07-11-10-Deulcom-girisimcilik

Download Report

Transcript 07-11-10-Deulcom-girisimcilik

GİRİŞİMCİLİK

GİRİŞİMCİLİK EĞİTİMİ

Franchise & More tarafından hazırlanmıştır www.franchisemore.com

[email protected]

F&M HİZMETLERİ

GİRİŞİMCİLİK FRANCHİSE DANIŞMANLIĞI KONUSUNDA VERİLEN HİZMETLER

•

SİSTEM KURMA:

Pazar araştırma, işi, firmayı ve kadroyu değerlendirme, strateji geliştirme, işletme standartlarını ve prosedürlerini belirleme, el kitabını yazma, eğitim programını ve denetim sistemini oluşturma, •

PAZARLAMA:

Pazarlama planı oluşturma, aday arama ve seçme, yer seçimi esaslarını belirleme, işletme finansmanı bulma, franchise pazarlama •

EĞİTİM-DENETİM:

Franchise verenlere: yer seçimi, aday seçimi, satış geliştirme, yerel tanıtım konularında özel eğitim. Franchise alanlara: ve elemanlarına işletme teknikleri, satış teknikleri ve finans bilgileri eğitimi. Franchise seminerleri: birer günlük, uzman konuk konuşmacıların katılımıyla, vaka metoduyla işlenen 14 farklı konu başlığı. Franchise Yöneticisi Geliştirme Programı: iki haftalık kompakt franchise eğitimi. Denetim: ürün ve hizmet kalitesi, işletme verimliliği, müşteri memnuniyeti, franchise sistemi konusunda bağımsız uzmanlarca gizli-açık, haberli-habersiz denetim ve raporlama.

•

LOKASYON:

Yayılma stratejisi hazırlama, bölge potansiyeli belirleme, yerin potansiyelini ölçme, aranan özellikte yeri bulma, belli bir yerin ekspertizi, belli bir yere uygun iş önerme •

GİRİŞİMCİ DESTEĞİ:

Franchise alanlara ücretsiz danışmanlık, coaching, toplu konferans, anlaşma 2

F&M REFERANSLARI

GİRİŞİMCİLİK HİZMET VERİLEN MARKALAR GIDA Burgy’s

(Meksika restoranı),

Hacıoğlu

kebap),

Küp’te Mudurnu

(hamburger),

Cafe Algida

(lahmacun),

Jenny’s

(casual dining),

Kebapçı İskender

(kebap),

Manchu Wok

(dondurma cafe),

Casita

(çin lokantası),

Miss Crispy

(piliç),

MyPide ByDürüm

(pide),

Sampi

(pide), (mantı-cafe),

El Torito

(piliç),

Mr. Kumpir

(kumpir),

Ziya Şark Sofrası

(kebap) (döner

MAĞAZACILIK Odası

(mobilya), ürünler),

İnkılap

(kırtasiye),

Nokia Sultanlar

(ıslak temizlemeI

Aqua

(mağazacılık),

Bogner

(spor giyimI,

Ceylan DKNY

(kaynak suyu), (giyim),

D&R

(kitap),

Kolay

(kozmetik),

Surfer’s Arçelik

(kitap (beyaz eşya) (çocuk giyim),

Connecta

müzik),

Euromoda

(internet cafe),

(alışveriş merkezi),

Manu

(cep telefonu),

Office 1 Superstore

(internet cafe),

Tikveşli Atasay

(bijuteri),

Hocus

(kırtasiye),

Smile

(kuyum),

BİM

(cep telefonu),

Çilek Genç

(teknolojik (kırtasiye), (cep telefonu),

Mopak

(doğal gıda),

Yalçınlar

(fotoğraf),

Zest HİZMETLER Dry Clean USA Channel

(medya),

Gymboree

(çocuk gelişimi),

İsbak Berkemann

pencere), (emlak),

Dahi Bebek Precision Tune Truly Nolan

(çocuk gelişimi),

Casadron

(hava temizleme),

Deulcom

(eğitim), (kuru temizleme),

Dial

(araç yıkama),

Erensan

(doğalgaz ekipmanı),

Expo

(doğalgaz ekipmanı),

İsveç Ayak Sağlığı /

(ayak sağlığı merkezi),

Jani King

(temizlik),

Mad Science

(motor bakım),

Roto Rooter

(haşare ilaçlama),

Uçan Balon

(tesisat), (ana okulu) (eğitim),

Pimapen The Club

(spor salonu), (PVC

Turyap

GİRİŞİMCİLİK

TANIŞMA

• Eğitimci kendini ve iş geçmişini anlatacak

• Katılımcılar kısaca kendilerini tanıtacak, iş ve girişimcilik geçmişlerini anlatacak

1 GİRİŞİMCİ KİMDİR

GİRİŞİMCİNİN YERİ

GİRİŞİMCİLİK

Ekonominin 3 bileşeni, 1 birleştireni vardır

Doğal kaynaklar Sermaye Girişimcilik İşgücü 5

1 GİRİŞİMCİ KİMDİR

GİRİŞİMCİNİN TANIMI

GİRİŞİMCİLİK

Borsada oynayan yatırımcı, hiçbir üstün özelliği olmayan esnaf, tarlasını olağan yöntemlerle ekip biçen çiftçi, emeğini koyup kar ortağı olan aile işçisi girişimci sayılır mı?

“

Girişimci ruhlu

” ve “

girişimci

” aynı şey midir?

Adam Smith

: işe sermaye koyan herkes girişimci

Schumpeter

: sadece yenilik yapanlar girişimci

F&M

: ihtiyaçları gören, çözüm bulan, kaynakları kullanan ve risk alan herkes girişimcidir

1 GİRİŞİMCİ KİMDİR

GİRİŞİMCİ OLMAK

GİRİŞİMCİLİK

Girişimci olunmaz, doğulur

YANLIŞ Girişimciyi başarılı kılan özelliklerin birçoğu genetiktir, doğuştan gelir. Ama salt genetik faktörlerle başarıya ulaşanlar çok küçük bir orandır.

Herkes girişimci olabilir

YANLIŞ – Kişilik özelliklerinden ötürü iş yaşamının gerektirdiği temel davranış kalıplarının dışına çıkan, kaynakları yetersiz olarak işe başlayan girişimciler aşırı risk alır ve çoğu başarısız olur.

Eğitim ve gayretle girişimci olunur

DOĞRU – Disiplin içinde çalışır, belli yöntemleri izler, yeterli bilgi toplar, gereken kaynakları bulur, kişilik yapısına uygun ölçülü riskler alırsa, çoğu kişi başarılı girişimci olabilir, ama kimi büyük işler yapar, kimi küçük işler yapar.

1 GİRİŞİMCİ KİMDİR

GİRİŞİMCİNİN TANIMI

GİRİŞİMCİLİK

Girişimciliğin üç unsuru vardır

1 İhtiyaçlardan hareketle iş fikrini oluşturmak 2 Gereken sermaye, işyeri, emek, teknoloji, hammadde, hizmet vb. gibi kaynakları koymak veya bulmak, bunları organize etmek 3 Sonuçta oluşabilecek karı kazanmak veya zarara katlanmak

GİRİŞİMCİLİK 1 GİRİŞİMCİ KİMDİR

GİRİŞİMCİLİĞİN KURALI Girişimci risk alır

Risk ne kadar büyükse kar da o kadar büyük olur

Karla zarar kardeştir

Girişimci kaybedince kızmaz, işi bırakmaz, kalan kaynaklarla işe yeniden başlar

1 GİRİŞİMCİ KİMDİR

TARİHTE GİRİŞİMCİLİK

GİRİŞİMCİLİK

• • • • • • •

Avcılar, balıkçılar

giderse kazanırdı. risk alır, becerilerini kullanır, ava gider, rast

Çiftçiler, ormancılar Esnaf ve zanaatkar

kazanırdı çalışır, mahsul alır, iklim iyi olursa kazanırdı dükkan açar, adam çalıştırır, müşteri tutarsa

Tüccar

paranın icadından önce bile alır, taşır, satar, işini bilen kazanırdı

Armatör

gemi donatır, sefere çıkar, ne bulursa getirir satar kazanırdı

Banker

faiz verir, faiz alır, spekülasyon yapar kazanırdı

Hırsız ve eşkiya

çete kurar, haraç alır, fidye alır, çalar kazanırdı •

Hükümdar ve beyler

gerçek girişimcilerdi, sermaye koyar, kurumsal yönetir, teknolojiden yararlanır, ordu kurar, donanma yapar, savaş çıkarır, vergi alır, ganimet toplardı, riski de büyüktü, savaşta kazanırsa zengin olur ve büyür, kaybederse ölürdü 10

1 GİRİŞİMCİ KİMDİR

DÜNYADA GİRİŞİMCİLİK

GİRİŞİMCİLİK

• • • • • • •

Sanayi devrimi ile sermaye arttı, teknoloji gelişti, tüketim arttı, şirketler devleşti, bankerler besledi, girişimciler politikada etkin oldular Avrupa aristokrat, Amerika girişimci, Avrupa’nın sermayesi petrol, banka, otomotiv, sinema, televizyon, ilaç vb. birçok alanda oligopol oluşturdu, devleşti 19. yüzyıla kadar kaynaklar sömürgelerden geldi, savaşlarla paylaşıldı 20. yüzyılda düştü, tiranlar soyutlandı, kapitalizm üstün geldi, girişimciler kazandıkça ülkeleri yükseldi ekonomik modeller yarıştı, komünizm iflas etti, sosyalizm zayıf ABD’de kişisel servet hızl arttı (1970=0.5, 1997=9 trilyon $), ekonomi gelişti (otomotivin 100 yılda ulaştığı büyüklüğe internet 10 yılda ulaştı), servet el değiştirdi (1960-80 arasında Fortune 500 listesinin üçte biri değişti, şimdi 3-4 yılda bir değişiyor) Girişimcilik ülkelerin dinamiği, Amerika’da 10, Finlandiya’da 50, Japonya’da 100 kişiden biri şirket kuruyor, tüm devletler ülkenin başarısının girişimcilerinin başarısına bağlı olduğunu gördüler, teşvik ediyorlar Girişimci toplumum idolü oldu, eskiden siyasetçi, yönetici, asker, sanatçı idibu

1 GİRİŞİMCİ KİMDİR

TÜRKİYE’DE GİRİŞİMCİLİK

GİRİŞİMCİLİK

• • • • • •

Osmanlı’da “büyük girişimci” sultandı, aklı olan devlete kapılanırdı, “küçük girişimci” hayatın temelindeydi, para işi reayaya, yabancılara bırakılmıştı Cumhuriyete geçişte savaşlar tüm kaynakları tüketti, sanayi kurmak devlete kaldı, girişimci devlet işlerinden, devlet bankalarından beslendi Aile şirketlerinin hesapları gizli, kazançları vergisizdi Hırslı , kar peşindeki girişimci imajı sevilmezdi, girişimciler hayırsever, babacan yüzlerini öne çıkardılar Yolsuzluk , Kendi bankalarını hortumlayanlar, kredi vurguncuları, kamu ihale yolsuzlukları, basında tekelleşme, imar vurgunları girişimci imajını zora soktu Girişimci küçükken “gayretli genç”, büyüdüğünde “hamiyetperver patron” olarak toplumun sempatisini kazanmak istiyor

1 GİRİŞİMCİ KİMDİR

NEDEN GİRİŞİMCİYİZ

GİRİŞİMCİLİK

• • • •

Maaş yetmiyor , profesyonellik az gelir sağlıyor ve güvensiz, mecburiyetten girişimciyiz İşimizin işçisiyiz , 208.113 sanayi firmasının % 77’sinde, 608.974 ticarethanenin % 52’sinde sadece patron çalışıyor (DİE 1999) Büyüyemiyoruz (DİE 1997) , tüm işyerlerinin %94’,ünde, ticarethanelerin %99’unda 1-9 kişi çalışıyor, ama istihdamın %32’sini, katma değerin %6.5’unu bunlar sağlıyor Girişimciyiz , işverenler %5, kendi hesabına çalışanlar %25, ücretsiz aile işçisi %35

Kendi hesabına çalışanların sivil istihdam içindeki oranı (tarım hariç) – kaynak: OECD 1998

1 GİRİŞİMCİ KİMDİR

GİRİŞİMCİ ÖZELLİKLERİ

GİRİŞİMCİLİK Genel kabul gören tanımlardan biri (

Geoffrey A.Timmons

Harvard Business Review) • Yüksek motivasyon ve enerjisi vardır • Hesaplı risk alacak kadar özgüvenlidir • Parayı tanır, korumayı ve çoğaltmayı bilir • İnsanların kendisi için ve kendisiyle çalışmasını sağlar • Yüksek ama gerçekçi ve erişilebilir hedefleri vardır • Kaderini kontrol edebileceğine inanır • Hatalarından öğrenmeye hazırdır • İşi hakkında uzun vadeli vizyon sahibidir • Yoğun rekabeti sever, standartlarını kendi koyar 14

GİRİŞİMCİLİK 1 GİRİŞİMCİ KİMDİR

BAŞARININ ADIMLARI

Franchise & More Girişimcilik ilkeleri 1 Kendine güven 2- Bilgiye dayan 3 Fırsatları kolla 4- Hedefe kilitlen 5 6 7 İnsanlardan yararlan İşe duyguları karıştırma Varlıklarını koru 8- Risk al 9 İstemeyi bil 10- Kendine iyi bak

GİRİŞİMCİLİK 1 GİRİŞİMCİ KİMDİR

UYGUNLUK

Franchise & More Girişimcilik Faktör Testi

(www.franchisemore.com/testler)

İç faktörler

Başarı faktörleri 2.

