Transcript Wiek wojen. - Gimnazjum Prabuty
Slide 1
WIEK WOJEN
POWTÓRZENIE WIADOMOŚCI
Slide 2
Monarchia parlamentarna
w Anglii
Parlament angielski
składał się z:
- Izby Lordów (wielcy
właściciele ziemscy i
biskupi)
- Izby Gmin (średnia
szlachta i bogate
mieszczaństwo)
Głową państwa był
król, a zakres jego
władzy był szeroki.
Slide 3
Monarchia parlamentarna
w Anglii
Król Karol I Stuart popadł
w konflikt z parlamentem
na temat zakresu władzy
królewskiej i spraw
wyznaniowych.
Konflikt przerodził się w
wojnę domową (1642 –
1649) zakończoną porażką
rojalistów, ścięciem króla i
ogłoszeniem Anglii
republiką (1649).
Slide 4
Monarchia parlamentarna
w Anglii
Następnie rządy w Anglii
przejął dawny dowódca
wojsk parlamentu Oliver
Cromwell, który ogłosił się
lordem protektorem.
Po jego śmierci
przywrócono w Anglii
monarchię powołując na
tron Karola II Stuarta
(1660), ale z ograniczonymi
uprawnieniami.
Slide 5
Monarchia parlamentarna
w Anglii
Ostatecznie w wyniku
„chwalebnej rewolucji”
królem został Wilhelm
Orański (1688).
Anglia stała się monarchią
parlamentarną, gdzie król
pełnił jedynie funkcje
reprezentacyjne, a realną
władzę posiadał parlament,
decydując m.in. o finansach,
armii itp.
Slide 6
Monarchia absolutna
we Francji
Podstawy monarchii
absolutnej we Francji
stworzył pierwszy
minister króla Ludwika
XIII kardynał Armand
Richelieu.
Kardynał wzmocnił
władzę królewską,
rozwinął armię, flotę i
dyplomację, dzięki czemu
Francja stała się potęgą.
Slide 7
Monarchia absolutna
we Francji
Kolejny władca Ludwik
XIV panował aż 72 lata.
Był nazywany „Królem
Słońce”, mawiał
„państwo to ja”.
Skupił w swoim ręku całą
władzę: samodzielnie
ustanawiał prawa,
podnosił podatki,
decydował o wojnie,
pokoju oraz sojuszach –
monarchia absolutna.
Slide 8
Monarchia absolutna
we Francji
Nieposłuszni trafiali z
woli króla do więzień
(Bastylia).
Zreformowana armia
francuska wygrywała
wojny.
Rządził przez
podporządkowanych
sobie intendentów
– namiestników
prowincji.
Slide 9
Monarchia absolutna
we Francji
Rozwój gospodarczy
kraju opierał się na
zasadach
merkantylizmu
(popieranie eksportu
towarów, utrudnianie
ich importu).
Politykę tę realizował
minister królewski Jean
Baptiste Colbert.
Slide 10
Monarchia absolutna
we Francji
Francja stała się wówczas
także europejską stolicą
kultury, sztuki i nauki.
Język francuski był
językiem wykształconych
elit.
Tworzyli Molier, Corneille,
Racine.
Dwór królewski w Wersalu
stał się wzorem nowych
zwyczajów i mody.
Slide 11
Monarchia absolutna
we Francji
W Wersalu pod Paryżem wzniesiono ogromny
pałac królewski otoczony ogrodami.
Slide 12
Wybór Zygmunta III Wazy
Po śmierci Stefana Batorego
doszło do podwójnej elekcji,
jednak ostatecznie królem
został w 1587 r. Zygmunt
III Waza królewicz
szwedzki, spokrewniony z
Jagiellonami.
Zygmunt został także
królem Szwecji, jednak po
kilku latach Szwedzi
pozbawili go władzy.
Slide 13
Zygmunt III Waza
Zygmunt był gorliwym
katolikiem, wrogiem
protestantów.
