Slide 1

การดูแลผู้ป่วยได้ รับสารพิษเบือ้ งต้ น

พญ.ภัทรา เจริญทรัพย์
รพ.ศ.ขอนแก่ น

การดูแลผู้ป่วยได้ รับสารพิษเบือ้ งต้ น
• 1. การช่วยชีวิตเบื ้องต้ น (Basic life
support)
• 2. การประเมินสภาพผู้ป่วย (Patient
evaluation)
• 3. การดูแลรักษาเบื ้องต้ น (Early
management)
• 4. การดูแลรักษาตามอาการและ
ประคับประคอง (Symptomatic
and supportive care)
• 5. การดูแลรักษาสารพิษเฉพาะ
(Management of specific
intoxication)

1. การช่ วยชีวติ เบือ้ งต้ น (Basic life support)
• 1. Airwayประเมินดูวา่ ผู้ป่วยมี
ปั ญหาการอุดตันทางเดินหายใจ
• หรื อไม่
• 2. Breathing ต้ องมีการประเมิน
การหายใจของผู้ป่วยว่าเพียงพอหรื อไม่
• 3. Circulation ต้ องมีการวัดความ
ดันโลหิต วัดอัตราการเต้ นของชีพจร
• 4. Drug-induced central
nervous system
depression เป็ นการประเมินความ
รู้สกึ ตัวของผู้ป่วย

Glasgow coma score

2. การประเมินสภาพผู้ป่วย (Patient evaluation)
• 1. Who? ผู้ป่วยเป็ นใคร อายุ
อาชีพ เจ็บป่ วย ใช้ ยาอะไรบ้ างเป็ น
ประจา
• 2. What? สารพิษคืออะไร
• 3. When? ผู้ป่วยได้ รับสารพิษ
เมื่อไหร่
• 4. Where? สถานที่ที่พบผู้ป่วย
5. How? ปริมาณสารพิษที่ผ้ ปู ่ วย
ได้ รับมีปริมาณเท่าไร

• 6. Why? สาเหตุของการได้ รับ
สารพิษหรื อยาที่เกินขนาด
• 6.1) อุบตั ิเหตุ
• 6.2) ตังใจ
้
• 6.3) เป็ นความผิดพลาดของการ
รักษา
• 6.4) ผู้ป่วยใช้ สารเสพติด

การตรวจร่ างกาย
• ต้ องตรวจร่างกายให้ ครบทุกระบบ
และต้ องนาผลการตรวจที่ปกติและ
ผิดปกติมาร่วมประมวล

•
•
•
•

Toxic syndromes
1 Sympathetic
syndrome
2 Cholinergic syndrome
3 Anticholinergic
syndrome
4 Opiate syndrome

1. Sympathetic syndrome
• สารพิษที่ออกฤทธิ์กระตุ้นระบบ
• ประสาท sympathetic
• ผู้ป่วยมาด้ วยสับสน, ความดันโลหิตสูง,
หัวใจเต้ นเร็ว,ไข้ , ม่านตาขยาย, การ
เคลื่อนไหวของลาไส้ ลดลง, เหงื่อออก
มาก, hyperreflexia
• สารพิษหรื อยาที่ทาให้ เกิดอาการ
ดังกล่าวได้ แก่ amphetamine,
caffeine, theophylline, ยา
ในกลุม่ decongestants เป็ นต้ น

2. Cholinergic syndrome
• ม่านตาขยาย หัวใจเต้ นเร็ว ความดันโลหิตสูง
หลอดลมขยายตัว การเคลื่อนไหวของลาไส้
ลดลง, กล้ ามเนื ้ออ่อนแรง,ม่านตาหรี่ หัวใจเต้ น
ช้ าลง
• ความดันโลหิตต่า หลอดลมหดตัว การ
เคลื่อนไหวของลาไส้ เพิ่มขึ ้น ถ่ายเหลว
• คลื่นไส้ อาเจียน
• ระบบประสาทส่วนกลางทาให้ ผ้ ปู ่ วยมาด้ วย
อาการ ตื่นกลัว สับสน กระวนกระวาย
(agitation) ซึมลง ไม่ร้ ูสกึ ตัว ชัก
• สารพิษที่ทาให้ เกิดกลุม่ อาการที่กล่าวมาข้ างต้ น
เช่น ยาฆ่าแมลงในกลุม่
organophosphate
• และ carbamate

3. Anticholinergic syndrome
• อาการ ผิวแห้ ง ตัวแดง ไข้ สงู ปาก
แห้ งคอแห้ ง ม่านตาขยาย หัวใจเต้ น
เร็ว ปั สสาวะไม่ออก สับสน เห็นภาพ
หลอน
• ยาที่ทาให้ เกิดอาการดังกล่าวได้ แก่
ยาในกลุม่ antihistamines,
tricyclicantidepressants,
antipsychotics, atropine

4. Opiates syndrome
• อาการ
• ม่านตาเล็ก
• หายใจช้ า หัวใจเต้ นช้ า ซึมลง ท้ องผูก
การเคลื่อนไหวของลาไส้ ลดลง
• มีร่องรอยการใช้ ฉีดสารเสพติดเข้ าที่
แขนพับ
• สารพิษที่ทาให้ เกิดอาการดังกล่าว
ข้ างต้ นได้ แก่ ยาในกลุม่
morphine,ยานอนหลับ,ยากัน
ชัก

3. การดูแลรักษาเบือ้ งต้ น (Early management)
• 3.1 การลดการดูดซึมสารพิษ
3.1.1 การกระตุ้นให้ อาเจียน
• 3.1.2 การสวนล้ างกระเพาะ
อาหาร
• การให้ ผงถ่ านกัมมันต์ ครั ง้ เดียว
(Single dose activated
charcoal)
• 3.1.3 การให้ ยาระบาย
• 3.1.4 การทา Whole bowel
irrigation (WBI)

• สารพิษต่อไปนี ้ห้ ามทาการลดการดูดซึม
สารพิษโดยวิธีล้างท้ อง
• 1. กรดแก่หรื อด่างแก่
• 2. nontoxic ingestion เช่น
detergen
• 3. low viscosity และ low
toxicity hydrocarbons ได้ แก่
ether, gasoline,
• kerosene, turpentive ส่วน
halogenated hydrocarbon
ควรรี บกาจัดออก

• 3.2 การเพิ่มการขับออกของ
สารพิษ
• 3.2.1 การให้ ผงถ่ านกัมมัมต์ แบบ
ซา้ ๆ
• 3.2.2 Alkalinized หรื อ
acidified urine
• 3.2.3 Hemodialysis หรื อ
hemoperfusion
Activated charcoal

• 4. การดูแลรั กษาตามอาการและ
ประคับประคอง
• 5. การดูแลรั กษาสารพิษเฉพาะ

มีคำถำมมั้ยคะ

ขอบคุณค่ ะ


Slide 2

การดูแลผู้ป่วยได้ รับสารพิษเบือ้ งต้ น

พญ.ภัทรา เจริญทรัพย์
รพ.ศ.ขอนแก่ น

การดูแลผู้ป่วยได้ รับสารพิษเบือ้ งต้ น
• 1. การช่วยชีวิตเบื ้องต้ น (Basic life
support)
• 2. การประเมินสภาพผู้ป่วย (Patient
evaluation)
• 3. การดูแลรักษาเบื ้องต้ น (Early
management)
• 4. การดูแลรักษาตามอาการและ
ประคับประคอง (Symptomatic
and supportive care)
• 5. การดูแลรักษาสารพิษเฉพาะ
(Management of specific
intoxication)

1. การช่ วยชีวติ เบือ้ งต้ น (Basic life support)
• 1. Airwayประเมินดูวา่ ผู้ป่วยมี
ปั ญหาการอุดตันทางเดินหายใจ
• หรื อไม่
• 2. Breathing ต้ องมีการประเมิน
การหายใจของผู้ป่วยว่าเพียงพอหรื อไม่
• 3. Circulation ต้ องมีการวัดความ
ดันโลหิต วัดอัตราการเต้ นของชีพจร
• 4. Drug-induced central
nervous system
depression เป็ นการประเมินความ
รู้สกึ ตัวของผู้ป่วย

Glasgow coma score

2. การประเมินสภาพผู้ป่วย (Patient evaluation)
• 1. Who? ผู้ป่วยเป็ นใคร อายุ
อาชีพ เจ็บป่ วย ใช้ ยาอะไรบ้ างเป็ น
ประจา
• 2. What? สารพิษคืออะไร
• 3. When? ผู้ป่วยได้ รับสารพิษ
เมื่อไหร่
• 4. Where? สถานที่ที่พบผู้ป่วย
5. How? ปริมาณสารพิษที่ผ้ ปู ่ วย
ได้ รับมีปริมาณเท่าไร

• 6. Why? สาเหตุของการได้ รับ
สารพิษหรื อยาที่เกินขนาด
• 6.1) อุบตั ิเหตุ
• 6.2) ตังใจ
้
• 6.3) เป็ นความผิดพลาดของการ
รักษา
• 6.4) ผู้ป่วยใช้ สารเสพติด

การตรวจร่ างกาย
• ต้ องตรวจร่างกายให้ ครบทุกระบบ
และต้ องนาผลการตรวจที่ปกติและ
ผิดปกติมาร่วมประมวล

•
•
•
•

Toxic syndromes
1 Sympathetic
syndrome
2 Cholinergic syndrome
3 Anticholinergic
syndrome
4 Opiate syndrome

1. Sympathetic syndrome
• สารพิษที่ออกฤทธิ์กระตุ้นระบบ
• ประสาท sympathetic
• ผู้ป่วยมาด้ วยสับสน, ความดันโลหิตสูง,
หัวใจเต้ นเร็ว,ไข้ , ม่านตาขยาย, การ
เคลื่อนไหวของลาไส้ ลดลง, เหงื่อออก
มาก, hyperreflexia
• สารพิษหรื อยาที่ทาให้ เกิดอาการ
ดังกล่าวได้ แก่ amphetamine,
caffeine, theophylline, ยา
ในกลุม่ decongestants เป็ นต้ น

2. Cholinergic syndrome
• ม่านตาขยาย หัวใจเต้ นเร็ว ความดันโลหิตสูง
หลอดลมขยายตัว การเคลื่อนไหวของลาไส้
ลดลง, กล้ ามเนื ้ออ่อนแรง,ม่านตาหรี่ หัวใจเต้ น
ช้ าลง
• ความดันโลหิตต่า หลอดลมหดตัว การ
เคลื่อนไหวของลาไส้ เพิ่มขึ ้น ถ่ายเหลว
• คลื่นไส้ อาเจียน
• ระบบประสาทส่วนกลางทาให้ ผ้ ปู ่ วยมาด้ วย
อาการ ตื่นกลัว สับสน กระวนกระวาย
(agitation) ซึมลง ไม่ร้ ูสกึ ตัว ชัก
• สารพิษที่ทาให้ เกิดกลุม่ อาการที่กล่าวมาข้ างต้ น
เช่น ยาฆ่าแมลงในกลุม่
organophosphate
• และ carbamate

3. Anticholinergic syndrome
• อาการ ผิวแห้ ง ตัวแดง ไข้ สงู ปาก
แห้ งคอแห้ ง ม่านตาขยาย หัวใจเต้ น
เร็ว ปั สสาวะไม่ออก สับสน เห็นภาพ
หลอน
• ยาที่ทาให้ เกิดอาการดังกล่าวได้ แก่
ยาในกลุม่ antihistamines,
tricyclicantidepressants,
antipsychotics, atropine

4. Opiates syndrome
• อาการ
• ม่านตาเล็ก
• หายใจช้ า หัวใจเต้ นช้ า ซึมลง ท้ องผูก
การเคลื่อนไหวของลาไส้ ลดลง
• มีร่องรอยการใช้ ฉีดสารเสพติดเข้ าที่
แขนพับ
• สารพิษที่ทาให้ เกิดอาการดังกล่าว
ข้ างต้ นได้ แก่ ยาในกลุม่
morphine,ยานอนหลับ,ยากัน
ชัก

3. การดูแลรักษาเบือ้ งต้ น (Early management)
• 3.1 การลดการดูดซึมสารพิษ
3.1.1 การกระตุ้นให้ อาเจียน
• 3.1.2 การสวนล้ างกระเพาะ
อาหาร
• การให้ ผงถ่ านกัมมันต์ ครั ง้ เดียว
(Single dose activated
charcoal)
• 3.1.3 การให้ ยาระบาย
• 3.1.4 การทา Whole bowel
irrigation (WBI)

• สารพิษต่อไปนี ้ห้ ามทาการลดการดูดซึม
สารพิษโดยวิธีล้างท้ อง
• 1. กรดแก่หรื อด่างแก่
• 2. nontoxic ingestion เช่น
detergen
• 3. low viscosity และ low
toxicity hydrocarbons ได้ แก่
ether, gasoline,
• kerosene, turpentive ส่วน
halogenated hydrocarbon
ควรรี บกาจัดออก

• 3.2 การเพิ่มการขับออกของ
สารพิษ
• 3.2.1 การให้ ผงถ่ านกัมมัมต์ แบบ
ซา้ ๆ
• 3.2.2 Alkalinized หรื อ
acidified urine
• 3.2.3 Hemodialysis หรื อ
hemoperfusion
Activated charcoal

• 4. การดูแลรั กษาตามอาการและ
ประคับประคอง
• 5. การดูแลรั กษาสารพิษเฉพาะ

มีคำถำมมั้ยคะ

ขอบคุณค่ ะ


Slide 3

การดูแลผู้ป่วยได้ รับสารพิษเบือ้ งต้ น

พญ.ภัทรา เจริญทรัพย์
รพ.ศ.ขอนแก่ น

การดูแลผู้ป่วยได้ รับสารพิษเบือ้ งต้ น
• 1. การช่วยชีวิตเบื ้องต้ น (Basic life
support)
• 2. การประเมินสภาพผู้ป่วย (Patient
evaluation)
• 3. การดูแลรักษาเบื ้องต้ น (Early
management)
• 4. การดูแลรักษาตามอาการและ
ประคับประคอง (Symptomatic
and supportive care)
• 5. การดูแลรักษาสารพิษเฉพาะ
(Management of specific
intoxication)

