Transcript Gimnastyka_korekcyjna_prezentacja_na_zebranie1x
Slide 1
Slide 2
Referat przygotowany dla rodziców
uczniów klas I - III szkoły podstawowej,
zakwalifikowanych na zajęcia
gimnastyki korekcyjnej ale również
rodziców dzieci młodszych.
Tematyka:
•przyczyny powstawania wad postawy
•charakterystyka wad postawy
•przeciwdziałanie wadom postawy
Slide 3
Współczesny typ cywilizacji
przemysłowej i motoryzacyjnej idzie
w parze z coraz większym
ograniczeniem ruchu. Coraz więcej
ludzi wykonuje pracę w pozycji
siedzącej lub stojącej, często z
dużym napięciem uwagi, ale
zazwyczaj z minimalnym napięciem
mięśni. Coraz częściej słyszymy o
zagrożeniach ze strony tzw. chorób
cywilizacyjnych. Wśród
różnorodnych czynników
związanych z wpływami
cywilizacyjnymi na pierwszy plan
Slide 4
wysuwają się trzy: pierwszy wiąże się z
nadmiernym odżywianiem. Badania
wykazują, że co szósty Polak ma nadwagę.
Drugi czynnik wyraża się zmniejszoną
aktywnością ruchową w związku z
przewagą pracy siedzącej lub stojącej z
ograniczonym zasięgiem poruszania się.
Trzeci, to cena, jaką płacimy za wszelkie
udogodnienia, jakie wprowadzamy do
naszego życia. Początkowo człowiek czuje
się znużony, źle sypia, miewa bóle głowy,
odczuwa kłucia w okolicy serca, niekiedy
dokucza mu ucisk i rwanie w okolicy
krzyżowej. To wszystko skłania go do
dalszego ograniczania ruchu.
Slide 5
Jedynie apetyt dopisuje... Zwiększenie wagi
ciała wpływa znów ujemnie na sprawność
fizyczną. Efektem braku ruchu, pracy
fizycznej są otyłość, wady postawy,
obniżona sprawność fizyczna i wydolność
fizjologiczna a z drugiej strony, są one
powodem unikania ruchu. I tak zamyka się
koło... W rezultacie niewiele osób wykonuje
„normę” wysiłku dziennego, która została
określona przez Międzynarodową
Organizację do Spraw Wyżywienia i
Rolnictwa. Miarą tego wysiłku jest
Slide 6
6 – kilometrowy marsz dla mężczyzny i 5 –
kilometrowy marsz dla kobiety w dość
szybkim tempie.
Trzeba sobie jednak uświadomić,
że problem dysfunkcji u osób
dorosłych ma swój początek
znacznie wcześniej. Aby uniknąć
lub ograniczyć do minimum
dolegliwości w wieku dojrzałym
należy zadbać o to,
Slide 7
aby w okresie wzrastania
stworzyć dziecku prawidłowe
warunki rozwoju
psychoruchowego gwarantujące
w przyszłości dobrą sylwetkę,
prawidłową postawę i
zadowalającą wydolność
organizmu.
Slide 8
W kolejnych etapach rozwoju dziecka
konieczne są ćwiczenia profilaktyczne, a
jeśli zajdzie potrzeba wyrównawcze i
korekcyjne. Aby do minimum ograniczyć
możliwość wystąpienia wad postawy
należy od momentu przyjścia dziecka na
świat stymulować je do prawidłowych
zachowań poprzez chodzenie,
korygowanie sylwetki dziecka podczas
zabawy, stworzenie odpowiednich
warunków odpoczynku i snu w wygodnym, ale
i zdrowym łóżku.
Slide 9
Do trzeciego roku życia dziecko
najczęściej przebywa pod opieką
rodziców i od nich przede
wszystkim zależy, w jaki sposób
przygotują je do następnego etapu
rozwoju.
Slide 10
Między 3 a 7 rokiem życia zdecydowana
większość dzieci uczęszcza do przedszkola.
Koniecznym warunkiem dalszego
prawidłowego rozwoju w tym okresie jest
uczestniczenie dziecka w zajęciach
gimnastyki korekcyjnej prowadzącej do
wyrobienia nawyku prawidłowej postawy i
rozwijającej cechy psychomotoryczne
(zwinność, zręczność, refleks,
spostrzegawczość, orientacja, koordynacja
ruchowa, umiejętność podziału uwagi na
większą liczbę czynności).
Slide 11
Wiek 6 – 7 lat to dla dziecka gwałtowna zmiana
trybu życia. Istotne jest dla tego okresu
rozpoczęcie nauki w szkole, a co za tym idzie
kilkugodzinne przebywanie w pozycji siedzącej,
ograniczenie swobody ruchowej, wzmożona
koncentracja i podporządkowanie się zupełnie
nowym zasadom spędzania czasu. Dlatego też,
również w szkole niezbędne są zajęcia
wyrównawcze, prowadzone w formie
gimnastyki korekcyjnej, aby stworzyć dzieciom
prawidłowe warunki do wszechstronnego
rozwoju.
Slide 12
Pierwsze 3 – 4 lata przypadające na czas nauki w
szkole podstawowej to najczęściej okres
intensywnego wzrostu dziecka. Aby zachować
równowagę między przyrostem kośćca, a
prawidłowym rozwojem mięśni konieczne jest
systematyczne ćwiczenie, wzmacnianie mięśni
posturalnych i podnoszenie ogólnej wydolności
fizycznej dziecka. Zaszczepienie potrzeby ruchu,
czynnego wypoczynku będzie procentowało w
przyszłości. Regularne stosowanie prostych
ćwiczeń może uchronić dziecko przed
koniecznością poddania się leczeniu w wieku
dojrzałym.
