Transcript Wady postawy profilaktyka i leczenie

Wady postawy
profilaktyka i leczenie
Klinika Rehabilitacji Dziecięcej
Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku
Grażyna Paszko-Patej
Postawa ciała
 Postawą ciała nazywamy
indywidualne ukształtowanie ciała i
położenie poszczególnych odcinków
tułowia oraz nóg w pozycji stojącej.
(T. Kasperczyk, 1996).
 Obserwuje się dużą różnorodność w
zakresie szczegółów budowy i kształtu
ciała.
Postawa ciała
 Jest wyrazem stanu prawidłowo
ukształtowanych struktur fizycznych i
psychicznych człowieka.
Wzorzec prawidłowej postawy
 Prawidłowa postawa ciała - taki
układ poszczególnych odcinków ciała
nie dotkniętych zmianami, który
zapewnia optymalne zrównoważenie i
stabilność ciała, wymaga
minimalnego wysiłku mięśniowego,
zapewnia dużą wydolność statycznodynamiczną oraz stwarza warunki
właściwego ułożenia i działania
narządów wewnętrznych.
Wada postawy
 Jest pojęciem zbiorczym i
niedostatecznie sprecyzowanym.
 Obejmuje szereg osobniczych
odchyleń postawy ciała od wzorców
uznawanych za „normę” stosowną do
wieku, płci, typów budowy, nawyków
ruchowych, podłoża morfologicznego i
funkcjonalnego .
 Oznacza odmienność ogólnej sylwetki
ciała od odpowiedniego wzorca.
Rozwój postawy ciała u dziecka
 Postawę ciała po raz pierwszy
możemy ocenić u dziecka, które
zaczyna samodzielnie stawać.
 Pionizacja powoduje wytwarzanie
się lordozy lędźwiowej i kifozy
piersiowej.
 W 2-3 roku życia dla prawidłowej
postawy charakterystyczny jest
wypukły brzuch i lekko zaznaczone
wygięcia kręgosłupa.
Postawa małego dziecka
 barki nie wystają do przodu;
 tył głowy z plecami są w jednej
linii (można to sprawdzić prosząc
dziecko o podejście do ściany);
 lekkie wgłębienie (lordoza) w
odcinku lędźwiowym kręgosłupa,
powoduje wypukły brzuszek;
 cały tułów pochylony do przodu;
 lekkie zgięcie bioder i kolan;
 do 4-5 roku życia występuje
płaskostopie
Kształtowanie postawy u dziecka w
wieku szkolnym
 W okresie 4-7 lat w postawie dziecka
można zauważyć większą lordozą
lędźwiową i spłaszczenie brzucha.
 W okresie szkolnym pojawiają się
2 okresy krytyczne rozwoju postawy, w
których powstaje najwięcej wad postawy
(pod. red. W. Degi, 1968).
 Pierwszy okres krytyczny przypada na
wiek 6-7 lat i związany jest ze zmianą
trybu życia (kilkugodzinna pozycja
siedząca).
 Drugi okres krytyczny pojawia się u
dziewcząt w wieku 11-13 lat, a u
chłopców w wieku 13-14 lat i związany
jest ze skokiem pokwitaniowym
(szybki wzrost ciała).
Postawa dziecka w wieku szkolnym
 klatka piersiowa spłaszcza się nieco,
przez co zaokrąglenie barków staje
się wyraźniejsze;
 brzuch jest nieco mniej wypukły;
 lordoza (wgłębienie w odcinku
lędźwiowym) jest wyraźniejsze;
 cały tułów pozostaje lekko pochylony
do przodu;
 proste nóżki
 nieco mniejsze zgięcie bioder i kolan
 całkowity zanik płaskostopia
Wiek dorastania
 wyprostowana postawa ciała
 zmniejszenie się wystawania brzucha
 zanik zgięcia w biodrach i kolanach
Postawa u osoby dorosłej
 głowa nieznacznie wysunięta do
przodu,
 brzuch jest płaski, cofnięty w
stosunku do klatki piersiowej,
 wygięcia kręgosłupa w kształcie litery
S.
Prawidłowa postawa ciała
Najłatwiej ocenić postawę,
oglądając człowieka z boku
w swobodnej pozycji
stojącej:
głowa nie powinna być
wysunięta do przodu, lecz
znajdować się ponad
kręgosłupem;
barki również nie są
wysunięte do przodu;
łopatki przylegają do klatki
piersiowej i nie odstają;
- wystawanie brzucha zależne
jest od typu somatycznego i
wieku człowieka, ale nie
powinno być zbyt wielkie;
Prawidłowa postawa
Przy prawidłowej
postawie pion
spuszczony z okolic
otworu słuchowego
powinien
przechodzić przez
staw ramienny,
biodrowy, nieco do
przodu od stawu
kolanowego i
skokowego oraz
przez środek stóp.
