MONITORING BUDOWNICTWA Konferencja (11) w dn. 27.02.2009

Co nowego w styczniu 2009 w budownictwie?

Prof. dr Zofia Bolkowska Wyższa Szkoła Zarządzania i Prawa

Styczeń 2009

Produkcja budowlana była w styczniu 2009 wyższa 7,4% w porównaniu ze styczniem 2008 r. przy bardzo niskich ocenach koniunktury.

Wprawdzie początek roku nie jest typowy dla robót budowlanych, ale w styczniu 2008 koniunktura w budownictwie była dobra, a wzrost budownictwa wynosił 6,8%

W styczniu 2009 tendencje zmian w budownictwie niewiele różniły się od ocen w ostatnich miesiącach 2008 roku.

Drastycznie obniżały się wszystkie wskaźniki koniunktury.

Zmieniały się bariery wzrostu budownictwa, największym problemem jest/był brak zleceń.

Wysoki, ale słabnący wzrost płac.

Zmniejszała się dynamika wzrostu cen produkcji budowlanej.

Znacznie gorsza była sytuacja firm małych niż dużych .

Spadek tempa wzrostu budownictwa, ale nadal wzrost najwyższy w gospodarce. W styczniu 2009 produkcja budowlana wzrosła o 7,4%, a w przemyśle spadek o prawie 15%

20 18,2 16,3 15,5 15,4 14,4 15 13,9 12,9 10 7,4 5 0 1-6.08

1-7.08

1-8.08

1-9.08

1-10.08

1-11.08

1-12.08

I.09

20 Produkcja budowlana, zatrudnienie i płace w styczniu 2008 i 2009 (wzrost w %)

W styczniu 2009 wzrost

produkcji budowlanej 7,4%, rok temu w styczniu 6,8% I.2009

I.2008

17,9 15 12,3 9,7 10 7,4 6,8 5,6 5 0 płace podukcja budow lana zatrudnienie

MIESIĘCZNA WARTOŚĆ ROBÓT BUDOWLANYCH

w przedsiębiorstwach > 9 osób 2008 2009

Czynniki zmian w poszczególnych rodzajach budownictwa są różne.

W 2008 r. oddano do użytku o 24% więcej mieszkań, niż rok temu, w styczniu 2009 o 33% więcej. Nawet developerzy, mimo regresu w obrocie mieszkaniami oddali do użytku w 2008 r. 48% więcej mieszkań, w styczniu 2009 r. o 23% więcej.

Kontynuowano budowę obiektów o dużym stopniu zaawansowania, co powodowało wysoki wzrost robót w budownictwie wykończeniowym.

Wzrastało budownictwo infrastrukturalne, ale tempo wzrostu zmniejszało się.

W styczniu 2009 roku oddano do użytku o 33% więcej mieszkań niż rok temu.

Pogorszenie koniunktury na rynku mieszkaniowym developerskim w sferze obrotu mieszkaniami nie wpływa jeszcze na spadek liczby zakończonych mieszkań. Dobre wyniki w liczbie oddawanych do użytku mieszkań – to „echo” liczby rozpoczynanych mieszkań przed 2 laty.

20 tys. mieszkań oddanych do użytkowania 14,6 15 19,5 developerzy ogółem 10 5,3 6,5 5 0 ogółem developerzy I.2008

I.2009

Etapy kryzysu w budownictwie mieszkaniowym 1 etap: obrót mieszkaniami – trudności w sprzedaży mieszkań, podaż większa niż popyt.

2 etap: zmniejsza się liczba rozpoczynanych mieszkań.

Od października 2008 zmniejsza się liczba mieszkań rozpoczynanych. W styczniu 2009 rozpoczęto o 40% mniej mieszkań w porównaniu ze styczniem 2008.

3 etap: mieszkania oddawane do użytku – efekt przesunięty w czasie , widoczny po około 2 latach, zależy od cyklu budowy Zarówno w 2008 r. jak też w styczniu 2009 liczba mieszkań oddawanych do użytku wzrastała. Oznacza to, że w trakcie budowy zaawansowanej jest jeszcze wiele mieszkań.

18

Mieszkania rozpoczynane ogółem wg miesięcy w okresie wrzesień 2008 - styczeń 2009

17,6 14,7 12 8,8 6,9 5,9 6 0 IX.08

X.08

XI.08

XII.08

I.09

4 2

Mieszkania rozpoczynane przez developerów wg miesięcy w okresie wrzesień 2008 - styczeń 2009

8 6 6,5 6 3,6 3 2,6 0 IX.08

X.08

XI.08

XII.08

I.09

Koniunktura w budownictwie

W styczniu i lutym 2009 drastyczne pogorszenie ocen koniunktury w budownictwie.