Slide 13
Niestety statystyka jest alarmująca.
Około 80 % dzieci ma wady postawy. Rodzice
muszą być świadomi, że jeśli dziecko ma wady
postawy, to nie miną one wraz z rozwojem
dziecka. Z wad postawy się nie „wyrasta”, mogą
one się pogłębiać i dziecko w dorosłe życie
wejdzie z ułomnościami, które mogą mu nie
tylko utrudniać normalne funkcjonowanie, ale
także będą miały wpływ na jego zdrowie i
sprawność.
Slide 14
Postawa jest nawykiem ruchowym
kształtującym się na określonym podłożu
morfologicznym i funkcjonalnym oraz
związanym z codzienną działalnością danego
osobnika. Istotą zaburzeń w sferze fizjologicznej
jest nawyk nieprawidłowej postawy. Dla dziecka
z wadą nawykowa postawa nieprawidłowa jest
czymś zwykłym, naturalnym, nie wymagającym
wysiłku. Sztuczną natomiast i związaną z
wysiłkiem fizycznym, a często i psychicznym,
jest postawa skorygowana.
Slide 15
Równolegle do zmian w nawyku postawy występują
zaburzenia w sferze morfologicznej. Polegają one
najczęściej na występowaniu dystonii mięśni
zespołów współdziałających lub symetrycznych,
rozciągnięciu i nadmiernym napięciu pewnych grup
więzadeł oraz części torebek stawowych, a wreszcie
nierównomiernie rozłożonych siłach nacisku
pociągania w zakresie układu kostnego kręgosłupa.
A trzeba pamiętać, że kręgosłup jest najważniejszym
elementem narządu ruchu, trzonem postawy ciała.
Decyduje on o postawie, sprawności fizycznej, ma
również wpływ na funkcjonowanie wielu ważnych
narządów wewnętrznych.
Slide 16
Definicji dobrej postawy, postawy wadliwej
czy inaczej mówiąc wad postawy jest
wiele. Wynikają one z kryteriów, jakimi
kierujemy się przy ocenie postawy
człowieka. W jaki sposób zatem należy
obserwować dziecko i na co zwracać
uwagę, aby móc stwierdzić czy ma ono
wadę postawy?
Slide 17
Rozebrane do bielizny dziecko staje
naprzeciwko obserwatora, w odległości 3 – 4
metrów. Jakie elementy postawy oceniamy?
1. Linię pionową pośrodkową przechodzącą
przez: środek czoła, nosa, brody, wcięcie
szyjne, pępek, styk kolan, styk kostek
wewnętrznych.
2. Podczas obserwacji z przodu - linie
poziome prostopadłe do pośrodkowej –
przechodzące przez uszy, barki, miednicę,
palce luźno opuszczonych rąk i kolana.
Slide 18
Rys.1 Badanie oglądaniem postawy ciała:
a)z przodu, b)z tyłu, c)z boku, d)w skłonie (skoliozy).
Slide 19
3. podczas obserwacji z tyłu – linie
poziome przebiegające na wysokości uszu,
barków, dolnych kątów łopatek, fałd
pośladkowych, dołów podkolanowych i
stóp.
4. podczas obserwacji z boku – linię
przechodzącą przez ucho, bark, łokieć,
kolano (w okolicy strzałkowej), kostkę
zewnętrzną stopy.
Slide 20
Jeżeli linia, którą poprowadzimy od środka
czoła do stóp nie pokrywa się z linią
pośrodkową ciała, wskazuje to na występowanie
wady. Dodatkowym sygnałem o nieprawidłowej
postawie jest niesymetryczne ustawienie barków
czy bioder. Również patrząc na głowę dziecka
możemy zauważyć, że jedno ucho jest jakby
niżej i jest lepiej widoczne. Wreszcie, gdy
popatrzymy na stopy – prawidłowo ustawione są
równoległe do pionu. Jakiekolwiek skręty w
obrębie stóp zaburzają podstawę naszego ciała,
co powoduje zmiany w postawie.
Slide 21
Skoro tyle razy już użyłem sformułowania „wady postawy”, to aż się
prosi by wymienić i przynajmniej z grubsza scharakteryzować
najczęściej występujące z nich:
PLECY OKRĄGŁE – to nadmierne uwypuklenie
fizjologicznej krzywizny piersiowej (hiperkifoza
piersiowa). Charakterystyczne dla tej wady jest
garbienie się, wysuwanie głowy i barków do przodu, co
powoduje odstawanie łopatek, klatka piersiowa jest
spłaszczona, zapadnięta, mięśnie piersiowe
przykurczone, a mięśnie grzbietu rozciągnięte. Zmiany
te ograniczają ruchomość klatki piersiowej oraz pracę
układu oddechowego i krążenia. Często przyczyną tej
wady mogą być: zmęczenie dziecka, osłabienie po
chorobie, słaby wzrok, nadmierna wysokość ciała w
stosunku do ciężaru itp.;
Slide 22
Rys. 2 Wady postawy w płaszczyźnie strzałkowej: a) plecy okrągłe,
b) plecy wklęsłe, c) plecy wklęsło-okrągłe, d) plecy płaskie.