Üstünlük faktörleri Bağımsızlık faktörleri

Dış faktörler

Para 2.

Mecburiyet Yer Hazır iş İş bilgisi Çevre 16

2 İŞ FİKRİ BULMA

YARATICI DÜŞÜNME

GİRİŞİMCİLİK Bilinenlerden yenilikler çıkarma

Küçültme, büyütme, yerine kullanma, başka yerde kullanma, uyarlama, değiştirme, tersine çevirme, birleştirme

Parçalardan yenilikler çıkarma

İşi parçalarına ayırma, özellikleri ve unsurları listeleme, ilgisiz gibi görünenleri tesadüfi bağdaştırma, anlamlı birleşimler için iş fikirleri üretme

İşlev-kullanım tablosundan yenilikler çıkarma

Ürün/hizmetin işlevsel özellikleri yatay, kullanıcıları düşey listelenir, kesişme kutularında 5N 1K soruları ile iş fikirleri değerlendirilir, seçilir

Fikir ağacından yenilikler çıkarma

Ürün/hizmet için bir ana konu seçilir, çıkarılan dallara alt konular yazılır, alt konulardan çıkarılan dallara ilişkili konular yazılır, 5N 1K soruları yöneltilir, her biri bağımsız iş fikri olarak değerlendirilir, seçilir

Beyin fırtınası ile yenilikler çıkarma

Farklı branşlardan mümkünse konunun uzmanı olmayan 5-8 kişi bir araya gelir, önerilen fikirlere, saçma bile olsa itiraz edilmez, yorum yapılmaz, eleştirilmez, düşünce ve hayallerde sınır konulmaz, her fikir not alınır, yarım saat süreyle serbestçe konuşulur, önerilen fikirler değerlendirilir 17

İŞ FİKRİ BULMA

2 İŞ FİKRİ BULMA GİRİŞİMCİLİK

İş için pazar seçme

mevcut pazar niş pazar - yeni pazar

Odaklanarak iş fikri arama

Sorun odaklı çalışma

kendin gör - görenlere sor - alanlara sor - satanlara sor

Çözüm odaklı çalışma

Geliştir - satın al - bedelsiz al 18

GİRİŞİMCİLİK 2 İŞ FİKRİ BULMA

REKABET ÜSTÜNLÜĞÜ

Girişimin dayanağı, girişimcinin en güçlü özelliği olmalıdır 1.

İş gücü Maliyet gücü Para gücü Boyut gücü Pazarlama gücü Tekel gücü

2 İŞ FİKRİ BULMA

MADDİ DEĞERLENDİRME

GİRİŞİMCİLİK Girişimci yatırımın doğruluğunu farklı kriterlerle değerlendirebilir

• Yatırımın geri dönüş süresi • Yatırımın fiziki ömrü ve tasfiyede satış değeri • Bağlanan para karşılığında sağlanan gelir • Konulan sermaye karşılığında sağlanan gelir • Nakit yaratma potansiyeli • Borçlanma zorunluluğu • Sürekli gelir sağlaması • Şirket değerinin yükselmesi • Güvenceli iş olması • İtibarlı iş olması • Başabaş noktasının düşük olması • Marka – isim hakkının satış olanağı • Alternatif kazanç / fırsat maliyeti 20

2 İŞ FİKRİ BULMA

FİZİBİLİTE TABLOSU

GİRİŞİMCİLİK

• Fizibilite tablosu resmi kurumlar ve bankalar için hazırlandığında standart bir formata uygun olması istenir • Yatırım teşvik belgesi, kredi talebi vb. için kullanılır • Devletin ilgilendiği hususların belirtilmesi istenir Fizibilite tablosu ek olarak bilgi için verilmektedir

GİRİŞİMCİLİK 2 İŞ FİKRİ BULMA

GAYRIMADDİ DEĞERLENDİRME Olumsuz Bakış

1. Yasaklar 2. Zorluklar 3. Riskler 4. Yetersizlikler

Olumlu Bakış

Fırsatlar 2. Avantajlar 3.

Amaçlar

Çerçeve Bakış

1. Kilit unsurlar 2.

Başarının adımları 3.

Güvenli sınırlar Katılımcılardan biri iş fikri için örnek değerlendirme yapacak

2 İŞ FİKRİ BULMA

PAZAR ARAŞTIRMA

GİRİŞİMCİLİK

Pazarı araştırma

büyüklük

–

dağılım

–

bölgesellik – dağıtım – dalgalanma - dış çevre

Müşteri analizi

müşteri piramidi - alış nedeni - yan yararları – tercihleri – değişim

Rakip-alternatif analizi

rakipler – alternatifler – fiyatlar – yayılma - rekabet

2 İŞ FİKRİ BULMA

SEBON TABLOSU

GİRİŞİMCİLİK

• • •

Yatırımcı kendi parasını hangi sürede ne kadar yatıracak?

Yatırımcı hangi sürede ne kadar borçlanacak?

Yatırımcı hangi sürede ne kadar nakit girişi sağlayacak?

PARA SEBON TABLOSU YATIRIM

Tesis Kurulması Ekipman alımı Ar-Ge giderleri

yıl ve aylar

-950 -500 -350 -100 1. yıl

-950

2.yıl

-500 -350 -100 0 0 0 0 1,800 1,600 1,400 1,200 1,000 800 600

İŞLETME

Adetsel üretim Satış birim fiyatı

Satış tahsilatı SMM Nispi diğer üretim giderleri Sabit diğer üretim giderleri Genel giderler Pazarlama giderleri

1,920 8,610 -3,045 -1,395 -980 -690 -580 3.yıl

-250 2,100 8 1,380 1,100 3,600 12 3,630 1,070 3,600 12 3,600 -525 -1,260 -1,260 -315 -540 -540 -260 -210 -320 -360 -240 -130 -360 -240 -130 0 0 0 0 400 200 0 -200 Kümülatif sermaye Kümülatif kredi durumu Kümülatif aysonu nakit

YIL.AY

FİNANSMAN

Aylık nakit hareketi Sermaye girişi Kümülatif sermaye Kredi kullanımı Kümülatif kredi durumu Faiz ödemesi Kümülatif aysonu nakit

0 970 500 0 110

-1,200 500 1,100 0 1,070 0 aylık olarak tabloda 0 610 -610 aylık olarak tabloda 89 21 aylık olarak tabloda 0 24

3 HAZIR İŞLER

İŞ DEVRALMAK

GİRİŞİMCİLİK

• • • • • •

Devir bedelini belirleme

şirketin defter değeri aktiflerin piyasa değeri Gayrı maddi varlıkların piyasa değeri pazar payı değeri gelecekteki karın bugünkü değeri borsa değeri

her alıcının gözünde farklı bir değer

GİRİŞİMCİLİK 3 HAZIR İŞLER

İŞE ORTAK OLMAK Ortak arayanların nedenleri

• • • •

ortak ayrılmak ister ortak para almak ister şirkete para lazımdır yeni ortağın sinerjisi lazımdır

3 HAZIR İŞLER

İŞE ORTAK OLMAK

GİRİŞİMCİLİK

Sorulacak sorular ve karar kriterleri

• • • • • • • •

şirketin gerçek değeri ne, bedel normal mi ödenen para ortağa mı, şirkete mi yeni ortağın yönetimde söz hakkı ne şirketin yönetimi yetkin mi yeni ortak bünyeye uyar mı yeni ortak sinerji sağlar mı (1+1=3) işin prestiji ne şirkete giren para nerede kullanılacak

3 HAZIR İŞLER

FRANCHISE ALMAK

GİRİŞİMCİLİK Tek sistem ve marka -

Unsurları

Sürekli disiplin ve destek - Ödenen bedel

Çeşitleri

Ürün ve marka - İşletme sistemi Franchise veren -

Tarafları

Bölge franchise alan Alt franchise alan

Ödemeler

Giriş bedeli - Kullanım bedeli - Reklam fonu - Tahsis bedeli

3 HAZIR İŞLER

ALMANIN YARARLARI

GİRİŞİMCİLİK

• Kendi işini kurmak • Sistemin parçası olmak • Denenmiş, kanıtlanmış iş • Yüksek standartlar • Tanınmış marka • Bilmediği işe girebilme • Başlangıç eğitimi • Eleman temini • Mali ve hukuki destek • Teknolojik gelişim • Yer seçimi • Verimli ortak reklam • Verimli yerel tanıtım • Denetlenme • Kendini karşılaştırabilme • Yönetim teknikleri • Raporlama • Düşük yatırım • Gerçekçi zaman planı • Gerçekçi yatırım planı • Ucuz satın alma • Hızlı karlılığa geçiş • Müşteri bağlılığı • İtibar • Kredi temini • Bölge koruma • Anlaşma • Düşük risk 29

3 HAZIR İŞLER

FRANCHISE BEDELİ

GİRİŞİMCİLİK

Benim paramla ne eder?

Franchise giriş ve kullanım bedeli herkes için farklı değerde Kendi çabası ve bilgisiyle yapacağına göre daha uzun 100 yatırımla 50 ciro, 10 kar 100/10 => 10 ay 100 + 20 giriş = 120 yatırımla 50 ciro, 10 kar 120/10 => 12 ay 120 yatırım, 50 ciro, 10 kar - %5 fee = 7.5 kar 120/7.5 => 16 ay Franchise hakkının değeri girişimciye göre değişir. Kendisi 60 ciro, 15 kar edebilen franchise almayı aptallık olarak görür. Kendisi ancak 30 ciro, 5 kar edebilen franchise almayı kurtuluş olarak görür.

3 HAZIR İŞLER

VERENİ SEÇME

GİRİŞİMCİLİK

Franchise veren

niyeti iyi – kabiliyeti yeterli – açık – sağlam – deneyimli – insan kaynakları – destekleri – finansmanı – kampanyaları – tedariki

Ürün/hizmet

ihtiyaçtan alınan – yeterli talep – gerçek yarar – rakipler – Pazar payı – sezonellik – fiyat

Yer

bölge potansiyeli – yer potansiyeli – görünürlük – kaynaklar – ulaşım – bölge koruma – rakip konumu – altyapı – izinler – kirası

Franchise anlaşması

süre – bedel – kısıtlamalar – fesih – tedarik – kota – elkitabı – eğitim denetim – kira – işten çekilme - devir – UFRAD üyesi

4 KURULUŞ

ŞİRKET TÜRLERİ

GİRİŞİMCİLİK

• • • •

Şahıs Şirketleri

Gerçek Şahıs Firması (Esnaf, Sanatkar, Tacir, Sanayici, Serbest Meslek Erbabı) Adi Şirket (2 veya daha fazla kişi, süreli ortaklık) Kollektif Şirket (ortaklar sınırsız sorumlu) Adi Komandit Şirket (komanditer ortak sınırsız sorumlu)

• • •

Sermaye Şirketleri

Anonim Şirket (en az 5, en çok 250 ortak) Limited Şirket (en az 2, en çok 50 ortak) Sermaye Payları Bölünmüş Komandit Şirket (en az 5/1

4 KURULUŞ

DİĞER KURULUŞLAR

GİRİŞİMCİLİK

Kooperatifler

en az 7 ortak, Üretici kooperatifi, Tüketici kooperatifi, Yapı kooperatifi, Nakliyeci kooperatifi, Tarım kooperatifi vb.

