Transcript Patryk Stachowski - Kościół i parafia świętego Jakuba w Toruniu
Slide 1
KOŚCIÓŁ ŚW. JAKUBA W TORUNIU
Slide 2
UMIEJSCOWIENIE KOŚCIOŁA NA PLANIE
TORUŃSKIEJ STARÓWKI
Slide 3
KOŚCIÓŁ ŚW. JAKUBA
Dawna fara Nowego Miasta Torunia, położona przy wschodnim narożniku Rynku
Nowomiejskiego. W związku z potrzebą dopasowania do istniejącej siatki ulic prezbiterium
jej nie jest ściśle orientowane, ale skierowane ku północnemu wschodowi. Kamień
węgielny pod budowę położył biskup Herman w roku 1309. W tym samym roku rozpoczęto
budowę prezbiterium. Do roku1340 ukształtowano bryłę kościoła, który posiada rzadko
spotykany na terenie Ziemi chełmińskiej układ bazyliki trójnawowej, emporowej złukami
odporowymi i wysokimi, ozdobionymi pełzakami (żabkami) i kwiatonami pinaklami. Od
1359 do pierwszej połowy XV w. po bokach korpusu dobudowano kaplice boczne,
jednocześnie podwyższając dachy naw bocznych i ukrywając pod nimi łuki odporowe, co
pozostawiło widoczne do dziś ślady w elewacji kościoła. Charakterystyczny podwójny dach
wieży został zbudowany po pożarze w 1455 r. W 1345 r. prawo patronatu nad kościołem
otrzymał klasztor cysterek, z czasem benedyktynek. Od 1557 służył
nowomiejskim ewangelikom, w 1667 r. został ponownie przejęty przez benedyktynki
(do 1833). W r. 1724 w sąsiedztwie tegoż kościoła rozpoczęły swój bieg wypadki nazwane
później tumultem toruńskim. Przebudowany budynek dawnego klasztoru znajduje się po
południowej stronie kościoła, z którym kiedyś był połączony szerokim gankiem.
Slide 4
CIEKAWOSTKI
W lipcu 2006 został otwarty odcinek Polskiej Drogi św.
Jakuba z Olsztyna do Torunia, prowadzący do kościoła św. Jakuba. W tym
kościele odprawiane są również łacińskie msze niedzielne i świąteczne
w rycie trydenckim.
Wymiary: długość kościoła - 53 m, wysokość nawy głównej - 20,65 m,
wysokość naw bocznych - 9,70 m, wysokość wieży - 49 m, szerokość
kościoła 28,80 m.
W 2006 r. zakończył się kilkuletni remont ołtarza głównego z 1732, z
obrazem Św. Jakuba Starszego.
Slide 5
WYPOSAŻENIE WNĘTRZA
Wnętrze kościoła kryje niezwykle cenny zespół zabytków, z których część
została tu przeniesiona w XIX w. po zburzeniu przez Prusakówkościoła
dominikanów. Najważniejszymi skarbami z epoki gotyku są: XIVwieczny krucyfiks tzw. mistyczny, pochodzący z nieistniejącegokościoła św.
Mikołaja
Krucyfiks - najważniejszy chrześcijański znak
symboliczny, krzyż łaciński z przybitą do
niego postacią Chrystusa.
Wnętrze kościoła
Slide 6
XIV-wieczne malowidła ścienne pod wieżą i w prezbiterium, figura Marii z
Dzieciątkiem z końca XIV w. w nawie głównej oraz symultaniczny
obraz pasyjny z lat około 1480-1490. Szczególnym kultem wśród flisaków
cieszył się tzw. czarny krucyfiks z 1 poł. XV w., czczona była też figura Matki
Boskiej Różańcowej z ok. 1500 r. W Muzeum Diecezjalnym w
Pelplinie znajduje się m. in. drewniana figura Chrystusa w Ogrojcu z ok.
1400 r. (z kaplicy dobudowanej przy wieży), obraz Madonny z Dzieciątkiem z
około 1440 r., gotyckie cyborium i 2 krzyże relikwiarzowe.
