering in de verpleegkunde :
Wondzorg bij veneuze ulcera in de thuisverpleging.
Project E.B.N. – Project E.B.N.Gesubsidiëerde organisatie :
Collaboration Internationale des Praticiens et Intervenants en Qualité –
Santé (CIPIQ-S).
Project gesubsidiëerd door de FOD Volksgezondheid
Algemene Directie Basisgezondheidszorg::
KB 06 december 2006
BS 28 december 2006
42
compressietherapie toepassen bij veneuze
insufficiëntie
17-3-2015
Zijn er nog vragen ?
Bedankt
voor jullie
aandacht
17/03/2015
43