Najbardziej dokuczliwe bariery

kredytu.

: brak popytu/zleceń, konkurencja, koszty zatrudnienia, trudności z uzyskaniem

WSKAŹNIKI KONIUNKTURY W BUDOWNICTWIE W 2008 – 2009 r.

Wskaźniki liczone jako różnica między procentem odpowiedzi pozytywnych i negatywnych -10 -15 -20 -25 -30 25 20 15 10 5 0 -5 -35 -40 -45 I II III IV V VI VII VIII IX wskaźnik ogólnego klimatu koniunktury produk c ja portfel zamówień X XI XII I.09

II.09

BARIERY WZROSTU BUDOWNICTWA W STYCZNIU I LUTYM 2009 (w % deklaracji przedsiębiorstw) 60 53 52 53 50 I.2009

II.2009

50 46 37 40 32 30 20 24 27 24 13 15 10 0 konkurencja koszty zatrudnienia brak popytu brak pracowników koszty materiałów trudności z uzyskaniem kredytów

WZROST PŁAC W BUDOWNICTWIE 2008 - 2009

w % do roku poprzedniego Płace w budownictwie wzrastają szybciej niż w sektorze przedsiębiorstw.

W ostatnich miesiącach wzrost słabszy.

4 2 0 20 18 10 8 6 16 14 12

17,9 9,7 I 17,2 II 15,7 III 18,7 IV 13,8 V 15,2 14,8 VI VII 11,5 12,1 VIII IX 11 X 11,5 XI 6,6 XII

WSKAŹNIKI WZROSTU CEN ROBÓT BUDOWLANYCH SĄ CORAZ NIŻSZE w połowie 2007 r. 9% w grudniu 2008 r. 2,5% w styczniu 2009 r. 2,4%

6 4 10 8 ceny w budownictwie inflacja 2 0 I.06

III V VII IX XI I.07

III V VII IX XI I.08

III V VII IX XI i.09

DYNAMIKA CEN MATERIAŁÓW BUDOWLANYCH ZMNIEJSZA SIĘ w połowie 2007 r. 12% w styczniu 2008 r. 8% w trzecim kwartale 2008 r. niższe niż rok temu w czwartym kwartale niewielki wzrost cen materiałów

12 9 6 3 materiały budowlane wy roby drz ewne produk c ja budowlana 0 I.06

II III IV V VI VII VIII IX X XI XII I.07

II III IV V VI VII VIII IX X XI XII I.08

II III IV V VI VII VIII IX X XI XII I.09

-3 -6

Prognozy na 2009 rok

W obecnej sytuacji prognozowanie zmian nawet na najbliższe miesiące jest co najmniej ryzykowne. Z jednej strony oceny koniunktury są coraz gorsze, a równocześnie budownictwo nie tylko osiąga wzrost, ale wskaźniki są korzystniejsze niż w innych dziedzinach gospodarki.

W styczniu 2009 Budownictwo wzrost 7,4%.

Handel detaliczny wzrost o 0,8%.

Przemysł spadek o prawie 15%. Transport spadek o 5,7%.

Prognozy na 2009 rok

Wyniki stycznia 2009 nie wskazują na zmianę ocen przedstawianych w grudniu 2008.

Co za tym przemawia ?

W budownictwie mieszkaniowym kryzys jest nieuchronny, ale budownictwo mieszkaniowe to mniej niż 20% wartości sektora.

Największy udział ma budownictwo infrastrukturalne

i budownictwo drogowe.

Te programy realizowane są w dużym stopniu z udziałem środków unijnych i na nie będzie wywierana największa presja.

Cd prognozy…

Mimo wielu ograniczeń budownictwo infrastrukturalne może „uchronić” sektor przed regresem w 2009 r. - jeżeli:

• będą zabezpieczone środki przeznaczane na realizację programów, • będą funkcjonowały organizacyjne i korzystnie rozwiązania systemowo – zmienią się warunki wpływające na sektor budowlany np. nie będzie braku zatrudnienia (co limitowało produkcję budowlaną), • będą wykorzystywane uproszczone procedury zapewniające sprawne przygotowanie inwestycji (np.

przetargi, PPP, plany zagospodarowania przestrzennego, ograniczanie roszczeń ochrony środowiska).