1. การช่ วยชีวติ เบือ้ งต้ น (Basic life support)
• 1. Airwayประเมินดูวา่ ผู้ป่วยมี
ปั ญหาการอุดตันทางเดินหายใจ
• หรื อไม่
• 2. Breathing ต้ องมีการประเมิน
การหายใจของผู้ป่วยว่าเพียงพอหรื อไม่
• 3. Circulation ต้ องมีการวัดความ
ดันโลหิต วัดอัตราการเต้ นของชีพจร
• 4. Drug-induced central
nervous system
depression เป็ นการประเมินความ
รู้สกึ ตัวของผู้ป่วย

Glasgow coma score

2. การประเมินสภาพผู้ป่วย (Patient evaluation)
• 1. Who? ผู้ป่วยเป็ นใคร อายุ
อาชีพ เจ็บป่ วย ใช้ ยาอะไรบ้ างเป็ น
ประจา
• 2. What? สารพิษคืออะไร
• 3. When? ผู้ป่วยได้ รับสารพิษ
เมื่อไหร่
• 4. Where? สถานที่ที่พบผู้ป่วย
5. How? ปริมาณสารพิษที่ผ้ ปู ่ วย
ได้ รับมีปริมาณเท่าไร

• 6. Why? สาเหตุของการได้ รับ
สารพิษหรื อยาที่เกินขนาด
• 6.1) อุบตั ิเหตุ
• 6.2) ตังใจ
้
• 6.3) เป็ นความผิดพลาดของการ
รักษา
• 6.4) ผู้ป่วยใช้ สารเสพติด

การตรวจร่ างกาย
• ต้ องตรวจร่างกายให้ ครบทุกระบบ
และต้ องนาผลการตรวจที่ปกติและ
ผิดปกติมาร่วมประมวล

•
•
•
•

Toxic syndromes
1 Sympathetic
syndrome
2 Cholinergic syndrome
3 Anticholinergic
syndrome
4 Opiate syndrome

1. Sympathetic syndrome
• สารพิษที่ออกฤทธิ์กระตุ้นระบบ
• ประสาท sympathetic
• ผู้ป่วยมาด้ วยสับสน, ความดันโลหิตสูง,
หัวใจเต้ นเร็ว,ไข้ , ม่านตาขยาย, การ
เคลื่อนไหวของลาไส้ ลดลง, เหงื่อออก
มาก, hyperreflexia
• สารพิษหรื อยาที่ทาให้ เกิดอาการ
ดังกล่าวได้ แก่ amphetamine,
caffeine, theophylline, ยา
ในกลุม่ decongestants เป็ นต้ น

2. Cholinergic syndrome
• ม่านตาขยาย หัวใจเต้ นเร็ว ความดันโลหิตสูง
หลอดลมขยายตัว การเคลื่อนไหวของลาไส้
ลดลง, กล้ ามเนื ้ออ่อนแรง,ม่านตาหรี่ หัวใจเต้ น
ช้ าลง
• ความดันโลหิตต่า หลอดลมหดตัว การ
เคลื่อนไหวของลาไส้ เพิ่มขึ ้น ถ่ายเหลว
• คลื่นไส้ อาเจียน
• ระบบประสาทส่วนกลางทาให้ ผ้ ปู ่ วยมาด้ วย
อาการ ตื่นกลัว สับสน กระวนกระวาย
(agitation) ซึมลง ไม่ร้ ูสกึ ตัว ชัก
• สารพิษที่ทาให้ เกิดกลุม่ อาการที่กล่าวมาข้ างต้ น
เช่น ยาฆ่าแมลงในกลุม่
organophosphate
• และ carbamate

3. Anticholinergic syndrome
• อาการ ผิวแห้ ง ตัวแดง ไข้ สงู ปาก
แห้ งคอแห้ ง ม่านตาขยาย หัวใจเต้ น
เร็ว ปั สสาวะไม่ออก สับสน เห็นภาพ
หลอน
• ยาที่ทาให้ เกิดอาการดังกล่าวได้ แก่
ยาในกลุม่ antihistamines,
tricyclicantidepressants,
antipsychotics, atropine

4. Opiates syndrome
• อาการ
• ม่านตาเล็ก
• หายใจช้ า หัวใจเต้ นช้ า ซึมลง ท้ องผูก
การเคลื่อนไหวของลาไส้ ลดลง
• มีร่องรอยการใช้ ฉีดสารเสพติดเข้ าที่
แขนพับ
• สารพิษที่ทาให้ เกิดอาการดังกล่าว
ข้ างต้ นได้ แก่ ยาในกลุม่
morphine,ยานอนหลับ,ยากัน
ชัก

3. การดูแลรักษาเบือ้ งต้ น (Early management)
• 3.1 การลดการดูดซึมสารพิษ
3.1.1 การกระตุ้นให้ อาเจียน
• 3.1.2 การสวนล้ างกระเพาะ
อาหาร
• การให้ ผงถ่ านกัมมันต์ ครั ง้ เดียว
(Single dose activated
charcoal)
• 3.1.3 การให้ ยาระบาย
• 3.1.4 การทา Whole bowel
irrigation (WBI)

• สารพิษต่อไปนี ้ห้ ามทาการลดการดูดซึม
สารพิษโดยวิธีล้างท้ อง
• 1. กรดแก่หรื อด่างแก่
• 2. nontoxic ingestion เช่น
detergen
• 3. low viscosity และ low
toxicity hydrocarbons ได้ แก่
ether, gasoline,
• kerosene, turpentive ส่วน
halogenated hydrocarbon
ควรรี บกาจัดออก

• 3.2 การเพิ่มการขับออกของ
สารพิษ
• 3.2.1 การให้ ผงถ่ านกัมมัมต์ แบบ
ซา้ ๆ
• 3.2.2 Alkalinized หรื อ
acidified urine
• 3.2.3 Hemodialysis หรื อ
hemoperfusion
Activated charcoal

• 4. การดูแลรั กษาตามอาการและ
ประคับประคอง
• 5. การดูแลรั กษาสารพิษเฉพาะ

มีคำถำมมั้ยคะ

ขอบคุณค่ ะ


Slide 4

การดูแลผู้ป่วยได้ รับสารพิษเบือ้ งต้ น

พญ.ภัทรา เจริญทรัพย์
รพ.ศ.ขอนแก่ น

การดูแลผู้ป่วยได้ รับสารพิษเบือ้ งต้ น
• 1. การช่วยชีวิตเบื ้องต้ น (Basic life
support)
• 2. การประเมินสภาพผู้ป่วย (Patient
evaluation)
• 3. การดูแลรักษาเบื ้องต้ น (Early
management)
• 4. การดูแลรักษาตามอาการและ
ประคับประคอง (Symptomatic
and supportive care)
• 5. การดูแลรักษาสารพิษเฉพาะ
(Management of specific
intoxication)

1. การช่ วยชีวติ เบือ้ งต้ น (Basic life support)
• 1. Airwayประเมินดูวา่ ผู้ป่วยมี
ปั ญหาการอุดตันทางเดินหายใจ
• หรื อไม่
• 2. Breathing ต้ องมีการประเมิน
การหายใจของผู้ป่วยว่าเพียงพอหรื อไม่
• 3. Circulation ต้ องมีการวัดความ
ดันโลหิต วัดอัตราการเต้ นของชีพจร
• 4. Drug-induced central
nervous system
depression เป็ นการประเมินความ
รู้สกึ ตัวของผู้ป่วย

Glasgow coma score

2. การประเมินสภาพผู้ป่วย (Patient evaluation)
• 1. Who? ผู้ป่วยเป็ นใคร อายุ
อาชีพ เจ็บป่ วย ใช้ ยาอะไรบ้ างเป็ น
ประจา
• 2. What? สารพิษคืออะไร
• 3. When? ผู้ป่วยได้ รับสารพิษ
เมื่อไหร่
• 4. Where? สถานที่ที่พบผู้ป่วย
5. How? ปริมาณสารพิษที่ผ้ ปู ่ วย
ได้ รับมีปริมาณเท่าไร

• 6. Why? สาเหตุของการได้ รับ
สารพิษหรื อยาที่เกินขนาด
• 6.1) อุบตั ิเหตุ
• 6.2) ตังใจ
้
• 6.3) เป็ นความผิดพลาดของการ
รักษา
• 6.4) ผู้ป่วยใช้ สารเสพติด

การตรวจร่ างกาย
• ต้ องตรวจร่างกายให้ ครบทุกระบบ
และต้ องนาผลการตรวจที่ปกติและ
ผิดปกติมาร่วมประมวล

•
•
•
•

Toxic syndromes
1 Sympathetic
syndrome
2 Cholinergic syndrome
3 Anticholinergic
syndrome
4 Opiate syndrome

1. Sympathetic syndrome
• สารพิษที่ออกฤทธิ์กระตุ้นระบบ
• ประสาท sympathetic
• ผู้ป่วยมาด้ วยสับสน, ความดันโลหิตสูง,
หัวใจเต้ นเร็ว,ไข้ , ม่านตาขยาย, การ
เคลื่อนไหวของลาไส้ ลดลง, เหงื่อออก
มาก, hyperreflexia
• สารพิษหรื อยาที่ทาให้ เกิดอาการ
ดังกล่าวได้ แก่ amphetamine,
caffeine, theophylline, ยา
ในกลุม่ decongestants เป็ นต้ น

2. Cholinergic syndrome
• ม่านตาขยาย หัวใจเต้ นเร็ว ความดันโลหิตสูง
หลอดลมขยายตัว การเคลื่อนไหวของลาไส้
ลดลง, กล้ ามเนื ้ออ่อนแรง,ม่านตาหรี่ หัวใจเต้ น
ช้ าลง
• ความดันโลหิตต่า หลอดลมหดตัว การ
เคลื่อนไหวของลาไส้ เพิ่มขึ ้น ถ่ายเหลว
• คลื่นไส้ อาเจียน
• ระบบประสาทส่วนกลางทาให้ ผ้ ปู ่ วยมาด้ วย
อาการ ตื่นกลัว สับสน กระวนกระวาย
(agitation) ซึมลง ไม่ร้ ูสกึ ตัว ชัก
• สารพิษที่ทาให้ เกิดกลุม่ อาการที่กล่าวมาข้ างต้ น
เช่น ยาฆ่าแมลงในกลุม่
organophosphate
• และ carbamate

3. Anticholinergic syndrome
• อาการ ผิวแห้ ง ตัวแดง ไข้ สงู ปาก
แห้ งคอแห้ ง ม่านตาขยาย หัวใจเต้ น
เร็ว ปั สสาวะไม่ออก สับสน เห็นภาพ
หลอน
• ยาที่ทาให้ เกิดอาการดังกล่าวได้ แก่
ยาในกลุม่ antihistamines,
tricyclicantidepressants,
antipsychotics, atropine

4. Opiates syndrome
• อาการ
• ม่านตาเล็ก
• หายใจช้ า หัวใจเต้ นช้ า ซึมลง ท้ องผูก
การเคลื่อนไหวของลาไส้ ลดลง
• มีร่องรอยการใช้ ฉีดสารเสพติดเข้ าที่
แขนพับ
• สารพิษที่ทาให้ เกิดอาการดังกล่าว
ข้ างต้ นได้ แก่ ยาในกลุม่
morphine,ยานอนหลับ,ยากัน
ชัก

3. การดูแลรักษาเบือ้ งต้ น (Early management)
• 3.1 การลดการดูดซึมสารพิษ
3.1.1 การกระตุ้นให้ อาเจียน
• 3.1.2 การสวนล้ างกระเพาะ
อาหาร
• การให้ ผงถ่ านกัมมันต์ ครั ง้ เดียว
(Single dose activated
charcoal)
• 3.1.3 การให้ ยาระบาย
• 3.1.4 การทา Whole bowel
irrigation (WBI)

• สารพิษต่อไปนี ้ห้ ามทาการลดการดูดซึม
สารพิษโดยวิธีล้างท้ อง
• 1. กรดแก่หรื อด่างแก่
• 2. nontoxic ingestion เช่น
detergen
• 3. low viscosity และ low
toxicity hydrocarbons ได้ แก่
ether, gasoline,
• kerosene, turpentive ส่วน
halogenated hydrocarbon
ควรรี บกาจัดออก

• 3.2 การเพิ่มการขับออกของ
สารพิษ
• 3.2.1 การให้ ผงถ่ านกัมมัมต์ แบบ
ซา้ ๆ
• 3.2.2 Alkalinized หรื อ
acidified urine
• 3.2.3 Hemodialysis หรื อ
hemoperfusion
Activated charcoal

• 4. การดูแลรั กษาตามอาการและ
ประคับประคอง
• 5. การดูแลรั กษาสารพิษเฉพาะ

มีคำถำมมั้ยคะ

ขอบคุณค่ ะ


Slide 5

การดูแลผู้ป่วยได้ รับสารพิษเบือ้ งต้ น

พญ.ภัทรา เจริญทรัพย์
รพ.ศ.ขอนแก่ น

การดูแลผู้ป่วยได้ รับสารพิษเบือ้ งต้ น
• 1. การช่วยชีวิตเบื ้องต้ น (Basic life
support)
• 2. การประเมินสภาพผู้ป่วย (Patient
evaluation)
• 3. การดูแลรักษาเบื ้องต้ น (Early
management)
• 4. การดูแลรักษาตามอาการและ
ประคับประคอง (Symptomatic
and supportive care)
• 5. การดูแลรักษาสารพิษเฉพาะ
(Management of specific
intoxication)

1. การช่ วยชีวติ เบือ้ งต้ น (Basic life support)
• 1. Airwayประเมินดูวา่ ผู้ป่วยมี
ปั ญหาการอุดตันทางเดินหายใจ
• หรื อไม่
• 2. Breathing ต้ องมีการประเมิน
การหายใจของผู้ป่วยว่าเพียงพอหรื อไม่
• 3. Circulation ต้ องมีการวัดความ
ดันโลหิต วัดอัตราการเต้ นของชีพจร
• 4. Drug-induced central
nervous system
depression เป็ นการประเมินความ
รู้สกึ ตัวของผู้ป่วย

Glasgow coma score

2. การประเมินสภาพผู้ป่วย (Patient evaluation)
• 1. Who? ผู้ป่วยเป็ นใคร อายุ
อาชีพ เจ็บป่ วย ใช้ ยาอะไรบ้ างเป็ น
ประจา
• 2. What? สารพิษคืออะไร
• 3. When? ผู้ป่วยได้ รับสารพิษ
เมื่อไหร่
• 4. Where? สถานที่ที่พบผู้ป่วย
5. How? ปริมาณสารพิษที่ผ้ ปู ่ วย
ได้ รับมีปริมาณเท่าไร