Pasja (łac. passio cierpienie, męka) - w
religii chrześcijańskiej fragmenty Ewangelii o
powiadające o męce Pańskiej - ostatnich 12
godzinach życia Jezusa Chrystusa, od
pojmania w Ogrójcu w nocy
z czwartku na piątek 7 kwietnia 33 roku do
śmierci na krzyżu na wzgórzu
zwanym Golgota.
Slide 7
Z epoki protestanckiej zachował się jeden z najstarszych w Polsce, bogato rzeźbiony i o
wysokich walorach artystycznych prospekt organowy z 1611 r., obraz Sąd
Ostateczny z 1603 r. (dzieło warsztatu Antoniego Moellera z Gdańska) i chrzcielnica.
Większość ołtarzy (w tym kilka przeniesionych z rozebranego kościoła dominikanów
św. Mikołaja) pochodzi z XVIII w. i prezentuje wysoki poziom toruńskiej snycerki
barokowej. Z XVIII w. pochodzi też ozdobny łuk tęczowy u wejścia do prezbiterium
(1733), ambona (1770) i szereg obrazów w kaplicach bocznych.
Sąd Ostateczny w religiach monoteistycznych ujawnienie
historycznych owoców ludzkiego
postępowania na
rzecz dobra lub zła następujące po paruzji.
Slide 8
CHRZCIELNICA
Chrzcielnica – zbiornik wypełniony wodą
święconą, najczęściej w kształcie
kielicha, przeznaczony do
sakramentu chrztu. Wykonany z
kamienia, metalu lub drewna. Forma
dekoracji i proporcji zmieniała się wraz
z obowiązującymi stylami w
architekturze.
Slide 9
Wśród wcześniejszych obrazów szczególnie interesujące jest Ukrzyżowanie, dzieło Bartłomieja
Strobla z 1634, przeniesione z dawnego klasztoru sióstr przy kościele Św. Ducha nad Wisłą.
Neogotyckie witraże we wschodnich oknach prezbiterium wykonała firma Franz
Binsfeld z Trewiru (1913-1914). Epitafium upamiętnia biskupa diecezji łuckiej Adolfa Piotra
Szelążka, pochowanego w tym kościele, obsługiwanym wówczas przez księży z jego diecezji.
Ukrzyżowanie – rodzaj kary
śmierci stosowanej w starożytności m.in.
przez Persów, Rzymian i Kartagińczyków, jako
forma hańbiącej egzekucji naniewolnikach,
buntownikach i innych osobach nie będących
pełnoprawnymi obywatelami.
Kara ta była stosowana nierzadko na masową
skalę, jak w roku 71 p.n.e., gdy ukrzyżowano
około 6000 uczestników
powstania Spartakusa. Jednak najbardziej
znane jest ukrzyżowanie Jezusa Chrystusa.
Slide 10
Według niepotwierdzonej źródłowo tradycji w latach około 1342-1345 powstać miały
organy, jedne z pierwszych na Pomorzu. Przypuszczano, że mogły znajdować się na
emporze w prezbiterium. Ich twórcą był franciszkanin Paweł Wenchen, późniejszy
budowniczy organów w bazylice św. Piotra w Rzymie. Podczas wojny
północnej w 1703 r. wojska szwedzkie zarekwirowały 2 największe dzwony. Jeden z
nich, zwany Thornan znajduje się w katedrze w Uppsali.
Katedra w Uppsali szw. Uppsala domkyrka –
protestancka katedra zbudowana w mieszanym
sylu gotyckim (głównie wykonane
cegłąneogotyckie naśladownictwo francuskiego
gotyku wykonane wokół średniowiecznej bazy).
Służy ona za kościół
katedralny arcybiskupówUppsali, kościół parafialny
miejscowej parafii katedralnej, a także narodowe
sanktuarium królestwa Szwecji (szw.
rikshelgedom). W roku 1435 została oddana pod
patronat św. Eryka, Olafa oraz Wawrzyńca.