• • •

Kar amacı gütmeyen kuruluşlar (STK)

Dernek Vakıf İktisadi işletme

• • •

Ticaret Unvanı ve İşletme Adı

Ticaret unvanı ve işletme adı farklı olabilir. Türk, milli, Türkiye Cumhuriyeti vb. Bakanlar Kurulu izni Ticaret unvanı tüzel kişilikle aynı yasal statüde

KİŞİSEL HAKLAR

GİRİŞİMCİLİK

Yönetim ve temsil hakkı

4 KURULUŞ

• • • •

Ortaklar, müdürler, işveren vekilleri temsil Ticaret Sicil gazetesinde ilan edilir Yetki sınırları imza beyannamesi ile Yetkisiz kişilere noterden vekalet verilir

4 KURULUŞ

BORÇTAN SORUMLULUK

GİRİŞİMCİLİK Firma borçlarından sorumluluk tam – hisse oranında– sermaye katılım taahhüdü ile sorumluluk

•

Şahıs firmasında kişi tüm borçlardan tam sorumlu

•

Kollektif şirkette tüm ortaklar tüm borçlardan tam sorumlu

• •

Komandit şirkette komandite ortaklar tüm borçlardan tam sorumlu komanditer ortaklar devlete olan borçlardan hisse oranında, özel borçlardan sermaye katılım taahhütleri ile sorumlu

• •

Limited şirkette devlete olan borçlardan ortaklar hisseleri oranında özel borçlardan sermaye katılım taahhütleri ile sorumlu

• •

Anonim şirkette devlet borçlarından Yönetim Kurulu üyeleri ortak olmasalar bile müştereken tam özel borçlarda ortaklar sermaye katılım taahhütleri ile sorumlu.

4 KURULUŞ

İŞLEMDEN SORUMLULUK

GİRİŞİMCİLİK Firmanın yapacağı yasa dışı veya üçüncü şahısların zararına yol açan işlemlerden şahsen sorumlu tutulma Şahıs firmasında firma sahibi tüm işlemlerden şahsen Kollektif şirketlerde tüm ortaklar tüm işlemlerden şahsen Komandit şirketlerde komandite ortaklar tüm işlemlerden şahsen Limited şirketlerde şirket müdürleri tüm işlemlerden şahsen Anonim şirketlerde yönetim kurulu üyeleri işlemlerden şahsen Şirket adına işlem yapan kişi şahsen yetkili ise şirket, değilse şahsen

4 KURULUŞ

ORTAKLIK TÜRLERİ

GİRİŞİMCİLİK Tamamlayıcı ortaklık

girişimcinin eksiğini tamamlar • iş bilgisi • Altyapı • iş gücü • Sermaye • İlişki • müşteri

Zoraki ortaklık

girişimcinin kendini içinde bulduğu ortaklıktır • aile varlığına dayanan işler • tek işten geçinen eşler • aynı mülkün sahibi olan kişiler • güvensiz girişimcilerin manevi destek araması 37

4 KURULUŞ

ORTAKLIĞIN SÜRESİ

GİRİŞİMCİLİK

•

İhtiyaç sürerse ettiği sürece sorunsuz yürür, ortaklara fazladan kazanç sağlıyorsa sürer Ortaklık ihtiyaçtan kurulduysa ihtiyaç devam

•

İhtiyaç biterse Taraflardan birinde ihtiyaç azalmışsa veya kalmamışsa kardan zarar ettirir, gerekliliği sorgulanır, zarara uğradığını düşünen, daha iyi alternatifi olan bir yolunu bulur ayrılır.

•

Hırs heves Ortakların parasal olmayan ihtiyaçları ve amaçları (özgürlük, yönetmek, prestij, karar almak, güvende hissetmek, iyilik etmek, pohpohlanmak, aidiyet vb.) nedeniyle bitebilir veya gerekmese bile sürebilir.

•

Bitirmenin maliyeti Ortaklığı bitirmenin maliyeti sürdürmekten yüksekse devam eder (hisse alma, yeni kuruluş, ortak marka, piyasa güveni, tesis, dağıtım kanalı, yetişmiş ekip, vb.)

4 KURULUŞ

ORTAKLARIN ROLLERİ

GİRİŞİMCİLİK Paralı ortak Sermaye koyar, kısa süreli ticarette sorunsuz, uzun süreli işte sorunlu. İş fikri olan, bizzat çalışan ortak para koyana uzun süre dayanmaz. Risk sermayesi gibi kontrolü al, çıkış koşullarını baştan koy.

Çalışan ortak Kendi alanında uzman, emeğiyle katılır, iş büyüyüp adam çalıştırabildiği zaman ağır gelir. Emeğin karşılığını baştan belirle, alacağa faiz işlet.

Bağlamacı ortak İşin temelindeki ilişkiyi kurar, hisse alır, iş yürüyünce ağır gelir, bir kerelik işte sorun olmaz, sürekli işte sorun olur. Baştan değer biç veya süreli pay ver Girişimci ortak Yeni iş fikriyle gelir, fırsatları görür, işi kurup yönetir, işin yapısına göre %10-20 arasında bedelsiz hisse alır, eşit bölüşümle başlar, adil olmaz, ortaklık yürümez. Girişimciliğe değer biç, borçlan veya paraya say Manevi ortak İşin gereği değil, girişimcinin tercihi sonucu ortak, kardeş, eş, damat, güvenilir eski arkadaş, emektar yardımcı vb. Kurumsallaşma ve kontrolün olmadığı yerde güven ihtiyacından ötürü yararlı, iş büyüdüğünde zararlı. Ortakların rolünü ve bu rolün değerini biç, iş büyüdüğünde katılımı tanımla. Baba yapmazsa çocuklar hiç yapamaz.

4 KURULUŞ

YASAL EVRAK

GİRİŞİMCİLİK Bilanço

bir işletmenin belli bir tarihte sahip olduğu varlıklar ile bu varlıkların sağladığı kaynakları gösteren mali tablodur Gelir tablosu

işletmenin belli bir dönemde elde ettiği tüm gelirler ile aynı dönemde katlandığı, bütün maliyet ve giderleri ve bunların sonucunda işletmenin elde ettiği dönem net karının veya dönem net zararını kapsar Fatura+İrsaliye, Perakende satış fişi

satış yapıldığında ve masraf yapıldığında zorunlu evraklardır Gider Pusulası

kazançları götürü usulde olan tüccarlara, serbest meslek erbabına ve vergiden muaf esnafa düzenletilir

4 KURULUŞ

KURULUŞ İŞLEMLERİ

GİRİŞİMCİLİK

• İmza tescil beyannamesi -

Noter

• Vergi hesap numarasının alınması için başvuru -

Vergi dairesi

• Yoklama tutanağının düzenlenmesi -

Vergi dairesi

• Vergi ve yazarkasa levhasının alınması -

Vergi dairesi

• İmza tescil beyannamesi -

Noter

• Vergi hesap numarasının alınması için başvuru -

Vergi dairesi

• Yoklama tutanağının düzenlenmesi -

Vergi dairesi

• Vergi ve yazarkasa levhasının alınması -

Vergi dairesi

• İlgili odalara kayıt yaptırılması -

Ticaret odası, Sanayi odası, vb.

• İşyeri açma ve çalışma ruhsatları -

Belediye küşat müdürlüğü

• SSK işlemleri -

Sosyal Sigortalar Kurumu

• Bağ-kur işlemleri -

Bağ-Kur

4 KURULUŞ

İSTENEN BELGELER

GİRİŞİMCİLİK VERGİ DAİRESİ

başlayan kişinin noter tasdikli imza sirküleri, İkametgah İlmühaberi, İşe Başlama Formu, Nüfus Cüzdanı Örneği, Muhasebeciyle yapılmış noter sözleşmesi. Belgeler bilgileri - Bildirim Formu, Kira Kontratı veya Tapu Fotokopisi, İşe ilk tamamlandıktan sonra yoklama memuru İŞ YERİNE GELEREK verilen denetler ve doğruluğu onaylandıktan sonra vergi levhası alınır.

BELEDİYE

Kira Kontrat AÇILACAK İŞYERİ BÜYÜKŞEHİR BELEDİYE SINIRLARI İÇİNDE İSE Belediye o yerin uygun muvafakat - Vergi Levhası, Esnaf Sicil Kaydı, Oda Kayıt Belgesi, Tapu veya Fotokopisi, İki Adet Resim, Pul, Nüfus Cüzdanı Örneği. olduğuna dair muvafakat verir. Noter tasdikli belgesi (mesken ise kat maliklerinden alınan izin)

ESNAF VE SANATKAR SİCİL MEMURLUĞU

İşyeri İkametgah İlmühaberi, Vergi Levhası fotokopisi, Kimlik fotokopisi, 2 resim, Sicil harcının yatırıldığına dair dekont, Sicil ilan bedelinin yatırıldığına dair dekont

İLGİLİ MESLEK ODASI

İkametgah ilmühaberi, 3 fotoğraf, Nüfus cüzdanı örneği, Sicile kayıt belgesi, Alanında ustalık belgesi - Vergi dairesine kayıt belgesi, İşyeri 42

VERGİ ÖDEVLERİ

4 KURULUŞ GİRİŞİMCİLİK

• • • •

Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesi Aylık KDV Beyannameleri Aylık veya üç aylık muhtasar beyannamelerin Üçer aylık dönemlerde hazırlanack Geçici Vergi Beyannamelerinin verilmesi

• Muhasebecinize aylık evraklarınızı teslim etmeden önce kdv ve gelir, gider ile ilgili tutarları siz de tesbit edin • Muhasebecinizin vergi dairesine , ssk veya bağkur’a vereceği beyannameleri mutlaka onaylayın • Muhasebecinizin vergi ve ssk/bağkur tahakkuk belgelerinin bir suretini alın • Vergi dairesine ve ssk/bağkur’a ödediği bedellerin makbuzunun suretini alın 43

4 KURULUŞ

SİGORTA İŞLEMLERİ

GİRİŞİMCİLİK İŞYERİNİN SSK TESCİLİ

İşyerinde sigortalı çalıştıracak olan işverenlerin, işyeri bildirgesini sigortalı çalıştırmaya başlamadan önce, Sigortalı çalıştırılan bir işyerini devir alan işverenlerin, işyeri devir bildirgesini işyerini devir almadan önce Kuruma vermeleri veya iadeli taahhütlü olarak göndermeleri gerekir.

İŞYERİ SAHİBİNİN BAĞ-KUR TESCİLİ

Bağ-Kur sigortalısı olacak kimseler, Giriş Bildirgesinin Temini, Giriş Bildirgesinin Doldurulması, Basamak Seçimi, Giriş Bildirgesinin Tasdiki, Giriş Bildirgesinin İl Müdürlüklerine Verilmesi, Sigortalının Tescilinin (kaydının) Bildirilmesi işlemelrini sırasıyla yerine getirmekle Bağ-Kur sigortalısı olurlar.

Ticari ve serbest meslek kazancından dolayı gerçek veya basit usulde vergi mükellefiyetinden dolayı sigortalı olanlar, vergi mükellefiyetinin başladığı tarihten, başlar. Kendi nam ve hesabına çalışmakla beraber gelir vergisinden muaf olanlar ile vergi kaydı bulunmayanlar, esnaf ve sanatkar sicili veya Kanunla kurulu meslek kuruluşlarına kayıtlı oldukları tarihten, itibaren sigortalılıkları 44

5 YÖNETİM

KARAR ALMAK

GİRİŞİMCİLİK Yönetim tekniği olarak dünyada yaygın iki yöntem... ve en yaygın uygulanan üçüncü yöntem ! Otokratik Klasik yönetim tarzı: patron emreder, yetki paylaşmaz, hatalarının sonucuna katlanır. Yönetici belli yetkileri astlarıyla paylaşsa bile ne karar vermelerini istediğini onlara hissettirir.

Demokratik Tek yöneticinin riskini azaltır, yetki bölümler arasında paylaştırılır. Birim yöneticileri kararlarında özgür, sonuçlarından sorumlu olur. Performansa göre makam verilir. Yönetici astlarını seçer, eğitir ve yönlendirir. Oportünist Yönetici ne yapacağını bilemez, hata yapmamak için karar vermekten kaçınır, astlarını işlerinde serbest bırakır, başarılı sonuçları sahiplenir, başarısızlıklarda kabahati astlarına yükler.