• 6. Why? สาเหตุของการได้ รับ
สารพิษหรื อยาที่เกินขนาด
• 6.1) อุบตั ิเหตุ
• 6.2) ตังใจ
้
• 6.3) เป็ นความผิดพลาดของการ
รักษา
• 6.4) ผู้ป่วยใช้ สารเสพติด

การตรวจร่ างกาย
• ต้ องตรวจร่างกายให้ ครบทุกระบบ
และต้ องนาผลการตรวจที่ปกติและ
ผิดปกติมาร่วมประมวล

•
•
•
•

Toxic syndromes
1 Sympathetic
syndrome
2 Cholinergic syndrome
3 Anticholinergic
syndrome
4 Opiate syndrome

1. Sympathetic syndrome
• สารพิษที่ออกฤทธิ์กระตุ้นระบบ
• ประสาท sympathetic
• ผู้ป่วยมาด้ วยสับสน, ความดันโลหิตสูง,
หัวใจเต้ นเร็ว,ไข้ , ม่านตาขยาย, การ
เคลื่อนไหวของลาไส้ ลดลง, เหงื่อออก
มาก, hyperreflexia
• สารพิษหรื อยาที่ทาให้ เกิดอาการ
ดังกล่าวได้ แก่ amphetamine,
caffeine, theophylline, ยา
ในกลุม่ decongestants เป็ นต้ น

2. Cholinergic syndrome
• ม่านตาขยาย หัวใจเต้ นเร็ว ความดันโลหิตสูง
หลอดลมขยายตัว การเคลื่อนไหวของลาไส้
ลดลง, กล้ ามเนื ้ออ่อนแรง,ม่านตาหรี่ หัวใจเต้ น
ช้ าลง
• ความดันโลหิตต่า หลอดลมหดตัว การ
เคลื่อนไหวของลาไส้ เพิ่มขึ ้น ถ่ายเหลว
• คลื่นไส้ อาเจียน
• ระบบประสาทส่วนกลางทาให้ ผ้ ปู ่ วยมาด้ วย
อาการ ตื่นกลัว สับสน กระวนกระวาย
(agitation) ซึมลง ไม่ร้ ูสกึ ตัว ชัก
• สารพิษที่ทาให้ เกิดกลุม่ อาการที่กล่าวมาข้ างต้ น
เช่น ยาฆ่าแมลงในกลุม่
organophosphate
• และ carbamate

3. Anticholinergic syndrome
• อาการ ผิวแห้ ง ตัวแดง ไข้ สงู ปาก
แห้ งคอแห้ ง ม่านตาขยาย หัวใจเต้ น
เร็ว ปั สสาวะไม่ออก สับสน เห็นภาพ
หลอน
• ยาที่ทาให้ เกิดอาการดังกล่าวได้ แก่
ยาในกลุม่ antihistamines,
tricyclicantidepressants,
antipsychotics, atropine

4. Opiates syndrome
• อาการ
• ม่านตาเล็ก
• หายใจช้ า หัวใจเต้ นช้ า ซึมลง ท้ องผูก
การเคลื่อนไหวของลาไส้ ลดลง
• มีร่องรอยการใช้ ฉีดสารเสพติดเข้ าที่
แขนพับ
• สารพิษที่ทาให้ เกิดอาการดังกล่าว
ข้ างต้ นได้ แก่ ยาในกลุม่
morphine,ยานอนหลับ,ยากัน
ชัก

3. การดูแลรักษาเบือ้ งต้ น (Early management)
• 3.1 การลดการดูดซึมสารพิษ
3.1.1 การกระตุ้นให้ อาเจียน
• 3.1.2 การสวนล้ างกระเพาะ
อาหาร
• การให้ ผงถ่ านกัมมันต์ ครั ง้ เดียว
(Single dose activated
charcoal)
• 3.1.3 การให้ ยาระบาย
• 3.1.4 การทา Whole bowel
irrigation (WBI)

• สารพิษต่อไปนี ้ห้ ามทาการลดการดูดซึม
สารพิษโดยวิธีล้างท้ อง
• 1. กรดแก่หรื อด่างแก่
• 2. nontoxic ingestion เช่น
detergen
• 3. low viscosity และ low
toxicity hydrocarbons ได้ แก่
ether, gasoline,
• kerosene, turpentive ส่วน
halogenated hydrocarbon
ควรรี บกาจัดออก

• 3.2 การเพิ่มการขับออกของ
สารพิษ
• 3.2.1 การให้ ผงถ่ านกัมมัมต์ แบบ
ซา้ ๆ
• 3.2.2 Alkalinized หรื อ
acidified urine
• 3.2.3 Hemodialysis หรื อ
hemoperfusion
Activated charcoal

• 4. การดูแลรั กษาตามอาการและ
ประคับประคอง
• 5. การดูแลรั กษาสารพิษเฉพาะ

มีคำถำมมั้ยคะ

ขอบคุณค่ ะ


Slide 6

การดูแลผู้ป่วยได้ รับสารพิษเบือ้ งต้ น

พญ.ภัทรา เจริญทรัพย์
รพ.ศ.ขอนแก่ น

การดูแลผู้ป่วยได้ รับสารพิษเบือ้ งต้ น
• 1. การช่วยชีวิตเบื ้องต้ น (Basic life
support)
• 2. การประเมินสภาพผู้ป่วย (Patient
evaluation)
• 3. การดูแลรักษาเบื ้องต้ น (Early
management)
• 4. การดูแลรักษาตามอาการและ
ประคับประคอง (Symptomatic
and supportive care)
• 5. การดูแลรักษาสารพิษเฉพาะ
(Management of specific
intoxication)

1. การช่ วยชีวติ เบือ้ งต้ น (Basic life support)
• 1. Airwayประเมินดูวา่ ผู้ป่วยมี
ปั ญหาการอุดตันทางเดินหายใจ
• หรื อไม่
• 2. Breathing ต้ องมีการประเมิน
การหายใจของผู้ป่วยว่าเพียงพอหรื อไม่
• 3. Circulation ต้ องมีการวัดความ
ดันโลหิต วัดอัตราการเต้ นของชีพจร
• 4. Drug-induced central
nervous system
depression เป็ นการประเมินความ
รู้สกึ ตัวของผู้ป่วย

Glasgow coma score

2. การประเมินสภาพผู้ป่วย (Patient evaluation)
• 1. Who? ผู้ป่วยเป็ นใคร อายุ
อาชีพ เจ็บป่ วย ใช้ ยาอะไรบ้ างเป็ น
ประจา
• 2. What? สารพิษคืออะไร
• 3. When? ผู้ป่วยได้ รับสารพิษ
เมื่อไหร่
• 4. Where? สถานที่ที่พบผู้ป่วย
5. How? ปริมาณสารพิษที่ผ้ ปู ่ วย
ได้ รับมีปริมาณเท่าไร

• 6. Why? สาเหตุของการได้ รับ
สารพิษหรื อยาที่เกินขนาด
• 6.1) อุบตั ิเหตุ
• 6.2) ตังใจ
้
• 6.3) เป็ นความผิดพลาดของการ
รักษา
• 6.4) ผู้ป่วยใช้ สารเสพติด

การตรวจร่ างกาย
• ต้ องตรวจร่างกายให้ ครบทุกระบบ
และต้ องนาผลการตรวจที่ปกติและ
ผิดปกติมาร่วมประมวล

•
•
•
•

Toxic syndromes
1 Sympathetic
syndrome
2 Cholinergic syndrome
3 Anticholinergic
syndrome
4 Opiate syndrome

1. Sympathetic syndrome
• สารพิษที่ออกฤทธิ์กระตุ้นระบบ
• ประสาท sympathetic
• ผู้ป่วยมาด้ วยสับสน, ความดันโลหิตสูง,
หัวใจเต้ นเร็ว,ไข้ , ม่านตาขยาย, การ
เคลื่อนไหวของลาไส้ ลดลง, เหงื่อออก
มาก, hyperreflexia
• สารพิษหรื อยาที่ทาให้ เกิดอาการ
ดังกล่าวได้ แก่ amphetamine,
caffeine, theophylline, ยา
ในกลุม่ decongestants เป็ นต้ น

2. Cholinergic syndrome
• ม่านตาขยาย หัวใจเต้ นเร็ว ความดันโลหิตสูง
หลอดลมขยายตัว การเคลื่อนไหวของลาไส้
ลดลง, กล้ ามเนื ้ออ่อนแรง,ม่านตาหรี่ หัวใจเต้ น
ช้ าลง
• ความดันโลหิตต่า หลอดลมหดตัว การ
เคลื่อนไหวของลาไส้ เพิ่มขึ ้น ถ่ายเหลว
• คลื่นไส้ อาเจียน
• ระบบประสาทส่วนกลางทาให้ ผ้ ปู ่ วยมาด้ วย
อาการ ตื่นกลัว สับสน กระวนกระวาย
(agitation) ซึมลง ไม่ร้ ูสกึ ตัว ชัก
• สารพิษที่ทาให้ เกิดกลุม่ อาการที่กล่าวมาข้ างต้ น
เช่น ยาฆ่าแมลงในกลุม่
organophosphate
• และ carbamate

3. Anticholinergic syndrome
• อาการ ผิวแห้ ง ตัวแดง ไข้ สงู ปาก
แห้ งคอแห้ ง ม่านตาขยาย หัวใจเต้ น
เร็ว ปั สสาวะไม่ออก สับสน เห็นภาพ
หลอน
• ยาที่ทาให้ เกิดอาการดังกล่าวได้ แก่
ยาในกลุม่ antihistamines,
tricyclicantidepressants,
antipsychotics, atropine

4. Opiates syndrome
• อาการ
• ม่านตาเล็ก
• หายใจช้ า หัวใจเต้ นช้ า ซึมลง ท้ องผูก
การเคลื่อนไหวของลาไส้ ลดลง
• มีร่องรอยการใช้ ฉีดสารเสพติดเข้ าที่
แขนพับ
• สารพิษที่ทาให้ เกิดอาการดังกล่าว
ข้ างต้ นได้ แก่ ยาในกลุม่
morphine,ยานอนหลับ,ยากัน
ชัก

3. การดูแลรักษาเบือ้ งต้ น (Early management)
• 3.1 การลดการดูดซึมสารพิษ
3.1.1 การกระตุ้นให้ อาเจียน
• 3.1.2 การสวนล้ างกระเพาะ
อาหาร
• การให้ ผงถ่ านกัมมันต์ ครั ง้ เดียว
(Single dose activated
charcoal)
• 3.1.3 การให้ ยาระบาย
• 3.1.4 การทา Whole bowel
irrigation (WBI)

• สารพิษต่อไปนี ้ห้ ามทาการลดการดูดซึม
สารพิษโดยวิธีล้างท้ อง
• 1. กรดแก่หรื อด่างแก่
• 2. nontoxic ingestion เช่น
detergen
• 3. low viscosity และ low
toxicity hydrocarbons ได้ แก่
ether, gasoline,
• kerosene, turpentive ส่วน
halogenated hydrocarbon
ควรรี บกาจัดออก

• 3.2 การเพิ่มการขับออกของ
สารพิษ
• 3.2.1 การให้ ผงถ่ านกัมมัมต์ แบบ
ซา้ ๆ
• 3.2.2 Alkalinized หรื อ
acidified urine
• 3.2.3 Hemodialysis หรื อ
hemoperfusion
Activated charcoal

• 4. การดูแลรั กษาตามอาการและ
ประคับประคอง
• 5. การดูแลรั กษาสารพิษเฉพาะ

มีคำถำมมั้ยคะ

ขอบคุณค่ ะ


Slide 7

การดูแลผู้ป่วยได้ รับสารพิษเบือ้ งต้ น

พญ.ภัทรา เจริญทรัพย์
รพ.ศ.ขอนแก่ น

การดูแลผู้ป่วยได้ รับสารพิษเบือ้ งต้ น
• 1. การช่วยชีวิตเบื ้องต้ น (Basic life
support)
• 2. การประเมินสภาพผู้ป่วย (Patient
evaluation)
• 3. การดูแลรักษาเบื ้องต้ น (Early
management)
• 4. การดูแลรักษาตามอาการและ
ประคับประคอง (Symptomatic
and supportive care)
• 5. การดูแลรักษาสารพิษเฉพาะ
(Management of specific
intoxication)

1. การช่ วยชีวติ เบือ้ งต้ น (Basic life support)
• 1. Airwayประเมินดูวา่ ผู้ป่วยมี
ปั ญหาการอุดตันทางเดินหายใจ
• หรื อไม่
• 2. Breathing ต้ องมีการประเมิน
การหายใจของผู้ป่วยว่าเพียงพอหรื อไม่
• 3. Circulation ต้ องมีการวัดความ
ดันโลหิต วัดอัตราการเต้ นของชีพจร
• 4. Drug-induced central
nervous system
depression เป็ นการประเมินความ
รู้สกึ ตัวของผู้ป่วย

Glasgow coma score

2. การประเมินสภาพผู้ป่วย (Patient evaluation)
• 1. Who? ผู้ป่วยเป็ นใคร อายุ
อาชีพ เจ็บป่ วย ใช้ ยาอะไรบ้ างเป็ น
ประจา
• 2. What? สารพิษคืออะไร
• 3. When? ผู้ป่วยได้ รับสารพิษ
เมื่อไหร่
• 4. Where? สถานที่ที่พบผู้ป่วย
5. How? ปริมาณสารพิษที่ผ้ ปู ่ วย
ได้ รับมีปริมาณเท่าไร

• 6. Why? สาเหตุของการได้ รับ
สารพิษหรื อยาที่เกินขนาด
• 6.1) อุบตั ิเหตุ
• 6.2) ตังใจ
้
• 6.3) เป็ นความผิดพลาดของการ
รักษา
• 6.4) ผู้ป่วยใช้ สารเสพติด

การตรวจร่ างกาย
• ต้ องตรวจร่างกายให้ ครบทุกระบบ
และต้ องนาผลการตรวจที่ปกติและ
ผิดปกติมาร่วมประมวล