Slide 23
PLECY WKLĘSŁE – to nadmierne
uwypuklenie fizjologicznej krzywizny
lędźwiowej (hiperlordoza lędźwiowa).
Charakterystyczne dla tej wady jest znaczne
wygięcie lordozy lędźwiowej do przodu, brzuch
wypięty, przykurczone nadmiernie mięśnie:
biodrowo – lędźwiowy, prostownik grzbietu
odcinka lędźwiowego i towarzyszące,
a rozciągnięte i osłabione mięśnie brzucha i
pośladkowe;
Slide 24
PLECY OKRĄGŁO – WKLĘSŁE
– to połączenie obu wyżej omówionych wad.
Obie krzywizny kręgosłupa, zarówno kifoza
piersiowa jak i lordoza lędźwiowa, są
nadmiernie uwypuklone. Objawy zewnętrzne to
okrągłe plecy i wypięty brzuch;
plecy płaskie – charakteryzują się spłaszczeniem
obu krzywizn – kifozy piersiowej i lordozy
lędźwiowej. Wadę tę spotyka się najczęściej u
dzieci astenicznych, wątłych, słabo
umięśnionych;
Slide 25
SKOLIOZY (BOCZNE SKRZYWIENIA
KRĘGOSŁUPA)
– charakteryzują się odchyleniami osi anatomicznej
(wyrostki kolczyste) od osi mechanicznej w trzech
płaszczyznach: czołowej, strzałkowej i poprzecznej.
Skoliozy są chorobą ogólnoustrojową, powodują
szereg zmian wtórnych w układzie narządów ruchu,
oddychania oraz krążenia. Towarzyszą im też zmiany
biochemiczne będące odbiciem zaburzeń metabolizmu
substancji podstawowej tkanki łącznej, chrząstek i
kości. Nauczycieli gimnastyki korekcyjnej obowiązuje
zasada korygowania skolioz I° (do 30°) i II° (do 60°).
Pozostałe skoliozy kwalifikuje się do rehabilitacji
poza szkołą.
Slide 26
Wczesnymi objawami, łatwymi do
zaobserwowania, które powinny zaniepokoić
każdego rodzica są: asymetria barków, asymetria
ułożenia łopatek, asymetria kątów tułowiowo –
ramiennych (trójkątów talii), wystawanie biodra.
Objawy późniejsze to zmniejszenie ruchomości
kręgosłupa, zmniejszenie ruchomości klatki
piersiowej, pozorne, czynnościowe skrócenie
kończyny dolnej (występujące po stronie
wklęsłości wygięcia), garb żebrowy (deformacja
klatki piersiowej), asymetryczne fałdy mięśniowe
po obu stronach kręgosłupa (widoczne w skłonie),
niewydolność krążeniowo – oddechowa.
Slide 27
Rys.3 Boczne skrzywienia kręgosłupa I°, II°, III°.
Slide 28
DEFORMACJE KLATKI PIERSIOWEJ:
KLATKA PIERSIOWA KURZA
– mostek nadmiernie wysunięty do przodu, od 4
do 8 żebra zaznacza się wyraźna wkłęsłości
klatka piersiowa lejkowata, szewska –
deformacja, przemieszczenie się ku dołowi
dolnej części mostka i przylegających odcinków
żeber, na skutek osłabienia mięśni grzbietu,
wysunięcia barków do przodu, spłaszczenia
klatki piersiowej i zwiotczenia mięśni brzucha
występują przy oddychaniu paradoksalne ruchy
klatki piersiowej.
Slide 29
Rys. 4 Wady klatki piersiowej a) kurza, b) lejkowata.
Slide 30
WADY KOŃCZYN DOLNYCH:
•kolana koślawe – wyraźne jest wygięcie
kończyn w stawie kolanowym do wewnątrz,
•kolana szpotawe – wygięcie w stawie
kolanowym na zewnątrz.
Rys. 5 Ustawienie kolan a) kolana proste, b) kolana koślawe, c) kolana szpotawe.
Slide 31
A oprócz tego:
stopa końska, stopa piętowa, stopa szpotawa, stopa
płaska, stopa płasko-koślawa, stopa wydrążona.
Rys. 6 Zniekształcenia stopy: a) stopa końska, b) stopa piętowa, c) stopa szpotawa,
d) stopa płaska, e) stopa płasko-koślawa, f) stopa wydrążona.
Slide 32
Wspomniałem wcześniej, że na postawę ciała
wpływa także środowisko, w jakim przychodzi nam
żyć. Głównym mankamentem naszego życia jest
jego siedzący tryb życia, pozbawiony ruchu.
Na 12 – 15 godzinny dzień dziecka (zależnie od
wieku), przeciętnie przypada: 4 – 7godz. siedzenia w
szkole, 2 – 4 godz. odrabiania lekcji (również
najczęściej siedząc), 3 godz. wypoczynku (bardzo
często także siedząc – czytanie, oglądanie TV, gra na
komputerze), 1 godz. łącznie spożywania posiłków –
także w pozycji siedzącej. Co w takiej sytuacji mogą
zrobić rodzice i nauczyciele, a więc osoby, od
których najbardziej zależy tryb życia dziecka?
Slide 33
Maria Kutzner – Kozińska proponuje 24 –
godzinny system przeciwdziałania wadom
postawy.
