Transcript Rynek budowlany_ I polrocze 2012 r

FUNDACJA WSZECHNICY BUDOWLANEJ
OWEOB Promocja
Rynek budowlany i ceny w badaniach
oraz statystyce – lipiec 2012
Budownictwo po 6 miesiącach 2012 roku
Prof. dr Zofia Bolkowska
Wyższa Szkoła Zarządzania i Prawa
Czy nadchodzi kolejny kryzys
w budownictwie ?
W budownictwie występują co kilka lat kryzysy lub
osłabienie wzrostu.
Coraz krótsze są okresy dobrej koniunktury.
Na kryzysy lub osłabienia wzrostu w
budownictwie wpływają uwarunkowania
makroekonomiczne i czynniki wewnętrzne
związane za sposobem zarządzania.
Kryzys w gospodarce w latach 2000 – 2001 miał
decydujący wpływ na głębokie załamanie w
budownictwie. Obecnie w gospodarce nie ma
kryzysu, a zahamowanie osiąganego wysokiego
wzrostu produkcji budowlanej wynika głównie z
wewnętrznych trudności firm budowlanych.
Tampo wzrostu produkcji budowlanej w 2012 r. w
miesiącach od stycznia do czerwca.
W okresie styczeń – czerwiec 2012 wzrosła wartość produkcji
budowlanej o 8%, ale w czerwcu nastąpił spadek o ponad 5%.
70
69,1
Wzrost budownictwa w % w okresie sty czeń - czerwiec 2012 r.
60
50
budownictwo ogółem
40
infrastruktura
32,2
30
27
19,1
20
12,8
8,1
10
-20
-5,1
3,5
0
-10
5,8
12
I
II
III
IV
6,2
V
VI
-14
Przesunięcia w strukturze realizowanych robót
W 2011 r. i w pierwszych miesiącach 2012 budownictwo infrastrukturalne
było „motorem” wzrostu budownictwa. W drugim kwartale 2012
budownictwo infrastrukturalne słabnie, a obserwuje się przyspieszenie
budownictwa kubaturowego,
30
25
2010
2011
I-VI.2012
20
25,9
15
8,7
10
5
1,8
8,8
2,8
2
0
inżynieria lądowo - wodna
-5
budynki
Zmiany na rynku budowlanym
w okresie 6 miesięcy 2012
Wzrastała produkcja budowlana, ale tempo
wzrostu zmniejszało się, w drugim kwartale
„konsumowano” wzrost produkcji z pierwszych
miesięcy 2012 roku.
Zatrudnienie wzrastało wolniej niż rok temu.
Niższe były płace realne.
Pogorszyła się w I kwartale 2012 roku kondycja
finansowa firm budowlanych.
Co wpływało na działalność budownictwa w
pierwszych miesiącach 2012 r.
 Występowała presja na realizację opóźnionych zadań
infrastrukturalnych – przed Euro 2012, ale sytuacja w
budownictwie infrastrukturalnym była coraz gorsza .
 Wzrost notowało budownictwo mieszkaniowe i
niemieszkalne.
 Negatywny wpływ na działalność firm budowlanych miały
trudności finansowe.
 Zwiększał się pesymizm przedsiębiorstw budowlanych;
wyniki ankietowych badań koniunktury wskazują na
rosnący brak zaufania do gospodarki.
Opóźnienia w infrastrukturze
Podstawowe przyczyny
 Przedsiębiorstwa podjęły olbrzymie zadania znacznie
przekraczające ich doświadczenie, umiejętności organizacyjne i
logistyczne. Kłopoty zaczęły się od początku realizacji
programów przebudowy infrastruktury.
 Zbyt niska (nierealna) była wycena kontraktów. W przetargach
obowiązuje kryterium najniższej ceny. Przedsiębiorstwa
„zachłannie” walczyły o kontrakty i zgłaszały niskie ceny.
 Przekraczane były koszty kontraktów, ponieważ:
 nierealna była ich wycena,
 rosły ceny materiałów i płace (płace rosły ze względu na
angażowanie wykwalifikowanych specjalistów i pośpiech w
realizacji zadań),
 liczne były zmiany w projektach.
Podstawowe przyczyny opóźnień ……
c.d.
Nie wszystko zależało od wykonawców, były też
przyczyny niezawinione przez nich
 Projekty były opracowywane „w ostatniej chwili”. Na ogół
wymagały wielu zmian, obciążało to wykonawcę (nawet wtedy
jeżeli zmiany nie były z winy wykonawcy).