•
•
•
•

Toxic syndromes
1 Sympathetic
syndrome
2 Cholinergic syndrome
3 Anticholinergic
syndrome
4 Opiate syndrome

1. Sympathetic syndrome
• สารพิษที่ออกฤทธิ์กระตุ้นระบบ
• ประสาท sympathetic
• ผู้ป่วยมาด้ วยสับสน, ความดันโลหิตสูง,
หัวใจเต้ นเร็ว,ไข้ , ม่านตาขยาย, การ
เคลื่อนไหวของลาไส้ ลดลง, เหงื่อออก
มาก, hyperreflexia
• สารพิษหรื อยาที่ทาให้ เกิดอาการ
ดังกล่าวได้ แก่ amphetamine,
caffeine, theophylline, ยา
ในกลุม่ decongestants เป็ นต้ น

2. Cholinergic syndrome
• ม่านตาขยาย หัวใจเต้ นเร็ว ความดันโลหิตสูง
หลอดลมขยายตัว การเคลื่อนไหวของลาไส้
ลดลง, กล้ ามเนื ้ออ่อนแรง,ม่านตาหรี่ หัวใจเต้ น
ช้ าลง
• ความดันโลหิตต่า หลอดลมหดตัว การ
เคลื่อนไหวของลาไส้ เพิ่มขึ ้น ถ่ายเหลว
• คลื่นไส้ อาเจียน
• ระบบประสาทส่วนกลางทาให้ ผ้ ปู ่ วยมาด้ วย
อาการ ตื่นกลัว สับสน กระวนกระวาย
(agitation) ซึมลง ไม่ร้ ูสกึ ตัว ชัก
• สารพิษที่ทาให้ เกิดกลุม่ อาการที่กล่าวมาข้ างต้ น
เช่น ยาฆ่าแมลงในกลุม่
organophosphate
• และ carbamate

3. Anticholinergic syndrome
• อาการ ผิวแห้ ง ตัวแดง ไข้ สงู ปาก
แห้ งคอแห้ ง ม่านตาขยาย หัวใจเต้ น
เร็ว ปั สสาวะไม่ออก สับสน เห็นภาพ
หลอน
• ยาที่ทาให้ เกิดอาการดังกล่าวได้ แก่
ยาในกลุม่ antihistamines,
tricyclicantidepressants,
antipsychotics, atropine

4. Opiates syndrome
• อาการ
• ม่านตาเล็ก
• หายใจช้ า หัวใจเต้ นช้ า ซึมลง ท้ องผูก
การเคลื่อนไหวของลาไส้ ลดลง
• มีร่องรอยการใช้ ฉีดสารเสพติดเข้ าที่
แขนพับ
• สารพิษที่ทาให้ เกิดอาการดังกล่าว
ข้ างต้ นได้ แก่ ยาในกลุม่
morphine,ยานอนหลับ,ยากัน
ชัก

3. การดูแลรักษาเบือ้ งต้ น (Early management)
• 3.1 การลดการดูดซึมสารพิษ
3.1.1 การกระตุ้นให้ อาเจียน
• 3.1.2 การสวนล้ างกระเพาะ
อาหาร
• การให้ ผงถ่ านกัมมันต์ ครั ง้ เดียว
(Single dose activated
charcoal)
• 3.1.3 การให้ ยาระบาย
• 3.1.4 การทา Whole bowel
irrigation (WBI)

• สารพิษต่อไปนี ้ห้ ามทาการลดการดูดซึม
สารพิษโดยวิธีล้างท้ อง
• 1. กรดแก่หรื อด่างแก่
• 2. nontoxic ingestion เช่น
detergen
• 3. low viscosity และ low
toxicity hydrocarbons ได้ แก่
ether, gasoline,
• kerosene, turpentive ส่วน
halogenated hydrocarbon
ควรรี บกาจัดออก

• 3.2 การเพิ่มการขับออกของ
สารพิษ
• 3.2.1 การให้ ผงถ่ านกัมมัมต์ แบบ
ซา้ ๆ
• 3.2.2 Alkalinized หรื อ
acidified urine
• 3.2.3 Hemodialysis หรื อ
hemoperfusion
Activated charcoal

• 4. การดูแลรั กษาตามอาการและ
ประคับประคอง
• 5. การดูแลรั กษาสารพิษเฉพาะ

มีคำถำมมั้ยคะ

ขอบคุณค่ ะ


Slide 8

การดูแลผู้ป่วยได้ รับสารพิษเบือ้ งต้ น

พญ.ภัทรา เจริญทรัพย์
รพ.ศ.ขอนแก่ น

การดูแลผู้ป่วยได้ รับสารพิษเบือ้ งต้ น
• 1. การช่วยชีวิตเบื ้องต้ น (Basic life
support)
• 2. การประเมินสภาพผู้ป่วย (Patient
evaluation)
• 3. การดูแลรักษาเบื ้องต้ น (Early
management)
• 4. การดูแลรักษาตามอาการและ
ประคับประคอง (Symptomatic
and supportive care)
• 5. การดูแลรักษาสารพิษเฉพาะ
(Management of specific
intoxication)

1. การช่ วยชีวติ เบือ้ งต้ น (Basic life support)
• 1. Airwayประเมินดูวา่ ผู้ป่วยมี
ปั ญหาการอุดตันทางเดินหายใจ
• หรื อไม่
• 2. Breathing ต้ องมีการประเมิน
การหายใจของผู้ป่วยว่าเพียงพอหรื อไม่
• 3. Circulation ต้ องมีการวัดความ
ดันโลหิต วัดอัตราการเต้ นของชีพจร
• 4. Drug-induced central
nervous system
depression เป็ นการประเมินความ
รู้สกึ ตัวของผู้ป่วย

Glasgow coma score

2. การประเมินสภาพผู้ป่วย (Patient evaluation)
• 1. Who? ผู้ป่วยเป็ นใคร อายุ
อาชีพ เจ็บป่ วย ใช้ ยาอะไรบ้ างเป็ น
ประจา
• 2. What? สารพิษคืออะไร
• 3. When? ผู้ป่วยได้ รับสารพิษ
เมื่อไหร่
• 4. Where? สถานที่ที่พบผู้ป่วย
5. How? ปริมาณสารพิษที่ผ้ ปู ่ วย
ได้ รับมีปริมาณเท่าไร

• 6. Why? สาเหตุของการได้ รับ
สารพิษหรื อยาที่เกินขนาด
• 6.1) อุบตั ิเหตุ
• 6.2) ตังใจ
้
• 6.3) เป็ นความผิดพลาดของการ
รักษา
• 6.4) ผู้ป่วยใช้ สารเสพติด

การตรวจร่ างกาย
• ต้ องตรวจร่างกายให้ ครบทุกระบบ
และต้ องนาผลการตรวจที่ปกติและ
ผิดปกติมาร่วมประมวล

•
•
•
•

Toxic syndromes
1 Sympathetic
syndrome
2 Cholinergic syndrome
3 Anticholinergic
syndrome
4 Opiate syndrome

1. Sympathetic syndrome
• สารพิษที่ออกฤทธิ์กระตุ้นระบบ
• ประสาท sympathetic
• ผู้ป่วยมาด้ วยสับสน, ความดันโลหิตสูง,
หัวใจเต้ นเร็ว,ไข้ , ม่านตาขยาย, การ
เคลื่อนไหวของลาไส้ ลดลง, เหงื่อออก
มาก, hyperreflexia
• สารพิษหรื อยาที่ทาให้ เกิดอาการ
ดังกล่าวได้ แก่ amphetamine,
caffeine, theophylline, ยา
ในกลุม่ decongestants เป็ นต้ น

2. Cholinergic syndrome
• ม่านตาขยาย หัวใจเต้ นเร็ว ความดันโลหิตสูง
หลอดลมขยายตัว การเคลื่อนไหวของลาไส้
ลดลง, กล้ ามเนื ้ออ่อนแรง,ม่านตาหรี่ หัวใจเต้ น
ช้ าลง
• ความดันโลหิตต่า หลอดลมหดตัว การ
เคลื่อนไหวของลาไส้ เพิ่มขึ ้น ถ่ายเหลว
• คลื่นไส้ อาเจียน
• ระบบประสาทส่วนกลางทาให้ ผ้ ปู ่ วยมาด้ วย
อาการ ตื่นกลัว สับสน กระวนกระวาย
(agitation) ซึมลง ไม่ร้ ูสกึ ตัว ชัก
• สารพิษที่ทาให้ เกิดกลุม่ อาการที่กล่าวมาข้ างต้ น
เช่น ยาฆ่าแมลงในกลุม่
organophosphate
• และ carbamate

3. Anticholinergic syndrome
• อาการ ผิวแห้ ง ตัวแดง ไข้ สงู ปาก
แห้ งคอแห้ ง ม่านตาขยาย หัวใจเต้ น
เร็ว ปั สสาวะไม่ออก สับสน เห็นภาพ
หลอน
• ยาที่ทาให้ เกิดอาการดังกล่าวได้ แก่
ยาในกลุม่ antihistamines,
tricyclicantidepressants,
antipsychotics, atropine

4. Opiates syndrome
• อาการ
• ม่านตาเล็ก
• หายใจช้ า หัวใจเต้ นช้ า ซึมลง ท้ องผูก
การเคลื่อนไหวของลาไส้ ลดลง
• มีร่องรอยการใช้ ฉีดสารเสพติดเข้ าที่
แขนพับ
• สารพิษที่ทาให้ เกิดอาการดังกล่าว
ข้ างต้ นได้ แก่ ยาในกลุม่
morphine,ยานอนหลับ,ยากัน
ชัก

3. การดูแลรักษาเบือ้ งต้ น (Early management)
• 3.1 การลดการดูดซึมสารพิษ
3.1.1 การกระตุ้นให้ อาเจียน
• 3.1.2 การสวนล้ างกระเพาะ
อาหาร
• การให้ ผงถ่ านกัมมันต์ ครั ง้ เดียว
(Single dose activated
charcoal)
• 3.1.3 การให้ ยาระบาย
• 3.1.4 การทา Whole bowel
irrigation (WBI)

• สารพิษต่อไปนี ้ห้ ามทาการลดการดูดซึม
สารพิษโดยวิธีล้างท้ อง
• 1. กรดแก่หรื อด่างแก่
• 2. nontoxic ingestion เช่น
detergen
• 3. low viscosity และ low
toxicity hydrocarbons ได้ แก่
ether, gasoline,
• kerosene, turpentive ส่วน
halogenated hydrocarbon
ควรรี บกาจัดออก

• 3.2 การเพิ่มการขับออกของ
สารพิษ
• 3.2.1 การให้ ผงถ่ านกัมมัมต์ แบบ
ซา้ ๆ
• 3.2.2 Alkalinized หรื อ
acidified urine
• 3.2.3 Hemodialysis หรื อ
hemoperfusion
Activated charcoal

• 4. การดูแลรั กษาตามอาการและ
ประคับประคอง
• 5. การดูแลรั กษาสารพิษเฉพาะ

มีคำถำมมั้ยคะ

ขอบคุณค่ ะ


Slide 9

การดูแลผู้ป่วยได้ รับสารพิษเบือ้ งต้ น

พญ.ภัทรา เจริญทรัพย์
รพ.ศ.ขอนแก่ น

การดูแลผู้ป่วยได้ รับสารพิษเบือ้ งต้ น
• 1. การช่วยชีวิตเบื ้องต้ น (Basic life
support)
• 2. การประเมินสภาพผู้ป่วย (Patient
evaluation)
• 3. การดูแลรักษาเบื ้องต้ น (Early
management)
• 4. การดูแลรักษาตามอาการและ
ประคับประคอง (Symptomatic
and supportive care)
• 5. การดูแลรักษาสารพิษเฉพาะ
(Management of specific
intoxication)

1. การช่ วยชีวติ เบือ้ งต้ น (Basic life support)
• 1. Airwayประเมินดูวา่ ผู้ป่วยมี
ปั ญหาการอุดตันทางเดินหายใจ
• หรื อไม่
• 2. Breathing ต้ องมีการประเมิน
การหายใจของผู้ป่วยว่าเพียงพอหรื อไม่
• 3. Circulation ต้ องมีการวัดความ
ดันโลหิต วัดอัตราการเต้ นของชีพจร
• 4. Drug-induced central
nervous system
depression เป็ นการประเมินความ
รู้สกึ ตัวของผู้ป่วย

Glasgow coma score

2. การประเมินสภาพผู้ป่วย (Patient evaluation)
• 1. Who? ผู้ป่วยเป็ นใคร อายุ
อาชีพ เจ็บป่ วย ใช้ ยาอะไรบ้ างเป็ น
ประจา
• 2. What? สารพิษคืออะไร
• 3. When? ผู้ป่วยได้ รับสารพิษ
เมื่อไหร่
• 4. Where? สถานที่ที่พบผู้ป่วย
5. How? ปริมาณสารพิษที่ผ้ ปู ่ วย
ได้ รับมีปริมาณเท่าไร

• 6. Why? สาเหตุของการได้ รับ
สารพิษหรื อยาที่เกินขนาด
• 6.1) อุบตั ิเหตุ
• 6.2) ตังใจ
้
• 6.3) เป็ นความผิดพลาดของการ
รักษา
• 6.4) ผู้ป่วยใช้ สารเสพติด

การตรวจร่ างกาย
• ต้ องตรวจร่างกายให้ ครบทุกระบบ
และต้ องนาผลการตรวจที่ปกติและ
ผิดปกติมาร่วมประมวล

•
•
•
•

Toxic syndromes
1 Sympathetic
syndrome
2 Cholinergic syndrome
3 Anticholinergic
syndrome
4 Opiate syndrome

1. Sympathetic syndrome
• สารพิษที่ออกฤทธิ์กระตุ้นระบบ
• ประสาท sympathetic
• ผู้ป่วยมาด้ วยสับสน, ความดันโลหิตสูง,
หัวใจเต้ นเร็ว,ไข้ , ม่านตาขยาย, การ
เคลื่อนไหวของลาไส้ ลดลง, เหงื่อออก
มาก, hyperreflexia
• สารพิษหรื อยาที่ทาให้ เกิดอาการ
ดังกล่าวได้ แก่ amphetamine,
caffeine, theophylline, ยา
ในกลุม่ decongestants เป็ นต้ น