5 YÖNETİM

UYGULAMAK

GİRİŞİMCİLİK

•

Savaş öncesi

Sanayi devriminin başlarında seri üretimde yöneticiler düşünür, işçiler yapardı.

Taylor

işçilerin hareketlerini saniyelik bileşenlerine ayırıp kimin kolunu nereye, ayağını nereye koyacağını belirleyen sistemler geliştirdi. •

Savaş sonrası

2. Dünya savaşı sonrasında çok artan üretim miktarı sürekli gelişmeyi getirdi,

Endüstri mühendisliği

bilim oldu. Seri üretimde

akort

sistemine geçildi. Eski usul çalışanlar seri üretim yapanlar karışında dayanamadı. •

Şimdi

dayandı. Çalışanların iş prosesine katkıda bulunmalarını amaçlayan alternatif yönetim teknikleri gelişti ve daha başarılı oldukları görüldü. Üretimde

koçluk

Katı kurallarla güdümlü üretim verimlilikte sınırlara tarzı gelişti.

toplam kalite

, yönetimde

liderlik

, 46

5 YÖNETİM

YÖNETİM TARZI

GİRİŞİMCİLİK “İdeal” yönetim

tarzı yok, kendi kişiliğine uygun yönetim yap. İdeal çalışanı arama, sana uyanı bul.

Herkes “cins”

“Paranoyak” kimseye güvenmez, “Kontrol hastası” yetki dağıtmaz, “Barışçıl” emir veremez, “Kompleksli” nitelikli uzman çalıştıramaz, “Korkak” atılım yapamaz, “Babacan” emektarlardan vazgeçip yenilere şans veremez.

Sloganlarla

, danışmanlarla, kitaplarla şirket yönetilmez, ancak bakış açısı genişletilebilir. Kimse değişemez, doğal tarzının dışına çıkamaz, zorlasa da kalıcı olmaz, Yönetici kendi tarzının sonuçlarını öngörmeli, riskini ölçmeli, işini yetişebileceği kadar büyümeli, yönetebileceği kişileri işe almalı, ödeyeceği kadar borçlanmalı.

Çalışanlarını

elde tutmak için kendini zorla, onları motive et, çabayı ve başarıyı takdir et, insanlara güven ver. Çalışanları sıkıştırmak ve takip gerekli ama kötü davranmak yanlış. Para tek başına motivasyon olamaz, daha çok verene kaçarlar. Adil olmayan yönetici yağcılık yarışı başlatır. 47

5 YÖNETİM

YETKİ VE SORUMLULUK

GİRİŞİMCİLİK Girişimci

başarılıysa kar, değilse zarar eder.

Yöneten ve çalışan

mevki ve maaş kazanır veya işini kaybeder.

Yöneticiye düşen işler:

• işi gereken niteliklere sahip kişilere vermek • eğitimli kişiyi işe almak, değilse eğitmek • gereken ekipmanı ve fiziksel ortamı sağlamak • işi sevdirmek ve benimsetmek • işin tanımını ve başarı kriterlerini anlatmak • işin gerektirdiği kadar yetki tanımak • işteki başarısının sonuçlarını (+/-) taşımasını sağlamak

Herkese

her işi yaptırmak için görev tanımı yapmazsanız, çalışanlar işten kaçar, bahane üretir, sorumluluk almaz, yönetici

“kaz çobanı”

olur

5 YÖNETİM

ORTADA KALAN İŞLER

GİRİŞİMCİLİK Herkes

Biri

Herbiri

Hiçbiri

çalışan dört kişinin adlarıymış.

aynı işyerinde • Önemli bir iş, Herkes’e verilmiş. • Herkes Herbiri bunu yapar diye düşünmüş.

• Herkes’in o işi yapmayacağını Hiçbiri anlamış ve işi Hiçbiri yapmış. • Biri buna kızmış, çünkü bu Herkes’in işiymiş. • Sonunda Herkes Herbiri’nin yapacağı işi Hiçbiri yaptı diye Biri’ni suçlamış. • Herkes “bu benim sorumluluğum değildi” demiş. 49

5 YÖNETİM

ORGANİZASYON ŞEMASI

GİRİŞİMCİLİK Şirketteki hiyerarşinin ve fonksiyonların şematik gösterilişidir

Her çalışan tek bir kişiye bağlıdır. Bir yöneticiye en çok 5 kişi rapor eder. Organizasyon şeması şirkete ve insanlara göre değişebilir.

1. Son karar merci

, tek patron, ortaklar kurulu veya yönetim kurulu

Tepe yönetimi

, patron, yönetici ortak, genel müdür, genel koordinatör, şirket müdürü

Mali işler

, muhasebe, finans, plan, bütçe.

İdari işler

, ofis yönetimi, araçlar, tedarik, insan kaynakları, bilgi işlem, PR

Üretim

, üretim planlama, üretim, depolama, tesis yönetimi, personel yönetimi, yardımcı işletmeler

6. Kalite

, üretimin, sevkiyatın, tedarikin yerinde ve depoda denetimi, iyileştirilmesi, desteklenmesi, belgelenmesi

Satın alma

, hammadde, yarı mamul, ihtiyaç maddeleri, satılacak ürün alımı

Satış

, müşteri bulma, ürün sunma, satış işlemleri, depo, SSH

Kanal yönetimi

, bayiler veya franchise alanlarla ilişkiler, bulma, seçme, eğitme, işletme kurma, yönetme

10. Pazarlama

, reklam, pazar araştırma, ürün yönetimi, ürün geliştirme

11. Perakendecilik

, firmaya bağlı işletmelerin yönetimi, denetlini, personelin eğitimi

12.

Danışmanlar

, hukuk, pazarlama, yönetim, insan kaynakları, kalite, vb. 50

5 YÖNETİM

ÖRNEK ŞEMA

GİRİŞİMCİLİK

Fason üretim yapan bir firma

Genel Müdür Danışmanlar Sekreter Üretim Md Mali - idari Md Ticaret Md Kalite sağlama Md Muhasebe Talaşlı imalat Satış Satın alma Finans Bütçe-plan İnsan kaynakları İdari işler Bilgiişlem Montaj Tamir bakım Yardımcı tesisler Hammadde depo Planlama Mamul depo Lojistik

5 YÖNETİM

ÖRNEK ŞEMA

GİRİŞİMCİLİK

Kendi markasıyla üretim ve satış yapan bir firma

Genel Müdür Danışmanlar Sekreter Mali - idari GMY Teknik GMY Ticari GMY Muhasebe Md Finans Md Bütçe-plan Md İnsan kaynakları Md İdari işler Md Bilgiişlem Fabrika 1 Md Fabrika 2 Md Kalite sağlama Md Fason imalat Md Teknik satın alma Md Merkez depo Md Ar-Ge Md İç satışlar Md İhracat Md.

Ticari satın alma Md Depo-lojistik Md Pazarlama Md Halkla ilişkiler Md Teknik servis Md

5 YÖNETİM

ÖRNEK ŞEMA

GİRİŞİMCİLİK

Üretim yapmayan bir ticaret firması

Genel Müdür Danışmanlar Sekreter Mali ve idari işler Md Ticaret Md Muhasebe Finans Bütçe-plan İnsan kaynakları İdari işler Bilgiişlem Bayiler Özel müşteriler İhaleler İhracat Fason üretim İthalat Pazarlama Md Ürün 1 Ürün 2 Reklam Fuarlar Lojistik Halkla ilişkiler Depo

5 YÖNETİM

DÖRT TEMEL KİŞİLİK

GİRİŞİMCİLİK

• Temel karakterler işteki yaklaşımlarına göre dörde ayrılabilir (Littauer) ( www.entropi.net/test/kisiliginizi_taniyin.php

) •

Düşünenler – Konuşanlar – Yapanlar – İzleyenler

(Melankolik Popüler Optimist - Güçlü Klorik - Barışçıl Soğukkanlı) • Bir tipin baskın olması, ötekilerin bulunmadığı anlamına gelmez • Her tipin kendine özgü avantajları ve kullanılması gereken yerler vardır • Kadro oluştururken görevi gerekli yaklaşıma sahip kişiye vermeli, ekip içinde birbirlerini tamamlayan kişilikler bulunmalı 54

5 YÖNETİM

KİŞİLİK ÖZELLİKLERİ

GİRİŞİMCİLİK

Düşünenler

Plancı, analitik, ciddi, amaçlı, dürüst, fedakar kişiler. Yaratıcı ve yetenekli, artistik, estetik, felsefi, idealist yaklaşım. Her zaman düzenli, programlı çalışan, detaycı, organize, sorunları görüp yaratıcı çözümler bulan, başladığı işi bitirir. Etrafından yüksek beklenti içindedir. Listeleri, grafikleri, planları severler. Etraflarındaki kişilerle içten şekilde ilgilenirler.

Konuşanlar

Dışadönük, konuşmayı seven ve kendini dinleten, esprili, canlı, meraklı, çocuk ruhlu kişilerdir, etraflarındakiler zevk ve ilgiyle dinlerler. Günü yaşar, her işe gönüllü olur, yeni fikirler üretirler. Başladığı işe dört elle sarılır, diğerlerinin de katılımını sağlarlar. İnsanları sever, kin beslemezler. İlgiden, dinlenilmekten, övülmekten hoşlanırlar.

5 YÖNETİM

KİŞİLİK ÖZELLİKLERİ

GİRİŞİMCİLİK

Yapanlar

Dinamik, aktif, değişim meraklısı, kararlı, bağımsızlığı seven, kendine güvenen, becerikli, iradeli kişilerdir. Liderlik rolünü hemen üstlenir, hedefleri saptar, etrafını harekete geçirir, doğruları belirlerler. Hedef koyarak çalışır, iyi organize olur, işi delege eder, performans görmek isterler. Zorluklardan yılmaz, kolay kolay hayal kırıklığına uğramazlar. Genellikle doğru cevabı bilir, hep haklı çıkarlar.

İzleyenler

Sakin, rahat, yumuşak başlı, soğukkanlı, sabırlı, dengeli, sessiz, kibar, ince bir mizah anlayışına sahip kişilerdir. Duygularını fazla belli etmez, sempatik davranır, hayatla barışık yaşar, her duruma uyum sağlarlar. İş yaşamında düzenli, iyi yönetici, detaylara hakim, anlaşmazlıkları önleyen, zor şartlar altında çalışabilen kişilerdir. İnsanlarla kolay ilişki kurar, kimseye zararı dokunmaz, iyi bir dinleyicidir, ilgili ve merhametlidir, çok arkadaş edinir. 56

5 YÖNETİM

KİŞİLİK ÖZELLİKLERİ

GİRİŞİMCİLİK Katılımcılara soru: Aşağıdaki işler için hangi kişilik özellikleri daha uygundur?