Slide 11
GALERIA
Drzewo Życia
Ołtarz główny
Slide 12
Widok na prezbiterium
Obraz w prezbiterium
Slide 13
Madonna z Dzieciątkiem
Ołtarz Maryjny
Slide 14
Ambona
Czarny Krucyfiks
Slide 15
Widok z Placu św. Katarzyny
Święty Jakub Apostoł w bramie
Slide 16
KONIEC
Wykonał :
Patryk Stachowski
KOŚCIÓŁ ŚW. JAKUBA W TORUNIU
Slide 2
UMIEJSCOWIENIE KOŚCIOŁA NA PLANIE
TORUŃSKIEJ STARÓWKI
Slide 3
KOŚCIÓŁ ŚW. JAKUBA
Dawna fara Nowego Miasta Torunia, położona przy wschodnim narożniku Rynku
Nowomiejskiego. W związku z potrzebą dopasowania do istniejącej siatki ulic prezbiterium
jej nie jest ściśle orientowane, ale skierowane ku północnemu wschodowi. Kamień
węgielny pod budowę położył biskup Herman w roku 1309. W tym samym roku rozpoczęto
budowę prezbiterium. Do roku1340 ukształtowano bryłę kościoła, który posiada rzadko
spotykany na terenie Ziemi chełmińskiej układ bazyliki trójnawowej, emporowej złukami
odporowymi i wysokimi, ozdobionymi pełzakami (żabkami) i kwiatonami pinaklami. Od
1359 do pierwszej połowy XV w. po bokach korpusu dobudowano kaplice boczne,
jednocześnie podwyższając dachy naw bocznych i ukrywając pod nimi łuki odporowe, co
pozostawiło widoczne do dziś ślady w elewacji kościoła. Charakterystyczny podwójny dach
wieży został zbudowany po pożarze w 1455 r. W 1345 r. prawo patronatu nad kościołem
otrzymał klasztor cysterek, z czasem benedyktynek. Od 1557 służył
nowomiejskim ewangelikom, w 1667 r. został ponownie przejęty przez benedyktynki
(do 1833). W r. 1724 w sąsiedztwie tegoż kościoła rozpoczęły swój bieg wypadki nazwane
później tumultem toruńskim. Przebudowany budynek dawnego klasztoru znajduje się po
południowej stronie kościoła, z którym kiedyś był połączony szerokim gankiem.
Slide 4
CIEKAWOSTKI
W lipcu 2006 został otwarty odcinek Polskiej Drogi św.
Jakuba z Olsztyna do Torunia, prowadzący do kościoła św. Jakuba. W tym
kościele odprawiane są również łacińskie msze niedzielne i świąteczne
w rycie trydenckim.
Wymiary: długość kościoła - 53 m, wysokość nawy głównej - 20,65 m,
wysokość naw bocznych - 9,70 m, wysokość wieży - 49 m, szerokość
kościoła 28,80 m.
W 2006 r. zakończył się kilkuletni remont ołtarza głównego z 1732, z
obrazem Św. Jakuba Starszego.
Slide 5
WYPOSAŻENIE WNĘTRZA
Wnętrze kościoła kryje niezwykle cenny zespół zabytków, z których część
została tu przeniesiona w XIX w. po zburzeniu przez Prusakówkościoła
dominikanów. Najważniejszymi skarbami z epoki gotyku są: XIVwieczny krucyfiks tzw. mistyczny, pochodzący z nieistniejącegokościoła św.
Mikołaja
Krucyfiks - najważniejszy chrześcijański znak
symboliczny, krzyż łaciński z przybitą do
niego postacią Chrystusa.
Wnętrze kościoła
Slide 6
XIV-wieczne malowidła ścienne pod wieżą i w prezbiterium, figura Marii z
Dzieciątkiem z końca XIV w. w nawie głównej oraz symultaniczny
obraz pasyjny z lat około 1480-1490. Szczególnym kultem wśród flisaków
cieszył się tzw. czarny krucyfiks z 1 poł. XV w., czczona była też figura Matki
Boskiej Różańcowej z ok. 1500 r. W Muzeum Diecezjalnym w
Pelplinie znajduje się m. in. drewniana figura Chrystusa w Ogrojcu z ok.
1400 r. (z kaplicy dobudowanej przy wieży), obraz Madonny z Dzieciątkiem z
około 1440 r., gotyckie cyborium i 2 krzyże relikwiarzowe.
Pasja (łac. passio cierpienie, męka) - w
religii chrześcijańskiej fragmenty Ewangelii o
powiadające o męce Pańskiej - ostatnich 12
godzinach życia Jezusa Chrystusa, od
pojmania w Ogrójcu w nocy
z czwartku na piątek 7 kwietnia 33 roku do
śmierci na krzyżu na wzgórzu
zwanym Golgota.