2. Cholinergic syndrome
• ม่านตาขยาย หัวใจเต้ นเร็ว ความดันโลหิตสูง
หลอดลมขยายตัว การเคลื่อนไหวของลาไส้
ลดลง, กล้ ามเนื ้ออ่อนแรง,ม่านตาหรี่ หัวใจเต้ น
ช้ าลง
• ความดันโลหิตต่า หลอดลมหดตัว การ
เคลื่อนไหวของลาไส้ เพิ่มขึ ้น ถ่ายเหลว
• คลื่นไส้ อาเจียน
• ระบบประสาทส่วนกลางทาให้ ผ้ ปู ่ วยมาด้ วย
อาการ ตื่นกลัว สับสน กระวนกระวาย
(agitation) ซึมลง ไม่ร้ ูสกึ ตัว ชัก
• สารพิษที่ทาให้ เกิดกลุม่ อาการที่กล่าวมาข้ างต้ น
เช่น ยาฆ่าแมลงในกลุม่
organophosphate
• และ carbamate

3. Anticholinergic syndrome
• อาการ ผิวแห้ ง ตัวแดง ไข้ สงู ปาก
แห้ งคอแห้ ง ม่านตาขยาย หัวใจเต้ น
เร็ว ปั สสาวะไม่ออก สับสน เห็นภาพ
หลอน
• ยาที่ทาให้ เกิดอาการดังกล่าวได้ แก่
ยาในกลุม่ antihistamines,
tricyclicantidepressants,
antipsychotics, atropine

4. Opiates syndrome
• อาการ
• ม่านตาเล็ก
• หายใจช้ า หัวใจเต้ นช้ า ซึมลง ท้ องผูก
การเคลื่อนไหวของลาไส้ ลดลง
• มีร่องรอยการใช้ ฉีดสารเสพติดเข้ าที่
แขนพับ
• สารพิษที่ทาให้ เกิดอาการดังกล่าว
ข้ างต้ นได้ แก่ ยาในกลุม่
morphine,ยานอนหลับ,ยากัน
ชัก

3. การดูแลรักษาเบือ้ งต้ น (Early management)
• 3.1 การลดการดูดซึมสารพิษ
3.1.1 การกระตุ้นให้ อาเจียน
• 3.1.2 การสวนล้ างกระเพาะ
อาหาร
• การให้ ผงถ่ านกัมมันต์ ครั ง้ เดียว
(Single dose activated
charcoal)
• 3.1.3 การให้ ยาระบาย
• 3.1.4 การทา Whole bowel
irrigation (WBI)

• สารพิษต่อไปนี ้ห้ ามทาการลดการดูดซึม
สารพิษโดยวิธีล้างท้ อง
• 1. กรดแก่หรื อด่างแก่
• 2. nontoxic ingestion เช่น
detergen
• 3. low viscosity และ low
toxicity hydrocarbons ได้ แก่
ether, gasoline,
• kerosene, turpentive ส่วน
halogenated hydrocarbon
ควรรี บกาจัดออก

• 3.2 การเพิ่มการขับออกของ
สารพิษ
• 3.2.1 การให้ ผงถ่ านกัมมัมต์ แบบ
ซา้ ๆ
• 3.2.2 Alkalinized หรื อ
acidified urine
• 3.2.3 Hemodialysis หรื อ
hemoperfusion
Activated charcoal

• 4. การดูแลรั กษาตามอาการและ
ประคับประคอง
• 5. การดูแลรั กษาสารพิษเฉพาะ

มีคำถำมมั้ยคะ

ขอบคุณค่ ะ


Slide 10

การดูแลผู้ป่วยได้ รับสารพิษเบือ้ งต้ น

พญ.ภัทรา เจริญทรัพย์
รพ.ศ.ขอนแก่ น

การดูแลผู้ป่วยได้ รับสารพิษเบือ้ งต้ น
• 1. การช่วยชีวิตเบื ้องต้ น (Basic life
support)
• 2. การประเมินสภาพผู้ป่วย (Patient
evaluation)
• 3. การดูแลรักษาเบื ้องต้ น (Early
management)
• 4. การดูแลรักษาตามอาการและ
ประคับประคอง (Symptomatic
and supportive care)
• 5. การดูแลรักษาสารพิษเฉพาะ
(Management of specific
intoxication)

1. การช่ วยชีวติ เบือ้ งต้ น (Basic life support)
• 1. Airwayประเมินดูวา่ ผู้ป่วยมี
ปั ญหาการอุดตันทางเดินหายใจ
• หรื อไม่
• 2. Breathing ต้ องมีการประเมิน
การหายใจของผู้ป่วยว่าเพียงพอหรื อไม่
• 3. Circulation ต้ องมีการวัดความ
ดันโลหิต วัดอัตราการเต้ นของชีพจร
• 4. Drug-induced central
nervous system
depression เป็ นการประเมินความ
รู้สกึ ตัวของผู้ป่วย

Glasgow coma score

2. การประเมินสภาพผู้ป่วย (Patient evaluation)
• 1. Who? ผู้ป่วยเป็ นใคร อายุ
อาชีพ เจ็บป่ วย ใช้ ยาอะไรบ้ างเป็ น
ประจา
• 2. What? สารพิษคืออะไร
• 3. When? ผู้ป่วยได้ รับสารพิษ
เมื่อไหร่
• 4. Where? สถานที่ที่พบผู้ป่วย
5. How? ปริมาณสารพิษที่ผ้ ปู ่ วย
ได้ รับมีปริมาณเท่าไร

• 6. Why? สาเหตุของการได้ รับ
สารพิษหรื อยาที่เกินขนาด
• 6.1) อุบตั ิเหตุ
• 6.2) ตังใจ
้
• 6.3) เป็ นความผิดพลาดของการ
รักษา
• 6.4) ผู้ป่วยใช้ สารเสพติด

การตรวจร่ างกาย
• ต้ องตรวจร่างกายให้ ครบทุกระบบ
และต้ องนาผลการตรวจที่ปกติและ
ผิดปกติมาร่วมประมวล

•
•
•
•

Toxic syndromes
1 Sympathetic
syndrome
2 Cholinergic syndrome
3 Anticholinergic
syndrome
4 Opiate syndrome

1. Sympathetic syndrome
• สารพิษที่ออกฤทธิ์กระตุ้นระบบ
• ประสาท sympathetic
• ผู้ป่วยมาด้ วยสับสน, ความดันโลหิตสูง,
หัวใจเต้ นเร็ว,ไข้ , ม่านตาขยาย, การ
เคลื่อนไหวของลาไส้ ลดลง, เหงื่อออก
มาก, hyperreflexia
• สารพิษหรื อยาที่ทาให้ เกิดอาการ
ดังกล่าวได้ แก่ amphetamine,
caffeine, theophylline, ยา
ในกลุม่ decongestants เป็ นต้ น

2. Cholinergic syndrome
• ม่านตาขยาย หัวใจเต้ นเร็ว ความดันโลหิตสูง
หลอดลมขยายตัว การเคลื่อนไหวของลาไส้
ลดลง, กล้ ามเนื ้ออ่อนแรง,ม่านตาหรี่ หัวใจเต้ น
ช้ าลง
• ความดันโลหิตต่า หลอดลมหดตัว การ
เคลื่อนไหวของลาไส้ เพิ่มขึ ้น ถ่ายเหลว
• คลื่นไส้ อาเจียน
• ระบบประสาทส่วนกลางทาให้ ผ้ ปู ่ วยมาด้ วย
อาการ ตื่นกลัว สับสน กระวนกระวาย
(agitation) ซึมลง ไม่ร้ ูสกึ ตัว ชัก
• สารพิษที่ทาให้ เกิดกลุม่ อาการที่กล่าวมาข้ างต้ น
เช่น ยาฆ่าแมลงในกลุม่
organophosphate
• และ carbamate

3. Anticholinergic syndrome
• อาการ ผิวแห้ ง ตัวแดง ไข้ สงู ปาก
แห้ งคอแห้ ง ม่านตาขยาย หัวใจเต้ น
เร็ว ปั สสาวะไม่ออก สับสน เห็นภาพ
หลอน
• ยาที่ทาให้ เกิดอาการดังกล่าวได้ แก่
ยาในกลุม่ antihistamines,
tricyclicantidepressants,
antipsychotics, atropine

4. Opiates syndrome
• อาการ
• ม่านตาเล็ก
• หายใจช้ า หัวใจเต้ นช้ า ซึมลง ท้ องผูก
การเคลื่อนไหวของลาไส้ ลดลง
• มีร่องรอยการใช้ ฉีดสารเสพติดเข้ าที่
แขนพับ
• สารพิษที่ทาให้ เกิดอาการดังกล่าว
ข้ างต้ นได้ แก่ ยาในกลุม่
morphine,ยานอนหลับ,ยากัน
ชัก

3. การดูแลรักษาเบือ้ งต้ น (Early management)
• 3.1 การลดการดูดซึมสารพิษ
3.1.1 การกระตุ้นให้ อาเจียน
• 3.1.2 การสวนล้ างกระเพาะ
อาหาร
• การให้ ผงถ่ านกัมมันต์ ครั ง้ เดียว
(Single dose activated
charcoal)
• 3.1.3 การให้ ยาระบาย
• 3.1.4 การทา Whole bowel
irrigation (WBI)

• สารพิษต่อไปนี ้ห้ ามทาการลดการดูดซึม
สารพิษโดยวิธีล้างท้ อง
• 1. กรดแก่หรื อด่างแก่
• 2. nontoxic ingestion เช่น
detergen
• 3. low viscosity และ low
toxicity hydrocarbons ได้ แก่
ether, gasoline,
• kerosene, turpentive ส่วน
halogenated hydrocarbon
ควรรี บกาจัดออก

• 3.2 การเพิ่มการขับออกของ
สารพิษ
• 3.2.1 การให้ ผงถ่ านกัมมัมต์ แบบ
ซา้ ๆ
• 3.2.2 Alkalinized หรื อ
acidified urine
• 3.2.3 Hemodialysis หรื อ
hemoperfusion
Activated charcoal

• 4. การดูแลรั กษาตามอาการและ
ประคับประคอง
• 5. การดูแลรั กษาสารพิษเฉพาะ

มีคำถำมมั้ยคะ

ขอบคุณค่ ะ


Slide 11

การดูแลผู้ป่วยได้ รับสารพิษเบือ้ งต้ น

พญ.ภัทรา เจริญทรัพย์
รพ.ศ.ขอนแก่ น

การดูแลผู้ป่วยได้ รับสารพิษเบือ้ งต้ น
• 1. การช่วยชีวิตเบื ้องต้ น (Basic life
support)
• 2. การประเมินสภาพผู้ป่วย (Patient
evaluation)
• 3. การดูแลรักษาเบื ้องต้ น (Early
management)
• 4. การดูแลรักษาตามอาการและ
ประคับประคอง (Symptomatic
and supportive care)
• 5. การดูแลรักษาสารพิษเฉพาะ
(Management of specific
intoxication)

1. การช่ วยชีวติ เบือ้ งต้ น (Basic life support)
• 1. Airwayประเมินดูวา่ ผู้ป่วยมี
ปั ญหาการอุดตันทางเดินหายใจ
• หรื อไม่
• 2. Breathing ต้ องมีการประเมิน
การหายใจของผู้ป่วยว่าเพียงพอหรื อไม่
• 3. Circulation ต้ องมีการวัดความ
ดันโลหิต วัดอัตราการเต้ นของชีพจร
• 4. Drug-induced central
nervous system
depression เป็ นการประเมินความ
รู้สกึ ตัวของผู้ป่วย

Glasgow coma score

2. การประเมินสภาพผู้ป่วย (Patient evaluation)
• 1. Who? ผู้ป่วยเป็ นใคร อายุ
อาชีพ เจ็บป่ วย ใช้ ยาอะไรบ้ างเป็ น
ประจา
• 2. What? สารพิษคืออะไร
• 3. When? ผู้ป่วยได้ รับสารพิษ
เมื่อไหร่
• 4. Where? สถานที่ที่พบผู้ป่วย
5. How? ปริมาณสารพิษที่ผ้ ปู ่ วย
ได้ รับมีปริมาณเท่าไร

• 6. Why? สาเหตุของการได้ รับ
สารพิษหรื อยาที่เกินขนาด
• 6.1) อุบตั ิเหตุ
• 6.2) ตังใจ
้
• 6.3) เป็ นความผิดพลาดของการ
รักษา
• 6.4) ผู้ป่วยใช้ สารเสพติด

การตรวจร่ างกาย
• ต้ องตรวจร่างกายให้ ครบทุกระบบ
และต้ องนาผลการตรวจที่ปกติและ
ผิดปกติมาร่วมประมวล

•
•
•
•

Toxic syndromes
1 Sympathetic
syndrome
2 Cholinergic syndrome
3 Anticholinergic
syndrome
4 Opiate syndrome

1. Sympathetic syndrome
• สารพิษที่ออกฤทธิ์กระตุ้นระบบ
• ประสาท sympathetic
• ผู้ป่วยมาด้ วยสับสน, ความดันโลหิตสูง,
หัวใจเต้ นเร็ว,ไข้ , ม่านตาขยาย, การ
เคลื่อนไหวของลาไส้ ลดลง, เหงื่อออก
มาก, hyperreflexia
• สารพิษหรื อยาที่ทาให้ เกิดอาการ
ดังกล่าวได้ แก่ amphetamine,
caffeine, theophylline, ยา
ในกลุม่ decongestants เป็ นต้ น

2. Cholinergic syndrome
• ม่านตาขยาย หัวใจเต้ นเร็ว ความดันโลหิตสูง
หลอดลมขยายตัว การเคลื่อนไหวของลาไส้
ลดลง, กล้ ามเนื ้ออ่อนแรง,ม่านตาหรี่ หัวใจเต้ น
ช้ าลง
• ความดันโลหิตต่า หลอดลมหดตัว การ
เคลื่อนไหวของลาไส้ เพิ่มขึ ้น ถ่ายเหลว
• คลื่นไส้ อาเจียน
• ระบบประสาทส่วนกลางทาให้ ผ้ ปู ่ วยมาด้ วย
อาการ ตื่นกลัว สับสน กระวนกระวาย
(agitation) ซึมลง ไม่ร้ ูสกึ ตัว ชัก
• สารพิษที่ทาให้ เกิดกลุม่ อาการที่กล่าวมาข้ างต้ น
เช่น ยาฆ่าแมลงในกลุม่
organophosphate
• และ carbamate

