Transcript Historia Polski tem. 3-4

Tematy: Rzeczpospolita za
panowania Wettinów (3); Ostatni
król elekcyjny (4)
Gimnazjum Nr 2 – Piastów
Klasa III
opracowanie: T.Z.
Wettinowie w Rzeczpospolitej
1696 – śmierć Jana III Sobieskiego i początek
okresu bezkrólewia
- kandydatami do tronu byli Jakub Sobieski (syn
zmarłego króla), francuski książę Conti i saski
elektor Fryderyk August Wettin
- 1697 r. sejm koronacyjny dokonał podwójnej elekcji
(księcia Contiego i elektora saskiego)
- wkroczenie saskiej armii spowodowało ostatecznie
wybranie na tron w Rzeczpospolitej Fryderyka Augusta,
który przyjął imię Augusta II (Mocnego)
- najważniejsze działania króla:
1) próbował umocnić władzę monarszą w państwie (w
stylu francuskiego absolutyzmu)
2) kontynuował wojnę z Turcją
3) prowadził aktywną politykę zagraniczną
4) dążył do opanowania Mołdawii
5) w polityce wewnętrznej starał się stosować metody
merkantylizmu
6) 1699 podpisanie pokoju w Karłowicach odzyskanie
ziem zajętych przez Turcję w połowie XVII wieku
Wojna północna (1700-1721)
• realizując swoje ambicje August II Mocny chciał rozszerzyć
swoje dziedziczne ziemie o Inflanty, dlatego przyłączył się
do sojuszu (jako elektor Saksonii!) skierowanego przeciw
Szwecji razem z Prusami, Rosją i Danią.
• w 1700 r. wybuchła wojna (tzw. III wojna północna) –
głównym teatrem działań wojennych stała się
Rzeczpospolita, która oficjalnie nie brała udziału w wojnie –
Polska karczmą zajezdną
• wojna przyczyniła się do znacznego spustoszenia kraju i
ponownego upadku ekonomicznego
• podczas wojny szlachta podzieliła się na dwa stronnictwa:
jedno z nich popierało króla szwedzkiego Karola XII
(konfederacja warszawska), drugie króla Saskiego
(konfederacja sandomierska). Domagano się detronizacji
Augusta II, dlatego w 1704 r. dokonano elekcji wojewody
poznańskiego – Stanisława Leszczyńskiego
- elekcja Stanisława Leszczyńskiego doprowadziła do
wojny domowej, w wyniku której pokonano przy
pomocy wojsk szwedzkich wojska Augusta II Mocnego
– ten musiał abdykować
• 1709 r. pokonanie Szwedów pod Połtawą – zmienienie
układu sił w Rzeczpospolitej. August II powrócił na tron
Polski, ale musiał złożyć obietnice (1717 r. tzw. Sejm
Niemy):
1 – urzędnicy sascy nie mogą decydować o sprawach
państwowych
2- dokumenty dotyczące Rzeczpospolitej muszą być
podpisywane na jej terytorium
3 –ograniczono swobodę hetmanów i podskarbich w
gospodarowaniu publicznymi pieniędzmi
4 – ustalono stałe podatki na wojsko, którego liczba miała
wynosić 24 tys. (18 w Koronie, 6 na Litwie)
Podsumowanie III wojny północnej
- zwiększenie siły Rosji i Prus, ostateczne
pokonanie Szwecji
- postrzeganie Rzeczpospolitej jako kraju
pogrążonego w chaosie z bardzo słabą silną
pozycją monarchy, w którym panuje anarchia
- Rosja i Prusy w 1720 r. zobowiązują się
utrzymywać stan chaosu w Rzeczpospolitej
- zakończenie wojny północnej 1721 r. traktatem w
Nystad (nie zaproszono polskiej delegacji)
panowanie Augusta III Sasa (1733-1763)
- po śmierci Augusta II rozpoczęła się walka o tron
pomiędzy Stanisławem Leszczyńskim a
Fryderykiem Augustem II (późniejszym Augustem
III)
- 1734 r. elektor saski wkroczył do Polski z siłami
saskimi i został koronowany na króla
- szlachta nadal sprzeciwiała się nowemu monarsze
– wybuchła wojna domowa, która zakończyła się
w 1736 r. sejmem pacyfikacyjnym. Ostatecznie
królem został elektor saski przyjmując imię
Augusta III
Elekcja Stanisława Augusta
Poniatowskiego
- 1763 r. umarł August III Sas, w związku z tym potencjalnymi
kandydatami do tronu byli: Stanisław Leszczyński (83 lata), hetman
Jan Klemens Branicki i Stanisław Antoni Poniatowski
- elekcja Poniatowskiego była wspierana przez rodzinę Czartoryskich
(familię) oraz Rosję
- Czartoryscy chcieli przeprowadzić dogłębne reformy w państwie i
wierzyli w to, że możliwe one będą w sojuszu z Rosją
- podczas elekcji nowego króla podjęto szereg reform usprawniających
państwo:
1. ograniczono liberum veto w sprawach ekonomicznych
2. zniesiono obowiązek przestrzegania przez posłów instrukcji
sejmikowych
3. uchwały na sejmikach miały zapadać większością głosów
4. utworzono komisje wojskowe i skarbowe
Rządy króla Stasia
- władca zafascynowany ideami oświecenia na
Zachodzie zaczął wprowadzać ich duch w kraju
- rozwijał górnictwo i manufaktury
- spotykał się ze swoimi ministrami na
specjalnych konferencjach, na których
omawiał stan państwa
- szukał wsparcie Rosji w zabezpieczeniu
Rzeczpospolitej (chociaż Rosja wcale nie
dążyła do reformy kraju)
Konfederacja barska (1768-1772)
-
plany reform w państwie nie spodobały się Rosji
1766 r. na sejmie rosyjski ambasador w Polsce Mikołaj Repnin zażądał
równouprawnienia dla innowierców (ich równouprawnienie wzmocniłoby
stronnictwo prorosyjskie w sejmie)
- król chciał przyjąć ten postulat, ale w pierwszej kolejności zależało mu na
zlikwidowaniu liberum veto
- Rosja użyła wówczas wojsk stacjonujących na terenie Rzeczpospolitej aby
wymusić uległość – zawiązano konfederację w Radomiu przeciw
„absolutystycznemu panowaniu Stanisława Augusta”
- 1768 r. na sejmie zgodzono się na równouprawnienie innowierców (Repnin
zastraszał posłów), uchwalono także prawa kardynalne
Prawa kardynalne:
- liberum veto
- wolna elekcja
- prawo wypowiadania posłuszeństwa królowi przez szlachtę
- polityka Repnina i Stanisława Augusta
wzbudziły złość szlachty, która w 1768 r.
zawiązała w Barze konfederację, której celem
była obrona kraju, pozycji katolicyzmu i walka
przeciwko królowi oraz Rosji
- przywódcami konfederacji byli:
Józef Pułaski
i
Michał Krasiński
- wojna trwała 4 lata i zakończył ją dopiero I
rozbiór Polski