Slide 1

‫بسم اهلل الرحمن الرحیم‬

‫گرد آورنده ‪ :‬سرگروه تربیت بدنی آبیک‬
‫مصطفی قاسمیفرد‬

‫تاریخچه بسکتبال‬
‫‪‬‬

‫زادگاه بازی بسکتبال آمریکاست‪ .‬این بازی‬
‫در اوایل پاییز سال ‪ 1891‬میالدی توسط‬
‫شخص ی به نام جیمز نای اسمیت پایه‬
‫ریزی و ابداع شد‪ .‬اما‪ ،‬از قرن ها پیش در‬
‫میان ساکنان نقاط مختلف قاره آمریکا‪،‬‬
‫به ویژه آمریکای مرکزی و جنوبی انواعی از‬
‫بازی و مسابقه رایج بوده که کم و بیش‬
‫به بسکتبال شباهت داشته است‪.‬‬

‫سابقهء تاریخی‬
‫‪‬‬

‫در کشور آرژانتین‪ ،‬نوعی بازی سنتی و قدیمی در میان گله دار ها متداول‬
‫است که آن را (پاتو ‪ ) PATO‬می نامند‪ .‬در این بازی‪ ،‬دو تیم سوار بر اسب در میدانی وسیع به‬
‫تاخت و تاز می پردازند و هر تیم کوشش می کند‬
‫توپی را که شش حلقه (مانند دستگیره) بر بدنه آن هست‪ ،‬با پرتاب کردن و‬
‫پاس دادن به یاران خودی‪ ،‬به آن سوی میدان برساند و از حلقه و توری‬
‫سبدی که در انتهای میدان بر روی ستونی چوبی نصب شده‪ ،‬عبور دهد‪ .‬این‬
‫بازی تا حدی شبیه بسکتبال است‪ .‬اما شباهت بازی پوک تاپوک با ورزش‬
‫بسکتبال بیش از پیش است‪ .‬پوک تاپوک‪ ،‬در میان اقوام متمدن قارهء‬
‫آمریکای جنوبی و مرکزی رواج بسیار داشت‪ ،‬به ویژه اقوام مایا و تولتک (در‬
‫ناحیه مکزیک کنونی) این بازی را که با توپ و حلقه های ثابت در میدانی‬
‫وسیع انجام می شد‪ ،‬با عالقه و هیجان زیادی برگزار می کردند ‪.‬‬

‫‪BASKETBALL:‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫هر تيم از ‪ 12‬بازيكن تشكيل مي شود كه ‪ 5‬نفر‬
‫بازيكن اصلي و ‪ 7‬نفر ذخيره هستند‪ .‬تعداد‬
‫همراهان نيز ‪ 7‬نفر است‪ ،‬كه شامل‬
‫سرپرست‪ ،‬مربي‪ ،‬كمك مربي‪ ،‬پزشك‪،‬‬
‫ماساژور‪ ،‬مترجم و آمارگير است‪.‬‬
‫هدف هر دو تيم گذراندن توپ از حلقهء‬
‫حريف و نيز ممانعت از گل زدن تيم مقابل‬
‫است‪.‬‬
‫ابعاد زمين بسكتبال ‪ 28‬متر طول و ‪ 15‬متر‬
‫عرض مي باشد‪ ،‬عرض خطوط زمين ‪5‬‬
‫سانتيمتر است و به گونه اي رسم مي شود كه‬
‫كامال" قابل رو يت با شد‪.‬‬

:‫مهارتهاي پايه اي بسكتبال‬
(Body Balance) ‫تعادل يا توازن‬
(Ball Handing) ‫شيوهء نگهداري توپ‬
(Receiving and Passing) ‫پاس دادن و دريافت پاس‬
(Dribbling) ‫دريبل‬
(Shooting) ‫شوت‬
(Pivot) ‫چرخش‬
(Rebounding) ‫توپگيري از روي سبد يا ريباند‬
(Faking and Foot work) ‫فريب دادن وكار پا‬
(Chang of direction, Change of pace) ‫تغيير مسير و سرعت‬
(Screening) ‫سد كردن‬













‫شوت‪:‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬

‫در بسکتبال پرتاب توپ در حالتی که دست باالی‬
‫آرنج قرار گيرد‪ ،‬شوت نامیده می شود‪.‬‬
‫در زمان آموزش شوت‪ ،‬به ورزشکار توصیه می شود که به منظور اجرای‬
‫مطلوب مهارت‪ ،‬به ‪ 4‬ویژگی زیر توجه کامل داشته باشد‪:‬‬
‫تعادل‬
‫نگاه به هدف‬
‫قرارگيری آرنج دقیقا" زیر توپ‬
‫قرار گرفتن روبروی هدف و توجه کردن به ادامه حرکت‬

‫شوت جفت‪:‬‬

‫‪‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫امروزه شوت جفت رايجترين شوت در بسكتبال است‪.‬‬
‫وجه تمایز آن با سایر شوتها‪ ،‬جدا شدن از زمين و رها‬
‫کردن توپ درست قبل از رسیدن شوت کننده به اوج‬
‫پرش می باشد‪ .‬شوت جفت در پاسخ به نیاز برای کاهش‬
‫فاصله تا سبد توسعه یافته است‪.‬‬

‫شوت جفت دارای اهمیت است‪ ،‬به خاطر‪:‬‬

‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬
‫‪.5‬‬
‫‪.6‬‬

‫درگيری کمتر با بازیکنان حریف‬
‫مشکل بودن دفاع کردن از شوت جفت‬
‫سریع بودن‬
‫صرف انرژی کمتر‬
‫امکان کسب امتیاز از فواصل مختلف‬
‫غير قابل پیش بینی بودن زمان و جهت پریدن‬

‫‪ ‬آمار ثبت شده از مسابقات مختلف‪ ،‬نيز هر چه‬
‫بیشتر بر اهمیت این شوت تاکید می کنند‪:‬‬
‫‪ ALLSEN ‬در سال ‪ 1967‬دریافت که ‪ %67‬از نمونه ‪ 3180‬تالش گل ثبت‬
‫شده توسط ‪ ،NBA‬شوتهای جفت ‪ 2‬و ‪ 3‬امتیازی بوده است‪.‬‬
‫‪ ‬بر طبق آمار بازیهای بسکتبال جهان در سال ‪ ،1985‬درصد شوتهای جفت ‪3‬‬
‫امتیازی در دو گروه زنان و مردان بسیار باال بود؛ به گونه ای که در گروه‬
‫مردان درصد شوتهای جفت ‪ %47‬و در گروه زنان ‪ %34‬بود‪.‬‬
‫‪ ‬آمار مسابقات بسکتبال غرب آسیا نيز نشان می دهد که تیمهای برتر‪،‬‬
‫درصد شوتهای جفت ‪ 3‬امتیازی موفق بیشتری داشته اند‪.‬‬

‫نحوهء اجرا‪:‬‬

‫‪‬‬

‫پرش عمودی توپ را با‬
‫برای اجرای این مهارت ورزشکار باید‪ ،‬همزمان با یک ً‬
‫قوس ی بلند به طرف سبد پرتاب کند‪ .‬بدلیل فاصله نسبتا زیاد بازیکن از سبد‬
‫(پشت منطقه ‪ 3‬امتیازی) رساندن توپ به سبد تنها با استفاده از نيروی دستها‬
‫کار سختی است‪ .‬به همين دلیل بازیکن با خم کردن زانوها و سپس انجام یک‬
‫پرش عمودی نيرو را از پاها به دست پرتاب منتقل می کند‪ .‬و باعث می شود که‬
‫فرد بتواند توپ را به مسافت دورتری پرتاب کند‪.‬‬

‫‪ ‬نیازی نیست که بازیکن پرش بسیار بلندی انجام دهد زیرا‬
‫عالوه بر وارد کردن نيروی کافی به توپ‪ ،‬پرتاب توپ باید با‬
‫دقت باالیی همراه باشد تا به کسب امتیاز منجر شود‪ .‬پرش‬
‫اضافی بازیکن با کاهش دقت پرتاب او همراه می شود‪.‬‬

‫‪‬‬

‫بازیکن باید توپ را با قوس ی مناسب ( زاویه پرتاب مناسب ) به سمت سبد‬
‫پرتاب کند‪ .‬برای این منظورفرد توپ را از بين شانه ها و گوشها تا اندازه ای‬
‫باال می آورد که بتواند هدف (سبد) را از زیرآن مشاهده کند‪ .‬بهتر است که‬
‫دست پرتاب بازیکن نيرو را به زیر مرکز ثقل توپ وارد کند‪ ،‬تا توپ همراه با‬
‫یک چرخش زیرین )‪ (under spine‬به طرف سبد پرتاب شود‪ .‬آخرین‬
‫نقطه ای از دست بازیکن که با توپ تماس پیدا میکند‪ ،‬نوک انگشت میانه‬
‫دست پرتاب می باشد‪.‬‬

‫مراحل اجرای حرکت ‪:‬‬
‫‪ .1‬مرحلهء آمادگی‬
‫‪ .2‬مرحلهء پرتاب‬
‫‪ .3‬مرحلهء پس از پرتاب‬
‫)‪(3‬‬

‫)‪(2‬‬

‫)‪(1‬‬



Preparatory phase

‫چگونگی وضعیت مفاصل و‬
‫اندامها ‪:‬‬

‫‪ ‬فاصله پاها به اندازه عرض شانه و همراه با‬
‫اندکی اورشن مچ پا‬
‫‪ ‬به ميزان کمی دورس ي فلكشن مچ پا‬
‫‪ ‬فلکشن زانو (با انقباض اکسنتریک عضالت‬
‫بازکننده زانو)‬
‫‪ ‬فلکشن ران (با انقباض اکسنتریک عضالت‬
‫بازکننده ران)‬
‫‪ ‬به ميزان کمی فلکشن تنه‬

‫‪ ‬فلکشن آرنج ( در هردو دست)‬
‫‪ ‬فلکشن بازو ( در هردو دست)‬
‫‪ ‬پرونیشن ساعد (در دست پرتاب کننده)‬
‫‪ ‬حالت خنثی در ساعد دست راهنما (با انقباض استاتیک عضالت ساعد)‬
‫‪ ‬هایپراکستنشن مچ (در دست پرتاب کننده)‬
‫‪ ‬حالت خنثی در مچ دست راهنما (با انقباض استاتیک عضالت مچ دست)‬
‫‪ ‬آبداکشن انگشتان‬
‫‪ ‬اکستنشن شست‬
‫‪ ‬فلکشن انگشتان (با انقباض استاتیک عضالت انگشتان)‬

‫عضالت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫فلکشن زانو‬

‫چهارسررانی‬

‫‪--------‬‬

‫همسترینگ‬

‫پهن خارجی و پهن میانی‬
‫نیروهای داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫‪----------‬‬

‫فلکشن ران‬

‫راست قدامی‪ -‬خیاطه‪-‬‬
‫کشنده پهن نیام‪ -‬شانه ای‬

‫نزدیک کننده دراز و‬
‫کوتاه‪ -‬راست داخلی‬

‫همسترینگ‬

‫کشنده پهن نیام و شانه ای‬
‫دور شدن و نزدیک شدن ران را‬
‫خنثی میکنند‬

‫عضالت شکمی و‬
‫بازکننده های ستون‬
‫فقرات برای ثابت کردن‬
‫لگن‬

‫فلکشن بازو‬

‫بخش قدامی دلتوئید‪-‬بخش‬
‫ترقوه ای سینه ای بزرگ‬

‫غرابی بازویی‬

‫فلکشن آرنج‬

‫دوسر بازویی‪ -‬بازویی قدامی‪-‬‬
‫بازویی زنداعالیی‬

‫‪--------‬‬

‫پرونیشن‬
‫ساعد‬

‫مربع درون گرداننده‪-‬‬
‫درون گرداننده مدور‬

‫بازویی‪-‬زنداعالیی‬

‫سوپینیتورها‬

‫اکستنشن‬
‫مچ‬

‫باز کننده مچ دستی بلند و‬
‫کوتاه‬

‫بازکننده مشترک‬
‫انگشتان و بازکننده‬
‫درازشست‬

‫خم کننده های مچ‬

‫وضعیت‬

‫پشتی بزرگ‬
‫گرد بزرگ‬
‫سه سر بازویی‬
‫سه گوش آرنجی‬

‫تحت خاری و گردکوچک‬
‫چرخش داخلی دالی قدامی و‬
‫سینه ای بزرگ را خنثی میکنند‬

‫ذوزنقه و تحت‬
‫ترقوه ای‬

‫پرونیتورها حرکت‬
‫سوپینیشن دوسر را خنثی‬
‫میکنند‬

‫‪---------‬‬

‫سه سرو سه گوش آرنجی تمایل‬
‫به خم کردن درون گرداننده‬
‫مدور را خنثی می کنند‬

‫‪----------‬‬

‫‪------‬‬

‫‪----------‬‬

Throw

phase

‫‪ ‬چگونگی وضعیت مفاصل و اندامها ‪:‬‬
‫‪ ‬حرکات دست پرتاب ‪:‬‬
‫‪ .1‬فلکشن بازو‬
‫‪ .2‬هایپرفلکشن مچ دست‬
‫‪ .3‬اکستنشن آرنج‬
‫‪ .4‬اکستنشن مچ و پرونیشن ساعد‬
‫(حفظ حالت)‬

‫‪ ‬حرکات دست راهنما‪:‬‬
‫‪ .1‬اکستنشن آرنج‬
‫‪ .2‬فلکشن بازو‬

‫‪ ‬حرکات پا‪:‬‬

‫‪ .1‬پلنتارفلکشن مچ پا‬
‫‪ .2‬اکستنشن زانو‬
‫‪ .3‬اکستنشن ران‬
‫‪ .4‬فلکشن انگشتان پا‬

‫عضالت درگير در مرحله پرتاب (اندام فوقانی)‬
‫عضالت‬
‫وضعیت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫بخش قدامی دلتوئید‪-‬‬
‫بخش ترقوه ای سینه‬
‫ای بزرگ‬

‫غرابی بازویی‬

‫پشتی بزرگ‬

‫تحت خاری و گرد کوچک‬
‫چرخش داخلی دالی‬
‫قدامی و سینه ای بزرگ‬
‫را خنثی میکنند‬

‫اکستنشن آرنج‬

‫سه سر بازویی‬

‫سه گوش آرنجی‬

‫دوسر‪ -‬بازویی قدامی‪-‬‬
‫بازویی زند اعالیی‬

‫‪----------‬‬

‫سینه ای بزرگ (بخش‬
‫جناغی) و پشتی بزرگ‬
‫چرخش داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫فلکشن مچ‬

‫زنداسفلی قدامی‪-‬‬
‫زنداعالیی قدامی‪-‬‬

‫تاکننده درازشست‪-‬‬
‫دورکننده درازشست‬
‫تاکننده عمقی و سطحی‬
‫انگشتان‬

‫بازکننده های مچ‬
‫دست‬

‫بازکننده های مچ دست از‬
‫خم شدن انگشتان‬
‫جلوگیری میکنند‬

‫‪--------‬‬

‫سینه ای کوچک‪-‬‬
‫تحت ترقوه ای‪-‬‬
‫ذوزنقه ‪4‬‬

‫دندانه ای بزرگ عمل‬
‫نزدیک کننده گی متوازی‬
‫االضالع و ذوزنقه را خنثی‬
‫میکند‬

‫فلکشن بازو‬

‫کشش باالیی‬
‫کتف‬
‫چرخش باالیی‬
‫کتف‬

‫کف دستی طویل‬

‫گوشه ای‪ -‬ذوزنقه‬
‫(‪1‬و‪-)2‬متوازی‬
‫االضالع‬
‫ذوزنقه (‪2‬و‪-)4‬‬
‫دندانه ای قدامی‬

‫جناغی‪-‬چنبری‬

‫پستانی‬
‫‪----------‬‬

‫متوازی االضالع‪-‬‬
‫سینه ای کوچک‬

‫‪----------‬‬

‫ذوزنقه و تحت‬
‫ترقوه ای‬

‫‪----------‬‬

‫‪----------‬‬

‫عضالت درگير در مرحله پرتاب (اندام تحتانی)‬
‫عضالت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫وضعیت‬
‫اکستنشن زانو‬

‫چهارسررانی‬

‫همسترینگ‪-‬‬

‫اکستنشن ران‬

‫سرینی بزرگ‬

‫پالنتارفلکشن‬
‫مچ پا‬

‫دوقلو –نعلی‪-‬‬
‫نازک نئ بلند‬

‫فلکشن‬
‫انگشتان‬

‫تاکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬‬
‫تاکننده بلند شست‬

‫‪---------‬‬

‫همسترینگ‬

‫پهن خارجی وپهن میانی‬
‫نیروهای داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫عضالت شکمی ثابت‬
‫کننده لگن در برابر‬
‫کشش عضله راست‬
‫رانی میباشند‬

‫‪-----------‬‬

‫چهارسررانی‬

‫‪------------‬‬

‫عضالت شکمی و‬
‫بازکننده های‬
‫ستون فقرات برای‬
‫ثابت کردن لگن‬

‫ساقی خلفی‪-‬نازک نئ‬
‫کوتاه‪-‬تاکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬تاکننده‬
‫بلند انگشت شست‬

‫ساقی قدامی‪-‬‬
‫نازک نئ طرف‬
‫بازکننده بلند‬
‫انگشتان‬

‫نازک نئ بلند و کوتاه از‬
‫یک طرف و ساقی خلفی از‬
‫طرف دیگر کشش یکدیگر‬
‫را درتمایل پا به سمت‬
‫خارج و داخل خنثی‬
‫میکنند‬

‫‪---------‬‬

‫بین استخوانی کف‬
‫پائی‬

‫بازکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬‬
‫بازکننده بلند‬
‫شست‬

‫‪-----------‬‬

‫‪----------‬‬

Recovery

phase

‫‪ ‬اين مرحله از زماني شروع مي شود كه شوت كننده‬
‫پس از پرش عمودي و پرتاب توپ به طرف زمين‬
‫سقوط مي كند‪ .‬درآخرين لحظهء پرتاب (فلكشن‬
‫مچ دست پرتاب كننده) دست راهنما از توپ جدا‬
‫شده و با اكستنشن بازو به طرف پايين حركت مي‬
‫كند‪ .‬پس از رها شدن توپ‪ ،‬دست پرتاب كننده با‬
‫برگشت از حالت فلكشن مچ‪ ،‬همراه با اكستنشن‬
‫بازو به پايين مي افتد‪.‬‬
‫‪ ‬براي كاهش فشار ناش ي از سقوط در لحظهء‬
‫رسيدن به زمين فرد زانوها را خم مي كند و به‬
‫وضعيت تعادلي اوليه بر مي گردد‪.‬‬

‫تجزیهء و تحلیل بیومکانیکی شوت جفت‬

‫اهمیت علم بیومکانیک‬
‫‪ ‬امروز هیچ کس حتی کسانی که فقط ورزش را بخاطر ورزش نه بخاطراهداف‬
‫قهرمانی در رقابتهای رسمی انجام می دهند‪ .‬نمی توانند منکر‬
‫‪ ‬ارزش روش های علمی در باال بردن سطح تکنیک‪ ،‬تاکتیک و بطورکلی کیفیت تیم ها‬
‫در هر نوع ورزش ی باشند‪.‬‬
‫‪ ‬در بسکتبال‪ ،‬اجرای صحیح مهارت ها وابسته به رعایت اصول و‬
‫قوانين علمی متکی بر اصول مکانیکی و بیو مکانیکی است‪.‬‬
‫‪ ‬دقت و سرعت نيز از عواملی هستند که در این رشته نقش مهمی ایفاء می کنند‪.‬‬

‫‪ ‬علم بیومکانیک علمی است که نیروهای داخلی و خارجی‬
‫اثر گذار بر بدن انسان را مورد مطالعه قرار داده و اثرات‬
‫حاصل را بررس ی می کند‪.‬‬
‫‪‬‬

‫علم مذکور در دو حوزهء کینماتیک وکینتیکقابل مطالعه است‪:‬‬

‫_در کینماتیک‬
‫حرکت جسم بدون در نظر گرفتن علت بوجود آورنده (به طور مشخص تر‬
‫پارامترهای فضایی و زمانی)‬
‫_در کینتیک‬
‫علت بوجود آورنده حرکت (عمدتا" عامل نيرو) را مورد مطالعه قرار می‬
‫دهد‪.‬‬

‫‪‬‬

‫در تحلیل بیومکانیکی با شناسایی عناصر اصلی در اجرای مهارت‬
‫به کشف راهبردهای مفید با هدف تاثير پذیر نمودن اجرا تاکید‬
‫می شود‪ .‬همچنين به منظور دستیابی به مدارج باالی کیفیت در‬
‫اجرای صحیح و یا اصالح اجرای حرکت‪ ،‬توجه به فاکتورهای‬
‫کینماتیکی و کینتیکی در کنار اجرای صحیح و مناسب مهارت‬
‫ورزش ی برای مربیان نقش مهم و حیاتی پیدا نموده است‪ ،‬با بهره‬
‫گيری از نتایج بررس ی های بیومکانیکی مربیان می توانند با هدایت‬
‫و پرورش ورزشکاران نخبه و قهرمان به موفقیت های چشمگيری‬
‫نائل شوند‪.‬‬

‫قانون اول نیوتن‪:‬‬

‫‪ ‬اگر به جسمی نيرویی وارد نشود و یا برایند نيروهای وارد‬
‫به جسم برابر صفر شوند‪ .‬جسم در حال سکون باقی‬
‫می ماند و یا تمایل به حفظ حالت اولیه خود دارد‪.‬‬
‫‪ ‬بنابراین تا هنگامیکه نيرویی از طرف عضالت فرد‬
‫پرتاب کننده به توپ وارد نشود‪ ،‬توپ در حالت سکون باقی خواهد ماند‪ .‬از طرف دیگر پس از‬
‫اعمال نيرو توسط بازیکن و پرتاب توپ اگر نيروهای بازدارنده (جاذبه ‪ ،‬مقاومت هوا و ‪)...‬‬
‫وارد عمل نشوند‪ ،‬توپ تمایل دارد که به حرکت رو به باالی خود ادامه دهد‪.‬‬

‫قانون دوم نیوتن‪:‬‬

‫‪a = F/m‬‬

‫‪ ‬شتابی که توپ پس از جدا شدن از دست بازیکن به خود می گيرد‪ ،‬با نيرویی که فرد وارد می‬
‫کند نسبت مستقیم و با جرم توپ نسبت عکس دارد‪.‬‬
‫‪ ‬بنابراین به دلیل ثابت بودن جرم توپ‪ ،‬برای افزایش شتاب و درنیجه افزایش سرعت باید‬
‫نيرو را افزایش داد‪.‬‬

‫قانون سوم نیوتن‪:‬‬
‫‪ ‬هر عملی را عکس العملی است هم اندازه و در جهت مخالف‪ .‬در هنگامی که فرد‬
‫برای انجام پرش عمودی پاهای خود را به زمين می فشارد (به زمين نيرو وارد می‬
‫کند) نيرویی از طرف زمين به فرد وارد می شود که به انجام پرش فرد کمک میکند‪.‬‬

‫تبدیل انرژی پتانسیل به انرژی جنبش ی‪:‬‬
‫‪ ‬فرد پرتاب کننده برای اجرای پرش عمودی زانوها را خم کرده و تنه را اندکی به جلو‬
‫متمایل می کند‪ .‬با این کار در واقع فرد همانند یک فنر جمع شده انرژی پتانسیل را‬
‫در بدن خود ذخيره کرده سپس با بازکردن زانوها و تنه و کشیدن دستها به باال‬
‫همانند فنری که باز می شود‪ ،‬این انرژی پتانسیل را به انرژی جنبش ی تبدیل میکند‬
‫و پرش عمودی را انجام می دهد‪.‬‬

‫‪ ‬قوانين مربوط به پرتابه‪:‬‬
‫‪ ‬زاویه پرتاب‪:‬‬
‫طبق تحقیقات انجام‬
‫شده بهترین زاویه‬
‫پرتاب برای شوت جفت‬
‫در بسکتبال در‬
‫دامنه ‪ 50‬تا ‪ 55‬درجه‬
‫می باشد که به ارتفاع‬
‫قد بازیکن بستگی دارد‪.‬‬

‫‪ ‬قوانين مربوط به‬
‫‪:‬‬
‫پرتابه‬
‫زاویهء پرتاب‪:‬‬
‫‪‬‬

‫طبق تحقیقات انجام شده بهترین زاویه تاب برای شوت جفت در‬
‫بسکتبال در دامنه ‪ 50‬تا ‪ 55‬درجه می باشد که به ارتفاع قد‬
‫بازیکن بستگی دارد‪.‬‬

‫‪ ‬سرعت پرتاب‪:‬‬
‫‪V sina = d / t‬‬

‫طبق فرمول با توجه به فاصله بازیکن از سبد تعیين‬
‫می شود‪.‬‬
‫*نکته مهم این است که سرعت مناسب باید همراه با‬
‫دقت باال انتخاب شود‪*.‬‬

‫نيروهای بازدارنده‪:‬‬

‫نيروی جاذبه زمين‪:‬‬

‫نيروی مقاومت هوا‪:‬‬

‫این نيرو با حرکت رو به باالی فرد در‬
‫هنگام پرش و با حرکت رو به باالی‬
‫توپ در هنگام پرتاب‬
‫مخالفت می کند‪.‬‬

‫این نيرو با حرکت رو به جلوی‬
‫توپ (حرکت افقی )‬
‫مخالفت می کند‪.‬‬

‫‪ ‬مرکز ثقل و تعادل‪:‬‬
‫َ‬
‫در مورد توپ نيروی وارد شده توسط دست بازیکن‪ ،‬تقریبا به پایين تر از مرکز ثقل وارد می شود‪،‬‬
‫که به دلیل دادن قوس به مسير حرکت توپ می باشد‪.‬‬
‫در مورد بازیکن فرد با باز کردن پاها به اندازه عرض شانه‪ ،‬سطح اتکای خود را افزایش داده و با‬
‫خم کردن زانوها مرکز ثقلش را پایين می آورد‪ .‬که هر دو کار باعث افزایش تعادل و در نتیجه‬
‫افزایش دقت پرتاب می شوند‪.‬‬

‫با آرزوی موفقیت برای شما‬


Slide 2

‫بسم اهلل الرحمن الرحیم‬

‫گرد آورنده ‪ :‬سرگروه تربیت بدنی آبیک‬
‫مصطفی قاسمیفرد‬

‫تاریخچه بسکتبال‬
‫‪‬‬

‫زادگاه بازی بسکتبال آمریکاست‪ .‬این بازی‬
‫در اوایل پاییز سال ‪ 1891‬میالدی توسط‬
‫شخص ی به نام جیمز نای اسمیت پایه‬
‫ریزی و ابداع شد‪ .‬اما‪ ،‬از قرن ها پیش در‬
‫میان ساکنان نقاط مختلف قاره آمریکا‪،‬‬
‫به ویژه آمریکای مرکزی و جنوبی انواعی از‬
‫بازی و مسابقه رایج بوده که کم و بیش‬
‫به بسکتبال شباهت داشته است‪.‬‬

‫سابقهء تاریخی‬
‫‪‬‬

‫در کشور آرژانتین‪ ،‬نوعی بازی سنتی و قدیمی در میان گله دار ها متداول‬
‫است که آن را (پاتو ‪ ) PATO‬می نامند‪ .‬در این بازی‪ ،‬دو تیم سوار بر اسب در میدانی وسیع به‬
‫تاخت و تاز می پردازند و هر تیم کوشش می کند‬
‫توپی را که شش حلقه (مانند دستگیره) بر بدنه آن هست‪ ،‬با پرتاب کردن و‬
‫پاس دادن به یاران خودی‪ ،‬به آن سوی میدان برساند و از حلقه و توری‬
‫سبدی که در انتهای میدان بر روی ستونی چوبی نصب شده‪ ،‬عبور دهد‪ .‬این‬
‫بازی تا حدی شبیه بسکتبال است‪ .‬اما شباهت بازی پوک تاپوک با ورزش‬
‫بسکتبال بیش از پیش است‪ .‬پوک تاپوک‪ ،‬در میان اقوام متمدن قارهء‬
‫آمریکای جنوبی و مرکزی رواج بسیار داشت‪ ،‬به ویژه اقوام مایا و تولتک (در‬
‫ناحیه مکزیک کنونی) این بازی را که با توپ و حلقه های ثابت در میدانی‬
‫وسیع انجام می شد‪ ،‬با عالقه و هیجان زیادی برگزار می کردند ‪.‬‬

‫‪BASKETBALL:‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫هر تيم از ‪ 12‬بازيكن تشكيل مي شود كه ‪ 5‬نفر‬
‫بازيكن اصلي و ‪ 7‬نفر ذخيره هستند‪ .‬تعداد‬
‫همراهان نيز ‪ 7‬نفر است‪ ،‬كه شامل‬
‫سرپرست‪ ،‬مربي‪ ،‬كمك مربي‪ ،‬پزشك‪،‬‬
‫ماساژور‪ ،‬مترجم و آمارگير است‪.‬‬
‫هدف هر دو تيم گذراندن توپ از حلقهء‬
‫حريف و نيز ممانعت از گل زدن تيم مقابل‬
‫است‪.‬‬
‫ابعاد زمين بسكتبال ‪ 28‬متر طول و ‪ 15‬متر‬
‫عرض مي باشد‪ ،‬عرض خطوط زمين ‪5‬‬
‫سانتيمتر است و به گونه اي رسم مي شود كه‬
‫كامال" قابل رو يت با شد‪.‬‬

:‫مهارتهاي پايه اي بسكتبال‬
(Body Balance) ‫تعادل يا توازن‬
(Ball Handing) ‫شيوهء نگهداري توپ‬
(Receiving and Passing) ‫پاس دادن و دريافت پاس‬
(Dribbling) ‫دريبل‬
(Shooting) ‫شوت‬
(Pivot) ‫چرخش‬
(Rebounding) ‫توپگيري از روي سبد يا ريباند‬
(Faking and Foot work) ‫فريب دادن وكار پا‬
(Chang of direction, Change of pace) ‫تغيير مسير و سرعت‬
(Screening) ‫سد كردن‬













‫شوت‪:‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬

‫در بسکتبال پرتاب توپ در حالتی که دست باالی‬
‫آرنج قرار گيرد‪ ،‬شوت نامیده می شود‪.‬‬
‫در زمان آموزش شوت‪ ،‬به ورزشکار توصیه می شود که به منظور اجرای‬
‫مطلوب مهارت‪ ،‬به ‪ 4‬ویژگی زیر توجه کامل داشته باشد‪:‬‬
‫تعادل‬
‫نگاه به هدف‬
‫قرارگيری آرنج دقیقا" زیر توپ‬
‫قرار گرفتن روبروی هدف و توجه کردن به ادامه حرکت‬

‫شوت جفت‪:‬‬

‫‪‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫امروزه شوت جفت رايجترين شوت در بسكتبال است‪.‬‬
‫وجه تمایز آن با سایر شوتها‪ ،‬جدا شدن از زمين و رها‬
‫کردن توپ درست قبل از رسیدن شوت کننده به اوج‬
‫پرش می باشد‪ .‬شوت جفت در پاسخ به نیاز برای کاهش‬
‫فاصله تا سبد توسعه یافته است‪.‬‬

‫شوت جفت دارای اهمیت است‪ ،‬به خاطر‪:‬‬

‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬
‫‪.5‬‬
‫‪.6‬‬

‫درگيری کمتر با بازیکنان حریف‬
‫مشکل بودن دفاع کردن از شوت جفت‬
‫سریع بودن‬
‫صرف انرژی کمتر‬
‫امکان کسب امتیاز از فواصل مختلف‬
‫غير قابل پیش بینی بودن زمان و جهت پریدن‬

‫‪ ‬آمار ثبت شده از مسابقات مختلف‪ ،‬نيز هر چه‬
‫بیشتر بر اهمیت این شوت تاکید می کنند‪:‬‬
‫‪ ALLSEN ‬در سال ‪ 1967‬دریافت که ‪ %67‬از نمونه ‪ 3180‬تالش گل ثبت‬
‫شده توسط ‪ ،NBA‬شوتهای جفت ‪ 2‬و ‪ 3‬امتیازی بوده است‪.‬‬
‫‪ ‬بر طبق آمار بازیهای بسکتبال جهان در سال ‪ ،1985‬درصد شوتهای جفت ‪3‬‬
‫امتیازی در دو گروه زنان و مردان بسیار باال بود؛ به گونه ای که در گروه‬
‫مردان درصد شوتهای جفت ‪ %47‬و در گروه زنان ‪ %34‬بود‪.‬‬
‫‪ ‬آمار مسابقات بسکتبال غرب آسیا نيز نشان می دهد که تیمهای برتر‪،‬‬
‫درصد شوتهای جفت ‪ 3‬امتیازی موفق بیشتری داشته اند‪.‬‬

‫نحوهء اجرا‪:‬‬

‫‪‬‬

‫پرش عمودی توپ را با‬
‫برای اجرای این مهارت ورزشکار باید‪ ،‬همزمان با یک ً‬
‫قوس ی بلند به طرف سبد پرتاب کند‪ .‬بدلیل فاصله نسبتا زیاد بازیکن از سبد‬
‫(پشت منطقه ‪ 3‬امتیازی) رساندن توپ به سبد تنها با استفاده از نيروی دستها‬
‫کار سختی است‪ .‬به همين دلیل بازیکن با خم کردن زانوها و سپس انجام یک‬
‫پرش عمودی نيرو را از پاها به دست پرتاب منتقل می کند‪ .‬و باعث می شود که‬
‫فرد بتواند توپ را به مسافت دورتری پرتاب کند‪.‬‬

‫‪ ‬نیازی نیست که بازیکن پرش بسیار بلندی انجام دهد زیرا‬
‫عالوه بر وارد کردن نيروی کافی به توپ‪ ،‬پرتاب توپ باید با‬
‫دقت باالیی همراه باشد تا به کسب امتیاز منجر شود‪ .‬پرش‬
‫اضافی بازیکن با کاهش دقت پرتاب او همراه می شود‪.‬‬

‫‪‬‬

‫بازیکن باید توپ را با قوس ی مناسب ( زاویه پرتاب مناسب ) به سمت سبد‬
‫پرتاب کند‪ .‬برای این منظورفرد توپ را از بين شانه ها و گوشها تا اندازه ای‬
‫باال می آورد که بتواند هدف (سبد) را از زیرآن مشاهده کند‪ .‬بهتر است که‬
‫دست پرتاب بازیکن نيرو را به زیر مرکز ثقل توپ وارد کند‪ ،‬تا توپ همراه با‬
‫یک چرخش زیرین )‪ (under spine‬به طرف سبد پرتاب شود‪ .‬آخرین‬
‫نقطه ای از دست بازیکن که با توپ تماس پیدا میکند‪ ،‬نوک انگشت میانه‬
‫دست پرتاب می باشد‪.‬‬

‫مراحل اجرای حرکت ‪:‬‬
‫‪ .1‬مرحلهء آمادگی‬
‫‪ .2‬مرحلهء پرتاب‬
‫‪ .3‬مرحلهء پس از پرتاب‬
‫)‪(3‬‬

‫)‪(2‬‬

‫)‪(1‬‬



Preparatory phase

‫چگونگی وضعیت مفاصل و‬
‫اندامها ‪:‬‬

‫‪ ‬فاصله پاها به اندازه عرض شانه و همراه با‬
‫اندکی اورشن مچ پا‬
‫‪ ‬به ميزان کمی دورس ي فلكشن مچ پا‬
‫‪ ‬فلکشن زانو (با انقباض اکسنتریک عضالت‬
‫بازکننده زانو)‬
‫‪ ‬فلکشن ران (با انقباض اکسنتریک عضالت‬
‫بازکننده ران)‬
‫‪ ‬به ميزان کمی فلکشن تنه‬

‫‪ ‬فلکشن آرنج ( در هردو دست)‬
‫‪ ‬فلکشن بازو ( در هردو دست)‬
‫‪ ‬پرونیشن ساعد (در دست پرتاب کننده)‬
‫‪ ‬حالت خنثی در ساعد دست راهنما (با انقباض استاتیک عضالت ساعد)‬
‫‪ ‬هایپراکستنشن مچ (در دست پرتاب کننده)‬
‫‪ ‬حالت خنثی در مچ دست راهنما (با انقباض استاتیک عضالت مچ دست)‬
‫‪ ‬آبداکشن انگشتان‬
‫‪ ‬اکستنشن شست‬
‫‪ ‬فلکشن انگشتان (با انقباض استاتیک عضالت انگشتان)‬

‫عضالت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫فلکشن زانو‬

‫چهارسررانی‬

‫‪--------‬‬

‫همسترینگ‬

‫پهن خارجی و پهن میانی‬
‫نیروهای داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫‪----------‬‬

‫فلکشن ران‬

‫راست قدامی‪ -‬خیاطه‪-‬‬
‫کشنده پهن نیام‪ -‬شانه ای‬

‫نزدیک کننده دراز و‬
‫کوتاه‪ -‬راست داخلی‬

‫همسترینگ‬

‫کشنده پهن نیام و شانه ای‬
‫دور شدن و نزدیک شدن ران را‬
‫خنثی میکنند‬

‫عضالت شکمی و‬
‫بازکننده های ستون‬
‫فقرات برای ثابت کردن‬
‫لگن‬

‫فلکشن بازو‬

‫بخش قدامی دلتوئید‪-‬بخش‬
‫ترقوه ای سینه ای بزرگ‬

‫غرابی بازویی‬

‫فلکشن آرنج‬

‫دوسر بازویی‪ -‬بازویی قدامی‪-‬‬
‫بازویی زنداعالیی‬

‫‪--------‬‬

‫پرونیشن‬
‫ساعد‬

‫مربع درون گرداننده‪-‬‬
‫درون گرداننده مدور‬

‫بازویی‪-‬زنداعالیی‬

‫سوپینیتورها‬

‫اکستنشن‬
‫مچ‬

‫باز کننده مچ دستی بلند و‬
‫کوتاه‬

‫بازکننده مشترک‬
‫انگشتان و بازکننده‬
‫درازشست‬

‫خم کننده های مچ‬

‫وضعیت‬

‫پشتی بزرگ‬
‫گرد بزرگ‬
‫سه سر بازویی‬
‫سه گوش آرنجی‬

‫تحت خاری و گردکوچک‬
‫چرخش داخلی دالی قدامی و‬
‫سینه ای بزرگ را خنثی میکنند‬

‫ذوزنقه و تحت‬
‫ترقوه ای‬

‫پرونیتورها حرکت‬
‫سوپینیشن دوسر را خنثی‬
‫میکنند‬

‫‪---------‬‬

‫سه سرو سه گوش آرنجی تمایل‬
‫به خم کردن درون گرداننده‬
‫مدور را خنثی می کنند‬

‫‪----------‬‬

‫‪------‬‬

‫‪----------‬‬

Throw

phase

‫‪ ‬چگونگی وضعیت مفاصل و اندامها ‪:‬‬
‫‪ ‬حرکات دست پرتاب ‪:‬‬
‫‪ .1‬فلکشن بازو‬
‫‪ .2‬هایپرفلکشن مچ دست‬
‫‪ .3‬اکستنشن آرنج‬
‫‪ .4‬اکستنشن مچ و پرونیشن ساعد‬
‫(حفظ حالت)‬

‫‪ ‬حرکات دست راهنما‪:‬‬
‫‪ .1‬اکستنشن آرنج‬
‫‪ .2‬فلکشن بازو‬

‫‪ ‬حرکات پا‪:‬‬

‫‪ .1‬پلنتارفلکشن مچ پا‬
‫‪ .2‬اکستنشن زانو‬
‫‪ .3‬اکستنشن ران‬
‫‪ .4‬فلکشن انگشتان پا‬

‫عضالت درگير در مرحله پرتاب (اندام فوقانی)‬
‫عضالت‬
‫وضعیت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫بخش قدامی دلتوئید‪-‬‬
‫بخش ترقوه ای سینه‬
‫ای بزرگ‬

‫غرابی بازویی‬

‫پشتی بزرگ‬

‫تحت خاری و گرد کوچک‬
‫چرخش داخلی دالی‬
‫قدامی و سینه ای بزرگ‬
‫را خنثی میکنند‬

‫اکستنشن آرنج‬

‫سه سر بازویی‬

‫سه گوش آرنجی‬

‫دوسر‪ -‬بازویی قدامی‪-‬‬
‫بازویی زند اعالیی‬

‫‪----------‬‬

‫سینه ای بزرگ (بخش‬
‫جناغی) و پشتی بزرگ‬
‫چرخش داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫فلکشن مچ‬

‫زنداسفلی قدامی‪-‬‬
‫زنداعالیی قدامی‪-‬‬

‫تاکننده درازشست‪-‬‬
‫دورکننده درازشست‬
‫تاکننده عمقی و سطحی‬
‫انگشتان‬

‫بازکننده های مچ‬
‫دست‬

‫بازکننده های مچ دست از‬
‫خم شدن انگشتان‬
‫جلوگیری میکنند‬

‫‪--------‬‬

‫سینه ای کوچک‪-‬‬
‫تحت ترقوه ای‪-‬‬
‫ذوزنقه ‪4‬‬

‫دندانه ای بزرگ عمل‬
‫نزدیک کننده گی متوازی‬
‫االضالع و ذوزنقه را خنثی‬
‫میکند‬

‫فلکشن بازو‬

‫کشش باالیی‬
‫کتف‬
‫چرخش باالیی‬
‫کتف‬

‫کف دستی طویل‬

‫گوشه ای‪ -‬ذوزنقه‬
‫(‪1‬و‪-)2‬متوازی‬
‫االضالع‬
‫ذوزنقه (‪2‬و‪-)4‬‬
‫دندانه ای قدامی‬

‫جناغی‪-‬چنبری‬

‫پستانی‬
‫‪----------‬‬

‫متوازی االضالع‪-‬‬
‫سینه ای کوچک‬

‫‪----------‬‬

‫ذوزنقه و تحت‬
‫ترقوه ای‬

‫‪----------‬‬

‫‪----------‬‬

‫عضالت درگير در مرحله پرتاب (اندام تحتانی)‬
‫عضالت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫وضعیت‬
‫اکستنشن زانو‬

‫چهارسررانی‬

‫همسترینگ‪-‬‬

‫اکستنشن ران‬

‫سرینی بزرگ‬

‫پالنتارفلکشن‬
‫مچ پا‬

‫دوقلو –نعلی‪-‬‬
‫نازک نئ بلند‬

‫فلکشن‬
‫انگشتان‬

‫تاکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬‬
‫تاکننده بلند شست‬

‫‪---------‬‬

‫همسترینگ‬

‫پهن خارجی وپهن میانی‬
‫نیروهای داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫عضالت شکمی ثابت‬
‫کننده لگن در برابر‬
‫کشش عضله راست‬
‫رانی میباشند‬

‫‪-----------‬‬

‫چهارسررانی‬

‫‪------------‬‬

‫عضالت شکمی و‬
‫بازکننده های‬
‫ستون فقرات برای‬
‫ثابت کردن لگن‬

‫ساقی خلفی‪-‬نازک نئ‬
‫کوتاه‪-‬تاکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬تاکننده‬
‫بلند انگشت شست‬

‫ساقی قدامی‪-‬‬
‫نازک نئ طرف‬
‫بازکننده بلند‬
‫انگشتان‬

‫نازک نئ بلند و کوتاه از‬
‫یک طرف و ساقی خلفی از‬
‫طرف دیگر کشش یکدیگر‬
‫را درتمایل پا به سمت‬
‫خارج و داخل خنثی‬
‫میکنند‬

‫‪---------‬‬

‫بین استخوانی کف‬
‫پائی‬

‫بازکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬‬
‫بازکننده بلند‬
‫شست‬

‫‪-----------‬‬

‫‪----------‬‬

Recovery

phase

‫‪ ‬اين مرحله از زماني شروع مي شود كه شوت كننده‬
‫پس از پرش عمودي و پرتاب توپ به طرف زمين‬
‫سقوط مي كند‪ .‬درآخرين لحظهء پرتاب (فلكشن‬
‫مچ دست پرتاب كننده) دست راهنما از توپ جدا‬
‫شده و با اكستنشن بازو به طرف پايين حركت مي‬
‫كند‪ .‬پس از رها شدن توپ‪ ،‬دست پرتاب كننده با‬
‫برگشت از حالت فلكشن مچ‪ ،‬همراه با اكستنشن‬
‫بازو به پايين مي افتد‪.‬‬
‫‪ ‬براي كاهش فشار ناش ي از سقوط در لحظهء‬
‫رسيدن به زمين فرد زانوها را خم مي كند و به‬
‫وضعيت تعادلي اوليه بر مي گردد‪.‬‬

‫تجزیهء و تحلیل بیومکانیکی شوت جفت‬

‫اهمیت علم بیومکانیک‬
‫‪ ‬امروز هیچ کس حتی کسانی که فقط ورزش را بخاطر ورزش نه بخاطراهداف‬
‫قهرمانی در رقابتهای رسمی انجام می دهند‪ .‬نمی توانند منکر‬
‫‪ ‬ارزش روش های علمی در باال بردن سطح تکنیک‪ ،‬تاکتیک و بطورکلی کیفیت تیم ها‬
‫در هر نوع ورزش ی باشند‪.‬‬
‫‪ ‬در بسکتبال‪ ،‬اجرای صحیح مهارت ها وابسته به رعایت اصول و‬
‫قوانين علمی متکی بر اصول مکانیکی و بیو مکانیکی است‪.‬‬
‫‪ ‬دقت و سرعت نيز از عواملی هستند که در این رشته نقش مهمی ایفاء می کنند‪.‬‬

‫‪ ‬علم بیومکانیک علمی است که نیروهای داخلی و خارجی‬
‫اثر گذار بر بدن انسان را مورد مطالعه قرار داده و اثرات‬
‫حاصل را بررس ی می کند‪.‬‬
‫‪‬‬

‫علم مذکور در دو حوزهء کینماتیک وکینتیکقابل مطالعه است‪:‬‬

‫_در کینماتیک‬
‫حرکت جسم بدون در نظر گرفتن علت بوجود آورنده (به طور مشخص تر‬
‫پارامترهای فضایی و زمانی)‬
‫_در کینتیک‬
‫علت بوجود آورنده حرکت (عمدتا" عامل نيرو) را مورد مطالعه قرار می‬
‫دهد‪.‬‬

‫‪‬‬

‫در تحلیل بیومکانیکی با شناسایی عناصر اصلی در اجرای مهارت‬
‫به کشف راهبردهای مفید با هدف تاثير پذیر نمودن اجرا تاکید‬
‫می شود‪ .‬همچنين به منظور دستیابی به مدارج باالی کیفیت در‬
‫اجرای صحیح و یا اصالح اجرای حرکت‪ ،‬توجه به فاکتورهای‬
‫کینماتیکی و کینتیکی در کنار اجرای صحیح و مناسب مهارت‬
‫ورزش ی برای مربیان نقش مهم و حیاتی پیدا نموده است‪ ،‬با بهره‬
‫گيری از نتایج بررس ی های بیومکانیکی مربیان می توانند با هدایت‬
‫و پرورش ورزشکاران نخبه و قهرمان به موفقیت های چشمگيری‬
‫نائل شوند‪.‬‬

‫قانون اول نیوتن‪:‬‬

‫‪ ‬اگر به جسمی نيرویی وارد نشود و یا برایند نيروهای وارد‬
‫به جسم برابر صفر شوند‪ .‬جسم در حال سکون باقی‬
‫می ماند و یا تمایل به حفظ حالت اولیه خود دارد‪.‬‬
‫‪ ‬بنابراین تا هنگامیکه نيرویی از طرف عضالت فرد‬
‫پرتاب کننده به توپ وارد نشود‪ ،‬توپ در حالت سکون باقی خواهد ماند‪ .‬از طرف دیگر پس از‬
‫اعمال نيرو توسط بازیکن و پرتاب توپ اگر نيروهای بازدارنده (جاذبه ‪ ،‬مقاومت هوا و ‪)...‬‬
‫وارد عمل نشوند‪ ،‬توپ تمایل دارد که به حرکت رو به باالی خود ادامه دهد‪.‬‬

‫قانون دوم نیوتن‪:‬‬

‫‪a = F/m‬‬

‫‪ ‬شتابی که توپ پس از جدا شدن از دست بازیکن به خود می گيرد‪ ،‬با نيرویی که فرد وارد می‬
‫کند نسبت مستقیم و با جرم توپ نسبت عکس دارد‪.‬‬
‫‪ ‬بنابراین به دلیل ثابت بودن جرم توپ‪ ،‬برای افزایش شتاب و درنیجه افزایش سرعت باید‬
‫نيرو را افزایش داد‪.‬‬

‫قانون سوم نیوتن‪:‬‬
‫‪ ‬هر عملی را عکس العملی است هم اندازه و در جهت مخالف‪ .‬در هنگامی که فرد‬
‫برای انجام پرش عمودی پاهای خود را به زمين می فشارد (به زمين نيرو وارد می‬
‫کند) نيرویی از طرف زمين به فرد وارد می شود که به انجام پرش فرد کمک میکند‪.‬‬

‫تبدیل انرژی پتانسیل به انرژی جنبش ی‪:‬‬
‫‪ ‬فرد پرتاب کننده برای اجرای پرش عمودی زانوها را خم کرده و تنه را اندکی به جلو‬
‫متمایل می کند‪ .‬با این کار در واقع فرد همانند یک فنر جمع شده انرژی پتانسیل را‬
‫در بدن خود ذخيره کرده سپس با بازکردن زانوها و تنه و کشیدن دستها به باال‬
‫همانند فنری که باز می شود‪ ،‬این انرژی پتانسیل را به انرژی جنبش ی تبدیل میکند‬
‫و پرش عمودی را انجام می دهد‪.‬‬

‫‪ ‬قوانين مربوط به پرتابه‪:‬‬
‫‪ ‬زاویه پرتاب‪:‬‬
‫طبق تحقیقات انجام‬
‫شده بهترین زاویه‬
‫پرتاب برای شوت جفت‬
‫در بسکتبال در‬
‫دامنه ‪ 50‬تا ‪ 55‬درجه‬
‫می باشد که به ارتفاع‬
‫قد بازیکن بستگی دارد‪.‬‬

‫‪ ‬قوانين مربوط به‬
‫‪:‬‬
‫پرتابه‬
‫زاویهء پرتاب‪:‬‬
‫‪‬‬

‫طبق تحقیقات انجام شده بهترین زاویه تاب برای شوت جفت در‬
‫بسکتبال در دامنه ‪ 50‬تا ‪ 55‬درجه می باشد که به ارتفاع قد‬
‫بازیکن بستگی دارد‪.‬‬

‫‪ ‬سرعت پرتاب‪:‬‬
‫‪V sina = d / t‬‬

‫طبق فرمول با توجه به فاصله بازیکن از سبد تعیين‬
‫می شود‪.‬‬
‫*نکته مهم این است که سرعت مناسب باید همراه با‬
‫دقت باال انتخاب شود‪*.‬‬

‫نيروهای بازدارنده‪:‬‬

‫نيروی جاذبه زمين‪:‬‬

‫نيروی مقاومت هوا‪:‬‬

‫این نيرو با حرکت رو به باالی فرد در‬
‫هنگام پرش و با حرکت رو به باالی‬
‫توپ در هنگام پرتاب‬
‫مخالفت می کند‪.‬‬

‫این نيرو با حرکت رو به جلوی‬
‫توپ (حرکت افقی )‬
‫مخالفت می کند‪.‬‬

‫‪ ‬مرکز ثقل و تعادل‪:‬‬
‫َ‬
‫در مورد توپ نيروی وارد شده توسط دست بازیکن‪ ،‬تقریبا به پایين تر از مرکز ثقل وارد می شود‪،‬‬
‫که به دلیل دادن قوس به مسير حرکت توپ می باشد‪.‬‬
‫در مورد بازیکن فرد با باز کردن پاها به اندازه عرض شانه‪ ،‬سطح اتکای خود را افزایش داده و با‬
‫خم کردن زانوها مرکز ثقلش را پایين می آورد‪ .‬که هر دو کار باعث افزایش تعادل و در نتیجه‬
‫افزایش دقت پرتاب می شوند‪.‬‬

‫با آرزوی موفقیت برای شما‬


Slide 3

‫بسم اهلل الرحمن الرحیم‬

‫گرد آورنده ‪ :‬سرگروه تربیت بدنی آبیک‬
‫مصطفی قاسمیفرد‬

‫تاریخچه بسکتبال‬
‫‪‬‬

‫زادگاه بازی بسکتبال آمریکاست‪ .‬این بازی‬
‫در اوایل پاییز سال ‪ 1891‬میالدی توسط‬
‫شخص ی به نام جیمز نای اسمیت پایه‬
‫ریزی و ابداع شد‪ .‬اما‪ ،‬از قرن ها پیش در‬
‫میان ساکنان نقاط مختلف قاره آمریکا‪،‬‬
‫به ویژه آمریکای مرکزی و جنوبی انواعی از‬
‫بازی و مسابقه رایج بوده که کم و بیش‬
‫به بسکتبال شباهت داشته است‪.‬‬

