Transcript เอกสารประกอบการประชุมระดมสมองเพือ่ พัฒนาทิศทางการลดปัญหาอุบัติเหตุอนั เนื่องจากการบริโภคเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ ผลการวิเคราะห์ข้อมูล สารคดี “เหยื่ อบริสทุ ธิ์ ...เมาแล้วขับ” ในรายการเจาะใจ ทางสถานีโทรทัศน์กองทัพบกช่อง 5 คณะทำงำนวิจยั และประเมินผลโครงกำรรณรงค์เกี่ยวกับกำรขับขี่ยวดยำนพำหนะภำยหลังกำรดื่ม เครื่ องดื่มแอลกอฮอล์ (เมำไม่ขบั ) ภำยใต้กำรสนับสนุนของสำนักงำนกองทุนสนับสนุนกำรสร้ำงเสริ มสุ ขภำพ (สสส.) ณ โรงแรมรอยัลริเวอร์ กรุงเทพมหานคร 23-24 เมษายน 2549

เอกสารประกอบการประชุมระดมสมองเพือ่ พัฒนาทิศทางการลดปัญหาอุบัติเหตุอนั เนื่องจากการบริโภคเครื่องดื่มแอลกอฮอล์
ผลการวิเคราะห์ข้อมูล
สารคดี “เหยื่ อบริสทุ ธิ์ ...เมาแล้วขับ”
ในรายการเจาะใจ
ทางสถานีโทรทัศน์กองทัพบกช่อง 5
คณะทำงำนวิจยั และประเมินผลโครงกำรรณรงค์เกี่ยวกับกำรขับขี่ยวดยำนพำหนะภำยหลังกำรดื่ม
เครื่ องดื่มแอลกอฮอล์ (เมำไม่ขบั )
ภำยใต้กำรสนับสนุนของสำนักงำนกองทุนสนับสนุนกำรสร้ำงเสริ มสุ ขภำพ (สสส.)
ณ โรงแรมรอยัลริเวอร์ กรุงเทพมหานคร
23-24 เมษายน 2549
หลักการและเหตุผล
ในปัจจุบนั “สือ่ ”ถือได้ว่ามีพลังอย่างมากในการทีส่ ร้างกระแสในเกิดขึน้ ในกลุม่ ประชาชน โดยเฉพาะ
สือ่ มีบทบาทในการนาเสนอข้อมูลข่าวสารเกีย่ วกับประเด็นใดประเด็นหนึง่ ให้แพร่กระจาย และกระตุ้นการรับรู้และความ
ตืน่ ตัวให้เกิดขึน้ ในสังคมได้อย่างรวดเร็ว ดังนัน้ พลังของสือ่ โดยเฉพาะสือ่ โทรทัศน์จงึ มักสามารถดึงดูดความสนใจ
จากผู ช้ ม ผู ร้ บั สารได้เป็ นอย่างดี
รายการเจาะใจ เป็ นรายการโทรทัศน์ทเี่ ป็ นทีน่ ยิ ม และมีผูช้ มจานวนมาก ดังนัน้ การประสานความร่วมมือกับ
รายการเจาะใจในการเข้ามามีส่วนร่วมในการสร้างความตืน่ ตัวเรือ่ งการลดอุบตั เิ หตุอนั เนือ่ งมาจากการดืม่ เครือ่ งดืม่
แอลกอฮอล์ โดยการบอกเล่าเรือ่ งราวโดยตรงจากปากของเหยือ่ เมาแล้วขับ ในลักษณะของสารคดี “เหยือ่ บริสุทธิ.์ ..