3. Anticholinergic syndrome
• อาการ ผิวแห้ ง ตัวแดง ไข้ สงู ปาก
แห้ งคอแห้ ง ม่านตาขยาย หัวใจเต้ น
เร็ว ปั สสาวะไม่ออก สับสน เห็นภาพ
หลอน
• ยาที่ทาให้ เกิดอาการดังกล่าวได้ แก่
ยาในกลุม่ antihistamines,
tricyclicantidepressants,
antipsychotics, atropine

4. Opiates syndrome
• อาการ
• ม่านตาเล็ก
• หายใจช้ า หัวใจเต้ นช้ า ซึมลง ท้ องผูก
การเคลื่อนไหวของลาไส้ ลดลง
• มีร่องรอยการใช้ ฉีดสารเสพติดเข้ าที่
แขนพับ
• สารพิษที่ทาให้ เกิดอาการดังกล่าว
ข้ างต้ นได้ แก่ ยาในกลุม่
morphine,ยานอนหลับ,ยากัน
ชัก

3. การดูแลรักษาเบือ้ งต้ น (Early management)
• 3.1 การลดการดูดซึมสารพิษ
3.1.1 การกระตุ้นให้ อาเจียน
• 3.1.2 การสวนล้ างกระเพาะ
อาหาร
• การให้ ผงถ่ านกัมมันต์ ครั ง้ เดียว
(Single dose activated
charcoal)
• 3.1.3 การให้ ยาระบาย
• 3.1.4 การทา Whole bowel
irrigation (WBI)

• สารพิษต่อไปนี ้ห้ ามทาการลดการดูดซึม
สารพิษโดยวิธีล้างท้ อง
• 1. กรดแก่หรื อด่างแก่
• 2. nontoxic ingestion เช่น
detergen
• 3. low viscosity และ low
toxicity hydrocarbons ได้ แก่
ether, gasoline,
• kerosene, turpentive ส่วน
halogenated hydrocarbon
ควรรี บกาจัดออก

• 3.2 การเพิ่มการขับออกของ
สารพิษ
• 3.2.1 การให้ ผงถ่ านกัมมัมต์ แบบ
ซา้ ๆ
• 3.2.2 Alkalinized หรื อ
acidified urine
• 3.2.3 Hemodialysis หรื อ
hemoperfusion
Activated charcoal

• 4. การดูแลรั กษาตามอาการและ
ประคับประคอง
• 5. การดูแลรั กษาสารพิษเฉพาะ

มีคำถำมมั้ยคะ

ขอบคุณค่ ะ


Slide 12

การดูแลผู้ป่วยได้ รับสารพิษเบือ้ งต้ น

พญ.ภัทรา เจริญทรัพย์
รพ.ศ.ขอนแก่ น

การดูแลผู้ป่วยได้ รับสารพิษเบือ้ งต้ น
• 1. การช่วยชีวิตเบื ้องต้ น (Basic life
support)
• 2. การประเมินสภาพผู้ป่วย (Patient
evaluation)
• 3. การดูแลรักษาเบื ้องต้ น (Early
management)
• 4. การดูแลรักษาตามอาการและ
ประคับประคอง (Symptomatic
and supportive care)
• 5. การดูแลรักษาสารพิษเฉพาะ
(Management of specific
intoxication)

1. การช่ วยชีวติ เบือ้ งต้ น (Basic life support)
• 1. Airwayประเมินดูวา่ ผู้ป่วยมี
ปั ญหาการอุดตันทางเดินหายใจ
• หรื อไม่
• 2. Breathing ต้ องมีการประเมิน
การหายใจของผู้ป่วยว่าเพียงพอหรื อไม่
• 3. Circulation ต้ องมีการวัดความ
ดันโลหิต วัดอัตราการเต้ นของชีพจร
• 4. Drug-induced central
nervous system
depression เป็ นการประเมินความ
รู้สกึ ตัวของผู้ป่วย

Glasgow coma score

2. การประเมินสภาพผู้ป่วย (Patient evaluation)
• 1. Who? ผู้ป่วยเป็ นใคร อายุ
อาชีพ เจ็บป่ วย ใช้ ยาอะไรบ้ างเป็ น
ประจา
• 2. What? สารพิษคืออะไร
• 3. When? ผู้ป่วยได้ รับสารพิษ
เมื่อไหร่
• 4. Where? สถานที่ที่พบผู้ป่วย
5. How? ปริมาณสารพิษที่ผ้ ปู ่ วย
ได้ รับมีปริมาณเท่าไร

• 6. Why? สาเหตุของการได้ รับ
สารพิษหรื อยาที่เกินขนาด
• 6.1) อุบตั ิเหตุ
• 6.2) ตังใจ
้
• 6.3) เป็ นความผิดพลาดของการ
รักษา
• 6.4) ผู้ป่วยใช้ สารเสพติด

การตรวจร่ างกาย
• ต้ องตรวจร่างกายให้ ครบทุกระบบ
และต้ องนาผลการตรวจที่ปกติและ
ผิดปกติมาร่วมประมวล

•
•
•
•

Toxic syndromes
1 Sympathetic
syndrome
2 Cholinergic syndrome
3 Anticholinergic
syndrome
4 Opiate syndrome

1. Sympathetic syndrome
• สารพิษที่ออกฤทธิ์กระตุ้นระบบ
• ประสาท sympathetic
• ผู้ป่วยมาด้ วยสับสน, ความดันโลหิตสูง,
หัวใจเต้ นเร็ว,ไข้ , ม่านตาขยาย, การ
เคลื่อนไหวของลาไส้ ลดลง, เหงื่อออก
มาก, hyperreflexia
• สารพิษหรื อยาที่ทาให้ เกิดอาการ
ดังกล่าวได้ แก่ amphetamine,
caffeine, theophylline, ยา
ในกลุม่ decongestants เป็ นต้ น

2. Cholinergic syndrome
• ม่านตาขยาย หัวใจเต้ นเร็ว ความดันโลหิตสูง
หลอดลมขยายตัว การเคลื่อนไหวของลาไส้
ลดลง, กล้ ามเนื ้ออ่อนแรง,ม่านตาหรี่ หัวใจเต้ น
ช้ าลง
• ความดันโลหิตต่า หลอดลมหดตัว การ
เคลื่อนไหวของลาไส้ เพิ่มขึ ้น ถ่ายเหลว
• คลื่นไส้ อาเจียน
• ระบบประสาทส่วนกลางทาให้ ผ้ ปู ่ วยมาด้ วย
อาการ ตื่นกลัว สับสน กระวนกระวาย
(agitation) ซึมลง ไม่ร้ ูสกึ ตัว ชัก
• สารพิษที่ทาให้ เกิดกลุม่ อาการที่กล่าวมาข้ างต้ น
เช่น ยาฆ่าแมลงในกลุม่
organophosphate
• และ carbamate

3. Anticholinergic syndrome
• อาการ ผิวแห้ ง ตัวแดง ไข้ สงู ปาก
แห้ งคอแห้ ง ม่านตาขยาย หัวใจเต้ น
เร็ว ปั สสาวะไม่ออก สับสน เห็นภาพ
หลอน
• ยาที่ทาให้ เกิดอาการดังกล่าวได้ แก่
ยาในกลุม่ antihistamines,
tricyclicantidepressants,
antipsychotics, atropine

4. Opiates syndrome
• อาการ
• ม่านตาเล็ก
• หายใจช้ า หัวใจเต้ นช้ า ซึมลง ท้ องผูก
การเคลื่อนไหวของลาไส้ ลดลง
• มีร่องรอยการใช้ ฉีดสารเสพติดเข้ าที่
แขนพับ
• สารพิษที่ทาให้ เกิดอาการดังกล่าว
ข้ างต้ นได้ แก่ ยาในกลุม่
morphine,ยานอนหลับ,ยากัน
ชัก

3. การดูแลรักษาเบือ้ งต้ น (Early management)
• 3.1 การลดการดูดซึมสารพิษ
3.1.1 การกระตุ้นให้ อาเจียน
• 3.1.2 การสวนล้ างกระเพาะ
อาหาร
• การให้ ผงถ่ านกัมมันต์ ครั ง้ เดียว
(Single dose activated
charcoal)
• 3.1.3 การให้ ยาระบาย
• 3.1.4 การทา Whole bowel
irrigation (WBI)

• สารพิษต่อไปนี ้ห้ ามทาการลดการดูดซึม
สารพิษโดยวิธีล้างท้ อง
• 1. กรดแก่หรื อด่างแก่
• 2. nontoxic ingestion เช่น
detergen
• 3. low viscosity และ low
toxicity hydrocarbons ได้ แก่
ether, gasoline,
• kerosene, turpentive ส่วน
halogenated hydrocarbon
ควรรี บกาจัดออก

• 3.2 การเพิ่มการขับออกของ
สารพิษ
• 3.2.1 การให้ ผงถ่ านกัมมัมต์ แบบ
ซา้ ๆ
• 3.2.2 Alkalinized หรื อ
acidified urine
• 3.2.3 Hemodialysis หรื อ
hemoperfusion
Activated charcoal

• 4. การดูแลรั กษาตามอาการและ
ประคับประคอง
• 5. การดูแลรั กษาสารพิษเฉพาะ

มีคำถำมมั้ยคะ

ขอบคุณค่ ะ


Slide 13

การดูแลผู้ป่วยได้ รับสารพิษเบือ้ งต้ น

พญ.ภัทรา เจริญทรัพย์
รพ.ศ.ขอนแก่ น

การดูแลผู้ป่วยได้ รับสารพิษเบือ้ งต้ น
• 1. การช่วยชีวิตเบื ้องต้ น (Basic life
support)
• 2. การประเมินสภาพผู้ป่วย (Patient
evaluation)
• 3. การดูแลรักษาเบื ้องต้ น (Early
management)
• 4. การดูแลรักษาตามอาการและ
ประคับประคอง (Symptomatic
and supportive care)
• 5. การดูแลรักษาสารพิษเฉพาะ
(Management of specific
intoxication)

1. การช่ วยชีวติ เบือ้ งต้ น (Basic life support)
• 1. Airwayประเมินดูวา่ ผู้ป่วยมี
ปั ญหาการอุดตันทางเดินหายใจ
• หรื อไม่
• 2. Breathing ต้ องมีการประเมิน
การหายใจของผู้ป่วยว่าเพียงพอหรื อไม่
• 3. Circulation ต้ องมีการวัดความ
ดันโลหิต วัดอัตราการเต้ นของชีพจร
• 4. Drug-induced central
nervous system
depression เป็ นการประเมินความ
รู้สกึ ตัวของผู้ป่วย

Glasgow coma score

2. การประเมินสภาพผู้ป่วย (Patient evaluation)
• 1. Who? ผู้ป่วยเป็ นใคร อายุ
อาชีพ เจ็บป่ วย ใช้ ยาอะไรบ้ างเป็ น
ประจา
• 2. What? สารพิษคืออะไร
• 3. When? ผู้ป่วยได้ รับสารพิษ
เมื่อไหร่
• 4. Where? สถานที่ที่พบผู้ป่วย
5. How? ปริมาณสารพิษที่ผ้ ปู ่ วย
ได้ รับมีปริมาณเท่าไร

• 6. Why? สาเหตุของการได้ รับ
สารพิษหรื อยาที่เกินขนาด
• 6.1) อุบตั ิเหตุ
• 6.2) ตังใจ
้
• 6.3) เป็ นความผิดพลาดของการ
รักษา
• 6.4) ผู้ป่วยใช้ สารเสพติด

การตรวจร่ างกาย
• ต้ องตรวจร่างกายให้ ครบทุกระบบ
และต้ องนาผลการตรวจที่ปกติและ
ผิดปกติมาร่วมประมวล

•
•
•
•

Toxic syndromes
1 Sympathetic
syndrome
2 Cholinergic syndrome
3 Anticholinergic
syndrome
4 Opiate syndrome

1. Sympathetic syndrome
• สารพิษที่ออกฤทธิ์กระตุ้นระบบ
• ประสาท sympathetic
• ผู้ป่วยมาด้ วยสับสน, ความดันโลหิตสูง,
หัวใจเต้ นเร็ว,ไข้ , ม่านตาขยาย, การ
เคลื่อนไหวของลาไส้ ลดลง, เหงื่อออก
มาก, hyperreflexia
• สารพิษหรื อยาที่ทาให้ เกิดอาการ
ดังกล่าวได้ แก่ amphetamine,
caffeine, theophylline, ยา
ในกลุม่ decongestants เป็ นต้ น

2. Cholinergic syndrome
• ม่านตาขยาย หัวใจเต้ นเร็ว ความดันโลหิตสูง
หลอดลมขยายตัว การเคลื่อนไหวของลาไส้
ลดลง, กล้ ามเนื ้ออ่อนแรง,ม่านตาหรี่ หัวใจเต้ น
ช้ าลง
• ความดันโลหิตต่า หลอดลมหดตัว การ
เคลื่อนไหวของลาไส้ เพิ่มขึ ้น ถ่ายเหลว
• คลื่นไส้ อาเจียน
• ระบบประสาทส่วนกลางทาให้ ผ้ ปู ่ วยมาด้ วย
อาการ ตื่นกลัว สับสน กระวนกระวาย
(agitation) ซึมลง ไม่ร้ ูสกึ ตัว ชัก
• สารพิษที่ทาให้ เกิดกลุม่ อาการที่กล่าวมาข้ างต้ น
เช่น ยาฆ่าแมลงในกลุม่
organophosphate
• และ carbamate

3. Anticholinergic syndrome
• อาการ ผิวแห้ ง ตัวแดง ไข้ สงู ปาก
แห้ งคอแห้ ง ม่านตาขยาย หัวใจเต้ น
เร็ว ปั สสาวะไม่ออก สับสน เห็นภาพ
หลอน
• ยาที่ทาให้ เกิดอาการดังกล่าวได้ แก่
ยาในกลุม่ antihistamines,
tricyclicantidepressants,
antipsychotics, atropine

4. Opiates syndrome
• อาการ
• ม่านตาเล็ก
• หายใจช้ า หัวใจเต้ นช้ า ซึมลง ท้ องผูก
การเคลื่อนไหวของลาไส้ ลดลง
• มีร่องรอยการใช้ ฉีดสารเสพติดเข้ าที่
แขนพับ
• สารพิษที่ทาให้ เกิดอาการดังกล่าว
ข้ างต้ นได้ แก่ ยาในกลุม่
morphine,ยานอนหลับ,ยากัน
ชัก