Sen – dla dzieci młodszych powinien wynosić
minimum 10 – 11 godzin na dobę, dla starszych
8 – 9 godzin. Dziecko powinno spać we
własnym łóżku o twardym, nie uginającym się
materacu, poduszka powinna być mała,
wypełniająca przestrzeń zawartą między
barkiem a uchem w pozycji leżenia na boku.
Najbardziej wszechstronne zastosowanie dla
wszystkich wad ma pozycja leżąc na plecach.
Slide 34
Rozruch poranny – powinien trwać 15 minut. Najlepiej
gdyby dziecko miało możliwość przeprowadzenia go przy
współudziale rodziców i rodzeństwa. Jeśli to tylko
możliwe powinno się go przeprowadzać na świeżym
powietrzu – choćby tylko przy otwartym oknie. Po
rozruchu zaleca się prysznic (nie za ciepłą wodą) oraz
inne, niezbędne codziennie zabiegi higieniczne.
Dojście do szkoły – obecna moda na tornistry i plecaki
gwarantuje prawidłowe rozłożenie ciężaru, należałoby
zwrócić uwagę na dwie sprawy: takie zapakowanie
tornistra, by jego zawartość była równomiernie rozłożona
i nie mogła się przesuwać i by ciężar tornistra nie był zbyt
duży, co powodowałoby pochylanie się do przodu dla
zrównoważenia tego obciążenia.
Slide 35
Praca w szkole – na wiele czynników jako rodzice
nie mamy wpływu, jednak chciałbym zwrócić
uwagę na fakt zależny właśnie od rodziców –
zwolnienia z ćwiczeń na lekcjach wychowania
fizycznego. Najgorsze, co mogą zrobić rodzice
dziecka z wadą postawy, to potraktować je jako
chore i odsunąć od wszelkiej aktywności fizycznej.
Również dzieci zwalniane z powodu czasowej
niedyspozycji zadziwiłyby swoich rodziców, kiedy
zziajane, mokre od potu wracają z przerwy
międzylekcyjnej, ale na w–fie muszą 45 minut
przesiedzieć prawie bez ruchu, bo rodzice proszą
nauczyciela by nie ćwiczyły.
Slide 36
Odrabianie lekcji – ponieważ dziecko, zwłaszcza
starsze, codziennie kilka godzin spędza odrabiając lekcje,
konieczne jest zwracanie uwagi na pozycję, jaką przy tej
pracy przyjmuje. Aby jednak miało możliwość
przyjmowania prawidłowej pozycji konieczne jest
spełnienie następujących warunków: biurko lub stół z
oświetleniem padającym z lewej strony i nie rażącym
oczu, o wysokości takiej, by przy siedzeniu dziecko
opierając się przedramionami o blat miało kręgosłup
wyprostowany i barki ustawione poziomo. Wysokość
krzesła powinna odpowiadać długości podudzi (stopy
powinny być oparte o podłogę). Jeśli wysokość stołu i
krzesła jest zbyt duża dla dziecka (szczególnie w
przypadku dzieci młodszych) można zastosować
podnóżek.
Slide 37
Zasadą obowiązującą przy
odrabianiu lekcji jest zmienność
pozycji. Częściowe odciążenie
kręgosłupa uzyskuje się w pozycji
klęcznej na taborecie, z podparciem
na przedramionach. Również przy
wykonywaniu każdej innej pracy
należy zwracać uwagę na
prawidłową postawę.
Slide 38
Slide 39
Odżywianie – powinno być
pełnowartościowe według
powszechnie znanych zasad.
W przypadku nadwagi
powinno się postępować
zgodnie z zaleceniami
lekarza!
Slide 40
I uwaga ostatnia, być może najważniejsza. Nie
wystarczy przyjąć do wiadomości, że Wasze dziecko
ma wadę postawy, nie wystarczy też wiedza o tym,
jaka jest to wada i jakie ćwiczenia należy stosować.
Nie można poprzestać też na zajęciach gimnastyki
korekcyjnej, które odbywają się w szkole. Tam
dziecko zapoznaje się z ćwiczeniami i uczy się jak je
prawidłowo wykonywać. Ale, aby wadę skorygować,
trzeba ćwiczyć i to bezwzględnie codziennie. Cały
ciężar odpowiedzialności za swoją postawę spoczywa
więc na dziecku, bo przecież nikt za nie tych ćwiczeń
nie wykona, ale również na rodzicach, którzy muszą
mu pomóc, mobilizować i przekonywać do
systematyczności i wytrwałości w walce o zdrowe
Slide 41
i piękne ciało. O wiele łatwiej będzie dziecku
wytrwać, jeśli w rodzicach będzie miało oparcie, a
jeszcze lepiej – partnerów, którzy poświęcą codziennie
10 – 15 minut na wspólne ćwiczenia z dzieckiem.
Wytrwała i systematyczna praca przyniesie na pewno
efekty, niestety, trzeba na nie trochę poczekać – wada,
która powstawała przez kilka lat nie da się poprawić w
ciągu kilku tygodni czy nawet miesięcy. Przyswojenie
nawyków higieny pracy i czynnego wypoczynku,
konieczność intensywnej pracy nad samym sobą
stanowią dla dziecka, a często i dla całej rodziny,
trwały dorobek nie tylko o charakterze zdrowotnym,
lecz i wychowawczym.
Slide 42
DZIĘKUJE ZA UWAGĘ
ŻYCZĘ
cierpliwości i wytrwałości
w pracy z dzieckiem.