W polityce
zagranicznej dążył
głównie do odzyskania
tronu szwedzkiego.
W 1596 r. przeniósł
stolicę z Krakowa do
Warszawy.
(1587 – 1632)
Slide 14
Zygmunt III Waza
Szlachta wystąpiła
zbrojnie przeciw
królowi i jego
planom wzmocnienia
władzy (tzw. rokosz
Zebrzydowskiego).
Podstawą armii
polskiej była
wówczas ciężka
jazda – husaria.
(1587 -1632)
Slide 15
Wojny ze Szwecją
Przyczyną wojny było
przyłączenie szwedzkiej
części Inflant (Estonii) do
Polski przez Zygmunta
III, który nie mógł się
pogodzić z utratą tronu
szwedzkiego.
Polska husaria pokonała
Szwedów w bitwie pod
Kircholmem (1605) –
dowodził hetman Jan
Karol Chodkiewicz.
(1600 – 1635)
Slide 16
Wojny ze Szwecją
(1600 – 1635)
Następnie Szwedzi zaatakowali ujście Wisły i
odnieśli duże sukcesy.
Polacy zwyciężyli jednak w bitwie morskiej
pod Oliwą (1627) i lądowej pod Trzcianem
(1629) – dowodził hetman Stanisław
Koniecpolski.
Slide 17
Wojny ze Szwecją
Wojnę zakończył rozejm
w Starym Targu (1629),
przedłużony następnie w
Sztumskiej Wsi (1635).
Szwedzi zatrzymali
Infalnty, wycofali jednak
wojska z Pomorza oraz
zrezygnowali z pobierania
ceł w polskich portach.
(1600 – 1635)
Slide 18
Wojny z Rosją
(1609 – 1634)
Po śmierci Iwana Groźnego w
Rosji zaczął się kryzys (wielka
smuta).
Syn cara Dymitr zginął w
niewyjaśnionych okolicznościach.
W Polsce pojawił się człowiek
podający się za Dymitra (tzw.
Samozwaniec), namawiając
magnatów do udzielenia mu
pomocy w odzyskaniu tronu
carów.
Slide 19
Wojny z Rosją
Tak zaczęły się zbrojne
wyprawy na Rosję tzw.
dymitriady.
Z czasem włączył się do
nich król Zygmunt III
Waza, dążący do objęcia
tronu rosyjskiego.
W 1610 r. hetman
Stanisław Żółkiewski
pokonał wojska rosyjskie
pod Kłuszynem i zdobył
Moskwę.
(1609 – 1634)
Slide 20
Wojny z Rosją
Po 2 latach Rosjanie
usunęli Polaków z
Kremla.
Wojny zakończyły się
pokojem w Polanowie
(1634), gdzie Polska
zyskała ziemię
smoleńską, czernihowską
i siewierską.
(1609 – 1634)
Slide 21
Wojny z Turcją
Przyczyny wojny:
- najazdy poddanych Polsce
Kozaków na ziemie
tureckie,
- ingerencja Polski w
sprawy Mołdawii i
Wołoszczyzny (lenna
Turcji).
W 1620 r. Polska
przegrała bitwę pod
Cecorą (śmierć hetmana
Stanisława Żółkiewskiego)
(1620 – 1621)
Slide 22
Wojny z Turcją
W 1621 r. Turcy
zaatakowali twierdzę
Chocim, ale jej nie
zdobyli.
Tam też zawarto tzw.
pokój chocimski -1621.
Utrzymano granicę na
rzece Dniestr, Polacy
przyrzekli powstrzymywać
ataki Kozaków na Turcję,
a Turcy ataki tatarów na
Rzeczpospolitą.
(1620 – 1621)
Slide 23
Władysław IV Waza
Po śmierci Zygmunta III
Wazy królem Polski został
jego syn Władysław IV.