3. การดูแลรักษาเบือ้ งต้ น (Early management)
• 3.1 การลดการดูดซึมสารพิษ
3.1.1 การกระตุ้นให้ อาเจียน
• 3.1.2 การสวนล้ างกระเพาะ
อาหาร
• การให้ ผงถ่ านกัมมันต์ ครั ง้ เดียว
(Single dose activated
charcoal)
• 3.1.3 การให้ ยาระบาย
• 3.1.4 การทา Whole bowel
irrigation (WBI)

• สารพิษต่อไปนี ้ห้ ามทาการลดการดูดซึม
สารพิษโดยวิธีล้างท้ อง
• 1. กรดแก่หรื อด่างแก่
• 2. nontoxic ingestion เช่น
detergen
• 3. low viscosity และ low
toxicity hydrocarbons ได้ แก่
ether, gasoline,
• kerosene, turpentive ส่วน
halogenated hydrocarbon
ควรรี บกาจัดออก

• 3.2 การเพิ่มการขับออกของ
สารพิษ
• 3.2.1 การให้ ผงถ่ านกัมมัมต์ แบบ
ซา้ ๆ
• 3.2.2 Alkalinized หรื อ
acidified urine
• 3.2.3 Hemodialysis หรื อ
hemoperfusion
Activated charcoal

• 4. การดูแลรั กษาตามอาการและ
ประคับประคอง
• 5. การดูแลรั กษาสารพิษเฉพาะ

มีคำถำมมั้ยคะ

ขอบคุณค่ ะ


Slide 14

การดูแลผู้ป่วยได้ รับสารพิษเบือ้ งต้ น

พญ.ภัทรา เจริญทรัพย์
รพ.ศ.ขอนแก่ น

การดูแลผู้ป่วยได้ รับสารพิษเบือ้ งต้ น
• 1. การช่วยชีวิตเบื ้องต้ น (Basic life
support)
• 2. การประเมินสภาพผู้ป่วย (Patient
evaluation)
• 3. การดูแลรักษาเบื ้องต้ น (Early
management)
• 4. การดูแลรักษาตามอาการและ
ประคับประคอง (Symptomatic
and supportive care)
• 5. การดูแลรักษาสารพิษเฉพาะ
(Management of specific
intoxication)

1. การช่ วยชีวติ เบือ้ งต้ น (Basic life support)
• 1. Airwayประเมินดูวา่ ผู้ป่วยมี
ปั ญหาการอุดตันทางเดินหายใจ
• หรื อไม่
• 2. Breathing ต้ องมีการประเมิน
การหายใจของผู้ป่วยว่าเพียงพอหรื อไม่
• 3. Circulation ต้ องมีการวัดความ
ดันโลหิต วัดอัตราการเต้ นของชีพจร
• 4. Drug-induced central
nervous system
depression เป็ นการประเมินความ
รู้สกึ ตัวของผู้ป่วย

Glasgow coma score

2. การประเมินสภาพผู้ป่วย (Patient evaluation)
• 1. Who? ผู้ป่วยเป็ นใคร อายุ
อาชีพ เจ็บป่ วย ใช้ ยาอะไรบ้ างเป็ น
ประจา
• 2. What? สารพิษคืออะไร
• 3. When? ผู้ป่วยได้ รับสารพิษ
เมื่อไหร่
• 4. Where? สถานที่ที่พบผู้ป่วย
5. How? ปริมาณสารพิษที่ผ้ ปู ่ วย
ได้ รับมีปริมาณเท่าไร

• 6. Why? สาเหตุของการได้ รับ
สารพิษหรื อยาที่เกินขนาด
• 6.1) อุบตั ิเหตุ
• 6.2) ตังใจ
้
• 6.3) เป็ นความผิดพลาดของการ
รักษา
• 6.4) ผู้ป่วยใช้ สารเสพติด

การตรวจร่ างกาย
• ต้ องตรวจร่างกายให้ ครบทุกระบบ
และต้ องนาผลการตรวจที่ปกติและ
ผิดปกติมาร่วมประมวล

•
•
•
•

Toxic syndromes
1 Sympathetic
syndrome
2 Cholinergic syndrome
3 Anticholinergic
syndrome
4 Opiate syndrome

1. Sympathetic syndrome
• สารพิษที่ออกฤทธิ์กระตุ้นระบบ
• ประสาท sympathetic
• ผู้ป่วยมาด้ วยสับสน, ความดันโลหิตสูง,
หัวใจเต้ นเร็ว,ไข้ , ม่านตาขยาย, การ
เคลื่อนไหวของลาไส้ ลดลง, เหงื่อออก
มาก, hyperreflexia
• สารพิษหรื อยาที่ทาให้ เกิดอาการ
ดังกล่าวได้ แก่ amphetamine,
caffeine, theophylline, ยา
ในกลุม่ decongestants เป็ นต้ น

2. Cholinergic syndrome
• ม่านตาขยาย หัวใจเต้ นเร็ว ความดันโลหิตสูง
หลอดลมขยายตัว การเคลื่อนไหวของลาไส้
ลดลง, กล้ ามเนื ้ออ่อนแรง,ม่านตาหรี่ หัวใจเต้ น
ช้ าลง
• ความดันโลหิตต่า หลอดลมหดตัว การ
เคลื่อนไหวของลาไส้ เพิ่มขึ ้น ถ่ายเหลว
• คลื่นไส้ อาเจียน
• ระบบประสาทส่วนกลางทาให้ ผ้ ปู ่ วยมาด้ วย
อาการ ตื่นกลัว สับสน กระวนกระวาย
(agitation) ซึมลง ไม่ร้ ูสกึ ตัว ชัก
• สารพิษที่ทาให้ เกิดกลุม่ อาการที่กล่าวมาข้ างต้ น
เช่น ยาฆ่าแมลงในกลุม่
organophosphate
• และ carbamate

3. Anticholinergic syndrome
• อาการ ผิวแห้ ง ตัวแดง ไข้ สงู ปาก
แห้ งคอแห้ ง ม่านตาขยาย หัวใจเต้ น
เร็ว ปั สสาวะไม่ออก สับสน เห็นภาพ
หลอน
• ยาที่ทาให้ เกิดอาการดังกล่าวได้ แก่
ยาในกลุม่ antihistamines,
tricyclicantidepressants,
antipsychotics, atropine

4. Opiates syndrome
• อาการ
• ม่านตาเล็ก
• หายใจช้ า หัวใจเต้ นช้ า ซึมลง ท้ องผูก
การเคลื่อนไหวของลาไส้ ลดลง
• มีร่องรอยการใช้ ฉีดสารเสพติดเข้ าที่
แขนพับ
• สารพิษที่ทาให้ เกิดอาการดังกล่าว
ข้ างต้ นได้ แก่ ยาในกลุม่
morphine,ยานอนหลับ,ยากัน
ชัก

3. การดูแลรักษาเบือ้ งต้ น (Early management)
• 3.1 การลดการดูดซึมสารพิษ
3.1.1 การกระตุ้นให้ อาเจียน
• 3.1.2 การสวนล้ างกระเพาะ
อาหาร
• การให้ ผงถ่ านกัมมันต์ ครั ง้ เดียว
(Single dose activated
charcoal)
• 3.1.3 การให้ ยาระบาย
• 3.1.4 การทา Whole bowel
irrigation (WBI)

• สารพิษต่อไปนี ้ห้ ามทาการลดการดูดซึม
สารพิษโดยวิธีล้างท้ อง
• 1. กรดแก่หรื อด่างแก่
• 2. nontoxic ingestion เช่น
detergen
• 3. low viscosity และ low
toxicity hydrocarbons ได้ แก่
ether, gasoline,
• kerosene, turpentive ส่วน
halogenated hydrocarbon
ควรรี บกาจัดออก

• 3.2 การเพิ่มการขับออกของ
สารพิษ
• 3.2.1 การให้ ผงถ่ านกัมมัมต์ แบบ
ซา้ ๆ
• 3.2.2 Alkalinized หรื อ
acidified urine
• 3.2.3 Hemodialysis หรื อ
hemoperfusion
Activated charcoal

• 4. การดูแลรั กษาตามอาการและ
ประคับประคอง
• 5. การดูแลรั กษาสารพิษเฉพาะ

มีคำถำมมั้ยคะ

ขอบคุณค่ ะ


Slide 15

การดูแลผู้ป่วยได้ รับสารพิษเบือ้ งต้ น

พญ.ภัทรา เจริญทรัพย์
รพ.ศ.ขอนแก่ น

การดูแลผู้ป่วยได้ รับสารพิษเบือ้ งต้ น
• 1. การช่วยชีวิตเบื ้องต้ น (Basic life
support)
• 2. การประเมินสภาพผู้ป่วย (Patient
evaluation)
• 3. การดูแลรักษาเบื ้องต้ น (Early
management)
• 4. การดูแลรักษาตามอาการและ
ประคับประคอง (Symptomatic
and supportive care)
• 5. การดูแลรักษาสารพิษเฉพาะ
(Management of specific
intoxication)

1. การช่ วยชีวติ เบือ้ งต้ น (Basic life support)
• 1. Airwayประเมินดูวา่ ผู้ป่วยมี
ปั ญหาการอุดตันทางเดินหายใจ
• หรื อไม่
• 2. Breathing ต้ องมีการประเมิน
การหายใจของผู้ป่วยว่าเพียงพอหรื อไม่
• 3. Circulation ต้ องมีการวัดความ
ดันโลหิต วัดอัตราการเต้ นของชีพจร
• 4. Drug-induced central
nervous system
depression เป็ นการประเมินความ
รู้สกึ ตัวของผู้ป่วย

Glasgow coma score

2. การประเมินสภาพผู้ป่วย (Patient evaluation)
• 1. Who? ผู้ป่วยเป็ นใคร อายุ
อาชีพ เจ็บป่ วย ใช้ ยาอะไรบ้ างเป็ น
ประจา
• 2. What? สารพิษคืออะไร
• 3. When? ผู้ป่วยได้ รับสารพิษ
เมื่อไหร่
• 4. Where? สถานที่ที่พบผู้ป่วย
5. How? ปริมาณสารพิษที่ผ้ ปู ่ วย
ได้ รับมีปริมาณเท่าไร

• 6. Why? สาเหตุของการได้ รับ
สารพิษหรื อยาที่เกินขนาด
• 6.1) อุบตั ิเหตุ
• 6.2) ตังใจ
้
• 6.3) เป็ นความผิดพลาดของการ
รักษา
• 6.4) ผู้ป่วยใช้ สารเสพติด

การตรวจร่ างกาย
• ต้ องตรวจร่างกายให้ ครบทุกระบบ
และต้ องนาผลการตรวจที่ปกติและ
ผิดปกติมาร่วมประมวล

•
•
•
•

Toxic syndromes
1 Sympathetic
syndrome
2 Cholinergic syndrome
3 Anticholinergic
syndrome
4 Opiate syndrome

1. Sympathetic syndrome
• สารพิษที่ออกฤทธิ์กระตุ้นระบบ
• ประสาท sympathetic
• ผู้ป่วยมาด้ วยสับสน, ความดันโลหิตสูง,
หัวใจเต้ นเร็ว,ไข้ , ม่านตาขยาย, การ
เคลื่อนไหวของลาไส้ ลดลง, เหงื่อออก
มาก, hyperreflexia
• สารพิษหรื อยาที่ทาให้ เกิดอาการ
ดังกล่าวได้ แก่ amphetamine,
caffeine, theophylline, ยา
ในกลุม่ decongestants เป็ นต้ น

2. Cholinergic syndrome
• ม่านตาขยาย หัวใจเต้ นเร็ว ความดันโลหิตสูง
หลอดลมขยายตัว การเคลื่อนไหวของลาไส้
ลดลง, กล้ ามเนื ้ออ่อนแรง,ม่านตาหรี่ หัวใจเต้ น
ช้ าลง
• ความดันโลหิตต่า หลอดลมหดตัว การ
เคลื่อนไหวของลาไส้ เพิ่มขึ ้น ถ่ายเหลว
• คลื่นไส้ อาเจียน
• ระบบประสาทส่วนกลางทาให้ ผ้ ปู ่ วยมาด้ วย
อาการ ตื่นกลัว สับสน กระวนกระวาย
(agitation) ซึมลง ไม่ร้ ูสกึ ตัว ชัก
• สารพิษที่ทาให้ เกิดกลุม่ อาการที่กล่าวมาข้ างต้ น
เช่น ยาฆ่าแมลงในกลุม่
organophosphate
• และ carbamate

3. Anticholinergic syndrome
• อาการ ผิวแห้ ง ตัวแดง ไข้ สงู ปาก
แห้ งคอแห้ ง ม่านตาขยาย หัวใจเต้ น
เร็ว ปั สสาวะไม่ออก สับสน เห็นภาพ
หลอน
• ยาที่ทาให้ เกิดอาการดังกล่าวได้ แก่
ยาในกลุม่ antihistamines,
tricyclicantidepressants,
antipsychotics, atropine

4. Opiates syndrome
• อาการ
• ม่านตาเล็ก
• หายใจช้ า หัวใจเต้ นช้ า ซึมลง ท้ องผูก
การเคลื่อนไหวของลาไส้ ลดลง
• มีร่องรอยการใช้ ฉีดสารเสพติดเข้ าที่
แขนพับ
• สารพิษที่ทาให้ เกิดอาการดังกล่าว
ข้ างต้ นได้ แก่ ยาในกลุม่
morphine,ยานอนหลับ,ยากัน
ชัก

3. การดูแลรักษาเบือ้ งต้ น (Early management)
• 3.1 การลดการดูดซึมสารพิษ
3.1.1 การกระตุ้นให้ อาเจียน
• 3.1.2 การสวนล้ างกระเพาะ
อาหาร
• การให้ ผงถ่ านกัมมันต์ ครั ง้ เดียว
(Single dose activated
charcoal)
• 3.1.3 การให้ ยาระบาย
• 3.1.4 การทา Whole bowel
irrigation (WBI)