เมาแล้วขับ” ผ่านทางรายการเจาะใจ จึงน่าจะนาไปสู่การจุดประกายให้ประชาชนทีช่ มรายการเกิดความตระหนักยิง่ ขึน้ ถึง
ผลจากการเมาแล้วขับทีอ่ าจจะเกิดกับตนเอง และคนรอบข้าง
จากความสาคัญดังกล่าว นาไปสู่การวิเคราะห์และจัดกลุม่ ข้อมูลเกีย่ วกับเรือ่ งราวของผู ท้ เี่ ป็ นเหยือ่ เมาแล้วขับ อัน
จะเป็ นข้อมูลพืน้ ฐานสาคัญในการนาไปขยายผลในอนาคต
วิธีการวิเคราะห์
(1) ขอ VCD มาจากมูลนิธเิ มาไม่ขบั ซึง่ VCD ทัง้ 2 แผ่น มี 42 ตอน ประกอบด้วยเรือ่ งของ
เหยือ่ เมาแล้วขับ 40 ตอน และกิจกรรมของเมาไม่ขบั 2 ตอน
(2) จัดแบ่งงาน โดยมีผูท้ าการวิเคราะห์ 3 คน แต่ละคนทาการวิเคราะห์ 12 ตอน, 15 ตอน และ 15 ตอน
ตามลาดับ โดยเป็ นสารคดีทอี่ อกอากาศในรายการเจาะใจ (ช่อง 5) ตัง้ แต่เดือนตุลาคม 2547 จนถึง
เดือนกันยายน 2548
(3) ทาการวิเคราะห์ตามประเด็น ซึง่ ประเด็นในการวิเคราะห์ ประกอบด้วย
a. ตัวเอกเป็ นใคร วัยไหน สถานภาพเป็ นอย่างไร
b. วิธกี ารดาเนินเรือ่ งเป็ นอย่างไร น่าสนใจไหม (ภาพ/มุมกล้อง/เสียง/เสียงประกอบ ฯลฯ)
c. ปัญหาทีน่ าเสนอเป็ นเรือ่ งอะไร และมีสาเหตุมาจากอะไร และมีการชีใ้ ห้เห็นผลกระทบทีเ่ กิดขึน้ ไหม
d. มีการนาเสนอ “สภาพ”ของตัวละครเอกในปัจจุบนั ไหม อย่างไร
e. มีการนาเสนอ “มุมมอง” ของบุคคลทีเ่ กีย่ วข้องไหม เป็ นมุมมองของใครบ้าง นาเสนออย่างไร
f. มีการนาเสนอ “ทางออก”เกีย่ วกับปัญหานีไ้ หม อย่างไร
g. ในฐานะผู ช้ ม คุณคิดว่าเรือ่ งนีบ้ อกอะไรเราบ้าง
(4) สรุปความถีเ่ กีย่ วกับลักษณะของตัวละคร สภาพปัญหาทีน่ าเสนอ สภาพตัวละครเอก และทางออก ออกมาในรูป
ของตาราง และกราฟ/แผนภูม ิ พร้อมทัง้ สรุปผลในภาพรวม
สรุปผลที่ค้นพบ
ลักษณะของตัวละครเอก
ชว่ งอายุของต ัวละคร
13%
3%
เด็ก
วัย รุ่น (15-29 ปี )
กลางคน (30 - 40 ปี )
42%
42%
40 ปี ขึน
้ ไป
สถานภาพของต ัวละคร
10%
โสด
15%
มีครอบครั ว/สมรส
เคยมีครอบครั ว
75%
นั่ง
ร
่อแ
ม/่
แข
น
กา
ลั ง
ฟื้
น
ู/
สภาพ
บา
บัด
ด
ยี โ
ฉม
อ้ น
ม ่ไ
า้ ซ
ก้ า
รไ
ใบ
หน
า้ เ
ส
ู่
่ไ ด
ตา
บอ
ด
กิ า
รซ
ใช
พ
า
ล
ดอ
้ย
ยบั
ตั ว
ไม
าง
าน
ไ
อ้ ง
ดแู
กา
ยภ
าพ
/ข
/ข
ฟ
น
ย่ งั
ท
อบ
คร
ัวต
แต
คร
นอ
ถเ
ข็น
พ
นั่ง
ร
ถเ
ข็น
้
้
จานวน (คน)
สภาพของตัวละคร (หลังจากอุบตั ิเหตุ)
สภาพของต ัวละคร
30
27
24
21
18
15
12
9
6
3
0
ปัญหา
ความไม่รับผิดชอบต่อ สังคม
ความคึก คะนอง
พ่อ แม่เสียใจ เป็ นทุก ข์
ไม่สามารถรั บสภาพความเป็ นจริงได ้
ครอบครั วแตก
ชีว ิตเปลีย
่ นไป ความสุข /ความสัม พันธ์
ทีด
่ ใี นครอบครั วสูญไป
หมดอนาคต / ผิดหวังในชีว ิต
ไม่สามารถเลีย
้ งชีพได ้ ครอบครั วลาบาก
เคยไม่ได ้สติ ตอนนี้พัก ฟื้ น /บาบัดอยู่
ความพิก ารบางส่วน
อั ม พาต
จานวน (คน)