Etiologia
 1. Czynniki fizjologiczne nawyk prawidłowej postawy. Dla
dziecka z wadą postawy nawykowa
postawa nieprawidłowa jest czymś
naturalnym, zwykłym i nie
wymagającym wysiłku
(przyjmowanym podświadomie). U
podstaw tego rodzaju wad postawy
leżą zaburzenia czucia głębokiego,
osłabienie słuchu,
krótkowzroczność, ale także
znaczny wpływ na postawę ma tu
również stan psychiczny dziecka.
Czynniki morfologiczne
2.Sferze morfologicznej najczęściej
polegają na: występowaniu dystonii
mięśniowej zespołów współdziałających na
nierównomiernie rozłożonych siłach nacisku
i pociągania w zakresie układu kostnego
kręgosłupa, nadmiernym napięciu i
rozciągnięciu pewnych grup wiązadeł oraz
części torebek stawowych.
Czynniki środowiskowe
Warunki środowiska zewnętrznego, w jakim żyje człowiek, stają się coraz częściej
przyczyną niekorzystnych zmian w postawie ciała. Na pierwsze miejsce wysuwają
się:
1. Mało ruchu na świeżym powietrzu;
2. Brak ćwiczeń ruchowych, hipokinezja;
3. Przyjmowanie jednorodnych i długotrwałych pozycji w szkole i w pracy, jak i podczas
odpoczynku (niedostosowane ławki szkolne, nieodpowiednie noszenie teczki).
4. Siedzący tryb życia.
 Na 12-15- godzinny dzień przeciętnie :
- od 4 do 7 godzin pozycja siedząca w szkole.
- 2-4 godziny pozycja siedząca podczas odrabiania lekcji.
- około 3 godziny odpoczywamy, często też w pozycji siedzącej (oglądamy program
telewizyjny, czytamy, pracujemy przy komputerze).
- 1 godzinę przeznaczamy na spożycie posiłków.
5. także takie czynniki, jak: niewłaściwe obuwie i ubiór, nieodpowiednie noszenie
teczki, plecaka z książkami, niedostosowanie ławki szkolnej do warunków
fizycznych dziecka, złe oświetlenie i odległość od tablicy w szkole są powodem
powstawania nawykowych wad postawy.
Na co zwrócić uwagę w
rozwoju dziecka









Nie ubierać dziecka tak, aby miało skrępowane ruchy - dziecko dla prawidłowego
rozwoju musi mieć zapewnioną swobodę ruchów.
Należy dość często kłaść niemowlę na brzuchu - kiedy dziecko unosi główkę
wzmacnia mięśnie grzbietu i kształtuje swój kręgosłup.
Podchodzić do łóżeczka z obydwu storn - tak aby dziecko nie zwracało się ciągle w
jednym kierunku.
Nie należy sadzać na siłę dziecka - kiedy mięśnie będą na to przygotowane dziecko
samo usiądzie.
Należy używać odpowiednio wyprofilowanego nosidełka - dopasowanego do
pleców.
Stwarzać jak najczęściej możliwość do różnorodnego ruchu poprzez zabawę.
Nie używać chodzików - dzieci wsadzane do nich dużo bardziej narażone są na
wady postawy.
NIECH DZIECKO JAK NAJDŁUŻEJ RACZKUJE - wzmacnia wtedy mięsnie
pleców i przygotowuje kręgosłup do obciążenia, które jest znacznie większe w
pozycji pionowej.
Nie należy ubierać butów dziecku, które jeszcze samodzielnie nie chodzi. Boso lub
w antypoślizgowej skarpecie dziecko ćwiczy mięśnie podeszwowe - wzmacnia w
ten sposób swoją stopę.
Podział wad postawy
 Złożone wady postawy – są to
odchylenia od prawidłowej postawy
ciała, ze zmianami ukształtowania
kręgosłupa
 Proste wady postawy – (błędy
postawy), są to pojedyncze
odchylenia od prawidłowej postawy
ciała, nie zmieniające ukształtowania
kręgosłupa.
Podział wad postawy
Wady wrodzone – należą tu przypadki z
odchyleniami prawidłowej budowy ciała w
następstwie czynników, które zadziałały w okresie
płodowym.
Przyczyny powstawania tych wad są różne. Niektóre
z nich są przekazywane dziedzicznie.
Wady nabyte – mogą być wywoływane przebytymi
chorobami – te określamy terminem wady
rozwojowe lub powstają na skutek zaburzenia
nawyku prawidłowej postawy ciała – te określamy
terminem wady nawykowe.