• สารพิษต่อไปนี ้ห้ ามทาการลดการดูดซึม
สารพิษโดยวิธีล้างท้ อง
• 1. กรดแก่หรื อด่างแก่
• 2. nontoxic ingestion เช่น
detergen
• 3. low viscosity และ low
toxicity hydrocarbons ได้ แก่
ether, gasoline,
• kerosene, turpentive ส่วน
halogenated hydrocarbon
ควรรี บกาจัดออก

• 3.2 การเพิ่มการขับออกของ
สารพิษ
• 3.2.1 การให้ ผงถ่ านกัมมัมต์ แบบ
ซา้ ๆ
• 3.2.2 Alkalinized หรื อ
acidified urine
• 3.2.3 Hemodialysis หรื อ
hemoperfusion
Activated charcoal

• 4. การดูแลรั กษาตามอาการและ
ประคับประคอง
• 5. การดูแลรั กษาสารพิษเฉพาะ

มีคำถำมมั้ยคะ

ขอบคุณค่ ะ


Slide 16

การดูแลผู้ป่วยได้ รับสารพิษเบือ้ งต้ น

พญ.ภัทรา เจริญทรัพย์
รพ.ศ.ขอนแก่ น

การดูแลผู้ป่วยได้ รับสารพิษเบือ้ งต้ น
• 1. การช่วยชีวิตเบื ้องต้ น (Basic life
support)
• 2. การประเมินสภาพผู้ป่วย (Patient
evaluation)
• 3. การดูแลรักษาเบื ้องต้ น (Early
management)
• 4. การดูแลรักษาตามอาการและ
ประคับประคอง (Symptomatic
and supportive care)
• 5. การดูแลรักษาสารพิษเฉพาะ
(Management of specific
intoxication)

1. การช่ วยชีวติ เบือ้ งต้ น (Basic life support)
• 1. Airwayประเมินดูวา่ ผู้ป่วยมี
ปั ญหาการอุดตันทางเดินหายใจ
• หรื อไม่
• 2. Breathing ต้ องมีการประเมิน
การหายใจของผู้ป่วยว่าเพียงพอหรื อไม่
• 3. Circulation ต้ องมีการวัดความ
ดันโลหิต วัดอัตราการเต้ นของชีพจร
• 4. Drug-induced central
nervous system
depression เป็ นการประเมินความ
รู้สกึ ตัวของผู้ป่วย

Glasgow coma score

2. การประเมินสภาพผู้ป่วย (Patient evaluation)
• 1. Who? ผู้ป่วยเป็ นใคร อายุ
อาชีพ เจ็บป่ วย ใช้ ยาอะไรบ้ างเป็ น
ประจา
• 2. What? สารพิษคืออะไร
• 3. When? ผู้ป่วยได้ รับสารพิษ
เมื่อไหร่
• 4. Where? สถานที่ที่พบผู้ป่วย
5. How? ปริมาณสารพิษที่ผ้ ปู ่ วย
ได้ รับมีปริมาณเท่าไร

• 6. Why? สาเหตุของการได้ รับ
สารพิษหรื อยาที่เกินขนาด
• 6.1) อุบตั ิเหตุ
• 6.2) ตังใจ
้
• 6.3) เป็ นความผิดพลาดของการ
รักษา
• 6.4) ผู้ป่วยใช้ สารเสพติด

การตรวจร่ างกาย
• ต้ องตรวจร่างกายให้ ครบทุกระบบ
และต้ องนาผลการตรวจที่ปกติและ
ผิดปกติมาร่วมประมวล

•
•
•
•

Toxic syndromes
1 Sympathetic
syndrome
2 Cholinergic syndrome
3 Anticholinergic
syndrome
4 Opiate syndrome

1. Sympathetic syndrome
• สารพิษที่ออกฤทธิ์กระตุ้นระบบ
• ประสาท sympathetic
• ผู้ป่วยมาด้ วยสับสน, ความดันโลหิตสูง,
หัวใจเต้ นเร็ว,ไข้ , ม่านตาขยาย, การ
เคลื่อนไหวของลาไส้ ลดลง, เหงื่อออก
มาก, hyperreflexia
• สารพิษหรื อยาที่ทาให้ เกิดอาการ
ดังกล่าวได้ แก่ amphetamine,
caffeine, theophylline, ยา
ในกลุม่ decongestants เป็ นต้ น

2. Cholinergic syndrome
• ม่านตาขยาย หัวใจเต้ นเร็ว ความดันโลหิตสูง
หลอดลมขยายตัว การเคลื่อนไหวของลาไส้
ลดลง, กล้ ามเนื ้ออ่อนแรง,ม่านตาหรี่ หัวใจเต้ น
ช้ าลง
• ความดันโลหิตต่า หลอดลมหดตัว การ
เคลื่อนไหวของลาไส้ เพิ่มขึ ้น ถ่ายเหลว
• คลื่นไส้ อาเจียน
• ระบบประสาทส่วนกลางทาให้ ผ้ ปู ่ วยมาด้ วย
อาการ ตื่นกลัว สับสน กระวนกระวาย
(agitation) ซึมลง ไม่ร้ ูสกึ ตัว ชัก
• สารพิษที่ทาให้ เกิดกลุม่ อาการที่กล่าวมาข้ างต้ น
เช่น ยาฆ่าแมลงในกลุม่
organophosphate
• และ carbamate

3. Anticholinergic syndrome
• อาการ ผิวแห้ ง ตัวแดง ไข้ สงู ปาก
แห้ งคอแห้ ง ม่านตาขยาย หัวใจเต้ น
เร็ว ปั สสาวะไม่ออก สับสน เห็นภาพ
หลอน
• ยาที่ทาให้ เกิดอาการดังกล่าวได้ แก่
ยาในกลุม่ antihistamines,
tricyclicantidepressants,
antipsychotics, atropine

4. Opiates syndrome
• อาการ
• ม่านตาเล็ก
• หายใจช้ า หัวใจเต้ นช้ า ซึมลง ท้ องผูก
การเคลื่อนไหวของลาไส้ ลดลง
• มีร่องรอยการใช้ ฉีดสารเสพติดเข้ าที่
แขนพับ
• สารพิษที่ทาให้ เกิดอาการดังกล่าว
ข้ างต้ นได้ แก่ ยาในกลุม่
morphine,ยานอนหลับ,ยากัน
ชัก

3. การดูแลรักษาเบือ้ งต้ น (Early management)
• 3.1 การลดการดูดซึมสารพิษ
3.1.1 การกระตุ้นให้ อาเจียน
• 3.1.2 การสวนล้ างกระเพาะ
อาหาร
• การให้ ผงถ่ านกัมมันต์ ครั ง้ เดียว
(Single dose activated
charcoal)
• 3.1.3 การให้ ยาระบาย
• 3.1.4 การทา Whole bowel
irrigation (WBI)

• สารพิษต่อไปนี ้ห้ ามทาการลดการดูดซึม
สารพิษโดยวิธีล้างท้ อง
• 1. กรดแก่หรื อด่างแก่
• 2. nontoxic ingestion เช่น
detergen
• 3. low viscosity และ low
toxicity hydrocarbons ได้ แก่
ether, gasoline,
• kerosene, turpentive ส่วน
halogenated hydrocarbon
ควรรี บกาจัดออก

• 3.2 การเพิ่มการขับออกของ
สารพิษ
• 3.2.1 การให้ ผงถ่ านกัมมัมต์ แบบ
ซา้ ๆ
• 3.2.2 Alkalinized หรื อ
acidified urine
• 3.2.3 Hemodialysis หรื อ
hemoperfusion
Activated charcoal

• 4. การดูแลรั กษาตามอาการและ
ประคับประคอง
• 5. การดูแลรั กษาสารพิษเฉพาะ

มีคำถำมมั้ยคะ

ขอบคุณค่ ะ


Slide 17

การดูแลผู้ป่วยได้ รับสารพิษเบือ้ งต้ น

พญ.ภัทรา เจริญทรัพย์
รพ.ศ.ขอนแก่ น

การดูแลผู้ป่วยได้ รับสารพิษเบือ้ งต้ น
• 1. การช่วยชีวิตเบื ้องต้ น (Basic life
support)
• 2. การประเมินสภาพผู้ป่วย (Patient
evaluation)
• 3. การดูแลรักษาเบื ้องต้ น (Early
management)
• 4. การดูแลรักษาตามอาการและ
ประคับประคอง (Symptomatic
and supportive care)
• 5. การดูแลรักษาสารพิษเฉพาะ
(Management of specific
intoxication)

1. การช่ วยชีวติ เบือ้ งต้ น (Basic life support)
• 1. Airwayประเมินดูวา่ ผู้ป่วยมี
ปั ญหาการอุดตันทางเดินหายใจ
• หรื อไม่
• 2. Breathing ต้ องมีการประเมิน
การหายใจของผู้ป่วยว่าเพียงพอหรื อไม่
• 3. Circulation ต้ องมีการวัดความ
ดันโลหิต วัดอัตราการเต้ นของชีพจร
• 4. Drug-induced central
nervous system
depression เป็ นการประเมินความ
รู้สกึ ตัวของผู้ป่วย

Glasgow coma score

2. การประเมินสภาพผู้ป่วย (Patient evaluation)
• 1. Who? ผู้ป่วยเป็ นใคร อายุ
อาชีพ เจ็บป่ วย ใช้ ยาอะไรบ้ างเป็ น
ประจา
• 2. What? สารพิษคืออะไร
• 3. When? ผู้ป่วยได้ รับสารพิษ
เมื่อไหร่
• 4. Where? สถานที่ที่พบผู้ป่วย
5. How? ปริมาณสารพิษที่ผ้ ปู ่ วย
ได้ รับมีปริมาณเท่าไร

• 6. Why? สาเหตุของการได้ รับ
สารพิษหรื อยาที่เกินขนาด
• 6.1) อุบตั ิเหตุ
• 6.2) ตังใจ
้
• 6.3) เป็ นความผิดพลาดของการ
รักษา
• 6.4) ผู้ป่วยใช้ สารเสพติด

การตรวจร่ างกาย
• ต้ องตรวจร่างกายให้ ครบทุกระบบ
และต้ องนาผลการตรวจที่ปกติและ
ผิดปกติมาร่วมประมวล

•
•
•
•

Toxic syndromes
1 Sympathetic
syndrome
2 Cholinergic syndrome
3 Anticholinergic
syndrome
4 Opiate syndrome

1. Sympathetic syndrome
• สารพิษที่ออกฤทธิ์กระตุ้นระบบ
• ประสาท sympathetic
• ผู้ป่วยมาด้ วยสับสน, ความดันโลหิตสูง,
หัวใจเต้ นเร็ว,ไข้ , ม่านตาขยาย, การ
เคลื่อนไหวของลาไส้ ลดลง, เหงื่อออก
มาก, hyperreflexia
• สารพิษหรื อยาที่ทาให้ เกิดอาการ
ดังกล่าวได้ แก่ amphetamine,
caffeine, theophylline, ยา
ในกลุม่ decongestants เป็ นต้ น

2. Cholinergic syndrome
• ม่านตาขยาย หัวใจเต้ นเร็ว ความดันโลหิตสูง
หลอดลมขยายตัว การเคลื่อนไหวของลาไส้
ลดลง, กล้ ามเนื ้ออ่อนแรง,ม่านตาหรี่ หัวใจเต้ น
ช้ าลง
• ความดันโลหิตต่า หลอดลมหดตัว การ
เคลื่อนไหวของลาไส้ เพิ่มขึ ้น ถ่ายเหลว
• คลื่นไส้ อาเจียน
• ระบบประสาทส่วนกลางทาให้ ผ้ ปู ่ วยมาด้ วย
อาการ ตื่นกลัว สับสน กระวนกระวาย
(agitation) ซึมลง ไม่ร้ ูสกึ ตัว ชัก
• สารพิษที่ทาให้ เกิดกลุม่ อาการที่กล่าวมาข้ างต้ น
เช่น ยาฆ่าแมลงในกลุม่
organophosphate
• และ carbamate

3. Anticholinergic syndrome
• อาการ ผิวแห้ ง ตัวแดง ไข้ สงู ปาก
แห้ งคอแห้ ง ม่านตาขยาย หัวใจเต้ น
เร็ว ปั สสาวะไม่ออก สับสน เห็นภาพ
หลอน
• ยาที่ทาให้ เกิดอาการดังกล่าวได้ แก่
ยาในกลุม่ antihistamines,
tricyclicantidepressants,
antipsychotics, atropine

4. Opiates syndrome
• อาการ
• ม่านตาเล็ก
• หายใจช้ า หัวใจเต้ นช้ า ซึมลง ท้ องผูก
การเคลื่อนไหวของลาไส้ ลดลง
• มีร่องรอยการใช้ ฉีดสารเสพติดเข้ าที่
แขนพับ
• สารพิษที่ทาให้ เกิดอาการดังกล่าว
ข้ างต้ นได้ แก่ ยาในกลุม่
morphine,ยานอนหลับ,ยากัน
ชัก

3. การดูแลรักษาเบือ้ งต้ น (Early management)
• 3.1 การลดการดูดซึมสารพิษ
3.1.1 การกระตุ้นให้ อาเจียน
• 3.1.2 การสวนล้ างกระเพาะ
อาหาร
• การให้ ผงถ่ านกัมมันต์ ครั ง้ เดียว
(Single dose activated
charcoal)
• 3.1.3 การให้ ยาระบาย
• 3.1.4 การทา Whole bowel
irrigation (WBI)

• สารพิษต่อไปนี ้ห้ ามทาการลดการดูดซึม
สารพิษโดยวิธีล้างท้ อง
• 1. กรดแก่หรื อด่างแก่
• 2. nontoxic ingestion เช่น
detergen
• 3. low viscosity และ low
toxicity hydrocarbons ได้ แก่
ether, gasoline,
• kerosene, turpentive ส่วน
halogenated hydrocarbon
ควรรี บกาจัดออก

• 3.2 การเพิ่มการขับออกของ
สารพิษ
• 3.2.1 การให้ ผงถ่ านกัมมัมต์ แบบ
ซา้ ๆ
• 3.2.2 Alkalinized หรื อ
acidified urine
• 3.2.3 Hemodialysis หรื อ
hemoperfusion
Activated charcoal

• 4. การดูแลรั กษาตามอาการและ
ประคับประคอง
• 5. การดูแลรั กษาสารพิษเฉพาะ

มีคำถำมมั้ยคะ

ขอบคุณค่ ะ