 Obowiązujące przepisy są niekorzystne dla wykonawcy.
 Wykonawca ponosi ryzyko niemal wszystkich zmian; np. wzrostu
cen materiałów, VAT, zmian w podatkach.
Nastąpiło załamanie sytuacji finansowej w
budownictwie
Już drugie półrocze 2011 r. wskazywało, że
sytuacja finansowa w budownictwie może być
zagrożeniem dla płynnego funkcjonowania.
W I kwartale 2012 warunki finansowe uległy
dalszemu pogorszeniu, szczególnie w firmach
budujących autostrady, drogi i obiekty
infrastrukturalne.
Przekraczane były planowane koszty
kontraktów
 Nisko, nierealnie wyceniane były koszty
 Zwiększały się płace
 Wzrastały ceny materiałów
W podsumowaniu 2011 r. oceniano, że końca
kryzysu w budownictwie mieszkaniowym nie
widać…
Wyniki 6 miesięcy 2012 r. wskazują, że sytuacja w
budownictwie mieszkaniowym może poprawić się
wcześniej niż zakładano poprzednio.
Porównanie 6 miesięcy 2012 z takim samym okresem 2008
r. (najlepszy rok w całym 20.leciu) wskazuje, że różnice
są mniejsze niż szacowano poprzednio.
Jednak popyt na mieszkania nie wzrasta. Wzrost
budowanych mieszkań indywidualnych nie zaskakuje
(większość są to mieszkania na wsi), ale dla kogo
budują developerzy?
W 1 półroczu 2012 oddano do użytku prawie tyle więcej
mieszkań co w półroczu 2008, a mieszkań
jednorodzinnych nawet więcej.
80
69,3
68,1
70
I-VI.2008
60
I-VI.2011
I-VI.2012
54,6
50
37,7
40
33,9
34
29,1
26,8
30
17,9
20
10
0
ogółem
jednorodzinne
developerzy
Mieszkania rozpoczynane w pierwszym półroczu w
latach 2008 – 2012 w tys.
Liczba mieszkań rozpoczynanych w 1 półroczu utrzymuje się w
ostatnich 3 latach na poziomie nieco ponad 80 tys. jest to około 15%
mniej niż w 2008 r. – najlepszym w minionym 20 leciu .
100000
94700
81100
80041
80681
I-VI.2010
I-VI.2011
I-VI.2012
80000
67800
60000
40000
20000
0
I-VI.2008
I-VI.2009
Bardzo niskie oceny koniunktury
Od połowy 2011 r. więcej jest pesymistów, niż
optymistów.
35
pogorszenie
32
poprawa
30
31
30
26
25
21
20
26
26
16
16
27
27
13
13
21
19
17
19
17
17
16
15
16
15
13
11
10
11
9
9
5
VI
VII
VIII
IX
X
XI
XII.2011
I. 2012
II
III
IV
V
VI
VII
Wyniki badań ankietowych
Co przeszkadza przedsiębiorcom najbardziej
w realizacji zadań…
wg badań ankietowych w lipcu 2012
W największym stopniu wzrasta niepewność sytuacji gospodarczej
60
57
60
55
59
50
45
40
37
33
32
30
21
20
16
10
0
koszty
zatrudnienia
konkurencja
niepewność
obciązenia na
brak
sytuacji
rzecz budżetu
pracowników
gospodarczej
BUDOWLANY RYNEK PRACY
Przyśpieszenie realizacji zadań infrastrukturalnych wpływało w
2011 r. na wzrost zatrudnienia i wzrost płac, szczególnie w grupie
przedsiębiorstw specjalizujących się w budownictwie drogowym.
W okresie 5 miesięcy 2012 r. zatrudnienie wzrastało wolniej niż
rok temu.
Miał miejsce spadek płac realnych.
W 2011 r. w przedsiębiorstwach realizujących zadania
infrastrukturalne zatrudnienie i płace wzrastały szybciej niż
średnio w sektorze.
W pierwszych miesiącach 2012 r. płace w grupie
przedsiębiorstw inżynierii lądowej i wodnej nie wzrastały.