Slide 7
Z epoki protestanckiej zachował się jeden z najstarszych w Polsce, bogato rzeźbiony i o
wysokich walorach artystycznych prospekt organowy z 1611 r., obraz Sąd
Ostateczny z 1603 r. (dzieło warsztatu Antoniego Moellera z Gdańska) i chrzcielnica.
Większość ołtarzy (w tym kilka przeniesionych z rozebranego kościoła dominikanów
św. Mikołaja) pochodzi z XVIII w. i prezentuje wysoki poziom toruńskiej snycerki
barokowej. Z XVIII w. pochodzi też ozdobny łuk tęczowy u wejścia do prezbiterium
(1733), ambona (1770) i szereg obrazów w kaplicach bocznych.
Sąd Ostateczny w religiach monoteistycznych ujawnienie
historycznych owoców ludzkiego
postępowania na
rzecz dobra lub zła następujące po paruzji.
Slide 8
CHRZCIELNICA
Chrzcielnica – zbiornik wypełniony wodą
święconą, najczęściej w kształcie
kielicha, przeznaczony do
sakramentu chrztu. Wykonany z
kamienia, metalu lub drewna. Forma
dekoracji i proporcji zmieniała się wraz
z obowiązującymi stylami w
architekturze.
Slide 9
Wśród wcześniejszych obrazów szczególnie interesujące jest Ukrzyżowanie, dzieło Bartłomieja
Strobla z 1634, przeniesione z dawnego klasztoru sióstr przy kościele Św. Ducha nad Wisłą.
Neogotyckie witraże we wschodnich oknach prezbiterium wykonała firma Franz
Binsfeld z Trewiru (1913-1914). Epitafium upamiętnia biskupa diecezji łuckiej Adolfa Piotra
Szelążka, pochowanego w tym kościele, obsługiwanym wówczas przez księży z jego diecezji.
Ukrzyżowanie – rodzaj kary
śmierci stosowanej w starożytności m.in.
przez Persów, Rzymian i Kartagińczyków, jako
forma hańbiącej egzekucji naniewolnikach,
buntownikach i innych osobach nie będących
pełnoprawnymi obywatelami.
Kara ta była stosowana nierzadko na masową
skalę, jak w roku 71 p.n.e., gdy ukrzyżowano
około 6000 uczestników
powstania Spartakusa. Jednak najbardziej
znane jest ukrzyżowanie Jezusa Chrystusa.
Slide 10
Według niepotwierdzonej źródłowo tradycji w latach około 1342-1345 powstać miały
organy, jedne z pierwszych na Pomorzu. Przypuszczano, że mogły znajdować się na
emporze w prezbiterium. Ich twórcą był franciszkanin Paweł Wenchen, późniejszy
budowniczy organów w bazylice św. Piotra w Rzymie. Podczas wojny
północnej w 1703 r. wojska szwedzkie zarekwirowały 2 największe dzwony. Jeden z
nich, zwany Thornan znajduje się w katedrze w Uppsali.
Katedra w Uppsali szw. Uppsala domkyrka –
protestancka katedra zbudowana w mieszanym
sylu gotyckim (głównie wykonane
cegłąneogotyckie naśladownictwo francuskiego
gotyku wykonane wokół średniowiecznej bazy).
Służy ona za kościół
katedralny arcybiskupówUppsali, kościół parafialny
miejscowej parafii katedralnej, a także narodowe
sanktuarium królestwa Szwecji (szw.
rikshelgedom). W roku 1435 została oddana pod
patronat św. Eryka, Olafa oraz Wawrzyńca.
Slide 11
GALERIA
Drzewo Życia
Ołtarz główny
Slide 12
Widok na prezbiterium
Obraz w prezbiterium
Slide 13
Madonna z Dzieciątkiem
Ołtarz Maryjny
Slide 14
Ambona
Czarny Krucyfiks
Slide 15
Widok z Placu św. Katarzyny
Święty Jakub Apostoł w bramie
Slide 16
KONIEC
Wykonał :
Patryk Stachowski