Plecy okrągłe
Charakteryzują się nadmiernym
wygięciem kręgosłupa ku tyłowi.
Występuje tu:
-osłabienie mięśni grzbietu,
-wysunięcie do przodu głowy i barków,
-przykurcz mięśni klatki piersiowej,
-upośledzona funkcja oddechowa
klatki piersiowej.
Częstą przyczyną powstawania pleców
okrągłych jest przeciążenia pracą
statyczną prostowników grzbietu np.
podczas niewłaściwej pozycji przy
pracy lub nauce.
Plecy płaskie
 Charakteryzują
się
spłaszczeniem lub brakiem
fizjologicznych
wygięć
kręgosłupa co w konsekwencji
powoduje:
 osłabienie
funkcji
amortyzacyjnej kręgosłupa,
 przeciążenia prowadzące do
zmian zwyrodnieniowych,
 większą
skłonność
do
powstawania
bocznych
skrzywień kręgosłupa,
 upośledzenie pojemności i
ruchomości klatki piersiowej.
Plecy wklęsłe
Istotą tej wady jest pogłębieniu lordozy
lędźwiowej co często jest warunkowane
przez :
- wiek,
- typ somatyczny,
- ustawienie miednicy,
-napięcie i długość mięśni stabilizujących
stawy biodrowe.
Plecy wklęsłe mogą być wrodzone lub nabyte.
W praktyce najliczniejszą grupę stanowią
plecy wklęsłe nabyte, będące skutkiem
dystonii mięśniowej.
Plecy okrągło – wklęsłe
 Charakterystyczną cechą tej wady jest
zwiększona lordoza lędźwiowa i kifoza
piersiowa co powoduje:
 pochylenie głowy ku przodowi,
 spłaszczenie klatki piersiowej,
 rozciągnięcie prostownika grzbietu odcinka
piersiowego oraz jego skrócenie w odcinku
lędźwiowym,
 przykurcze mięśni obręczy barkowej i klatki
piersiowej,
 przesunięcie narządów jamy brzusznej ku
przodowi i pod ich naporem rozciągnięcie
mięśni brzucha,
 osłabienie mięśni pośladkowych.
Klatka piersiowa kurza
 polega na wysunięciu ku przodowi obwodowej części
mostka wraz z najbliższą częścią żeber, które są od
boku jakby ściśnięte. Łuki żebrowe często tworzą falistą
linię zamiast łukowej. Rozróżnia się dwie postacie
klatki piersiowej kurzej.
 W pierwszej postaci uwypuklona jest tylko rękojeść
mostka. Położenie trzonu mostka albo jest prawidłowe,
albo jest odchylone nieco do tyłu.
 Druga postać charakteryzuje się wysunięciem do przodu
trzonu mostka. Najbardziej ku przodowi sterczy zwykle
wyrostek mieczykowaty.
Klatka piersiowa lejkowata
(szewska)
 jest wadą znacznie częściej spotykaną niż klatka
piersiowa kurza;
 wada jest następstwem wrodzonego zaburzenia
rozwoju przepony lub nieproporcjonalnego rozrostu
chrząstek żebrowych w stosunku do jej elementów;
 charakteryzuje się lejkowatym zapadnięciem dolnej
części mostka i przylegających odcinków żeber;
 na skutek osłabienia mięśni grzbietu, wysunięcia
barków do przodu, spłaszczenia klatki piersiowej i
wiotczenia mięśni brzucha, przy oddychaniu
występują paradoksalne ruchy klatki piersiowej.
Klatka piersiowa lejkowata
i kurza
Wady kończyn dolnych
 kolana koślawe-wada może być wrodzona lub nabyta.
Najczęściej wyróżnia się: koślawość wrodzoną,
pokrzywiczą, idiopatyczną, porażeniową, pozapalną,
pourazową.
 W kolanach koślawych oś podudzia tworzy z osią uda
kąt otwarty na zewnątrz, a kostki przyśrodkowe, przy
wyprostowanych i zwartych kolanach, są oddalone od
siebie o ponad 5 centymetrów.
 Za fizjologiczną koślawość uważa się odchylenie od osi
przeciętnie 2-3 centymetrów, ale nie większą niż 5
centymetrów.
Kolana koślawe
Kolana szpotawe
 Kolana szpotawe
W tym zniekształceniu kończyny
dolne są skręcone do wewnątrz,
występuje nadwyprost w
stawach kolanowych, mięsnie
wewnętrznej strony kończyn
dolnych ulegają skróceniu, a po
stronie zewnętrznej nadmiernie
rozciągają się. Oś podudzia
tworzy z osią uda kąt otwarty do
wewnątrz.
Kolana szpotawe
Dziękuje za uwagę.