Nowy król szykował się do
wielkiej wojny z Turcją, w
której chciał wykorzystać
pomoc tzw. Kozaków
rejestrowych.
Porażka tych planów
oznaczała wybuch
powstania na Ukrainie.
(1632 – 1648)
Slide 24
Kozacy
Kozacy zamieszkiwali
najdalszą część
Ukrainy zwaną
Zaporożem (tzw.
Dzikie Pola).
Ci awanturnicy byli
walecznymi
żołnierzami, z
pomocy których
korzystała Polska
płacąc im żołd (tzw.
Kozacy rejestrowi).
Slide 25
Kozacy
Kozacy czuli się
niezależni od Polski,
wybierali swojego
wodza – atamana.
Nie chcieli być
chłopami
pańszczyźnianymi w
majątkach polskich
magnatów, bronili też
prawosławia przed
ekspansją katolików.
Slide 26
Powstanie Chmielnickiego
W 1648 r. wybuchło
powstanie kozackie,
na czele którego
stanął Bohdan
Chmielnicki.
Wojska polskie
przegrały 3 bitwy:
- nad Żółtymi Wodami,
- pod Korsuniem,
- pod Piławcami.
Slide 27
Powstanie Chmielnickiego
Po stronie Kozaków
opowiedzieli się też Tatarzy
(Tuhaj – bej).
W 1648 r. zmarł też król
Władysław IV Waza, a
szlachta wybrała jego brata
Jana Kazimierza Wazę.
Nowy król pokonał Kozaków
w bitwie pod
Beresteczkiem (1651).
Slide 28
Powstanie Chmielnickiego
Następnie do konfliktu
włączyła się Rosja, która
zawarła z Kozakami
umowę w Perejasławiu
(1654) i przyłączyła
Ukrainę.
Oznaczało to początek
wojny polsko – rosyjskiej
i Rosjanie zajęli
wschodnią część kraju.
Slide 29
Powstanie Chmielnickiego
Po śmierci Chmielnickiego,
Polacy próbowali jeszcze
porozumienia z Kozakami
(nowy hetman Jan Wyhowski)
- unia w Hadziaczu (1658)
– idea Rzeczpospolitej Trojga
Narodów.
Wojny z Rosją zakończyły się
rozejmem w Andruszowie
(1667), potwierdzonym
pokojem w 1686 r. – utrata
lewobrzeżnej Ukrainy.
Slide 30
Potop szwedzki
(1655 – 1660)
Przyczyny wojny:
- Szwecja dążyła do
opanowania wybrzeży Morza
Bałtyckiego i zdobycia łupów,
- Szwecja chciała wykorzystać
osłabienie Polski toczącej
wojnę z Kozakami i Rosją
oraz konflikt króla ze
szlachtą,
- bezprawne używanie tytułu
króla Szwecji przez Jana
Kazimierza.
Slide 31
Potop szwedzki
Przebieg konfliktu:
- wkroczenie Szwedów do
Wielkopolski i na Litwę,
- zdrada polskich częsci
magnatów i szlachty (np.
Janusz Radziwiłł),
- zajęcie przez Szwedów
zachodniej części kraju,
- sojusz Szwecji z Prusami
Książęcymi,
- ucieczka króla na Śląsk,
(1655 – 1660)
Slide 32
Potop szwedzki
(1655 – 1660)
Przebieg konfliktu:
- łamanie przez Szwedów
zobowiązań oraz rabunki,
- obrona Jasnej Góry (o. Augustyn
Kordecki),
- konfederacja w Tyszowcach i
początek wojny partyzanckiej,
- powrót króla do kraju i śluby
lwowskie Jana Kazimierza,
- wojna podjazdowa (Stefan
Czarniecki)
Slide 33
Potop szwedzki
(1655 – 1660)
Przebieg konfliktu:
- traktat rozbiorowy w Radnot
(1656) z udziałem Szwecji,
Brandenburgii, Siedmiogrodu
i Kozaków,
- traktaty welawsko –
bydgoskie (1657)
odstąpienie Brandenburgii od
Szwedów w zamian za
zrzeczenie się praw Polski do
zwierzchności lennej nad
Prusami Książęcymi,
Slide 34
Potop szwedzki
(1655 – 1660)
Zakończenie wojny – pokój
w Oliwie (1660):
- wojska szwedzkie miały
opuścić Polskę,
- Jan Kazimierz zrzekł się
pretensji do tronu
szwedzkiego,
- Szwedzi mieli panować w
Inflantach,
- Szwedzi zobowiązali się
zwrócić zagrabione w Polsce
dobra.