‫سابقهء تاریخی‬
‫‪‬‬

‫در کشور آرژانتین‪ ،‬نوعی بازی سنتی و قدیمی در میان گله دار ها متداول‬
‫است که آن را (پاتو ‪ ) PATO‬می نامند‪ .‬در این بازی‪ ،‬دو تیم سوار بر اسب در میدانی وسیع به‬
‫تاخت و تاز می پردازند و هر تیم کوشش می کند‬
‫توپی را که شش حلقه (مانند دستگیره) بر بدنه آن هست‪ ،‬با پرتاب کردن و‬
‫پاس دادن به یاران خودی‪ ،‬به آن سوی میدان برساند و از حلقه و توری‬
‫سبدی که در انتهای میدان بر روی ستونی چوبی نصب شده‪ ،‬عبور دهد‪ .‬این‬
‫بازی تا حدی شبیه بسکتبال است‪ .‬اما شباهت بازی پوک تاپوک با ورزش‬
‫بسکتبال بیش از پیش است‪ .‬پوک تاپوک‪ ،‬در میان اقوام متمدن قارهء‬
‫آمریکای جنوبی و مرکزی رواج بسیار داشت‪ ،‬به ویژه اقوام مایا و تولتک (در‬
‫ناحیه مکزیک کنونی) این بازی را که با توپ و حلقه های ثابت در میدانی‬
‫وسیع انجام می شد‪ ،‬با عالقه و هیجان زیادی برگزار می کردند ‪.‬‬

‫‪BASKETBALL:‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫هر تيم از ‪ 12‬بازيكن تشكيل مي شود كه ‪ 5‬نفر‬
‫بازيكن اصلي و ‪ 7‬نفر ذخيره هستند‪ .‬تعداد‬
‫همراهان نيز ‪ 7‬نفر است‪ ،‬كه شامل‬
‫سرپرست‪ ،‬مربي‪ ،‬كمك مربي‪ ،‬پزشك‪،‬‬
‫ماساژور‪ ،‬مترجم و آمارگير است‪.‬‬
‫هدف هر دو تيم گذراندن توپ از حلقهء‬
‫حريف و نيز ممانعت از گل زدن تيم مقابل‬
‫است‪.‬‬
‫ابعاد زمين بسكتبال ‪ 28‬متر طول و ‪ 15‬متر‬
‫عرض مي باشد‪ ،‬عرض خطوط زمين ‪5‬‬
‫سانتيمتر است و به گونه اي رسم مي شود كه‬
‫كامال" قابل رو يت با شد‪.‬‬

:‫مهارتهاي پايه اي بسكتبال‬
(Body Balance) ‫تعادل يا توازن‬
(Ball Handing) ‫شيوهء نگهداري توپ‬
(Receiving and Passing) ‫پاس دادن و دريافت پاس‬
(Dribbling) ‫دريبل‬
(Shooting) ‫شوت‬
(Pivot) ‫چرخش‬
(Rebounding) ‫توپگيري از روي سبد يا ريباند‬
(Faking and Foot work) ‫فريب دادن وكار پا‬
(Chang of direction, Change of pace) ‫تغيير مسير و سرعت‬
(Screening) ‫سد كردن‬













‫شوت‪:‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬

‫در بسکتبال پرتاب توپ در حالتی که دست باالی‬
‫آرنج قرار گيرد‪ ،‬شوت نامیده می شود‪.‬‬
‫در زمان آموزش شوت‪ ،‬به ورزشکار توصیه می شود که به منظور اجرای‬
‫مطلوب مهارت‪ ،‬به ‪ 4‬ویژگی زیر توجه کامل داشته باشد‪:‬‬
‫تعادل‬
‫نگاه به هدف‬
‫قرارگيری آرنج دقیقا" زیر توپ‬
‫قرار گرفتن روبروی هدف و توجه کردن به ادامه حرکت‬

‫شوت جفت‪:‬‬

‫‪‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫امروزه شوت جفت رايجترين شوت در بسكتبال است‪.‬‬
‫وجه تمایز آن با سایر شوتها‪ ،‬جدا شدن از زمين و رها‬
‫کردن توپ درست قبل از رسیدن شوت کننده به اوج‬
‫پرش می باشد‪ .‬شوت جفت در پاسخ به نیاز برای کاهش‬
‫فاصله تا سبد توسعه یافته است‪.‬‬

‫شوت جفت دارای اهمیت است‪ ،‬به خاطر‪:‬‬

‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬
‫‪.5‬‬
‫‪.6‬‬

‫درگيری کمتر با بازیکنان حریف‬
‫مشکل بودن دفاع کردن از شوت جفت‬
‫سریع بودن‬
‫صرف انرژی کمتر‬
‫امکان کسب امتیاز از فواصل مختلف‬
‫غير قابل پیش بینی بودن زمان و جهت پریدن‬

‫‪ ‬آمار ثبت شده از مسابقات مختلف‪ ،‬نيز هر چه‬
‫بیشتر بر اهمیت این شوت تاکید می کنند‪:‬‬
‫‪ ALLSEN ‬در سال ‪ 1967‬دریافت که ‪ %67‬از نمونه ‪ 3180‬تالش گل ثبت‬
‫شده توسط ‪ ،NBA‬شوتهای جفت ‪ 2‬و ‪ 3‬امتیازی بوده است‪.‬‬
‫‪ ‬بر طبق آمار بازیهای بسکتبال جهان در سال ‪ ،1985‬درصد شوتهای جفت ‪3‬‬
‫امتیازی در دو گروه زنان و مردان بسیار باال بود؛ به گونه ای که در گروه‬
‫مردان درصد شوتهای جفت ‪ %47‬و در گروه زنان ‪ %34‬بود‪.‬‬
‫‪ ‬آمار مسابقات بسکتبال غرب آسیا نيز نشان می دهد که تیمهای برتر‪،‬‬
‫درصد شوتهای جفت ‪ 3‬امتیازی موفق بیشتری داشته اند‪.‬‬

‫نحوهء اجرا‪:‬‬

‫‪‬‬

‫پرش عمودی توپ را با‬
‫برای اجرای این مهارت ورزشکار باید‪ ،‬همزمان با یک ً‬
‫قوس ی بلند به طرف سبد پرتاب کند‪ .‬بدلیل فاصله نسبتا زیاد بازیکن از سبد‬
‫(پشت منطقه ‪ 3‬امتیازی) رساندن توپ به سبد تنها با استفاده از نيروی دستها‬
‫کار سختی است‪ .‬به همين دلیل بازیکن با خم کردن زانوها و سپس انجام یک‬
‫پرش عمودی نيرو را از پاها به دست پرتاب منتقل می کند‪ .‬و باعث می شود که‬
‫فرد بتواند توپ را به مسافت دورتری پرتاب کند‪.‬‬

‫‪ ‬نیازی نیست که بازیکن پرش بسیار بلندی انجام دهد زیرا‬
‫عالوه بر وارد کردن نيروی کافی به توپ‪ ،‬پرتاب توپ باید با‬
‫دقت باالیی همراه باشد تا به کسب امتیاز منجر شود‪ .‬پرش‬
‫اضافی بازیکن با کاهش دقت پرتاب او همراه می شود‪.‬‬

‫‪‬‬

‫بازیکن باید توپ را با قوس ی مناسب ( زاویه پرتاب مناسب ) به سمت سبد‬
‫پرتاب کند‪ .‬برای این منظورفرد توپ را از بين شانه ها و گوشها تا اندازه ای‬
‫باال می آورد که بتواند هدف (سبد) را از زیرآن مشاهده کند‪ .‬بهتر است که‬
‫دست پرتاب بازیکن نيرو را به زیر مرکز ثقل توپ وارد کند‪ ،‬تا توپ همراه با‬
‫یک چرخش زیرین )‪ (under spine‬به طرف سبد پرتاب شود‪ .‬آخرین‬
‫نقطه ای از دست بازیکن که با توپ تماس پیدا میکند‪ ،‬نوک انگشت میانه‬
‫دست پرتاب می باشد‪.‬‬

‫مراحل اجرای حرکت ‪:‬‬
‫‪ .1‬مرحلهء آمادگی‬
‫‪ .2‬مرحلهء پرتاب‬
‫‪ .3‬مرحلهء پس از پرتاب‬
‫)‪(3‬‬

‫)‪(2‬‬

‫)‪(1‬‬



Preparatory phase

‫چگونگی وضعیت مفاصل و‬
‫اندامها ‪:‬‬

‫‪ ‬فاصله پاها به اندازه عرض شانه و همراه با‬
‫اندکی اورشن مچ پا‬
‫‪ ‬به ميزان کمی دورس ي فلكشن مچ پا‬
‫‪ ‬فلکشن زانو (با انقباض اکسنتریک عضالت‬
‫بازکننده زانو)‬
‫‪ ‬فلکشن ران (با انقباض اکسنتریک عضالت‬
‫بازکننده ران)‬
‫‪ ‬به ميزان کمی فلکشن تنه‬

‫‪ ‬فلکشن آرنج ( در هردو دست)‬
‫‪ ‬فلکشن بازو ( در هردو دست)‬
‫‪ ‬پرونیشن ساعد (در دست پرتاب کننده)‬
‫‪ ‬حالت خنثی در ساعد دست راهنما (با انقباض استاتیک عضالت ساعد)‬
‫‪ ‬هایپراکستنشن مچ (در دست پرتاب کننده)‬
‫‪ ‬حالت خنثی در مچ دست راهنما (با انقباض استاتیک عضالت مچ دست)‬
‫‪ ‬آبداکشن انگشتان‬
‫‪ ‬اکستنشن شست‬
‫‪ ‬فلکشن انگشتان (با انقباض استاتیک عضالت انگشتان)‬

‫عضالت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫فلکشن زانو‬

‫چهارسررانی‬

‫‪--------‬‬

‫همسترینگ‬

‫پهن خارجی و پهن میانی‬
‫نیروهای داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫‪----------‬‬

‫فلکشن ران‬

‫راست قدامی‪ -‬خیاطه‪-‬‬
‫کشنده پهن نیام‪ -‬شانه ای‬

‫نزدیک کننده دراز و‬
‫کوتاه‪ -‬راست داخلی‬

‫همسترینگ‬

‫کشنده پهن نیام و شانه ای‬
‫دور شدن و نزدیک شدن ران را‬
‫خنثی میکنند‬

‫عضالت شکمی و‬
‫بازکننده های ستون‬
‫فقرات برای ثابت کردن‬
‫لگن‬

‫فلکشن بازو‬

‫بخش قدامی دلتوئید‪-‬بخش‬
‫ترقوه ای سینه ای بزرگ‬

‫غرابی بازویی‬

‫فلکشن آرنج‬

‫دوسر بازویی‪ -‬بازویی قدامی‪-‬‬
‫بازویی زنداعالیی‬

‫‪--------‬‬

‫پرونیشن‬
‫ساعد‬

‫مربع درون گرداننده‪-‬‬
‫درون گرداننده مدور‬

‫بازویی‪-‬زنداعالیی‬

‫سوپینیتورها‬

‫اکستنشن‬
‫مچ‬

‫باز کننده مچ دستی بلند و‬
‫کوتاه‬

‫بازکننده مشترک‬
‫انگشتان و بازکننده‬
‫درازشست‬

‫خم کننده های مچ‬

‫وضعیت‬

‫پشتی بزرگ‬
‫گرد بزرگ‬
‫سه سر بازویی‬
‫سه گوش آرنجی‬

‫تحت خاری و گردکوچک‬
‫چرخش داخلی دالی قدامی و‬
‫سینه ای بزرگ را خنثی میکنند‬

‫ذوزنقه و تحت‬
‫ترقوه ای‬

‫پرونیتورها حرکت‬
‫سوپینیشن دوسر را خنثی‬
‫میکنند‬

‫‪---------‬‬

‫سه سرو سه گوش آرنجی تمایل‬
‫به خم کردن درون گرداننده‬
‫مدور را خنثی می کنند‬

‫‪----------‬‬

‫‪------‬‬

‫‪----------‬‬

Throw

phase

‫‪ ‬چگونگی وضعیت مفاصل و اندامها ‪:‬‬
‫‪ ‬حرکات دست پرتاب ‪:‬‬
‫‪ .1‬فلکشن بازو‬
‫‪ .2‬هایپرفلکشن مچ دست‬
‫‪ .3‬اکستنشن آرنج‬
‫‪ .4‬اکستنشن مچ و پرونیشن ساعد‬
‫(حفظ حالت)‬

‫‪ ‬حرکات دست راهنما‪:‬‬
‫‪ .1‬اکستنشن آرنج‬
‫‪ .2‬فلکشن بازو‬

‫‪ ‬حرکات پا‪:‬‬

‫‪ .1‬پلنتارفلکشن مچ پا‬
‫‪ .2‬اکستنشن زانو‬
‫‪ .3‬اکستنشن ران‬
‫‪ .4‬فلکشن انگشتان پا‬

‫عضالت درگير در مرحله پرتاب (اندام فوقانی)‬
‫عضالت‬
‫وضعیت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫بخش قدامی دلتوئید‪-‬‬
‫بخش ترقوه ای سینه‬
‫ای بزرگ‬

‫غرابی بازویی‬

‫پشتی بزرگ‬

‫تحت خاری و گرد کوچک‬
‫چرخش داخلی دالی‬
‫قدامی و سینه ای بزرگ‬
‫را خنثی میکنند‬

‫اکستنشن آرنج‬

‫سه سر بازویی‬

‫سه گوش آرنجی‬

‫دوسر‪ -‬بازویی قدامی‪-‬‬
‫بازویی زند اعالیی‬

‫‪----------‬‬

‫سینه ای بزرگ (بخش‬
‫جناغی) و پشتی بزرگ‬
‫چرخش داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫فلکشن مچ‬

‫زنداسفلی قدامی‪-‬‬
‫زنداعالیی قدامی‪-‬‬

‫تاکننده درازشست‪-‬‬
‫دورکننده درازشست‬
‫تاکننده عمقی و سطحی‬
‫انگشتان‬

‫بازکننده های مچ‬
‫دست‬

‫بازکننده های مچ دست از‬
‫خم شدن انگشتان‬
‫جلوگیری میکنند‬

‫‪--------‬‬

‫سینه ای کوچک‪-‬‬
‫تحت ترقوه ای‪-‬‬
‫ذوزنقه ‪4‬‬

‫دندانه ای بزرگ عمل‬
‫نزدیک کننده گی متوازی‬
‫االضالع و ذوزنقه را خنثی‬
‫میکند‬

‫فلکشن بازو‬

‫کشش باالیی‬
‫کتف‬
‫چرخش باالیی‬
‫کتف‬

‫کف دستی طویل‬

‫گوشه ای‪ -‬ذوزنقه‬
‫(‪1‬و‪-)2‬متوازی‬
‫االضالع‬
‫ذوزنقه (‪2‬و‪-)4‬‬
‫دندانه ای قدامی‬

‫جناغی‪-‬چنبری‬

‫پستانی‬
‫‪----------‬‬

‫متوازی االضالع‪-‬‬
‫سینه ای کوچک‬

‫‪----------‬‬

‫ذوزنقه و تحت‬
‫ترقوه ای‬

‫‪----------‬‬

‫‪----------‬‬

‫عضالت درگير در مرحله پرتاب (اندام تحتانی)‬
‫عضالت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫وضعیت‬
‫اکستنشن زانو‬

‫چهارسررانی‬

‫همسترینگ‪-‬‬

‫اکستنشن ران‬

‫سرینی بزرگ‬

‫پالنتارفلکشن‬
‫مچ پا‬

‫دوقلو –نعلی‪-‬‬
‫نازک نئ بلند‬

‫فلکشن‬
‫انگشتان‬

‫تاکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬‬
‫تاکننده بلند شست‬

‫‪---------‬‬

‫همسترینگ‬

‫پهن خارجی وپهن میانی‬
‫نیروهای داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫عضالت شکمی ثابت‬
‫کننده لگن در برابر‬
‫کشش عضله راست‬
‫رانی میباشند‬

‫‪-----------‬‬

‫چهارسررانی‬

‫‪------------‬‬

‫عضالت شکمی و‬
‫بازکننده های‬
‫ستون فقرات برای‬
‫ثابت کردن لگن‬

‫ساقی خلفی‪-‬نازک نئ‬
‫کوتاه‪-‬تاکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬تاکننده‬
‫بلند انگشت شست‬

‫ساقی قدامی‪-‬‬
‫نازک نئ طرف‬
‫بازکننده بلند‬
‫انگشتان‬

‫نازک نئ بلند و کوتاه از‬
‫یک طرف و ساقی خلفی از‬
‫طرف دیگر کشش یکدیگر‬
‫را درتمایل پا به سمت‬
‫خارج و داخل خنثی‬
‫میکنند‬

‫‪---------‬‬

‫بین استخوانی کف‬
‫پائی‬

‫بازکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬‬
‫بازکننده بلند‬
‫شست‬

‫‪-----------‬‬

‫‪----------‬‬

Recovery

phase

‫‪ ‬اين مرحله از زماني شروع مي شود كه شوت كننده‬
‫پس از پرش عمودي و پرتاب توپ به طرف زمين‬
‫سقوط مي كند‪ .‬درآخرين لحظهء پرتاب (فلكشن‬
‫مچ دست پرتاب كننده) دست راهنما از توپ جدا‬
‫شده و با اكستنشن بازو به طرف پايين حركت مي‬
‫كند‪ .‬پس از رها شدن توپ‪ ،‬دست پرتاب كننده با‬
‫برگشت از حالت فلكشن مچ‪ ،‬همراه با اكستنشن‬
‫بازو به پايين مي افتد‪.‬‬
‫‪ ‬براي كاهش فشار ناش ي از سقوط در لحظهء‬
‫رسيدن به زمين فرد زانوها را خم مي كند و به‬
‫وضعيت تعادلي اوليه بر مي گردد‪.‬‬

‫تجزیهء و تحلیل بیومکانیکی شوت جفت‬

‫اهمیت علم بیومکانیک‬
‫‪ ‬امروز هیچ کس حتی کسانی که فقط ورزش را بخاطر ورزش نه بخاطراهداف‬
‫قهرمانی در رقابتهای رسمی انجام می دهند‪ .‬نمی توانند منکر‬
‫‪ ‬ارزش روش های علمی در باال بردن سطح تکنیک‪ ،‬تاکتیک و بطورکلی کیفیت تیم ها‬
‫در هر نوع ورزش ی باشند‪.‬‬
‫‪ ‬در بسکتبال‪ ،‬اجرای صحیح مهارت ها وابسته به رعایت اصول و‬
‫قوانين علمی متکی بر اصول مکانیکی و بیو مکانیکی است‪.‬‬
‫‪ ‬دقت و سرعت نيز از عواملی هستند که در این رشته نقش مهمی ایفاء می کنند‪.‬‬

‫‪ ‬علم بیومکانیک علمی است که نیروهای داخلی و خارجی‬
‫اثر گذار بر بدن انسان را مورد مطالعه قرار داده و اثرات‬
‫حاصل را بررس ی می کند‪.‬‬
‫‪‬‬

‫علم مذکور در دو حوزهء کینماتیک وکینتیکقابل مطالعه است‪:‬‬

‫_در کینماتیک‬
‫حرکت جسم بدون در نظر گرفتن علت بوجود آورنده (به طور مشخص تر‬
‫پارامترهای فضایی و زمانی)‬
‫_در کینتیک‬
‫علت بوجود آورنده حرکت (عمدتا" عامل نيرو) را مورد مطالعه قرار می‬
‫دهد‪.‬‬

‫‪‬‬

‫در تحلیل بیومکانیکی با شناسایی عناصر اصلی در اجرای مهارت‬
‫به کشف راهبردهای مفید با هدف تاثير پذیر نمودن اجرا تاکید‬
‫می شود‪ .‬همچنين به منظور دستیابی به مدارج باالی کیفیت در‬
‫اجرای صحیح و یا اصالح اجرای حرکت‪ ،‬توجه به فاکتورهای‬
‫کینماتیکی و کینتیکی در کنار اجرای صحیح و مناسب مهارت‬
‫ورزش ی برای مربیان نقش مهم و حیاتی پیدا نموده است‪ ،‬با بهره‬
‫گيری از نتایج بررس ی های بیومکانیکی مربیان می توانند با هدایت‬
‫و پرورش ورزشکاران نخبه و قهرمان به موفقیت های چشمگيری‬
‫نائل شوند‪.‬‬

‫قانون اول نیوتن‪:‬‬

‫‪ ‬اگر به جسمی نيرویی وارد نشود و یا برایند نيروهای وارد‬
‫به جسم برابر صفر شوند‪ .‬جسم در حال سکون باقی‬
‫می ماند و یا تمایل به حفظ حالت اولیه خود دارد‪.‬‬
‫‪ ‬بنابراین تا هنگامیکه نيرویی از طرف عضالت فرد‬
‫پرتاب کننده به توپ وارد نشود‪ ،‬توپ در حالت سکون باقی خواهد ماند‪ .‬از طرف دیگر پس از‬
‫اعمال نيرو توسط بازیکن و پرتاب توپ اگر نيروهای بازدارنده (جاذبه ‪ ،‬مقاومت هوا و ‪)...‬‬
‫وارد عمل نشوند‪ ،‬توپ تمایل دارد که به حرکت رو به باالی خود ادامه دهد‪.‬‬

‫قانون دوم نیوتن‪:‬‬

‫‪a = F/m‬‬

‫‪ ‬شتابی که توپ پس از جدا شدن از دست بازیکن به خود می گيرد‪ ،‬با نيرویی که فرد وارد می‬
‫کند نسبت مستقیم و با جرم توپ نسبت عکس دارد‪.‬‬
‫‪ ‬بنابراین به دلیل ثابت بودن جرم توپ‪ ،‬برای افزایش شتاب و درنیجه افزایش سرعت باید‬
‫نيرو را افزایش داد‪.‬‬

‫قانون سوم نیوتن‪:‬‬
‫‪ ‬هر عملی را عکس العملی است هم اندازه و در جهت مخالف‪ .‬در هنگامی که فرد‬
‫برای انجام پرش عمودی پاهای خود را به زمين می فشارد (به زمين نيرو وارد می‬
‫کند) نيرویی از طرف زمين به فرد وارد می شود که به انجام پرش فرد کمک میکند‪.‬‬

‫تبدیل انرژی پتانسیل به انرژی جنبش ی‪:‬‬
‫‪ ‬فرد پرتاب کننده برای اجرای پرش عمودی زانوها را خم کرده و تنه را اندکی به جلو‬
‫متمایل می کند‪ .‬با این کار در واقع فرد همانند یک فنر جمع شده انرژی پتانسیل را‬
‫در بدن خود ذخيره کرده سپس با بازکردن زانوها و تنه و کشیدن دستها به باال‬
‫همانند فنری که باز می شود‪ ،‬این انرژی پتانسیل را به انرژی جنبش ی تبدیل میکند‬
‫و پرش عمودی را انجام می دهد‪.‬‬

‫‪ ‬قوانين مربوط به پرتابه‪:‬‬
‫‪ ‬زاویه پرتاب‪:‬‬
‫طبق تحقیقات انجام‬
‫شده بهترین زاویه‬
‫پرتاب برای شوت جفت‬
‫در بسکتبال در‬
‫دامنه ‪ 50‬تا ‪ 55‬درجه‬
‫می باشد که به ارتفاع‬
‫قد بازیکن بستگی دارد‪.‬‬

‫‪ ‬قوانين مربوط به‬
‫‪:‬‬
‫پرتابه‬
‫زاویهء پرتاب‪:‬‬
‫‪‬‬

‫طبق تحقیقات انجام شده بهترین زاویه تاب برای شوت جفت در‬
‫بسکتبال در دامنه ‪ 50‬تا ‪ 55‬درجه می باشد که به ارتفاع قد‬
‫بازیکن بستگی دارد‪.‬‬

‫‪ ‬سرعت پرتاب‪:‬‬
‫‪V sina = d / t‬‬

‫طبق فرمول با توجه به فاصله بازیکن از سبد تعیين‬
‫می شود‪.‬‬
‫*نکته مهم این است که سرعت مناسب باید همراه با‬
‫دقت باال انتخاب شود‪*.‬‬

‫نيروهای بازدارنده‪:‬‬

‫نيروی جاذبه زمين‪:‬‬

‫نيروی مقاومت هوا‪:‬‬

‫این نيرو با حرکت رو به باالی فرد در‬
‫هنگام پرش و با حرکت رو به باالی‬
‫توپ در هنگام پرتاب‬
‫مخالفت می کند‪.‬‬

‫این نيرو با حرکت رو به جلوی‬
‫توپ (حرکت افقی )‬
‫مخالفت می کند‪.‬‬

‫‪ ‬مرکز ثقل و تعادل‪:‬‬
‫َ‬
‫در مورد توپ نيروی وارد شده توسط دست بازیکن‪ ،‬تقریبا به پایين تر از مرکز ثقل وارد می شود‪،‬‬
‫که به دلیل دادن قوس به مسير حرکت توپ می باشد‪.‬‬
‫در مورد بازیکن فرد با باز کردن پاها به اندازه عرض شانه‪ ،‬سطح اتکای خود را افزایش داده و با‬
‫خم کردن زانوها مرکز ثقلش را پایين می آورد‪ .‬که هر دو کار باعث افزایش تعادل و در نتیجه‬
‫افزایش دقت پرتاب می شوند‪.‬‬

‫با آرزوی موفقیت برای شما‬


Slide 4

‫بسم اهلل الرحمن الرحیم‬

‫گرد آورنده ‪ :‬سرگروه تربیت بدنی آبیک‬
‫مصطفی قاسمیفرد‬

‫تاریخچه بسکتبال‬
‫‪‬‬

‫زادگاه بازی بسکتبال آمریکاست‪ .‬این بازی‬
‫در اوایل پاییز سال ‪ 1891‬میالدی توسط‬
‫شخص ی به نام جیمز نای اسمیت پایه‬
‫ریزی و ابداع شد‪ .‬اما‪ ،‬از قرن ها پیش در‬
‫میان ساکنان نقاط مختلف قاره آمریکا‪،‬‬
‫به ویژه آمریکای مرکزی و جنوبی انواعی از‬
‫بازی و مسابقه رایج بوده که کم و بیش‬
‫به بسکتبال شباهت داشته است‪.‬‬

‫سابقهء تاریخی‬
‫‪‬‬

‫در کشور آرژانتین‪ ،‬نوعی بازی سنتی و قدیمی در میان گله دار ها متداول‬
‫است که آن را (پاتو ‪ ) PATO‬می نامند‪ .‬در این بازی‪ ،‬دو تیم سوار بر اسب در میدانی وسیع به‬
‫تاخت و تاز می پردازند و هر تیم کوشش می کند‬
‫توپی را که شش حلقه (مانند دستگیره) بر بدنه آن هست‪ ،‬با پرتاب کردن و‬
‫پاس دادن به یاران خودی‪ ،‬به آن سوی میدان برساند و از حلقه و توری‬
‫سبدی که در انتهای میدان بر روی ستونی چوبی نصب شده‪ ،‬عبور دهد‪ .‬این‬
‫بازی تا حدی شبیه بسکتبال است‪ .‬اما شباهت بازی پوک تاپوک با ورزش‬
‫بسکتبال بیش از پیش است‪ .‬پوک تاپوک‪ ،‬در میان اقوام متمدن قارهء‬
‫آمریکای جنوبی و مرکزی رواج بسیار داشت‪ ،‬به ویژه اقوام مایا و تولتک (در‬
‫ناحیه مکزیک کنونی) این بازی را که با توپ و حلقه های ثابت در میدانی‬
‫وسیع انجام می شد‪ ،‬با عالقه و هیجان زیادی برگزار می کردند ‪.‬‬

‫‪BASKETBALL:‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫هر تيم از ‪ 12‬بازيكن تشكيل مي شود كه ‪ 5‬نفر‬
‫بازيكن اصلي و ‪ 7‬نفر ذخيره هستند‪ .‬تعداد‬
‫همراهان نيز ‪ 7‬نفر است‪ ،‬كه شامل‬
‫سرپرست‪ ،‬مربي‪ ،‬كمك مربي‪ ،‬پزشك‪،‬‬
‫ماساژور‪ ،‬مترجم و آمارگير است‪.‬‬
‫هدف هر دو تيم گذراندن توپ از حلقهء‬
‫حريف و نيز ممانعت از گل زدن تيم مقابل‬
‫است‪.‬‬
‫ابعاد زمين بسكتبال ‪ 28‬متر طول و ‪ 15‬متر‬
‫عرض مي باشد‪ ،‬عرض خطوط زمين ‪5‬‬
‫سانتيمتر است و به گونه اي رسم مي شود كه‬
‫كامال" قابل رو يت با شد‪.‬‬

:‫مهارتهاي پايه اي بسكتبال‬
(Body Balance) ‫تعادل يا توازن‬
(Ball Handing) ‫شيوهء نگهداري توپ‬
(Receiving and Passing) ‫پاس دادن و دريافت پاس‬
(Dribbling) ‫دريبل‬
(Shooting) ‫شوت‬
(Pivot) ‫چرخش‬
(Rebounding) ‫توپگيري از روي سبد يا ريباند‬
(Faking and Foot work) ‫فريب دادن وكار پا‬
(Chang of direction, Change of pace) ‫تغيير مسير و سرعت‬
(Screening) ‫سد كردن‬













‫شوت‪:‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬

‫در بسکتبال پرتاب توپ در حالتی که دست باالی‬
‫آرنج قرار گيرد‪ ،‬شوت نامیده می شود‪.‬‬
‫در زمان آموزش شوت‪ ،‬به ورزشکار توصیه می شود که به منظور اجرای‬
‫مطلوب مهارت‪ ،‬به ‪ 4‬ویژگی زیر توجه کامل داشته باشد‪:‬‬
‫تعادل‬
‫نگاه به هدف‬
‫قرارگيری آرنج دقیقا" زیر توپ‬
‫قرار گرفتن روبروی هدف و توجه کردن به ادامه حرکت‬

‫شوت جفت‪:‬‬

‫‪‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫امروزه شوت جفت رايجترين شوت در بسكتبال است‪.‬‬
‫وجه تمایز آن با سایر شوتها‪ ،‬جدا شدن از زمين و رها‬
‫کردن توپ درست قبل از رسیدن شوت کننده به اوج‬
‫پرش می باشد‪ .‬شوت جفت در پاسخ به نیاز برای کاهش‬
‫فاصله تا سبد توسعه یافته است‪.‬‬

‫شوت جفت دارای اهمیت است‪ ،‬به خاطر‪:‬‬

‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬
‫‪.5‬‬
‫‪.6‬‬

‫درگيری کمتر با بازیکنان حریف‬
‫مشکل بودن دفاع کردن از شوت جفت‬
‫سریع بودن‬
‫صرف انرژی کمتر‬
‫امکان کسب امتیاز از فواصل مختلف‬
‫غير قابل پیش بینی بودن زمان و جهت پریدن‬

‫‪ ‬آمار ثبت شده از مسابقات مختلف‪ ،‬نيز هر چه‬
‫بیشتر بر اهمیت این شوت تاکید می کنند‪:‬‬
‫‪ ALLSEN ‬در سال ‪ 1967‬دریافت که ‪ %67‬از نمونه ‪ 3180‬تالش گل ثبت‬
‫شده توسط ‪ ،NBA‬شوتهای جفت ‪ 2‬و ‪ 3‬امتیازی بوده است‪.‬‬
‫‪ ‬بر طبق آمار بازیهای بسکتبال جهان در سال ‪ ،1985‬درصد شوتهای جفت ‪3‬‬
‫امتیازی در دو گروه زنان و مردان بسیار باال بود؛ به گونه ای که در گروه‬
‫مردان درصد شوتهای جفت ‪ %47‬و در گروه زنان ‪ %34‬بود‪.‬‬
‫‪ ‬آمار مسابقات بسکتبال غرب آسیا نيز نشان می دهد که تیمهای برتر‪،‬‬
‫درصد شوتهای جفت ‪ 3‬امتیازی موفق بیشتری داشته اند‪.‬‬

‫نحوهء اجرا‪:‬‬

‫‪‬‬

‫پرش عمودی توپ را با‬
‫برای اجرای این مهارت ورزشکار باید‪ ،‬همزمان با یک ً‬
‫قوس ی بلند به طرف سبد پرتاب کند‪ .‬بدلیل فاصله نسبتا زیاد بازیکن از سبد‬
‫(پشت منطقه ‪ 3‬امتیازی) رساندن توپ به سبد تنها با استفاده از نيروی دستها‬
‫کار سختی است‪ .‬به همين دلیل بازیکن با خم کردن زانوها و سپس انجام یک‬
‫پرش عمودی نيرو را از پاها به دست پرتاب منتقل می کند‪ .‬و باعث می شود که‬
‫فرد بتواند توپ را به مسافت دورتری پرتاب کند‪.‬‬

‫‪ ‬نیازی نیست که بازیکن پرش بسیار بلندی انجام دهد زیرا‬
‫عالوه بر وارد کردن نيروی کافی به توپ‪ ،‬پرتاب توپ باید با‬
‫دقت باالیی همراه باشد تا به کسب امتیاز منجر شود‪ .‬پرش‬
‫اضافی بازیکن با کاهش دقت پرتاب او همراه می شود‪.‬‬

‫‪‬‬

‫بازیکن باید توپ را با قوس ی مناسب ( زاویه پرتاب مناسب ) به سمت سبد‬
‫پرتاب کند‪ .‬برای این منظورفرد توپ را از بين شانه ها و گوشها تا اندازه ای‬
‫باال می آورد که بتواند هدف (سبد) را از زیرآن مشاهده کند‪ .‬بهتر است که‬
‫دست پرتاب بازیکن نيرو را به زیر مرکز ثقل توپ وارد کند‪ ،‬تا توپ همراه با‬
‫یک چرخش زیرین )‪ (under spine‬به طرف سبد پرتاب شود‪ .‬آخرین‬
‫نقطه ای از دست بازیکن که با توپ تماس پیدا میکند‪ ،‬نوک انگشت میانه‬
‫دست پرتاب می باشد‪.‬‬

‫مراحل اجرای حرکت ‪:‬‬
‫‪ .1‬مرحلهء آمادگی‬
‫‪ .2‬مرحلهء پرتاب‬
‫‪ .3‬مرحلهء پس از پرتاب‬
‫)‪(3‬‬

‫)‪(2‬‬

‫)‪(1‬‬



Preparatory phase

‫چگونگی وضعیت مفاصل و‬
‫اندامها ‪:‬‬

‫‪ ‬فاصله پاها به اندازه عرض شانه و همراه با‬
‫اندکی اورشن مچ پا‬
‫‪ ‬به ميزان کمی دورس ي فلكشن مچ پا‬
‫‪ ‬فلکشن زانو (با انقباض اکسنتریک عضالت‬
‫بازکننده زانو)‬
‫‪ ‬فلکشن ران (با انقباض اکسنتریک عضالت‬
‫بازکننده ران)‬
‫‪ ‬به ميزان کمی فلکشن تنه‬

‫‪ ‬فلکشن آرنج ( در هردو دست)‬
‫‪ ‬فلکشن بازو ( در هردو دست)‬
‫‪ ‬پرونیشن ساعد (در دست پرتاب کننده)‬
‫‪ ‬حالت خنثی در ساعد دست راهنما (با انقباض استاتیک عضالت ساعد)‬
‫‪ ‬هایپراکستنشن مچ (در دست پرتاب کننده)‬
‫‪ ‬حالت خنثی در مچ دست راهنما (با انقباض استاتیک عضالت مچ دست)‬
‫‪ ‬آبداکشن انگشتان‬
‫‪ ‬اکستنشن شست‬
‫‪ ‬فلکشن انگشتان (با انقباض استاتیک عضالت انگشتان)‬

‫عضالت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫فلکشن زانو‬

‫چهارسررانی‬

‫‪--------‬‬

‫همسترینگ‬

‫پهن خارجی و پهن میانی‬
‫نیروهای داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫‪----------‬‬

‫فلکشن ران‬

‫راست قدامی‪ -‬خیاطه‪-‬‬
‫کشنده پهن نیام‪ -‬شانه ای‬

‫نزدیک کننده دراز و‬
‫کوتاه‪ -‬راست داخلی‬

‫همسترینگ‬

‫کشنده پهن نیام و شانه ای‬
‫دور شدن و نزدیک شدن ران را‬
‫خنثی میکنند‬

‫عضالت شکمی و‬
‫بازکننده های ستون‬
‫فقرات برای ثابت کردن‬
‫لگن‬

‫فلکشن بازو‬

‫بخش قدامی دلتوئید‪-‬بخش‬
‫ترقوه ای سینه ای بزرگ‬

‫غرابی بازویی‬

‫فلکشن آرنج‬

‫دوسر بازویی‪ -‬بازویی قدامی‪-‬‬
‫بازویی زنداعالیی‬

‫‪--------‬‬

‫پرونیشن‬
‫ساعد‬

‫مربع درون گرداننده‪-‬‬
‫درون گرداننده مدور‬

‫بازویی‪-‬زنداعالیی‬

‫سوپینیتورها‬

‫اکستنشن‬
‫مچ‬

‫باز کننده مچ دستی بلند و‬
‫کوتاه‬

‫بازکننده مشترک‬
‫انگشتان و بازکننده‬
‫درازشست‬

‫خم کننده های مچ‬

‫وضعیت‬

‫پشتی بزرگ‬
‫گرد بزرگ‬
‫سه سر بازویی‬
‫سه گوش آرنجی‬

‫تحت خاری و گردکوچک‬
‫چرخش داخلی دالی قدامی و‬
‫سینه ای بزرگ را خنثی میکنند‬

‫ذوزنقه و تحت‬
‫ترقوه ای‬

‫پرونیتورها حرکت‬
‫سوپینیشن دوسر را خنثی‬
‫میکنند‬

‫‪---------‬‬

‫سه سرو سه گوش آرنجی تمایل‬
‫به خم کردن درون گرداننده‬
‫مدور را خنثی می کنند‬

‫‪----------‬‬

‫‪------‬‬

‫‪----------‬‬

Throw

phase

‫‪ ‬چگونگی وضعیت مفاصل و اندامها ‪:‬‬
‫‪ ‬حرکات دست پرتاب ‪:‬‬
‫‪ .1‬فلکشن بازو‬
‫‪ .2‬هایپرفلکشن مچ دست‬
‫‪ .3‬اکستنشن آرنج‬
‫‪ .4‬اکستنشن مچ و پرونیشن ساعد‬
‫(حفظ حالت)‬

‫‪ ‬حرکات دست راهنما‪:‬‬
‫‪ .1‬اکستنشن آرنج‬
‫‪ .2‬فلکشن بازو‬

‫‪ ‬حرکات پا‪:‬‬

‫‪ .1‬پلنتارفلکشن مچ پا‬
‫‪ .2‬اکستنشن زانو‬
‫‪ .3‬اکستنشن ران‬
‫‪ .4‬فلکشن انگشتان پا‬

‫عضالت درگير در مرحله پرتاب (اندام فوقانی)‬
‫عضالت‬
‫وضعیت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫بخش قدامی دلتوئید‪-‬‬
‫بخش ترقوه ای سینه‬
‫ای بزرگ‬

‫غرابی بازویی‬

‫پشتی بزرگ‬

‫تحت خاری و گرد کوچک‬
‫چرخش داخلی دالی‬
‫قدامی و سینه ای بزرگ‬
‫را خنثی میکنند‬

‫اکستنشن آرنج‬

‫سه سر بازویی‬

‫سه گوش آرنجی‬

‫دوسر‪ -‬بازویی قدامی‪-‬‬
‫بازویی زند اعالیی‬

‫‪----------‬‬

‫سینه ای بزرگ (بخش‬
‫جناغی) و پشتی بزرگ‬
‫چرخش داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫فلکشن مچ‬

‫زنداسفلی قدامی‪-‬‬
‫زنداعالیی قدامی‪-‬‬

‫تاکننده درازشست‪-‬‬
‫دورکننده درازشست‬
‫تاکننده عمقی و سطحی‬
‫انگشتان‬

‫بازکننده های مچ‬
‫دست‬

‫بازکننده های مچ دست از‬
‫خم شدن انگشتان‬
‫جلوگیری میکنند‬

‫‪--------‬‬

‫سینه ای کوچک‪-‬‬
‫تحت ترقوه ای‪-‬‬
‫ذوزنقه ‪4‬‬

‫دندانه ای بزرگ عمل‬
‫نزدیک کننده گی متوازی‬
‫االضالع و ذوزنقه را خنثی‬
‫میکند‬

‫فلکشن بازو‬

‫کشش باالیی‬
‫کتف‬
‫چرخش باالیی‬
‫کتف‬

‫کف دستی طویل‬

‫گوشه ای‪ -‬ذوزنقه‬
‫(‪1‬و‪-)2‬متوازی‬
‫االضالع‬
‫ذوزنقه (‪2‬و‪-)4‬‬
‫دندانه ای قدامی‬

‫جناغی‪-‬چنبری‬

‫پستانی‬
‫‪----------‬‬

‫متوازی االضالع‪-‬‬
‫سینه ای کوچک‬

‫‪----------‬‬

‫ذوزنقه و تحت‬
‫ترقوه ای‬

‫‪----------‬‬

‫‪----------‬‬

‫عضالت درگير در مرحله پرتاب (اندام تحتانی)‬
‫عضالت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫وضعیت‬
‫اکستنشن زانو‬

‫چهارسررانی‬

‫همسترینگ‪-‬‬

‫اکستنشن ران‬

‫سرینی بزرگ‬

‫پالنتارفلکشن‬
‫مچ پا‬

‫دوقلو –نعلی‪-‬‬
‫نازک نئ بلند‬

‫فلکشن‬
‫انگشتان‬

‫تاکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬‬
‫تاکننده بلند شست‬

‫‪---------‬‬

‫همسترینگ‬

‫پهن خارجی وپهن میانی‬
‫نیروهای داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫عضالت شکمی ثابت‬
‫کننده لگن در برابر‬
‫کشش عضله راست‬
‫رانی میباشند‬

‫‪-----------‬‬

‫چهارسررانی‬

‫‪------------‬‬

‫عضالت شکمی و‬
‫بازکننده های‬
‫ستون فقرات برای‬
‫ثابت کردن لگن‬

‫ساقی خلفی‪-‬نازک نئ‬
‫کوتاه‪-‬تاکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬تاکننده‬
‫بلند انگشت شست‬

‫ساقی قدامی‪-‬‬
‫نازک نئ طرف‬
‫بازکننده بلند‬
‫انگشتان‬

‫نازک نئ بلند و کوتاه از‬
‫یک طرف و ساقی خلفی از‬
‫طرف دیگر کشش یکدیگر‬
‫را درتمایل پا به سمت‬
‫خارج و داخل خنثی‬
‫میکنند‬

‫‪---------‬‬

‫بین استخوانی کف‬
‫پائی‬

‫بازکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬‬
‫بازکننده بلند‬
‫شست‬

‫‪-----------‬‬

‫‪----------‬‬

Recovery

phase

‫‪ ‬اين مرحله از زماني شروع مي شود كه شوت كننده‬
‫پس از پرش عمودي و پرتاب توپ به طرف زمين‬
‫سقوط مي كند‪ .‬درآخرين لحظهء پرتاب (فلكشن‬
‫مچ دست پرتاب كننده) دست راهنما از توپ جدا‬
‫شده و با اكستنشن بازو به طرف پايين حركت مي‬
‫كند‪ .‬پس از رها شدن توپ‪ ،‬دست پرتاب كننده با‬
‫برگشت از حالت فلكشن مچ‪ ،‬همراه با اكستنشن‬
‫بازو به پايين مي افتد‪.‬‬
‫‪ ‬براي كاهش فشار ناش ي از سقوط در لحظهء‬
‫رسيدن به زمين فرد زانوها را خم مي كند و به‬
‫وضعيت تعادلي اوليه بر مي گردد‪.‬‬

‫تجزیهء و تحلیل بیومکانیکی شوت جفت‬

‫اهمیت علم بیومکانیک‬
‫‪ ‬امروز هیچ کس حتی کسانی که فقط ورزش را بخاطر ورزش نه بخاطراهداف‬
‫قهرمانی در رقابتهای رسمی انجام می دهند‪ .‬نمی توانند منکر‬
‫‪ ‬ارزش روش های علمی در باال بردن سطح تکنیک‪ ،‬تاکتیک و بطورکلی کیفیت تیم ها‬
‫در هر نوع ورزش ی باشند‪.‬‬
‫‪ ‬در بسکتبال‪ ،‬اجرای صحیح مهارت ها وابسته به رعایت اصول و‬
‫قوانين علمی متکی بر اصول مکانیکی و بیو مکانیکی است‪.‬‬
‫‪ ‬دقت و سرعت نيز از عواملی هستند که در این رشته نقش مهمی ایفاء می کنند‪.‬‬

‫‪ ‬علم بیومکانیک علمی است که نیروهای داخلی و خارجی‬
‫اثر گذار بر بدن انسان را مورد مطالعه قرار داده و اثرات‬
‫حاصل را بررس ی می کند‪.‬‬
‫‪‬‬

‫علم مذکور در دو حوزهء کینماتیک وکینتیکقابل مطالعه است‪:‬‬

‫_در کینماتیک‬
‫حرکت جسم بدون در نظر گرفتن علت بوجود آورنده (به طور مشخص تر‬
‫پارامترهای فضایی و زمانی)‬
‫_در کینتیک‬
‫علت بوجود آورنده حرکت (عمدتا" عامل نيرو) را مورد مطالعه قرار می‬
‫دهد‪.‬‬

‫‪‬‬

‫در تحلیل بیومکانیکی با شناسایی عناصر اصلی در اجرای مهارت‬
‫به کشف راهبردهای مفید با هدف تاثير پذیر نمودن اجرا تاکید‬
‫می شود‪ .‬همچنين به منظور دستیابی به مدارج باالی کیفیت در‬
‫اجرای صحیح و یا اصالح اجرای حرکت‪ ،‬توجه به فاکتورهای‬
‫کینماتیکی و کینتیکی در کنار اجرای صحیح و مناسب مهارت‬
‫ورزش ی برای مربیان نقش مهم و حیاتی پیدا نموده است‪ ،‬با بهره‬
‫گيری از نتایج بررس ی های بیومکانیکی مربیان می توانند با هدایت‬
‫و پرورش ورزشکاران نخبه و قهرمان به موفقیت های چشمگيری‬
‫نائل شوند‪.‬‬

‫قانون اول نیوتن‪:‬‬

‫‪ ‬اگر به جسمی نيرویی وارد نشود و یا برایند نيروهای وارد‬
‫به جسم برابر صفر شوند‪ .‬جسم در حال سکون باقی‬
‫می ماند و یا تمایل به حفظ حالت اولیه خود دارد‪.‬‬
‫‪ ‬بنابراین تا هنگامیکه نيرویی از طرف عضالت فرد‬
‫پرتاب کننده به توپ وارد نشود‪ ،‬توپ در حالت سکون باقی خواهد ماند‪ .‬از طرف دیگر پس از‬
‫اعمال نيرو توسط بازیکن و پرتاب توپ اگر نيروهای بازدارنده (جاذبه ‪ ،‬مقاومت هوا و ‪)...‬‬
‫وارد عمل نشوند‪ ،‬توپ تمایل دارد که به حرکت رو به باالی خود ادامه دهد‪.‬‬

‫قانون دوم نیوتن‪:‬‬

‫‪a = F/m‬‬

‫‪ ‬شتابی که توپ پس از جدا شدن از دست بازیکن به خود می گيرد‪ ،‬با نيرویی که فرد وارد می‬
‫کند نسبت مستقیم و با جرم توپ نسبت عکس دارد‪.‬‬
‫‪ ‬بنابراین به دلیل ثابت بودن جرم توپ‪ ،‬برای افزایش شتاب و درنیجه افزایش سرعت باید‬
‫نيرو را افزایش داد‪.‬‬

‫قانون سوم نیوتن‪:‬‬
‫‪ ‬هر عملی را عکس العملی است هم اندازه و در جهت مخالف‪ .‬در هنگامی که فرد‬
‫برای انجام پرش عمودی پاهای خود را به زمين می فشارد (به زمين نيرو وارد می‬
‫کند) نيرویی از طرف زمين به فرد وارد می شود که به انجام پرش فرد کمک میکند‪.‬‬

‫تبدیل انرژی پتانسیل به انرژی جنبش ی‪:‬‬
‫‪ ‬فرد پرتاب کننده برای اجرای پرش عمودی زانوها را خم کرده و تنه را اندکی به جلو‬
‫متمایل می کند‪ .‬با این کار در واقع فرد همانند یک فنر جمع شده انرژی پتانسیل را‬
‫در بدن خود ذخيره کرده سپس با بازکردن زانوها و تنه و کشیدن دستها به باال‬
‫همانند فنری که باز می شود‪ ،‬این انرژی پتانسیل را به انرژی جنبش ی تبدیل میکند‬
‫و پرش عمودی را انجام می دهد‪.‬‬

‫‪ ‬قوانين مربوط به پرتابه‪:‬‬
‫‪ ‬زاویه پرتاب‪:‬‬
‫طبق تحقیقات انجام‬
‫شده بهترین زاویه‬
‫پرتاب برای شوت جفت‬
‫در بسکتبال در‬
‫دامنه ‪ 50‬تا ‪ 55‬درجه‬
‫می باشد که به ارتفاع‬
‫قد بازیکن بستگی دارد‪.‬‬

‫‪ ‬قوانين مربوط به‬
‫‪:‬‬
‫پرتابه‬
‫زاویهء پرتاب‪:‬‬
‫‪‬‬

‫طبق تحقیقات انجام شده بهترین زاویه تاب برای شوت جفت در‬
‫بسکتبال در دامنه ‪ 50‬تا ‪ 55‬درجه می باشد که به ارتفاع قد‬
‫بازیکن بستگی دارد‪.‬‬

‫‪ ‬سرعت پرتاب‪:‬‬
‫‪V sina = d / t‬‬

‫طبق فرمول با توجه به فاصله بازیکن از سبد تعیين‬
‫می شود‪.‬‬
‫*نکته مهم این است که سرعت مناسب باید همراه با‬
‫دقت باال انتخاب شود‪*.‬‬

‫نيروهای بازدارنده‪:‬‬

‫نيروی جاذبه زمين‪:‬‬

‫نيروی مقاومت هوا‪:‬‬

‫این نيرو با حرکت رو به باالی فرد در‬
‫هنگام پرش و با حرکت رو به باالی‬
‫توپ در هنگام پرتاب‬
‫مخالفت می کند‪.‬‬

‫این نيرو با حرکت رو به جلوی‬
‫توپ (حرکت افقی )‬
‫مخالفت می کند‪.‬‬

‫‪ ‬مرکز ثقل و تعادل‪:‬‬
‫َ‬
‫در مورد توپ نيروی وارد شده توسط دست بازیکن‪ ،‬تقریبا به پایين تر از مرکز ثقل وارد می شود‪،‬‬
‫که به دلیل دادن قوس به مسير حرکت توپ می باشد‪.‬‬
‫در مورد بازیکن فرد با باز کردن پاها به اندازه عرض شانه‪ ،‬سطح اتکای خود را افزایش داده و با‬
‫خم کردن زانوها مرکز ثقلش را پایين می آورد‪ .‬که هر دو کار باعث افزایش تعادل و در نتیجه‬
‫افزایش دقت پرتاب می شوند‪.‬‬

‫با آرزوی موفقیت برای شما‬


Slide 5

‫بسم اهلل الرحمن الرحیم‬

‫گرد آورنده ‪ :‬سرگروه تربیت بدنی آبیک‬
‫مصطفی قاسمیفرد‬

‫تاریخچه بسکتبال‬
‫‪‬‬

‫زادگاه بازی بسکتبال آمریکاست‪ .‬این بازی‬
‫در اوایل پاییز سال ‪ 1891‬میالدی توسط‬
‫شخص ی به نام جیمز نای اسمیت پایه‬
‫ریزی و ابداع شد‪ .‬اما‪ ،‬از قرن ها پیش در‬
‫میان ساکنان نقاط مختلف قاره آمریکا‪،‬‬
‫به ویژه آمریکای مرکزی و جنوبی انواعی از‬
‫بازی و مسابقه رایج بوده که کم و بیش‬
‫به بسکتبال شباهت داشته است‪.‬‬

‫سابقهء تاریخی‬
‫‪‬‬

‫در کشور آرژانتین‪ ،‬نوعی بازی سنتی و قدیمی در میان گله دار ها متداول‬
‫است که آن را (پاتو ‪ ) PATO‬می نامند‪ .‬در این بازی‪ ،‬دو تیم سوار بر اسب در میدانی وسیع به‬
‫تاخت و تاز می پردازند و هر تیم کوشش می کند‬
‫توپی را که شش حلقه (مانند دستگیره) بر بدنه آن هست‪ ،‬با پرتاب کردن و‬
‫پاس دادن به یاران خودی‪ ،‬به آن سوی میدان برساند و از حلقه و توری‬
‫سبدی که در انتهای میدان بر روی ستونی چوبی نصب شده‪ ،‬عبور دهد‪ .‬این‬
‫بازی تا حدی شبیه بسکتبال است‪ .‬اما شباهت بازی پوک تاپوک با ورزش‬
‫بسکتبال بیش از پیش است‪ .‬پوک تاپوک‪ ،‬در میان اقوام متمدن قارهء‬
‫آمریکای جنوبی و مرکزی رواج بسیار داشت‪ ،‬به ویژه اقوام مایا و تولتک (در‬
‫ناحیه مکزیک کنونی) این بازی را که با توپ و حلقه های ثابت در میدانی‬
‫وسیع انجام می شد‪ ،‬با عالقه و هیجان زیادی برگزار می کردند ‪.‬‬