สภาพปัญหาที่นาเสนอ
สภาพปัญหาทีน
่ าเสนอ
12
10
8
จานวน
6
4
2
0
ประเด็ น ทางออก
- ไม่ควรดืม
่ เหล ้า / เลิก เหล ้า
สุขภาพ และทาให ้สูญเสีย
- สุรา ยาเสพติดเป็ นผลเสียต่อ
- คิดซัก นิด ว่าความสูญเสียอาจ
เกิดขึน
้ กับคนอืน
่ จากการกระทา
ของเราได ้
- ให ้มีความสานึก ว่าเหตุก ารณ์
เช่นนี้สามารถเกิดขึน
้ กับเรา และ
คนรอบข ้างได ้
คนรอบข ้างจะทรมาน
- ขอให ้หยุดแค่ตัวเอง ถ ้าเกิดขึน
้
- ให ้คนขับ / คนกระทาผิดรับผิดชอบ
เป็ นตัวอย่าง
- ให ้นาชีวติ ของตนเองเป็ นอุทาหรณ์
- สูญเสียอนาคต / ชีวติ เปลีย
่ นแปลง
- เตือ นว่า ดืม
่ แล ้วอย่าขับ ทา
ให ้มีผลกระทบต่อ คนอืน
่ ครอบครัว
และสังคม
จานวน (คน)
ทางออกที่ตัวละครนาเสนอ
ทางออกทีต
่ ัวละครนาเสนอ
14
12
10
8
6
4
2
0
สารคดีเหยือ่ บริสุทธิ.์ ..เมาแล้วขับ ทีไ่ ด้นามาวิเคราะห์ทงั้ หมดนี้ มีรูปแบบการนาเสนอแบบ เสีย้ ว
หนึง่ ของชีวติ หรือ Slice of Life ซึง่ ถ่ายทอดช่วงชีวติ ทีป่ ระสบเหตุการณ์ทที่ าให้ชวี ติ
เปลีย่ นแปลงไป โดยเน้นอารมณ์ ความรู้สกึ เสียใจ เศร้า และสูญเสียทัง้ ของเหยือ่ และครอบครัว /
คนรอบข้าง เพือ่ ให้ผูช้ มมีความรู้สกึ ร่วม และเห็นด้วยกับการต่อต้านการเมาแล้วขับ รวมทัง้ อาจมี
ส่วนร่วมในการหยุดคนเมาแล้วขับ (เตือนใจตนเอง และตักเตือนคนรอบข้าง)
ข้อเสนอแนะ
1. ประเด็นทีน่ าเสนอในสารคดีมคี วามชัดเจน และเป็ นไปในทิศทางเดียวกัน คือ นาเสนอถึง
ความสูญเสีย ผลทีไ่ ด้รบั จากการเมาแล้วขับ
2. สืบเนือ่ งจากเรือ่ งราวทีน่ าเสนอในสารคดีเรือ่ งนีม้ ปี ระโยชน์อย่างยิง่ เนือ่ งจากเป็ นเรือ่ งราวจริง
ของบุคคลทีป่ ระสบปัญหาจริง อันน่าจะเป็ นอุทาหรณ์สาคัญในการกระตุ้นจิตสานึกของประชาชนไป
เป็ นอย่างดี ดังนัน้
2.1 ควรพิจารณาความเป็ นไปได้ในการผลิตและนาเสนอเรือ่ งราวของกลุม่ บุคคลทีเ่ ป็ น
เหยือ่ “เมาแล้วขับ” ผ่านสารคดีนอ้ ี ย่างต่อเนือ่ ง
2.2 ควรพัฒนาช่องทางในการะขยายผลออกไปให้กว้างขวางยิง่ ขึน้ อาทิ การประสานงานกับ
นักเขียนในการเจาะลึกและตีพมิ พ์ลงในสือ่ ต่างๆ อย่างกว้างขวาง หรือการประสานงานในการทา
scoop หรือสัมภาษณ์ทางวิทยุ ผ่านสถานีวทิ ยุของรัฐ/มหาวิทยาลัย หรือการประสานงาน
กับนักเขียนบทละคร หรือนักสร้างภาพยนตร์ ในการพัฒนาเรือ่ งราวทีเ่ ตือนสติสงั คมเกีย่ วกับ
ผลทีเ่ กิดขึน้ กับบุคคลอันเนือ่ งมาจากการเมาแล้วขับ
2.3 ควรพัฒนาฐานข้อมูลในการเก็บรวบรวมประวัตแิ ละเรือ่ งราวของบุคคลเหล่านีอ้ ย่างเป็ นระบบ
เพือ่ การนามาเผยแพร่ ในวาระถัดไป
3. ประเด็นสาคัญทีค่ วรพิจารณาเผยแพร่ ในอนาคต คือ การสอดแทรกประเด็นความรู้เกีย่ วกับโทษของ
แอลกอฮอล์ กฎหมายเกีย่ วกับการเมาแล้วขับ เพือ่ สนับสนุนประเด็นเรือ่ งเมาแล้วขับให้แรงยิง่ ขึน้