Slide 35
Kryzys państwa
Jan Kazimierz Waza
chcąc wzmocnić władzę
królewską popadł w
konflikt ze szlachtą.
2 lata po tzw. rokoszu
Lubomirskiego (1666),
abdykował.
Kolejnym królem został w
1669 r. Michał Korybut
Wiśniowiecki.
Slide 36
Wojny z Turcją
Atak Turków na Polskę
w 1672 r. i upadek
twierdzy Kamieniec
Podolski.
Upokarzający Polskę
traktat w Buczaczu –
utrata ziem płd-wsch i
danina na rzecz Turcji.
Zwycięstwo hetmana
Jana Sobieskiego pod
Chocimiem i śmierć
króla (1673).
(1672 – 1699)
Slide 37
Wojny z Turcją
Wybór na króla Jana
III Sobieskiego.
Zawarcie rozejmu w
Żórawnie (1676).
Królewskie plany
porozumienia z
Francją i zerwania
sojuszu z Austrią.
Atak Turków na
Austrię i odsiecz
wiedeńska (1683)
króla polskiego.
(1672 – 1699)
Slide 38
Wojny z Turcją
Zwycięstwo koalicji
chrześcijańskiej w
bitwie pod Wiedniem
- 1683 (atak husarii
na pozycje wezyra
Kara Mustafy).
Walki państw Świętej
Ligi przeciw Turcji.
Pokój w Karłowicach
(1699) – odzyskanie
ziem płd-wsch.
(1672 – 1699)
Slide 39
Skutki wojen XVII w.
osłabienie Rzeczpospolitej i
spadek jej znaczenia w Europie,
spadek liczby ludności i
zmniejszenie się terytorium,
zahamowanie rozwoju miast,
handlu i rzemiosła,
wzrost nietolerancji religijnej
(1658 – wygnanie arian)
zrywanie sejmów przez liberum
veto (pierwszy raz w 1652 –
Władysław Siciński),
Slide 40
Barok
Styl w sztuce powstały
we Włoszech, panował
w Europie w XVII w.
- przewaga tematyki
religijnej (sztuka w
służbie kontrreformacji,
- przepych, bogactwo
efektów świetlnych i
kontrastów,
Slide 41
Barok
Il Gesu w Rzymie
Kościół św. Piotra i Pawła w
Krakowie
Slide 42
Barok
Pałac w Wersalu
Pałac w Wilanowie
Slide 43
Barok
W Polsce bardzo popularne
były portrety trumienne.
W literaturze dominowały
refleksje o przemijaniu,
stosowano makaronizmy
(wplatanie obcych słów).
Autorzy: Jan Andrzej
Morsztyn, Mikołaj Sęp
Szarzyński, Jan Chryzostom
Pasek, Wacław Potocki, Jan
III Sobieski.
Slide 44
Sarmatyzm
Tak nazywamy kulturę
szlachecką w XVII w.
Szlachta wierzyła, że
wywodzi się od walecznego
ludu Sarmatów.
Wierzyła, że demokracja
szlachecka z zasadą liberum
veto chroni „złotą wolność
szlachecką”.
Z czasem zaczęto odczuwać
niechęć do wzorów
cudzoziemskich i obcych.