‫‪BASKETBALL:‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫هر تيم از ‪ 12‬بازيكن تشكيل مي شود كه ‪ 5‬نفر‬
‫بازيكن اصلي و ‪ 7‬نفر ذخيره هستند‪ .‬تعداد‬
‫همراهان نيز ‪ 7‬نفر است‪ ،‬كه شامل‬
‫سرپرست‪ ،‬مربي‪ ،‬كمك مربي‪ ،‬پزشك‪،‬‬
‫ماساژور‪ ،‬مترجم و آمارگير است‪.‬‬
‫هدف هر دو تيم گذراندن توپ از حلقهء‬
‫حريف و نيز ممانعت از گل زدن تيم مقابل‬
‫است‪.‬‬
‫ابعاد زمين بسكتبال ‪ 28‬متر طول و ‪ 15‬متر‬
‫عرض مي باشد‪ ،‬عرض خطوط زمين ‪5‬‬
‫سانتيمتر است و به گونه اي رسم مي شود كه‬
‫كامال" قابل رو يت با شد‪.‬‬

:‫مهارتهاي پايه اي بسكتبال‬
(Body Balance) ‫تعادل يا توازن‬
(Ball Handing) ‫شيوهء نگهداري توپ‬
(Receiving and Passing) ‫پاس دادن و دريافت پاس‬
(Dribbling) ‫دريبل‬
(Shooting) ‫شوت‬
(Pivot) ‫چرخش‬
(Rebounding) ‫توپگيري از روي سبد يا ريباند‬
(Faking and Foot work) ‫فريب دادن وكار پا‬
(Chang of direction, Change of pace) ‫تغيير مسير و سرعت‬
(Screening) ‫سد كردن‬













‫شوت‪:‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬

‫در بسکتبال پرتاب توپ در حالتی که دست باالی‬
‫آرنج قرار گيرد‪ ،‬شوت نامیده می شود‪.‬‬
‫در زمان آموزش شوت‪ ،‬به ورزشکار توصیه می شود که به منظور اجرای‬
‫مطلوب مهارت‪ ،‬به ‪ 4‬ویژگی زیر توجه کامل داشته باشد‪:‬‬
‫تعادل‬
‫نگاه به هدف‬
‫قرارگيری آرنج دقیقا" زیر توپ‬
‫قرار گرفتن روبروی هدف و توجه کردن به ادامه حرکت‬

‫شوت جفت‪:‬‬

‫‪‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫امروزه شوت جفت رايجترين شوت در بسكتبال است‪.‬‬
‫وجه تمایز آن با سایر شوتها‪ ،‬جدا شدن از زمين و رها‬
‫کردن توپ درست قبل از رسیدن شوت کننده به اوج‬
‫پرش می باشد‪ .‬شوت جفت در پاسخ به نیاز برای کاهش‬
‫فاصله تا سبد توسعه یافته است‪.‬‬

‫شوت جفت دارای اهمیت است‪ ،‬به خاطر‪:‬‬

‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬
‫‪.5‬‬
‫‪.6‬‬

‫درگيری کمتر با بازیکنان حریف‬
‫مشکل بودن دفاع کردن از شوت جفت‬
‫سریع بودن‬
‫صرف انرژی کمتر‬
‫امکان کسب امتیاز از فواصل مختلف‬
‫غير قابل پیش بینی بودن زمان و جهت پریدن‬

‫‪ ‬آمار ثبت شده از مسابقات مختلف‪ ،‬نيز هر چه‬
‫بیشتر بر اهمیت این شوت تاکید می کنند‪:‬‬
‫‪ ALLSEN ‬در سال ‪ 1967‬دریافت که ‪ %67‬از نمونه ‪ 3180‬تالش گل ثبت‬
‫شده توسط ‪ ،NBA‬شوتهای جفت ‪ 2‬و ‪ 3‬امتیازی بوده است‪.‬‬
‫‪ ‬بر طبق آمار بازیهای بسکتبال جهان در سال ‪ ،1985‬درصد شوتهای جفت ‪3‬‬
‫امتیازی در دو گروه زنان و مردان بسیار باال بود؛ به گونه ای که در گروه‬
‫مردان درصد شوتهای جفت ‪ %47‬و در گروه زنان ‪ %34‬بود‪.‬‬
‫‪ ‬آمار مسابقات بسکتبال غرب آسیا نيز نشان می دهد که تیمهای برتر‪،‬‬
‫درصد شوتهای جفت ‪ 3‬امتیازی موفق بیشتری داشته اند‪.‬‬

‫نحوهء اجرا‪:‬‬

‫‪‬‬

‫پرش عمودی توپ را با‬
‫برای اجرای این مهارت ورزشکار باید‪ ،‬همزمان با یک ً‬
‫قوس ی بلند به طرف سبد پرتاب کند‪ .‬بدلیل فاصله نسبتا زیاد بازیکن از سبد‬
‫(پشت منطقه ‪ 3‬امتیازی) رساندن توپ به سبد تنها با استفاده از نيروی دستها‬
‫کار سختی است‪ .‬به همين دلیل بازیکن با خم کردن زانوها و سپس انجام یک‬
‫پرش عمودی نيرو را از پاها به دست پرتاب منتقل می کند‪ .‬و باعث می شود که‬
‫فرد بتواند توپ را به مسافت دورتری پرتاب کند‪.‬‬

‫‪ ‬نیازی نیست که بازیکن پرش بسیار بلندی انجام دهد زیرا‬
‫عالوه بر وارد کردن نيروی کافی به توپ‪ ،‬پرتاب توپ باید با‬
‫دقت باالیی همراه باشد تا به کسب امتیاز منجر شود‪ .‬پرش‬
‫اضافی بازیکن با کاهش دقت پرتاب او همراه می شود‪.‬‬

‫‪‬‬

‫بازیکن باید توپ را با قوس ی مناسب ( زاویه پرتاب مناسب ) به سمت سبد‬
‫پرتاب کند‪ .‬برای این منظورفرد توپ را از بين شانه ها و گوشها تا اندازه ای‬
‫باال می آورد که بتواند هدف (سبد) را از زیرآن مشاهده کند‪ .‬بهتر است که‬
‫دست پرتاب بازیکن نيرو را به زیر مرکز ثقل توپ وارد کند‪ ،‬تا توپ همراه با‬
‫یک چرخش زیرین )‪ (under spine‬به طرف سبد پرتاب شود‪ .‬آخرین‬
‫نقطه ای از دست بازیکن که با توپ تماس پیدا میکند‪ ،‬نوک انگشت میانه‬
‫دست پرتاب می باشد‪.‬‬

‫مراحل اجرای حرکت ‪:‬‬
‫‪ .1‬مرحلهء آمادگی‬
‫‪ .2‬مرحلهء پرتاب‬
‫‪ .3‬مرحلهء پس از پرتاب‬
‫)‪(3‬‬

‫)‪(2‬‬

‫)‪(1‬‬



Preparatory phase

‫چگونگی وضعیت مفاصل و‬
‫اندامها ‪:‬‬

‫‪ ‬فاصله پاها به اندازه عرض شانه و همراه با‬
‫اندکی اورشن مچ پا‬
‫‪ ‬به ميزان کمی دورس ي فلكشن مچ پا‬
‫‪ ‬فلکشن زانو (با انقباض اکسنتریک عضالت‬
‫بازکننده زانو)‬
‫‪ ‬فلکشن ران (با انقباض اکسنتریک عضالت‬
‫بازکننده ران)‬
‫‪ ‬به ميزان کمی فلکشن تنه‬

‫‪ ‬فلکشن آرنج ( در هردو دست)‬
‫‪ ‬فلکشن بازو ( در هردو دست)‬
‫‪ ‬پرونیشن ساعد (در دست پرتاب کننده)‬
‫‪ ‬حالت خنثی در ساعد دست راهنما (با انقباض استاتیک عضالت ساعد)‬
‫‪ ‬هایپراکستنشن مچ (در دست پرتاب کننده)‬
‫‪ ‬حالت خنثی در مچ دست راهنما (با انقباض استاتیک عضالت مچ دست)‬
‫‪ ‬آبداکشن انگشتان‬
‫‪ ‬اکستنشن شست‬
‫‪ ‬فلکشن انگشتان (با انقباض استاتیک عضالت انگشتان)‬

‫عضالت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫فلکشن زانو‬

‫چهارسررانی‬

‫‪--------‬‬

‫همسترینگ‬

‫پهن خارجی و پهن میانی‬
‫نیروهای داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫‪----------‬‬

‫فلکشن ران‬

‫راست قدامی‪ -‬خیاطه‪-‬‬
‫کشنده پهن نیام‪ -‬شانه ای‬

‫نزدیک کننده دراز و‬
‫کوتاه‪ -‬راست داخلی‬

‫همسترینگ‬

‫کشنده پهن نیام و شانه ای‬
‫دور شدن و نزدیک شدن ران را‬
‫خنثی میکنند‬

‫عضالت شکمی و‬
‫بازکننده های ستون‬
‫فقرات برای ثابت کردن‬
‫لگن‬

‫فلکشن بازو‬

‫بخش قدامی دلتوئید‪-‬بخش‬
‫ترقوه ای سینه ای بزرگ‬

‫غرابی بازویی‬

‫فلکشن آرنج‬

‫دوسر بازویی‪ -‬بازویی قدامی‪-‬‬
‫بازویی زنداعالیی‬

‫‪--------‬‬

‫پرونیشن‬
‫ساعد‬

‫مربع درون گرداننده‪-‬‬
‫درون گرداننده مدور‬

‫بازویی‪-‬زنداعالیی‬

‫سوپینیتورها‬

‫اکستنشن‬
‫مچ‬

‫باز کننده مچ دستی بلند و‬
‫کوتاه‬

‫بازکننده مشترک‬
‫انگشتان و بازکننده‬
‫درازشست‬

‫خم کننده های مچ‬

‫وضعیت‬

‫پشتی بزرگ‬
‫گرد بزرگ‬
‫سه سر بازویی‬
‫سه گوش آرنجی‬

‫تحت خاری و گردکوچک‬
‫چرخش داخلی دالی قدامی و‬
‫سینه ای بزرگ را خنثی میکنند‬

‫ذوزنقه و تحت‬
‫ترقوه ای‬

‫پرونیتورها حرکت‬
‫سوپینیشن دوسر را خنثی‬
‫میکنند‬

‫‪---------‬‬

‫سه سرو سه گوش آرنجی تمایل‬
‫به خم کردن درون گرداننده‬
‫مدور را خنثی می کنند‬

‫‪----------‬‬

‫‪------‬‬

‫‪----------‬‬

Throw

phase

‫‪ ‬چگونگی وضعیت مفاصل و اندامها ‪:‬‬
‫‪ ‬حرکات دست پرتاب ‪:‬‬
‫‪ .1‬فلکشن بازو‬
‫‪ .2‬هایپرفلکشن مچ دست‬
‫‪ .3‬اکستنشن آرنج‬
‫‪ .4‬اکستنشن مچ و پرونیشن ساعد‬
‫(حفظ حالت)‬

‫‪ ‬حرکات دست راهنما‪:‬‬
‫‪ .1‬اکستنشن آرنج‬
‫‪ .2‬فلکشن بازو‬

‫‪ ‬حرکات پا‪:‬‬

‫‪ .1‬پلنتارفلکشن مچ پا‬
‫‪ .2‬اکستنشن زانو‬
‫‪ .3‬اکستنشن ران‬
‫‪ .4‬فلکشن انگشتان پا‬

‫عضالت درگير در مرحله پرتاب (اندام فوقانی)‬
‫عضالت‬
‫وضعیت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫بخش قدامی دلتوئید‪-‬‬
‫بخش ترقوه ای سینه‬
‫ای بزرگ‬

‫غرابی بازویی‬

‫پشتی بزرگ‬

‫تحت خاری و گرد کوچک‬
‫چرخش داخلی دالی‬
‫قدامی و سینه ای بزرگ‬
‫را خنثی میکنند‬

‫اکستنشن آرنج‬

‫سه سر بازویی‬

‫سه گوش آرنجی‬

‫دوسر‪ -‬بازویی قدامی‪-‬‬
‫بازویی زند اعالیی‬

‫‪----------‬‬

‫سینه ای بزرگ (بخش‬
‫جناغی) و پشتی بزرگ‬
‫چرخش داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫فلکشن مچ‬

‫زنداسفلی قدامی‪-‬‬
‫زنداعالیی قدامی‪-‬‬

‫تاکننده درازشست‪-‬‬
‫دورکننده درازشست‬
‫تاکننده عمقی و سطحی‬
‫انگشتان‬

‫بازکننده های مچ‬
‫دست‬

‫بازکننده های مچ دست از‬
‫خم شدن انگشتان‬
‫جلوگیری میکنند‬

‫‪--------‬‬

‫سینه ای کوچک‪-‬‬
‫تحت ترقوه ای‪-‬‬
‫ذوزنقه ‪4‬‬

‫دندانه ای بزرگ عمل‬
‫نزدیک کننده گی متوازی‬
‫االضالع و ذوزنقه را خنثی‬
‫میکند‬

‫فلکشن بازو‬

‫کشش باالیی‬
‫کتف‬
‫چرخش باالیی‬
‫کتف‬

‫کف دستی طویل‬

‫گوشه ای‪ -‬ذوزنقه‬
‫(‪1‬و‪-)2‬متوازی‬
‫االضالع‬
‫ذوزنقه (‪2‬و‪-)4‬‬
‫دندانه ای قدامی‬

‫جناغی‪-‬چنبری‬

‫پستانی‬
‫‪----------‬‬

‫متوازی االضالع‪-‬‬
‫سینه ای کوچک‬

‫‪----------‬‬

‫ذوزنقه و تحت‬
‫ترقوه ای‬

‫‪----------‬‬

‫‪----------‬‬

‫عضالت درگير در مرحله پرتاب (اندام تحتانی)‬
‫عضالت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫وضعیت‬
‫اکستنشن زانو‬

‫چهارسررانی‬

‫همسترینگ‪-‬‬

‫اکستنشن ران‬

‫سرینی بزرگ‬

‫پالنتارفلکشن‬
‫مچ پا‬

‫دوقلو –نعلی‪-‬‬
‫نازک نئ بلند‬

‫فلکشن‬
‫انگشتان‬

‫تاکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬‬
‫تاکننده بلند شست‬

‫‪---------‬‬

‫همسترینگ‬

‫پهن خارجی وپهن میانی‬
‫نیروهای داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫عضالت شکمی ثابت‬
‫کننده لگن در برابر‬
‫کشش عضله راست‬
‫رانی میباشند‬

‫‪-----------‬‬

‫چهارسررانی‬

‫‪------------‬‬

‫عضالت شکمی و‬
‫بازکننده های‬
‫ستون فقرات برای‬
‫ثابت کردن لگن‬

‫ساقی خلفی‪-‬نازک نئ‬
‫کوتاه‪-‬تاکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬تاکننده‬
‫بلند انگشت شست‬

‫ساقی قدامی‪-‬‬
‫نازک نئ طرف‬
‫بازکننده بلند‬
‫انگشتان‬

‫نازک نئ بلند و کوتاه از‬
‫یک طرف و ساقی خلفی از‬
‫طرف دیگر کشش یکدیگر‬
‫را درتمایل پا به سمت‬
‫خارج و داخل خنثی‬
‫میکنند‬

‫‪---------‬‬

‫بین استخوانی کف‬
‫پائی‬

‫بازکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬‬
‫بازکننده بلند‬
‫شست‬

‫‪-----------‬‬

‫‪----------‬‬

Recovery

phase

‫‪ ‬اين مرحله از زماني شروع مي شود كه شوت كننده‬
‫پس از پرش عمودي و پرتاب توپ به طرف زمين‬
‫سقوط مي كند‪ .‬درآخرين لحظهء پرتاب (فلكشن‬
‫مچ دست پرتاب كننده) دست راهنما از توپ جدا‬
‫شده و با اكستنشن بازو به طرف پايين حركت مي‬
‫كند‪ .‬پس از رها شدن توپ‪ ،‬دست پرتاب كننده با‬
‫برگشت از حالت فلكشن مچ‪ ،‬همراه با اكستنشن‬
‫بازو به پايين مي افتد‪.‬‬
‫‪ ‬براي كاهش فشار ناش ي از سقوط در لحظهء‬
‫رسيدن به زمين فرد زانوها را خم مي كند و به‬
‫وضعيت تعادلي اوليه بر مي گردد‪.‬‬

‫تجزیهء و تحلیل بیومکانیکی شوت جفت‬

‫اهمیت علم بیومکانیک‬
‫‪ ‬امروز هیچ کس حتی کسانی که فقط ورزش را بخاطر ورزش نه بخاطراهداف‬
‫قهرمانی در رقابتهای رسمی انجام می دهند‪ .‬نمی توانند منکر‬
‫‪ ‬ارزش روش های علمی در باال بردن سطح تکنیک‪ ،‬تاکتیک و بطورکلی کیفیت تیم ها‬
‫در هر نوع ورزش ی باشند‪.‬‬
‫‪ ‬در بسکتبال‪ ،‬اجرای صحیح مهارت ها وابسته به رعایت اصول و‬
‫قوانين علمی متکی بر اصول مکانیکی و بیو مکانیکی است‪.‬‬
‫‪ ‬دقت و سرعت نيز از عواملی هستند که در این رشته نقش مهمی ایفاء می کنند‪.‬‬

‫‪ ‬علم بیومکانیک علمی است که نیروهای داخلی و خارجی‬
‫اثر گذار بر بدن انسان را مورد مطالعه قرار داده و اثرات‬
‫حاصل را بررس ی می کند‪.‬‬
‫‪‬‬

‫علم مذکور در دو حوزهء کینماتیک وکینتیکقابل مطالعه است‪:‬‬

‫_در کینماتیک‬
‫حرکت جسم بدون در نظر گرفتن علت بوجود آورنده (به طور مشخص تر‬
‫پارامترهای فضایی و زمانی)‬
‫_در کینتیک‬
‫علت بوجود آورنده حرکت (عمدتا" عامل نيرو) را مورد مطالعه قرار می‬
‫دهد‪.‬‬

‫‪‬‬

‫در تحلیل بیومکانیکی با شناسایی عناصر اصلی در اجرای مهارت‬
‫به کشف راهبردهای مفید با هدف تاثير پذیر نمودن اجرا تاکید‬
‫می شود‪ .‬همچنين به منظور دستیابی به مدارج باالی کیفیت در‬
‫اجرای صحیح و یا اصالح اجرای حرکت‪ ،‬توجه به فاکتورهای‬
‫کینماتیکی و کینتیکی در کنار اجرای صحیح و مناسب مهارت‬
‫ورزش ی برای مربیان نقش مهم و حیاتی پیدا نموده است‪ ،‬با بهره‬
‫گيری از نتایج بررس ی های بیومکانیکی مربیان می توانند با هدایت‬
‫و پرورش ورزشکاران نخبه و قهرمان به موفقیت های چشمگيری‬
‫نائل شوند‪.‬‬

‫قانون اول نیوتن‪:‬‬

‫‪ ‬اگر به جسمی نيرویی وارد نشود و یا برایند نيروهای وارد‬
‫به جسم برابر صفر شوند‪ .‬جسم در حال سکون باقی‬
‫می ماند و یا تمایل به حفظ حالت اولیه خود دارد‪.‬‬
‫‪ ‬بنابراین تا هنگامیکه نيرویی از طرف عضالت فرد‬
‫پرتاب کننده به توپ وارد نشود‪ ،‬توپ در حالت سکون باقی خواهد ماند‪ .‬از طرف دیگر پس از‬
‫اعمال نيرو توسط بازیکن و پرتاب توپ اگر نيروهای بازدارنده (جاذبه ‪ ،‬مقاومت هوا و ‪)...‬‬
‫وارد عمل نشوند‪ ،‬توپ تمایل دارد که به حرکت رو به باالی خود ادامه دهد‪.‬‬

‫قانون دوم نیوتن‪:‬‬

‫‪a = F/m‬‬

‫‪ ‬شتابی که توپ پس از جدا شدن از دست بازیکن به خود می گيرد‪ ،‬با نيرویی که فرد وارد می‬
‫کند نسبت مستقیم و با جرم توپ نسبت عکس دارد‪.‬‬
‫‪ ‬بنابراین به دلیل ثابت بودن جرم توپ‪ ،‬برای افزایش شتاب و درنیجه افزایش سرعت باید‬
‫نيرو را افزایش داد‪.‬‬

‫قانون سوم نیوتن‪:‬‬
‫‪ ‬هر عملی را عکس العملی است هم اندازه و در جهت مخالف‪ .‬در هنگامی که فرد‬
‫برای انجام پرش عمودی پاهای خود را به زمين می فشارد (به زمين نيرو وارد می‬
‫کند) نيرویی از طرف زمين به فرد وارد می شود که به انجام پرش فرد کمک میکند‪.‬‬

‫تبدیل انرژی پتانسیل به انرژی جنبش ی‪:‬‬
‫‪ ‬فرد پرتاب کننده برای اجرای پرش عمودی زانوها را خم کرده و تنه را اندکی به جلو‬
‫متمایل می کند‪ .‬با این کار در واقع فرد همانند یک فنر جمع شده انرژی پتانسیل را‬
‫در بدن خود ذخيره کرده سپس با بازکردن زانوها و تنه و کشیدن دستها به باال‬
‫همانند فنری که باز می شود‪ ،‬این انرژی پتانسیل را به انرژی جنبش ی تبدیل میکند‬
‫و پرش عمودی را انجام می دهد‪.‬‬

‫‪ ‬قوانين مربوط به پرتابه‪:‬‬
‫‪ ‬زاویه پرتاب‪:‬‬
‫طبق تحقیقات انجام‬
‫شده بهترین زاویه‬
‫پرتاب برای شوت جفت‬
‫در بسکتبال در‬
‫دامنه ‪ 50‬تا ‪ 55‬درجه‬
‫می باشد که به ارتفاع‬
‫قد بازیکن بستگی دارد‪.‬‬

‫‪ ‬قوانين مربوط به‬
‫‪:‬‬
‫پرتابه‬
‫زاویهء پرتاب‪:‬‬
‫‪‬‬

‫طبق تحقیقات انجام شده بهترین زاویه تاب برای شوت جفت در‬
‫بسکتبال در دامنه ‪ 50‬تا ‪ 55‬درجه می باشد که به ارتفاع قد‬
‫بازیکن بستگی دارد‪.‬‬

‫‪ ‬سرعت پرتاب‪:‬‬
‫‪V sina = d / t‬‬

‫طبق فرمول با توجه به فاصله بازیکن از سبد تعیين‬
‫می شود‪.‬‬
‫*نکته مهم این است که سرعت مناسب باید همراه با‬
‫دقت باال انتخاب شود‪*.‬‬

‫نيروهای بازدارنده‪:‬‬

‫نيروی جاذبه زمين‪:‬‬

‫نيروی مقاومت هوا‪:‬‬

‫این نيرو با حرکت رو به باالی فرد در‬
‫هنگام پرش و با حرکت رو به باالی‬
‫توپ در هنگام پرتاب‬
‫مخالفت می کند‪.‬‬

‫این نيرو با حرکت رو به جلوی‬
‫توپ (حرکت افقی )‬
‫مخالفت می کند‪.‬‬

‫‪ ‬مرکز ثقل و تعادل‪:‬‬
‫َ‬
‫در مورد توپ نيروی وارد شده توسط دست بازیکن‪ ،‬تقریبا به پایين تر از مرکز ثقل وارد می شود‪،‬‬
‫که به دلیل دادن قوس به مسير حرکت توپ می باشد‪.‬‬
‫در مورد بازیکن فرد با باز کردن پاها به اندازه عرض شانه‪ ،‬سطح اتکای خود را افزایش داده و با‬
‫خم کردن زانوها مرکز ثقلش را پایين می آورد‪ .‬که هر دو کار باعث افزایش تعادل و در نتیجه‬
‫افزایش دقت پرتاب می شوند‪.‬‬

‫با آرزوی موفقیت برای شما‬


Slide 6

‫بسم اهلل الرحمن الرحیم‬

‫گرد آورنده ‪ :‬سرگروه تربیت بدنی آبیک‬
‫مصطفی قاسمیفرد‬

‫تاریخچه بسکتبال‬
‫‪‬‬

‫زادگاه بازی بسکتبال آمریکاست‪ .‬این بازی‬
‫در اوایل پاییز سال ‪ 1891‬میالدی توسط‬
‫شخص ی به نام جیمز نای اسمیت پایه‬
‫ریزی و ابداع شد‪ .‬اما‪ ،‬از قرن ها پیش در‬
‫میان ساکنان نقاط مختلف قاره آمریکا‪،‬‬
‫به ویژه آمریکای مرکزی و جنوبی انواعی از‬
‫بازی و مسابقه رایج بوده که کم و بیش‬
‫به بسکتبال شباهت داشته است‪.‬‬

‫سابقهء تاریخی‬
‫‪‬‬

‫در کشور آرژانتین‪ ،‬نوعی بازی سنتی و قدیمی در میان گله دار ها متداول‬
‫است که آن را (پاتو ‪ ) PATO‬می نامند‪ .‬در این بازی‪ ،‬دو تیم سوار بر اسب در میدانی وسیع به‬
‫تاخت و تاز می پردازند و هر تیم کوشش می کند‬
‫توپی را که شش حلقه (مانند دستگیره) بر بدنه آن هست‪ ،‬با پرتاب کردن و‬
‫پاس دادن به یاران خودی‪ ،‬به آن سوی میدان برساند و از حلقه و توری‬
‫سبدی که در انتهای میدان بر روی ستونی چوبی نصب شده‪ ،‬عبور دهد‪ .‬این‬
‫بازی تا حدی شبیه بسکتبال است‪ .‬اما شباهت بازی پوک تاپوک با ورزش‬
‫بسکتبال بیش از پیش است‪ .‬پوک تاپوک‪ ،‬در میان اقوام متمدن قارهء‬
‫آمریکای جنوبی و مرکزی رواج بسیار داشت‪ ،‬به ویژه اقوام مایا و تولتک (در‬
‫ناحیه مکزیک کنونی) این بازی را که با توپ و حلقه های ثابت در میدانی‬
‫وسیع انجام می شد‪ ،‬با عالقه و هیجان زیادی برگزار می کردند ‪.‬‬

‫‪BASKETBALL:‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫هر تيم از ‪ 12‬بازيكن تشكيل مي شود كه ‪ 5‬نفر‬
‫بازيكن اصلي و ‪ 7‬نفر ذخيره هستند‪ .‬تعداد‬
‫همراهان نيز ‪ 7‬نفر است‪ ،‬كه شامل‬
‫سرپرست‪ ،‬مربي‪ ،‬كمك مربي‪ ،‬پزشك‪،‬‬
‫ماساژور‪ ،‬مترجم و آمارگير است‪.‬‬
‫هدف هر دو تيم گذراندن توپ از حلقهء‬
‫حريف و نيز ممانعت از گل زدن تيم مقابل‬
‫است‪.‬‬
‫ابعاد زمين بسكتبال ‪ 28‬متر طول و ‪ 15‬متر‬
‫عرض مي باشد‪ ،‬عرض خطوط زمين ‪5‬‬
‫سانتيمتر است و به گونه اي رسم مي شود كه‬
‫كامال" قابل رو يت با شد‪.‬‬

:‫مهارتهاي پايه اي بسكتبال‬
(Body Balance) ‫تعادل يا توازن‬
(Ball Handing) ‫شيوهء نگهداري توپ‬
(Receiving and Passing) ‫پاس دادن و دريافت پاس‬
(Dribbling) ‫دريبل‬
(Shooting) ‫شوت‬
(Pivot) ‫چرخش‬
(Rebounding) ‫توپگيري از روي سبد يا ريباند‬
(Faking and Foot work) ‫فريب دادن وكار پا‬
(Chang of direction, Change of pace) ‫تغيير مسير و سرعت‬
(Screening) ‫سد كردن‬













‫شوت‪:‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬

‫در بسکتبال پرتاب توپ در حالتی که دست باالی‬
‫آرنج قرار گيرد‪ ،‬شوت نامیده می شود‪.‬‬
‫در زمان آموزش شوت‪ ،‬به ورزشکار توصیه می شود که به منظور اجرای‬
‫مطلوب مهارت‪ ،‬به ‪ 4‬ویژگی زیر توجه کامل داشته باشد‪:‬‬
‫تعادل‬
‫نگاه به هدف‬
‫قرارگيری آرنج دقیقا" زیر توپ‬
‫قرار گرفتن روبروی هدف و توجه کردن به ادامه حرکت‬

‫شوت جفت‪:‬‬

‫‪‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫امروزه شوت جفت رايجترين شوت در بسكتبال است‪.‬‬
‫وجه تمایز آن با سایر شوتها‪ ،‬جدا شدن از زمين و رها‬
‫کردن توپ درست قبل از رسیدن شوت کننده به اوج‬
‫پرش می باشد‪ .‬شوت جفت در پاسخ به نیاز برای کاهش‬
‫فاصله تا سبد توسعه یافته است‪.‬‬

‫شوت جفت دارای اهمیت است‪ ،‬به خاطر‪:‬‬

‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬
‫‪.5‬‬
‫‪.6‬‬

‫درگيری کمتر با بازیکنان حریف‬
‫مشکل بودن دفاع کردن از شوت جفت‬
‫سریع بودن‬
‫صرف انرژی کمتر‬
‫امکان کسب امتیاز از فواصل مختلف‬
‫غير قابل پیش بینی بودن زمان و جهت پریدن‬

‫‪ ‬آمار ثبت شده از مسابقات مختلف‪ ،‬نيز هر چه‬
‫بیشتر بر اهمیت این شوت تاکید می کنند‪:‬‬
‫‪ ALLSEN ‬در سال ‪ 1967‬دریافت که ‪ %67‬از نمونه ‪ 3180‬تالش گل ثبت‬
‫شده توسط ‪ ،NBA‬شوتهای جفت ‪ 2‬و ‪ 3‬امتیازی بوده است‪.‬‬
‫‪ ‬بر طبق آمار بازیهای بسکتبال جهان در سال ‪ ،1985‬درصد شوتهای جفت ‪3‬‬
‫امتیازی در دو گروه زنان و مردان بسیار باال بود؛ به گونه ای که در گروه‬
‫مردان درصد شوتهای جفت ‪ %47‬و در گروه زنان ‪ %34‬بود‪.‬‬
‫‪ ‬آمار مسابقات بسکتبال غرب آسیا نيز نشان می دهد که تیمهای برتر‪،‬‬
‫درصد شوتهای جفت ‪ 3‬امتیازی موفق بیشتری داشته اند‪.‬‬

‫نحوهء اجرا‪:‬‬

‫‪‬‬

‫پرش عمودی توپ را با‬
‫برای اجرای این مهارت ورزشکار باید‪ ،‬همزمان با یک ً‬
‫قوس ی بلند به طرف سبد پرتاب کند‪ .‬بدلیل فاصله نسبتا زیاد بازیکن از سبد‬
‫(پشت منطقه ‪ 3‬امتیازی) رساندن توپ به سبد تنها با استفاده از نيروی دستها‬
‫کار سختی است‪ .‬به همين دلیل بازیکن با خم کردن زانوها و سپس انجام یک‬
‫پرش عمودی نيرو را از پاها به دست پرتاب منتقل می کند‪ .‬و باعث می شود که‬
‫فرد بتواند توپ را به مسافت دورتری پرتاب کند‪.‬‬

‫‪ ‬نیازی نیست که بازیکن پرش بسیار بلندی انجام دهد زیرا‬
‫عالوه بر وارد کردن نيروی کافی به توپ‪ ،‬پرتاب توپ باید با‬
‫دقت باالیی همراه باشد تا به کسب امتیاز منجر شود‪ .‬پرش‬
‫اضافی بازیکن با کاهش دقت پرتاب او همراه می شود‪.‬‬

‫‪‬‬

‫بازیکن باید توپ را با قوس ی مناسب ( زاویه پرتاب مناسب ) به سمت سبد‬
‫پرتاب کند‪ .‬برای این منظورفرد توپ را از بين شانه ها و گوشها تا اندازه ای‬
‫باال می آورد که بتواند هدف (سبد) را از زیرآن مشاهده کند‪ .‬بهتر است که‬
‫دست پرتاب بازیکن نيرو را به زیر مرکز ثقل توپ وارد کند‪ ،‬تا توپ همراه با‬
‫یک چرخش زیرین )‪ (under spine‬به طرف سبد پرتاب شود‪ .‬آخرین‬
‫نقطه ای از دست بازیکن که با توپ تماس پیدا میکند‪ ،‬نوک انگشت میانه‬
‫دست پرتاب می باشد‪.‬‬

‫مراحل اجرای حرکت ‪:‬‬
‫‪ .1‬مرحلهء آمادگی‬
‫‪ .2‬مرحلهء پرتاب‬
‫‪ .3‬مرحلهء پس از پرتاب‬
‫)‪(3‬‬

‫)‪(2‬‬

‫)‪(1‬‬



Preparatory phase

‫چگونگی وضعیت مفاصل و‬
‫اندامها ‪:‬‬

‫‪ ‬فاصله پاها به اندازه عرض شانه و همراه با‬
‫اندکی اورشن مچ پا‬
‫‪ ‬به ميزان کمی دورس ي فلكشن مچ پا‬
‫‪ ‬فلکشن زانو (با انقباض اکسنتریک عضالت‬
‫بازکننده زانو)‬
‫‪ ‬فلکشن ران (با انقباض اکسنتریک عضالت‬
‫بازکننده ران)‬
‫‪ ‬به ميزان کمی فلکشن تنه‬

‫‪ ‬فلکشن آرنج ( در هردو دست)‬
‫‪ ‬فلکشن بازو ( در هردو دست)‬
‫‪ ‬پرونیشن ساعد (در دست پرتاب کننده)‬
‫‪ ‬حالت خنثی در ساعد دست راهنما (با انقباض استاتیک عضالت ساعد)‬
‫‪ ‬هایپراکستنشن مچ (در دست پرتاب کننده)‬
‫‪ ‬حالت خنثی در مچ دست راهنما (با انقباض استاتیک عضالت مچ دست)‬
‫‪ ‬آبداکشن انگشتان‬
‫‪ ‬اکستنشن شست‬
‫‪ ‬فلکشن انگشتان (با انقباض استاتیک عضالت انگشتان)‬

‫عضالت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫فلکشن زانو‬

‫چهارسررانی‬

‫‪--------‬‬

‫همسترینگ‬

‫پهن خارجی و پهن میانی‬
‫نیروهای داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫‪----------‬‬

‫فلکشن ران‬

‫راست قدامی‪ -‬خیاطه‪-‬‬
‫کشنده پهن نیام‪ -‬شانه ای‬

‫نزدیک کننده دراز و‬
‫کوتاه‪ -‬راست داخلی‬

‫همسترینگ‬

‫کشنده پهن نیام و شانه ای‬
‫دور شدن و نزدیک شدن ران را‬
‫خنثی میکنند‬

‫عضالت شکمی و‬
‫بازکننده های ستون‬
‫فقرات برای ثابت کردن‬
‫لگن‬

‫فلکشن بازو‬

‫بخش قدامی دلتوئید‪-‬بخش‬
‫ترقوه ای سینه ای بزرگ‬

‫غرابی بازویی‬

‫فلکشن آرنج‬

‫دوسر بازویی‪ -‬بازویی قدامی‪-‬‬
‫بازویی زنداعالیی‬

‫‪--------‬‬

‫پرونیشن‬
‫ساعد‬

‫مربع درون گرداننده‪-‬‬
‫درون گرداننده مدور‬

‫بازویی‪-‬زنداعالیی‬

‫سوپینیتورها‬

‫اکستنشن‬
‫مچ‬

‫باز کننده مچ دستی بلند و‬
‫کوتاه‬

‫بازکننده مشترک‬
‫انگشتان و بازکننده‬
‫درازشست‬

‫خم کننده های مچ‬

‫وضعیت‬

‫پشتی بزرگ‬
‫گرد بزرگ‬
‫سه سر بازویی‬
‫سه گوش آرنجی‬

‫تحت خاری و گردکوچک‬
‫چرخش داخلی دالی قدامی و‬
‫سینه ای بزرگ را خنثی میکنند‬

‫ذوزنقه و تحت‬
‫ترقوه ای‬

‫پرونیتورها حرکت‬
‫سوپینیشن دوسر را خنثی‬
‫میکنند‬

‫‪---------‬‬

‫سه سرو سه گوش آرنجی تمایل‬
‫به خم کردن درون گرداننده‬
‫مدور را خنثی می کنند‬

‫‪----------‬‬

‫‪------‬‬

‫‪----------‬‬

Throw

phase

‫‪ ‬چگونگی وضعیت مفاصل و اندامها ‪:‬‬
‫‪ ‬حرکات دست پرتاب ‪:‬‬
‫‪ .1‬فلکشن بازو‬
‫‪ .2‬هایپرفلکشن مچ دست‬
‫‪ .3‬اکستنشن آرنج‬
‫‪ .4‬اکستنشن مچ و پرونیشن ساعد‬
‫(حفظ حالت)‬

‫‪ ‬حرکات دست راهنما‪:‬‬
‫‪ .1‬اکستنشن آرنج‬
‫‪ .2‬فلکشن بازو‬

‫‪ ‬حرکات پا‪:‬‬

‫‪ .1‬پلنتارفلکشن مچ پا‬
‫‪ .2‬اکستنشن زانو‬
‫‪ .3‬اکستنشن ران‬
‫‪ .4‬فلکشن انگشتان پا‬

‫عضالت درگير در مرحله پرتاب (اندام فوقانی)‬
‫عضالت‬
‫وضعیت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫بخش قدامی دلتوئید‪-‬‬
‫بخش ترقوه ای سینه‬
‫ای بزرگ‬

‫غرابی بازویی‬

‫پشتی بزرگ‬

‫تحت خاری و گرد کوچک‬
‫چرخش داخلی دالی‬
‫قدامی و سینه ای بزرگ‬
‫را خنثی میکنند‬

‫اکستنشن آرنج‬

‫سه سر بازویی‬

‫سه گوش آرنجی‬

‫دوسر‪ -‬بازویی قدامی‪-‬‬
‫بازویی زند اعالیی‬

‫‪----------‬‬

‫سینه ای بزرگ (بخش‬
‫جناغی) و پشتی بزرگ‬
‫چرخش داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫فلکشن مچ‬

‫زنداسفلی قدامی‪-‬‬
‫زنداعالیی قدامی‪-‬‬

‫تاکننده درازشست‪-‬‬
‫دورکننده درازشست‬
‫تاکننده عمقی و سطحی‬
‫انگشتان‬

‫بازکننده های مچ‬
‫دست‬

‫بازکننده های مچ دست از‬
‫خم شدن انگشتان‬
‫جلوگیری میکنند‬

‫‪--------‬‬

‫سینه ای کوچک‪-‬‬
‫تحت ترقوه ای‪-‬‬
‫ذوزنقه ‪4‬‬

‫دندانه ای بزرگ عمل‬
‫نزدیک کننده گی متوازی‬
‫االضالع و ذوزنقه را خنثی‬
‫میکند‬

‫فلکشن بازو‬

‫کشش باالیی‬
‫کتف‬
‫چرخش باالیی‬
‫کتف‬

‫کف دستی طویل‬

‫گوشه ای‪ -‬ذوزنقه‬
‫(‪1‬و‪-)2‬متوازی‬
‫االضالع‬
‫ذوزنقه (‪2‬و‪-)4‬‬
‫دندانه ای قدامی‬

‫جناغی‪-‬چنبری‬

‫پستانی‬
‫‪----------‬‬

‫متوازی االضالع‪-‬‬
‫سینه ای کوچک‬

‫‪----------‬‬

‫ذوزنقه و تحت‬
‫ترقوه ای‬

‫‪----------‬‬

‫‪----------‬‬

‫عضالت درگير در مرحله پرتاب (اندام تحتانی)‬
‫عضالت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫وضعیت‬
‫اکستنشن زانو‬

‫چهارسررانی‬

‫همسترینگ‪-‬‬

‫اکستنشن ران‬

‫سرینی بزرگ‬

‫پالنتارفلکشن‬
‫مچ پا‬

‫دوقلو –نعلی‪-‬‬
‫نازک نئ بلند‬

‫فلکشن‬
‫انگشتان‬

‫تاکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬‬
‫تاکننده بلند شست‬

‫‪---------‬‬

‫همسترینگ‬

‫پهن خارجی وپهن میانی‬
‫نیروهای داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫عضالت شکمی ثابت‬
‫کننده لگن در برابر‬
‫کشش عضله راست‬
‫رانی میباشند‬

‫‪-----------‬‬

‫چهارسررانی‬

‫‪------------‬‬

‫عضالت شکمی و‬
‫بازکننده های‬
‫ستون فقرات برای‬
‫ثابت کردن لگن‬

‫ساقی خلفی‪-‬نازک نئ‬
‫کوتاه‪-‬تاکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬تاکننده‬
‫بلند انگشت شست‬

‫ساقی قدامی‪-‬‬
‫نازک نئ طرف‬
‫بازکننده بلند‬
‫انگشتان‬

‫نازک نئ بلند و کوتاه از‬
‫یک طرف و ساقی خلفی از‬
‫طرف دیگر کشش یکدیگر‬
‫را درتمایل پا به سمت‬
‫خارج و داخل خنثی‬
‫میکنند‬

‫‪---------‬‬

‫بین استخوانی کف‬
‫پائی‬

‫بازکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬‬
‫بازکننده بلند‬
‫شست‬

‫‪-----------‬‬

‫‪----------‬‬

Recovery

phase

‫‪ ‬اين مرحله از زماني شروع مي شود كه شوت كننده‬
‫پس از پرش عمودي و پرتاب توپ به طرف زمين‬
‫سقوط مي كند‪ .‬درآخرين لحظهء پرتاب (فلكشن‬
‫مچ دست پرتاب كننده) دست راهنما از توپ جدا‬
‫شده و با اكستنشن بازو به طرف پايين حركت مي‬
‫كند‪ .‬پس از رها شدن توپ‪ ،‬دست پرتاب كننده با‬
‫برگشت از حالت فلكشن مچ‪ ،‬همراه با اكستنشن‬
‫بازو به پايين مي افتد‪.‬‬
‫‪ ‬براي كاهش فشار ناش ي از سقوط در لحظهء‬
‫رسيدن به زمين فرد زانوها را خم مي كند و به‬
‫وضعيت تعادلي اوليه بر مي گردد‪.‬‬

‫تجزیهء و تحلیل بیومکانیکی شوت جفت‬

‫اهمیت علم بیومکانیک‬
‫‪ ‬امروز هیچ کس حتی کسانی که فقط ورزش را بخاطر ورزش نه بخاطراهداف‬
‫قهرمانی در رقابتهای رسمی انجام می دهند‪ .‬نمی توانند منکر‬
‫‪ ‬ارزش روش های علمی در باال بردن سطح تکنیک‪ ،‬تاکتیک و بطورکلی کیفیت تیم ها‬
‫در هر نوع ورزش ی باشند‪.‬‬
‫‪ ‬در بسکتبال‪ ،‬اجرای صحیح مهارت ها وابسته به رعایت اصول و‬
‫قوانين علمی متکی بر اصول مکانیکی و بیو مکانیکی است‪.‬‬
‫‪ ‬دقت و سرعت نيز از عواملی هستند که در این رشته نقش مهمی ایفاء می کنند‪.‬‬

‫‪ ‬علم بیومکانیک علمی است که نیروهای داخلی و خارجی‬
‫اثر گذار بر بدن انسان را مورد مطالعه قرار داده و اثرات‬
‫حاصل را بررس ی می کند‪.‬‬
‫‪‬‬

‫علم مذکور در دو حوزهء کینماتیک وکینتیکقابل مطالعه است‪:‬‬

‫_در کینماتیک‬
‫حرکت جسم بدون در نظر گرفتن علت بوجود آورنده (به طور مشخص تر‬
‫پارامترهای فضایی و زمانی)‬
‫_در کینتیک‬
‫علت بوجود آورنده حرکت (عمدتا" عامل نيرو) را مورد مطالعه قرار می‬
‫دهد‪.‬‬

‫‪‬‬

‫در تحلیل بیومکانیکی با شناسایی عناصر اصلی در اجرای مهارت‬
‫به کشف راهبردهای مفید با هدف تاثير پذیر نمودن اجرا تاکید‬
‫می شود‪ .‬همچنين به منظور دستیابی به مدارج باالی کیفیت در‬
‫اجرای صحیح و یا اصالح اجرای حرکت‪ ،‬توجه به فاکتورهای‬
‫کینماتیکی و کینتیکی در کنار اجرای صحیح و مناسب مهارت‬
‫ورزش ی برای مربیان نقش مهم و حیاتی پیدا نموده است‪ ،‬با بهره‬
‫گيری از نتایج بررس ی های بیومکانیکی مربیان می توانند با هدایت‬
‫و پرورش ورزشکاران نخبه و قهرمان به موفقیت های چشمگيری‬
‫نائل شوند‪.‬‬

‫قانون اول نیوتن‪:‬‬

‫‪ ‬اگر به جسمی نيرویی وارد نشود و یا برایند نيروهای وارد‬
‫به جسم برابر صفر شوند‪ .‬جسم در حال سکون باقی‬
‫می ماند و یا تمایل به حفظ حالت اولیه خود دارد‪.‬‬
‫‪ ‬بنابراین تا هنگامیکه نيرویی از طرف عضالت فرد‬
‫پرتاب کننده به توپ وارد نشود‪ ،‬توپ در حالت سکون باقی خواهد ماند‪ .‬از طرف دیگر پس از‬
‫اعمال نيرو توسط بازیکن و پرتاب توپ اگر نيروهای بازدارنده (جاذبه ‪ ،‬مقاومت هوا و ‪)...‬‬
‫وارد عمل نشوند‪ ،‬توپ تمایل دارد که به حرکت رو به باالی خود ادامه دهد‪.‬‬

‫قانون دوم نیوتن‪:‬‬

‫‪a = F/m‬‬

‫‪ ‬شتابی که توپ پس از جدا شدن از دست بازیکن به خود می گيرد‪ ،‬با نيرویی که فرد وارد می‬
‫کند نسبت مستقیم و با جرم توپ نسبت عکس دارد‪.‬‬
‫‪ ‬بنابراین به دلیل ثابت بودن جرم توپ‪ ،‬برای افزایش شتاب و درنیجه افزایش سرعت باید‬
‫نيرو را افزایش داد‪.‬‬

‫قانون سوم نیوتن‪:‬‬
‫‪ ‬هر عملی را عکس العملی است هم اندازه و در جهت مخالف‪ .‬در هنگامی که فرد‬
‫برای انجام پرش عمودی پاهای خود را به زمين می فشارد (به زمين نيرو وارد می‬
‫کند) نيرویی از طرف زمين به فرد وارد می شود که به انجام پرش فرد کمک میکند‪.‬‬

‫تبدیل انرژی پتانسیل به انرژی جنبش ی‪:‬‬
‫‪ ‬فرد پرتاب کننده برای اجرای پرش عمودی زانوها را خم کرده و تنه را اندکی به جلو‬
‫متمایل می کند‪ .‬با این کار در واقع فرد همانند یک فنر جمع شده انرژی پتانسیل را‬
‫در بدن خود ذخيره کرده سپس با بازکردن زانوها و تنه و کشیدن دستها به باال‬
‫همانند فنری که باز می شود‪ ،‬این انرژی پتانسیل را به انرژی جنبش ی تبدیل میکند‬
‫و پرش عمودی را انجام می دهد‪.‬‬

‫‪ ‬قوانين مربوط به پرتابه‪:‬‬
‫‪ ‬زاویه پرتاب‪:‬‬
‫طبق تحقیقات انجام‬
‫شده بهترین زاویه‬
‫پرتاب برای شوت جفت‬
‫در بسکتبال در‬
‫دامنه ‪ 50‬تا ‪ 55‬درجه‬
‫می باشد که به ارتفاع‬
‫قد بازیکن بستگی دارد‪.‬‬

‫‪ ‬قوانين مربوط به‬
‫‪:‬‬
‫پرتابه‬
‫زاویهء پرتاب‪:‬‬
‫‪‬‬

‫طبق تحقیقات انجام شده بهترین زاویه تاب برای شوت جفت در‬
‫بسکتبال در دامنه ‪ 50‬تا ‪ 55‬درجه می باشد که به ارتفاع قد‬
‫بازیکن بستگی دارد‪.‬‬

‫‪ ‬سرعت پرتاب‪:‬‬
‫‪V sina = d / t‬‬

‫طبق فرمول با توجه به فاصله بازیکن از سبد تعیين‬
‫می شود‪.‬‬
‫*نکته مهم این است که سرعت مناسب باید همراه با‬
‫دقت باال انتخاب شود‪*.‬‬

‫نيروهای بازدارنده‪:‬‬

‫نيروی جاذبه زمين‪:‬‬

‫نيروی مقاومت هوا‪:‬‬

‫این نيرو با حرکت رو به باالی فرد در‬
‫هنگام پرش و با حرکت رو به باالی‬
‫توپ در هنگام پرتاب‬
‫مخالفت می کند‪.‬‬

‫این نيرو با حرکت رو به جلوی‬
‫توپ (حرکت افقی )‬
‫مخالفت می کند‪.‬‬

‫‪ ‬مرکز ثقل و تعادل‪:‬‬
‫َ‬
‫در مورد توپ نيروی وارد شده توسط دست بازیکن‪ ،‬تقریبا به پایين تر از مرکز ثقل وارد می شود‪،‬‬
‫که به دلیل دادن قوس به مسير حرکت توپ می باشد‪.‬‬
‫در مورد بازیکن فرد با باز کردن پاها به اندازه عرض شانه‪ ،‬سطح اتکای خود را افزایش داده و با‬
‫خم کردن زانوها مرکز ثقلش را پایين می آورد‪ .‬که هر دو کار باعث افزایش تعادل و در نتیجه‬
‫افزایش دقت پرتاب می شوند‪.‬‬

‫با آرزوی موفقیت برای شما‬


Slide 7

‫بسم اهلل الرحمن الرحیم‬

‫گرد آورنده ‪ :‬سرگروه تربیت بدنی آبیک‬
‫مصطفی قاسمیفرد‬

‫تاریخچه بسکتبال‬
‫‪‬‬

‫زادگاه بازی بسکتبال آمریکاست‪ .‬این بازی‬
‫در اوایل پاییز سال ‪ 1891‬میالدی توسط‬
‫شخص ی به نام جیمز نای اسمیت پایه‬
‫ریزی و ابداع شد‪ .‬اما‪ ،‬از قرن ها پیش در‬
‫میان ساکنان نقاط مختلف قاره آمریکا‪،‬‬
‫به ویژه آمریکای مرکزی و جنوبی انواعی از‬
‫بازی و مسابقه رایج بوده که کم و بیش‬
‫به بسکتبال شباهت داشته است‪.‬‬

‫سابقهء تاریخی‬
‫‪‬‬

‫در کشور آرژانتین‪ ،‬نوعی بازی سنتی و قدیمی در میان گله دار ها متداول‬
‫است که آن را (پاتو ‪ ) PATO‬می نامند‪ .‬در این بازی‪ ،‬دو تیم سوار بر اسب در میدانی وسیع به‬
‫تاخت و تاز می پردازند و هر تیم کوشش می کند‬
‫توپی را که شش حلقه (مانند دستگیره) بر بدنه آن هست‪ ،‬با پرتاب کردن و‬
‫پاس دادن به یاران خودی‪ ،‬به آن سوی میدان برساند و از حلقه و توری‬
‫سبدی که در انتهای میدان بر روی ستونی چوبی نصب شده‪ ،‬عبور دهد‪ .‬این‬
‫بازی تا حدی شبیه بسکتبال است‪ .‬اما شباهت بازی پوک تاپوک با ورزش‬
‫بسکتبال بیش از پیش است‪ .‬پوک تاپوک‪ ،‬در میان اقوام متمدن قارهء‬
‫آمریکای جنوبی و مرکزی رواج بسیار داشت‪ ،‬به ویژه اقوام مایا و تولتک (در‬
‫ناحیه مکزیک کنونی) این بازی را که با توپ و حلقه های ثابت در میدانی‬
‫وسیع انجام می شد‪ ،‬با عالقه و هیجان زیادی برگزار می کردند ‪.‬‬

‫‪BASKETBALL:‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫هر تيم از ‪ 12‬بازيكن تشكيل مي شود كه ‪ 5‬نفر‬
‫بازيكن اصلي و ‪ 7‬نفر ذخيره هستند‪ .‬تعداد‬
‫همراهان نيز ‪ 7‬نفر است‪ ،‬كه شامل‬
‫سرپرست‪ ،‬مربي‪ ،‬كمك مربي‪ ،‬پزشك‪،‬‬
‫ماساژور‪ ،‬مترجم و آمارگير است‪.‬‬
‫هدف هر دو تيم گذراندن توپ از حلقهء‬
‫حريف و نيز ممانعت از گل زدن تيم مقابل‬
‫است‪.‬‬
‫ابعاد زمين بسكتبال ‪ 28‬متر طول و ‪ 15‬متر‬
‫عرض مي باشد‪ ،‬عرض خطوط زمين ‪5‬‬
‫سانتيمتر است و به گونه اي رسم مي شود كه‬
‫كامال" قابل رو يت با شد‪.‬‬