• • • • • • •

Satış İnsan kaynakları Reklamcı Planlama Muhasebe Üretim Tasarım

6- PARA VE YER

FİNANSMAN

GİRİŞİMCİLİK

Finansman paranın yönetimidir. Kendi kaynaklarını en verimli şekilde kullanır En uygun koşullarla dış kaynak bulur Nakit, fon ve teminat ihtiyaçlarını sağlar Nakit fazlasını değerlendirir

6- PARA VE YER

KAYNAKLAR

GİRİŞİMCİLİK

• • • • •

Borç:

aile bireyleri ya da tanıdıklardan

Kredi:

banka, leasing veya tefeciden

Hibe ve yardım:

devletten, vakıflardan, varlıklı bireylerden (business angels)

Sermaye:

çalışacak ortaklardan, sessiz ortaklardan, risk sermayesi şirketlerinden, sermaye piyasalarından,

Avans ve açık hesap:

tedarikçi ve müşterilerden sağlanan çalışma kredisi

Her katılımcı kendisinin bulabileceği kaynakların yüzdelerini verecek, genel eğilim görülecek

6- PARA VE YER

SERMAYE KAYNAKLARI

GİRİŞİMCİLİK Risk sermayesi ABD de %0.52, Japonya’da %0.02 GSMH Bankalar ve Bağlı Yatırım Ortaklıkları

Bankası – EIB

Halkbank, Eximbank, Garanti Yatırım, Yapı Kredi Yatırım, Demir Yatırım, K. Investment Securities, TEB Private Equity, Nurol Bank, Citibank Venture Capital, Deutsche Bank, Türkiye Sınai Kalkınma

Borsa :

İstanbul Menkul Kıymetler Borsası

Risk Sermayesi :

Vakıf risk sermaye yatırım ortaklığı, İş risk sermaye yatırım ortaklığı

Yabancı ve Yerli Yatırım Ortaklıkları Şirketlere Dayalı Risk Sermayesi : :

Sparx Asset Management, Safron, AIG Blue Voyage Fund, Alliance Capital, Taurus Capital Partners, Turkish Venture Capital Partners, Silkroad Ventures, Commercial Capital Partners, EMEA Technology Investment, Softbank, Nomura, Merill Lynch, Lady Bird, Emit Capital, Ata Invest, Bosphorous Capital Partners

Yabancı Sermaye Yatırımları :

Girişim Holding (Fiba Holding’e bağlı, 1995), Borusan, Esas Holding, İlab, IBM, Uzel, Koç bilgi grubu, Teknoloji Holding OPIC, IFC

Hibe ve yardım yapan devlet Kurumları :

KOSGEB, TİDEB, TTGV 60

6- PARA VE YER

PARA ASLANIN AĞZINDA

GİRİŞİMCİLİK Özel sektöre kullandırılan kredilerin milli gelire oranı Türkiye’ye göre İsrail, İrlanda, Güney Kore’de 4 kat, Japonya, İngiltere’de 5 kat, ABD’de 6 kat fazla Bu kredilerden KOBİ’lere düşen pay Japonya’da %50, Kore’de %47, ABD’de %43, İngiltere’de %27, Türkiye’de %3.5

Risk sermayesi Amerika’da 140 milyar dolar düzeyinde, Türkiye’de 1 milyar doların altında, deneme boyutunda, risksiz işlere yatırım

Bazı ülkelerde risk sermayesi fonları (1999) – kaynak. Mani ve Barzokas 2002 61

6- PARA VE YER

DESTEKÇİ KURULUŞLAR

GİRİŞİMCİLİK ABD’de, AB de hibe, kredi, kefil desteği var. Desteklerden yararlanmak için iş planı şart

• • • • • • • • •

TEKMER -

(AÜ, BÜ, İTÜ, YTÜ, ODTÜ, KTÜ, Gebze YTE) proje desteği

TÜBİTAK-TİDEB -

Ar Ge, proje bazında

TTGV –

KOBİ’lere destek hizmet maliyetlerinin en fazla % 50'si hibe, Ar-Ge için düşük faizli kredi, yurtdışı pazarları konusunda bilgi

İGEME -

yurtdışı pazarları konusunda bilgi

KOSGEB –

(Küçük İşletmeler Geliştirme Merkezleri, TEKMER, Bölgesel Kalkınma Enstitüsü, Girişimciliği Geliştirme Enstitüsü ve Pazar Araştırma ve İhracatı Geliştirme Enstitüsü, Avrupa Bilgi Merkezi, KOBİNET) bilgi, hibe, kredi, destek

Halk Bankası -

Girişimci Bilgilendirme Merkezi, Kredi Garanti Fonu

Türkiye Bilişim Derneği

desteği

Girişimci Beyinleri Destekleme Çalışma Grubu bilgi

SİAD Platformu -

Bölgesel Kalkınma Komisyonu danışmanlığı

Kuluçkalar

hukuki ve yönetim konularında destek, satın alınarak veya ortak olarak sonlandırılır (İlab, IncubaTR, Superonline ve Ericsson Crea World, Siemens Business Accelerator, Tofaş Tecubator)

girişimcilere kurulma aşamalarında yardımcı, ucuz ofis yeri ve ekipman, 62

6- PARA VE YER

BANKA İLİŞKİLERİ

GİRİŞİMCİLİK

•

Kredi kullanmasa bile girişimcinin bankalarla arası iyi olmalı

•

Şubenin işi müşteri bulmak, mevduat toplamak, kredi vermektir. Seni bulmalarını sağla

•

Birden fazla banka ile ilişki kur. Şube yöneticilerini ve personelini iyi tanı, hoş tut, ziyaret et

•

Gerekmese bile farklı bankalardan şahıs ve firma için kredi limiti al, gerektiği zaman alamayabilirsin, geç kalabilir

•

Banka iyi havada zorla şemsiye verir, yağmurda geri ister. Gereksiz kredi kullanma.

KREDİ TERCİHİ

GİRİŞİMCİLİK Faiz, teminat ve ödeme koşulları önemli 6- PARA VE YER

• • • • • • • •

Revolvan kredi Sabit kredi –

günlük kullanılır, pahalıdır ödeme vadesi bellidir, bankanın işine gelir

İthalat kredisi –

ithalat yapılan ülkenin Eximbank’ı veya bankaları devlet desteği ile uzun vadeli ucuz kredi verir

Yatırım kredisi -

uzun vadeli dış kaynaklar, özel finans kuruluşları yardımcı olur

Leasing

– finansal kiralama, KDV avantajı doğabilir

Desteklenen yatırım –

istihdam yaratma, yaygın eğitim vb.) için özel kredi araştırılır. TSKB bilir (arıtma tesisi, enerji tesisi, kırsal kesimde

İşletme kredisi -

iyi ilişkide bulunulan bankalar tercih edilmelidir

Faktoring -

mümkünse uzak durulmalı, bankaya göre formalitesiz, yüksek faiz, tahsilatta katı 64

KREDİ ÖDEMESİ

6- PARA VE YER GİRİŞİMCİLİK

• Banka

gününde

ödeme bekler, yoksa not kırar • Girişimci ödemede sorun yaşayacaksa

önceden

bildirmeli ve süre almalı • Bankacı bildirmeden bir gün geç ödeyeni

sevmez

, bildirerek bir hafta erteleyene

güvenir

• Ödeme tıkanırsa ve icrayla alamıyorsa banka çok uygun yeni

ödeme planına

razı olabilir • Bankadan alınan sigorta, kasa vb. gibi diğer ürünler, ödeme güçlüğü yaşanırsa yarar sağlamaz,

merkezin

kararları devreye girer 65

6- PARA VE YER

BASEL 2

GİRİŞİMCİLİK

• • • • • • • • • •

Uluslar arası Bankalar Birliği kararları 2008 yılında yürürlüğe girecek Bankaların toplam riskini sınırlayacak Sağlam ve riskli firma kredilerine farklı karşılık Banka toplam karşılığı ile örneğin 2 sağlam müşteri yerine 1 riskli müşteriye kredi kullandırabilir Firmanın sahibi değil bilançosu değerlendirilecek Zayıf görünen firmaların kredi koşulları ağırlaşacak Bankacılarla iyi ilişkilerin faydası olamayacak Firmalar bilançolarını düzeltecek Kayıtlı ekonomi büyüyecek, düzen değişecek

İŞİN YERİ NERESİ

6- PARA VE YER GİRİŞİMCİLİK

• • • • • • •

Evden yapılan işler Gezici olarak yapılan işler

(seyyar, kapıdan, pazarda vb.)

İnternette yapılan işler Dükkanda yapılan işler

(dükkan, mağaza, restoran vb.)

Ofiste yapılan işler

(yazıhane, muayenehane vb.)

Tesiste yapılan işler

(otel, fabrika, atölye vb.)

Sahada yapılan işler

(tarım, maden, inşaat vb.)

Katılımcıların planladıkları işlerin yeri nedir, genel eğilim ne

6- PARA VE YER

DÜKKAN YERİ SEÇMEK

GİRİŞİMCİLİK

• • • • • • • •

Müşteri gelecek bölgenin potansiyeli Noktanın müşteri potansiyeli Ulaşılabilirlik Görünürlük Kullanılabilirlik Gereken izin ve ruhsatları alabilmek Kiralama ve giriş bedeli Alışveriş merkezinde olmak

6- PARA VE YER

ZİNCİR İŞLETME KURMAK

GİRİŞİMCİLİK

• • • •

Yayılma planı yapılmalı Tedarikçiler yayılmaya yetişebilmeli Projeler farklı mekanlara uyarlanmalı

dükkan vb.) (açık arazi, bahçeli mekan, alışveriş merkezi, asma katlı

Dükkan açmak ve işletmek için ekip oluşturulmalı

6- PARA VE YER

TESİS YERİ SEÇMEK

GİRİŞİMCİLİK

• • • • • • • • • • • •

Teknik yeterlik

(büyüklük, kat sayısı, zemin yükü, tavan yüksekliği vb.)

Tesisat

(trafo, jeneratör, pano, kompresör, su bağlantısı, su deposu, yangın deposu, kuyu, atık su, doğalgaz, vb.)

Enerji temini

(doğalgaz, yüksek gerilim, alçak gerilim, kömür, akaryakıt, dökme gaz, rüzgar, vb.)

Güvenlik

(terör, tehdit, hırsızlık, halk hareketleri, devlet baskısı, vb.)

Afetlerden korunma

(geçmiş afetler, yeni şartlar, olasılık)

Ulaşım

(karayolu, liman, demiryolu, havaalanı, gümrük, antrepo, vb.)

Tedarikçilere erişim

(hammadde, yarı mamul, mamul, mesafe, üreticiler, taşıma, rakiplere uzaklık, vb.)

Pazarlara yakınlık

(sevkiyat, ziyaret, haberleşme için ulaşılabilirlik, uzaklık ve süre)

Personel temininde kolaylık

(yetişmiş insan gücü, rakiplerden transfer, taşıma mesafesi, lojman, vb.)

Organize sanayi bölgesi Gereken izin ve ruhsatları alabilmek Teşvik ve destek kullanmak

7 STRATEJİ

VİZYON

GİRİŞİMCİLİK

Gideceği yeri bilmeyen kaptana hiçbir rüzgar fayda etmez (Atasözü) Uygulaması olmayan vizyon bir hayaldir. Vizyonu olmayan uygulama bir kabustur (Japon atasözü)

Şirketin sahibinin belli bir amacı, hedefi olsa bile, her çalışanın ayrı görüşü, ayrı ilkeleri, ayrı hedefleri olabilir. Bilinçli bir çaba ve iletişimle tam anlatılmazsa herkes bildiğini okur

• • • • • •

Vizyon, “ne olmak istiyoruz” sorusunun yanıtını içerir. Vizyon kuruluşun bugününü değil, geleceğini anlatır. Vizyonun yazılması yetmez. Paylaşılmaz, anlaşılmaz ve inanılmazsa hayata geçemez.

Vizyon belirlenirken büyük düşünmek gerekir, ancak kimsenin inanmayacağı ve uğraşmayacağı kadar gerçekçilikten uzak bir vizyon yarar değil zarar verir. Şirketin vizyonunu tanımlayacak kişinin kendi vizyonu da olmalı, koyduğu vizyonun arkasında durmalıdır. Vizyon birkaç yıl arayla yenilenebilir, değiştirilebilir, genişletilebilir.

7 STRATEJİ

MİSYON

GİRİŞİMCİLİK

•

Misyon, “niçin çalışıyoruz” sorusunun yanıtını içerir.

• • • • • •

Organizasyon, varlık nedenini misyonda bulur. Misyon ayağı yere basan, anlaşılan ve ulaşılabilir bir ifade olmalı, günlük işlerinde insalara yol göstermelidir.

Misyon şirketin ürünleri, hizmetleri, pazarları, değerleri, endişeleri, öncelikleri, yaşam savaşı göz önünde bulundurularak ifade edilmelidir.

Misyon sadece parayı düşünmemeli, insanların uğruna çalışacakları hedefleri ve kavramları içermelidir.

Son şeklini vermeden önce kelime ekleme ve çıkarma yapılarak anlamı tartılıp, olabildiğince az laf, çok anlam içermesi sağlanabilir. Misyonu, şirketi rakiplerinden ve benzerlerinden ayırt etmelidir.

İLKE VE DEĞERLER

7 STRATEJİ GİRİŞİMCİLİK

•

Şirketin değerleri, “nasıl davranırız” sorusunun yanıtını içerir

• • • • •

Değerler, şirketin kişiliğini oluşturur. Yöneticilerin ve çalışanların olması gereken öncelikleri ve davranış şekilleri tanımlanır.

Değerler müşteriler, ortakları, çalışanlar ve toplum birlikte düşünülerek belirlenir.