Slide 45
Sarmatyzm
Strój szlachcica
Strój szlachcianki
WIEK WOJEN
POWTÓRZENIE WIADOMOŚCI
Slide 2
Monarchia parlamentarna
w Anglii
Parlament angielski
składał się z:
- Izby Lordów (wielcy
właściciele ziemscy i
biskupi)
- Izby Gmin (średnia
szlachta i bogate
mieszczaństwo)
Głową państwa był
król, a zakres jego
władzy był szeroki.
Slide 3
Monarchia parlamentarna
w Anglii
Król Karol I Stuart popadł
w konflikt z parlamentem
na temat zakresu władzy
królewskiej i spraw
wyznaniowych.
Konflikt przerodził się w
wojnę domową (1642 –
1649) zakończoną porażką
rojalistów, ścięciem króla i
ogłoszeniem Anglii
republiką (1649).
Slide 4
Monarchia parlamentarna
w Anglii
Następnie rządy w Anglii
przejął dawny dowódca
wojsk parlamentu Oliver
Cromwell, który ogłosił się
lordem protektorem.
Po jego śmierci
przywrócono w Anglii
monarchię powołując na
tron Karola II Stuarta
(1660), ale z ograniczonymi
uprawnieniami.
Slide 5
Monarchia parlamentarna
w Anglii
Ostatecznie w wyniku
„chwalebnej rewolucji”
królem został Wilhelm
Orański (1688).
Anglia stała się monarchią
parlamentarną, gdzie król
pełnił jedynie funkcje
reprezentacyjne, a realną
władzę posiadał parlament,
decydując m.in. o finansach,
armii itp.
Slide 6
Monarchia absolutna
we Francji
Podstawy monarchii
absolutnej we Francji
stworzył pierwszy
minister króla Ludwika
XIII kardynał Armand
Richelieu.
Kardynał wzmocnił
władzę królewską,
rozwinął armię, flotę i
dyplomację, dzięki czemu
Francja stała się potęgą.
Slide 7
Monarchia absolutna
we Francji
Kolejny władca Ludwik
XIV panował aż 72 lata.
Był nazywany „Królem
Słońce”, mawiał
„państwo to ja”.
Skupił w swoim ręku całą
władzę: samodzielnie
ustanawiał prawa,
podnosił podatki,
decydował o wojnie,
pokoju oraz sojuszach –
monarchia absolutna.
Slide 8
Monarchia absolutna
we Francji
Nieposłuszni trafiali z
woli króla do więzień
(Bastylia).
Zreformowana armia
francuska wygrywała
wojny.
Rządził przez
podporządkowanych
sobie intendentów
– namiestników
prowincji.
Slide 9
Monarchia absolutna
we Francji
Rozwój gospodarczy
kraju opierał się na
zasadach
merkantylizmu
(popieranie eksportu
towarów, utrudnianie
ich importu).
Politykę tę realizował
minister królewski Jean
Baptiste Colbert.
Slide 10
Monarchia absolutna
we Francji
Francja stała się wówczas
także europejską stolicą
kultury, sztuki i nauki.
Język francuski był
językiem wykształconych
elit.
Tworzyli Molier, Corneille,
Racine.
Dwór królewski w Wersalu
stał się wzorem nowych
zwyczajów i mody.
Slide 11
Monarchia absolutna
we Francji
W Wersalu pod Paryżem wzniesiono ogromny
pałac królewski otoczony ogrodami.
Slide 12
Wybór Zygmunta III Wazy
Po śmierci Stefana Batorego
doszło do podwójnej elekcji,
jednak ostatecznie królem
został w 1587 r. Zygmunt
III Waza królewicz
szwedzki, spokrewniony z
Jagiellonami.
Zygmunt został także
królem Szwecji, jednak po
kilku latach Szwedzi
pozbawili go władzy.
Slide 13
Zygmunt III Waza
Zygmunt był gorliwym
katolikiem, wrogiem
protestantów.