:‫مهارتهاي پايه اي بسكتبال‬
(Body Balance) ‫تعادل يا توازن‬
(Ball Handing) ‫شيوهء نگهداري توپ‬
(Receiving and Passing) ‫پاس دادن و دريافت پاس‬
(Dribbling) ‫دريبل‬
(Shooting) ‫شوت‬
(Pivot) ‫چرخش‬
(Rebounding) ‫توپگيري از روي سبد يا ريباند‬
(Faking and Foot work) ‫فريب دادن وكار پا‬
(Chang of direction, Change of pace) ‫تغيير مسير و سرعت‬
(Screening) ‫سد كردن‬













‫شوت‪:‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬

‫در بسکتبال پرتاب توپ در حالتی که دست باالی‬
‫آرنج قرار گيرد‪ ،‬شوت نامیده می شود‪.‬‬
‫در زمان آموزش شوت‪ ،‬به ورزشکار توصیه می شود که به منظور اجرای‬
‫مطلوب مهارت‪ ،‬به ‪ 4‬ویژگی زیر توجه کامل داشته باشد‪:‬‬
‫تعادل‬
‫نگاه به هدف‬
‫قرارگيری آرنج دقیقا" زیر توپ‬
‫قرار گرفتن روبروی هدف و توجه کردن به ادامه حرکت‬

‫شوت جفت‪:‬‬

‫‪‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫امروزه شوت جفت رايجترين شوت در بسكتبال است‪.‬‬
‫وجه تمایز آن با سایر شوتها‪ ،‬جدا شدن از زمين و رها‬
‫کردن توپ درست قبل از رسیدن شوت کننده به اوج‬
‫پرش می باشد‪ .‬شوت جفت در پاسخ به نیاز برای کاهش‬
‫فاصله تا سبد توسعه یافته است‪.‬‬

‫شوت جفت دارای اهمیت است‪ ،‬به خاطر‪:‬‬

‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬
‫‪.5‬‬
‫‪.6‬‬

‫درگيری کمتر با بازیکنان حریف‬
‫مشکل بودن دفاع کردن از شوت جفت‬
‫سریع بودن‬
‫صرف انرژی کمتر‬
‫امکان کسب امتیاز از فواصل مختلف‬
‫غير قابل پیش بینی بودن زمان و جهت پریدن‬

‫‪ ‬آمار ثبت شده از مسابقات مختلف‪ ،‬نيز هر چه‬
‫بیشتر بر اهمیت این شوت تاکید می کنند‪:‬‬
‫‪ ALLSEN ‬در سال ‪ 1967‬دریافت که ‪ %67‬از نمونه ‪ 3180‬تالش گل ثبت‬
‫شده توسط ‪ ،NBA‬شوتهای جفت ‪ 2‬و ‪ 3‬امتیازی بوده است‪.‬‬
‫‪ ‬بر طبق آمار بازیهای بسکتبال جهان در سال ‪ ،1985‬درصد شوتهای جفت ‪3‬‬
‫امتیازی در دو گروه زنان و مردان بسیار باال بود؛ به گونه ای که در گروه‬
‫مردان درصد شوتهای جفت ‪ %47‬و در گروه زنان ‪ %34‬بود‪.‬‬
‫‪ ‬آمار مسابقات بسکتبال غرب آسیا نيز نشان می دهد که تیمهای برتر‪،‬‬
‫درصد شوتهای جفت ‪ 3‬امتیازی موفق بیشتری داشته اند‪.‬‬

‫نحوهء اجرا‪:‬‬

‫‪‬‬

‫پرش عمودی توپ را با‬
‫برای اجرای این مهارت ورزشکار باید‪ ،‬همزمان با یک ً‬
‫قوس ی بلند به طرف سبد پرتاب کند‪ .‬بدلیل فاصله نسبتا زیاد بازیکن از سبد‬
‫(پشت منطقه ‪ 3‬امتیازی) رساندن توپ به سبد تنها با استفاده از نيروی دستها‬
‫کار سختی است‪ .‬به همين دلیل بازیکن با خم کردن زانوها و سپس انجام یک‬
‫پرش عمودی نيرو را از پاها به دست پرتاب منتقل می کند‪ .‬و باعث می شود که‬
‫فرد بتواند توپ را به مسافت دورتری پرتاب کند‪.‬‬

‫‪ ‬نیازی نیست که بازیکن پرش بسیار بلندی انجام دهد زیرا‬
‫عالوه بر وارد کردن نيروی کافی به توپ‪ ،‬پرتاب توپ باید با‬
‫دقت باالیی همراه باشد تا به کسب امتیاز منجر شود‪ .‬پرش‬
‫اضافی بازیکن با کاهش دقت پرتاب او همراه می شود‪.‬‬

‫‪‬‬

‫بازیکن باید توپ را با قوس ی مناسب ( زاویه پرتاب مناسب ) به سمت سبد‬
‫پرتاب کند‪ .‬برای این منظورفرد توپ را از بين شانه ها و گوشها تا اندازه ای‬
‫باال می آورد که بتواند هدف (سبد) را از زیرآن مشاهده کند‪ .‬بهتر است که‬
‫دست پرتاب بازیکن نيرو را به زیر مرکز ثقل توپ وارد کند‪ ،‬تا توپ همراه با‬
‫یک چرخش زیرین )‪ (under spine‬به طرف سبد پرتاب شود‪ .‬آخرین‬
‫نقطه ای از دست بازیکن که با توپ تماس پیدا میکند‪ ،‬نوک انگشت میانه‬
‫دست پرتاب می باشد‪.‬‬

‫مراحل اجرای حرکت ‪:‬‬
‫‪ .1‬مرحلهء آمادگی‬
‫‪ .2‬مرحلهء پرتاب‬
‫‪ .3‬مرحلهء پس از پرتاب‬
‫)‪(3‬‬

‫)‪(2‬‬

‫)‪(1‬‬



Preparatory phase

‫چگونگی وضعیت مفاصل و‬
‫اندامها ‪:‬‬

‫‪ ‬فاصله پاها به اندازه عرض شانه و همراه با‬
‫اندکی اورشن مچ پا‬
‫‪ ‬به ميزان کمی دورس ي فلكشن مچ پا‬
‫‪ ‬فلکشن زانو (با انقباض اکسنتریک عضالت‬
‫بازکننده زانو)‬
‫‪ ‬فلکشن ران (با انقباض اکسنتریک عضالت‬
‫بازکننده ران)‬
‫‪ ‬به ميزان کمی فلکشن تنه‬

‫‪ ‬فلکشن آرنج ( در هردو دست)‬
‫‪ ‬فلکشن بازو ( در هردو دست)‬
‫‪ ‬پرونیشن ساعد (در دست پرتاب کننده)‬
‫‪ ‬حالت خنثی در ساعد دست راهنما (با انقباض استاتیک عضالت ساعد)‬
‫‪ ‬هایپراکستنشن مچ (در دست پرتاب کننده)‬
‫‪ ‬حالت خنثی در مچ دست راهنما (با انقباض استاتیک عضالت مچ دست)‬
‫‪ ‬آبداکشن انگشتان‬
‫‪ ‬اکستنشن شست‬
‫‪ ‬فلکشن انگشتان (با انقباض استاتیک عضالت انگشتان)‬

‫عضالت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫فلکشن زانو‬

‫چهارسررانی‬

‫‪--------‬‬

‫همسترینگ‬

‫پهن خارجی و پهن میانی‬
‫نیروهای داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫‪----------‬‬

‫فلکشن ران‬

‫راست قدامی‪ -‬خیاطه‪-‬‬
‫کشنده پهن نیام‪ -‬شانه ای‬

‫نزدیک کننده دراز و‬
‫کوتاه‪ -‬راست داخلی‬

‫همسترینگ‬

‫کشنده پهن نیام و شانه ای‬
‫دور شدن و نزدیک شدن ران را‬
‫خنثی میکنند‬

‫عضالت شکمی و‬
‫بازکننده های ستون‬
‫فقرات برای ثابت کردن‬
‫لگن‬

‫فلکشن بازو‬

‫بخش قدامی دلتوئید‪-‬بخش‬
‫ترقوه ای سینه ای بزرگ‬

‫غرابی بازویی‬

‫فلکشن آرنج‬

‫دوسر بازویی‪ -‬بازویی قدامی‪-‬‬
‫بازویی زنداعالیی‬

‫‪--------‬‬

‫پرونیشن‬
‫ساعد‬

‫مربع درون گرداننده‪-‬‬
‫درون گرداننده مدور‬

‫بازویی‪-‬زنداعالیی‬

‫سوپینیتورها‬

‫اکستنشن‬
‫مچ‬

‫باز کننده مچ دستی بلند و‬
‫کوتاه‬

‫بازکننده مشترک‬
‫انگشتان و بازکننده‬
‫درازشست‬

‫خم کننده های مچ‬

‫وضعیت‬

‫پشتی بزرگ‬
‫گرد بزرگ‬
‫سه سر بازویی‬
‫سه گوش آرنجی‬

‫تحت خاری و گردکوچک‬
‫چرخش داخلی دالی قدامی و‬
‫سینه ای بزرگ را خنثی میکنند‬

‫ذوزنقه و تحت‬
‫ترقوه ای‬

‫پرونیتورها حرکت‬
‫سوپینیشن دوسر را خنثی‬
‫میکنند‬

‫‪---------‬‬

‫سه سرو سه گوش آرنجی تمایل‬
‫به خم کردن درون گرداننده‬
‫مدور را خنثی می کنند‬

‫‪----------‬‬

‫‪------‬‬

‫‪----------‬‬

Throw

phase

‫‪ ‬چگونگی وضعیت مفاصل و اندامها ‪:‬‬
‫‪ ‬حرکات دست پرتاب ‪:‬‬
‫‪ .1‬فلکشن بازو‬
‫‪ .2‬هایپرفلکشن مچ دست‬
‫‪ .3‬اکستنشن آرنج‬
‫‪ .4‬اکستنشن مچ و پرونیشن ساعد‬
‫(حفظ حالت)‬

‫‪ ‬حرکات دست راهنما‪:‬‬
‫‪ .1‬اکستنشن آرنج‬
‫‪ .2‬فلکشن بازو‬

‫‪ ‬حرکات پا‪:‬‬

‫‪ .1‬پلنتارفلکشن مچ پا‬
‫‪ .2‬اکستنشن زانو‬
‫‪ .3‬اکستنشن ران‬
‫‪ .4‬فلکشن انگشتان پا‬

‫عضالت درگير در مرحله پرتاب (اندام فوقانی)‬
‫عضالت‬
‫وضعیت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫بخش قدامی دلتوئید‪-‬‬
‫بخش ترقوه ای سینه‬
‫ای بزرگ‬

‫غرابی بازویی‬

‫پشتی بزرگ‬

‫تحت خاری و گرد کوچک‬
‫چرخش داخلی دالی‬
‫قدامی و سینه ای بزرگ‬
‫را خنثی میکنند‬

‫اکستنشن آرنج‬

‫سه سر بازویی‬

‫سه گوش آرنجی‬

‫دوسر‪ -‬بازویی قدامی‪-‬‬
‫بازویی زند اعالیی‬

‫‪----------‬‬

‫سینه ای بزرگ (بخش‬
‫جناغی) و پشتی بزرگ‬
‫چرخش داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫فلکشن مچ‬

‫زنداسفلی قدامی‪-‬‬
‫زنداعالیی قدامی‪-‬‬

‫تاکننده درازشست‪-‬‬
‫دورکننده درازشست‬
‫تاکننده عمقی و سطحی‬
‫انگشتان‬

‫بازکننده های مچ‬
‫دست‬

‫بازکننده های مچ دست از‬
‫خم شدن انگشتان‬
‫جلوگیری میکنند‬

‫‪--------‬‬

‫سینه ای کوچک‪-‬‬
‫تحت ترقوه ای‪-‬‬
‫ذوزنقه ‪4‬‬

‫دندانه ای بزرگ عمل‬
‫نزدیک کننده گی متوازی‬
‫االضالع و ذوزنقه را خنثی‬
‫میکند‬

‫فلکشن بازو‬

‫کشش باالیی‬
‫کتف‬
‫چرخش باالیی‬
‫کتف‬

‫کف دستی طویل‬

‫گوشه ای‪ -‬ذوزنقه‬
‫(‪1‬و‪-)2‬متوازی‬
‫االضالع‬
‫ذوزنقه (‪2‬و‪-)4‬‬
‫دندانه ای قدامی‬

‫جناغی‪-‬چنبری‬

‫پستانی‬
‫‪----------‬‬

‫متوازی االضالع‪-‬‬
‫سینه ای کوچک‬

‫‪----------‬‬

‫ذوزنقه و تحت‬
‫ترقوه ای‬

‫‪----------‬‬

‫‪----------‬‬

‫عضالت درگير در مرحله پرتاب (اندام تحتانی)‬
‫عضالت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫وضعیت‬
‫اکستنشن زانو‬

‫چهارسررانی‬

‫همسترینگ‪-‬‬

‫اکستنشن ران‬

‫سرینی بزرگ‬

‫پالنتارفلکشن‬
‫مچ پا‬

‫دوقلو –نعلی‪-‬‬
‫نازک نئ بلند‬

‫فلکشن‬
‫انگشتان‬

‫تاکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬‬
‫تاکننده بلند شست‬

‫‪---------‬‬

‫همسترینگ‬

‫پهن خارجی وپهن میانی‬
‫نیروهای داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫عضالت شکمی ثابت‬
‫کننده لگن در برابر‬
‫کشش عضله راست‬
‫رانی میباشند‬

‫‪-----------‬‬

‫چهارسررانی‬

‫‪------------‬‬

‫عضالت شکمی و‬
‫بازکننده های‬
‫ستون فقرات برای‬
‫ثابت کردن لگن‬

‫ساقی خلفی‪-‬نازک نئ‬
‫کوتاه‪-‬تاکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬تاکننده‬
‫بلند انگشت شست‬

‫ساقی قدامی‪-‬‬
‫نازک نئ طرف‬
‫بازکننده بلند‬
‫انگشتان‬

‫نازک نئ بلند و کوتاه از‬
‫یک طرف و ساقی خلفی از‬
‫طرف دیگر کشش یکدیگر‬
‫را درتمایل پا به سمت‬
‫خارج و داخل خنثی‬
‫میکنند‬

‫‪---------‬‬

‫بین استخوانی کف‬
‫پائی‬

‫بازکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬‬
‫بازکننده بلند‬
‫شست‬

‫‪-----------‬‬

‫‪----------‬‬

Recovery

phase

‫‪ ‬اين مرحله از زماني شروع مي شود كه شوت كننده‬
‫پس از پرش عمودي و پرتاب توپ به طرف زمين‬
‫سقوط مي كند‪ .‬درآخرين لحظهء پرتاب (فلكشن‬
‫مچ دست پرتاب كننده) دست راهنما از توپ جدا‬
‫شده و با اكستنشن بازو به طرف پايين حركت مي‬
‫كند‪ .‬پس از رها شدن توپ‪ ،‬دست پرتاب كننده با‬
‫برگشت از حالت فلكشن مچ‪ ،‬همراه با اكستنشن‬
‫بازو به پايين مي افتد‪.‬‬
‫‪ ‬براي كاهش فشار ناش ي از سقوط در لحظهء‬
‫رسيدن به زمين فرد زانوها را خم مي كند و به‬
‫وضعيت تعادلي اوليه بر مي گردد‪.‬‬

‫تجزیهء و تحلیل بیومکانیکی شوت جفت‬

‫اهمیت علم بیومکانیک‬
‫‪ ‬امروز هیچ کس حتی کسانی که فقط ورزش را بخاطر ورزش نه بخاطراهداف‬
‫قهرمانی در رقابتهای رسمی انجام می دهند‪ .‬نمی توانند منکر‬
‫‪ ‬ارزش روش های علمی در باال بردن سطح تکنیک‪ ،‬تاکتیک و بطورکلی کیفیت تیم ها‬
‫در هر نوع ورزش ی باشند‪.‬‬
‫‪ ‬در بسکتبال‪ ،‬اجرای صحیح مهارت ها وابسته به رعایت اصول و‬
‫قوانين علمی متکی بر اصول مکانیکی و بیو مکانیکی است‪.‬‬
‫‪ ‬دقت و سرعت نيز از عواملی هستند که در این رشته نقش مهمی ایفاء می کنند‪.‬‬

‫‪ ‬علم بیومکانیک علمی است که نیروهای داخلی و خارجی‬
‫اثر گذار بر بدن انسان را مورد مطالعه قرار داده و اثرات‬
‫حاصل را بررس ی می کند‪.‬‬
‫‪‬‬

‫علم مذکور در دو حوزهء کینماتیک وکینتیکقابل مطالعه است‪:‬‬

‫_در کینماتیک‬
‫حرکت جسم بدون در نظر گرفتن علت بوجود آورنده (به طور مشخص تر‬
‫پارامترهای فضایی و زمانی)‬
‫_در کینتیک‬
‫علت بوجود آورنده حرکت (عمدتا" عامل نيرو) را مورد مطالعه قرار می‬
‫دهد‪.‬‬

‫‪‬‬

‫در تحلیل بیومکانیکی با شناسایی عناصر اصلی در اجرای مهارت‬
‫به کشف راهبردهای مفید با هدف تاثير پذیر نمودن اجرا تاکید‬
‫می شود‪ .‬همچنين به منظور دستیابی به مدارج باالی کیفیت در‬
‫اجرای صحیح و یا اصالح اجرای حرکت‪ ،‬توجه به فاکتورهای‬
‫کینماتیکی و کینتیکی در کنار اجرای صحیح و مناسب مهارت‬
‫ورزش ی برای مربیان نقش مهم و حیاتی پیدا نموده است‪ ،‬با بهره‬
‫گيری از نتایج بررس ی های بیومکانیکی مربیان می توانند با هدایت‬
‫و پرورش ورزشکاران نخبه و قهرمان به موفقیت های چشمگيری‬
‫نائل شوند‪.‬‬

‫قانون اول نیوتن‪:‬‬

‫‪ ‬اگر به جسمی نيرویی وارد نشود و یا برایند نيروهای وارد‬
‫به جسم برابر صفر شوند‪ .‬جسم در حال سکون باقی‬
‫می ماند و یا تمایل به حفظ حالت اولیه خود دارد‪.‬‬
‫‪ ‬بنابراین تا هنگامیکه نيرویی از طرف عضالت فرد‬
‫پرتاب کننده به توپ وارد نشود‪ ،‬توپ در حالت سکون باقی خواهد ماند‪ .‬از طرف دیگر پس از‬
‫اعمال نيرو توسط بازیکن و پرتاب توپ اگر نيروهای بازدارنده (جاذبه ‪ ،‬مقاومت هوا و ‪)...‬‬
‫وارد عمل نشوند‪ ،‬توپ تمایل دارد که به حرکت رو به باالی خود ادامه دهد‪.‬‬

‫قانون دوم نیوتن‪:‬‬

‫‪a = F/m‬‬

‫‪ ‬شتابی که توپ پس از جدا شدن از دست بازیکن به خود می گيرد‪ ،‬با نيرویی که فرد وارد می‬
‫کند نسبت مستقیم و با جرم توپ نسبت عکس دارد‪.‬‬
‫‪ ‬بنابراین به دلیل ثابت بودن جرم توپ‪ ،‬برای افزایش شتاب و درنیجه افزایش سرعت باید‬
‫نيرو را افزایش داد‪.‬‬

‫قانون سوم نیوتن‪:‬‬
‫‪ ‬هر عملی را عکس العملی است هم اندازه و در جهت مخالف‪ .‬در هنگامی که فرد‬
‫برای انجام پرش عمودی پاهای خود را به زمين می فشارد (به زمين نيرو وارد می‬
‫کند) نيرویی از طرف زمين به فرد وارد می شود که به انجام پرش فرد کمک میکند‪.‬‬

‫تبدیل انرژی پتانسیل به انرژی جنبش ی‪:‬‬
‫‪ ‬فرد پرتاب کننده برای اجرای پرش عمودی زانوها را خم کرده و تنه را اندکی به جلو‬
‫متمایل می کند‪ .‬با این کار در واقع فرد همانند یک فنر جمع شده انرژی پتانسیل را‬
‫در بدن خود ذخيره کرده سپس با بازکردن زانوها و تنه و کشیدن دستها به باال‬
‫همانند فنری که باز می شود‪ ،‬این انرژی پتانسیل را به انرژی جنبش ی تبدیل میکند‬
‫و پرش عمودی را انجام می دهد‪.‬‬

‫‪ ‬قوانين مربوط به پرتابه‪:‬‬
‫‪ ‬زاویه پرتاب‪:‬‬
‫طبق تحقیقات انجام‬
‫شده بهترین زاویه‬
‫پرتاب برای شوت جفت‬
‫در بسکتبال در‬
‫دامنه ‪ 50‬تا ‪ 55‬درجه‬
‫می باشد که به ارتفاع‬
‫قد بازیکن بستگی دارد‪.‬‬

‫‪ ‬قوانين مربوط به‬
‫‪:‬‬
‫پرتابه‬
‫زاویهء پرتاب‪:‬‬
‫‪‬‬

‫طبق تحقیقات انجام شده بهترین زاویه تاب برای شوت جفت در‬
‫بسکتبال در دامنه ‪ 50‬تا ‪ 55‬درجه می باشد که به ارتفاع قد‬
‫بازیکن بستگی دارد‪.‬‬

‫‪ ‬سرعت پرتاب‪:‬‬
‫‪V sina = d / t‬‬

‫طبق فرمول با توجه به فاصله بازیکن از سبد تعیين‬
‫می شود‪.‬‬
‫*نکته مهم این است که سرعت مناسب باید همراه با‬
‫دقت باال انتخاب شود‪*.‬‬

‫نيروهای بازدارنده‪:‬‬

‫نيروی جاذبه زمين‪:‬‬

‫نيروی مقاومت هوا‪:‬‬

‫این نيرو با حرکت رو به باالی فرد در‬
‫هنگام پرش و با حرکت رو به باالی‬
‫توپ در هنگام پرتاب‬
‫مخالفت می کند‪.‬‬

‫این نيرو با حرکت رو به جلوی‬
‫توپ (حرکت افقی )‬
‫مخالفت می کند‪.‬‬

‫‪ ‬مرکز ثقل و تعادل‪:‬‬
‫َ‬
‫در مورد توپ نيروی وارد شده توسط دست بازیکن‪ ،‬تقریبا به پایين تر از مرکز ثقل وارد می شود‪،‬‬
‫که به دلیل دادن قوس به مسير حرکت توپ می باشد‪.‬‬
‫در مورد بازیکن فرد با باز کردن پاها به اندازه عرض شانه‪ ،‬سطح اتکای خود را افزایش داده و با‬
‫خم کردن زانوها مرکز ثقلش را پایين می آورد‪ .‬که هر دو کار باعث افزایش تعادل و در نتیجه‬
‫افزایش دقت پرتاب می شوند‪.‬‬

‫با آرزوی موفقیت برای شما‬


Slide 8

‫بسم اهلل الرحمن الرحیم‬

‫گرد آورنده ‪ :‬سرگروه تربیت بدنی آبیک‬
‫مصطفی قاسمیفرد‬

‫تاریخچه بسکتبال‬
‫‪‬‬

‫زادگاه بازی بسکتبال آمریکاست‪ .‬این بازی‬
‫در اوایل پاییز سال ‪ 1891‬میالدی توسط‬
‫شخص ی به نام جیمز نای اسمیت پایه‬
‫ریزی و ابداع شد‪ .‬اما‪ ،‬از قرن ها پیش در‬
‫میان ساکنان نقاط مختلف قاره آمریکا‪،‬‬
‫به ویژه آمریکای مرکزی و جنوبی انواعی از‬
‫بازی و مسابقه رایج بوده که کم و بیش‬
‫به بسکتبال شباهت داشته است‪.‬‬

‫سابقهء تاریخی‬
‫‪‬‬

‫در کشور آرژانتین‪ ،‬نوعی بازی سنتی و قدیمی در میان گله دار ها متداول‬
‫است که آن را (پاتو ‪ ) PATO‬می نامند‪ .‬در این بازی‪ ،‬دو تیم سوار بر اسب در میدانی وسیع به‬
‫تاخت و تاز می پردازند و هر تیم کوشش می کند‬
‫توپی را که شش حلقه (مانند دستگیره) بر بدنه آن هست‪ ،‬با پرتاب کردن و‬
‫پاس دادن به یاران خودی‪ ،‬به آن سوی میدان برساند و از حلقه و توری‬
‫سبدی که در انتهای میدان بر روی ستونی چوبی نصب شده‪ ،‬عبور دهد‪ .‬این‬
‫بازی تا حدی شبیه بسکتبال است‪ .‬اما شباهت بازی پوک تاپوک با ورزش‬
‫بسکتبال بیش از پیش است‪ .‬پوک تاپوک‪ ،‬در میان اقوام متمدن قارهء‬
‫آمریکای جنوبی و مرکزی رواج بسیار داشت‪ ،‬به ویژه اقوام مایا و تولتک (در‬
‫ناحیه مکزیک کنونی) این بازی را که با توپ و حلقه های ثابت در میدانی‬
‫وسیع انجام می شد‪ ،‬با عالقه و هیجان زیادی برگزار می کردند ‪.‬‬

‫‪BASKETBALL:‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫هر تيم از ‪ 12‬بازيكن تشكيل مي شود كه ‪ 5‬نفر‬
‫بازيكن اصلي و ‪ 7‬نفر ذخيره هستند‪ .‬تعداد‬
‫همراهان نيز ‪ 7‬نفر است‪ ،‬كه شامل‬
‫سرپرست‪ ،‬مربي‪ ،‬كمك مربي‪ ،‬پزشك‪،‬‬
‫ماساژور‪ ،‬مترجم و آمارگير است‪.‬‬
‫هدف هر دو تيم گذراندن توپ از حلقهء‬
‫حريف و نيز ممانعت از گل زدن تيم مقابل‬
‫است‪.‬‬
‫ابعاد زمين بسكتبال ‪ 28‬متر طول و ‪ 15‬متر‬
‫عرض مي باشد‪ ،‬عرض خطوط زمين ‪5‬‬
‫سانتيمتر است و به گونه اي رسم مي شود كه‬
‫كامال" قابل رو يت با شد‪.‬‬

:‫مهارتهاي پايه اي بسكتبال‬
(Body Balance) ‫تعادل يا توازن‬
(Ball Handing) ‫شيوهء نگهداري توپ‬
(Receiving and Passing) ‫پاس دادن و دريافت پاس‬
(Dribbling) ‫دريبل‬
(Shooting) ‫شوت‬
(Pivot) ‫چرخش‬
(Rebounding) ‫توپگيري از روي سبد يا ريباند‬
(Faking and Foot work) ‫فريب دادن وكار پا‬
(Chang of direction, Change of pace) ‫تغيير مسير و سرعت‬
(Screening) ‫سد كردن‬













‫شوت‪:‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬

‫در بسکتبال پرتاب توپ در حالتی که دست باالی‬
‫آرنج قرار گيرد‪ ،‬شوت نامیده می شود‪.‬‬
‫در زمان آموزش شوت‪ ،‬به ورزشکار توصیه می شود که به منظور اجرای‬
‫مطلوب مهارت‪ ،‬به ‪ 4‬ویژگی زیر توجه کامل داشته باشد‪:‬‬
‫تعادل‬
‫نگاه به هدف‬
‫قرارگيری آرنج دقیقا" زیر توپ‬
‫قرار گرفتن روبروی هدف و توجه کردن به ادامه حرکت‬

‫شوت جفت‪:‬‬

‫‪‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫امروزه شوت جفت رايجترين شوت در بسكتبال است‪.‬‬
‫وجه تمایز آن با سایر شوتها‪ ،‬جدا شدن از زمين و رها‬
‫کردن توپ درست قبل از رسیدن شوت کننده به اوج‬
‫پرش می باشد‪ .‬شوت جفت در پاسخ به نیاز برای کاهش‬
‫فاصله تا سبد توسعه یافته است‪.‬‬

‫شوت جفت دارای اهمیت است‪ ،‬به خاطر‪:‬‬

‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬
‫‪.5‬‬
‫‪.6‬‬

‫درگيری کمتر با بازیکنان حریف‬
‫مشکل بودن دفاع کردن از شوت جفت‬
‫سریع بودن‬
‫صرف انرژی کمتر‬
‫امکان کسب امتیاز از فواصل مختلف‬
‫غير قابل پیش بینی بودن زمان و جهت پریدن‬

‫‪ ‬آمار ثبت شده از مسابقات مختلف‪ ،‬نيز هر چه‬
‫بیشتر بر اهمیت این شوت تاکید می کنند‪:‬‬
‫‪ ALLSEN ‬در سال ‪ 1967‬دریافت که ‪ %67‬از نمونه ‪ 3180‬تالش گل ثبت‬
‫شده توسط ‪ ،NBA‬شوتهای جفت ‪ 2‬و ‪ 3‬امتیازی بوده است‪.‬‬
‫‪ ‬بر طبق آمار بازیهای بسکتبال جهان در سال ‪ ،1985‬درصد شوتهای جفت ‪3‬‬
‫امتیازی در دو گروه زنان و مردان بسیار باال بود؛ به گونه ای که در گروه‬
‫مردان درصد شوتهای جفت ‪ %47‬و در گروه زنان ‪ %34‬بود‪.‬‬
‫‪ ‬آمار مسابقات بسکتبال غرب آسیا نيز نشان می دهد که تیمهای برتر‪،‬‬
‫درصد شوتهای جفت ‪ 3‬امتیازی موفق بیشتری داشته اند‪.‬‬

‫نحوهء اجرا‪:‬‬

‫‪‬‬

‫پرش عمودی توپ را با‬
‫برای اجرای این مهارت ورزشکار باید‪ ،‬همزمان با یک ً‬
‫قوس ی بلند به طرف سبد پرتاب کند‪ .‬بدلیل فاصله نسبتا زیاد بازیکن از سبد‬
‫(پشت منطقه ‪ 3‬امتیازی) رساندن توپ به سبد تنها با استفاده از نيروی دستها‬
‫کار سختی است‪ .‬به همين دلیل بازیکن با خم کردن زانوها و سپس انجام یک‬
‫پرش عمودی نيرو را از پاها به دست پرتاب منتقل می کند‪ .‬و باعث می شود که‬
‫فرد بتواند توپ را به مسافت دورتری پرتاب کند‪.‬‬

‫‪ ‬نیازی نیست که بازیکن پرش بسیار بلندی انجام دهد زیرا‬
‫عالوه بر وارد کردن نيروی کافی به توپ‪ ،‬پرتاب توپ باید با‬
‫دقت باالیی همراه باشد تا به کسب امتیاز منجر شود‪ .‬پرش‬
‫اضافی بازیکن با کاهش دقت پرتاب او همراه می شود‪.‬‬

‫‪‬‬

‫بازیکن باید توپ را با قوس ی مناسب ( زاویه پرتاب مناسب ) به سمت سبد‬
‫پرتاب کند‪ .‬برای این منظورفرد توپ را از بين شانه ها و گوشها تا اندازه ای‬
‫باال می آورد که بتواند هدف (سبد) را از زیرآن مشاهده کند‪ .‬بهتر است که‬
‫دست پرتاب بازیکن نيرو را به زیر مرکز ثقل توپ وارد کند‪ ،‬تا توپ همراه با‬
‫یک چرخش زیرین )‪ (under spine‬به طرف سبد پرتاب شود‪ .‬آخرین‬
‫نقطه ای از دست بازیکن که با توپ تماس پیدا میکند‪ ،‬نوک انگشت میانه‬
‫دست پرتاب می باشد‪.‬‬

‫مراحل اجرای حرکت ‪:‬‬
‫‪ .1‬مرحلهء آمادگی‬
‫‪ .2‬مرحلهء پرتاب‬
‫‪ .3‬مرحلهء پس از پرتاب‬
‫)‪(3‬‬

‫)‪(2‬‬

‫)‪(1‬‬



Preparatory phase

‫چگونگی وضعیت مفاصل و‬
‫اندامها ‪:‬‬

‫‪ ‬فاصله پاها به اندازه عرض شانه و همراه با‬
‫اندکی اورشن مچ پا‬
‫‪ ‬به ميزان کمی دورس ي فلكشن مچ پا‬
‫‪ ‬فلکشن زانو (با انقباض اکسنتریک عضالت‬
‫بازکننده زانو)‬
‫‪ ‬فلکشن ران (با انقباض اکسنتریک عضالت‬
‫بازکننده ران)‬
‫‪ ‬به ميزان کمی فلکشن تنه‬

‫‪ ‬فلکشن آرنج ( در هردو دست)‬
‫‪ ‬فلکشن بازو ( در هردو دست)‬
‫‪ ‬پرونیشن ساعد (در دست پرتاب کننده)‬
‫‪ ‬حالت خنثی در ساعد دست راهنما (با انقباض استاتیک عضالت ساعد)‬
‫‪ ‬هایپراکستنشن مچ (در دست پرتاب کننده)‬
‫‪ ‬حالت خنثی در مچ دست راهنما (با انقباض استاتیک عضالت مچ دست)‬
‫‪ ‬آبداکشن انگشتان‬
‫‪ ‬اکستنشن شست‬
‫‪ ‬فلکشن انگشتان (با انقباض استاتیک عضالت انگشتان)‬

‫عضالت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫فلکشن زانو‬

‫چهارسررانی‬

‫‪--------‬‬

‫همسترینگ‬

‫پهن خارجی و پهن میانی‬
‫نیروهای داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫‪----------‬‬

‫فلکشن ران‬

‫راست قدامی‪ -‬خیاطه‪-‬‬
‫کشنده پهن نیام‪ -‬شانه ای‬

‫نزدیک کننده دراز و‬
‫کوتاه‪ -‬راست داخلی‬

‫همسترینگ‬

‫کشنده پهن نیام و شانه ای‬
‫دور شدن و نزدیک شدن ران را‬
‫خنثی میکنند‬

‫عضالت شکمی و‬
‫بازکننده های ستون‬
‫فقرات برای ثابت کردن‬
‫لگن‬

‫فلکشن بازو‬

‫بخش قدامی دلتوئید‪-‬بخش‬
‫ترقوه ای سینه ای بزرگ‬

‫غرابی بازویی‬

‫فلکشن آرنج‬

‫دوسر بازویی‪ -‬بازویی قدامی‪-‬‬
‫بازویی زنداعالیی‬

‫‪--------‬‬

‫پرونیشن‬
‫ساعد‬

‫مربع درون گرداننده‪-‬‬
‫درون گرداننده مدور‬

‫بازویی‪-‬زنداعالیی‬

‫سوپینیتورها‬

‫اکستنشن‬
‫مچ‬

‫باز کننده مچ دستی بلند و‬
‫کوتاه‬

‫بازکننده مشترک‬
‫انگشتان و بازکننده‬
‫درازشست‬

‫خم کننده های مچ‬

‫وضعیت‬

‫پشتی بزرگ‬
‫گرد بزرگ‬
‫سه سر بازویی‬
‫سه گوش آرنجی‬

‫تحت خاری و گردکوچک‬
‫چرخش داخلی دالی قدامی و‬
‫سینه ای بزرگ را خنثی میکنند‬

‫ذوزنقه و تحت‬
‫ترقوه ای‬

‫پرونیتورها حرکت‬
‫سوپینیشن دوسر را خنثی‬
‫میکنند‬

‫‪---------‬‬

‫سه سرو سه گوش آرنجی تمایل‬
‫به خم کردن درون گرداننده‬
‫مدور را خنثی می کنند‬

‫‪----------‬‬

‫‪------‬‬

‫‪----------‬‬

Throw

phase

‫‪ ‬چگونگی وضعیت مفاصل و اندامها ‪:‬‬
‫‪ ‬حرکات دست پرتاب ‪:‬‬
‫‪ .1‬فلکشن بازو‬
‫‪ .2‬هایپرفلکشن مچ دست‬
‫‪ .3‬اکستنشن آرنج‬
‫‪ .4‬اکستنشن مچ و پرونیشن ساعد‬
‫(حفظ حالت)‬

‫‪ ‬حرکات دست راهنما‪:‬‬
‫‪ .1‬اکستنشن آرنج‬
‫‪ .2‬فلکشن بازو‬

‫‪ ‬حرکات پا‪:‬‬

‫‪ .1‬پلنتارفلکشن مچ پا‬
‫‪ .2‬اکستنشن زانو‬
‫‪ .3‬اکستنشن ران‬
‫‪ .4‬فلکشن انگشتان پا‬

‫عضالت درگير در مرحله پرتاب (اندام فوقانی)‬
‫عضالت‬
‫وضعیت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫بخش قدامی دلتوئید‪-‬‬
‫بخش ترقوه ای سینه‬
‫ای بزرگ‬

‫غرابی بازویی‬

‫پشتی بزرگ‬

‫تحت خاری و گرد کوچک‬
‫چرخش داخلی دالی‬
‫قدامی و سینه ای بزرگ‬
‫را خنثی میکنند‬

‫اکستنشن آرنج‬

‫سه سر بازویی‬

‫سه گوش آرنجی‬

‫دوسر‪ -‬بازویی قدامی‪-‬‬
‫بازویی زند اعالیی‬

‫‪----------‬‬

‫سینه ای بزرگ (بخش‬
‫جناغی) و پشتی بزرگ‬
‫چرخش داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫فلکشن مچ‬

‫زنداسفلی قدامی‪-‬‬
‫زنداعالیی قدامی‪-‬‬

‫تاکننده درازشست‪-‬‬
‫دورکننده درازشست‬
‫تاکننده عمقی و سطحی‬
‫انگشتان‬

‫بازکننده های مچ‬
‫دست‬

‫بازکننده های مچ دست از‬
‫خم شدن انگشتان‬
‫جلوگیری میکنند‬

‫‪--------‬‬

‫سینه ای کوچک‪-‬‬
‫تحت ترقوه ای‪-‬‬
‫ذوزنقه ‪4‬‬

‫دندانه ای بزرگ عمل‬
‫نزدیک کننده گی متوازی‬
‫االضالع و ذوزنقه را خنثی‬
‫میکند‬

‫فلکشن بازو‬

‫کشش باالیی‬
‫کتف‬
‫چرخش باالیی‬
‫کتف‬

‫کف دستی طویل‬

‫گوشه ای‪ -‬ذوزنقه‬
‫(‪1‬و‪-)2‬متوازی‬
‫االضالع‬
‫ذوزنقه (‪2‬و‪-)4‬‬
‫دندانه ای قدامی‬

‫جناغی‪-‬چنبری‬

‫پستانی‬
‫‪----------‬‬

‫متوازی االضالع‪-‬‬
‫سینه ای کوچک‬

‫‪----------‬‬

‫ذوزنقه و تحت‬
‫ترقوه ای‬

‫‪----------‬‬

‫‪----------‬‬

‫عضالت درگير در مرحله پرتاب (اندام تحتانی)‬
‫عضالت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫وضعیت‬
‫اکستنشن زانو‬

‫چهارسررانی‬

‫همسترینگ‪-‬‬

‫اکستنشن ران‬

‫سرینی بزرگ‬

‫پالنتارفلکشن‬
‫مچ پا‬

‫دوقلو –نعلی‪-‬‬
‫نازک نئ بلند‬

‫فلکشن‬
‫انگشتان‬

‫تاکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬‬
‫تاکننده بلند شست‬

‫‪---------‬‬

‫همسترینگ‬

‫پهن خارجی وپهن میانی‬
‫نیروهای داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫عضالت شکمی ثابت‬
‫کننده لگن در برابر‬
‫کشش عضله راست‬
‫رانی میباشند‬

‫‪-----------‬‬

‫چهارسررانی‬

‫‪------------‬‬

‫عضالت شکمی و‬
‫بازکننده های‬
‫ستون فقرات برای‬
‫ثابت کردن لگن‬

‫ساقی خلفی‪-‬نازک نئ‬
‫کوتاه‪-‬تاکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬تاکننده‬
‫بلند انگشت شست‬

‫ساقی قدامی‪-‬‬
‫نازک نئ طرف‬
‫بازکننده بلند‬
‫انگشتان‬

‫نازک نئ بلند و کوتاه از‬
‫یک طرف و ساقی خلفی از‬
‫طرف دیگر کشش یکدیگر‬
‫را درتمایل پا به سمت‬
‫خارج و داخل خنثی‬
‫میکنند‬

‫‪---------‬‬

‫بین استخوانی کف‬
‫پائی‬

‫بازکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬‬
‫بازکننده بلند‬
‫شست‬

‫‪-----------‬‬

‫‪----------‬‬

Recovery

phase

‫‪ ‬اين مرحله از زماني شروع مي شود كه شوت كننده‬
‫پس از پرش عمودي و پرتاب توپ به طرف زمين‬
‫سقوط مي كند‪ .‬درآخرين لحظهء پرتاب (فلكشن‬
‫مچ دست پرتاب كننده) دست راهنما از توپ جدا‬
‫شده و با اكستنشن بازو به طرف پايين حركت مي‬
‫كند‪ .‬پس از رها شدن توپ‪ ،‬دست پرتاب كننده با‬
‫برگشت از حالت فلكشن مچ‪ ،‬همراه با اكستنشن‬
‫بازو به پايين مي افتد‪.‬‬
‫‪ ‬براي كاهش فشار ناش ي از سقوط در لحظهء‬
‫رسيدن به زمين فرد زانوها را خم مي كند و به‬
‫وضعيت تعادلي اوليه بر مي گردد‪.‬‬

‫تجزیهء و تحلیل بیومکانیکی شوت جفت‬

‫اهمیت علم بیومکانیک‬
‫‪ ‬امروز هیچ کس حتی کسانی که فقط ورزش را بخاطر ورزش نه بخاطراهداف‬
‫قهرمانی در رقابتهای رسمی انجام می دهند‪ .‬نمی توانند منکر‬
‫‪ ‬ارزش روش های علمی در باال بردن سطح تکنیک‪ ،‬تاکتیک و بطورکلی کیفیت تیم ها‬
‫در هر نوع ورزش ی باشند‪.‬‬
‫‪ ‬در بسکتبال‪ ،‬اجرای صحیح مهارت ها وابسته به رعایت اصول و‬
‫قوانين علمی متکی بر اصول مکانیکی و بیو مکانیکی است‪.‬‬
‫‪ ‬دقت و سرعت نيز از عواملی هستند که در این رشته نقش مهمی ایفاء می کنند‪.‬‬

‫‪ ‬علم بیومکانیک علمی است که نیروهای داخلی و خارجی‬
‫اثر گذار بر بدن انسان را مورد مطالعه قرار داده و اثرات‬
‫حاصل را بررس ی می کند‪.‬‬
‫‪‬‬

‫علم مذکور در دو حوزهء کینماتیک وکینتیکقابل مطالعه است‪:‬‬

‫_در کینماتیک‬
‫حرکت جسم بدون در نظر گرفتن علت بوجود آورنده (به طور مشخص تر‬
‫پارامترهای فضایی و زمانی)‬
‫_در کینتیک‬
‫علت بوجود آورنده حرکت (عمدتا" عامل نيرو) را مورد مطالعه قرار می‬
‫دهد‪.‬‬

‫‪‬‬

‫در تحلیل بیومکانیکی با شناسایی عناصر اصلی در اجرای مهارت‬
‫به کشف راهبردهای مفید با هدف تاثير پذیر نمودن اجرا تاکید‬
‫می شود‪ .‬همچنين به منظور دستیابی به مدارج باالی کیفیت در‬
‫اجرای صحیح و یا اصالح اجرای حرکت‪ ،‬توجه به فاکتورهای‬
‫کینماتیکی و کینتیکی در کنار اجرای صحیح و مناسب مهارت‬
‫ورزش ی برای مربیان نقش مهم و حیاتی پیدا نموده است‪ ،‬با بهره‬
‫گيری از نتایج بررس ی های بیومکانیکی مربیان می توانند با هدایت‬
‫و پرورش ورزشکاران نخبه و قهرمان به موفقیت های چشمگيری‬
‫نائل شوند‪.‬‬

‫قانون اول نیوتن‪:‬‬

‫‪ ‬اگر به جسمی نيرویی وارد نشود و یا برایند نيروهای وارد‬
‫به جسم برابر صفر شوند‪ .‬جسم در حال سکون باقی‬
‫می ماند و یا تمایل به حفظ حالت اولیه خود دارد‪.‬‬
‫‪ ‬بنابراین تا هنگامیکه نيرویی از طرف عضالت فرد‬
‫پرتاب کننده به توپ وارد نشود‪ ،‬توپ در حالت سکون باقی خواهد ماند‪ .‬از طرف دیگر پس از‬
‫اعمال نيرو توسط بازیکن و پرتاب توپ اگر نيروهای بازدارنده (جاذبه ‪ ،‬مقاومت هوا و ‪)...‬‬
‫وارد عمل نشوند‪ ،‬توپ تمایل دارد که به حرکت رو به باالی خود ادامه دهد‪.‬‬

‫قانون دوم نیوتن‪:‬‬

‫‪a = F/m‬‬

‫‪ ‬شتابی که توپ پس از جدا شدن از دست بازیکن به خود می گيرد‪ ،‬با نيرویی که فرد وارد می‬
‫کند نسبت مستقیم و با جرم توپ نسبت عکس دارد‪.‬‬
‫‪ ‬بنابراین به دلیل ثابت بودن جرم توپ‪ ،‬برای افزایش شتاب و درنیجه افزایش سرعت باید‬
‫نيرو را افزایش داد‪.‬‬

‫قانون سوم نیوتن‪:‬‬
‫‪ ‬هر عملی را عکس العملی است هم اندازه و در جهت مخالف‪ .‬در هنگامی که فرد‬
‫برای انجام پرش عمودی پاهای خود را به زمين می فشارد (به زمين نيرو وارد می‬
‫کند) نيرویی از طرف زمين به فرد وارد می شود که به انجام پرش فرد کمک میکند‪.‬‬

‫تبدیل انرژی پتانسیل به انرژی جنبش ی‪:‬‬
‫‪ ‬فرد پرتاب کننده برای اجرای پرش عمودی زانوها را خم کرده و تنه را اندکی به جلو‬
‫متمایل می کند‪ .‬با این کار در واقع فرد همانند یک فنر جمع شده انرژی پتانسیل را‬
‫در بدن خود ذخيره کرده سپس با بازکردن زانوها و تنه و کشیدن دستها به باال‬
‫همانند فنری که باز می شود‪ ،‬این انرژی پتانسیل را به انرژی جنبش ی تبدیل میکند‬
‫و پرش عمودی را انجام می دهد‪.‬‬

‫‪ ‬قوانين مربوط به پرتابه‪:‬‬
‫‪ ‬زاویه پرتاب‪:‬‬
‫طبق تحقیقات انجام‬
‫شده بهترین زاویه‬
‫پرتاب برای شوت جفت‬
‫در بسکتبال در‬
‫دامنه ‪ 50‬تا ‪ 55‬درجه‬
‫می باشد که به ارتفاع‬
‫قد بازیکن بستگی دارد‪.‬‬

‫‪ ‬قوانين مربوط به‬
‫‪:‬‬
‫پرتابه‬
‫زاویهء پرتاب‪:‬‬
‫‪‬‬

‫طبق تحقیقات انجام شده بهترین زاویه تاب برای شوت جفت در‬
‫بسکتبال در دامنه ‪ 50‬تا ‪ 55‬درجه می باشد که به ارتفاع قد‬
‫بازیکن بستگی دارد‪.‬‬

‫‪ ‬سرعت پرتاب‪:‬‬
‫‪V sina = d / t‬‬

‫طبق فرمول با توجه به فاصله بازیکن از سبد تعیين‬
‫می شود‪.‬‬
‫*نکته مهم این است که سرعت مناسب باید همراه با‬
‫دقت باال انتخاب شود‪*.‬‬

‫نيروهای بازدارنده‪:‬‬

‫نيروی جاذبه زمين‪:‬‬

‫نيروی مقاومت هوا‪:‬‬

‫این نيرو با حرکت رو به باالی فرد در‬
‫هنگام پرش و با حرکت رو به باالی‬
‫توپ در هنگام پرتاب‬
‫مخالفت می کند‪.‬‬

‫این نيرو با حرکت رو به جلوی‬
‫توپ (حرکت افقی )‬
‫مخالفت می کند‪.‬‬

‫‪ ‬مرکز ثقل و تعادل‪:‬‬
‫َ‬
‫در مورد توپ نيروی وارد شده توسط دست بازیکن‪ ،‬تقریبا به پایين تر از مرکز ثقل وارد می شود‪،‬‬
‫که به دلیل دادن قوس به مسير حرکت توپ می باشد‪.‬‬
‫در مورد بازیکن فرد با باز کردن پاها به اندازه عرض شانه‪ ،‬سطح اتکای خود را افزایش داده و با‬
‫خم کردن زانوها مرکز ثقلش را پایين می آورد‪ .‬که هر دو کار باعث افزایش تعادل و در نتیجه‬
‫افزایش دقت پرتاب می شوند‪.‬‬

‫با آرزوی موفقیت برای شما‬


Slide 9

‫بسم اهلل الرحمن الرحیم‬

‫گرد آورنده ‪ :‬سرگروه تربیت بدنی آبیک‬
‫مصطفی قاسمیفرد‬

‫تاریخچه بسکتبال‬
‫‪‬‬

‫زادگاه بازی بسکتبال آمریکاست‪ .‬این بازی‬
‫در اوایل پاییز سال ‪ 1891‬میالدی توسط‬
‫شخص ی به نام جیمز نای اسمیت پایه‬
‫ریزی و ابداع شد‪ .‬اما‪ ،‬از قرن ها پیش در‬
‫میان ساکنان نقاط مختلف قاره آمریکا‪،‬‬
‫به ویژه آمریکای مرکزی و جنوبی انواعی از‬
‫بازی و مسابقه رایج بوده که کم و بیش‬
‫به بسکتبال شباهت داشته است‪.‬‬

‫سابقهء تاریخی‬
‫‪‬‬

‫در کشور آرژانتین‪ ،‬نوعی بازی سنتی و قدیمی در میان گله دار ها متداول‬
‫است که آن را (پاتو ‪ ) PATO‬می نامند‪ .‬در این بازی‪ ،‬دو تیم سوار بر اسب در میدانی وسیع به‬
‫تاخت و تاز می پردازند و هر تیم کوشش می کند‬
‫توپی را که شش حلقه (مانند دستگیره) بر بدنه آن هست‪ ،‬با پرتاب کردن و‬
‫پاس دادن به یاران خودی‪ ،‬به آن سوی میدان برساند و از حلقه و توری‬
‫سبدی که در انتهای میدان بر روی ستونی چوبی نصب شده‪ ،‬عبور دهد‪ .‬این‬
‫بازی تا حدی شبیه بسکتبال است‪ .‬اما شباهت بازی پوک تاپوک با ورزش‬
‫بسکتبال بیش از پیش است‪ .‬پوک تاپوک‪ ،‬در میان اقوام متمدن قارهء‬
‫آمریکای جنوبی و مرکزی رواج بسیار داشت‪ ،‬به ویژه اقوام مایا و تولتک (در‬
‫ناحیه مکزیک کنونی) این بازی را که با توپ و حلقه های ثابت در میدانی‬
‫وسیع انجام می شد‪ ،‬با عالقه و هیجان زیادی برگزار می کردند ‪.‬‬

‫‪BASKETBALL:‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫هر تيم از ‪ 12‬بازيكن تشكيل مي شود كه ‪ 5‬نفر‬
‫بازيكن اصلي و ‪ 7‬نفر ذخيره هستند‪ .‬تعداد‬
‫همراهان نيز ‪ 7‬نفر است‪ ،‬كه شامل‬
‫سرپرست‪ ،‬مربي‪ ،‬كمك مربي‪ ،‬پزشك‪،‬‬
‫ماساژور‪ ،‬مترجم و آمارگير است‪.‬‬
‫هدف هر دو تيم گذراندن توپ از حلقهء‬
‫حريف و نيز ممانعت از گل زدن تيم مقابل‬
‫است‪.‬‬
‫ابعاد زمين بسكتبال ‪ 28‬متر طول و ‪ 15‬متر‬
‫عرض مي باشد‪ ،‬عرض خطوط زمين ‪5‬‬
‫سانتيمتر است و به گونه اي رسم مي شود كه‬
‫كامال" قابل رو يت با شد‪.‬‬

:‫مهارتهاي پايه اي بسكتبال‬
(Body Balance) ‫تعادل يا توازن‬
(Ball Handing) ‫شيوهء نگهداري توپ‬
(Receiving and Passing) ‫پاس دادن و دريافت پاس‬
(Dribbling) ‫دريبل‬
(Shooting) ‫شوت‬
(Pivot) ‫چرخش‬
(Rebounding) ‫توپگيري از روي سبد يا ريباند‬
(Faking and Foot work) ‫فريب دادن وكار پا‬
(Chang of direction, Change of pace) ‫تغيير مسير و سرعت‬
(Screening) ‫سد كردن‬