İnsanların kabul etmeyeceği ve uygulamayacağı değerler gerçekçi olmaz.

Değerleri yazıp verince, insanlar kendi değerleriyle şirketin değerlerini karşılaştırır.

7 STRATEJİ

HEDEFLER

GİRİŞİMCİLİK

• • • • • •

Hedefler, “ne yapacağız” sorusunun yanıtını içerir. Hedefler misyonla uyumlu olmalıdır. Hedefler bir veya birkaç yıl için belirlenebilir. Çok uzun vadeli olmamalı, değişen şartlara göre yenilenmelidir.

Ölçülebilir ve ulaşılabilir hedefler konulmalıdır.

Belli aralıklarla hedeflere ulaşılıp ulaşılmadığı kontrol edilmelidir.

Ciro, üretim, satış fiyatı, pazar payı, penetrasyon oranı, bilinirlik oranı, ürün çeşidi, fire, hata oranı, şikayet sayısı, maliyet, hisse değeri, vb. gibi büyüklükler hedef olarak konulabilir. Kalite, itibar, müşteri memnuniyeti gibi ölçülemeyen değerler hedef olarak konulmamalıdır.

7 STRATEJİ

STRATEJİK PLANLAMA

GİRİŞİMCİLİK Strateji = organizasyonun amacına ulaşmak için izleyeceği yollar

• General Strategos'un savaş taktiklerine atfen. Önceleri sadece büyükler, 80’lerden sonra

tüm firmalar

için geçerli • Stratejinin üç unsuru:

Kaynaklar, Hedefler, Yöntem

• Strateji

esnek

olmalı, koşullar değiştiğinde alternatif planlar hazır olmalı • Uygulamacılar net tanımlanmalı,

yetki ve sorumluluk

dağıtılmalı •

Taktikler

stratejinin adımlarıdır,

aksiyon

izlenecek yollardır • Stratejik yönetimin temelleri:

vizyon, misyon, strateji aksiyon

ve 75

7 STRATEJİ

ST. YÖNETİM AŞAMALARI

GİRİŞİMCİLİK 1) Stratejilerin Geliştirilmesi ve Stratejik Planlama :

SWOT analizi yapılır; vizyon, misyon, amaç, ilke ve değerler ortaya konulur

2) Stratejilerin Uygulanması:

belirlenen strateji ve aksiyon planlarının uygulaması yapılır

3) Uygulanan Stratejilerin Gözden Geçirilmesi ve Denetimi:

Yapılan uygulamaların sonuçları gözden geçirilerek stratejik planlamada gerekirse değişiklikler yapılır 76

7 STRATEJİ

“AKILLI” PLANLAMA

GİRİŞİMCİLİK Amerikan ekolünün akıllı hedef koyma kuralı: “S.M.A.R.T.” Specific=belirgin:

Belirgin bir amaç konmalı (“müşterilerimizi memnun etmeye çalışacağız” bir etkinliktir, “müşterilerimiz daha memnun olacaklar” bir hedeftir)

Measurable=ölçülebilir:

”Daha çok çalışmalıyız” ölçülemez, “borsa değerimiz %20 artmalı” ölçülebilir

Authorized=yetki veren: Realistic=gerçekçi:

uğraşmazlar Belirli bir kişi veya ekip sorumluluğu üstlenmeli. Sorumluluk verilen kişiye yetki verilmezse yürümez Çok kolay veya çok zor olmamalı, çalışmayla başarılabilir olmalı. Yapacak olanların gözünde olanaksız ise

Time framed=zamanı belirli:

Hedeflerin herbirinin bir süresi olmalı, çok kısa olursa büyük riskler alınır, çok uzun olursa masraf artar ilgi dağılır

Seçenekler arasından tercihte bulunurken iki etken vardır: maliyet ve fayda

Maliyet harcanacak para, işgücü, risk ve zamandır Fayda elde edilecek sonucun kurum hedeflerine ne derece uyduğudur Amaca hizmet etmiyorsa “Yapılabilecek tek şeyi yaptık” demenin anlamı yoktur Beklenen fayda ödenemeyecek maliyetler yüklüyorsa yapmanın anlamı yoktur 77

7 STRATEJİ

ODAKLANMA

GİRİŞİMCİLİK Kurum, müşteri gözünde üç farklı alanda odaklanabilir 1.

Ürün

(beklentileri karşılayan ve aşan mükemmel ürün/hizmet)

Müşteri ilişkileri

(müşterilere yakın, ilgili, takipçi)

3. Fiyat

(alırken veya kullanırken ucuz) • • •

Her üç alanda da mükemmel olmaya çalışmak kaynak israfıdır

İyi olan şeyin ucuz olması gerekmez, olursa kardan zarar eder Ürünü sıradan olan, müşteri ilişkilerini iyi tutarak, yaygın dağıtımla, satış sonrası hizmetlerle yüksek fiyatını kabul ettirebilir Fiyatı en ucuz olanın mükemmel ürün olması beklenmez, müşteri yeterli olması ile yetinebilir, ürünü daha iyi yapmak kardan zarardır.

Bir alanda başarılı firma kalıcı olur, markası tanınır İki alanda birden iyi olanın sırtı yere gelmez Üç alanda birden iyi olanın yeri bu dünya değil cennettir Katılımcıların başarılı gördüğü firmaların odaklanması irdelenecek

GİRİŞİMCİNİN RİSKİ

7 STRATEJİ GİRİŞİMCİLİK Girişimcilerin hepsi başarılı olamaz, bir kısmı batar, her yıl ortalama on girişimciden biri dökülür

Batanların oranı ilk 3 yılda – ilk 5 yılda: Türkiye’de %29 - %40, İsveç’te %30 - %41, ABD de %40 - %50, İngiltere’de %38 - %53 • • • • •

Küçük girişimci riski bilir ama kaçamaz, çareyi sistemde görür Girişimcinin beceremediğini sistem yapamaz, sistem kolay kurulur ama kalıcı olmaz Girişimci düşünmeli, danışmalı, karar vermeli, yolunu çizmeli, düz gitmeli Girişim insanlarla büyür, yürür. Çalışanlar işlerini benimserse yapar. İnsanlar işlerinde kalıcı olursa verim artar, iş kolaylaşır. Girişimci insanları kazanmalı, yararlanmalı, uzun vadeli olmalı

7 STRATEJİ

İNSANLARI KAZANMAK

GİRİŞİMCİLİK Aşağıdakileri uygulayan insanları sadece istihdam etmez, kendisi için kazanır 1. TANIM 2.

SEÇİM -

İşin gereği olan kişinin tanımını yap Tanıma uyan doğru kişiyi seç, torpil yapma

EĞİTİM -

Seçtiğini eğitmeye zaman ve para ayır

4. ZAMAN -

Eğitim ve alışma sürecinde hataları sabırla karşıla, alışması için zaman ver

YETKİ -

Yetki ver, hatalara müdahale etme, görmesini bekle, gerekirse yardım et

MOTİVASYON -

yapmasın İşini sevdir, zorla veya kerhen 80

7 STRATEJİ

İNSANLARI KAYBETMEK

GİRİŞİMCİLİK Aşağıdaki yönetici davranışları insanları kaybetmeye neden olur. Dışarıda iş bulabilen iyiler gider, başka yerde iş bulamayan kötüler kalır 1.

Yanlış terfi

altında çalışanların motivasyonunu bozar

Yanlış ödül

kıskançlık, hatalı şartlanma, yağcılık getirir

Yanlış davranış

yanlış anlamalar, kırgınlık, küskünlük, içine kapanma yaşatır

Yöneticiye güvensizlik

çalışanların kendi aralarında dayanışmasına, kamplaşmalara neden olur

Duygusal ilişkiler

sık yaşanır, yönetici-çalışan ilişkisi yıkıcı olur, çalışanların ilişkisi bazen gruplaşmaya, aleyhte dayanışmaya, dedikoduya dönüşür

6. Duygusal etkenler

adaletsiz yönetim getirir, emektar, hemşeri, güzel, sevimli, komik, sosyal, torpilli vb. kayırılır

Performans ölçümü yapılamazsa

herkes başarısızlığı başkasına yükler, bahanesini hazır tutar, sorumluluktan kaçar, işi yapacak kimse kalmaz

Psikolojik yük

olunca kaçar karakter özelliklerine göre farklı zarar verir, kimi son dakikaya kadar sorunu gizler çözülemez hale getirir, kimi gerginleşir huzuru bozar, kimi başarısız

Hataları kabullenmemek

hatayı saklatır, önemli olan aynı hayatı iki kere yapmamaktır, firma çalışanlarının hatalarına öğrenim bedeli olarak katlanmalıdır, hatasız iş istemek stresi artırır, hatayı azaltmaz

Katılımcıların yaşadığı veya şahit olduğu hatalı davranışlar irdelenecek

GİRİŞİMCİLİK

BATIŞ NEDENLERİ

7 STRATEJİ

Küçük şirketlerin gelişiminde üç tipik durum yaşanır, bu noktalarda şirket ya çöker, veya büyüyerek devam eder.

7 STRATEJİ

BATIŞ ÖYKÜLERİ

GİRİŞİMCİLİK 1. çöküş – ikinci adam

moktasında patron işin kilit unsurlarından birine hakimdir, diğer bir kilit unsuru emanet ettiği “ikinci adam” oğlu veya damadı bile olsa patrona kazandırmaktan bıkar, gider. Patron şanlıysa kaçar gider. Patron şanssızsa kapar gider, müşteriyi götürür, parayı götürür, bağlantıyı götürür.

2. çöküş – yapısal büyüme

noktasında iş gelişir, patron ve ailesi yetersiz kalır. Şirketi yönetemez, büyütemez, kurumsallaştıramaz, eksiğini hatasını kabul etmez, müdür alır, danışmanlık alır, fayda etmez.

3. çöküş – finansal büyüme

noktasında satışlar çok iyidir, iş büyür, yatırım ve fon yönetiminde patron veya finansa bakan aile üyesi yetersiz kaldığı için nakit krizi yaşanır, yüksek faiz öder, ödemeleri aksayınca piyasada itibarı kalmaz , tahsilatı düşer, şirkete banka veya alacaklılar el koyar.

Küçük şirketler bu üç çöküş noktasını atlatırsa sistematik yönetim yapısına kavuşur ve uzun vadede başarılı olurlar. Büyük şirketler baştan büyük kurulurlar. Bir iş planları vardır, işinin ehli profesyoneller tarafından yönetilirler, yeterli kaynaklara sahiptirler, her riskin nedeni bilinir, çaresi bulunur. Katılımcıların yakından izlediği çöküşler ve nedenleri irdelenecek

8- PAZARLAMA

SATINALMA KATEGORİSİ

GİRİŞİMCİLİK

•

Satın alınan ürünler, cinslerine göre şu kategorilere ayrılabilir.