W polityce
zagranicznej dążył
głównie do odzyskania
tronu szwedzkiego.
W 1596 r. przeniósł
stolicę z Krakowa do
Warszawy.
(1587 – 1632)
Slide 14
Zygmunt III Waza
Szlachta wystąpiła
zbrojnie przeciw
królowi i jego
planom wzmocnienia
władzy (tzw. rokosz
Zebrzydowskiego).
Podstawą armii
polskiej była
wówczas ciężka
jazda – husaria.
(1587 -1632)
Slide 15
Wojny ze Szwecją
Przyczyną wojny było
przyłączenie szwedzkiej
części Inflant (Estonii) do
Polski przez Zygmunta
III, który nie mógł się
pogodzić z utratą tronu
szwedzkiego.
Polska husaria pokonała
Szwedów w bitwie pod
Kircholmem (1605) –
dowodził hetman Jan
Karol Chodkiewicz.
(1600 – 1635)
Slide 16
Wojny ze Szwecją
(1600 – 1635)
Następnie Szwedzi zaatakowali ujście Wisły i
odnieśli duże sukcesy.
Polacy zwyciężyli jednak w bitwie morskiej
pod Oliwą (1627) i lądowej pod Trzcianem
(1629) – dowodził hetman Stanisław
Koniecpolski.
Slide 17
Wojny ze Szwecją
Wojnę zakończył rozejm
w Starym Targu (1629),
przedłużony następnie w
Sztumskiej Wsi (1635).
Szwedzi zatrzymali
Infalnty, wycofali jednak
wojska z Pomorza oraz
zrezygnowali z pobierania
ceł w polskich portach.
(1600 – 1635)
Slide 18
Wojny z Rosją
(1609 – 1634)
Po śmierci Iwana Groźnego w
Rosji zaczął się kryzys (wielka
smuta).
Syn cara Dymitr zginął w
niewyjaśnionych okolicznościach.
W Polsce pojawił się człowiek
podający się za Dymitra (tzw.
Samozwaniec), namawiając
magnatów do udzielenia mu
pomocy w odzyskaniu tronu
carów.
Slide 19
Wojny z Rosją
Tak zaczęły się zbrojne
wyprawy na Rosję tzw.
dymitriady.
Z czasem włączył się do
nich król Zygmunt III
Waza, dążący do objęcia
tronu rosyjskiego.
W 1610 r. hetman
Stanisław Żółkiewski
pokonał wojska rosyjskie
pod Kłuszynem i zdobył
Moskwę.
(1609 – 1634)
Slide 20
Wojny z Rosją
Po 2 latach Rosjanie
usunęli Polaków z
Kremla.
Wojny zakończyły się
pokojem w Polanowie
(1634), gdzie Polska
zyskała ziemię
smoleńską, czernihowską
i siewierską.
(1609 – 1634)
Slide 21
Wojny z Turcją
Przyczyny wojny:
- najazdy poddanych Polsce
Kozaków na ziemie
tureckie,
- ingerencja Polski w
sprawy Mołdawii i
Wołoszczyzny (lenna
Turcji).
W 1620 r. Polska
przegrała bitwę pod
Cecorą (śmierć hetmana
Stanisława Żółkiewskiego)
(1620 – 1621)
Slide 22
Wojny z Turcją
W 1621 r. Turcy
zaatakowali twierdzę
Chocim, ale jej nie
zdobyli.
Tam też zawarto tzw.
pokój chocimski -1621.
Utrzymano granicę na
rzece Dniestr, Polacy
przyrzekli powstrzymywać
ataki Kozaków na Turcję,
a Turcy ataki tatarów na
Rzeczpospolitą.
(1620 – 1621)
Slide 23
Władysław IV Waza
Po śmierci Zygmunta III
Wazy królem Polski został
jego syn Władysław IV.
Nowy król szykował się do
wielkiej wojny z Turcją, w
której chciał wykorzystać
pomoc tzw. Kozaków
rejestrowych.