Opracował: mgr Mieczysław Chojna
Slide 2
Referat przygotowany dla rodziców
uczniów klas I - III szkoły podstawowej,
zakwalifikowanych na zajęcia
gimnastyki korekcyjnej ale również
rodziców dzieci młodszych.
Tematyka:
•przyczyny powstawania wad postawy
•charakterystyka wad postawy
•przeciwdziałanie wadom postawy
Slide 3
Współczesny typ cywilizacji
przemysłowej i motoryzacyjnej idzie
w parze z coraz większym
ograniczeniem ruchu. Coraz więcej
ludzi wykonuje pracę w pozycji
siedzącej lub stojącej, często z
dużym napięciem uwagi, ale
zazwyczaj z minimalnym napięciem
mięśni. Coraz częściej słyszymy o
zagrożeniach ze strony tzw. chorób
cywilizacyjnych. Wśród
różnorodnych czynników
związanych z wpływami
cywilizacyjnymi na pierwszy plan
Slide 4
wysuwają się trzy: pierwszy wiąże się z
nadmiernym odżywianiem. Badania
wykazują, że co szósty Polak ma nadwagę.
Drugi czynnik wyraża się zmniejszoną
aktywnością ruchową w związku z
przewagą pracy siedzącej lub stojącej z
ograniczonym zasięgiem poruszania się.
Trzeci, to cena, jaką płacimy za wszelkie
udogodnienia, jakie wprowadzamy do
naszego życia. Początkowo człowiek czuje
się znużony, źle sypia, miewa bóle głowy,
odczuwa kłucia w okolicy serca, niekiedy
dokucza mu ucisk i rwanie w okolicy
krzyżowej. To wszystko skłania go do
dalszego ograniczania ruchu.
Slide 5
Jedynie apetyt dopisuje... Zwiększenie wagi
ciała wpływa znów ujemnie na sprawność
fizyczną. Efektem braku ruchu, pracy
fizycznej są otyłość, wady postawy,
obniżona sprawność fizyczna i wydolność
fizjologiczna a z drugiej strony, są one
powodem unikania ruchu. I tak zamyka się
koło... W rezultacie niewiele osób wykonuje
„normę” wysiłku dziennego, która została
określona przez Międzynarodową
Organizację do Spraw Wyżywienia i
Rolnictwa. Miarą tego wysiłku jest
Slide 6
6 – kilometrowy marsz dla mężczyzny i 5 –
kilometrowy marsz dla kobiety w dość
szybkim tempie.
Trzeba sobie jednak uświadomić,
że problem dysfunkcji u osób
dorosłych ma swój początek
znacznie wcześniej. Aby uniknąć
lub ograniczyć do minimum
dolegliwości w wieku dojrzałym
należy zadbać o to,
Slide 7
aby w okresie wzrastania
stworzyć dziecku prawidłowe
warunki rozwoju
psychoruchowego gwarantujące
w przyszłości dobrą sylwetkę,
prawidłową postawę i
zadowalającą wydolność
organizmu.
Slide 8
W kolejnych etapach rozwoju dziecka
konieczne są ćwiczenia profilaktyczne, a
jeśli zajdzie potrzeba wyrównawcze i
korekcyjne. Aby do minimum ograniczyć
możliwość wystąpienia wad postawy
należy od momentu przyjścia dziecka na
świat stymulować je do prawidłowych
zachowań poprzez chodzenie,
korygowanie sylwetki dziecka podczas
zabawy, stworzenie odpowiednich
warunków odpoczynku i snu w wygodnym, ale
i zdrowym łóżku.
Slide 9
Do trzeciego roku życia dziecko
najczęściej przebywa pod opieką
rodziców i od nich przede
wszystkim zależy, w jaki sposób
przygotują je do następnego etapu
rozwoju.
Slide 10
Między 3 a 7 rokiem życia zdecydowana
większość dzieci uczęszcza do przedszkola.
Koniecznym warunkiem dalszego
prawidłowego rozwoju w tym okresie jest
uczestniczenie dziecka w zajęciach
gimnastyki korekcyjnej prowadzącej do
wyrobienia nawyku prawidłowej postawy i
rozwijającej cechy psychomotoryczne
(zwinność, zręczność, refleks,
spostrzegawczość, orientacja, koordynacja
ruchowa, umiejętność podziału uwagi na
większą liczbę czynności).
Slide 11
Wiek 6 – 7 lat to dla dziecka gwałtowna zmiana
trybu życia. Istotne jest dla tego okresu
rozpoczęcie nauki w szkole, a co za tym idzie
kilkugodzinne przebywanie w pozycji siedzącej,
ograniczenie swobody ruchowej, wzmożona
koncentracja i podporządkowanie się zupełnie
nowym zasadom spędzania czasu. Dlatego też,
również w szkole niezbędne są zajęcia
wyrównawcze, prowadzone w formie
gimnastyki korekcyjnej, aby stworzyć dzieciom
prawidłowe warunki do wszechstronnego
rozwoju.
Slide 12
Pierwsze 3 – 4 lata przypadające na czas nauki w
szkole podstawowej to najczęściej okres
intensywnego wzrostu dziecka. Aby zachować
równowagę między przyrostem kośćca, a
prawidłowym rozwojem mięśni konieczne jest
systematyczne ćwiczenie, wzmacnianie mięśni
posturalnych i podnoszenie ogólnej wydolności
fizycznej dziecka. Zaszczepienie potrzeby ruchu,
czynnego wypoczynku będzie procentowało w
przyszłości. Regularne stosowanie prostych
ćwiczeń może uchronić dziecko przed
koniecznością poddania się leczeniu w wieku
dojrzałym.