Neleri içerir Kim alır Ticari mal Üretim girdisi Teknik alım Sarf malzemesi Demirbaş

alındığı gibi satılan ürünler piyasa fiyatı olan, üretim girdisi olarak kullanılan hammadde, yarı mamul veya yardımcı maddeler satın alması belli uzmanlık isteyen, tedarikçisinde belli yatırım veya hazırlık gerektiren, özel anlaşmayla yaptırılan malzemeler işletme ihtiyacı için kullanılan ve minimum stok tutulan malzemeler işletme ihtiyacı için alınan demirbaş şirket sahibi veya ilgili satın alma birimi sektörde uzmanlaşmış birim teknik eğitimi ve deneyimi olan birim idari birim

Yatırım Hizmet

gayrımenkul, inşaat, makine vb. gibi alımlar kiralama, taşeronluk, danışmanlık idari birim veya deneyimli birim süreli danışman veya deneyimli birim ilgili idari birim 84

8- PAZARLAMA

SATINALMA İLKELERİ

GİRİŞİMCİLİK

Satınalma için tanımlama yöntemleri 1) 2) 3) Tedarikçi tanımlı Marka tanımlı Kalite tanımlı

Hiçbir tanımlanma yapılmazsa başarı şansı hiç olamaz Katılımcılardan kendi işlerindeki satın alma tanımlarını yapmaları istenecek

8- PAZARLAMA

STOK KONTROL

GİRİŞİMCİLİK Stok takibi, işletmenin yönetimini, güvenliğini ve karlılığını etkiler

• Üretim ve sarf malzemeleri açısından stoksuz kalmamalı, hizmet aksamamalı • Tedarikçilerle koşullar belirlenmeli, sürpriz fiyatlar ve acil siparişlerden kaçınılmalı • Stoklar belirlenen seviyeyi aşmamalı, bağlanan işletme sermayesi artmamalı • Sınırlı ömrü olan ürünler gereksiz stoklanmamalı, fire vermemeli • Depo kapasitesi zorlanmamalı, envanter karışmamalı, soğuk zincir kırılmamalı • Mal kabulü işletme akışını aksatmamalı • Sipariş ve stok sorumlusu belirlenmeli • Günlük, haftalık, aylık izlenecek ürünler belirlenmeli 86

8- PAZARLAMA

TEDARİKÇİ SEÇİMİ

GİRİŞİMCİLİK Tedarikçinin öncelikle dikkat edilmesi gereken özellikleri

• • • • • • • • • • •

Uygun fiyatlı temin

(kalite özelliklerinden feragat etmeden)

Uygun ödeme koşulları

(ortalama stok süresi ödeme vadesi ile örtüşmeli, mala sermaye bağlanmamaya çalışılmalı, fakat gereksiz uzun vadeler alınarak fiyat artırılmamalı)

Zamanında sevkiyat

(asgari stokla çalışmayı sağlar)

Kalite sürekliliği Soğuk zincir

(soğuk veya donmuş ürünlerde soğuk zincirin kırılmaması

Kapasite

(Artan miktarlarda talep olursa karşılayabilmesi)

Rakiplerle çalışma

(öncelikle rakiplere çalışmayanlar tercih edilmeli)

Yöneticileri

(sahibinin ve üst yönetimin işle, ürünleriyle ve müşterileriyle bizzat ilgilenmesi tercih)

Politikaları

(kalite, hijyen, çevre konusundaki politikaları)

Maddi gücü

(ekonomik sıkıntı halinde işini sürdürebilir)

Tahsilatı

(alışkanlıkları, beklentileri ve nakit akışı) 87

SEÇİM YÖNTEMİ

8- PAZARLAMA GİRİŞİMCİLİK Tedarikçinin seçiminde uygulanabilecek yöntemler

1) Pazarlık etme –

çabuk sonuçlanır, tanıdıklarla veya bulunabilenlerle sınırlı kalır

2) Teklif alma –

yazılı olduğu için daha güvenlidir, aynı işe teklif vermelerine dikkat edilmelidir

3) İhale açma –

duyurulmalıdır şartname gerektirir, iyi 88

8- PAZARLAMA

TEDARİKÇİ ANLAŞMASI

GİRİŞİMCİLİK Tedarikçi anlaşmasında bulunması gereken maddeler

• • • • • • • • • • • • •

Fiyat

ne süreyle ve ne miktarda mal için geçerli, fiyat artışları neye göre yapılacak

Şartmane

ürünlerin teknik şartnamesi

Miktar

Sipariş edilecek toplam yıllık miktar, bir seferde alınacak miktar, sevkiyat sıklığı, siparişte ve sevkıyatta artırma ve azaltma olanağı

Ambalaj

ibareler Ürünün ve kolinin ambalaj şekli, üzerine yapıştırılacak etiketler, barkod, özel

SKT

Ürünün sevkıyat tarihindeki en yakın son kullanma tarihi

Kontrol

Ürünlerin kontrol yöntemi , tahrip edilecek malların masrafı kimin tarafından karşılanacak

Kusur

Kontrol süresince geçici kabulü yapılan ürünün reddedilmesi halinde ne yapılacak, kullanım esnasında hata belirlenirse ne yapılacak

Sevkiyat

Soğuk zincirin denetimi nasıl yapılacak, siparişin sevk süresi, teslim zamanı, eksik, fazla veya geç sevk halinde uygulanacak yöntem, nakliye ve yükleme kimin tarafından yapılacak,

Teslim yeri

- Teslim yeri ve teslim yerine kadarki riskler kime ait

Sertifikasyon

Üreticiden ve tedarikçiden istenecek sertifikalar

Bilgilendirme

Cezalar

Engellenemeyen üretim ve tedarik sorunlarının önceden haber verilmesi Tedarikin aksaması halinde uygulanacak cezalar

Bağlayıcılık

Alıcının olabildiğince serbest, tedarikçinin olabildiğince bağlı olması 89

8- PAZARLAMA

SİPARİŞ VE KABUL

GİRİŞİMCİLİK

• • • •

Siparişte bulunması gereken hususlar Yazılı sipariş formu, imzalı sipariş Sipariş eden birim, kişi, anlaşma kodu, sipariş kodu, tedarikçi kodu, teslim kodu, sipariş tarihi Ürünün adı, kodu, tanımı, ambalajı, fiyatı ve ödeme şekli Sipariş miktarı, teslim yeri, teslim tarihi ve saati

• • • • •

Teslim alma kuralları Teslim alma sorumluluğu belli birinde Teslim şartnamesi el altında İrsaliyeyi teslim alma sorumlusu imzalar Sevkiyat aracının nerede duracağı, malın nereye indirileceği, nerede depolanacağı belirlenir Yanlış, eksik veya bozuk ürün gelebilir. Sayılır, numune alınır, kontrol edilir

• • • • • •

Depolama Depolanan mal sorumlusuna zimmetlenir Giren ve çıkan mallar depo defterine işlenir Raflardaki ürünlerin yanına ürün kartı konulur, her hareket ve kalan miktar yazılır Depo temiz tutulur Depo düzenli sayılır, sık sık dalma, dönem dönem tam sayım yapılır İlk giren ilk çıkar

8- PAZARLAMA

SATIŞ YÖNTEMLERİ

GİRİŞİMCİLİK

• • • • • • • • •

sıcak satış -

gezici satış ekibi ürünü de taşır

soğuk satış

sevkedilir

gezici ekip sipariş toplar, ürün sonradan

merkezi sipariş -

zincir mağazanın veya toplu tüketim yapan kuruluşun merkezinden sipariş alma

aktif telemarketing –

telefon açarak sipariş toplama

pasif telemarketing –

bir şekilde duyurduktan sonra gelen telefonları karşılayarak sipariş toplama

İnternet –

internet sitesinden ödeme alarak satış

gazete –

gazetenin verdiği kupon ile üzerine ödeme yapılarak veya yapılmadan satış

TV –

televizyonda yapılan tanıtımla anında sipariş toplama

ihale

– ihtiyaç sahibinin açacağı ihaleye katılarak kapalı zarf veya açık eksiltme 91

GİRİŞİMCİLİK

DAĞITIM KANALI

8- PAZARLAMA

• • • • • • •

şube açma zincir mağazalara satma bayilik franchise postalama doğrudan satış network marketing

8- PAZARLAMA

BAYİLİK VERME

GİRİŞİMCİLİK

• • • • • • •

Bölgelere ayırma -

ürün gruplarına göre, coğrafi dağılıma göre, bölge müdürlüğü, bölge bayiliği

Bayi seçme -

kim satar, nasıl bulur, nasıl seçer

Bayileri koruma -

bölge koruma, promosyon

Bayilere karşı kendini koruma -

rakip ürün satanlar, satamayanlar, ödemeyenler, yanlış seçilenler

Sevkiyat -

hizmeti almak kendi dağıtmak, bölge bayisine dağıttırmak, lojistik

Showroom -

gelir kaynakları showroom açtırmak, showroom destekleri, ilave

Bayi denetimi -

rapor alma, ziyaret, gizli müşteri 93

8- PAZARLAMA

FRANCHISE VERME

GİRİŞİMCİLİK

• • • •

Kim kurar Kimlik (üretici, toptancı, esnaf, girişimci) Beklenti (malını pahalı satmak, tahsilatı hızlandırmak, Pazar hakimiyeti, yayılmak, meşhur olmak, çarpmak) Beceri (esnaf, işadamı, yönetici) Uzmanlık (bayilik ilişkilerini bilmek, franchise işini bilmek, bileni işe almak, bilenden danışmanlık almak

•

Nasıl kurar Örnek işletme aç

• • • • • • •

Karlılık sağla, model ol Yayılma planı yap El kitabı yaz, eğitim sistemini kur, denetimi başlat Uzman kadro kur, destek ver

•

Nasıl işletilir Yer seçimi kriterlerini belirle, soru formu hazırla, seçim için komite kur, emlakçıları çalıştır Eğitim ver, herkesi işini yapar hale getir Denetim yap, hatalara izin verme Tanıtım yap, markanı güçlendir, kampanyalarla müşteri kazan

• • •

Nasıl satılır Anlaşma hazırla, adil ol, güven ver, kendini de garantiye al Franchise alan adayı bulmak için haber, reklam, ilan, rehber, fuar, broşür, komisyon vb. kanalları kullan Franchise alanlarını doğru seçmek için kriterler geliştir, her bölgede en doğru kişileri kazan

GİRİŞİMCİLİK 8- PAZARLAMA

PAZARLAMA UNSURLARI Pazarlamanın esasları

• • • •

Ürün

(ne satacağız)

Fiyat

(kaça satacağız)

Yer

(nerede satacağız)

Tanıtım

(nasıl satacağız) 95

8- PAZARLAMA

PAZARLAMA PLANI

GİRİŞİMCİLİK Yıllık pazarlama etkinliklerinin program ve bütçesi 1.

yönetici özeti

(bir sayfa, tüm bölümlerin özet sunumu)

2. mevcut durum

(pazarın durumu ve firmanın yeri)

3. SWOT analizi

(güçlü-zayıf, fırsat-tehlike)

4. hedefler

(rakamsal olarak pazarlama hedefleri)

5. pazarlama stratejileri 6.

faaliyet programı

(yapılacak işlerin zamanı)

bütçe

(toplam harcamalar ve beklenen getirisi)

8. kontrol

(hedeflere ulaşmanın nasıl izleneceği ve düzeltileceği) 96

8- PAZARLAMA

PAZAR ARAŞTIRMA

GİRİŞİMCİLİK PAZAR

– Tüketici, Ticari, Sınai, Dağıtım, Devlet, Dış Pazar

BİLGİ

– Sektör, Rakipler, Müşteriler, Girdiler, İşgücü

TÜKETİCİ

– Yıllık tüketim, Alt pazarlar, Gelişme, Süreklilik

SANAYİ

– Tedarikçiler, Üreticiler, İthalat/ihracat, Talep 97

MALİYET ANALİZİ

8- PAZARLAMA GİRİŞİMCİLİK Maliyet analizinde aşağıdaki unsurlar göz önünde bulundurulur 1. Nispi giderler -

(hammadde, enerji, sarf malzemesi, nakliye vb.)

2. Sabit giderler 3.

(kira, maaş, reklam, vb.)