Porażka tych planów
oznaczała wybuch
powstania na Ukrainie.
(1632 – 1648)
Slide 24
Kozacy
Kozacy zamieszkiwali
najdalszą część
Ukrainy zwaną
Zaporożem (tzw.
Dzikie Pola).
Ci awanturnicy byli
walecznymi
żołnierzami, z
pomocy których
korzystała Polska
płacąc im żołd (tzw.
Kozacy rejestrowi).
Slide 25
Kozacy
Kozacy czuli się
niezależni od Polski,
wybierali swojego
wodza – atamana.
Nie chcieli być
chłopami
pańszczyźnianymi w
majątkach polskich
magnatów, bronili też
prawosławia przed
ekspansją katolików.
Slide 26
Powstanie Chmielnickiego
W 1648 r. wybuchło
powstanie kozackie,
na czele którego
stanął Bohdan
Chmielnicki.
Wojska polskie
przegrały 3 bitwy:
- nad Żółtymi Wodami,
- pod Korsuniem,
- pod Piławcami.
Slide 27
Powstanie Chmielnickiego
Po stronie Kozaków
opowiedzieli się też Tatarzy
(Tuhaj – bej).
W 1648 r. zmarł też król
Władysław IV Waza, a
szlachta wybrała jego brata
Jana Kazimierza Wazę.
Nowy król pokonał Kozaków
w bitwie pod
Beresteczkiem (1651).
Slide 28
Powstanie Chmielnickiego
Następnie do konfliktu
włączyła się Rosja, która
zawarła z Kozakami
umowę w Perejasławiu
(1654) i przyłączyła
Ukrainę.
Oznaczało to początek
wojny polsko – rosyjskiej
i Rosjanie zajęli
wschodnią część kraju.
Slide 29
Powstanie Chmielnickiego
Po śmierci Chmielnickiego,
Polacy próbowali jeszcze
porozumienia z Kozakami
(nowy hetman Jan Wyhowski)
- unia w Hadziaczu (1658)
– idea Rzeczpospolitej Trojga
Narodów.
Wojny z Rosją zakończyły się
rozejmem w Andruszowie
(1667), potwierdzonym
pokojem w 1686 r. – utrata
lewobrzeżnej Ukrainy.
Slide 30
Potop szwedzki
(1655 – 1660)
Przyczyny wojny:
- Szwecja dążyła do
opanowania wybrzeży Morza
Bałtyckiego i zdobycia łupów,
- Szwecja chciała wykorzystać
osłabienie Polski toczącej
wojnę z Kozakami i Rosją
oraz konflikt króla ze
szlachtą,
- bezprawne używanie tytułu
króla Szwecji przez Jana
Kazimierza.
Slide 31
Potop szwedzki
Przebieg konfliktu:
- wkroczenie Szwedów do
Wielkopolski i na Litwę,
- zdrada polskich częsci
magnatów i szlachty (np.
Janusz Radziwiłł),
- zajęcie przez Szwedów
zachodniej części kraju,
- sojusz Szwecji z Prusami
Książęcymi,
- ucieczka króla na Śląsk,
(1655 – 1660)
Slide 32
Potop szwedzki
(1655 – 1660)
Przebieg konfliktu:
- łamanie przez Szwedów
zobowiązań oraz rabunki,
- obrona Jasnej Góry (o. Augustyn
Kordecki),
- konfederacja w Tyszowcach i
początek wojny partyzanckiej,
- powrót króla do kraju i śluby
lwowskie Jana Kazimierza,
- wojna podjazdowa (Stefan
Czarniecki)
Slide 33
Potop szwedzki
(1655 – 1660)
Przebieg konfliktu:
- traktat rozbiorowy w Radnot
(1656) z udziałem Szwecji,
Brandenburgii, Siedmiogrodu
i Kozaków,
- traktaty welawsko –
bydgoskie (1657)
odstąpienie Brandenburgii od
Szwedów w zamian za
zrzeczenie się praw Polski do
zwierzchności lennej nad
Prusami Książęcymi,
Slide 34
Potop szwedzki
(1655 – 1660)
Zakończenie wojny – pokój
w Oliwie (1660):
- wojska szwedzkie miały
opuścić Polskę,
- Jan Kazimierz zrzekł się
pretensji do tronu
szwedzkiego,
- Szwedzi mieli panować w
Inflantach,
- Szwedzi zobowiązali się
zwrócić zagrabione w Polsce
dobra.