Slide 13
Niestety statystyka jest alarmująca.
Około 80 % dzieci ma wady postawy. Rodzice
muszą być świadomi, że jeśli dziecko ma wady
postawy, to nie miną one wraz z rozwojem
dziecka. Z wad postawy się nie „wyrasta”, mogą
one się pogłębiać i dziecko w dorosłe życie
wejdzie z ułomnościami, które mogą mu nie
tylko utrudniać normalne funkcjonowanie, ale
także będą miały wpływ na jego zdrowie i
sprawność.
Slide 14
Postawa jest nawykiem ruchowym
kształtującym się na określonym podłożu
morfologicznym i funkcjonalnym oraz
związanym z codzienną działalnością danego
osobnika. Istotą zaburzeń w sferze fizjologicznej
jest nawyk nieprawidłowej postawy. Dla dziecka
z wadą nawykowa postawa nieprawidłowa jest
czymś zwykłym, naturalnym, nie wymagającym
wysiłku. Sztuczną natomiast i związaną z
wysiłkiem fizycznym, a często i psychicznym,
jest postawa skorygowana.
Slide 15
Równolegle do zmian w nawyku postawy występują
zaburzenia w sferze morfologicznej. Polegają one
najczęściej na występowaniu dystonii mięśni
zespołów współdziałających lub symetrycznych,
rozciągnięciu i nadmiernym napięciu pewnych grup
więzadeł oraz części torebek stawowych, a wreszcie
nierównomiernie rozłożonych siłach nacisku
pociągania w zakresie układu kostnego kręgosłupa.
A trzeba pamiętać, że kręgosłup jest najważniejszym
elementem narządu ruchu, trzonem postawy ciała.
Decyduje on o postawie, sprawności fizycznej, ma
również wpływ na funkcjonowanie wielu ważnych
narządów wewnętrznych.
Slide 16
Definicji dobrej postawy, postawy wadliwej
czy inaczej mówiąc wad postawy jest
wiele. Wynikają one z kryteriów, jakimi
kierujemy się przy ocenie postawy
człowieka. W jaki sposób zatem należy
obserwować dziecko i na co zwracać
uwagę, aby móc stwierdzić czy ma ono
wadę postawy?
Slide 17
Rozebrane do bielizny dziecko staje
naprzeciwko obserwatora, w odległości 3 – 4
metrów. Jakie elementy postawy oceniamy?
1. Linię pionową pośrodkową przechodzącą
przez: środek czoła, nosa, brody, wcięcie
szyjne, pępek, styk kolan, styk kostek
wewnętrznych.
2. Podczas obserwacji z przodu - linie
poziome prostopadłe do pośrodkowej –
przechodzące przez uszy, barki, miednicę,
palce luźno opuszczonych rąk i kolana.
Slide 18
Rys.1 Badanie oglądaniem postawy ciała:
a)z przodu, b)z tyłu, c)z boku, d)w skłonie (skoliozy).
Slide 19
3. podczas obserwacji z tyłu – linie
poziome przebiegające na wysokości uszu,
barków, dolnych kątów łopatek, fałd
pośladkowych, dołów podkolanowych i
stóp.
4. podczas obserwacji z boku – linię
przechodzącą przez ucho, bark, łokieć,
kolano (w okolicy strzałkowej), kostkę
zewnętrzną stopy.
Slide 20
Jeżeli linia, którą poprowadzimy od środka
czoła do stóp nie pokrywa się z linią
pośrodkową ciała, wskazuje to na występowanie
wady. Dodatkowym sygnałem o nieprawidłowej
postawie jest niesymetryczne ustawienie barków
czy bioder. Również patrząc na głowę dziecka
możemy zauważyć, że jedno ucho jest jakby
niżej i jest lepiej widoczne. Wreszcie, gdy
popatrzymy na stopy – prawidłowo ustawione są
równoległe do pionu. Jakiekolwiek skręty w
obrębie stóp zaburzają podstawę naszego ciała,
co powoduje zmiany w postawie.
Slide 21
Skoro tyle razy już użyłem sformułowania „wady postawy”, to aż się
prosi by wymienić i przynajmniej z grubsza scharakteryzować
najczęściej występujące z nich:
PLECY OKRĄGŁE – to nadmierne uwypuklenie
fizjologicznej krzywizny piersiowej (hiperkifoza
piersiowa). Charakterystyczne dla tej wady jest
garbienie się, wysuwanie głowy i barków do przodu, co
powoduje odstawanie łopatek, klatka piersiowa jest
spłaszczona, zapadnięta, mięśnie piersiowe
przykurczone, a mięśnie grzbietu rozciągnięte. Zmiany
te ograniczają ruchomość klatki piersiowej oraz pracę
układu oddechowego i krążenia. Często przyczyną tej
wady mogą być: zmęczenie dziecka, osłabienie po
chorobie, słaby wzrok, nadmierna wysokość ciała w
stosunku do ciężaru itp.;
Slide 22
Rys. 2 Wady postawy w płaszczyźnie strzałkowej: a) plecy okrągłe,
b) plecy wklęsłe, c) plecy wklęsło-okrągłe, d) plecy płaskie.