Başabaş noktası -

(nispi+sabit giderleri karşılayan gelir noktası)

Paranın maliyeti -

(yatırımın finansman maliyeti)

Kullanılan kaynakların maliyeti -

(girişimcinin işgücü, yer, tahsis edilen altyapı ve ekipman maliyeti ve aşınması)

Alternatif kazanç maliyeti -

işlerden kazanacağı gelir) (girişimcinin yapabileceği başka 98

8- PAZARLAMA

BAŞABAŞ NOKTASI

GİRİŞİMCİLİK 8 liraya mal edilip 10 liraya satılan bir ürün 800 YTL kira, 1200 YTL maaş, 300 YTL masraf BAŞABAŞ NOKTASI

25000 20000 15000 10000 5000 0 -5000 1 2300 0 -2300 2 0 20000 18300 3 1700 SATIŞ MASRAF KAR

ÜRETİM

FİYATLANDIRMA

8- PAZARLAMA GİRİŞİMCİLİK

Arz talep eğrisi ve maksimum kar noktası

YTL Talep eğrisi : fiyat yüksekse az talep olur, fiyat düşerse talep artar Arz eğrisi : fiyat düşükse az satıcı çıkar, fiyat yüksekse çok satıcı çıkar Toplam kar : Yüksek fiyatla hiç satamazsa hiç kar edemez, çok satıp maliyetine verdiğinde de hiç kar edemez, maksimum kar edeceği bir nokta vardır adet

100

8- PAZARLAMA

FİYATLANDIRMA BAZI

GİRİŞİMCİLİK 1- Maliyet

kendi maliyetinin üzerine belli kar koyup satar

2- Rekabet

piyasaya uymak zorunda kalır, kara zarara bakmaz, herkes kaça satıyorsa ona verir

3- Yarar

müşterisinin ne yarar sağladığına bakar, reddedemeyeceği fiyatı kabul ettirir

4- Yasal

devletin veya yerel yönetimin fiyat belirlediği fiyatı uygular, kar ediyorsa işi sürdürür 101

8- PAZARLAMA

REKABET ORTAMI

GİRİŞİMCİLİK Eksik rekabet – tam rekabet ortamı

• Alıcılar tüm satıcılardan haberdar değildir, bir kısmını tanır ve onlardan alırlar

Monopol - Oligopol – Oligopson pazarlar

• Tek satıcı varsa istediğini yapar, birkaç satıcı varsa aralarında anlaşırlar, birkaç alıcı varsa pazarı paylaşır hükmederler

Alıcı pazarı – satıcı pazarı

• Alıcıların az olduğu yerde satıcılar peşinde koşar, satıcıların az olduğu yerde alıcılar kapıda bekler 102

8- PAZARLAMA

MÜŞTERİ İLİŞKİLERİ

GİRİŞİMCİLİK

CRM (costumer relationship management) Müşteri İlişkileri Yönetimi

• Müşterini iyi tanı, onun için en uygun biçimde ilişki kur • Müşterinin isteklerini dinle, yapacaklarına karar ver • Müşterinin beklentisini aşarak cevapla, beklentiyi yükselt, rakibini geride bırak • Pazarlamayı, satışı, müşteri ilişkilerini otomasyona bağlayan programlar kullan • Müşteri danışma hattı kur • İnterneti olabildiğince iyi kullan 103

8- PAZARLAMA

HALKLA İLİŞKİLER

GİRİŞİMCİLİK Halkla ilişkiler, küçük işletmelerin kendilerini hedef kitlesine doğru şekilde duyurmasının en etkin yoludur Kurumun genel stratejisi ve politikaları içinde kalarak, örgütün ekonomik ve sosyal çıkarlarını en üst düzeye çıkarmak için, hedef kitlenin örgüt hakkındaki duygu ve düşüncelerini etkilemek ve güvenilen prestij sahibi bir kuruluş olması için çaba harcamak demektir Halkla ilişkiler = Public Relations (PR)

104

8- PAZARLAMA

PR – REKLAM FARKI

GİRİŞİMCİLİK

• • • • •

Reklam doğrudan satış artırmaya yönelik, halkla ilişkiler sadece prestij ile ilgilenir Reklamın hedef kitlesi alıcılarla sınırlı, halkla ilişkiler çok daha geniş bir kitleyi hedef alır Reklam ürün hakkında bilgilendirirken, halkla ilişkiler örgüt hakkında bilgilendirir Halkla ilişkilerde de reklam kullanılır ama, ticari değil kuruma ve imaja yöneliktir Reklamın duyurulması para ile yapılır, halkla ilişkiler çalışmaları parasız yapılır

105

8- PAZARLAMA

PR UNSURLARI

GİRİŞİMCİLİK

• • • • • •

Amacı

hedef kitleyi tanımak, hedef kitleye kendini tanıtmak

İlkeleri

iki yönlü, dürüst inandırıcı, yinelenen

Hedef kitle

karşı tutumları azaltmak, pasif yandaşlara görüşlerini açıklatmak

Yöntem

Kamuoyunun desteğini hak etmek, gerçekleri açıkça aktarmak

İç kamuoyu

çalışanlar ve aileleri, ortaklar, satış kanalları,

Dış kamuoyu

tüketiciler ve olası tüketiciler, mali piyasalar, yazılı ve görsel işitsel basın-yayın kurumları, kamu kurumları, toplumsal çevre, kamuoyu önderleri, potansiyel işgücü 106

PR ARAÇLARI

8- PAZARLAMA GİRİŞİMCİLİK

• • • • • • • • • • • •

gazeteler: dergiler, basın bülteni, toplantı, roportaj, radyo tv: haber, açık oturum, röportaj broşürler, el kitapları yıllık raporlar işletme gazetesi, tanıtım filmi görüşme veya telefon konferans ve seminerler yarışma tören sergi-fuar festival sponsorluk

107

8 – ARA SINAV

TEORİK BİLGİ HATIRLAMA

GİRİŞİMCİLİK 1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8) 9) 10) 11) 12) 13) 14) 15) 16) 17) 18) 19) 20) Katılımcılar 15 dakika içinde aşağıdaki soruları kendi el yazıları ile yanıtlayacaklar Girişimciliğin 3 unsuru Başarının 10 adımından 5 tanesi Girişimciye rekabet üstünlüğü sağlayan 6 güç Gayrımaddi değerlendirmenin 3 unsuru SEBON tablosunun gösterdiği 3 büyüklük Girişimcinin borçlardan tamamen sorumlu olduğu 5 durum Ortakların üstlendikleri 5 farklı rol Yönetim tarzlarının 3 alternatifi Organizasyon şemasında bulunan 12 fonksiyonun 6 tanesi Temel 4 kişilik özelliği Stratejinin 3 unsuru, 4 temeli Odaklanmanın 3 alanı İnsan kazanmanın 6 koşulundan 3 tanesi İnsan kaybetmenin 9 yolundan 3 tanesi Küçük işletmelerin 3 çöküş nedeni Satın almada 3 alternatif tanım Tedarikçi seçmenin 3 yöntemi Pazarlamanın 4 esası Maliyet analizinin 6 unsuru Fiyatlandırmanın 4 bazı

108

9 İŞ PLANI

İŞ PLANI KİME GEREKMEZ

GİRİŞİMCİLİK “Alis Harikalar Diyarında” masalından bir alıntı Alis – hangi yolu seçmeliyim, söyler misin lütfen?

Tavşan – bu nereye gitmek istediğine bağlı !

Alis – umurumda değil...

Tavşan – o halde hangi yolu seçtiğin farketmez...

109

NİÇİN HAZIRLANIR

9 İŞ PLANI GİRİŞİMCİLİK

• • • •

İş planı, girişimcinin kendisine, işine ve varsa ortaklarına veya kreditörlerine karşı dürüst olması için hazırlanır İş planı en genel anlamda işin tanımlanmasının formatıdır İş planında işin amacı, pazarın ve rakiplerin durumu, eldeki kaynaklar ve nasıl kullanılacağı, hangi hedeflere ne zaman ulaşılacağı, işin teknolojisi ve finansal yapısı yazılır Gelişmiş ülkelerde kredi veren veya sermaye koyan kuruluşlar mutlaka iyi hazırlanmış bir iş planı görmek isterler

110

GİRİŞİMCİLİK

FORMATI

• • • • • • • •

Yönetici özeti Giriş Pazar İşin tanımı Finansman Sonuç ve talep Özgeçmiş Ekler

9 İŞ PLANI

111

9 İŞ PLANI

KAPAK SAYFASI

GİRİŞİMCİLİK İş planının kapak sayfası aşağıdakileri içermelidir

•

‘İŞ PLANI’ başlığını, • Kuruluşun ticari ismini, varsa markasını, • Firmanın logosunu, • Firmanın adresini, • Telefon ve Faks numaralarını, • Var ise Elektronik posta adresini, • Var ise Web sitesi adresini, • Hazırlayanın ismini ve görevini, • Yazıldığı tarihi

112

9 İŞ PLANI

YÖNETİCİ ÖZETİ

GİRİŞİMCİLİK

•

Özet sayfası iyi yazılmamış ve ikna edici değilse ilk ve son okunan sayfa olabilir.

•

Özet sayfası işin içeriğini, amacını, finansal ihtiyaçlarını, mevcut durumunu, vizyonunu, kaynaklarını yansıtan, bir veya iki sayfayı geçmeyen tarzda olmalıdır.

•

Bütün rapor tamamlandıktan, herşey oturtulduktan sonra yazılmalıdır. Güvenilen kişilere okutulmalı, etkisi gözlemlenmeli, gerekiyorsa yeniden düzenlenmelidir.

•

İşin tanımını, amacını, mevcut durumunu, piyasadaki yeri, vizyonunuzu, hedeflerinizi, finansal durumunuzu ve ihtiyaçlarınızı, kaynaklarınızı, başarılarınızı kapsamalıdır.

113

GİRİŞİMCİLİK

GİRİŞ

• •

•

• •

Şirketin Tanımı

Hukuki Yapısı İşin Tanımı ve Geçmişi Şirketin Mevcut Durumu Geleceğe Dönük Planlar Ana Yönetim Yapısı • • •

Vizyon ve Misyon

Şirketin Misyonu Şirketin Vizyonu Kurumsal Değerler ve Yaklaşım • • • •

Strateji Özeti

Ürün ve Hizmetlerin Tanımı Ürün ve Hizmetlerin Özeti Ürün ve Hizmetlerin Avantajları Ürün ve Hizmetlerin Özellikleri Ürün Geliştirme Faaliyetleri

9 İŞ PLANI

114

9 İŞ PLANI

PAZAR

GİRİŞİMCİLİK •

• • • • •

• Sektör Analizi

Sektörün Genel Durumu Sektörün Önde Gelenleri Sektörün Eğilimleri ve Büyüme Potansiyeli •

•

Hedef Pazar

Pazar Yapısı ve Göstergeleri Pazar Eğilimleri ve Büyüme Potansiyeli Pazar Büyüklükleri • • •

• Satış Planı

Satış Stratejileri Satış Süreçleri Satış Ekibi Dağıtım Kanalları

Pazarlama Planı

Pazarlama Stratejileri Pazarlama Taktikleri Pazarda Konumlandırma Halkla İlişkiler • • • •

• Rekabet Analizi

Rekabetin Durumu Pazar Payı Analizleri Rakipler Rekabet Avantajları Pazara Girişteki Engeller 115

GİRİŞİMCİLİK 9 İŞ PLANI

İŞİN TANIMI

• • • • • • • •

• İşletim Planı

İşletmenin Yeri İşletmenin Sahibi Ekipman Satın Alma Politikaları Üretim Politikaları Kalite Kontrol Ölçütleri İdari Prosedürler Personel ve Eğitim Yönetim Kontrol Sistemleri

•

• Organizasyon Yapısı

Yönetim Ekibi

Üst Yönetim • Yönetim Kurulu

Danışma Kurulu Profesyonel Hizmet Sağlayıcılar

116

GİRİŞİMCİLİK 9 İŞ PLANI

FİNANSMAN Finansal Plan

• Finansal Özet • (varsa)Yatırım Talebine İlişkin Bilgiler • Fon Kaynakları ve Kullanımı • Finansal Projeksiyonlar • Finansal Varsayımlar • Geçmişe Ait Finansal Veriler • Finansal Oranlar

117

SONUÇ VE TALEP

GİRİŞİMCİLİK İş planı bir amaca yönelik hazırlanır 9 İŞ PLANI Girişimci ortak, sermaye, kredi, işbirliği, destek vb. arıyor olabilir, iş planı bununla ilgili kuruma verilir İş planının sonunda ne istendiği açıkça ifade edilmeli, istenen yanıt ve süre belirtilmelidir Aksine davranış sadece iş fikrini birilerine bedavaya anlatmaktan ibaret kalır

118

9 İŞ PLANI

ÖZGEÇMİŞ

GİRİŞİMCİLİK

Girişimci kendini detaylı olarak tanıtmalıdır Önerdiği işi yapabileceğine dair nitelikleri barındırdığına ikna edecek her bilgiyi vermeli ve her özelliğini anlatmalıdır Kendini anlatmak için belki ikinci bir şansı olmayacağını bilmeli, kendi hakkında söyleyecek nesi varsa burada aktarmalıdır

119

9 İŞ PLANI

EKLER

GİRİŞİMCİLİK

Eklerde verilmesinde yarar olan bilgiler

• Ürün Numuneleri / Resimleri • Yöneticilerin Özgeçmişleri • Hukuki Belgeler • Diğer Önemli Bilgiler

120

10 İŞ PLANI

EKLER

GİRİŞİMCİLİK

İş planı uygulaması

İş fikri olan katılımcılardan iş planı yapacak Jüri en başarılı iş planını seçecek Birinci seçilen Malta’ya gönderilecek Katılımcılar iş fikirlerini yahoo grupta paylaşacak F&M temsilcileri ile birlikte değerlendirecek [email protected]

Gruba üye olmak için mail atılacak [email protected] Katılımcılar iş planlarını jüriye gönderecek [email protected]

121