‫شوت‪:‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬

‫در بسکتبال پرتاب توپ در حالتی که دست باالی‬
‫آرنج قرار گيرد‪ ،‬شوت نامیده می شود‪.‬‬
‫در زمان آموزش شوت‪ ،‬به ورزشکار توصیه می شود که به منظور اجرای‬
‫مطلوب مهارت‪ ،‬به ‪ 4‬ویژگی زیر توجه کامل داشته باشد‪:‬‬
‫تعادل‬
‫نگاه به هدف‬
‫قرارگيری آرنج دقیقا" زیر توپ‬
‫قرار گرفتن روبروی هدف و توجه کردن به ادامه حرکت‬

‫شوت جفت‪:‬‬

‫‪‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫امروزه شوت جفت رايجترين شوت در بسكتبال است‪.‬‬
‫وجه تمایز آن با سایر شوتها‪ ،‬جدا شدن از زمين و رها‬
‫کردن توپ درست قبل از رسیدن شوت کننده به اوج‬
‫پرش می باشد‪ .‬شوت جفت در پاسخ به نیاز برای کاهش‬
‫فاصله تا سبد توسعه یافته است‪.‬‬

‫شوت جفت دارای اهمیت است‪ ،‬به خاطر‪:‬‬

‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬
‫‪.5‬‬
‫‪.6‬‬

‫درگيری کمتر با بازیکنان حریف‬
‫مشکل بودن دفاع کردن از شوت جفت‬
‫سریع بودن‬
‫صرف انرژی کمتر‬
‫امکان کسب امتیاز از فواصل مختلف‬
‫غير قابل پیش بینی بودن زمان و جهت پریدن‬

‫‪ ‬آمار ثبت شده از مسابقات مختلف‪ ،‬نيز هر چه‬
‫بیشتر بر اهمیت این شوت تاکید می کنند‪:‬‬
‫‪ ALLSEN ‬در سال ‪ 1967‬دریافت که ‪ %67‬از نمونه ‪ 3180‬تالش گل ثبت‬
‫شده توسط ‪ ،NBA‬شوتهای جفت ‪ 2‬و ‪ 3‬امتیازی بوده است‪.‬‬
‫‪ ‬بر طبق آمار بازیهای بسکتبال جهان در سال ‪ ،1985‬درصد شوتهای جفت ‪3‬‬
‫امتیازی در دو گروه زنان و مردان بسیار باال بود؛ به گونه ای که در گروه‬
‫مردان درصد شوتهای جفت ‪ %47‬و در گروه زنان ‪ %34‬بود‪.‬‬
‫‪ ‬آمار مسابقات بسکتبال غرب آسیا نيز نشان می دهد که تیمهای برتر‪،‬‬
‫درصد شوتهای جفت ‪ 3‬امتیازی موفق بیشتری داشته اند‪.‬‬

‫نحوهء اجرا‪:‬‬

‫‪‬‬

‫پرش عمودی توپ را با‬
‫برای اجرای این مهارت ورزشکار باید‪ ،‬همزمان با یک ً‬
‫قوس ی بلند به طرف سبد پرتاب کند‪ .‬بدلیل فاصله نسبتا زیاد بازیکن از سبد‬
‫(پشت منطقه ‪ 3‬امتیازی) رساندن توپ به سبد تنها با استفاده از نيروی دستها‬
‫کار سختی است‪ .‬به همين دلیل بازیکن با خم کردن زانوها و سپس انجام یک‬
‫پرش عمودی نيرو را از پاها به دست پرتاب منتقل می کند‪ .‬و باعث می شود که‬
‫فرد بتواند توپ را به مسافت دورتری پرتاب کند‪.‬‬

‫‪ ‬نیازی نیست که بازیکن پرش بسیار بلندی انجام دهد زیرا‬
‫عالوه بر وارد کردن نيروی کافی به توپ‪ ،‬پرتاب توپ باید با‬
‫دقت باالیی همراه باشد تا به کسب امتیاز منجر شود‪ .‬پرش‬
‫اضافی بازیکن با کاهش دقت پرتاب او همراه می شود‪.‬‬

‫‪‬‬

‫بازیکن باید توپ را با قوس ی مناسب ( زاویه پرتاب مناسب ) به سمت سبد‬
‫پرتاب کند‪ .‬برای این منظورفرد توپ را از بين شانه ها و گوشها تا اندازه ای‬
‫باال می آورد که بتواند هدف (سبد) را از زیرآن مشاهده کند‪ .‬بهتر است که‬
‫دست پرتاب بازیکن نيرو را به زیر مرکز ثقل توپ وارد کند‪ ،‬تا توپ همراه با‬
‫یک چرخش زیرین )‪ (under spine‬به طرف سبد پرتاب شود‪ .‬آخرین‬
‫نقطه ای از دست بازیکن که با توپ تماس پیدا میکند‪ ،‬نوک انگشت میانه‬
‫دست پرتاب می باشد‪.‬‬

‫مراحل اجرای حرکت ‪:‬‬
‫‪ .1‬مرحلهء آمادگی‬
‫‪ .2‬مرحلهء پرتاب‬
‫‪ .3‬مرحلهء پس از پرتاب‬
‫)‪(3‬‬

‫)‪(2‬‬

‫)‪(1‬‬



Preparatory phase

‫چگونگی وضعیت مفاصل و‬
‫اندامها ‪:‬‬

‫‪ ‬فاصله پاها به اندازه عرض شانه و همراه با‬
‫اندکی اورشن مچ پا‬
‫‪ ‬به ميزان کمی دورس ي فلكشن مچ پا‬
‫‪ ‬فلکشن زانو (با انقباض اکسنتریک عضالت‬
‫بازکننده زانو)‬
‫‪ ‬فلکشن ران (با انقباض اکسنتریک عضالت‬
‫بازکننده ران)‬
‫‪ ‬به ميزان کمی فلکشن تنه‬

‫‪ ‬فلکشن آرنج ( در هردو دست)‬
‫‪ ‬فلکشن بازو ( در هردو دست)‬
‫‪ ‬پرونیشن ساعد (در دست پرتاب کننده)‬
‫‪ ‬حالت خنثی در ساعد دست راهنما (با انقباض استاتیک عضالت ساعد)‬
‫‪ ‬هایپراکستنشن مچ (در دست پرتاب کننده)‬
‫‪ ‬حالت خنثی در مچ دست راهنما (با انقباض استاتیک عضالت مچ دست)‬
‫‪ ‬آبداکشن انگشتان‬
‫‪ ‬اکستنشن شست‬
‫‪ ‬فلکشن انگشتان (با انقباض استاتیک عضالت انگشتان)‬

‫عضالت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫فلکشن زانو‬

‫چهارسررانی‬

‫‪--------‬‬

‫همسترینگ‬

‫پهن خارجی و پهن میانی‬
‫نیروهای داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫‪----------‬‬

‫فلکشن ران‬

‫راست قدامی‪ -‬خیاطه‪-‬‬
‫کشنده پهن نیام‪ -‬شانه ای‬

‫نزدیک کننده دراز و‬
‫کوتاه‪ -‬راست داخلی‬

‫همسترینگ‬

‫کشنده پهن نیام و شانه ای‬
‫دور شدن و نزدیک شدن ران را‬
‫خنثی میکنند‬

‫عضالت شکمی و‬
‫بازکننده های ستون‬
‫فقرات برای ثابت کردن‬
‫لگن‬

‫فلکشن بازو‬

‫بخش قدامی دلتوئید‪-‬بخش‬
‫ترقوه ای سینه ای بزرگ‬

‫غرابی بازویی‬

‫فلکشن آرنج‬

‫دوسر بازویی‪ -‬بازویی قدامی‪-‬‬
‫بازویی زنداعالیی‬

‫‪--------‬‬

‫پرونیشن‬
‫ساعد‬

‫مربع درون گرداننده‪-‬‬
‫درون گرداننده مدور‬

‫بازویی‪-‬زنداعالیی‬

‫سوپینیتورها‬

‫اکستنشن‬
‫مچ‬

‫باز کننده مچ دستی بلند و‬
‫کوتاه‬

‫بازکننده مشترک‬
‫انگشتان و بازکننده‬
‫درازشست‬

‫خم کننده های مچ‬

‫وضعیت‬

‫پشتی بزرگ‬
‫گرد بزرگ‬
‫سه سر بازویی‬
‫سه گوش آرنجی‬

‫تحت خاری و گردکوچک‬
‫چرخش داخلی دالی قدامی و‬
‫سینه ای بزرگ را خنثی میکنند‬

‫ذوزنقه و تحت‬
‫ترقوه ای‬

‫پرونیتورها حرکت‬
‫سوپینیشن دوسر را خنثی‬
‫میکنند‬

‫‪---------‬‬

‫سه سرو سه گوش آرنجی تمایل‬
‫به خم کردن درون گرداننده‬
‫مدور را خنثی می کنند‬

‫‪----------‬‬

‫‪------‬‬

‫‪----------‬‬

Throw

phase

‫‪ ‬چگونگی وضعیت مفاصل و اندامها ‪:‬‬
‫‪ ‬حرکات دست پرتاب ‪:‬‬
‫‪ .1‬فلکشن بازو‬
‫‪ .2‬هایپرفلکشن مچ دست‬
‫‪ .3‬اکستنشن آرنج‬
‫‪ .4‬اکستنشن مچ و پرونیشن ساعد‬
‫(حفظ حالت)‬

‫‪ ‬حرکات دست راهنما‪:‬‬
‫‪ .1‬اکستنشن آرنج‬
‫‪ .2‬فلکشن بازو‬

‫‪ ‬حرکات پا‪:‬‬

‫‪ .1‬پلنتارفلکشن مچ پا‬
‫‪ .2‬اکستنشن زانو‬
‫‪ .3‬اکستنشن ران‬
‫‪ .4‬فلکشن انگشتان پا‬

‫عضالت درگير در مرحله پرتاب (اندام فوقانی)‬
‫عضالت‬
‫وضعیت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫بخش قدامی دلتوئید‪-‬‬
‫بخش ترقوه ای سینه‬
‫ای بزرگ‬

‫غرابی بازویی‬

‫پشتی بزرگ‬

‫تحت خاری و گرد کوچک‬
‫چرخش داخلی دالی‬
‫قدامی و سینه ای بزرگ‬
‫را خنثی میکنند‬

‫اکستنشن آرنج‬

‫سه سر بازویی‬

‫سه گوش آرنجی‬

‫دوسر‪ -‬بازویی قدامی‪-‬‬
‫بازویی زند اعالیی‬

‫‪----------‬‬

‫سینه ای بزرگ (بخش‬
‫جناغی) و پشتی بزرگ‬
‫چرخش داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫فلکشن مچ‬

‫زنداسفلی قدامی‪-‬‬
‫زنداعالیی قدامی‪-‬‬

‫تاکننده درازشست‪-‬‬
‫دورکننده درازشست‬
‫تاکننده عمقی و سطحی‬
‫انگشتان‬

‫بازکننده های مچ‬
‫دست‬

‫بازکننده های مچ دست از‬
‫خم شدن انگشتان‬
‫جلوگیری میکنند‬

‫‪--------‬‬

‫سینه ای کوچک‪-‬‬
‫تحت ترقوه ای‪-‬‬
‫ذوزنقه ‪4‬‬

‫دندانه ای بزرگ عمل‬
‫نزدیک کننده گی متوازی‬
‫االضالع و ذوزنقه را خنثی‬
‫میکند‬

‫فلکشن بازو‬

‫کشش باالیی‬
‫کتف‬
‫چرخش باالیی‬
‫کتف‬

‫کف دستی طویل‬

‫گوشه ای‪ -‬ذوزنقه‬
‫(‪1‬و‪-)2‬متوازی‬
‫االضالع‬
‫ذوزنقه (‪2‬و‪-)4‬‬
‫دندانه ای قدامی‬

‫جناغی‪-‬چنبری‬

‫پستانی‬
‫‪----------‬‬

‫متوازی االضالع‪-‬‬
‫سینه ای کوچک‬

‫‪----------‬‬

‫ذوزنقه و تحت‬
‫ترقوه ای‬

‫‪----------‬‬

‫‪----------‬‬

‫عضالت درگير در مرحله پرتاب (اندام تحتانی)‬
‫عضالت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫وضعیت‬
‫اکستنشن زانو‬

‫چهارسررانی‬

‫همسترینگ‪-‬‬

‫اکستنشن ران‬

‫سرینی بزرگ‬

‫پالنتارفلکشن‬
‫مچ پا‬

‫دوقلو –نعلی‪-‬‬
‫نازک نئ بلند‬

‫فلکشن‬
‫انگشتان‬

‫تاکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬‬
‫تاکننده بلند شست‬

‫‪---------‬‬

‫همسترینگ‬

‫پهن خارجی وپهن میانی‬
‫نیروهای داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫عضالت شکمی ثابت‬
‫کننده لگن در برابر‬
‫کشش عضله راست‬
‫رانی میباشند‬

‫‪-----------‬‬

‫چهارسررانی‬

‫‪------------‬‬

‫عضالت شکمی و‬
‫بازکننده های‬
‫ستون فقرات برای‬
‫ثابت کردن لگن‬

‫ساقی خلفی‪-‬نازک نئ‬
‫کوتاه‪-‬تاکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬تاکننده‬
‫بلند انگشت شست‬

‫ساقی قدامی‪-‬‬
‫نازک نئ طرف‬
‫بازکننده بلند‬
‫انگشتان‬

‫نازک نئ بلند و کوتاه از‬
‫یک طرف و ساقی خلفی از‬
‫طرف دیگر کشش یکدیگر‬
‫را درتمایل پا به سمت‬
‫خارج و داخل خنثی‬
‫میکنند‬

‫‪---------‬‬

‫بین استخوانی کف‬
‫پائی‬

‫بازکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬‬
‫بازکننده بلند‬
‫شست‬

‫‪-----------‬‬

‫‪----------‬‬

Recovery

phase

‫‪ ‬اين مرحله از زماني شروع مي شود كه شوت كننده‬
‫پس از پرش عمودي و پرتاب توپ به طرف زمين‬
‫سقوط مي كند‪ .‬درآخرين لحظهء پرتاب (فلكشن‬
‫مچ دست پرتاب كننده) دست راهنما از توپ جدا‬
‫شده و با اكستنشن بازو به طرف پايين حركت مي‬
‫كند‪ .‬پس از رها شدن توپ‪ ،‬دست پرتاب كننده با‬
‫برگشت از حالت فلكشن مچ‪ ،‬همراه با اكستنشن‬
‫بازو به پايين مي افتد‪.‬‬
‫‪ ‬براي كاهش فشار ناش ي از سقوط در لحظهء‬
‫رسيدن به زمين فرد زانوها را خم مي كند و به‬
‫وضعيت تعادلي اوليه بر مي گردد‪.‬‬

‫تجزیهء و تحلیل بیومکانیکی شوت جفت‬

‫اهمیت علم بیومکانیک‬
‫‪ ‬امروز هیچ کس حتی کسانی که فقط ورزش را بخاطر ورزش نه بخاطراهداف‬
‫قهرمانی در رقابتهای رسمی انجام می دهند‪ .‬نمی توانند منکر‬
‫‪ ‬ارزش روش های علمی در باال بردن سطح تکنیک‪ ،‬تاکتیک و بطورکلی کیفیت تیم ها‬
‫در هر نوع ورزش ی باشند‪.‬‬
‫‪ ‬در بسکتبال‪ ،‬اجرای صحیح مهارت ها وابسته به رعایت اصول و‬
‫قوانين علمی متکی بر اصول مکانیکی و بیو مکانیکی است‪.‬‬
‫‪ ‬دقت و سرعت نيز از عواملی هستند که در این رشته نقش مهمی ایفاء می کنند‪.‬‬

‫‪ ‬علم بیومکانیک علمی است که نیروهای داخلی و خارجی‬
‫اثر گذار بر بدن انسان را مورد مطالعه قرار داده و اثرات‬
‫حاصل را بررس ی می کند‪.‬‬
‫‪‬‬

‫علم مذکور در دو حوزهء کینماتیک وکینتیکقابل مطالعه است‪:‬‬

‫_در کینماتیک‬
‫حرکت جسم بدون در نظر گرفتن علت بوجود آورنده (به طور مشخص تر‬
‫پارامترهای فضایی و زمانی)‬
‫_در کینتیک‬
‫علت بوجود آورنده حرکت (عمدتا" عامل نيرو) را مورد مطالعه قرار می‬
‫دهد‪.‬‬

‫‪‬‬

‫در تحلیل بیومکانیکی با شناسایی عناصر اصلی در اجرای مهارت‬
‫به کشف راهبردهای مفید با هدف تاثير پذیر نمودن اجرا تاکید‬
‫می شود‪ .‬همچنين به منظور دستیابی به مدارج باالی کیفیت در‬
‫اجرای صحیح و یا اصالح اجرای حرکت‪ ،‬توجه به فاکتورهای‬
‫کینماتیکی و کینتیکی در کنار اجرای صحیح و مناسب مهارت‬
‫ورزش ی برای مربیان نقش مهم و حیاتی پیدا نموده است‪ ،‬با بهره‬
‫گيری از نتایج بررس ی های بیومکانیکی مربیان می توانند با هدایت‬
‫و پرورش ورزشکاران نخبه و قهرمان به موفقیت های چشمگيری‬
‫نائل شوند‪.‬‬

‫قانون اول نیوتن‪:‬‬

‫‪ ‬اگر به جسمی نيرویی وارد نشود و یا برایند نيروهای وارد‬
‫به جسم برابر صفر شوند‪ .‬جسم در حال سکون باقی‬
‫می ماند و یا تمایل به حفظ حالت اولیه خود دارد‪.‬‬
‫‪ ‬بنابراین تا هنگامیکه نيرویی از طرف عضالت فرد‬
‫پرتاب کننده به توپ وارد نشود‪ ،‬توپ در حالت سکون باقی خواهد ماند‪ .‬از طرف دیگر پس از‬
‫اعمال نيرو توسط بازیکن و پرتاب توپ اگر نيروهای بازدارنده (جاذبه ‪ ،‬مقاومت هوا و ‪)...‬‬
‫وارد عمل نشوند‪ ،‬توپ تمایل دارد که به حرکت رو به باالی خود ادامه دهد‪.‬‬

‫قانون دوم نیوتن‪:‬‬

‫‪a = F/m‬‬

‫‪ ‬شتابی که توپ پس از جدا شدن از دست بازیکن به خود می گيرد‪ ،‬با نيرویی که فرد وارد می‬
‫کند نسبت مستقیم و با جرم توپ نسبت عکس دارد‪.‬‬
‫‪ ‬بنابراین به دلیل ثابت بودن جرم توپ‪ ،‬برای افزایش شتاب و درنیجه افزایش سرعت باید‬
‫نيرو را افزایش داد‪.‬‬

‫قانون سوم نیوتن‪:‬‬
‫‪ ‬هر عملی را عکس العملی است هم اندازه و در جهت مخالف‪ .‬در هنگامی که فرد‬
‫برای انجام پرش عمودی پاهای خود را به زمين می فشارد (به زمين نيرو وارد می‬
‫کند) نيرویی از طرف زمين به فرد وارد می شود که به انجام پرش فرد کمک میکند‪.‬‬

‫تبدیل انرژی پتانسیل به انرژی جنبش ی‪:‬‬
‫‪ ‬فرد پرتاب کننده برای اجرای پرش عمودی زانوها را خم کرده و تنه را اندکی به جلو‬
‫متمایل می کند‪ .‬با این کار در واقع فرد همانند یک فنر جمع شده انرژی پتانسیل را‬
‫در بدن خود ذخيره کرده سپس با بازکردن زانوها و تنه و کشیدن دستها به باال‬
‫همانند فنری که باز می شود‪ ،‬این انرژی پتانسیل را به انرژی جنبش ی تبدیل میکند‬
‫و پرش عمودی را انجام می دهد‪.‬‬

‫‪ ‬قوانين مربوط به پرتابه‪:‬‬
‫‪ ‬زاویه پرتاب‪:‬‬
‫طبق تحقیقات انجام‬
‫شده بهترین زاویه‬
‫پرتاب برای شوت جفت‬
‫در بسکتبال در‬
‫دامنه ‪ 50‬تا ‪ 55‬درجه‬
‫می باشد که به ارتفاع‬
‫قد بازیکن بستگی دارد‪.‬‬

‫‪ ‬قوانين مربوط به‬
‫‪:‬‬
‫پرتابه‬
‫زاویهء پرتاب‪:‬‬
‫‪‬‬

‫طبق تحقیقات انجام شده بهترین زاویه تاب برای شوت جفت در‬
‫بسکتبال در دامنه ‪ 50‬تا ‪ 55‬درجه می باشد که به ارتفاع قد‬
‫بازیکن بستگی دارد‪.‬‬

‫‪ ‬سرعت پرتاب‪:‬‬
‫‪V sina = d / t‬‬

‫طبق فرمول با توجه به فاصله بازیکن از سبد تعیين‬
‫می شود‪.‬‬
‫*نکته مهم این است که سرعت مناسب باید همراه با‬
‫دقت باال انتخاب شود‪*.‬‬

‫نيروهای بازدارنده‪:‬‬

‫نيروی جاذبه زمين‪:‬‬

‫نيروی مقاومت هوا‪:‬‬

‫این نيرو با حرکت رو به باالی فرد در‬
‫هنگام پرش و با حرکت رو به باالی‬
‫توپ در هنگام پرتاب‬
‫مخالفت می کند‪.‬‬

‫این نيرو با حرکت رو به جلوی‬
‫توپ (حرکت افقی )‬
‫مخالفت می کند‪.‬‬

‫‪ ‬مرکز ثقل و تعادل‪:‬‬
‫َ‬
‫در مورد توپ نيروی وارد شده توسط دست بازیکن‪ ،‬تقریبا به پایين تر از مرکز ثقل وارد می شود‪،‬‬
‫که به دلیل دادن قوس به مسير حرکت توپ می باشد‪.‬‬
‫در مورد بازیکن فرد با باز کردن پاها به اندازه عرض شانه‪ ،‬سطح اتکای خود را افزایش داده و با‬
‫خم کردن زانوها مرکز ثقلش را پایين می آورد‪ .‬که هر دو کار باعث افزایش تعادل و در نتیجه‬
‫افزایش دقت پرتاب می شوند‪.‬‬

‫با آرزوی موفقیت برای شما‬


Slide 10

‫بسم اهلل الرحمن الرحیم‬

‫گرد آورنده ‪ :‬سرگروه تربیت بدنی آبیک‬
‫مصطفی قاسمیفرد‬

‫تاریخچه بسکتبال‬
‫‪‬‬

‫زادگاه بازی بسکتبال آمریکاست‪ .‬این بازی‬
‫در اوایل پاییز سال ‪ 1891‬میالدی توسط‬
‫شخص ی به نام جیمز نای اسمیت پایه‬
‫ریزی و ابداع شد‪ .‬اما‪ ،‬از قرن ها پیش در‬
‫میان ساکنان نقاط مختلف قاره آمریکا‪،‬‬
‫به ویژه آمریکای مرکزی و جنوبی انواعی از‬
‫بازی و مسابقه رایج بوده که کم و بیش‬
‫به بسکتبال شباهت داشته است‪.‬‬

‫سابقهء تاریخی‬
‫‪‬‬

‫در کشور آرژانتین‪ ،‬نوعی بازی سنتی و قدیمی در میان گله دار ها متداول‬
‫است که آن را (پاتو ‪ ) PATO‬می نامند‪ .‬در این بازی‪ ،‬دو تیم سوار بر اسب در میدانی وسیع به‬
‫تاخت و تاز می پردازند و هر تیم کوشش می کند‬
‫توپی را که شش حلقه (مانند دستگیره) بر بدنه آن هست‪ ،‬با پرتاب کردن و‬
‫پاس دادن به یاران خودی‪ ،‬به آن سوی میدان برساند و از حلقه و توری‬
‫سبدی که در انتهای میدان بر روی ستونی چوبی نصب شده‪ ،‬عبور دهد‪ .‬این‬
‫بازی تا حدی شبیه بسکتبال است‪ .‬اما شباهت بازی پوک تاپوک با ورزش‬
‫بسکتبال بیش از پیش است‪ .‬پوک تاپوک‪ ،‬در میان اقوام متمدن قارهء‬
‫آمریکای جنوبی و مرکزی رواج بسیار داشت‪ ،‬به ویژه اقوام مایا و تولتک (در‬
‫ناحیه مکزیک کنونی) این بازی را که با توپ و حلقه های ثابت در میدانی‬
‫وسیع انجام می شد‪ ،‬با عالقه و هیجان زیادی برگزار می کردند ‪.‬‬

‫‪BASKETBALL:‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫هر تيم از ‪ 12‬بازيكن تشكيل مي شود كه ‪ 5‬نفر‬
‫بازيكن اصلي و ‪ 7‬نفر ذخيره هستند‪ .‬تعداد‬
‫همراهان نيز ‪ 7‬نفر است‪ ،‬كه شامل‬
‫سرپرست‪ ،‬مربي‪ ،‬كمك مربي‪ ،‬پزشك‪،‬‬
‫ماساژور‪ ،‬مترجم و آمارگير است‪.‬‬
‫هدف هر دو تيم گذراندن توپ از حلقهء‬
‫حريف و نيز ممانعت از گل زدن تيم مقابل‬
‫است‪.‬‬
‫ابعاد زمين بسكتبال ‪ 28‬متر طول و ‪ 15‬متر‬
‫عرض مي باشد‪ ،‬عرض خطوط زمين ‪5‬‬
‫سانتيمتر است و به گونه اي رسم مي شود كه‬
‫كامال" قابل رو يت با شد‪.‬‬

:‫مهارتهاي پايه اي بسكتبال‬
(Body Balance) ‫تعادل يا توازن‬
(Ball Handing) ‫شيوهء نگهداري توپ‬
(Receiving and Passing) ‫پاس دادن و دريافت پاس‬
(Dribbling) ‫دريبل‬
(Shooting) ‫شوت‬
(Pivot) ‫چرخش‬
(Rebounding) ‫توپگيري از روي سبد يا ريباند‬
(Faking and Foot work) ‫فريب دادن وكار پا‬
(Chang of direction, Change of pace) ‫تغيير مسير و سرعت‬
(Screening) ‫سد كردن‬













‫شوت‪:‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬

‫در بسکتبال پرتاب توپ در حالتی که دست باالی‬
‫آرنج قرار گيرد‪ ،‬شوت نامیده می شود‪.‬‬
‫در زمان آموزش شوت‪ ،‬به ورزشکار توصیه می شود که به منظور اجرای‬
‫مطلوب مهارت‪ ،‬به ‪ 4‬ویژگی زیر توجه کامل داشته باشد‪:‬‬
‫تعادل‬
‫نگاه به هدف‬
‫قرارگيری آرنج دقیقا" زیر توپ‬
‫قرار گرفتن روبروی هدف و توجه کردن به ادامه حرکت‬

‫شوت جفت‪:‬‬

‫‪‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫امروزه شوت جفت رايجترين شوت در بسكتبال است‪.‬‬
‫وجه تمایز آن با سایر شوتها‪ ،‬جدا شدن از زمين و رها‬
‫کردن توپ درست قبل از رسیدن شوت کننده به اوج‬
‫پرش می باشد‪ .‬شوت جفت در پاسخ به نیاز برای کاهش‬
‫فاصله تا سبد توسعه یافته است‪.‬‬

‫شوت جفت دارای اهمیت است‪ ،‬به خاطر‪:‬‬

‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬
‫‪.5‬‬
‫‪.6‬‬

‫درگيری کمتر با بازیکنان حریف‬
‫مشکل بودن دفاع کردن از شوت جفت‬
‫سریع بودن‬
‫صرف انرژی کمتر‬
‫امکان کسب امتیاز از فواصل مختلف‬
‫غير قابل پیش بینی بودن زمان و جهت پریدن‬

‫‪ ‬آمار ثبت شده از مسابقات مختلف‪ ،‬نيز هر چه‬
‫بیشتر بر اهمیت این شوت تاکید می کنند‪:‬‬
‫‪ ALLSEN ‬در سال ‪ 1967‬دریافت که ‪ %67‬از نمونه ‪ 3180‬تالش گل ثبت‬
‫شده توسط ‪ ،NBA‬شوتهای جفت ‪ 2‬و ‪ 3‬امتیازی بوده است‪.‬‬
‫‪ ‬بر طبق آمار بازیهای بسکتبال جهان در سال ‪ ،1985‬درصد شوتهای جفت ‪3‬‬
‫امتیازی در دو گروه زنان و مردان بسیار باال بود؛ به گونه ای که در گروه‬
‫مردان درصد شوتهای جفت ‪ %47‬و در گروه زنان ‪ %34‬بود‪.‬‬
‫‪ ‬آمار مسابقات بسکتبال غرب آسیا نيز نشان می دهد که تیمهای برتر‪،‬‬
‫درصد شوتهای جفت ‪ 3‬امتیازی موفق بیشتری داشته اند‪.‬‬

‫نحوهء اجرا‪:‬‬

‫‪‬‬

‫پرش عمودی توپ را با‬
‫برای اجرای این مهارت ورزشکار باید‪ ،‬همزمان با یک ً‬
‫قوس ی بلند به طرف سبد پرتاب کند‪ .‬بدلیل فاصله نسبتا زیاد بازیکن از سبد‬
‫(پشت منطقه ‪ 3‬امتیازی) رساندن توپ به سبد تنها با استفاده از نيروی دستها‬
‫کار سختی است‪ .‬به همين دلیل بازیکن با خم کردن زانوها و سپس انجام یک‬
‫پرش عمودی نيرو را از پاها به دست پرتاب منتقل می کند‪ .‬و باعث می شود که‬
‫فرد بتواند توپ را به مسافت دورتری پرتاب کند‪.‬‬

‫‪ ‬نیازی نیست که بازیکن پرش بسیار بلندی انجام دهد زیرا‬
‫عالوه بر وارد کردن نيروی کافی به توپ‪ ،‬پرتاب توپ باید با‬
‫دقت باالیی همراه باشد تا به کسب امتیاز منجر شود‪ .‬پرش‬
‫اضافی بازیکن با کاهش دقت پرتاب او همراه می شود‪.‬‬

‫‪‬‬

‫بازیکن باید توپ را با قوس ی مناسب ( زاویه پرتاب مناسب ) به سمت سبد‬
‫پرتاب کند‪ .‬برای این منظورفرد توپ را از بين شانه ها و گوشها تا اندازه ای‬
‫باال می آورد که بتواند هدف (سبد) را از زیرآن مشاهده کند‪ .‬بهتر است که‬
‫دست پرتاب بازیکن نيرو را به زیر مرکز ثقل توپ وارد کند‪ ،‬تا توپ همراه با‬
‫یک چرخش زیرین )‪ (under spine‬به طرف سبد پرتاب شود‪ .‬آخرین‬
‫نقطه ای از دست بازیکن که با توپ تماس پیدا میکند‪ ،‬نوک انگشت میانه‬
‫دست پرتاب می باشد‪.‬‬

‫مراحل اجرای حرکت ‪:‬‬
‫‪ .1‬مرحلهء آمادگی‬
‫‪ .2‬مرحلهء پرتاب‬
‫‪ .3‬مرحلهء پس از پرتاب‬
‫)‪(3‬‬

‫)‪(2‬‬

‫)‪(1‬‬



Preparatory phase

‫چگونگی وضعیت مفاصل و‬
‫اندامها ‪:‬‬

‫‪ ‬فاصله پاها به اندازه عرض شانه و همراه با‬
‫اندکی اورشن مچ پا‬
‫‪ ‬به ميزان کمی دورس ي فلكشن مچ پا‬
‫‪ ‬فلکشن زانو (با انقباض اکسنتریک عضالت‬
‫بازکننده زانو)‬
‫‪ ‬فلکشن ران (با انقباض اکسنتریک عضالت‬
‫بازکننده ران)‬
‫‪ ‬به ميزان کمی فلکشن تنه‬

‫‪ ‬فلکشن آرنج ( در هردو دست)‬
‫‪ ‬فلکشن بازو ( در هردو دست)‬
‫‪ ‬پرونیشن ساعد (در دست پرتاب کننده)‬
‫‪ ‬حالت خنثی در ساعد دست راهنما (با انقباض استاتیک عضالت ساعد)‬
‫‪ ‬هایپراکستنشن مچ (در دست پرتاب کننده)‬
‫‪ ‬حالت خنثی در مچ دست راهنما (با انقباض استاتیک عضالت مچ دست)‬
‫‪ ‬آبداکشن انگشتان‬
‫‪ ‬اکستنشن شست‬
‫‪ ‬فلکشن انگشتان (با انقباض استاتیک عضالت انگشتان)‬

‫عضالت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫فلکشن زانو‬

‫چهارسررانی‬

‫‪--------‬‬

‫همسترینگ‬

‫پهن خارجی و پهن میانی‬
‫نیروهای داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫‪----------‬‬

‫فلکشن ران‬

‫راست قدامی‪ -‬خیاطه‪-‬‬
‫کشنده پهن نیام‪ -‬شانه ای‬

‫نزدیک کننده دراز و‬
‫کوتاه‪ -‬راست داخلی‬

‫همسترینگ‬

‫کشنده پهن نیام و شانه ای‬
‫دور شدن و نزدیک شدن ران را‬
‫خنثی میکنند‬

‫عضالت شکمی و‬
‫بازکننده های ستون‬
‫فقرات برای ثابت کردن‬
‫لگن‬

‫فلکشن بازو‬

‫بخش قدامی دلتوئید‪-‬بخش‬
‫ترقوه ای سینه ای بزرگ‬

‫غرابی بازویی‬

‫فلکشن آرنج‬

‫دوسر بازویی‪ -‬بازویی قدامی‪-‬‬
‫بازویی زنداعالیی‬

‫‪--------‬‬

‫پرونیشن‬
‫ساعد‬

‫مربع درون گرداننده‪-‬‬
‫درون گرداننده مدور‬

‫بازویی‪-‬زنداعالیی‬

‫سوپینیتورها‬

‫اکستنشن‬
‫مچ‬

‫باز کننده مچ دستی بلند و‬
‫کوتاه‬

‫بازکننده مشترک‬
‫انگشتان و بازکننده‬
‫درازشست‬

‫خم کننده های مچ‬

‫وضعیت‬

‫پشتی بزرگ‬
‫گرد بزرگ‬
‫سه سر بازویی‬
‫سه گوش آرنجی‬

‫تحت خاری و گردکوچک‬
‫چرخش داخلی دالی قدامی و‬
‫سینه ای بزرگ را خنثی میکنند‬

‫ذوزنقه و تحت‬
‫ترقوه ای‬

‫پرونیتورها حرکت‬
‫سوپینیشن دوسر را خنثی‬
‫میکنند‬

‫‪---------‬‬

‫سه سرو سه گوش آرنجی تمایل‬
‫به خم کردن درون گرداننده‬
‫مدور را خنثی می کنند‬

‫‪----------‬‬

‫‪------‬‬

‫‪----------‬‬

Throw

phase

‫‪ ‬چگونگی وضعیت مفاصل و اندامها ‪:‬‬
‫‪ ‬حرکات دست پرتاب ‪:‬‬
‫‪ .1‬فلکشن بازو‬
‫‪ .2‬هایپرفلکشن مچ دست‬
‫‪ .3‬اکستنشن آرنج‬
‫‪ .4‬اکستنشن مچ و پرونیشن ساعد‬
‫(حفظ حالت)‬

‫‪ ‬حرکات دست راهنما‪:‬‬
‫‪ .1‬اکستنشن آرنج‬
‫‪ .2‬فلکشن بازو‬

‫‪ ‬حرکات پا‪:‬‬

‫‪ .1‬پلنتارفلکشن مچ پا‬
‫‪ .2‬اکستنشن زانو‬
‫‪ .3‬اکستنشن ران‬
‫‪ .4‬فلکشن انگشتان پا‬

‫عضالت درگير در مرحله پرتاب (اندام فوقانی)‬
‫عضالت‬
‫وضعیت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫بخش قدامی دلتوئید‪-‬‬
‫بخش ترقوه ای سینه‬
‫ای بزرگ‬

‫غرابی بازویی‬

‫پشتی بزرگ‬

‫تحت خاری و گرد کوچک‬
‫چرخش داخلی دالی‬
‫قدامی و سینه ای بزرگ‬
‫را خنثی میکنند‬

‫اکستنشن آرنج‬

‫سه سر بازویی‬

‫سه گوش آرنجی‬

‫دوسر‪ -‬بازویی قدامی‪-‬‬
‫بازویی زند اعالیی‬

‫‪----------‬‬

‫سینه ای بزرگ (بخش‬
‫جناغی) و پشتی بزرگ‬
‫چرخش داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫فلکشن مچ‬

‫زنداسفلی قدامی‪-‬‬
‫زنداعالیی قدامی‪-‬‬

‫تاکننده درازشست‪-‬‬
‫دورکننده درازشست‬
‫تاکننده عمقی و سطحی‬
‫انگشتان‬

‫بازکننده های مچ‬
‫دست‬

‫بازکننده های مچ دست از‬
‫خم شدن انگشتان‬
‫جلوگیری میکنند‬

‫‪--------‬‬

‫سینه ای کوچک‪-‬‬
‫تحت ترقوه ای‪-‬‬
‫ذوزنقه ‪4‬‬

‫دندانه ای بزرگ عمل‬
‫نزدیک کننده گی متوازی‬
‫االضالع و ذوزنقه را خنثی‬
‫میکند‬

‫فلکشن بازو‬

‫کشش باالیی‬
‫کتف‬
‫چرخش باالیی‬
‫کتف‬

‫کف دستی طویل‬

‫گوشه ای‪ -‬ذوزنقه‬
‫(‪1‬و‪-)2‬متوازی‬
‫االضالع‬
‫ذوزنقه (‪2‬و‪-)4‬‬
‫دندانه ای قدامی‬

‫جناغی‪-‬چنبری‬

‫پستانی‬
‫‪----------‬‬

‫متوازی االضالع‪-‬‬
‫سینه ای کوچک‬

‫‪----------‬‬

‫ذوزنقه و تحت‬
‫ترقوه ای‬

‫‪----------‬‬

‫‪----------‬‬

‫عضالت درگير در مرحله پرتاب (اندام تحتانی)‬
‫عضالت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫وضعیت‬
‫اکستنشن زانو‬

‫چهارسررانی‬

‫همسترینگ‪-‬‬

‫اکستنشن ران‬

‫سرینی بزرگ‬

‫پالنتارفلکشن‬
‫مچ پا‬

‫دوقلو –نعلی‪-‬‬
‫نازک نئ بلند‬

‫فلکشن‬
‫انگشتان‬

‫تاکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬‬
‫تاکننده بلند شست‬

‫‪---------‬‬

‫همسترینگ‬

‫پهن خارجی وپهن میانی‬
‫نیروهای داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫عضالت شکمی ثابت‬
‫کننده لگن در برابر‬
‫کشش عضله راست‬
‫رانی میباشند‬

‫‪-----------‬‬

‫چهارسررانی‬

‫‪------------‬‬

‫عضالت شکمی و‬
‫بازکننده های‬
‫ستون فقرات برای‬
‫ثابت کردن لگن‬

‫ساقی خلفی‪-‬نازک نئ‬
‫کوتاه‪-‬تاکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬تاکننده‬
‫بلند انگشت شست‬

‫ساقی قدامی‪-‬‬
‫نازک نئ طرف‬
‫بازکننده بلند‬
‫انگشتان‬

‫نازک نئ بلند و کوتاه از‬
‫یک طرف و ساقی خلفی از‬
‫طرف دیگر کشش یکدیگر‬
‫را درتمایل پا به سمت‬
‫خارج و داخل خنثی‬
‫میکنند‬

‫‪---------‬‬

‫بین استخوانی کف‬
‫پائی‬

‫بازکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬‬
‫بازکننده بلند‬
‫شست‬

‫‪-----------‬‬

‫‪----------‬‬

Recovery

phase

‫‪ ‬اين مرحله از زماني شروع مي شود كه شوت كننده‬
‫پس از پرش عمودي و پرتاب توپ به طرف زمين‬
‫سقوط مي كند‪ .‬درآخرين لحظهء پرتاب (فلكشن‬
‫مچ دست پرتاب كننده) دست راهنما از توپ جدا‬
‫شده و با اكستنشن بازو به طرف پايين حركت مي‬
‫كند‪ .‬پس از رها شدن توپ‪ ،‬دست پرتاب كننده با‬
‫برگشت از حالت فلكشن مچ‪ ،‬همراه با اكستنشن‬
‫بازو به پايين مي افتد‪.‬‬
‫‪ ‬براي كاهش فشار ناش ي از سقوط در لحظهء‬
‫رسيدن به زمين فرد زانوها را خم مي كند و به‬
‫وضعيت تعادلي اوليه بر مي گردد‪.‬‬

‫تجزیهء و تحلیل بیومکانیکی شوت جفت‬

‫اهمیت علم بیومکانیک‬
‫‪ ‬امروز هیچ کس حتی کسانی که فقط ورزش را بخاطر ورزش نه بخاطراهداف‬
‫قهرمانی در رقابتهای رسمی انجام می دهند‪ .‬نمی توانند منکر‬
‫‪ ‬ارزش روش های علمی در باال بردن سطح تکنیک‪ ،‬تاکتیک و بطورکلی کیفیت تیم ها‬
‫در هر نوع ورزش ی باشند‪.‬‬
‫‪ ‬در بسکتبال‪ ،‬اجرای صحیح مهارت ها وابسته به رعایت اصول و‬
‫قوانين علمی متکی بر اصول مکانیکی و بیو مکانیکی است‪.‬‬
‫‪ ‬دقت و سرعت نيز از عواملی هستند که در این رشته نقش مهمی ایفاء می کنند‪.‬‬

‫‪ ‬علم بیومکانیک علمی است که نیروهای داخلی و خارجی‬
‫اثر گذار بر بدن انسان را مورد مطالعه قرار داده و اثرات‬
‫حاصل را بررس ی می کند‪.‬‬
‫‪‬‬

‫علم مذکور در دو حوزهء کینماتیک وکینتیکقابل مطالعه است‪:‬‬

‫_در کینماتیک‬
‫حرکت جسم بدون در نظر گرفتن علت بوجود آورنده (به طور مشخص تر‬
‫پارامترهای فضایی و زمانی)‬
‫_در کینتیک‬
‫علت بوجود آورنده حرکت (عمدتا" عامل نيرو) را مورد مطالعه قرار می‬
‫دهد‪.‬‬

‫‪‬‬

‫در تحلیل بیومکانیکی با شناسایی عناصر اصلی در اجرای مهارت‬
‫به کشف راهبردهای مفید با هدف تاثير پذیر نمودن اجرا تاکید‬
‫می شود‪ .‬همچنين به منظور دستیابی به مدارج باالی کیفیت در‬
‫اجرای صحیح و یا اصالح اجرای حرکت‪ ،‬توجه به فاکتورهای‬
‫کینماتیکی و کینتیکی در کنار اجرای صحیح و مناسب مهارت‬
‫ورزش ی برای مربیان نقش مهم و حیاتی پیدا نموده است‪ ،‬با بهره‬
‫گيری از نتایج بررس ی های بیومکانیکی مربیان می توانند با هدایت‬
‫و پرورش ورزشکاران نخبه و قهرمان به موفقیت های چشمگيری‬
‫نائل شوند‪.‬‬

‫قانون اول نیوتن‪:‬‬

‫‪ ‬اگر به جسمی نيرویی وارد نشود و یا برایند نيروهای وارد‬
‫به جسم برابر صفر شوند‪ .‬جسم در حال سکون باقی‬
‫می ماند و یا تمایل به حفظ حالت اولیه خود دارد‪.‬‬
‫‪ ‬بنابراین تا هنگامیکه نيرویی از طرف عضالت فرد‬
‫پرتاب کننده به توپ وارد نشود‪ ،‬توپ در حالت سکون باقی خواهد ماند‪ .‬از طرف دیگر پس از‬
‫اعمال نيرو توسط بازیکن و پرتاب توپ اگر نيروهای بازدارنده (جاذبه ‪ ،‬مقاومت هوا و ‪)...‬‬
‫وارد عمل نشوند‪ ،‬توپ تمایل دارد که به حرکت رو به باالی خود ادامه دهد‪.‬‬

‫قانون دوم نیوتن‪:‬‬

‫‪a = F/m‬‬

‫‪ ‬شتابی که توپ پس از جدا شدن از دست بازیکن به خود می گيرد‪ ،‬با نيرویی که فرد وارد می‬
‫کند نسبت مستقیم و با جرم توپ نسبت عکس دارد‪.‬‬
‫‪ ‬بنابراین به دلیل ثابت بودن جرم توپ‪ ،‬برای افزایش شتاب و درنیجه افزایش سرعت باید‬
‫نيرو را افزایش داد‪.‬‬

‫قانون سوم نیوتن‪:‬‬
‫‪ ‬هر عملی را عکس العملی است هم اندازه و در جهت مخالف‪ .‬در هنگامی که فرد‬
‫برای انجام پرش عمودی پاهای خود را به زمين می فشارد (به زمين نيرو وارد می‬
‫کند) نيرویی از طرف زمين به فرد وارد می شود که به انجام پرش فرد کمک میکند‪.‬‬

‫تبدیل انرژی پتانسیل به انرژی جنبش ی‪:‬‬
‫‪ ‬فرد پرتاب کننده برای اجرای پرش عمودی زانوها را خم کرده و تنه را اندکی به جلو‬
‫متمایل می کند‪ .‬با این کار در واقع فرد همانند یک فنر جمع شده انرژی پتانسیل را‬
‫در بدن خود ذخيره کرده سپس با بازکردن زانوها و تنه و کشیدن دستها به باال‬
‫همانند فنری که باز می شود‪ ،‬این انرژی پتانسیل را به انرژی جنبش ی تبدیل میکند‬
‫و پرش عمودی را انجام می دهد‪.‬‬

‫‪ ‬قوانين مربوط به پرتابه‪:‬‬
‫‪ ‬زاویه پرتاب‪:‬‬
‫طبق تحقیقات انجام‬
‫شده بهترین زاویه‬
‫پرتاب برای شوت جفت‬
‫در بسکتبال در‬
‫دامنه ‪ 50‬تا ‪ 55‬درجه‬
‫می باشد که به ارتفاع‬
‫قد بازیکن بستگی دارد‪.‬‬

‫‪ ‬قوانين مربوط به‬
‫‪:‬‬
‫پرتابه‬
‫زاویهء پرتاب‪:‬‬
‫‪‬‬

‫طبق تحقیقات انجام شده بهترین زاویه تاب برای شوت جفت در‬
‫بسکتبال در دامنه ‪ 50‬تا ‪ 55‬درجه می باشد که به ارتفاع قد‬
‫بازیکن بستگی دارد‪.‬‬

‫‪ ‬سرعت پرتاب‪:‬‬
‫‪V sina = d / t‬‬

‫طبق فرمول با توجه به فاصله بازیکن از سبد تعیين‬
‫می شود‪.‬‬
‫*نکته مهم این است که سرعت مناسب باید همراه با‬
‫دقت باال انتخاب شود‪*.‬‬

‫نيروهای بازدارنده‪:‬‬

‫نيروی جاذبه زمين‪:‬‬

‫نيروی مقاومت هوا‪:‬‬

‫این نيرو با حرکت رو به باالی فرد در‬
‫هنگام پرش و با حرکت رو به باالی‬
‫توپ در هنگام پرتاب‬
‫مخالفت می کند‪.‬‬

‫این نيرو با حرکت رو به جلوی‬
‫توپ (حرکت افقی )‬
‫مخالفت می کند‪.‬‬

‫‪ ‬مرکز ثقل و تعادل‪:‬‬
‫َ‬
‫در مورد توپ نيروی وارد شده توسط دست بازیکن‪ ،‬تقریبا به پایين تر از مرکز ثقل وارد می شود‪،‬‬
‫که به دلیل دادن قوس به مسير حرکت توپ می باشد‪.‬‬
‫در مورد بازیکن فرد با باز کردن پاها به اندازه عرض شانه‪ ،‬سطح اتکای خود را افزایش داده و با‬
‫خم کردن زانوها مرکز ثقلش را پایين می آورد‪ .‬که هر دو کار باعث افزایش تعادل و در نتیجه‬
‫افزایش دقت پرتاب می شوند‪.‬‬

‫با آرزوی موفقیت برای شما‬


Slide 11

‫بسم اهلل الرحمن الرحیم‬

‫گرد آورنده ‪ :‬سرگروه تربیت بدنی آبیک‬
‫مصطفی قاسمیفرد‬

‫تاریخچه بسکتبال‬
‫‪‬‬

‫زادگاه بازی بسکتبال آمریکاست‪ .‬این بازی‬
‫در اوایل پاییز سال ‪ 1891‬میالدی توسط‬
‫شخص ی به نام جیمز نای اسمیت پایه‬
‫ریزی و ابداع شد‪ .‬اما‪ ،‬از قرن ها پیش در‬
‫میان ساکنان نقاط مختلف قاره آمریکا‪،‬‬
‫به ویژه آمریکای مرکزی و جنوبی انواعی از‬
‫بازی و مسابقه رایج بوده که کم و بیش‬
‫به بسکتبال شباهت داشته است‪.‬‬

‫سابقهء تاریخی‬
‫‪‬‬

‫در کشور آرژانتین‪ ،‬نوعی بازی سنتی و قدیمی در میان گله دار ها متداول‬
‫است که آن را (پاتو ‪ ) PATO‬می نامند‪ .‬در این بازی‪ ،‬دو تیم سوار بر اسب در میدانی وسیع به‬
‫تاخت و تاز می پردازند و هر تیم کوشش می کند‬
‫توپی را که شش حلقه (مانند دستگیره) بر بدنه آن هست‪ ،‬با پرتاب کردن و‬
‫پاس دادن به یاران خودی‪ ،‬به آن سوی میدان برساند و از حلقه و توری‬
‫سبدی که در انتهای میدان بر روی ستونی چوبی نصب شده‪ ،‬عبور دهد‪ .‬این‬
‫بازی تا حدی شبیه بسکتبال است‪ .‬اما شباهت بازی پوک تاپوک با ورزش‬
‫بسکتبال بیش از پیش است‪ .‬پوک تاپوک‪ ،‬در میان اقوام متمدن قارهء‬
‫آمریکای جنوبی و مرکزی رواج بسیار داشت‪ ،‬به ویژه اقوام مایا و تولتک (در‬
‫ناحیه مکزیک کنونی) این بازی را که با توپ و حلقه های ثابت در میدانی‬
‫وسیع انجام می شد‪ ،‬با عالقه و هیجان زیادی برگزار می کردند ‪.‬‬

‫‪BASKETBALL:‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫هر تيم از ‪ 12‬بازيكن تشكيل مي شود كه ‪ 5‬نفر‬
‫بازيكن اصلي و ‪ 7‬نفر ذخيره هستند‪ .‬تعداد‬
‫همراهان نيز ‪ 7‬نفر است‪ ،‬كه شامل‬
‫سرپرست‪ ،‬مربي‪ ،‬كمك مربي‪ ،‬پزشك‪،‬‬
‫ماساژور‪ ،‬مترجم و آمارگير است‪.‬‬
‫هدف هر دو تيم گذراندن توپ از حلقهء‬
‫حريف و نيز ممانعت از گل زدن تيم مقابل‬
‫است‪.‬‬
‫ابعاد زمين بسكتبال ‪ 28‬متر طول و ‪ 15‬متر‬
‫عرض مي باشد‪ ،‬عرض خطوط زمين ‪5‬‬
‫سانتيمتر است و به گونه اي رسم مي شود كه‬
‫كامال" قابل رو يت با شد‪.‬‬

:‫مهارتهاي پايه اي بسكتبال‬
(Body Balance) ‫تعادل يا توازن‬
(Ball Handing) ‫شيوهء نگهداري توپ‬
(Receiving and Passing) ‫پاس دادن و دريافت پاس‬
(Dribbling) ‫دريبل‬
(Shooting) ‫شوت‬
(Pivot) ‫چرخش‬
(Rebounding) ‫توپگيري از روي سبد يا ريباند‬
(Faking and Foot work) ‫فريب دادن وكار پا‬
(Chang of direction, Change of pace) ‫تغيير مسير و سرعت‬
(Screening) ‫سد كردن‬













‫شوت‪:‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬

‫در بسکتبال پرتاب توپ در حالتی که دست باالی‬
‫آرنج قرار گيرد‪ ،‬شوت نامیده می شود‪.‬‬
‫در زمان آموزش شوت‪ ،‬به ورزشکار توصیه می شود که به منظور اجرای‬
‫مطلوب مهارت‪ ،‬به ‪ 4‬ویژگی زیر توجه کامل داشته باشد‪:‬‬
‫تعادل‬
‫نگاه به هدف‬
‫قرارگيری آرنج دقیقا" زیر توپ‬
‫قرار گرفتن روبروی هدف و توجه کردن به ادامه حرکت‬

‫شوت جفت‪:‬‬

‫‪‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫امروزه شوت جفت رايجترين شوت در بسكتبال است‪.‬‬
‫وجه تمایز آن با سایر شوتها‪ ،‬جدا شدن از زمين و رها‬
‫کردن توپ درست قبل از رسیدن شوت کننده به اوج‬
‫پرش می باشد‪ .‬شوت جفت در پاسخ به نیاز برای کاهش‬
‫فاصله تا سبد توسعه یافته است‪.‬‬