Slide 35
Kryzys państwa
Jan Kazimierz Waza
chcąc wzmocnić władzę
królewską popadł w
konflikt ze szlachtą.
2 lata po tzw. rokoszu
Lubomirskiego (1666),
abdykował.
Kolejnym królem został w
1669 r. Michał Korybut
Wiśniowiecki.
Slide 36
Wojny z Turcją
Atak Turków na Polskę
w 1672 r. i upadek
twierdzy Kamieniec
Podolski.
Upokarzający Polskę
traktat w Buczaczu –
utrata ziem płd-wsch i
danina na rzecz Turcji.
Zwycięstwo hetmana
Jana Sobieskiego pod
Chocimiem i śmierć
króla (1673).
(1672 – 1699)
Slide 37
Wojny z Turcją
Wybór na króla Jana
III Sobieskiego.
Zawarcie rozejmu w
Żórawnie (1676).
Królewskie plany
porozumienia z
Francją i zerwania
sojuszu z Austrią.
Atak Turków na
Austrię i odsiecz
wiedeńska (1683)
króla polskiego.
(1672 – 1699)
Slide 38
Wojny z Turcją
Zwycięstwo koalicji
chrześcijańskiej w
bitwie pod Wiedniem
- 1683 (atak husarii
na pozycje wezyra
Kara Mustafy).
Walki państw Świętej
Ligi przeciw Turcji.
Pokój w Karłowicach
(1699) – odzyskanie
ziem płd-wsch.
(1672 – 1699)
Slide 39
Skutki wojen XVII w.
osłabienie Rzeczpospolitej i
spadek jej znaczenia w Europie,
spadek liczby ludności i
zmniejszenie się terytorium,
zahamowanie rozwoju miast,
handlu i rzemiosła,
wzrost nietolerancji religijnej
(1658 – wygnanie arian)
zrywanie sejmów przez liberum
veto (pierwszy raz w 1652 –
Władysław Siciński),
Slide 40
Barok
Styl w sztuce powstały
we Włoszech, panował
w Europie w XVII w.
- przewaga tematyki
religijnej (sztuka w
służbie kontrreformacji,
- przepych, bogactwo
efektów świetlnych i
kontrastów,
Slide 41
Barok
Il Gesu w Rzymie
Kościół św. Piotra i Pawła w
Krakowie
Slide 42
Barok
Pałac w Wersalu
Pałac w Wilanowie
Slide 43
Barok
W Polsce bardzo popularne
były portrety trumienne.
W literaturze dominowały
refleksje o przemijaniu,
stosowano makaronizmy
(wplatanie obcych słów).
Autorzy: Jan Andrzej
Morsztyn, Mikołaj Sęp
Szarzyński, Jan Chryzostom
Pasek, Wacław Potocki, Jan
III Sobieski.
Slide 44
Sarmatyzm
Tak nazywamy kulturę
szlachecką w XVII w.
Szlachta wierzyła, że
wywodzi się od walecznego
ludu Sarmatów.
Wierzyła, że demokracja
szlachecka z zasadą liberum
veto chroni „złotą wolność
szlachecką”.
Z czasem zaczęto odczuwać
niechęć do wzorów
cudzoziemskich i obcych.
Slide 45
Sarmatyzm
Strój szlachcica
Strój szlachcianki