15
ogółem sektor budownictwa
jednostki realizujące infrastrukturę
11,4
12
9,2
9
7,6
6,5
6
4,6
4,1
3
1,4
0,2
0
2011
I-VI.2012
płace
2011
zatrudnienie
I-VI.2012
Poziom płac w podstawowych rodzajach robót
budowlanych 2011 - 2012
(średnie miesięczne wynagrodzenie w zł w przedsiębiorstwach > 9 osób)
Nadal poziom płac w przedsiębiorstwach inżynierii
lądowej i wodnej jest najwyższy.
inżynieria lądowo - wodna
4000
roboty specjalistyczne
budynki
3900
3800
3700
3600
3500
3400
3300
2011
I-VI.2012
Ceny produkcji budowlanej
W 2011 r. wzrastały ceny produkcji
budowlanej (wzrost był niewielki ale systematyczny).
W pierwszych miesiącach 2012 roku tempo wzrostu
cen zmniejszyło się. Grudniu 2011 wskaźnik wzrostu cen
wynosił 1,8%, a w czerwcu 2012 tylko 0,4%.
Również ceny materiałów budowlanych po okresie
wzrostu w 2011 r. od stycznia 2012 r. powoli maleją.
Ceny produkcji budowlanej
W 2011 r. powoli ale systematycznie wzrastały, w 2012 – tempo wzrostu maleje
Wskaźniki średnie wg GUS i prognozowane wg funkcji średniej ruchomej
od
1,8% w grudniu 2011 do 0,4% w czerwcu 2012
2
1,8
1,7
1,6
1,5
1,6
1,4
1,4
1,5
1,3
1,1
1,1
0,9
1
0,8
0,7
0,6
0,6
0,4
0,5
0,4
0,3
IX
VI
II
VI
I
VI
V
IV
II I
II
1
01
2
I. 2
XI
X
IX
VI
II
VI
I
VI
V
IV
II I
II
01
XI
I.2
I. 2
01
1
0
Ceny producentów mineralnych materiałów budowlanych
W 2011 r. ceny wzrastały – od spadku 1,8% w styczniu do 5,8% wzrost w grudniu.
W 2012 – tempo wzrostu maleje
Wskaźniki średnie wg GUS i prognozowane wg funkcji średnia ruchoma
5,8
6
5,1
4,7
4,8
4,7
3,5
4
3,3
3,1
3
3
2
2
1,3
0,9
0,6
0,4
0
I.2011
II
-0,9
-2
-1,8
III
IV
V
VI
VII
VIII
IX
X
XI
XII.2011 I.2012
II
III
IV
V
VI
Pogorszenie sytuacji finansowej
przedsiębiorstw budowlanych nastąpiło już
w drugim półroczu 2011 r.
W I kwartale 2012 warunki finansowe uległy dalszemu
pogorszeniu, szczególnie w firmach budujących autostrady,
drogi i obiekty infrastrukturalne.
 Malejąca rentowność firm budowlanych;
W 2010 roku BUDOWNICTWO OSIĄGNĘŁO WSKAŹNIK RENTOWNOŚCI NETTO na poziomie 4,2%,
W 2011 roku 2,3%, a w 1 kwartale 2012 wynik netto był ujemy (-1%).
Wzrastały straty, szczególnie w przedsiębiorstwach realizujących projekty infrastrukturalne.
 Rośnie zadłużenie, powstają zatory płatnicze
 Przedsiębiorstwa sygnalizują opóźnienia w terminach ściągania należności za wykonane
roboty i usługi, opóźniają się też wypłaty podwykonawcom.
 PRZEDSIĘBIORSTWA W TRUDNEJ SYTUACJI FINANSOWEJ ZACIĄGAŁY KREDYTY
KRÓTKOTERMINOWE, KTÓRE w 2011 r. do marca 2012 r. WZROSŁY PRAWIE 80%.
 W 1 kwartale 2012 r. 56% przedsiębiorstw budowlanych nie przynosiła
zysku.
 UWAGA ! Dane GUS o sytuacji finansowej w II kwartale 2012
będą opublikowane w końcu sierpnia.
Rok 2012 ?
• W pierwszym półroczu 2012 wzrost produkcji budowlanej jest
jeszcze wysoki, nadal na wzrost wpływa budownictwo
infrastrukturalne.
• W drugim półroczu (po EURO 2012) – nie będzie już „presji” na
realizację zadań – tempo wzrostu zmniejszy się.
• Bardzo „groźna” jest słabnąca kondycja finansowa sektora
przedsiębiorstw; coraz więcej jest firm pracujących ze stratą i
nieregulowanymi należnościami z tytułu dostaw i usług.
• Zwiększa się pesymizm przedsiębiorstw budowlanych; wyniki
ankietowych badań koniunktury wskazują na rosnący brak zaufania
do gospodarki.