‫شوت جفت دارای اهمیت است‪ ،‬به خاطر‪:‬‬

‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬
‫‪.5‬‬
‫‪.6‬‬

‫درگيری کمتر با بازیکنان حریف‬
‫مشکل بودن دفاع کردن از شوت جفت‬
‫سریع بودن‬
‫صرف انرژی کمتر‬
‫امکان کسب امتیاز از فواصل مختلف‬
‫غير قابل پیش بینی بودن زمان و جهت پریدن‬

‫‪ ‬آمار ثبت شده از مسابقات مختلف‪ ،‬نيز هر چه‬
‫بیشتر بر اهمیت این شوت تاکید می کنند‪:‬‬
‫‪ ALLSEN ‬در سال ‪ 1967‬دریافت که ‪ %67‬از نمونه ‪ 3180‬تالش گل ثبت‬
‫شده توسط ‪ ،NBA‬شوتهای جفت ‪ 2‬و ‪ 3‬امتیازی بوده است‪.‬‬
‫‪ ‬بر طبق آمار بازیهای بسکتبال جهان در سال ‪ ،1985‬درصد شوتهای جفت ‪3‬‬
‫امتیازی در دو گروه زنان و مردان بسیار باال بود؛ به گونه ای که در گروه‬
‫مردان درصد شوتهای جفت ‪ %47‬و در گروه زنان ‪ %34‬بود‪.‬‬
‫‪ ‬آمار مسابقات بسکتبال غرب آسیا نيز نشان می دهد که تیمهای برتر‪،‬‬
‫درصد شوتهای جفت ‪ 3‬امتیازی موفق بیشتری داشته اند‪.‬‬

‫نحوهء اجرا‪:‬‬

‫‪‬‬

‫پرش عمودی توپ را با‬
‫برای اجرای این مهارت ورزشکار باید‪ ،‬همزمان با یک ً‬
‫قوس ی بلند به طرف سبد پرتاب کند‪ .‬بدلیل فاصله نسبتا زیاد بازیکن از سبد‬
‫(پشت منطقه ‪ 3‬امتیازی) رساندن توپ به سبد تنها با استفاده از نيروی دستها‬
‫کار سختی است‪ .‬به همين دلیل بازیکن با خم کردن زانوها و سپس انجام یک‬
‫پرش عمودی نيرو را از پاها به دست پرتاب منتقل می کند‪ .‬و باعث می شود که‬
‫فرد بتواند توپ را به مسافت دورتری پرتاب کند‪.‬‬

‫‪ ‬نیازی نیست که بازیکن پرش بسیار بلندی انجام دهد زیرا‬
‫عالوه بر وارد کردن نيروی کافی به توپ‪ ،‬پرتاب توپ باید با‬
‫دقت باالیی همراه باشد تا به کسب امتیاز منجر شود‪ .‬پرش‬
‫اضافی بازیکن با کاهش دقت پرتاب او همراه می شود‪.‬‬

‫‪‬‬

‫بازیکن باید توپ را با قوس ی مناسب ( زاویه پرتاب مناسب ) به سمت سبد‬
‫پرتاب کند‪ .‬برای این منظورفرد توپ را از بين شانه ها و گوشها تا اندازه ای‬
‫باال می آورد که بتواند هدف (سبد) را از زیرآن مشاهده کند‪ .‬بهتر است که‬
‫دست پرتاب بازیکن نيرو را به زیر مرکز ثقل توپ وارد کند‪ ،‬تا توپ همراه با‬
‫یک چرخش زیرین )‪ (under spine‬به طرف سبد پرتاب شود‪ .‬آخرین‬
‫نقطه ای از دست بازیکن که با توپ تماس پیدا میکند‪ ،‬نوک انگشت میانه‬
‫دست پرتاب می باشد‪.‬‬

‫مراحل اجرای حرکت ‪:‬‬
‫‪ .1‬مرحلهء آمادگی‬
‫‪ .2‬مرحلهء پرتاب‬
‫‪ .3‬مرحلهء پس از پرتاب‬
‫)‪(3‬‬

‫)‪(2‬‬

‫)‪(1‬‬



Preparatory phase

‫چگونگی وضعیت مفاصل و‬
‫اندامها ‪:‬‬

‫‪ ‬فاصله پاها به اندازه عرض شانه و همراه با‬
‫اندکی اورشن مچ پا‬
‫‪ ‬به ميزان کمی دورس ي فلكشن مچ پا‬
‫‪ ‬فلکشن زانو (با انقباض اکسنتریک عضالت‬
‫بازکننده زانو)‬
‫‪ ‬فلکشن ران (با انقباض اکسنتریک عضالت‬
‫بازکننده ران)‬
‫‪ ‬به ميزان کمی فلکشن تنه‬

‫‪ ‬فلکشن آرنج ( در هردو دست)‬
‫‪ ‬فلکشن بازو ( در هردو دست)‬
‫‪ ‬پرونیشن ساعد (در دست پرتاب کننده)‬
‫‪ ‬حالت خنثی در ساعد دست راهنما (با انقباض استاتیک عضالت ساعد)‬
‫‪ ‬هایپراکستنشن مچ (در دست پرتاب کننده)‬
‫‪ ‬حالت خنثی در مچ دست راهنما (با انقباض استاتیک عضالت مچ دست)‬
‫‪ ‬آبداکشن انگشتان‬
‫‪ ‬اکستنشن شست‬
‫‪ ‬فلکشن انگشتان (با انقباض استاتیک عضالت انگشتان)‬

‫عضالت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫فلکشن زانو‬

‫چهارسررانی‬

‫‪--------‬‬

‫همسترینگ‬

‫پهن خارجی و پهن میانی‬
‫نیروهای داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫‪----------‬‬

‫فلکشن ران‬

‫راست قدامی‪ -‬خیاطه‪-‬‬
‫کشنده پهن نیام‪ -‬شانه ای‬

‫نزدیک کننده دراز و‬
‫کوتاه‪ -‬راست داخلی‬

‫همسترینگ‬

‫کشنده پهن نیام و شانه ای‬
‫دور شدن و نزدیک شدن ران را‬
‫خنثی میکنند‬

‫عضالت شکمی و‬
‫بازکننده های ستون‬
‫فقرات برای ثابت کردن‬
‫لگن‬

‫فلکشن بازو‬

‫بخش قدامی دلتوئید‪-‬بخش‬
‫ترقوه ای سینه ای بزرگ‬

‫غرابی بازویی‬

‫فلکشن آرنج‬

‫دوسر بازویی‪ -‬بازویی قدامی‪-‬‬
‫بازویی زنداعالیی‬

‫‪--------‬‬

‫پرونیشن‬
‫ساعد‬

‫مربع درون گرداننده‪-‬‬
‫درون گرداننده مدور‬

‫بازویی‪-‬زنداعالیی‬

‫سوپینیتورها‬

‫اکستنشن‬
‫مچ‬

‫باز کننده مچ دستی بلند و‬
‫کوتاه‬

‫بازکننده مشترک‬
‫انگشتان و بازکننده‬
‫درازشست‬

‫خم کننده های مچ‬

‫وضعیت‬

‫پشتی بزرگ‬
‫گرد بزرگ‬
‫سه سر بازویی‬
‫سه گوش آرنجی‬

‫تحت خاری و گردکوچک‬
‫چرخش داخلی دالی قدامی و‬
‫سینه ای بزرگ را خنثی میکنند‬

‫ذوزنقه و تحت‬
‫ترقوه ای‬

‫پرونیتورها حرکت‬
‫سوپینیشن دوسر را خنثی‬
‫میکنند‬

‫‪---------‬‬

‫سه سرو سه گوش آرنجی تمایل‬
‫به خم کردن درون گرداننده‬
‫مدور را خنثی می کنند‬

‫‪----------‬‬

‫‪------‬‬

‫‪----------‬‬

Throw

phase

‫‪ ‬چگونگی وضعیت مفاصل و اندامها ‪:‬‬
‫‪ ‬حرکات دست پرتاب ‪:‬‬
‫‪ .1‬فلکشن بازو‬
‫‪ .2‬هایپرفلکشن مچ دست‬
‫‪ .3‬اکستنشن آرنج‬
‫‪ .4‬اکستنشن مچ و پرونیشن ساعد‬
‫(حفظ حالت)‬

‫‪ ‬حرکات دست راهنما‪:‬‬
‫‪ .1‬اکستنشن آرنج‬
‫‪ .2‬فلکشن بازو‬

‫‪ ‬حرکات پا‪:‬‬

‫‪ .1‬پلنتارفلکشن مچ پا‬
‫‪ .2‬اکستنشن زانو‬
‫‪ .3‬اکستنشن ران‬
‫‪ .4‬فلکشن انگشتان پا‬

‫عضالت درگير در مرحله پرتاب (اندام فوقانی)‬
‫عضالت‬
‫وضعیت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫بخش قدامی دلتوئید‪-‬‬
‫بخش ترقوه ای سینه‬
‫ای بزرگ‬

‫غرابی بازویی‬

‫پشتی بزرگ‬

‫تحت خاری و گرد کوچک‬
‫چرخش داخلی دالی‬
‫قدامی و سینه ای بزرگ‬
‫را خنثی میکنند‬

‫اکستنشن آرنج‬

‫سه سر بازویی‬

‫سه گوش آرنجی‬

‫دوسر‪ -‬بازویی قدامی‪-‬‬
‫بازویی زند اعالیی‬

‫‪----------‬‬

‫سینه ای بزرگ (بخش‬
‫جناغی) و پشتی بزرگ‬
‫چرخش داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫فلکشن مچ‬

‫زنداسفلی قدامی‪-‬‬
‫زنداعالیی قدامی‪-‬‬

‫تاکننده درازشست‪-‬‬
‫دورکننده درازشست‬
‫تاکننده عمقی و سطحی‬
‫انگشتان‬

‫بازکننده های مچ‬
‫دست‬

‫بازکننده های مچ دست از‬
‫خم شدن انگشتان‬
‫جلوگیری میکنند‬

‫‪--------‬‬

‫سینه ای کوچک‪-‬‬
‫تحت ترقوه ای‪-‬‬
‫ذوزنقه ‪4‬‬

‫دندانه ای بزرگ عمل‬
‫نزدیک کننده گی متوازی‬
‫االضالع و ذوزنقه را خنثی‬
‫میکند‬

‫فلکشن بازو‬

‫کشش باالیی‬
‫کتف‬
‫چرخش باالیی‬
‫کتف‬

‫کف دستی طویل‬

‫گوشه ای‪ -‬ذوزنقه‬
‫(‪1‬و‪-)2‬متوازی‬
‫االضالع‬
‫ذوزنقه (‪2‬و‪-)4‬‬
‫دندانه ای قدامی‬

‫جناغی‪-‬چنبری‬

‫پستانی‬
‫‪----------‬‬

‫متوازی االضالع‪-‬‬
‫سینه ای کوچک‬

‫‪----------‬‬

‫ذوزنقه و تحت‬
‫ترقوه ای‬

‫‪----------‬‬

‫‪----------‬‬

‫عضالت درگير در مرحله پرتاب (اندام تحتانی)‬
‫عضالت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫وضعیت‬
‫اکستنشن زانو‬

‫چهارسررانی‬

‫همسترینگ‪-‬‬

‫اکستنشن ران‬

‫سرینی بزرگ‬

‫پالنتارفلکشن‬
‫مچ پا‬

‫دوقلو –نعلی‪-‬‬
‫نازک نئ بلند‬

‫فلکشن‬
‫انگشتان‬

‫تاکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬‬
‫تاکننده بلند شست‬

‫‪---------‬‬

‫همسترینگ‬

‫پهن خارجی وپهن میانی‬
‫نیروهای داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫عضالت شکمی ثابت‬
‫کننده لگن در برابر‬
‫کشش عضله راست‬
‫رانی میباشند‬

‫‪-----------‬‬

‫چهارسررانی‬

‫‪------------‬‬

‫عضالت شکمی و‬
‫بازکننده های‬
‫ستون فقرات برای‬
‫ثابت کردن لگن‬

‫ساقی خلفی‪-‬نازک نئ‬
‫کوتاه‪-‬تاکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬تاکننده‬
‫بلند انگشت شست‬

‫ساقی قدامی‪-‬‬
‫نازک نئ طرف‬
‫بازکننده بلند‬
‫انگشتان‬

‫نازک نئ بلند و کوتاه از‬
‫یک طرف و ساقی خلفی از‬
‫طرف دیگر کشش یکدیگر‬
‫را درتمایل پا به سمت‬
‫خارج و داخل خنثی‬
‫میکنند‬

‫‪---------‬‬

‫بین استخوانی کف‬
‫پائی‬

‫بازکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬‬
‫بازکننده بلند‬
‫شست‬

‫‪-----------‬‬

‫‪----------‬‬

Recovery

phase

‫‪ ‬اين مرحله از زماني شروع مي شود كه شوت كننده‬
‫پس از پرش عمودي و پرتاب توپ به طرف زمين‬
‫سقوط مي كند‪ .‬درآخرين لحظهء پرتاب (فلكشن‬
‫مچ دست پرتاب كننده) دست راهنما از توپ جدا‬
‫شده و با اكستنشن بازو به طرف پايين حركت مي‬
‫كند‪ .‬پس از رها شدن توپ‪ ،‬دست پرتاب كننده با‬
‫برگشت از حالت فلكشن مچ‪ ،‬همراه با اكستنشن‬
‫بازو به پايين مي افتد‪.‬‬
‫‪ ‬براي كاهش فشار ناش ي از سقوط در لحظهء‬
‫رسيدن به زمين فرد زانوها را خم مي كند و به‬
‫وضعيت تعادلي اوليه بر مي گردد‪.‬‬

‫تجزیهء و تحلیل بیومکانیکی شوت جفت‬

‫اهمیت علم بیومکانیک‬
‫‪ ‬امروز هیچ کس حتی کسانی که فقط ورزش را بخاطر ورزش نه بخاطراهداف‬
‫قهرمانی در رقابتهای رسمی انجام می دهند‪ .‬نمی توانند منکر‬
‫‪ ‬ارزش روش های علمی در باال بردن سطح تکنیک‪ ،‬تاکتیک و بطورکلی کیفیت تیم ها‬
‫در هر نوع ورزش ی باشند‪.‬‬
‫‪ ‬در بسکتبال‪ ،‬اجرای صحیح مهارت ها وابسته به رعایت اصول و‬
‫قوانين علمی متکی بر اصول مکانیکی و بیو مکانیکی است‪.‬‬
‫‪ ‬دقت و سرعت نيز از عواملی هستند که در این رشته نقش مهمی ایفاء می کنند‪.‬‬

‫‪ ‬علم بیومکانیک علمی است که نیروهای داخلی و خارجی‬
‫اثر گذار بر بدن انسان را مورد مطالعه قرار داده و اثرات‬
‫حاصل را بررس ی می کند‪.‬‬
‫‪‬‬

‫علم مذکور در دو حوزهء کینماتیک وکینتیکقابل مطالعه است‪:‬‬

‫_در کینماتیک‬
‫حرکت جسم بدون در نظر گرفتن علت بوجود آورنده (به طور مشخص تر‬
‫پارامترهای فضایی و زمانی)‬
‫_در کینتیک‬
‫علت بوجود آورنده حرکت (عمدتا" عامل نيرو) را مورد مطالعه قرار می‬
‫دهد‪.‬‬

‫‪‬‬

‫در تحلیل بیومکانیکی با شناسایی عناصر اصلی در اجرای مهارت‬
‫به کشف راهبردهای مفید با هدف تاثير پذیر نمودن اجرا تاکید‬
‫می شود‪ .‬همچنين به منظور دستیابی به مدارج باالی کیفیت در‬
‫اجرای صحیح و یا اصالح اجرای حرکت‪ ،‬توجه به فاکتورهای‬
‫کینماتیکی و کینتیکی در کنار اجرای صحیح و مناسب مهارت‬
‫ورزش ی برای مربیان نقش مهم و حیاتی پیدا نموده است‪ ،‬با بهره‬
‫گيری از نتایج بررس ی های بیومکانیکی مربیان می توانند با هدایت‬
‫و پرورش ورزشکاران نخبه و قهرمان به موفقیت های چشمگيری‬
‫نائل شوند‪.‬‬

‫قانون اول نیوتن‪:‬‬

‫‪ ‬اگر به جسمی نيرویی وارد نشود و یا برایند نيروهای وارد‬
‫به جسم برابر صفر شوند‪ .‬جسم در حال سکون باقی‬
‫می ماند و یا تمایل به حفظ حالت اولیه خود دارد‪.‬‬
‫‪ ‬بنابراین تا هنگامیکه نيرویی از طرف عضالت فرد‬
‫پرتاب کننده به توپ وارد نشود‪ ،‬توپ در حالت سکون باقی خواهد ماند‪ .‬از طرف دیگر پس از‬
‫اعمال نيرو توسط بازیکن و پرتاب توپ اگر نيروهای بازدارنده (جاذبه ‪ ،‬مقاومت هوا و ‪)...‬‬
‫وارد عمل نشوند‪ ،‬توپ تمایل دارد که به حرکت رو به باالی خود ادامه دهد‪.‬‬

‫قانون دوم نیوتن‪:‬‬

‫‪a = F/m‬‬

‫‪ ‬شتابی که توپ پس از جدا شدن از دست بازیکن به خود می گيرد‪ ،‬با نيرویی که فرد وارد می‬
‫کند نسبت مستقیم و با جرم توپ نسبت عکس دارد‪.‬‬
‫‪ ‬بنابراین به دلیل ثابت بودن جرم توپ‪ ،‬برای افزایش شتاب و درنیجه افزایش سرعت باید‬
‫نيرو را افزایش داد‪.‬‬

‫قانون سوم نیوتن‪:‬‬
‫‪ ‬هر عملی را عکس العملی است هم اندازه و در جهت مخالف‪ .‬در هنگامی که فرد‬
‫برای انجام پرش عمودی پاهای خود را به زمين می فشارد (به زمين نيرو وارد می‬
‫کند) نيرویی از طرف زمين به فرد وارد می شود که به انجام پرش فرد کمک میکند‪.‬‬

‫تبدیل انرژی پتانسیل به انرژی جنبش ی‪:‬‬
‫‪ ‬فرد پرتاب کننده برای اجرای پرش عمودی زانوها را خم کرده و تنه را اندکی به جلو‬
‫متمایل می کند‪ .‬با این کار در واقع فرد همانند یک فنر جمع شده انرژی پتانسیل را‬
‫در بدن خود ذخيره کرده سپس با بازکردن زانوها و تنه و کشیدن دستها به باال‬
‫همانند فنری که باز می شود‪ ،‬این انرژی پتانسیل را به انرژی جنبش ی تبدیل میکند‬
‫و پرش عمودی را انجام می دهد‪.‬‬

‫‪ ‬قوانين مربوط به پرتابه‪:‬‬
‫‪ ‬زاویه پرتاب‪:‬‬
‫طبق تحقیقات انجام‬
‫شده بهترین زاویه‬
‫پرتاب برای شوت جفت‬
‫در بسکتبال در‬
‫دامنه ‪ 50‬تا ‪ 55‬درجه‬
‫می باشد که به ارتفاع‬
‫قد بازیکن بستگی دارد‪.‬‬

‫‪ ‬قوانين مربوط به‬
‫‪:‬‬
‫پرتابه‬
‫زاویهء پرتاب‪:‬‬
‫‪‬‬

‫طبق تحقیقات انجام شده بهترین زاویه تاب برای شوت جفت در‬
‫بسکتبال در دامنه ‪ 50‬تا ‪ 55‬درجه می باشد که به ارتفاع قد‬
‫بازیکن بستگی دارد‪.‬‬

‫‪ ‬سرعت پرتاب‪:‬‬
‫‪V sina = d / t‬‬

‫طبق فرمول با توجه به فاصله بازیکن از سبد تعیين‬
‫می شود‪.‬‬
‫*نکته مهم این است که سرعت مناسب باید همراه با‬
‫دقت باال انتخاب شود‪*.‬‬

‫نيروهای بازدارنده‪:‬‬

‫نيروی جاذبه زمين‪:‬‬

‫نيروی مقاومت هوا‪:‬‬

‫این نيرو با حرکت رو به باالی فرد در‬
‫هنگام پرش و با حرکت رو به باالی‬
‫توپ در هنگام پرتاب‬
‫مخالفت می کند‪.‬‬

‫این نيرو با حرکت رو به جلوی‬
‫توپ (حرکت افقی )‬
‫مخالفت می کند‪.‬‬

‫‪ ‬مرکز ثقل و تعادل‪:‬‬
‫َ‬
‫در مورد توپ نيروی وارد شده توسط دست بازیکن‪ ،‬تقریبا به پایين تر از مرکز ثقل وارد می شود‪،‬‬
‫که به دلیل دادن قوس به مسير حرکت توپ می باشد‪.‬‬
‫در مورد بازیکن فرد با باز کردن پاها به اندازه عرض شانه‪ ،‬سطح اتکای خود را افزایش داده و با‬
‫خم کردن زانوها مرکز ثقلش را پایين می آورد‪ .‬که هر دو کار باعث افزایش تعادل و در نتیجه‬
‫افزایش دقت پرتاب می شوند‪.‬‬

‫با آرزوی موفقیت برای شما‬


Slide 12

‫بسم اهلل الرحمن الرحیم‬

‫گرد آورنده ‪ :‬سرگروه تربیت بدنی آبیک‬
‫مصطفی قاسمیفرد‬

‫تاریخچه بسکتبال‬
‫‪‬‬

‫زادگاه بازی بسکتبال آمریکاست‪ .‬این بازی‬
‫در اوایل پاییز سال ‪ 1891‬میالدی توسط‬
‫شخص ی به نام جیمز نای اسمیت پایه‬
‫ریزی و ابداع شد‪ .‬اما‪ ،‬از قرن ها پیش در‬
‫میان ساکنان نقاط مختلف قاره آمریکا‪،‬‬
‫به ویژه آمریکای مرکزی و جنوبی انواعی از‬
‫بازی و مسابقه رایج بوده که کم و بیش‬
‫به بسکتبال شباهت داشته است‪.‬‬

‫سابقهء تاریخی‬
‫‪‬‬

‫در کشور آرژانتین‪ ،‬نوعی بازی سنتی و قدیمی در میان گله دار ها متداول‬
‫است که آن را (پاتو ‪ ) PATO‬می نامند‪ .‬در این بازی‪ ،‬دو تیم سوار بر اسب در میدانی وسیع به‬
‫تاخت و تاز می پردازند و هر تیم کوشش می کند‬
‫توپی را که شش حلقه (مانند دستگیره) بر بدنه آن هست‪ ،‬با پرتاب کردن و‬
‫پاس دادن به یاران خودی‪ ،‬به آن سوی میدان برساند و از حلقه و توری‬
‫سبدی که در انتهای میدان بر روی ستونی چوبی نصب شده‪ ،‬عبور دهد‪ .‬این‬
‫بازی تا حدی شبیه بسکتبال است‪ .‬اما شباهت بازی پوک تاپوک با ورزش‬
‫بسکتبال بیش از پیش است‪ .‬پوک تاپوک‪ ،‬در میان اقوام متمدن قارهء‬
‫آمریکای جنوبی و مرکزی رواج بسیار داشت‪ ،‬به ویژه اقوام مایا و تولتک (در‬
‫ناحیه مکزیک کنونی) این بازی را که با توپ و حلقه های ثابت در میدانی‬
‫وسیع انجام می شد‪ ،‬با عالقه و هیجان زیادی برگزار می کردند ‪.‬‬

‫‪BASKETBALL:‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫هر تيم از ‪ 12‬بازيكن تشكيل مي شود كه ‪ 5‬نفر‬
‫بازيكن اصلي و ‪ 7‬نفر ذخيره هستند‪ .‬تعداد‬
‫همراهان نيز ‪ 7‬نفر است‪ ،‬كه شامل‬
‫سرپرست‪ ،‬مربي‪ ،‬كمك مربي‪ ،‬پزشك‪،‬‬
‫ماساژور‪ ،‬مترجم و آمارگير است‪.‬‬
‫هدف هر دو تيم گذراندن توپ از حلقهء‬
‫حريف و نيز ممانعت از گل زدن تيم مقابل‬
‫است‪.‬‬
‫ابعاد زمين بسكتبال ‪ 28‬متر طول و ‪ 15‬متر‬
‫عرض مي باشد‪ ،‬عرض خطوط زمين ‪5‬‬
‫سانتيمتر است و به گونه اي رسم مي شود كه‬
‫كامال" قابل رو يت با شد‪.‬‬

:‫مهارتهاي پايه اي بسكتبال‬
(Body Balance) ‫تعادل يا توازن‬
(Ball Handing) ‫شيوهء نگهداري توپ‬
(Receiving and Passing) ‫پاس دادن و دريافت پاس‬
(Dribbling) ‫دريبل‬
(Shooting) ‫شوت‬
(Pivot) ‫چرخش‬
(Rebounding) ‫توپگيري از روي سبد يا ريباند‬
(Faking and Foot work) ‫فريب دادن وكار پا‬
(Chang of direction, Change of pace) ‫تغيير مسير و سرعت‬
(Screening) ‫سد كردن‬













‫شوت‪:‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬

‫در بسکتبال پرتاب توپ در حالتی که دست باالی‬
‫آرنج قرار گيرد‪ ،‬شوت نامیده می شود‪.‬‬
‫در زمان آموزش شوت‪ ،‬به ورزشکار توصیه می شود که به منظور اجرای‬
‫مطلوب مهارت‪ ،‬به ‪ 4‬ویژگی زیر توجه کامل داشته باشد‪:‬‬
‫تعادل‬
‫نگاه به هدف‬
‫قرارگيری آرنج دقیقا" زیر توپ‬
‫قرار گرفتن روبروی هدف و توجه کردن به ادامه حرکت‬

‫شوت جفت‪:‬‬

‫‪‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫امروزه شوت جفت رايجترين شوت در بسكتبال است‪.‬‬
‫وجه تمایز آن با سایر شوتها‪ ،‬جدا شدن از زمين و رها‬
‫کردن توپ درست قبل از رسیدن شوت کننده به اوج‬
‫پرش می باشد‪ .‬شوت جفت در پاسخ به نیاز برای کاهش‬
‫فاصله تا سبد توسعه یافته است‪.‬‬

‫شوت جفت دارای اهمیت است‪ ،‬به خاطر‪:‬‬

‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬
‫‪.5‬‬
‫‪.6‬‬

‫درگيری کمتر با بازیکنان حریف‬
‫مشکل بودن دفاع کردن از شوت جفت‬
‫سریع بودن‬
‫صرف انرژی کمتر‬
‫امکان کسب امتیاز از فواصل مختلف‬
‫غير قابل پیش بینی بودن زمان و جهت پریدن‬

‫‪ ‬آمار ثبت شده از مسابقات مختلف‪ ،‬نيز هر چه‬
‫بیشتر بر اهمیت این شوت تاکید می کنند‪:‬‬
‫‪ ALLSEN ‬در سال ‪ 1967‬دریافت که ‪ %67‬از نمونه ‪ 3180‬تالش گل ثبت‬
‫شده توسط ‪ ،NBA‬شوتهای جفت ‪ 2‬و ‪ 3‬امتیازی بوده است‪.‬‬
‫‪ ‬بر طبق آمار بازیهای بسکتبال جهان در سال ‪ ،1985‬درصد شوتهای جفت ‪3‬‬
‫امتیازی در دو گروه زنان و مردان بسیار باال بود؛ به گونه ای که در گروه‬
‫مردان درصد شوتهای جفت ‪ %47‬و در گروه زنان ‪ %34‬بود‪.‬‬
‫‪ ‬آمار مسابقات بسکتبال غرب آسیا نيز نشان می دهد که تیمهای برتر‪،‬‬
‫درصد شوتهای جفت ‪ 3‬امتیازی موفق بیشتری داشته اند‪.‬‬

‫نحوهء اجرا‪:‬‬

‫‪‬‬

‫پرش عمودی توپ را با‬
‫برای اجرای این مهارت ورزشکار باید‪ ،‬همزمان با یک ً‬
‫قوس ی بلند به طرف سبد پرتاب کند‪ .‬بدلیل فاصله نسبتا زیاد بازیکن از سبد‬
‫(پشت منطقه ‪ 3‬امتیازی) رساندن توپ به سبد تنها با استفاده از نيروی دستها‬
‫کار سختی است‪ .‬به همين دلیل بازیکن با خم کردن زانوها و سپس انجام یک‬
‫پرش عمودی نيرو را از پاها به دست پرتاب منتقل می کند‪ .‬و باعث می شود که‬
‫فرد بتواند توپ را به مسافت دورتری پرتاب کند‪.‬‬

‫‪ ‬نیازی نیست که بازیکن پرش بسیار بلندی انجام دهد زیرا‬
‫عالوه بر وارد کردن نيروی کافی به توپ‪ ،‬پرتاب توپ باید با‬
‫دقت باالیی همراه باشد تا به کسب امتیاز منجر شود‪ .‬پرش‬
‫اضافی بازیکن با کاهش دقت پرتاب او همراه می شود‪.‬‬

‫‪‬‬

‫بازیکن باید توپ را با قوس ی مناسب ( زاویه پرتاب مناسب ) به سمت سبد‬
‫پرتاب کند‪ .‬برای این منظورفرد توپ را از بين شانه ها و گوشها تا اندازه ای‬
‫باال می آورد که بتواند هدف (سبد) را از زیرآن مشاهده کند‪ .‬بهتر است که‬
‫دست پرتاب بازیکن نيرو را به زیر مرکز ثقل توپ وارد کند‪ ،‬تا توپ همراه با‬
‫یک چرخش زیرین )‪ (under spine‬به طرف سبد پرتاب شود‪ .‬آخرین‬
‫نقطه ای از دست بازیکن که با توپ تماس پیدا میکند‪ ،‬نوک انگشت میانه‬
‫دست پرتاب می باشد‪.‬‬

‫مراحل اجرای حرکت ‪:‬‬
‫‪ .1‬مرحلهء آمادگی‬
‫‪ .2‬مرحلهء پرتاب‬
‫‪ .3‬مرحلهء پس از پرتاب‬
‫)‪(3‬‬

‫)‪(2‬‬

‫)‪(1‬‬



Preparatory phase

‫چگونگی وضعیت مفاصل و‬
‫اندامها ‪:‬‬

‫‪ ‬فاصله پاها به اندازه عرض شانه و همراه با‬
‫اندکی اورشن مچ پا‬
‫‪ ‬به ميزان کمی دورس ي فلكشن مچ پا‬
‫‪ ‬فلکشن زانو (با انقباض اکسنتریک عضالت‬
‫بازکننده زانو)‬
‫‪ ‬فلکشن ران (با انقباض اکسنتریک عضالت‬
‫بازکننده ران)‬
‫‪ ‬به ميزان کمی فلکشن تنه‬

‫‪ ‬فلکشن آرنج ( در هردو دست)‬
‫‪ ‬فلکشن بازو ( در هردو دست)‬
‫‪ ‬پرونیشن ساعد (در دست پرتاب کننده)‬
‫‪ ‬حالت خنثی در ساعد دست راهنما (با انقباض استاتیک عضالت ساعد)‬
‫‪ ‬هایپراکستنشن مچ (در دست پرتاب کننده)‬
‫‪ ‬حالت خنثی در مچ دست راهنما (با انقباض استاتیک عضالت مچ دست)‬
‫‪ ‬آبداکشن انگشتان‬
‫‪ ‬اکستنشن شست‬
‫‪ ‬فلکشن انگشتان (با انقباض استاتیک عضالت انگشتان)‬

‫عضالت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫فلکشن زانو‬

‫چهارسررانی‬

‫‪--------‬‬

‫همسترینگ‬

‫پهن خارجی و پهن میانی‬
‫نیروهای داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫‪----------‬‬

‫فلکشن ران‬

‫راست قدامی‪ -‬خیاطه‪-‬‬
‫کشنده پهن نیام‪ -‬شانه ای‬

‫نزدیک کننده دراز و‬
‫کوتاه‪ -‬راست داخلی‬

‫همسترینگ‬

‫کشنده پهن نیام و شانه ای‬
‫دور شدن و نزدیک شدن ران را‬
‫خنثی میکنند‬

‫عضالت شکمی و‬
‫بازکننده های ستون‬
‫فقرات برای ثابت کردن‬
‫لگن‬

‫فلکشن بازو‬

‫بخش قدامی دلتوئید‪-‬بخش‬
‫ترقوه ای سینه ای بزرگ‬

‫غرابی بازویی‬

‫فلکشن آرنج‬

‫دوسر بازویی‪ -‬بازویی قدامی‪-‬‬
‫بازویی زنداعالیی‬

‫‪--------‬‬

‫پرونیشن‬
‫ساعد‬

‫مربع درون گرداننده‪-‬‬
‫درون گرداننده مدور‬

‫بازویی‪-‬زنداعالیی‬

‫سوپینیتورها‬

‫اکستنشن‬
‫مچ‬

‫باز کننده مچ دستی بلند و‬
‫کوتاه‬

‫بازکننده مشترک‬
‫انگشتان و بازکننده‬
‫درازشست‬

‫خم کننده های مچ‬

‫وضعیت‬

‫پشتی بزرگ‬
‫گرد بزرگ‬
‫سه سر بازویی‬
‫سه گوش آرنجی‬

‫تحت خاری و گردکوچک‬
‫چرخش داخلی دالی قدامی و‬
‫سینه ای بزرگ را خنثی میکنند‬

‫ذوزنقه و تحت‬
‫ترقوه ای‬

‫پرونیتورها حرکت‬
‫سوپینیشن دوسر را خنثی‬
‫میکنند‬

‫‪---------‬‬

‫سه سرو سه گوش آرنجی تمایل‬
‫به خم کردن درون گرداننده‬
‫مدور را خنثی می کنند‬

‫‪----------‬‬

‫‪------‬‬

‫‪----------‬‬

Throw

phase

‫‪ ‬چگونگی وضعیت مفاصل و اندامها ‪:‬‬
‫‪ ‬حرکات دست پرتاب ‪:‬‬
‫‪ .1‬فلکشن بازو‬
‫‪ .2‬هایپرفلکشن مچ دست‬
‫‪ .3‬اکستنشن آرنج‬
‫‪ .4‬اکستنشن مچ و پرونیشن ساعد‬
‫(حفظ حالت)‬

‫‪ ‬حرکات دست راهنما‪:‬‬
‫‪ .1‬اکستنشن آرنج‬
‫‪ .2‬فلکشن بازو‬

‫‪ ‬حرکات پا‪:‬‬

‫‪ .1‬پلنتارفلکشن مچ پا‬
‫‪ .2‬اکستنشن زانو‬
‫‪ .3‬اکستنشن ران‬
‫‪ .4‬فلکشن انگشتان پا‬

‫عضالت درگير در مرحله پرتاب (اندام فوقانی)‬
‫عضالت‬
‫وضعیت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫بخش قدامی دلتوئید‪-‬‬
‫بخش ترقوه ای سینه‬
‫ای بزرگ‬

‫غرابی بازویی‬

‫پشتی بزرگ‬

‫تحت خاری و گرد کوچک‬
‫چرخش داخلی دالی‬
‫قدامی و سینه ای بزرگ‬
‫را خنثی میکنند‬

‫اکستنشن آرنج‬

‫سه سر بازویی‬

‫سه گوش آرنجی‬

‫دوسر‪ -‬بازویی قدامی‪-‬‬
‫بازویی زند اعالیی‬

‫‪----------‬‬

‫سینه ای بزرگ (بخش‬
‫جناغی) و پشتی بزرگ‬
‫چرخش داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫فلکشن مچ‬

‫زنداسفلی قدامی‪-‬‬
‫زنداعالیی قدامی‪-‬‬

‫تاکننده درازشست‪-‬‬
‫دورکننده درازشست‬
‫تاکننده عمقی و سطحی‬
‫انگشتان‬

‫بازکننده های مچ‬
‫دست‬

‫بازکننده های مچ دست از‬
‫خم شدن انگشتان‬
‫جلوگیری میکنند‬

‫‪--------‬‬

‫سینه ای کوچک‪-‬‬
‫تحت ترقوه ای‪-‬‬
‫ذوزنقه ‪4‬‬

‫دندانه ای بزرگ عمل‬
‫نزدیک کننده گی متوازی‬
‫االضالع و ذوزنقه را خنثی‬
‫میکند‬

‫فلکشن بازو‬

‫کشش باالیی‬
‫کتف‬
‫چرخش باالیی‬
‫کتف‬

‫کف دستی طویل‬

‫گوشه ای‪ -‬ذوزنقه‬
‫(‪1‬و‪-)2‬متوازی‬
‫االضالع‬
‫ذوزنقه (‪2‬و‪-)4‬‬
‫دندانه ای قدامی‬

‫جناغی‪-‬چنبری‬

‫پستانی‬
‫‪----------‬‬

‫متوازی االضالع‪-‬‬
‫سینه ای کوچک‬

‫‪----------‬‬

‫ذوزنقه و تحت‬
‫ترقوه ای‬

‫‪----------‬‬

‫‪----------‬‬

‫عضالت درگير در مرحله پرتاب (اندام تحتانی)‬
‫عضالت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫وضعیت‬
‫اکستنشن زانو‬

‫چهارسررانی‬

‫همسترینگ‪-‬‬

‫اکستنشن ران‬

‫سرینی بزرگ‬

‫پالنتارفلکشن‬
‫مچ پا‬

‫دوقلو –نعلی‪-‬‬
‫نازک نئ بلند‬

‫فلکشن‬
‫انگشتان‬

‫تاکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬‬
‫تاکننده بلند شست‬

‫‪---------‬‬

‫همسترینگ‬

‫پهن خارجی وپهن میانی‬
‫نیروهای داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫عضالت شکمی ثابت‬
‫کننده لگن در برابر‬
‫کشش عضله راست‬
‫رانی میباشند‬

‫‪-----------‬‬

‫چهارسررانی‬

‫‪------------‬‬

‫عضالت شکمی و‬
‫بازکننده های‬
‫ستون فقرات برای‬
‫ثابت کردن لگن‬

‫ساقی خلفی‪-‬نازک نئ‬
‫کوتاه‪-‬تاکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬تاکننده‬
‫بلند انگشت شست‬

‫ساقی قدامی‪-‬‬
‫نازک نئ طرف‬
‫بازکننده بلند‬
‫انگشتان‬

‫نازک نئ بلند و کوتاه از‬
‫یک طرف و ساقی خلفی از‬
‫طرف دیگر کشش یکدیگر‬
‫را درتمایل پا به سمت‬
‫خارج و داخل خنثی‬
‫میکنند‬

‫‪---------‬‬

‫بین استخوانی کف‬
‫پائی‬

‫بازکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬‬
‫بازکننده بلند‬
‫شست‬

‫‪-----------‬‬

‫‪----------‬‬

Recovery

phase

‫‪ ‬اين مرحله از زماني شروع مي شود كه شوت كننده‬
‫پس از پرش عمودي و پرتاب توپ به طرف زمين‬
‫سقوط مي كند‪ .‬درآخرين لحظهء پرتاب (فلكشن‬
‫مچ دست پرتاب كننده) دست راهنما از توپ جدا‬
‫شده و با اكستنشن بازو به طرف پايين حركت مي‬
‫كند‪ .‬پس از رها شدن توپ‪ ،‬دست پرتاب كننده با‬
‫برگشت از حالت فلكشن مچ‪ ،‬همراه با اكستنشن‬
‫بازو به پايين مي افتد‪.‬‬
‫‪ ‬براي كاهش فشار ناش ي از سقوط در لحظهء‬
‫رسيدن به زمين فرد زانوها را خم مي كند و به‬
‫وضعيت تعادلي اوليه بر مي گردد‪.‬‬

‫تجزیهء و تحلیل بیومکانیکی شوت جفت‬

‫اهمیت علم بیومکانیک‬
‫‪ ‬امروز هیچ کس حتی کسانی که فقط ورزش را بخاطر ورزش نه بخاطراهداف‬
‫قهرمانی در رقابتهای رسمی انجام می دهند‪ .‬نمی توانند منکر‬
‫‪ ‬ارزش روش های علمی در باال بردن سطح تکنیک‪ ،‬تاکتیک و بطورکلی کیفیت تیم ها‬
‫در هر نوع ورزش ی باشند‪.‬‬
‫‪ ‬در بسکتبال‪ ،‬اجرای صحیح مهارت ها وابسته به رعایت اصول و‬
‫قوانين علمی متکی بر اصول مکانیکی و بیو مکانیکی است‪.‬‬
‫‪ ‬دقت و سرعت نيز از عواملی هستند که در این رشته نقش مهمی ایفاء می کنند‪.‬‬

‫‪ ‬علم بیومکانیک علمی است که نیروهای داخلی و خارجی‬
‫اثر گذار بر بدن انسان را مورد مطالعه قرار داده و اثرات‬
‫حاصل را بررس ی می کند‪.‬‬
‫‪‬‬

‫علم مذکور در دو حوزهء کینماتیک وکینتیکقابل مطالعه است‪:‬‬

‫_در کینماتیک‬
‫حرکت جسم بدون در نظر گرفتن علت بوجود آورنده (به طور مشخص تر‬
‫پارامترهای فضایی و زمانی)‬
‫_در کینتیک‬
‫علت بوجود آورنده حرکت (عمدتا" عامل نيرو) را مورد مطالعه قرار می‬
‫دهد‪.‬‬

‫‪‬‬

‫در تحلیل بیومکانیکی با شناسایی عناصر اصلی در اجرای مهارت‬
‫به کشف راهبردهای مفید با هدف تاثير پذیر نمودن اجرا تاکید‬
‫می شود‪ .‬همچنين به منظور دستیابی به مدارج باالی کیفیت در‬
‫اجرای صحیح و یا اصالح اجرای حرکت‪ ،‬توجه به فاکتورهای‬
‫کینماتیکی و کینتیکی در کنار اجرای صحیح و مناسب مهارت‬
‫ورزش ی برای مربیان نقش مهم و حیاتی پیدا نموده است‪ ،‬با بهره‬
‫گيری از نتایج بررس ی های بیومکانیکی مربیان می توانند با هدایت‬
‫و پرورش ورزشکاران نخبه و قهرمان به موفقیت های چشمگيری‬
‫نائل شوند‪.‬‬

‫قانون اول نیوتن‪:‬‬

‫‪ ‬اگر به جسمی نيرویی وارد نشود و یا برایند نيروهای وارد‬
‫به جسم برابر صفر شوند‪ .‬جسم در حال سکون باقی‬
‫می ماند و یا تمایل به حفظ حالت اولیه خود دارد‪.‬‬
‫‪ ‬بنابراین تا هنگامیکه نيرویی از طرف عضالت فرد‬
‫پرتاب کننده به توپ وارد نشود‪ ،‬توپ در حالت سکون باقی خواهد ماند‪ .‬از طرف دیگر پس از‬
‫اعمال نيرو توسط بازیکن و پرتاب توپ اگر نيروهای بازدارنده (جاذبه ‪ ،‬مقاومت هوا و ‪)...‬‬
‫وارد عمل نشوند‪ ،‬توپ تمایل دارد که به حرکت رو به باالی خود ادامه دهد‪.‬‬

‫قانون دوم نیوتن‪:‬‬

‫‪a = F/m‬‬

‫‪ ‬شتابی که توپ پس از جدا شدن از دست بازیکن به خود می گيرد‪ ،‬با نيرویی که فرد وارد می‬
‫کند نسبت مستقیم و با جرم توپ نسبت عکس دارد‪.‬‬
‫‪ ‬بنابراین به دلیل ثابت بودن جرم توپ‪ ،‬برای افزایش شتاب و درنیجه افزایش سرعت باید‬
‫نيرو را افزایش داد‪.‬‬

‫قانون سوم نیوتن‪:‬‬
‫‪ ‬هر عملی را عکس العملی است هم اندازه و در جهت مخالف‪ .‬در هنگامی که فرد‬
‫برای انجام پرش عمودی پاهای خود را به زمين می فشارد (به زمين نيرو وارد می‬
‫کند) نيرویی از طرف زمين به فرد وارد می شود که به انجام پرش فرد کمک میکند‪.‬‬

‫تبدیل انرژی پتانسیل به انرژی جنبش ی‪:‬‬
‫‪ ‬فرد پرتاب کننده برای اجرای پرش عمودی زانوها را خم کرده و تنه را اندکی به جلو‬
‫متمایل می کند‪ .‬با این کار در واقع فرد همانند یک فنر جمع شده انرژی پتانسیل را‬
‫در بدن خود ذخيره کرده سپس با بازکردن زانوها و تنه و کشیدن دستها به باال‬
‫همانند فنری که باز می شود‪ ،‬این انرژی پتانسیل را به انرژی جنبش ی تبدیل میکند‬
‫و پرش عمودی را انجام می دهد‪.‬‬

‫‪ ‬قوانين مربوط به پرتابه‪:‬‬
‫‪ ‬زاویه پرتاب‪:‬‬
‫طبق تحقیقات انجام‬
‫شده بهترین زاویه‬
‫پرتاب برای شوت جفت‬
‫در بسکتبال در‬
‫دامنه ‪ 50‬تا ‪ 55‬درجه‬
‫می باشد که به ارتفاع‬
‫قد بازیکن بستگی دارد‪.‬‬

‫‪ ‬قوانين مربوط به‬
‫‪:‬‬
‫پرتابه‬
‫زاویهء پرتاب‪:‬‬
‫‪‬‬

‫طبق تحقیقات انجام شده بهترین زاویه تاب برای شوت جفت در‬
‫بسکتبال در دامنه ‪ 50‬تا ‪ 55‬درجه می باشد که به ارتفاع قد‬
‫بازیکن بستگی دارد‪.‬‬

‫‪ ‬سرعت پرتاب‪:‬‬
‫‪V sina = d / t‬‬

‫طبق فرمول با توجه به فاصله بازیکن از سبد تعیين‬
‫می شود‪.‬‬
‫*نکته مهم این است که سرعت مناسب باید همراه با‬
‫دقت باال انتخاب شود‪*.‬‬

‫نيروهای بازدارنده‪:‬‬

‫نيروی جاذبه زمين‪:‬‬

‫نيروی مقاومت هوا‪:‬‬

‫این نيرو با حرکت رو به باالی فرد در‬
‫هنگام پرش و با حرکت رو به باالی‬
‫توپ در هنگام پرتاب‬
‫مخالفت می کند‪.‬‬

‫این نيرو با حرکت رو به جلوی‬
‫توپ (حرکت افقی )‬
‫مخالفت می کند‪.‬‬

‫‪ ‬مرکز ثقل و تعادل‪:‬‬
‫َ‬
‫در مورد توپ نيروی وارد شده توسط دست بازیکن‪ ،‬تقریبا به پایين تر از مرکز ثقل وارد می شود‪،‬‬
‫که به دلیل دادن قوس به مسير حرکت توپ می باشد‪.‬‬
‫در مورد بازیکن فرد با باز کردن پاها به اندازه عرض شانه‪ ،‬سطح اتکای خود را افزایش داده و با‬
‫خم کردن زانوها مرکز ثقلش را پایين می آورد‪ .‬که هر دو کار باعث افزایش تعادل و در نتیجه‬
‫افزایش دقت پرتاب می شوند‪.‬‬

‫با آرزوی موفقیت برای شما‬


Slide 13

‫بسم اهلل الرحمن الرحیم‬

‫گرد آورنده ‪ :‬سرگروه تربیت بدنی آبیک‬
‫مصطفی قاسمیفرد‬

‫تاریخچه بسکتبال‬
‫‪‬‬

‫زادگاه بازی بسکتبال آمریکاست‪ .‬این بازی‬
‫در اوایل پاییز سال ‪ 1891‬میالدی توسط‬
‫شخص ی به نام جیمز نای اسمیت پایه‬
‫ریزی و ابداع شد‪ .‬اما‪ ،‬از قرن ها پیش در‬
‫میان ساکنان نقاط مختلف قاره آمریکا‪،‬‬
‫به ویژه آمریکای مرکزی و جنوبی انواعی از‬
‫بازی و مسابقه رایج بوده که کم و بیش‬
‫به بسکتبال شباهت داشته است‪.‬‬

‫سابقهء تاریخی‬
‫‪‬‬

‫در کشور آرژانتین‪ ،‬نوعی بازی سنتی و قدیمی در میان گله دار ها متداول‬
‫است که آن را (پاتو ‪ ) PATO‬می نامند‪ .‬در این بازی‪ ،‬دو تیم سوار بر اسب در میدانی وسیع به‬
‫تاخت و تاز می پردازند و هر تیم کوشش می کند‬
‫توپی را که شش حلقه (مانند دستگیره) بر بدنه آن هست‪ ،‬با پرتاب کردن و‬
‫پاس دادن به یاران خودی‪ ،‬به آن سوی میدان برساند و از حلقه و توری‬
‫سبدی که در انتهای میدان بر روی ستونی چوبی نصب شده‪ ،‬عبور دهد‪ .‬این‬
‫بازی تا حدی شبیه بسکتبال است‪ .‬اما شباهت بازی پوک تاپوک با ورزش‬
‫بسکتبال بیش از پیش است‪ .‬پوک تاپوک‪ ،‬در میان اقوام متمدن قارهء‬
‫آمریکای جنوبی و مرکزی رواج بسیار داشت‪ ،‬به ویژه اقوام مایا و تولتک (در‬
‫ناحیه مکزیک کنونی) این بازی را که با توپ و حلقه های ثابت در میدانی‬
‫وسیع انجام می شد‪ ،‬با عالقه و هیجان زیادی برگزار می کردند ‪.‬‬

‫‪BASKETBALL:‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫هر تيم از ‪ 12‬بازيكن تشكيل مي شود كه ‪ 5‬نفر‬
‫بازيكن اصلي و ‪ 7‬نفر ذخيره هستند‪ .‬تعداد‬
‫همراهان نيز ‪ 7‬نفر است‪ ،‬كه شامل‬
‫سرپرست‪ ،‬مربي‪ ،‬كمك مربي‪ ،‬پزشك‪،‬‬
‫ماساژور‪ ،‬مترجم و آمارگير است‪.‬‬
‫هدف هر دو تيم گذراندن توپ از حلقهء‬
‫حريف و نيز ممانعت از گل زدن تيم مقابل‬
‫است‪.‬‬
‫ابعاد زمين بسكتبال ‪ 28‬متر طول و ‪ 15‬متر‬
‫عرض مي باشد‪ ،‬عرض خطوط زمين ‪5‬‬
‫سانتيمتر است و به گونه اي رسم مي شود كه‬
‫كامال" قابل رو يت با شد‪.‬‬

:‫مهارتهاي پايه اي بسكتبال‬
(Body Balance) ‫تعادل يا توازن‬
(Ball Handing) ‫شيوهء نگهداري توپ‬
(Receiving and Passing) ‫پاس دادن و دريافت پاس‬
(Dribbling) ‫دريبل‬
(Shooting) ‫شوت‬
(Pivot) ‫چرخش‬
(Rebounding) ‫توپگيري از روي سبد يا ريباند‬
(Faking and Foot work) ‫فريب دادن وكار پا‬
(Chang of direction, Change of pace) ‫تغيير مسير و سرعت‬
(Screening) ‫سد كردن‬













‫شوت‪:‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬

‫در بسکتبال پرتاب توپ در حالتی که دست باالی‬
‫آرنج قرار گيرد‪ ،‬شوت نامیده می شود‪.‬‬
‫در زمان آموزش شوت‪ ،‬به ورزشکار توصیه می شود که به منظور اجرای‬
‫مطلوب مهارت‪ ،‬به ‪ 4‬ویژگی زیر توجه کامل داشته باشد‪:‬‬
‫تعادل‬
‫نگاه به هدف‬
‫قرارگيری آرنج دقیقا" زیر توپ‬
‫قرار گرفتن روبروی هدف و توجه کردن به ادامه حرکت‬

‫شوت جفت‪:‬‬

‫‪‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫امروزه شوت جفت رايجترين شوت در بسكتبال است‪.‬‬
‫وجه تمایز آن با سایر شوتها‪ ،‬جدا شدن از زمين و رها‬
‫کردن توپ درست قبل از رسیدن شوت کننده به اوج‬
‫پرش می باشد‪ .‬شوت جفت در پاسخ به نیاز برای کاهش‬
‫فاصله تا سبد توسعه یافته است‪.‬‬

‫شوت جفت دارای اهمیت است‪ ،‬به خاطر‪:‬‬

‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬
‫‪.5‬‬
‫‪.6‬‬

‫درگيری کمتر با بازیکنان حریف‬
‫مشکل بودن دفاع کردن از شوت جفت‬
‫سریع بودن‬
‫صرف انرژی کمتر‬
‫امکان کسب امتیاز از فواصل مختلف‬
‫غير قابل پیش بینی بودن زمان و جهت پریدن‬