Slide 23
PLECY WKLĘSŁE – to nadmierne
uwypuklenie fizjologicznej krzywizny
lędźwiowej (hiperlordoza lędźwiowa).
Charakterystyczne dla tej wady jest znaczne
wygięcie lordozy lędźwiowej do przodu, brzuch
wypięty, przykurczone nadmiernie mięśnie:
biodrowo – lędźwiowy, prostownik grzbietu
odcinka lędźwiowego i towarzyszące,
a rozciągnięte i osłabione mięśnie brzucha i
pośladkowe;
Slide 24
PLECY OKRĄGŁO – WKLĘSŁE
– to połączenie obu wyżej omówionych wad.
Obie krzywizny kręgosłupa, zarówno kifoza
piersiowa jak i lordoza lędźwiowa, są
nadmiernie uwypuklone. Objawy zewnętrzne to
okrągłe plecy i wypięty brzuch;
plecy płaskie – charakteryzują się spłaszczeniem
obu krzywizn – kifozy piersiowej i lordozy
lędźwiowej. Wadę tę spotyka się najczęściej u
dzieci astenicznych, wątłych, słabo
umięśnionych;
Slide 25
SKOLIOZY (BOCZNE SKRZYWIENIA
KRĘGOSŁUPA)
– charakteryzują się odchyleniami osi anatomicznej
(wyrostki kolczyste) od osi mechanicznej w trzech
płaszczyznach: czołowej, strzałkowej i poprzecznej.
Skoliozy są chorobą ogólnoustrojową, powodują
szereg zmian wtórnych w układzie narządów ruchu,
oddychania oraz krążenia. Towarzyszą im też zmiany
biochemiczne będące odbiciem zaburzeń metabolizmu
substancji podstawowej tkanki łącznej, chrząstek i
kości. Nauczycieli gimnastyki korekcyjnej obowiązuje
zasada korygowania skolioz I° (do 30°) i II° (do 60°).
Pozostałe skoliozy kwalifikuje się do rehabilitacji
poza szkołą.
Slide 26
Wczesnymi objawami, łatwymi do
zaobserwowania, które powinny zaniepokoić
każdego rodzica są: asymetria barków, asymetria
ułożenia łopatek, asymetria kątów tułowiowo –
ramiennych (trójkątów talii), wystawanie biodra.
Objawy późniejsze to zmniejszenie ruchomości
kręgosłupa, zmniejszenie ruchomości klatki
piersiowej, pozorne, czynnościowe skrócenie
kończyny dolnej (występujące po stronie
wklęsłości wygięcia), garb żebrowy (deformacja
klatki piersiowej), asymetryczne fałdy mięśniowe
po obu stronach kręgosłupa (widoczne w skłonie),
niewydolność krążeniowo – oddechowa.
Slide 27
Rys.3 Boczne skrzywienia kręgosłupa I°, II°, III°.
Slide 28
DEFORMACJE KLATKI PIERSIOWEJ:
KLATKA PIERSIOWA KURZA
– mostek nadmiernie wysunięty do przodu, od 4
do 8 żebra zaznacza się wyraźna wkłęsłości
klatka piersiowa lejkowata, szewska –
deformacja, przemieszczenie się ku dołowi
dolnej części mostka i przylegających odcinków
żeber, na skutek osłabienia mięśni grzbietu,
wysunięcia barków do przodu, spłaszczenia
klatki piersiowej i zwiotczenia mięśni brzucha
występują przy oddychaniu paradoksalne ruchy
klatki piersiowej.
Slide 29
Rys. 4 Wady klatki piersiowej a) kurza, b) lejkowata.
Slide 30
WADY KOŃCZYN DOLNYCH:
•kolana koślawe – wyraźne jest wygięcie
kończyn w stawie kolanowym do wewnątrz,
•kolana szpotawe – wygięcie w stawie
kolanowym na zewnątrz.
Rys. 5 Ustawienie kolan a) kolana proste, b) kolana koślawe, c) kolana szpotawe.
Slide 31
A oprócz tego:
stopa końska, stopa piętowa, stopa szpotawa, stopa
płaska, stopa płasko-koślawa, stopa wydrążona.
Rys. 6 Zniekształcenia stopy: a) stopa końska, b) stopa piętowa, c) stopa szpotawa,
d) stopa płaska, e) stopa płasko-koślawa, f) stopa wydrążona.
Slide 32
Wspomniałem wcześniej, że na postawę ciała
wpływa także środowisko, w jakim przychodzi nam
żyć. Głównym mankamentem naszego życia jest
jego siedzący tryb życia, pozbawiony ruchu.
Na 12 – 15 godzinny dzień dziecka (zależnie od
wieku), przeciętnie przypada: 4 – 7godz. siedzenia w
szkole, 2 – 4 godz. odrabiania lekcji (również
najczęściej siedząc), 3 godz. wypoczynku (bardzo
często także siedząc – czytanie, oglądanie TV, gra na
komputerze), 1 godz. łącznie spożywania posiłków –
także w pozycji siedzącej. Co w takiej sytuacji mogą
zrobić rodzice i nauczyciele, a więc osoby, od
których najbardziej zależy tryb życia dziecka?
Slide 33
Maria Kutzner – Kozińska proponuje 24 –
godzinny system przeciwdziałania wadom
postawy.