• W skali całego roku 2012 budownictwo będzie wzrastało, nawet
gdyby drugie półrocze wykazywało niskie wskaźniki, zostaną
„skonsumowane” wyniki pierwszego półrocza.
Rok 2012 i dalsze lata ?
 W pierwszym półroczu 2012 wzrost produkcji budowlanej
jest jeszcze wysoki, nadal na wzrost wpływa
budownictwo infrastrukturalne.
 W drugim półroczu (po EURO 2012) – nie będzie już
„presji” na realizację zadań infrastrukturalnych. Wzrost
będzie coraz słabszy, może nawet produkcja zmniejszać
się.
 W skali całego roku 2012 nie będzie spadku produkcji,
„skonsumuje się” efekty pierwszego półrocza. Ponadto
wzrasta budownictwo kubaturowe i specjalistyczne.
Rok 2012 i dalsze lata ? cd
 Jest wiele czynników trudnych do realnych przewidywań:
czy przełamanie regresu na rynku inwestycyjnym będzie
trwałe, czy nastąpi powrót inwestorów zagranicznych na
polski rynek budowlany (budownictwo niemieszkalne),
źródła finansowania kontynuowanych i jeszcze nie
rozpoczętych zadań infrastrukturalnych (oczekiwane środki
unijne, finansowanie z budżetu).
 Bardzo „groźna” jest słabnąca kondycja finansowa
sektora budownictwa, jest mało realna znacząca
poprawa jeszcze w tym roku.
 Budownictwo jest sektorem o dużym potencjale,
rozpoczętych zadaniach i nadal niezaspokojonym
zapotrzebowaniu na usługi budowlane. Aktualna
sytuacja wskazuje, że należy liczyć się ze zmniejszeniem
wzrostu ale nie upadłością branży. Upadłość kilku firm –
to jeszcze nie „katastrofa” całego sektora.
Mineralne materiały budowlane
Po sześciu miesiącach 2012 roku
Wzrost produkcji w przemyśle mineralnych materiałów
budowlanych w 2011 był wysoki – statystyczny
wskaźnik wzrostu wynosił 14,4%. Ale tempo wzrostu w
kolejnych kwartałach było coraz mniejsze
W 1 kwartale 2012 wzrost wartości produkcji
sprzedanej mineralnych materiałów wynosił 2,5% ale już
w lutym wyniki uległy pogorszeniu, a w marcu były
jeszcze słabsze.
W kwietniu produkcja mineralnych materiałów wzrosła o
2,6% w porównaniu z rokiem ubiegłym, w maju była
niższa o 4,4%, w czerwcu produkcja była również niższa
niż rok temu (o 7,6%).
W 2 kwartale 2012 produkcja mineralnych materiałów
budowlanych była niższa o 2,9%, a w półroczu o 0,7%.
Ilość produkcji wybranych grup materiałów budowlanych
w 2010 i 2011 roku w % do roku ubiegłego
Niemal wszystkie najważniejsze wyroby – wzrastały.
13,6
iz olac ja termic z na
19,1
34,9
13,5
mas a bet pref
19,4
12,3
c egła s ilik atowa
21,7
0,2
c ement
2,6
-0,5
c egły
2010
2011
5,7
-2,6
beton lek k i
-5
0
5
10
15
20
25
30
Ilość produkcji wybranych grup materiałów budowlanych
w I-VI 2012 roku (w % do roku poprzedniego).
W 2 kwartale 2012 zwiększyła się liczba wyrobów, które nie osiągały
produkcji roku poprzednego.
10,5
szkło "float"
6,7
izolacja termiczna
4,4
płyty gipsowe
2,1
cegła silikatowa
-9,9
cement
-11,4
beton lekki
-14,2
cegły
masa bet pref
-19,8
-20
-15
-10
-5
0
5
10
15
Statystyczny wzrost produkcji mineralnych materiałów
budowlanych w 2011 był wysoki , mimo wahania w
poszczególnych miesiącach i słabszych wyników w końcu roku.
Pierwsze półrocze 2012 charakteryzuje się tendencją
zmniejszającego się tempa wzrostu wartości produkcji
sprzedanej.
Ilościowe wskaźniki produkcji w okresie 6 miesięcy 2012 są
również słabe.
Dane o produkcji materiałów budowlanych w okresie
pierwszego półrocza 2012 r. wskazuje, że oczekiwana dobra
sytuacja w tym przemyśle - jeszcze nie nadchodzi.
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