‫‪ ‬آمار ثبت شده از مسابقات مختلف‪ ،‬نيز هر چه‬
‫بیشتر بر اهمیت این شوت تاکید می کنند‪:‬‬
‫‪ ALLSEN ‬در سال ‪ 1967‬دریافت که ‪ %67‬از نمونه ‪ 3180‬تالش گل ثبت‬
‫شده توسط ‪ ،NBA‬شوتهای جفت ‪ 2‬و ‪ 3‬امتیازی بوده است‪.‬‬
‫‪ ‬بر طبق آمار بازیهای بسکتبال جهان در سال ‪ ،1985‬درصد شوتهای جفت ‪3‬‬
‫امتیازی در دو گروه زنان و مردان بسیار باال بود؛ به گونه ای که در گروه‬
‫مردان درصد شوتهای جفت ‪ %47‬و در گروه زنان ‪ %34‬بود‪.‬‬
‫‪ ‬آمار مسابقات بسکتبال غرب آسیا نيز نشان می دهد که تیمهای برتر‪،‬‬
‫درصد شوتهای جفت ‪ 3‬امتیازی موفق بیشتری داشته اند‪.‬‬

‫نحوهء اجرا‪:‬‬

‫‪‬‬

‫پرش عمودی توپ را با‬
‫برای اجرای این مهارت ورزشکار باید‪ ،‬همزمان با یک ً‬
‫قوس ی بلند به طرف سبد پرتاب کند‪ .‬بدلیل فاصله نسبتا زیاد بازیکن از سبد‬
‫(پشت منطقه ‪ 3‬امتیازی) رساندن توپ به سبد تنها با استفاده از نيروی دستها‬
‫کار سختی است‪ .‬به همين دلیل بازیکن با خم کردن زانوها و سپس انجام یک‬
‫پرش عمودی نيرو را از پاها به دست پرتاب منتقل می کند‪ .‬و باعث می شود که‬
‫فرد بتواند توپ را به مسافت دورتری پرتاب کند‪.‬‬

‫‪ ‬نیازی نیست که بازیکن پرش بسیار بلندی انجام دهد زیرا‬
‫عالوه بر وارد کردن نيروی کافی به توپ‪ ،‬پرتاب توپ باید با‬
‫دقت باالیی همراه باشد تا به کسب امتیاز منجر شود‪ .‬پرش‬
‫اضافی بازیکن با کاهش دقت پرتاب او همراه می شود‪.‬‬

‫‪‬‬

‫بازیکن باید توپ را با قوس ی مناسب ( زاویه پرتاب مناسب ) به سمت سبد‬
‫پرتاب کند‪ .‬برای این منظورفرد توپ را از بين شانه ها و گوشها تا اندازه ای‬
‫باال می آورد که بتواند هدف (سبد) را از زیرآن مشاهده کند‪ .‬بهتر است که‬
‫دست پرتاب بازیکن نيرو را به زیر مرکز ثقل توپ وارد کند‪ ،‬تا توپ همراه با‬
‫یک چرخش زیرین )‪ (under spine‬به طرف سبد پرتاب شود‪ .‬آخرین‬
‫نقطه ای از دست بازیکن که با توپ تماس پیدا میکند‪ ،‬نوک انگشت میانه‬
‫دست پرتاب می باشد‪.‬‬

‫مراحل اجرای حرکت ‪:‬‬
‫‪ .1‬مرحلهء آمادگی‬
‫‪ .2‬مرحلهء پرتاب‬
‫‪ .3‬مرحلهء پس از پرتاب‬
‫)‪(3‬‬

‫)‪(2‬‬

‫)‪(1‬‬



Preparatory phase

‫چگونگی وضعیت مفاصل و‬
‫اندامها ‪:‬‬

‫‪ ‬فاصله پاها به اندازه عرض شانه و همراه با‬
‫اندکی اورشن مچ پا‬
‫‪ ‬به ميزان کمی دورس ي فلكشن مچ پا‬
‫‪ ‬فلکشن زانو (با انقباض اکسنتریک عضالت‬
‫بازکننده زانو)‬
‫‪ ‬فلکشن ران (با انقباض اکسنتریک عضالت‬
‫بازکننده ران)‬
‫‪ ‬به ميزان کمی فلکشن تنه‬

‫‪ ‬فلکشن آرنج ( در هردو دست)‬
‫‪ ‬فلکشن بازو ( در هردو دست)‬
‫‪ ‬پرونیشن ساعد (در دست پرتاب کننده)‬
‫‪ ‬حالت خنثی در ساعد دست راهنما (با انقباض استاتیک عضالت ساعد)‬
‫‪ ‬هایپراکستنشن مچ (در دست پرتاب کننده)‬
‫‪ ‬حالت خنثی در مچ دست راهنما (با انقباض استاتیک عضالت مچ دست)‬
‫‪ ‬آبداکشن انگشتان‬
‫‪ ‬اکستنشن شست‬
‫‪ ‬فلکشن انگشتان (با انقباض استاتیک عضالت انگشتان)‬

‫عضالت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫فلکشن زانو‬

‫چهارسررانی‬

‫‪--------‬‬

‫همسترینگ‬

‫پهن خارجی و پهن میانی‬
‫نیروهای داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫‪----------‬‬

‫فلکشن ران‬

‫راست قدامی‪ -‬خیاطه‪-‬‬
‫کشنده پهن نیام‪ -‬شانه ای‬

‫نزدیک کننده دراز و‬
‫کوتاه‪ -‬راست داخلی‬

‫همسترینگ‬

‫کشنده پهن نیام و شانه ای‬
‫دور شدن و نزدیک شدن ران را‬
‫خنثی میکنند‬

‫عضالت شکمی و‬
‫بازکننده های ستون‬
‫فقرات برای ثابت کردن‬
‫لگن‬

‫فلکشن بازو‬

‫بخش قدامی دلتوئید‪-‬بخش‬
‫ترقوه ای سینه ای بزرگ‬

‫غرابی بازویی‬

‫فلکشن آرنج‬

‫دوسر بازویی‪ -‬بازویی قدامی‪-‬‬
‫بازویی زنداعالیی‬

‫‪--------‬‬

‫پرونیشن‬
‫ساعد‬

‫مربع درون گرداننده‪-‬‬
‫درون گرداننده مدور‬

‫بازویی‪-‬زنداعالیی‬

‫سوپینیتورها‬

‫اکستنشن‬
‫مچ‬

‫باز کننده مچ دستی بلند و‬
‫کوتاه‬

‫بازکننده مشترک‬
‫انگشتان و بازکننده‬
‫درازشست‬

‫خم کننده های مچ‬

‫وضعیت‬

‫پشتی بزرگ‬
‫گرد بزرگ‬
‫سه سر بازویی‬
‫سه گوش آرنجی‬

‫تحت خاری و گردکوچک‬
‫چرخش داخلی دالی قدامی و‬
‫سینه ای بزرگ را خنثی میکنند‬

‫ذوزنقه و تحت‬
‫ترقوه ای‬

‫پرونیتورها حرکت‬
‫سوپینیشن دوسر را خنثی‬
‫میکنند‬

‫‪---------‬‬

‫سه سرو سه گوش آرنجی تمایل‬
‫به خم کردن درون گرداننده‬
‫مدور را خنثی می کنند‬

‫‪----------‬‬

‫‪------‬‬

‫‪----------‬‬

Throw

phase

‫‪ ‬چگونگی وضعیت مفاصل و اندامها ‪:‬‬
‫‪ ‬حرکات دست پرتاب ‪:‬‬
‫‪ .1‬فلکشن بازو‬
‫‪ .2‬هایپرفلکشن مچ دست‬
‫‪ .3‬اکستنشن آرنج‬
‫‪ .4‬اکستنشن مچ و پرونیشن ساعد‬
‫(حفظ حالت)‬

‫‪ ‬حرکات دست راهنما‪:‬‬
‫‪ .1‬اکستنشن آرنج‬
‫‪ .2‬فلکشن بازو‬

‫‪ ‬حرکات پا‪:‬‬

‫‪ .1‬پلنتارفلکشن مچ پا‬
‫‪ .2‬اکستنشن زانو‬
‫‪ .3‬اکستنشن ران‬
‫‪ .4‬فلکشن انگشتان پا‬

‫عضالت درگير در مرحله پرتاب (اندام فوقانی)‬
‫عضالت‬
‫وضعیت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫بخش قدامی دلتوئید‪-‬‬
‫بخش ترقوه ای سینه‬
‫ای بزرگ‬

‫غرابی بازویی‬

‫پشتی بزرگ‬

‫تحت خاری و گرد کوچک‬
‫چرخش داخلی دالی‬
‫قدامی و سینه ای بزرگ‬
‫را خنثی میکنند‬

‫اکستنشن آرنج‬

‫سه سر بازویی‬

‫سه گوش آرنجی‬

‫دوسر‪ -‬بازویی قدامی‪-‬‬
‫بازویی زند اعالیی‬

‫‪----------‬‬

‫سینه ای بزرگ (بخش‬
‫جناغی) و پشتی بزرگ‬
‫چرخش داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫فلکشن مچ‬

‫زنداسفلی قدامی‪-‬‬
‫زنداعالیی قدامی‪-‬‬

‫تاکننده درازشست‪-‬‬
‫دورکننده درازشست‬
‫تاکننده عمقی و سطحی‬
‫انگشتان‬

‫بازکننده های مچ‬
‫دست‬

‫بازکننده های مچ دست از‬
‫خم شدن انگشتان‬
‫جلوگیری میکنند‬

‫‪--------‬‬

‫سینه ای کوچک‪-‬‬
‫تحت ترقوه ای‪-‬‬
‫ذوزنقه ‪4‬‬

‫دندانه ای بزرگ عمل‬
‫نزدیک کننده گی متوازی‬
‫االضالع و ذوزنقه را خنثی‬
‫میکند‬

‫فلکشن بازو‬

‫کشش باالیی‬
‫کتف‬
‫چرخش باالیی‬
‫کتف‬

‫کف دستی طویل‬

‫گوشه ای‪ -‬ذوزنقه‬
‫(‪1‬و‪-)2‬متوازی‬
‫االضالع‬
‫ذوزنقه (‪2‬و‪-)4‬‬
‫دندانه ای قدامی‬

‫جناغی‪-‬چنبری‬

‫پستانی‬
‫‪----------‬‬

‫متوازی االضالع‪-‬‬
‫سینه ای کوچک‬

‫‪----------‬‬

‫ذوزنقه و تحت‬
‫ترقوه ای‬

‫‪----------‬‬

‫‪----------‬‬

‫عضالت درگير در مرحله پرتاب (اندام تحتانی)‬
‫عضالت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫وضعیت‬
‫اکستنشن زانو‬

‫چهارسررانی‬

‫همسترینگ‪-‬‬

‫اکستنشن ران‬

‫سرینی بزرگ‬

‫پالنتارفلکشن‬
‫مچ پا‬

‫دوقلو –نعلی‪-‬‬
‫نازک نئ بلند‬

‫فلکشن‬
‫انگشتان‬

‫تاکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬‬
‫تاکننده بلند شست‬

‫‪---------‬‬

‫همسترینگ‬

‫پهن خارجی وپهن میانی‬
‫نیروهای داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫عضالت شکمی ثابت‬
‫کننده لگن در برابر‬
‫کشش عضله راست‬
‫رانی میباشند‬

‫‪-----------‬‬

‫چهارسررانی‬

‫‪------------‬‬

‫عضالت شکمی و‬
‫بازکننده های‬
‫ستون فقرات برای‬
‫ثابت کردن لگن‬

‫ساقی خلفی‪-‬نازک نئ‬
‫کوتاه‪-‬تاکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬تاکننده‬
‫بلند انگشت شست‬

‫ساقی قدامی‪-‬‬
‫نازک نئ طرف‬
‫بازکننده بلند‬
‫انگشتان‬

‫نازک نئ بلند و کوتاه از‬
‫یک طرف و ساقی خلفی از‬
‫طرف دیگر کشش یکدیگر‬
‫را درتمایل پا به سمت‬
‫خارج و داخل خنثی‬
‫میکنند‬

‫‪---------‬‬

‫بین استخوانی کف‬
‫پائی‬

‫بازکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬‬
‫بازکننده بلند‬
‫شست‬

‫‪-----------‬‬

‫‪----------‬‬

Recovery

phase

‫‪ ‬اين مرحله از زماني شروع مي شود كه شوت كننده‬
‫پس از پرش عمودي و پرتاب توپ به طرف زمين‬
‫سقوط مي كند‪ .‬درآخرين لحظهء پرتاب (فلكشن‬
‫مچ دست پرتاب كننده) دست راهنما از توپ جدا‬
‫شده و با اكستنشن بازو به طرف پايين حركت مي‬
‫كند‪ .‬پس از رها شدن توپ‪ ،‬دست پرتاب كننده با‬
‫برگشت از حالت فلكشن مچ‪ ،‬همراه با اكستنشن‬
‫بازو به پايين مي افتد‪.‬‬
‫‪ ‬براي كاهش فشار ناش ي از سقوط در لحظهء‬
‫رسيدن به زمين فرد زانوها را خم مي كند و به‬
‫وضعيت تعادلي اوليه بر مي گردد‪.‬‬

‫تجزیهء و تحلیل بیومکانیکی شوت جفت‬

‫اهمیت علم بیومکانیک‬
‫‪ ‬امروز هیچ کس حتی کسانی که فقط ورزش را بخاطر ورزش نه بخاطراهداف‬
‫قهرمانی در رقابتهای رسمی انجام می دهند‪ .‬نمی توانند منکر‬
‫‪ ‬ارزش روش های علمی در باال بردن سطح تکنیک‪ ،‬تاکتیک و بطورکلی کیفیت تیم ها‬
‫در هر نوع ورزش ی باشند‪.‬‬
‫‪ ‬در بسکتبال‪ ،‬اجرای صحیح مهارت ها وابسته به رعایت اصول و‬
‫قوانين علمی متکی بر اصول مکانیکی و بیو مکانیکی است‪.‬‬
‫‪ ‬دقت و سرعت نيز از عواملی هستند که در این رشته نقش مهمی ایفاء می کنند‪.‬‬

‫‪ ‬علم بیومکانیک علمی است که نیروهای داخلی و خارجی‬
‫اثر گذار بر بدن انسان را مورد مطالعه قرار داده و اثرات‬
‫حاصل را بررس ی می کند‪.‬‬
‫‪‬‬

‫علم مذکور در دو حوزهء کینماتیک وکینتیکقابل مطالعه است‪:‬‬

‫_در کینماتیک‬
‫حرکت جسم بدون در نظر گرفتن علت بوجود آورنده (به طور مشخص تر‬
‫پارامترهای فضایی و زمانی)‬
‫_در کینتیک‬
‫علت بوجود آورنده حرکت (عمدتا" عامل نيرو) را مورد مطالعه قرار می‬
‫دهد‪.‬‬

‫‪‬‬

‫در تحلیل بیومکانیکی با شناسایی عناصر اصلی در اجرای مهارت‬
‫به کشف راهبردهای مفید با هدف تاثير پذیر نمودن اجرا تاکید‬
‫می شود‪ .‬همچنين به منظور دستیابی به مدارج باالی کیفیت در‬
‫اجرای صحیح و یا اصالح اجرای حرکت‪ ،‬توجه به فاکتورهای‬
‫کینماتیکی و کینتیکی در کنار اجرای صحیح و مناسب مهارت‬
‫ورزش ی برای مربیان نقش مهم و حیاتی پیدا نموده است‪ ،‬با بهره‬
‫گيری از نتایج بررس ی های بیومکانیکی مربیان می توانند با هدایت‬
‫و پرورش ورزشکاران نخبه و قهرمان به موفقیت های چشمگيری‬
‫نائل شوند‪.‬‬

‫قانون اول نیوتن‪:‬‬

‫‪ ‬اگر به جسمی نيرویی وارد نشود و یا برایند نيروهای وارد‬
‫به جسم برابر صفر شوند‪ .‬جسم در حال سکون باقی‬
‫می ماند و یا تمایل به حفظ حالت اولیه خود دارد‪.‬‬
‫‪ ‬بنابراین تا هنگامیکه نيرویی از طرف عضالت فرد‬
‫پرتاب کننده به توپ وارد نشود‪ ،‬توپ در حالت سکون باقی خواهد ماند‪ .‬از طرف دیگر پس از‬
‫اعمال نيرو توسط بازیکن و پرتاب توپ اگر نيروهای بازدارنده (جاذبه ‪ ،‬مقاومت هوا و ‪)...‬‬
‫وارد عمل نشوند‪ ،‬توپ تمایل دارد که به حرکت رو به باالی خود ادامه دهد‪.‬‬

‫قانون دوم نیوتن‪:‬‬

‫‪a = F/m‬‬

‫‪ ‬شتابی که توپ پس از جدا شدن از دست بازیکن به خود می گيرد‪ ،‬با نيرویی که فرد وارد می‬
‫کند نسبت مستقیم و با جرم توپ نسبت عکس دارد‪.‬‬
‫‪ ‬بنابراین به دلیل ثابت بودن جرم توپ‪ ،‬برای افزایش شتاب و درنیجه افزایش سرعت باید‬
‫نيرو را افزایش داد‪.‬‬

‫قانون سوم نیوتن‪:‬‬
‫‪ ‬هر عملی را عکس العملی است هم اندازه و در جهت مخالف‪ .‬در هنگامی که فرد‬
‫برای انجام پرش عمودی پاهای خود را به زمين می فشارد (به زمين نيرو وارد می‬
‫کند) نيرویی از طرف زمين به فرد وارد می شود که به انجام پرش فرد کمک میکند‪.‬‬

‫تبدیل انرژی پتانسیل به انرژی جنبش ی‪:‬‬
‫‪ ‬فرد پرتاب کننده برای اجرای پرش عمودی زانوها را خم کرده و تنه را اندکی به جلو‬
‫متمایل می کند‪ .‬با این کار در واقع فرد همانند یک فنر جمع شده انرژی پتانسیل را‬
‫در بدن خود ذخيره کرده سپس با بازکردن زانوها و تنه و کشیدن دستها به باال‬
‫همانند فنری که باز می شود‪ ،‬این انرژی پتانسیل را به انرژی جنبش ی تبدیل میکند‬
‫و پرش عمودی را انجام می دهد‪.‬‬

‫‪ ‬قوانين مربوط به پرتابه‪:‬‬
‫‪ ‬زاویه پرتاب‪:‬‬
‫طبق تحقیقات انجام‬
‫شده بهترین زاویه‬
‫پرتاب برای شوت جفت‬
‫در بسکتبال در‬
‫دامنه ‪ 50‬تا ‪ 55‬درجه‬
‫می باشد که به ارتفاع‬
‫قد بازیکن بستگی دارد‪.‬‬

‫‪ ‬قوانين مربوط به‬
‫‪:‬‬
‫پرتابه‬
‫زاویهء پرتاب‪:‬‬
‫‪‬‬

‫طبق تحقیقات انجام شده بهترین زاویه تاب برای شوت جفت در‬
‫بسکتبال در دامنه ‪ 50‬تا ‪ 55‬درجه می باشد که به ارتفاع قد‬
‫بازیکن بستگی دارد‪.‬‬

‫‪ ‬سرعت پرتاب‪:‬‬
‫‪V sina = d / t‬‬

‫طبق فرمول با توجه به فاصله بازیکن از سبد تعیين‬
‫می شود‪.‬‬
‫*نکته مهم این است که سرعت مناسب باید همراه با‬
‫دقت باال انتخاب شود‪*.‬‬

‫نيروهای بازدارنده‪:‬‬

‫نيروی جاذبه زمين‪:‬‬

‫نيروی مقاومت هوا‪:‬‬

‫این نيرو با حرکت رو به باالی فرد در‬
‫هنگام پرش و با حرکت رو به باالی‬
‫توپ در هنگام پرتاب‬
‫مخالفت می کند‪.‬‬

‫این نيرو با حرکت رو به جلوی‬
‫توپ (حرکت افقی )‬
‫مخالفت می کند‪.‬‬

‫‪ ‬مرکز ثقل و تعادل‪:‬‬
‫َ‬
‫در مورد توپ نيروی وارد شده توسط دست بازیکن‪ ،‬تقریبا به پایين تر از مرکز ثقل وارد می شود‪،‬‬
‫که به دلیل دادن قوس به مسير حرکت توپ می باشد‪.‬‬
‫در مورد بازیکن فرد با باز کردن پاها به اندازه عرض شانه‪ ،‬سطح اتکای خود را افزایش داده و با‬
‫خم کردن زانوها مرکز ثقلش را پایين می آورد‪ .‬که هر دو کار باعث افزایش تعادل و در نتیجه‬
‫افزایش دقت پرتاب می شوند‪.‬‬

‫با آرزوی موفقیت برای شما‬


Slide 14

‫بسم اهلل الرحمن الرحیم‬

‫گرد آورنده ‪ :‬سرگروه تربیت بدنی آبیک‬
‫مصطفی قاسمیفرد‬

‫تاریخچه بسکتبال‬
‫‪‬‬

‫زادگاه بازی بسکتبال آمریکاست‪ .‬این بازی‬
‫در اوایل پاییز سال ‪ 1891‬میالدی توسط‬
‫شخص ی به نام جیمز نای اسمیت پایه‬
‫ریزی و ابداع شد‪ .‬اما‪ ،‬از قرن ها پیش در‬
‫میان ساکنان نقاط مختلف قاره آمریکا‪،‬‬
‫به ویژه آمریکای مرکزی و جنوبی انواعی از‬
‫بازی و مسابقه رایج بوده که کم و بیش‬
‫به بسکتبال شباهت داشته است‪.‬‬

‫سابقهء تاریخی‬
‫‪‬‬

‫در کشور آرژانتین‪ ،‬نوعی بازی سنتی و قدیمی در میان گله دار ها متداول‬
‫است که آن را (پاتو ‪ ) PATO‬می نامند‪ .‬در این بازی‪ ،‬دو تیم سوار بر اسب در میدانی وسیع به‬
‫تاخت و تاز می پردازند و هر تیم کوشش می کند‬
‫توپی را که شش حلقه (مانند دستگیره) بر بدنه آن هست‪ ،‬با پرتاب کردن و‬
‫پاس دادن به یاران خودی‪ ،‬به آن سوی میدان برساند و از حلقه و توری‬
‫سبدی که در انتهای میدان بر روی ستونی چوبی نصب شده‪ ،‬عبور دهد‪ .‬این‬
‫بازی تا حدی شبیه بسکتبال است‪ .‬اما شباهت بازی پوک تاپوک با ورزش‬
‫بسکتبال بیش از پیش است‪ .‬پوک تاپوک‪ ،‬در میان اقوام متمدن قارهء‬
‫آمریکای جنوبی و مرکزی رواج بسیار داشت‪ ،‬به ویژه اقوام مایا و تولتک (در‬
‫ناحیه مکزیک کنونی) این بازی را که با توپ و حلقه های ثابت در میدانی‬
‫وسیع انجام می شد‪ ،‬با عالقه و هیجان زیادی برگزار می کردند ‪.‬‬

‫‪BASKETBALL:‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫هر تيم از ‪ 12‬بازيكن تشكيل مي شود كه ‪ 5‬نفر‬
‫بازيكن اصلي و ‪ 7‬نفر ذخيره هستند‪ .‬تعداد‬
‫همراهان نيز ‪ 7‬نفر است‪ ،‬كه شامل‬
‫سرپرست‪ ،‬مربي‪ ،‬كمك مربي‪ ،‬پزشك‪،‬‬
‫ماساژور‪ ،‬مترجم و آمارگير است‪.‬‬
‫هدف هر دو تيم گذراندن توپ از حلقهء‬
‫حريف و نيز ممانعت از گل زدن تيم مقابل‬
‫است‪.‬‬
‫ابعاد زمين بسكتبال ‪ 28‬متر طول و ‪ 15‬متر‬
‫عرض مي باشد‪ ،‬عرض خطوط زمين ‪5‬‬
‫سانتيمتر است و به گونه اي رسم مي شود كه‬
‫كامال" قابل رو يت با شد‪.‬‬

:‫مهارتهاي پايه اي بسكتبال‬
(Body Balance) ‫تعادل يا توازن‬
(Ball Handing) ‫شيوهء نگهداري توپ‬
(Receiving and Passing) ‫پاس دادن و دريافت پاس‬
(Dribbling) ‫دريبل‬
(Shooting) ‫شوت‬
(Pivot) ‫چرخش‬
(Rebounding) ‫توپگيري از روي سبد يا ريباند‬
(Faking and Foot work) ‫فريب دادن وكار پا‬
(Chang of direction, Change of pace) ‫تغيير مسير و سرعت‬
(Screening) ‫سد كردن‬













‫شوت‪:‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬

‫در بسکتبال پرتاب توپ در حالتی که دست باالی‬
‫آرنج قرار گيرد‪ ،‬شوت نامیده می شود‪.‬‬
‫در زمان آموزش شوت‪ ،‬به ورزشکار توصیه می شود که به منظور اجرای‬
‫مطلوب مهارت‪ ،‬به ‪ 4‬ویژگی زیر توجه کامل داشته باشد‪:‬‬
‫تعادل‬
‫نگاه به هدف‬
‫قرارگيری آرنج دقیقا" زیر توپ‬
‫قرار گرفتن روبروی هدف و توجه کردن به ادامه حرکت‬

‫شوت جفت‪:‬‬

‫‪‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫امروزه شوت جفت رايجترين شوت در بسكتبال است‪.‬‬
‫وجه تمایز آن با سایر شوتها‪ ،‬جدا شدن از زمين و رها‬
‫کردن توپ درست قبل از رسیدن شوت کننده به اوج‬
‫پرش می باشد‪ .‬شوت جفت در پاسخ به نیاز برای کاهش‬
‫فاصله تا سبد توسعه یافته است‪.‬‬

‫شوت جفت دارای اهمیت است‪ ،‬به خاطر‪:‬‬

‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬
‫‪.5‬‬
‫‪.6‬‬

‫درگيری کمتر با بازیکنان حریف‬
‫مشکل بودن دفاع کردن از شوت جفت‬
‫سریع بودن‬
‫صرف انرژی کمتر‬
‫امکان کسب امتیاز از فواصل مختلف‬
‫غير قابل پیش بینی بودن زمان و جهت پریدن‬

‫‪ ‬آمار ثبت شده از مسابقات مختلف‪ ،‬نيز هر چه‬
‫بیشتر بر اهمیت این شوت تاکید می کنند‪:‬‬
‫‪ ALLSEN ‬در سال ‪ 1967‬دریافت که ‪ %67‬از نمونه ‪ 3180‬تالش گل ثبت‬
‫شده توسط ‪ ،NBA‬شوتهای جفت ‪ 2‬و ‪ 3‬امتیازی بوده است‪.‬‬
‫‪ ‬بر طبق آمار بازیهای بسکتبال جهان در سال ‪ ،1985‬درصد شوتهای جفت ‪3‬‬
‫امتیازی در دو گروه زنان و مردان بسیار باال بود؛ به گونه ای که در گروه‬
‫مردان درصد شوتهای جفت ‪ %47‬و در گروه زنان ‪ %34‬بود‪.‬‬
‫‪ ‬آمار مسابقات بسکتبال غرب آسیا نيز نشان می دهد که تیمهای برتر‪،‬‬
‫درصد شوتهای جفت ‪ 3‬امتیازی موفق بیشتری داشته اند‪.‬‬

‫نحوهء اجرا‪:‬‬

‫‪‬‬

‫پرش عمودی توپ را با‬
‫برای اجرای این مهارت ورزشکار باید‪ ،‬همزمان با یک ً‬
‫قوس ی بلند به طرف سبد پرتاب کند‪ .‬بدلیل فاصله نسبتا زیاد بازیکن از سبد‬
‫(پشت منطقه ‪ 3‬امتیازی) رساندن توپ به سبد تنها با استفاده از نيروی دستها‬
‫کار سختی است‪ .‬به همين دلیل بازیکن با خم کردن زانوها و سپس انجام یک‬
‫پرش عمودی نيرو را از پاها به دست پرتاب منتقل می کند‪ .‬و باعث می شود که‬
‫فرد بتواند توپ را به مسافت دورتری پرتاب کند‪.‬‬

‫‪ ‬نیازی نیست که بازیکن پرش بسیار بلندی انجام دهد زیرا‬
‫عالوه بر وارد کردن نيروی کافی به توپ‪ ،‬پرتاب توپ باید با‬
‫دقت باالیی همراه باشد تا به کسب امتیاز منجر شود‪ .‬پرش‬
‫اضافی بازیکن با کاهش دقت پرتاب او همراه می شود‪.‬‬

‫‪‬‬

‫بازیکن باید توپ را با قوس ی مناسب ( زاویه پرتاب مناسب ) به سمت سبد‬
‫پرتاب کند‪ .‬برای این منظورفرد توپ را از بين شانه ها و گوشها تا اندازه ای‬
‫باال می آورد که بتواند هدف (سبد) را از زیرآن مشاهده کند‪ .‬بهتر است که‬
‫دست پرتاب بازیکن نيرو را به زیر مرکز ثقل توپ وارد کند‪ ،‬تا توپ همراه با‬
‫یک چرخش زیرین )‪ (under spine‬به طرف سبد پرتاب شود‪ .‬آخرین‬
‫نقطه ای از دست بازیکن که با توپ تماس پیدا میکند‪ ،‬نوک انگشت میانه‬
‫دست پرتاب می باشد‪.‬‬

‫مراحل اجرای حرکت ‪:‬‬
‫‪ .1‬مرحلهء آمادگی‬
‫‪ .2‬مرحلهء پرتاب‬
‫‪ .3‬مرحلهء پس از پرتاب‬
‫)‪(3‬‬

‫)‪(2‬‬

‫)‪(1‬‬



Preparatory phase

‫چگونگی وضعیت مفاصل و‬
‫اندامها ‪:‬‬

‫‪ ‬فاصله پاها به اندازه عرض شانه و همراه با‬
‫اندکی اورشن مچ پا‬
‫‪ ‬به ميزان کمی دورس ي فلكشن مچ پا‬
‫‪ ‬فلکشن زانو (با انقباض اکسنتریک عضالت‬
‫بازکننده زانو)‬
‫‪ ‬فلکشن ران (با انقباض اکسنتریک عضالت‬
‫بازکننده ران)‬
‫‪ ‬به ميزان کمی فلکشن تنه‬

‫‪ ‬فلکشن آرنج ( در هردو دست)‬
‫‪ ‬فلکشن بازو ( در هردو دست)‬
‫‪ ‬پرونیشن ساعد (در دست پرتاب کننده)‬
‫‪ ‬حالت خنثی در ساعد دست راهنما (با انقباض استاتیک عضالت ساعد)‬
‫‪ ‬هایپراکستنشن مچ (در دست پرتاب کننده)‬
‫‪ ‬حالت خنثی در مچ دست راهنما (با انقباض استاتیک عضالت مچ دست)‬
‫‪ ‬آبداکشن انگشتان‬
‫‪ ‬اکستنشن شست‬
‫‪ ‬فلکشن انگشتان (با انقباض استاتیک عضالت انگشتان)‬

‫عضالت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫فلکشن زانو‬

‫چهارسررانی‬

‫‪--------‬‬

‫همسترینگ‬

‫پهن خارجی و پهن میانی‬
‫نیروهای داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫‪----------‬‬

‫فلکشن ران‬

‫راست قدامی‪ -‬خیاطه‪-‬‬
‫کشنده پهن نیام‪ -‬شانه ای‬

‫نزدیک کننده دراز و‬
‫کوتاه‪ -‬راست داخلی‬

‫همسترینگ‬

‫کشنده پهن نیام و شانه ای‬
‫دور شدن و نزدیک شدن ران را‬
‫خنثی میکنند‬

‫عضالت شکمی و‬
‫بازکننده های ستون‬
‫فقرات برای ثابت کردن‬
‫لگن‬

‫فلکشن بازو‬

‫بخش قدامی دلتوئید‪-‬بخش‬
‫ترقوه ای سینه ای بزرگ‬

‫غرابی بازویی‬

‫فلکشن آرنج‬

‫دوسر بازویی‪ -‬بازویی قدامی‪-‬‬
‫بازویی زنداعالیی‬

‫‪--------‬‬

‫پرونیشن‬
‫ساعد‬

‫مربع درون گرداننده‪-‬‬
‫درون گرداننده مدور‬

‫بازویی‪-‬زنداعالیی‬

‫سوپینیتورها‬

‫اکستنشن‬
‫مچ‬

‫باز کننده مچ دستی بلند و‬
‫کوتاه‬

‫بازکننده مشترک‬
‫انگشتان و بازکننده‬
‫درازشست‬

‫خم کننده های مچ‬

‫وضعیت‬

‫پشتی بزرگ‬
‫گرد بزرگ‬
‫سه سر بازویی‬
‫سه گوش آرنجی‬

‫تحت خاری و گردکوچک‬
‫چرخش داخلی دالی قدامی و‬
‫سینه ای بزرگ را خنثی میکنند‬

‫ذوزنقه و تحت‬
‫ترقوه ای‬

‫پرونیتورها حرکت‬
‫سوپینیشن دوسر را خنثی‬
‫میکنند‬

‫‪---------‬‬

‫سه سرو سه گوش آرنجی تمایل‬
‫به خم کردن درون گرداننده‬
‫مدور را خنثی می کنند‬

‫‪----------‬‬

‫‪------‬‬

‫‪----------‬‬

Throw

phase

‫‪ ‬چگونگی وضعیت مفاصل و اندامها ‪:‬‬
‫‪ ‬حرکات دست پرتاب ‪:‬‬
‫‪ .1‬فلکشن بازو‬
‫‪ .2‬هایپرفلکشن مچ دست‬
‫‪ .3‬اکستنشن آرنج‬
‫‪ .4‬اکستنشن مچ و پرونیشن ساعد‬
‫(حفظ حالت)‬

‫‪ ‬حرکات دست راهنما‪:‬‬
‫‪ .1‬اکستنشن آرنج‬
‫‪ .2‬فلکشن بازو‬

‫‪ ‬حرکات پا‪:‬‬

‫‪ .1‬پلنتارفلکشن مچ پا‬
‫‪ .2‬اکستنشن زانو‬
‫‪ .3‬اکستنشن ران‬
‫‪ .4‬فلکشن انگشتان پا‬

‫عضالت درگير در مرحله پرتاب (اندام فوقانی)‬
‫عضالت‬
‫وضعیت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫بخش قدامی دلتوئید‪-‬‬
‫بخش ترقوه ای سینه‬
‫ای بزرگ‬

‫غرابی بازویی‬

‫پشتی بزرگ‬

‫تحت خاری و گرد کوچک‬
‫چرخش داخلی دالی‬
‫قدامی و سینه ای بزرگ‬
‫را خنثی میکنند‬

‫اکستنشن آرنج‬

‫سه سر بازویی‬

‫سه گوش آرنجی‬

‫دوسر‪ -‬بازویی قدامی‪-‬‬
‫بازویی زند اعالیی‬

‫‪----------‬‬

‫سینه ای بزرگ (بخش‬
‫جناغی) و پشتی بزرگ‬
‫چرخش داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫فلکشن مچ‬

‫زنداسفلی قدامی‪-‬‬
‫زنداعالیی قدامی‪-‬‬

‫تاکننده درازشست‪-‬‬
‫دورکننده درازشست‬
‫تاکننده عمقی و سطحی‬
‫انگشتان‬

‫بازکننده های مچ‬
‫دست‬

‫بازکننده های مچ دست از‬
‫خم شدن انگشتان‬
‫جلوگیری میکنند‬

‫‪--------‬‬

‫سینه ای کوچک‪-‬‬
‫تحت ترقوه ای‪-‬‬
‫ذوزنقه ‪4‬‬

‫دندانه ای بزرگ عمل‬
‫نزدیک کننده گی متوازی‬
‫االضالع و ذوزنقه را خنثی‬
‫میکند‬

‫فلکشن بازو‬

‫کشش باالیی‬
‫کتف‬
‫چرخش باالیی‬
‫کتف‬

‫کف دستی طویل‬

‫گوشه ای‪ -‬ذوزنقه‬
‫(‪1‬و‪-)2‬متوازی‬
‫االضالع‬
‫ذوزنقه (‪2‬و‪-)4‬‬
‫دندانه ای قدامی‬

‫جناغی‪-‬چنبری‬

‫پستانی‬
‫‪----------‬‬

‫متوازی االضالع‪-‬‬
‫سینه ای کوچک‬

‫‪----------‬‬

‫ذوزنقه و تحت‬
‫ترقوه ای‬

‫‪----------‬‬

‫‪----------‬‬

‫عضالت درگير در مرحله پرتاب (اندام تحتانی)‬
‫عضالت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫وضعیت‬
‫اکستنشن زانو‬

‫چهارسررانی‬

‫همسترینگ‪-‬‬

‫اکستنشن ران‬

‫سرینی بزرگ‬

‫پالنتارفلکشن‬
‫مچ پا‬

‫دوقلو –نعلی‪-‬‬
‫نازک نئ بلند‬

‫فلکشن‬
‫انگشتان‬

‫تاکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬‬
‫تاکننده بلند شست‬

‫‪---------‬‬

‫همسترینگ‬

‫پهن خارجی وپهن میانی‬
‫نیروهای داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫عضالت شکمی ثابت‬
‫کننده لگن در برابر‬
‫کشش عضله راست‬
‫رانی میباشند‬

‫‪-----------‬‬

‫چهارسررانی‬

‫‪------------‬‬

‫عضالت شکمی و‬
‫بازکننده های‬
‫ستون فقرات برای‬
‫ثابت کردن لگن‬

‫ساقی خلفی‪-‬نازک نئ‬
‫کوتاه‪-‬تاکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬تاکننده‬
‫بلند انگشت شست‬

‫ساقی قدامی‪-‬‬
‫نازک نئ طرف‬
‫بازکننده بلند‬
‫انگشتان‬

‫نازک نئ بلند و کوتاه از‬
‫یک طرف و ساقی خلفی از‬
‫طرف دیگر کشش یکدیگر‬
‫را درتمایل پا به سمت‬
‫خارج و داخل خنثی‬
‫میکنند‬

‫‪---------‬‬

‫بین استخوانی کف‬
‫پائی‬

‫بازکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬‬
‫بازکننده بلند‬
‫شست‬

‫‪-----------‬‬

‫‪----------‬‬

Recovery

phase

‫‪ ‬اين مرحله از زماني شروع مي شود كه شوت كننده‬
‫پس از پرش عمودي و پرتاب توپ به طرف زمين‬
‫سقوط مي كند‪ .‬درآخرين لحظهء پرتاب (فلكشن‬
‫مچ دست پرتاب كننده) دست راهنما از توپ جدا‬
‫شده و با اكستنشن بازو به طرف پايين حركت مي‬
‫كند‪ .‬پس از رها شدن توپ‪ ،‬دست پرتاب كننده با‬
‫برگشت از حالت فلكشن مچ‪ ،‬همراه با اكستنشن‬
‫بازو به پايين مي افتد‪.‬‬
‫‪ ‬براي كاهش فشار ناش ي از سقوط در لحظهء‬
‫رسيدن به زمين فرد زانوها را خم مي كند و به‬
‫وضعيت تعادلي اوليه بر مي گردد‪.‬‬

‫تجزیهء و تحلیل بیومکانیکی شوت جفت‬

‫اهمیت علم بیومکانیک‬
‫‪ ‬امروز هیچ کس حتی کسانی که فقط ورزش را بخاطر ورزش نه بخاطراهداف‬
‫قهرمانی در رقابتهای رسمی انجام می دهند‪ .‬نمی توانند منکر‬
‫‪ ‬ارزش روش های علمی در باال بردن سطح تکنیک‪ ،‬تاکتیک و بطورکلی کیفیت تیم ها‬
‫در هر نوع ورزش ی باشند‪.‬‬
‫‪ ‬در بسکتبال‪ ،‬اجرای صحیح مهارت ها وابسته به رعایت اصول و‬
‫قوانين علمی متکی بر اصول مکانیکی و بیو مکانیکی است‪.‬‬
‫‪ ‬دقت و سرعت نيز از عواملی هستند که در این رشته نقش مهمی ایفاء می کنند‪.‬‬

‫‪ ‬علم بیومکانیک علمی است که نیروهای داخلی و خارجی‬
‫اثر گذار بر بدن انسان را مورد مطالعه قرار داده و اثرات‬
‫حاصل را بررس ی می کند‪.‬‬
‫‪‬‬

‫علم مذکور در دو حوزهء کینماتیک وکینتیکقابل مطالعه است‪:‬‬

‫_در کینماتیک‬
‫حرکت جسم بدون در نظر گرفتن علت بوجود آورنده (به طور مشخص تر‬
‫پارامترهای فضایی و زمانی)‬
‫_در کینتیک‬
‫علت بوجود آورنده حرکت (عمدتا" عامل نيرو) را مورد مطالعه قرار می‬
‫دهد‪.‬‬

‫‪‬‬

‫در تحلیل بیومکانیکی با شناسایی عناصر اصلی در اجرای مهارت‬
‫به کشف راهبردهای مفید با هدف تاثير پذیر نمودن اجرا تاکید‬
‫می شود‪ .‬همچنين به منظور دستیابی به مدارج باالی کیفیت در‬
‫اجرای صحیح و یا اصالح اجرای حرکت‪ ،‬توجه به فاکتورهای‬
‫کینماتیکی و کینتیکی در کنار اجرای صحیح و مناسب مهارت‬
‫ورزش ی برای مربیان نقش مهم و حیاتی پیدا نموده است‪ ،‬با بهره‬
‫گيری از نتایج بررس ی های بیومکانیکی مربیان می توانند با هدایت‬
‫و پرورش ورزشکاران نخبه و قهرمان به موفقیت های چشمگيری‬
‫نائل شوند‪.‬‬

‫قانون اول نیوتن‪:‬‬

‫‪ ‬اگر به جسمی نيرویی وارد نشود و یا برایند نيروهای وارد‬
‫به جسم برابر صفر شوند‪ .‬جسم در حال سکون باقی‬
‫می ماند و یا تمایل به حفظ حالت اولیه خود دارد‪.‬‬
‫‪ ‬بنابراین تا هنگامیکه نيرویی از طرف عضالت فرد‬
‫پرتاب کننده به توپ وارد نشود‪ ،‬توپ در حالت سکون باقی خواهد ماند‪ .‬از طرف دیگر پس از‬
‫اعمال نيرو توسط بازیکن و پرتاب توپ اگر نيروهای بازدارنده (جاذبه ‪ ،‬مقاومت هوا و ‪)...‬‬
‫وارد عمل نشوند‪ ،‬توپ تمایل دارد که به حرکت رو به باالی خود ادامه دهد‪.‬‬

‫قانون دوم نیوتن‪:‬‬

‫‪a = F/m‬‬

‫‪ ‬شتابی که توپ پس از جدا شدن از دست بازیکن به خود می گيرد‪ ،‬با نيرویی که فرد وارد می‬
‫کند نسبت مستقیم و با جرم توپ نسبت عکس دارد‪.‬‬
‫‪ ‬بنابراین به دلیل ثابت بودن جرم توپ‪ ،‬برای افزایش شتاب و درنیجه افزایش سرعت باید‬
‫نيرو را افزایش داد‪.‬‬

‫قانون سوم نیوتن‪:‬‬
‫‪ ‬هر عملی را عکس العملی است هم اندازه و در جهت مخالف‪ .‬در هنگامی که فرد‬
‫برای انجام پرش عمودی پاهای خود را به زمين می فشارد (به زمين نيرو وارد می‬
‫کند) نيرویی از طرف زمين به فرد وارد می شود که به انجام پرش فرد کمک میکند‪.‬‬

‫تبدیل انرژی پتانسیل به انرژی جنبش ی‪:‬‬
‫‪ ‬فرد پرتاب کننده برای اجرای پرش عمودی زانوها را خم کرده و تنه را اندکی به جلو‬
‫متمایل می کند‪ .‬با این کار در واقع فرد همانند یک فنر جمع شده انرژی پتانسیل را‬
‫در بدن خود ذخيره کرده سپس با بازکردن زانوها و تنه و کشیدن دستها به باال‬
‫همانند فنری که باز می شود‪ ،‬این انرژی پتانسیل را به انرژی جنبش ی تبدیل میکند‬
‫و پرش عمودی را انجام می دهد‪.‬‬

‫‪ ‬قوانين مربوط به پرتابه‪:‬‬
‫‪ ‬زاویه پرتاب‪:‬‬
‫طبق تحقیقات انجام‬
‫شده بهترین زاویه‬
‫پرتاب برای شوت جفت‬
‫در بسکتبال در‬
‫دامنه ‪ 50‬تا ‪ 55‬درجه‬
‫می باشد که به ارتفاع‬
‫قد بازیکن بستگی دارد‪.‬‬

‫‪ ‬قوانين مربوط به‬
‫‪:‬‬
‫پرتابه‬
‫زاویهء پرتاب‪:‬‬
‫‪‬‬

‫طبق تحقیقات انجام شده بهترین زاویه تاب برای شوت جفت در‬
‫بسکتبال در دامنه ‪ 50‬تا ‪ 55‬درجه می باشد که به ارتفاع قد‬
‫بازیکن بستگی دارد‪.‬‬

‫‪ ‬سرعت پرتاب‪:‬‬
‫‪V sina = d / t‬‬

‫طبق فرمول با توجه به فاصله بازیکن از سبد تعیين‬
‫می شود‪.‬‬
‫*نکته مهم این است که سرعت مناسب باید همراه با‬
‫دقت باال انتخاب شود‪*.‬‬

‫نيروهای بازدارنده‪:‬‬

‫نيروی جاذبه زمين‪:‬‬

‫نيروی مقاومت هوا‪:‬‬

‫این نيرو با حرکت رو به باالی فرد در‬
‫هنگام پرش و با حرکت رو به باالی‬
‫توپ در هنگام پرتاب‬
‫مخالفت می کند‪.‬‬

‫این نيرو با حرکت رو به جلوی‬
‫توپ (حرکت افقی )‬
‫مخالفت می کند‪.‬‬

‫‪ ‬مرکز ثقل و تعادل‪:‬‬
‫َ‬
‫در مورد توپ نيروی وارد شده توسط دست بازیکن‪ ،‬تقریبا به پایين تر از مرکز ثقل وارد می شود‪،‬‬
‫که به دلیل دادن قوس به مسير حرکت توپ می باشد‪.‬‬
‫در مورد بازیکن فرد با باز کردن پاها به اندازه عرض شانه‪ ،‬سطح اتکای خود را افزایش داده و با‬
‫خم کردن زانوها مرکز ثقلش را پایين می آورد‪ .‬که هر دو کار باعث افزایش تعادل و در نتیجه‬
‫افزایش دقت پرتاب می شوند‪.‬‬

‫با آرزوی موفقیت برای شما‬


Slide 15

‫بسم اهلل الرحمن الرحیم‬

‫گرد آورنده ‪ :‬سرگروه تربیت بدنی آبیک‬
‫مصطفی قاسمیفرد‬

‫تاریخچه بسکتبال‬
‫‪‬‬

‫زادگاه بازی بسکتبال آمریکاست‪ .‬این بازی‬
‫در اوایل پاییز سال ‪ 1891‬میالدی توسط‬
‫شخص ی به نام جیمز نای اسمیت پایه‬
‫ریزی و ابداع شد‪ .‬اما‪ ،‬از قرن ها پیش در‬
‫میان ساکنان نقاط مختلف قاره آمریکا‪،‬‬
‫به ویژه آمریکای مرکزی و جنوبی انواعی از‬
‫بازی و مسابقه رایج بوده که کم و بیش‬
‫به بسکتبال شباهت داشته است‪.‬‬

‫سابقهء تاریخی‬
‫‪‬‬

‫در کشور آرژانتین‪ ،‬نوعی بازی سنتی و قدیمی در میان گله دار ها متداول‬
‫است که آن را (پاتو ‪ ) PATO‬می نامند‪ .‬در این بازی‪ ،‬دو تیم سوار بر اسب در میدانی وسیع به‬
‫تاخت و تاز می پردازند و هر تیم کوشش می کند‬
‫توپی را که شش حلقه (مانند دستگیره) بر بدنه آن هست‪ ،‬با پرتاب کردن و‬
‫پاس دادن به یاران خودی‪ ،‬به آن سوی میدان برساند و از حلقه و توری‬
‫سبدی که در انتهای میدان بر روی ستونی چوبی نصب شده‪ ،‬عبور دهد‪ .‬این‬
‫بازی تا حدی شبیه بسکتبال است‪ .‬اما شباهت بازی پوک تاپوک با ورزش‬
‫بسکتبال بیش از پیش است‪ .‬پوک تاپوک‪ ،‬در میان اقوام متمدن قارهء‬
‫آمریکای جنوبی و مرکزی رواج بسیار داشت‪ ،‬به ویژه اقوام مایا و تولتک (در‬
‫ناحیه مکزیک کنونی) این بازی را که با توپ و حلقه های ثابت در میدانی‬
‫وسیع انجام می شد‪ ،‬با عالقه و هیجان زیادی برگزار می کردند ‪.‬‬

‫‪BASKETBALL:‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫هر تيم از ‪ 12‬بازيكن تشكيل مي شود كه ‪ 5‬نفر‬
‫بازيكن اصلي و ‪ 7‬نفر ذخيره هستند‪ .‬تعداد‬
‫همراهان نيز ‪ 7‬نفر است‪ ،‬كه شامل‬
‫سرپرست‪ ،‬مربي‪ ،‬كمك مربي‪ ،‬پزشك‪،‬‬
‫ماساژور‪ ،‬مترجم و آمارگير است‪.‬‬
‫هدف هر دو تيم گذراندن توپ از حلقهء‬
‫حريف و نيز ممانعت از گل زدن تيم مقابل‬
‫است‪.‬‬
‫ابعاد زمين بسكتبال ‪ 28‬متر طول و ‪ 15‬متر‬
‫عرض مي باشد‪ ،‬عرض خطوط زمين ‪5‬‬
‫سانتيمتر است و به گونه اي رسم مي شود كه‬
‫كامال" قابل رو يت با شد‪.‬‬

:‫مهارتهاي پايه اي بسكتبال‬
(Body Balance) ‫تعادل يا توازن‬
(Ball Handing) ‫شيوهء نگهداري توپ‬
(Receiving and Passing) ‫پاس دادن و دريافت پاس‬
(Dribbling) ‫دريبل‬
(Shooting) ‫شوت‬
(Pivot) ‫چرخش‬
(Rebounding) ‫توپگيري از روي سبد يا ريباند‬
(Faking and Foot work) ‫فريب دادن وكار پا‬
(Chang of direction, Change of pace) ‫تغيير مسير و سرعت‬
(Screening) ‫سد كردن‬













‫شوت‪:‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬

‫در بسکتبال پرتاب توپ در حالتی که دست باالی‬
‫آرنج قرار گيرد‪ ،‬شوت نامیده می شود‪.‬‬
‫در زمان آموزش شوت‪ ،‬به ورزشکار توصیه می شود که به منظور اجرای‬
‫مطلوب مهارت‪ ،‬به ‪ 4‬ویژگی زیر توجه کامل داشته باشد‪:‬‬
‫تعادل‬
‫نگاه به هدف‬
‫قرارگيری آرنج دقیقا" زیر توپ‬
‫قرار گرفتن روبروی هدف و توجه کردن به ادامه حرکت‬

‫شوت جفت‪:‬‬

‫‪‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫امروزه شوت جفت رايجترين شوت در بسكتبال است‪.‬‬
‫وجه تمایز آن با سایر شوتها‪ ،‬جدا شدن از زمين و رها‬
‫کردن توپ درست قبل از رسیدن شوت کننده به اوج‬
‫پرش می باشد‪ .‬شوت جفت در پاسخ به نیاز برای کاهش‬
‫فاصله تا سبد توسعه یافته است‪.‬‬

‫شوت جفت دارای اهمیت است‪ ،‬به خاطر‪:‬‬

‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬
‫‪.5‬‬
‫‪.6‬‬

‫درگيری کمتر با بازیکنان حریف‬
‫مشکل بودن دفاع کردن از شوت جفت‬
‫سریع بودن‬
‫صرف انرژی کمتر‬
‫امکان کسب امتیاز از فواصل مختلف‬
‫غير قابل پیش بینی بودن زمان و جهت پریدن‬

‫‪ ‬آمار ثبت شده از مسابقات مختلف‪ ،‬نيز هر چه‬
‫بیشتر بر اهمیت این شوت تاکید می کنند‪:‬‬
‫‪ ALLSEN ‬در سال ‪ 1967‬دریافت که ‪ %67‬از نمونه ‪ 3180‬تالش گل ثبت‬
‫شده توسط ‪ ،NBA‬شوتهای جفت ‪ 2‬و ‪ 3‬امتیازی بوده است‪.‬‬
‫‪ ‬بر طبق آمار بازیهای بسکتبال جهان در سال ‪ ،1985‬درصد شوتهای جفت ‪3‬‬
‫امتیازی در دو گروه زنان و مردان بسیار باال بود؛ به گونه ای که در گروه‬
‫مردان درصد شوتهای جفت ‪ %47‬و در گروه زنان ‪ %34‬بود‪.‬‬
‫‪ ‬آمار مسابقات بسکتبال غرب آسیا نيز نشان می دهد که تیمهای برتر‪،‬‬
‫درصد شوتهای جفت ‪ 3‬امتیازی موفق بیشتری داشته اند‪.‬‬