Sen – dla dzieci młodszych powinien wynosić
minimum 10 – 11 godzin na dobę, dla starszych
8 – 9 godzin. Dziecko powinno spać we
własnym łóżku o twardym, nie uginającym się
materacu, poduszka powinna być mała,
wypełniająca przestrzeń zawartą między
barkiem a uchem w pozycji leżenia na boku.
Najbardziej wszechstronne zastosowanie dla
wszystkich wad ma pozycja leżąc na plecach.
Slide 34
Rozruch poranny – powinien trwać 15 minut. Najlepiej
gdyby dziecko miało możliwość przeprowadzenia go przy
współudziale rodziców i rodzeństwa. Jeśli to tylko
możliwe powinno się go przeprowadzać na świeżym
powietrzu – choćby tylko przy otwartym oknie. Po
rozruchu zaleca się prysznic (nie za ciepłą wodą) oraz
inne, niezbędne codziennie zabiegi higieniczne.
Dojście do szkoły – obecna moda na tornistry i plecaki
gwarantuje prawidłowe rozłożenie ciężaru, należałoby
zwrócić uwagę na dwie sprawy: takie zapakowanie
tornistra, by jego zawartość była równomiernie rozłożona
i nie mogła się przesuwać i by ciężar tornistra nie był zbyt
duży, co powodowałoby pochylanie się do przodu dla
zrównoważenia tego obciążenia.
Slide 35
Praca w szkole – na wiele czynników jako rodzice
nie mamy wpływu, jednak chciałbym zwrócić
uwagę na fakt zależny właśnie od rodziców –
zwolnienia z ćwiczeń na lekcjach wychowania
fizycznego. Najgorsze, co mogą zrobić rodzice
dziecka z wadą postawy, to potraktować je jako
chore i odsunąć od wszelkiej aktywności fizycznej.
Również dzieci zwalniane z powodu czasowej
niedyspozycji zadziwiłyby swoich rodziców, kiedy
zziajane, mokre od potu wracają z przerwy
międzylekcyjnej, ale na w–fie muszą 45 minut
przesiedzieć prawie bez ruchu, bo rodzice proszą
nauczyciela by nie ćwiczyły.
Slide 36
Odrabianie lekcji – ponieważ dziecko, zwłaszcza
starsze, codziennie kilka godzin spędza odrabiając lekcje,
konieczne jest zwracanie uwagi na pozycję, jaką przy tej
pracy przyjmuje. Aby jednak miało możliwość
przyjmowania prawidłowej pozycji konieczne jest
spełnienie następujących warunków: biurko lub stół z
oświetleniem padającym z lewej strony i nie rażącym
oczu, o wysokości takiej, by przy siedzeniu dziecko
opierając się przedramionami o blat miało kręgosłup
wyprostowany i barki ustawione poziomo. Wysokość
krzesła powinna odpowiadać długości podudzi (stopy
powinny być oparte o podłogę). Jeśli wysokość stołu i
krzesła jest zbyt duża dla dziecka (szczególnie w
przypadku dzieci młodszych) można zastosować
podnóżek.
Slide 37
Zasadą obowiązującą przy
odrabianiu lekcji jest zmienność
pozycji. Częściowe odciążenie
kręgosłupa uzyskuje się w pozycji
klęcznej na taborecie, z podparciem
na przedramionach. Również przy
wykonywaniu każdej innej pracy
należy zwracać uwagę na
prawidłową postawę.
Slide 38
Slide 39
Odżywianie – powinno być
pełnowartościowe według
powszechnie znanych zasad.
W przypadku nadwagi
powinno się postępować
zgodnie z zaleceniami
lekarza!
Slide 40
I uwaga ostatnia, być może najważniejsza. Nie
wystarczy przyjąć do wiadomości, że Wasze dziecko
ma wadę postawy, nie wystarczy też wiedza o tym,
jaka jest to wada i jakie ćwiczenia należy stosować.
Nie można poprzestać też na zajęciach gimnastyki
korekcyjnej, które odbywają się w szkole. Tam
dziecko zapoznaje się z ćwiczeniami i uczy się jak je
prawidłowo wykonywać. Ale, aby wadę skorygować,
trzeba ćwiczyć i to bezwzględnie codziennie. Cały
ciężar odpowiedzialności za swoją postawę spoczywa
więc na dziecku, bo przecież nikt za nie tych ćwiczeń
nie wykona, ale również na rodzicach, którzy muszą
mu pomóc, mobilizować i przekonywać do
systematyczności i wytrwałości w walce o zdrowe
Slide 41
i piękne ciało. O wiele łatwiej będzie dziecku
wytrwać, jeśli w rodzicach będzie miało oparcie, a
jeszcze lepiej – partnerów, którzy poświęcą codziennie
10 – 15 minut na wspólne ćwiczenia z dzieckiem.
Wytrwała i systematyczna praca przyniesie na pewno
efekty, niestety, trzeba na nie trochę poczekać – wada,
która powstawała przez kilka lat nie da się poprawić w
ciągu kilku tygodni czy nawet miesięcy. Przyswojenie
nawyków higieny pracy i czynnego wypoczynku,
konieczność intensywnej pracy nad samym sobą
stanowią dla dziecka, a często i dla całej rodziny,
trwały dorobek nie tylko o charakterze zdrowotnym,
lecz i wychowawczym.
Slide 42
DZIĘKUJE ZA UWAGĘ
ŻYCZĘ
cierpliwości i wytrwałości
w pracy z dzieckiem.
Opracował: mgr Mieczysław Chojna