‫نحوهء اجرا‪:‬‬

‫‪‬‬

‫پرش عمودی توپ را با‬
‫برای اجرای این مهارت ورزشکار باید‪ ،‬همزمان با یک ً‬
‫قوس ی بلند به طرف سبد پرتاب کند‪ .‬بدلیل فاصله نسبتا زیاد بازیکن از سبد‬
‫(پشت منطقه ‪ 3‬امتیازی) رساندن توپ به سبد تنها با استفاده از نيروی دستها‬
‫کار سختی است‪ .‬به همين دلیل بازیکن با خم کردن زانوها و سپس انجام یک‬
‫پرش عمودی نيرو را از پاها به دست پرتاب منتقل می کند‪ .‬و باعث می شود که‬
‫فرد بتواند توپ را به مسافت دورتری پرتاب کند‪.‬‬

‫‪ ‬نیازی نیست که بازیکن پرش بسیار بلندی انجام دهد زیرا‬
‫عالوه بر وارد کردن نيروی کافی به توپ‪ ،‬پرتاب توپ باید با‬
‫دقت باالیی همراه باشد تا به کسب امتیاز منجر شود‪ .‬پرش‬
‫اضافی بازیکن با کاهش دقت پرتاب او همراه می شود‪.‬‬

‫‪‬‬

‫بازیکن باید توپ را با قوس ی مناسب ( زاویه پرتاب مناسب ) به سمت سبد‬
‫پرتاب کند‪ .‬برای این منظورفرد توپ را از بين شانه ها و گوشها تا اندازه ای‬
‫باال می آورد که بتواند هدف (سبد) را از زیرآن مشاهده کند‪ .‬بهتر است که‬
‫دست پرتاب بازیکن نيرو را به زیر مرکز ثقل توپ وارد کند‪ ،‬تا توپ همراه با‬
‫یک چرخش زیرین )‪ (under spine‬به طرف سبد پرتاب شود‪ .‬آخرین‬
‫نقطه ای از دست بازیکن که با توپ تماس پیدا میکند‪ ،‬نوک انگشت میانه‬
‫دست پرتاب می باشد‪.‬‬

‫مراحل اجرای حرکت ‪:‬‬
‫‪ .1‬مرحلهء آمادگی‬
‫‪ .2‬مرحلهء پرتاب‬
‫‪ .3‬مرحلهء پس از پرتاب‬
‫)‪(3‬‬

‫)‪(2‬‬

‫)‪(1‬‬



Preparatory phase

‫چگونگی وضعیت مفاصل و‬
‫اندامها ‪:‬‬

‫‪ ‬فاصله پاها به اندازه عرض شانه و همراه با‬
‫اندکی اورشن مچ پا‬
‫‪ ‬به ميزان کمی دورس ي فلكشن مچ پا‬
‫‪ ‬فلکشن زانو (با انقباض اکسنتریک عضالت‬
‫بازکننده زانو)‬
‫‪ ‬فلکشن ران (با انقباض اکسنتریک عضالت‬
‫بازکننده ران)‬
‫‪ ‬به ميزان کمی فلکشن تنه‬

‫‪ ‬فلکشن آرنج ( در هردو دست)‬
‫‪ ‬فلکشن بازو ( در هردو دست)‬
‫‪ ‬پرونیشن ساعد (در دست پرتاب کننده)‬
‫‪ ‬حالت خنثی در ساعد دست راهنما (با انقباض استاتیک عضالت ساعد)‬
‫‪ ‬هایپراکستنشن مچ (در دست پرتاب کننده)‬
‫‪ ‬حالت خنثی در مچ دست راهنما (با انقباض استاتیک عضالت مچ دست)‬
‫‪ ‬آبداکشن انگشتان‬
‫‪ ‬اکستنشن شست‬
‫‪ ‬فلکشن انگشتان (با انقباض استاتیک عضالت انگشتان)‬

‫عضالت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫فلکشن زانو‬

‫چهارسررانی‬

‫‪--------‬‬

‫همسترینگ‬

‫پهن خارجی و پهن میانی‬
‫نیروهای داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫‪----------‬‬

‫فلکشن ران‬

‫راست قدامی‪ -‬خیاطه‪-‬‬
‫کشنده پهن نیام‪ -‬شانه ای‬

‫نزدیک کننده دراز و‬
‫کوتاه‪ -‬راست داخلی‬

‫همسترینگ‬

‫کشنده پهن نیام و شانه ای‬
‫دور شدن و نزدیک شدن ران را‬
‫خنثی میکنند‬

‫عضالت شکمی و‬
‫بازکننده های ستون‬
‫فقرات برای ثابت کردن‬
‫لگن‬

‫فلکشن بازو‬

‫بخش قدامی دلتوئید‪-‬بخش‬
‫ترقوه ای سینه ای بزرگ‬

‫غرابی بازویی‬

‫فلکشن آرنج‬

‫دوسر بازویی‪ -‬بازویی قدامی‪-‬‬
‫بازویی زنداعالیی‬

‫‪--------‬‬

‫پرونیشن‬
‫ساعد‬

‫مربع درون گرداننده‪-‬‬
‫درون گرداننده مدور‬

‫بازویی‪-‬زنداعالیی‬

‫سوپینیتورها‬

‫اکستنشن‬
‫مچ‬

‫باز کننده مچ دستی بلند و‬
‫کوتاه‬

‫بازکننده مشترک‬
‫انگشتان و بازکننده‬
‫درازشست‬

‫خم کننده های مچ‬

‫وضعیت‬

‫پشتی بزرگ‬
‫گرد بزرگ‬
‫سه سر بازویی‬
‫سه گوش آرنجی‬

‫تحت خاری و گردکوچک‬
‫چرخش داخلی دالی قدامی و‬
‫سینه ای بزرگ را خنثی میکنند‬

‫ذوزنقه و تحت‬
‫ترقوه ای‬

‫پرونیتورها حرکت‬
‫سوپینیشن دوسر را خنثی‬
‫میکنند‬

‫‪---------‬‬

‫سه سرو سه گوش آرنجی تمایل‬
‫به خم کردن درون گرداننده‬
‫مدور را خنثی می کنند‬

‫‪----------‬‬

‫‪------‬‬

‫‪----------‬‬

Throw

phase

‫‪ ‬چگونگی وضعیت مفاصل و اندامها ‪:‬‬
‫‪ ‬حرکات دست پرتاب ‪:‬‬
‫‪ .1‬فلکشن بازو‬
‫‪ .2‬هایپرفلکشن مچ دست‬
‫‪ .3‬اکستنشن آرنج‬
‫‪ .4‬اکستنشن مچ و پرونیشن ساعد‬
‫(حفظ حالت)‬

‫‪ ‬حرکات دست راهنما‪:‬‬
‫‪ .1‬اکستنشن آرنج‬
‫‪ .2‬فلکشن بازو‬

‫‪ ‬حرکات پا‪:‬‬

‫‪ .1‬پلنتارفلکشن مچ پا‬
‫‪ .2‬اکستنشن زانو‬
‫‪ .3‬اکستنشن ران‬
‫‪ .4‬فلکشن انگشتان پا‬

‫عضالت درگير در مرحله پرتاب (اندام فوقانی)‬
‫عضالت‬
‫وضعیت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫بخش قدامی دلتوئید‪-‬‬
‫بخش ترقوه ای سینه‬
‫ای بزرگ‬

‫غرابی بازویی‬

‫پشتی بزرگ‬

‫تحت خاری و گرد کوچک‬
‫چرخش داخلی دالی‬
‫قدامی و سینه ای بزرگ‬
‫را خنثی میکنند‬

‫اکستنشن آرنج‬

‫سه سر بازویی‬

‫سه گوش آرنجی‬

‫دوسر‪ -‬بازویی قدامی‪-‬‬
‫بازویی زند اعالیی‬

‫‪----------‬‬

‫سینه ای بزرگ (بخش‬
‫جناغی) و پشتی بزرگ‬
‫چرخش داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫فلکشن مچ‬

‫زنداسفلی قدامی‪-‬‬
‫زنداعالیی قدامی‪-‬‬

‫تاکننده درازشست‪-‬‬
‫دورکننده درازشست‬
‫تاکننده عمقی و سطحی‬
‫انگشتان‬

‫بازکننده های مچ‬
‫دست‬

‫بازکننده های مچ دست از‬
‫خم شدن انگشتان‬
‫جلوگیری میکنند‬

‫‪--------‬‬

‫سینه ای کوچک‪-‬‬
‫تحت ترقوه ای‪-‬‬
‫ذوزنقه ‪4‬‬

‫دندانه ای بزرگ عمل‬
‫نزدیک کننده گی متوازی‬
‫االضالع و ذوزنقه را خنثی‬
‫میکند‬

‫فلکشن بازو‬

‫کشش باالیی‬
‫کتف‬
‫چرخش باالیی‬
‫کتف‬

‫کف دستی طویل‬

‫گوشه ای‪ -‬ذوزنقه‬
‫(‪1‬و‪-)2‬متوازی‬
‫االضالع‬
‫ذوزنقه (‪2‬و‪-)4‬‬
‫دندانه ای قدامی‬

‫جناغی‪-‬چنبری‬

‫پستانی‬
‫‪----------‬‬

‫متوازی االضالع‪-‬‬
‫سینه ای کوچک‬

‫‪----------‬‬

‫ذوزنقه و تحت‬
‫ترقوه ای‬

‫‪----------‬‬

‫‪----------‬‬

‫عضالت درگير در مرحله پرتاب (اندام تحتانی)‬
‫عضالت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫وضعیت‬
‫اکستنشن زانو‬

‫چهارسررانی‬

‫همسترینگ‪-‬‬

‫اکستنشن ران‬

‫سرینی بزرگ‬

‫پالنتارفلکشن‬
‫مچ پا‬

‫دوقلو –نعلی‪-‬‬
‫نازک نئ بلند‬

‫فلکشن‬
‫انگشتان‬

‫تاکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬‬
‫تاکننده بلند شست‬

‫‪---------‬‬

‫همسترینگ‬

‫پهن خارجی وپهن میانی‬
‫نیروهای داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫عضالت شکمی ثابت‬
‫کننده لگن در برابر‬
‫کشش عضله راست‬
‫رانی میباشند‬

‫‪-----------‬‬

‫چهارسررانی‬

‫‪------------‬‬

‫عضالت شکمی و‬
‫بازکننده های‬
‫ستون فقرات برای‬
‫ثابت کردن لگن‬

‫ساقی خلفی‪-‬نازک نئ‬
‫کوتاه‪-‬تاکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬تاکننده‬
‫بلند انگشت شست‬

‫ساقی قدامی‪-‬‬
‫نازک نئ طرف‬
‫بازکننده بلند‬
‫انگشتان‬

‫نازک نئ بلند و کوتاه از‬
‫یک طرف و ساقی خلفی از‬
‫طرف دیگر کشش یکدیگر‬
‫را درتمایل پا به سمت‬
‫خارج و داخل خنثی‬
‫میکنند‬

‫‪---------‬‬

‫بین استخوانی کف‬
‫پائی‬

‫بازکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬‬
‫بازکننده بلند‬
‫شست‬

‫‪-----------‬‬

‫‪----------‬‬

Recovery

phase

‫‪ ‬اين مرحله از زماني شروع مي شود كه شوت كننده‬
‫پس از پرش عمودي و پرتاب توپ به طرف زمين‬
‫سقوط مي كند‪ .‬درآخرين لحظهء پرتاب (فلكشن‬
‫مچ دست پرتاب كننده) دست راهنما از توپ جدا‬
‫شده و با اكستنشن بازو به طرف پايين حركت مي‬
‫كند‪ .‬پس از رها شدن توپ‪ ،‬دست پرتاب كننده با‬
‫برگشت از حالت فلكشن مچ‪ ،‬همراه با اكستنشن‬
‫بازو به پايين مي افتد‪.‬‬
‫‪ ‬براي كاهش فشار ناش ي از سقوط در لحظهء‬
‫رسيدن به زمين فرد زانوها را خم مي كند و به‬
‫وضعيت تعادلي اوليه بر مي گردد‪.‬‬

‫تجزیهء و تحلیل بیومکانیکی شوت جفت‬

‫اهمیت علم بیومکانیک‬
‫‪ ‬امروز هیچ کس حتی کسانی که فقط ورزش را بخاطر ورزش نه بخاطراهداف‬
‫قهرمانی در رقابتهای رسمی انجام می دهند‪ .‬نمی توانند منکر‬
‫‪ ‬ارزش روش های علمی در باال بردن سطح تکنیک‪ ،‬تاکتیک و بطورکلی کیفیت تیم ها‬
‫در هر نوع ورزش ی باشند‪.‬‬
‫‪ ‬در بسکتبال‪ ،‬اجرای صحیح مهارت ها وابسته به رعایت اصول و‬
‫قوانين علمی متکی بر اصول مکانیکی و بیو مکانیکی است‪.‬‬
‫‪ ‬دقت و سرعت نيز از عواملی هستند که در این رشته نقش مهمی ایفاء می کنند‪.‬‬

‫‪ ‬علم بیومکانیک علمی است که نیروهای داخلی و خارجی‬
‫اثر گذار بر بدن انسان را مورد مطالعه قرار داده و اثرات‬
‫حاصل را بررس ی می کند‪.‬‬
‫‪‬‬

‫علم مذکور در دو حوزهء کینماتیک وکینتیکقابل مطالعه است‪:‬‬

‫_در کینماتیک‬
‫حرکت جسم بدون در نظر گرفتن علت بوجود آورنده (به طور مشخص تر‬
‫پارامترهای فضایی و زمانی)‬
‫_در کینتیک‬
‫علت بوجود آورنده حرکت (عمدتا" عامل نيرو) را مورد مطالعه قرار می‬
‫دهد‪.‬‬

‫‪‬‬

‫در تحلیل بیومکانیکی با شناسایی عناصر اصلی در اجرای مهارت‬
‫به کشف راهبردهای مفید با هدف تاثير پذیر نمودن اجرا تاکید‬
‫می شود‪ .‬همچنين به منظور دستیابی به مدارج باالی کیفیت در‬
‫اجرای صحیح و یا اصالح اجرای حرکت‪ ،‬توجه به فاکتورهای‬
‫کینماتیکی و کینتیکی در کنار اجرای صحیح و مناسب مهارت‬
‫ورزش ی برای مربیان نقش مهم و حیاتی پیدا نموده است‪ ،‬با بهره‬
‫گيری از نتایج بررس ی های بیومکانیکی مربیان می توانند با هدایت‬
‫و پرورش ورزشکاران نخبه و قهرمان به موفقیت های چشمگيری‬
‫نائل شوند‪.‬‬

‫قانون اول نیوتن‪:‬‬

‫‪ ‬اگر به جسمی نيرویی وارد نشود و یا برایند نيروهای وارد‬
‫به جسم برابر صفر شوند‪ .‬جسم در حال سکون باقی‬
‫می ماند و یا تمایل به حفظ حالت اولیه خود دارد‪.‬‬
‫‪ ‬بنابراین تا هنگامیکه نيرویی از طرف عضالت فرد‬
‫پرتاب کننده به توپ وارد نشود‪ ،‬توپ در حالت سکون باقی خواهد ماند‪ .‬از طرف دیگر پس از‬
‫اعمال نيرو توسط بازیکن و پرتاب توپ اگر نيروهای بازدارنده (جاذبه ‪ ،‬مقاومت هوا و ‪)...‬‬
‫وارد عمل نشوند‪ ،‬توپ تمایل دارد که به حرکت رو به باالی خود ادامه دهد‪.‬‬

‫قانون دوم نیوتن‪:‬‬

‫‪a = F/m‬‬

‫‪ ‬شتابی که توپ پس از جدا شدن از دست بازیکن به خود می گيرد‪ ،‬با نيرویی که فرد وارد می‬
‫کند نسبت مستقیم و با جرم توپ نسبت عکس دارد‪.‬‬
‫‪ ‬بنابراین به دلیل ثابت بودن جرم توپ‪ ،‬برای افزایش شتاب و درنیجه افزایش سرعت باید‬
‫نيرو را افزایش داد‪.‬‬

‫قانون سوم نیوتن‪:‬‬
‫‪ ‬هر عملی را عکس العملی است هم اندازه و در جهت مخالف‪ .‬در هنگامی که فرد‬
‫برای انجام پرش عمودی پاهای خود را به زمين می فشارد (به زمين نيرو وارد می‬
‫کند) نيرویی از طرف زمين به فرد وارد می شود که به انجام پرش فرد کمک میکند‪.‬‬

‫تبدیل انرژی پتانسیل به انرژی جنبش ی‪:‬‬
‫‪ ‬فرد پرتاب کننده برای اجرای پرش عمودی زانوها را خم کرده و تنه را اندکی به جلو‬
‫متمایل می کند‪ .‬با این کار در واقع فرد همانند یک فنر جمع شده انرژی پتانسیل را‬
‫در بدن خود ذخيره کرده سپس با بازکردن زانوها و تنه و کشیدن دستها به باال‬
‫همانند فنری که باز می شود‪ ،‬این انرژی پتانسیل را به انرژی جنبش ی تبدیل میکند‬
‫و پرش عمودی را انجام می دهد‪.‬‬

‫‪ ‬قوانين مربوط به پرتابه‪:‬‬
‫‪ ‬زاویه پرتاب‪:‬‬
‫طبق تحقیقات انجام‬
‫شده بهترین زاویه‬
‫پرتاب برای شوت جفت‬
‫در بسکتبال در‬
‫دامنه ‪ 50‬تا ‪ 55‬درجه‬
‫می باشد که به ارتفاع‬
‫قد بازیکن بستگی دارد‪.‬‬

‫‪ ‬قوانين مربوط به‬
‫‪:‬‬
‫پرتابه‬
‫زاویهء پرتاب‪:‬‬
‫‪‬‬

‫طبق تحقیقات انجام شده بهترین زاویه تاب برای شوت جفت در‬
‫بسکتبال در دامنه ‪ 50‬تا ‪ 55‬درجه می باشد که به ارتفاع قد‬
‫بازیکن بستگی دارد‪.‬‬

‫‪ ‬سرعت پرتاب‪:‬‬
‫‪V sina = d / t‬‬

‫طبق فرمول با توجه به فاصله بازیکن از سبد تعیين‬
‫می شود‪.‬‬
‫*نکته مهم این است که سرعت مناسب باید همراه با‬
‫دقت باال انتخاب شود‪*.‬‬

‫نيروهای بازدارنده‪:‬‬

‫نيروی جاذبه زمين‪:‬‬

‫نيروی مقاومت هوا‪:‬‬

‫این نيرو با حرکت رو به باالی فرد در‬
‫هنگام پرش و با حرکت رو به باالی‬
‫توپ در هنگام پرتاب‬
‫مخالفت می کند‪.‬‬

‫این نيرو با حرکت رو به جلوی‬
‫توپ (حرکت افقی )‬
‫مخالفت می کند‪.‬‬

‫‪ ‬مرکز ثقل و تعادل‪:‬‬
‫َ‬
‫در مورد توپ نيروی وارد شده توسط دست بازیکن‪ ،‬تقریبا به پایين تر از مرکز ثقل وارد می شود‪،‬‬
‫که به دلیل دادن قوس به مسير حرکت توپ می باشد‪.‬‬
‫در مورد بازیکن فرد با باز کردن پاها به اندازه عرض شانه‪ ،‬سطح اتکای خود را افزایش داده و با‬
‫خم کردن زانوها مرکز ثقلش را پایين می آورد‪ .‬که هر دو کار باعث افزایش تعادل و در نتیجه‬
‫افزایش دقت پرتاب می شوند‪.‬‬

‫با آرزوی موفقیت برای شما‬


Slide 16

‫بسم اهلل الرحمن الرحیم‬

‫گرد آورنده ‪ :‬سرگروه تربیت بدنی آبیک‬
‫مصطفی قاسمیفرد‬

‫تاریخچه بسکتبال‬
‫‪‬‬

‫زادگاه بازی بسکتبال آمریکاست‪ .‬این بازی‬
‫در اوایل پاییز سال ‪ 1891‬میالدی توسط‬
‫شخص ی به نام جیمز نای اسمیت پایه‬
‫ریزی و ابداع شد‪ .‬اما‪ ،‬از قرن ها پیش در‬
‫میان ساکنان نقاط مختلف قاره آمریکا‪،‬‬
‫به ویژه آمریکای مرکزی و جنوبی انواعی از‬
‫بازی و مسابقه رایج بوده که کم و بیش‬
‫به بسکتبال شباهت داشته است‪.‬‬

‫سابقهء تاریخی‬
‫‪‬‬

‫در کشور آرژانتین‪ ،‬نوعی بازی سنتی و قدیمی در میان گله دار ها متداول‬
‫است که آن را (پاتو ‪ ) PATO‬می نامند‪ .‬در این بازی‪ ،‬دو تیم سوار بر اسب در میدانی وسیع به‬
‫تاخت و تاز می پردازند و هر تیم کوشش می کند‬
‫توپی را که شش حلقه (مانند دستگیره) بر بدنه آن هست‪ ،‬با پرتاب کردن و‬
‫پاس دادن به یاران خودی‪ ،‬به آن سوی میدان برساند و از حلقه و توری‬
‫سبدی که در انتهای میدان بر روی ستونی چوبی نصب شده‪ ،‬عبور دهد‪ .‬این‬
‫بازی تا حدی شبیه بسکتبال است‪ .‬اما شباهت بازی پوک تاپوک با ورزش‬
‫بسکتبال بیش از پیش است‪ .‬پوک تاپوک‪ ،‬در میان اقوام متمدن قارهء‬
‫آمریکای جنوبی و مرکزی رواج بسیار داشت‪ ،‬به ویژه اقوام مایا و تولتک (در‬
‫ناحیه مکزیک کنونی) این بازی را که با توپ و حلقه های ثابت در میدانی‬
‫وسیع انجام می شد‪ ،‬با عالقه و هیجان زیادی برگزار می کردند ‪.‬‬

‫‪BASKETBALL:‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫هر تيم از ‪ 12‬بازيكن تشكيل مي شود كه ‪ 5‬نفر‬
‫بازيكن اصلي و ‪ 7‬نفر ذخيره هستند‪ .‬تعداد‬
‫همراهان نيز ‪ 7‬نفر است‪ ،‬كه شامل‬
‫سرپرست‪ ،‬مربي‪ ،‬كمك مربي‪ ،‬پزشك‪،‬‬
‫ماساژور‪ ،‬مترجم و آمارگير است‪.‬‬
‫هدف هر دو تيم گذراندن توپ از حلقهء‬
‫حريف و نيز ممانعت از گل زدن تيم مقابل‬
‫است‪.‬‬
‫ابعاد زمين بسكتبال ‪ 28‬متر طول و ‪ 15‬متر‬
‫عرض مي باشد‪ ،‬عرض خطوط زمين ‪5‬‬
‫سانتيمتر است و به گونه اي رسم مي شود كه‬
‫كامال" قابل رو يت با شد‪.‬‬

:‫مهارتهاي پايه اي بسكتبال‬
(Body Balance) ‫تعادل يا توازن‬
(Ball Handing) ‫شيوهء نگهداري توپ‬
(Receiving and Passing) ‫پاس دادن و دريافت پاس‬
(Dribbling) ‫دريبل‬
(Shooting) ‫شوت‬
(Pivot) ‫چرخش‬
(Rebounding) ‫توپگيري از روي سبد يا ريباند‬
(Faking and Foot work) ‫فريب دادن وكار پا‬
(Chang of direction, Change of pace) ‫تغيير مسير و سرعت‬
(Screening) ‫سد كردن‬













‫شوت‪:‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬

‫در بسکتبال پرتاب توپ در حالتی که دست باالی‬
‫آرنج قرار گيرد‪ ،‬شوت نامیده می شود‪.‬‬
‫در زمان آموزش شوت‪ ،‬به ورزشکار توصیه می شود که به منظور اجرای‬
‫مطلوب مهارت‪ ،‬به ‪ 4‬ویژگی زیر توجه کامل داشته باشد‪:‬‬
‫تعادل‬
‫نگاه به هدف‬
‫قرارگيری آرنج دقیقا" زیر توپ‬
‫قرار گرفتن روبروی هدف و توجه کردن به ادامه حرکت‬

‫شوت جفت‪:‬‬

‫‪‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫امروزه شوت جفت رايجترين شوت در بسكتبال است‪.‬‬
‫وجه تمایز آن با سایر شوتها‪ ،‬جدا شدن از زمين و رها‬
‫کردن توپ درست قبل از رسیدن شوت کننده به اوج‬
‫پرش می باشد‪ .‬شوت جفت در پاسخ به نیاز برای کاهش‬
‫فاصله تا سبد توسعه یافته است‪.‬‬

‫شوت جفت دارای اهمیت است‪ ،‬به خاطر‪:‬‬

‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬
‫‪.5‬‬
‫‪.6‬‬

‫درگيری کمتر با بازیکنان حریف‬
‫مشکل بودن دفاع کردن از شوت جفت‬
‫سریع بودن‬
‫صرف انرژی کمتر‬
‫امکان کسب امتیاز از فواصل مختلف‬
‫غير قابل پیش بینی بودن زمان و جهت پریدن‬

‫‪ ‬آمار ثبت شده از مسابقات مختلف‪ ،‬نيز هر چه‬
‫بیشتر بر اهمیت این شوت تاکید می کنند‪:‬‬
‫‪ ALLSEN ‬در سال ‪ 1967‬دریافت که ‪ %67‬از نمونه ‪ 3180‬تالش گل ثبت‬
‫شده توسط ‪ ،NBA‬شوتهای جفت ‪ 2‬و ‪ 3‬امتیازی بوده است‪.‬‬
‫‪ ‬بر طبق آمار بازیهای بسکتبال جهان در سال ‪ ،1985‬درصد شوتهای جفت ‪3‬‬
‫امتیازی در دو گروه زنان و مردان بسیار باال بود؛ به گونه ای که در گروه‬
‫مردان درصد شوتهای جفت ‪ %47‬و در گروه زنان ‪ %34‬بود‪.‬‬
‫‪ ‬آمار مسابقات بسکتبال غرب آسیا نيز نشان می دهد که تیمهای برتر‪،‬‬
‫درصد شوتهای جفت ‪ 3‬امتیازی موفق بیشتری داشته اند‪.‬‬

‫نحوهء اجرا‪:‬‬

‫‪‬‬

‫پرش عمودی توپ را با‬
‫برای اجرای این مهارت ورزشکار باید‪ ،‬همزمان با یک ً‬
‫قوس ی بلند به طرف سبد پرتاب کند‪ .‬بدلیل فاصله نسبتا زیاد بازیکن از سبد‬
‫(پشت منطقه ‪ 3‬امتیازی) رساندن توپ به سبد تنها با استفاده از نيروی دستها‬
‫کار سختی است‪ .‬به همين دلیل بازیکن با خم کردن زانوها و سپس انجام یک‬
‫پرش عمودی نيرو را از پاها به دست پرتاب منتقل می کند‪ .‬و باعث می شود که‬
‫فرد بتواند توپ را به مسافت دورتری پرتاب کند‪.‬‬

‫‪ ‬نیازی نیست که بازیکن پرش بسیار بلندی انجام دهد زیرا‬
‫عالوه بر وارد کردن نيروی کافی به توپ‪ ،‬پرتاب توپ باید با‬
‫دقت باالیی همراه باشد تا به کسب امتیاز منجر شود‪ .‬پرش‬
‫اضافی بازیکن با کاهش دقت پرتاب او همراه می شود‪.‬‬

‫‪‬‬

‫بازیکن باید توپ را با قوس ی مناسب ( زاویه پرتاب مناسب ) به سمت سبد‬
‫پرتاب کند‪ .‬برای این منظورفرد توپ را از بين شانه ها و گوشها تا اندازه ای‬
‫باال می آورد که بتواند هدف (سبد) را از زیرآن مشاهده کند‪ .‬بهتر است که‬
‫دست پرتاب بازیکن نيرو را به زیر مرکز ثقل توپ وارد کند‪ ،‬تا توپ همراه با‬
‫یک چرخش زیرین )‪ (under spine‬به طرف سبد پرتاب شود‪ .‬آخرین‬
‫نقطه ای از دست بازیکن که با توپ تماس پیدا میکند‪ ،‬نوک انگشت میانه‬
‫دست پرتاب می باشد‪.‬‬

‫مراحل اجرای حرکت ‪:‬‬
‫‪ .1‬مرحلهء آمادگی‬
‫‪ .2‬مرحلهء پرتاب‬
‫‪ .3‬مرحلهء پس از پرتاب‬
‫)‪(3‬‬

‫)‪(2‬‬

‫)‪(1‬‬



Preparatory phase

‫چگونگی وضعیت مفاصل و‬
‫اندامها ‪:‬‬

‫‪ ‬فاصله پاها به اندازه عرض شانه و همراه با‬
‫اندکی اورشن مچ پا‬
‫‪ ‬به ميزان کمی دورس ي فلكشن مچ پا‬
‫‪ ‬فلکشن زانو (با انقباض اکسنتریک عضالت‬
‫بازکننده زانو)‬
‫‪ ‬فلکشن ران (با انقباض اکسنتریک عضالت‬
‫بازکننده ران)‬
‫‪ ‬به ميزان کمی فلکشن تنه‬

‫‪ ‬فلکشن آرنج ( در هردو دست)‬
‫‪ ‬فلکشن بازو ( در هردو دست)‬
‫‪ ‬پرونیشن ساعد (در دست پرتاب کننده)‬
‫‪ ‬حالت خنثی در ساعد دست راهنما (با انقباض استاتیک عضالت ساعد)‬
‫‪ ‬هایپراکستنشن مچ (در دست پرتاب کننده)‬
‫‪ ‬حالت خنثی در مچ دست راهنما (با انقباض استاتیک عضالت مچ دست)‬
‫‪ ‬آبداکشن انگشتان‬
‫‪ ‬اکستنشن شست‬
‫‪ ‬فلکشن انگشتان (با انقباض استاتیک عضالت انگشتان)‬

‫عضالت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫فلکشن زانو‬

‫چهارسررانی‬

‫‪--------‬‬

‫همسترینگ‬

‫پهن خارجی و پهن میانی‬
‫نیروهای داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫‪----------‬‬

‫فلکشن ران‬

‫راست قدامی‪ -‬خیاطه‪-‬‬
‫کشنده پهن نیام‪ -‬شانه ای‬

‫نزدیک کننده دراز و‬
‫کوتاه‪ -‬راست داخلی‬

‫همسترینگ‬

‫کشنده پهن نیام و شانه ای‬
‫دور شدن و نزدیک شدن ران را‬
‫خنثی میکنند‬

‫عضالت شکمی و‬
‫بازکننده های ستون‬
‫فقرات برای ثابت کردن‬
‫لگن‬

‫فلکشن بازو‬

‫بخش قدامی دلتوئید‪-‬بخش‬
‫ترقوه ای سینه ای بزرگ‬

‫غرابی بازویی‬

‫فلکشن آرنج‬

‫دوسر بازویی‪ -‬بازویی قدامی‪-‬‬
‫بازویی زنداعالیی‬

‫‪--------‬‬

‫پرونیشن‬
‫ساعد‬

‫مربع درون گرداننده‪-‬‬
‫درون گرداننده مدور‬

‫بازویی‪-‬زنداعالیی‬

‫سوپینیتورها‬

‫اکستنشن‬
‫مچ‬

‫باز کننده مچ دستی بلند و‬
‫کوتاه‬

‫بازکننده مشترک‬
‫انگشتان و بازکننده‬
‫درازشست‬

‫خم کننده های مچ‬

‫وضعیت‬

‫پشتی بزرگ‬
‫گرد بزرگ‬
‫سه سر بازویی‬
‫سه گوش آرنجی‬

‫تحت خاری و گردکوچک‬
‫چرخش داخلی دالی قدامی و‬
‫سینه ای بزرگ را خنثی میکنند‬

‫ذوزنقه و تحت‬
‫ترقوه ای‬

‫پرونیتورها حرکت‬
‫سوپینیشن دوسر را خنثی‬
‫میکنند‬

‫‪---------‬‬

‫سه سرو سه گوش آرنجی تمایل‬
‫به خم کردن درون گرداننده‬
‫مدور را خنثی می کنند‬

‫‪----------‬‬

‫‪------‬‬

‫‪----------‬‬

Throw

phase

‫‪ ‬چگونگی وضعیت مفاصل و اندامها ‪:‬‬
‫‪ ‬حرکات دست پرتاب ‪:‬‬
‫‪ .1‬فلکشن بازو‬
‫‪ .2‬هایپرفلکشن مچ دست‬
‫‪ .3‬اکستنشن آرنج‬
‫‪ .4‬اکستنشن مچ و پرونیشن ساعد‬
‫(حفظ حالت)‬

‫‪ ‬حرکات دست راهنما‪:‬‬
‫‪ .1‬اکستنشن آرنج‬
‫‪ .2‬فلکشن بازو‬

‫‪ ‬حرکات پا‪:‬‬

‫‪ .1‬پلنتارفلکشن مچ پا‬
‫‪ .2‬اکستنشن زانو‬
‫‪ .3‬اکستنشن ران‬
‫‪ .4‬فلکشن انگشتان پا‬

‫عضالت درگير در مرحله پرتاب (اندام فوقانی)‬
‫عضالت‬
‫وضعیت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫بخش قدامی دلتوئید‪-‬‬
‫بخش ترقوه ای سینه‬
‫ای بزرگ‬

‫غرابی بازویی‬

‫پشتی بزرگ‬

‫تحت خاری و گرد کوچک‬
‫چرخش داخلی دالی‬
‫قدامی و سینه ای بزرگ‬
‫را خنثی میکنند‬

‫اکستنشن آرنج‬

‫سه سر بازویی‬

‫سه گوش آرنجی‬

‫دوسر‪ -‬بازویی قدامی‪-‬‬
‫بازویی زند اعالیی‬

‫‪----------‬‬

‫سینه ای بزرگ (بخش‬
‫جناغی) و پشتی بزرگ‬
‫چرخش داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫فلکشن مچ‬

‫زنداسفلی قدامی‪-‬‬
‫زنداعالیی قدامی‪-‬‬

‫تاکننده درازشست‪-‬‬
‫دورکننده درازشست‬
‫تاکننده عمقی و سطحی‬
‫انگشتان‬

‫بازکننده های مچ‬
‫دست‬

‫بازکننده های مچ دست از‬
‫خم شدن انگشتان‬
‫جلوگیری میکنند‬

‫‪--------‬‬

‫سینه ای کوچک‪-‬‬
‫تحت ترقوه ای‪-‬‬
‫ذوزنقه ‪4‬‬

‫دندانه ای بزرگ عمل‬
‫نزدیک کننده گی متوازی‬
‫االضالع و ذوزنقه را خنثی‬
‫میکند‬

‫فلکشن بازو‬

‫کشش باالیی‬
‫کتف‬
‫چرخش باالیی‬
‫کتف‬

‫کف دستی طویل‬

‫گوشه ای‪ -‬ذوزنقه‬
‫(‪1‬و‪-)2‬متوازی‬
‫االضالع‬
‫ذوزنقه (‪2‬و‪-)4‬‬
‫دندانه ای قدامی‬

‫جناغی‪-‬چنبری‬

‫پستانی‬
‫‪----------‬‬

‫متوازی االضالع‪-‬‬
‫سینه ای کوچک‬

‫‪----------‬‬

‫ذوزنقه و تحت‬
‫ترقوه ای‬

‫‪----------‬‬

‫‪----------‬‬

‫عضالت درگير در مرحله پرتاب (اندام تحتانی)‬
‫عضالت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫وضعیت‬
‫اکستنشن زانو‬

‫چهارسررانی‬

‫همسترینگ‪-‬‬

‫اکستنشن ران‬

‫سرینی بزرگ‬

‫پالنتارفلکشن‬
‫مچ پا‬

‫دوقلو –نعلی‪-‬‬
‫نازک نئ بلند‬

‫فلکشن‬
‫انگشتان‬

‫تاکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬‬
‫تاکننده بلند شست‬

‫‪---------‬‬

‫همسترینگ‬

‫پهن خارجی وپهن میانی‬
‫نیروهای داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫عضالت شکمی ثابت‬
‫کننده لگن در برابر‬
‫کشش عضله راست‬
‫رانی میباشند‬

‫‪-----------‬‬

‫چهارسررانی‬

‫‪------------‬‬

‫عضالت شکمی و‬
‫بازکننده های‬
‫ستون فقرات برای‬
‫ثابت کردن لگن‬

‫ساقی خلفی‪-‬نازک نئ‬
‫کوتاه‪-‬تاکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬تاکننده‬
‫بلند انگشت شست‬

‫ساقی قدامی‪-‬‬
‫نازک نئ طرف‬
‫بازکننده بلند‬
‫انگشتان‬

‫نازک نئ بلند و کوتاه از‬
‫یک طرف و ساقی خلفی از‬
‫طرف دیگر کشش یکدیگر‬
‫را درتمایل پا به سمت‬
‫خارج و داخل خنثی‬
‫میکنند‬

‫‪---------‬‬

‫بین استخوانی کف‬
‫پائی‬

‫بازکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬‬
‫بازکننده بلند‬
‫شست‬

‫‪-----------‬‬

‫‪----------‬‬

Recovery

phase

‫‪ ‬اين مرحله از زماني شروع مي شود كه شوت كننده‬
‫پس از پرش عمودي و پرتاب توپ به طرف زمين‬
‫سقوط مي كند‪ .‬درآخرين لحظهء پرتاب (فلكشن‬
‫مچ دست پرتاب كننده) دست راهنما از توپ جدا‬
‫شده و با اكستنشن بازو به طرف پايين حركت مي‬
‫كند‪ .‬پس از رها شدن توپ‪ ،‬دست پرتاب كننده با‬
‫برگشت از حالت فلكشن مچ‪ ،‬همراه با اكستنشن‬
‫بازو به پايين مي افتد‪.‬‬
‫‪ ‬براي كاهش فشار ناش ي از سقوط در لحظهء‬
‫رسيدن به زمين فرد زانوها را خم مي كند و به‬
‫وضعيت تعادلي اوليه بر مي گردد‪.‬‬

‫تجزیهء و تحلیل بیومکانیکی شوت جفت‬

‫اهمیت علم بیومکانیک‬
‫‪ ‬امروز هیچ کس حتی کسانی که فقط ورزش را بخاطر ورزش نه بخاطراهداف‬
‫قهرمانی در رقابتهای رسمی انجام می دهند‪ .‬نمی توانند منکر‬
‫‪ ‬ارزش روش های علمی در باال بردن سطح تکنیک‪ ،‬تاکتیک و بطورکلی کیفیت تیم ها‬
‫در هر نوع ورزش ی باشند‪.‬‬
‫‪ ‬در بسکتبال‪ ،‬اجرای صحیح مهارت ها وابسته به رعایت اصول و‬
‫قوانين علمی متکی بر اصول مکانیکی و بیو مکانیکی است‪.‬‬
‫‪ ‬دقت و سرعت نيز از عواملی هستند که در این رشته نقش مهمی ایفاء می کنند‪.‬‬

‫‪ ‬علم بیومکانیک علمی است که نیروهای داخلی و خارجی‬
‫اثر گذار بر بدن انسان را مورد مطالعه قرار داده و اثرات‬
‫حاصل را بررس ی می کند‪.‬‬
‫‪‬‬

‫علم مذکور در دو حوزهء کینماتیک وکینتیکقابل مطالعه است‪:‬‬

‫_در کینماتیک‬
‫حرکت جسم بدون در نظر گرفتن علت بوجود آورنده (به طور مشخص تر‬
‫پارامترهای فضایی و زمانی)‬
‫_در کینتیک‬
‫علت بوجود آورنده حرکت (عمدتا" عامل نيرو) را مورد مطالعه قرار می‬
‫دهد‪.‬‬

‫‪‬‬

‫در تحلیل بیومکانیکی با شناسایی عناصر اصلی در اجرای مهارت‬
‫به کشف راهبردهای مفید با هدف تاثير پذیر نمودن اجرا تاکید‬
‫می شود‪ .‬همچنين به منظور دستیابی به مدارج باالی کیفیت در‬
‫اجرای صحیح و یا اصالح اجرای حرکت‪ ،‬توجه به فاکتورهای‬
‫کینماتیکی و کینتیکی در کنار اجرای صحیح و مناسب مهارت‬
‫ورزش ی برای مربیان نقش مهم و حیاتی پیدا نموده است‪ ،‬با بهره‬
‫گيری از نتایج بررس ی های بیومکانیکی مربیان می توانند با هدایت‬
‫و پرورش ورزشکاران نخبه و قهرمان به موفقیت های چشمگيری‬
‫نائل شوند‪.‬‬

‫قانون اول نیوتن‪:‬‬

‫‪ ‬اگر به جسمی نيرویی وارد نشود و یا برایند نيروهای وارد‬
‫به جسم برابر صفر شوند‪ .‬جسم در حال سکون باقی‬
‫می ماند و یا تمایل به حفظ حالت اولیه خود دارد‪.‬‬
‫‪ ‬بنابراین تا هنگامیکه نيرویی از طرف عضالت فرد‬
‫پرتاب کننده به توپ وارد نشود‪ ،‬توپ در حالت سکون باقی خواهد ماند‪ .‬از طرف دیگر پس از‬
‫اعمال نيرو توسط بازیکن و پرتاب توپ اگر نيروهای بازدارنده (جاذبه ‪ ،‬مقاومت هوا و ‪)...‬‬
‫وارد عمل نشوند‪ ،‬توپ تمایل دارد که به حرکت رو به باالی خود ادامه دهد‪.‬‬

‫قانون دوم نیوتن‪:‬‬

‫‪a = F/m‬‬

‫‪ ‬شتابی که توپ پس از جدا شدن از دست بازیکن به خود می گيرد‪ ،‬با نيرویی که فرد وارد می‬
‫کند نسبت مستقیم و با جرم توپ نسبت عکس دارد‪.‬‬
‫‪ ‬بنابراین به دلیل ثابت بودن جرم توپ‪ ،‬برای افزایش شتاب و درنیجه افزایش سرعت باید‬
‫نيرو را افزایش داد‪.‬‬

‫قانون سوم نیوتن‪:‬‬
‫‪ ‬هر عملی را عکس العملی است هم اندازه و در جهت مخالف‪ .‬در هنگامی که فرد‬
‫برای انجام پرش عمودی پاهای خود را به زمين می فشارد (به زمين نيرو وارد می‬
‫کند) نيرویی از طرف زمين به فرد وارد می شود که به انجام پرش فرد کمک میکند‪.‬‬

‫تبدیل انرژی پتانسیل به انرژی جنبش ی‪:‬‬
‫‪ ‬فرد پرتاب کننده برای اجرای پرش عمودی زانوها را خم کرده و تنه را اندکی به جلو‬
‫متمایل می کند‪ .‬با این کار در واقع فرد همانند یک فنر جمع شده انرژی پتانسیل را‬
‫در بدن خود ذخيره کرده سپس با بازکردن زانوها و تنه و کشیدن دستها به باال‬
‫همانند فنری که باز می شود‪ ،‬این انرژی پتانسیل را به انرژی جنبش ی تبدیل میکند‬
‫و پرش عمودی را انجام می دهد‪.‬‬

‫‪ ‬قوانين مربوط به پرتابه‪:‬‬
‫‪ ‬زاویه پرتاب‪:‬‬
‫طبق تحقیقات انجام‬
‫شده بهترین زاویه‬
‫پرتاب برای شوت جفت‬
‫در بسکتبال در‬
‫دامنه ‪ 50‬تا ‪ 55‬درجه‬
‫می باشد که به ارتفاع‬
‫قد بازیکن بستگی دارد‪.‬‬

‫‪ ‬قوانين مربوط به‬
‫‪:‬‬
‫پرتابه‬
‫زاویهء پرتاب‪:‬‬
‫‪‬‬

‫طبق تحقیقات انجام شده بهترین زاویه تاب برای شوت جفت در‬
‫بسکتبال در دامنه ‪ 50‬تا ‪ 55‬درجه می باشد که به ارتفاع قد‬
‫بازیکن بستگی دارد‪.‬‬

‫‪ ‬سرعت پرتاب‪:‬‬
‫‪V sina = d / t‬‬

‫طبق فرمول با توجه به فاصله بازیکن از سبد تعیين‬
‫می شود‪.‬‬
‫*نکته مهم این است که سرعت مناسب باید همراه با‬
‫دقت باال انتخاب شود‪*.‬‬

‫نيروهای بازدارنده‪:‬‬

‫نيروی جاذبه زمين‪:‬‬

‫نيروی مقاومت هوا‪:‬‬

‫این نيرو با حرکت رو به باالی فرد در‬
‫هنگام پرش و با حرکت رو به باالی‬
‫توپ در هنگام پرتاب‬
‫مخالفت می کند‪.‬‬

‫این نيرو با حرکت رو به جلوی‬
‫توپ (حرکت افقی )‬
‫مخالفت می کند‪.‬‬

‫‪ ‬مرکز ثقل و تعادل‪:‬‬
‫َ‬
‫در مورد توپ نيروی وارد شده توسط دست بازیکن‪ ،‬تقریبا به پایين تر از مرکز ثقل وارد می شود‪،‬‬
‫که به دلیل دادن قوس به مسير حرکت توپ می باشد‪.‬‬
‫در مورد بازیکن فرد با باز کردن پاها به اندازه عرض شانه‪ ،‬سطح اتکای خود را افزایش داده و با‬
‫خم کردن زانوها مرکز ثقلش را پایين می آورد‪ .‬که هر دو کار باعث افزایش تعادل و در نتیجه‬
‫افزایش دقت پرتاب می شوند‪.‬‬

‫با آرزوی موفقیت برای شما‬


Slide 17

‫بسم اهلل الرحمن الرحیم‬

‫گرد آورنده ‪ :‬سرگروه تربیت بدنی آبیک‬
‫مصطفی قاسمیفرد‬

‫تاریخچه بسکتبال‬
‫‪‬‬

‫زادگاه بازی بسکتبال آمریکاست‪ .‬این بازی‬
‫در اوایل پاییز سال ‪ 1891‬میالدی توسط‬
‫شخص ی به نام جیمز نای اسمیت پایه‬
‫ریزی و ابداع شد‪ .‬اما‪ ،‬از قرن ها پیش در‬
‫میان ساکنان نقاط مختلف قاره آمریکا‪،‬‬
‫به ویژه آمریکای مرکزی و جنوبی انواعی از‬
‫بازی و مسابقه رایج بوده که کم و بیش‬
‫به بسکتبال شباهت داشته است‪.‬‬

‫سابقهء تاریخی‬
‫‪‬‬

‫در کشور آرژانتین‪ ،‬نوعی بازی سنتی و قدیمی در میان گله دار ها متداول‬
‫است که آن را (پاتو ‪ ) PATO‬می نامند‪ .‬در این بازی‪ ،‬دو تیم سوار بر اسب در میدانی وسیع به‬
‫تاخت و تاز می پردازند و هر تیم کوشش می کند‬
‫توپی را که شش حلقه (مانند دستگیره) بر بدنه آن هست‪ ،‬با پرتاب کردن و‬
‫پاس دادن به یاران خودی‪ ،‬به آن سوی میدان برساند و از حلقه و توری‬
‫سبدی که در انتهای میدان بر روی ستونی چوبی نصب شده‪ ،‬عبور دهد‪ .‬این‬
‫بازی تا حدی شبیه بسکتبال است‪ .‬اما شباهت بازی پوک تاپوک با ورزش‬
‫بسکتبال بیش از پیش است‪ .‬پوک تاپوک‪ ،‬در میان اقوام متمدن قارهء‬
‫آمریکای جنوبی و مرکزی رواج بسیار داشت‪ ،‬به ویژه اقوام مایا و تولتک (در‬
‫ناحیه مکزیک کنونی) این بازی را که با توپ و حلقه های ثابت در میدانی‬
‫وسیع انجام می شد‪ ،‬با عالقه و هیجان زیادی برگزار می کردند ‪.‬‬

‫‪BASKETBALL:‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫هر تيم از ‪ 12‬بازيكن تشكيل مي شود كه ‪ 5‬نفر‬
‫بازيكن اصلي و ‪ 7‬نفر ذخيره هستند‪ .‬تعداد‬
‫همراهان نيز ‪ 7‬نفر است‪ ،‬كه شامل‬
‫سرپرست‪ ،‬مربي‪ ،‬كمك مربي‪ ،‬پزشك‪،‬‬
‫ماساژور‪ ،‬مترجم و آمارگير است‪.‬‬
‫هدف هر دو تيم گذراندن توپ از حلقهء‬
‫حريف و نيز ممانعت از گل زدن تيم مقابل‬
‫است‪.‬‬
‫ابعاد زمين بسكتبال ‪ 28‬متر طول و ‪ 15‬متر‬
‫عرض مي باشد‪ ،‬عرض خطوط زمين ‪5‬‬
‫سانتيمتر است و به گونه اي رسم مي شود كه‬
‫كامال" قابل رو يت با شد‪.‬‬

:‫مهارتهاي پايه اي بسكتبال‬
(Body Balance) ‫تعادل يا توازن‬
(Ball Handing) ‫شيوهء نگهداري توپ‬
(Receiving and Passing) ‫پاس دادن و دريافت پاس‬
(Dribbling) ‫دريبل‬
(Shooting) ‫شوت‬
(Pivot) ‫چرخش‬
(Rebounding) ‫توپگيري از روي سبد يا ريباند‬
(Faking and Foot work) ‫فريب دادن وكار پا‬
(Chang of direction, Change of pace) ‫تغيير مسير و سرعت‬
(Screening) ‫سد كردن‬













‫شوت‪:‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬

‫در بسکتبال پرتاب توپ در حالتی که دست باالی‬
‫آرنج قرار گيرد‪ ،‬شوت نامیده می شود‪.‬‬
‫در زمان آموزش شوت‪ ،‬به ورزشکار توصیه می شود که به منظور اجرای‬
‫مطلوب مهارت‪ ،‬به ‪ 4‬ویژگی زیر توجه کامل داشته باشد‪:‬‬
‫تعادل‬
‫نگاه به هدف‬
‫قرارگيری آرنج دقیقا" زیر توپ‬
‫قرار گرفتن روبروی هدف و توجه کردن به ادامه حرکت‬

‫شوت جفت‪:‬‬

‫‪‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫امروزه شوت جفت رايجترين شوت در بسكتبال است‪.‬‬
‫وجه تمایز آن با سایر شوتها‪ ،‬جدا شدن از زمين و رها‬
‫کردن توپ درست قبل از رسیدن شوت کننده به اوج‬
‫پرش می باشد‪ .‬شوت جفت در پاسخ به نیاز برای کاهش‬
‫فاصله تا سبد توسعه یافته است‪.‬‬

‫شوت جفت دارای اهمیت است‪ ،‬به خاطر‪:‬‬

‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬
‫‪.5‬‬
‫‪.6‬‬

‫درگيری کمتر با بازیکنان حریف‬
‫مشکل بودن دفاع کردن از شوت جفت‬
‫سریع بودن‬
‫صرف انرژی کمتر‬
‫امکان کسب امتیاز از فواصل مختلف‬
‫غير قابل پیش بینی بودن زمان و جهت پریدن‬

‫‪ ‬آمار ثبت شده از مسابقات مختلف‪ ،‬نيز هر چه‬
‫بیشتر بر اهمیت این شوت تاکید می کنند‪:‬‬
‫‪ ALLSEN ‬در سال ‪ 1967‬دریافت که ‪ %67‬از نمونه ‪ 3180‬تالش گل ثبت‬
‫شده توسط ‪ ،NBA‬شوتهای جفت ‪ 2‬و ‪ 3‬امتیازی بوده است‪.‬‬
‫‪ ‬بر طبق آمار بازیهای بسکتبال جهان در سال ‪ ،1985‬درصد شوتهای جفت ‪3‬‬
‫امتیازی در دو گروه زنان و مردان بسیار باال بود؛ به گونه ای که در گروه‬
‫مردان درصد شوتهای جفت ‪ %47‬و در گروه زنان ‪ %34‬بود‪.‬‬
‫‪ ‬آمار مسابقات بسکتبال غرب آسیا نيز نشان می دهد که تیمهای برتر‪،‬‬
‫درصد شوتهای جفت ‪ 3‬امتیازی موفق بیشتری داشته اند‪.‬‬

‫نحوهء اجرا‪:‬‬

‫‪‬‬

‫پرش عمودی توپ را با‬
‫برای اجرای این مهارت ورزشکار باید‪ ،‬همزمان با یک ً‬
‫قوس ی بلند به طرف سبد پرتاب کند‪ .‬بدلیل فاصله نسبتا زیاد بازیکن از سبد‬
‫(پشت منطقه ‪ 3‬امتیازی) رساندن توپ به سبد تنها با استفاده از نيروی دستها‬
‫کار سختی است‪ .‬به همين دلیل بازیکن با خم کردن زانوها و سپس انجام یک‬
‫پرش عمودی نيرو را از پاها به دست پرتاب منتقل می کند‪ .‬و باعث می شود که‬
‫فرد بتواند توپ را به مسافت دورتری پرتاب کند‪.‬‬

‫‪ ‬نیازی نیست که بازیکن پرش بسیار بلندی انجام دهد زیرا‬
‫عالوه بر وارد کردن نيروی کافی به توپ‪ ،‬پرتاب توپ باید با‬
‫دقت باالیی همراه باشد تا به کسب امتیاز منجر شود‪ .‬پرش‬
‫اضافی بازیکن با کاهش دقت پرتاب او همراه می شود‪.‬‬

‫‪‬‬

‫بازیکن باید توپ را با قوس ی مناسب ( زاویه پرتاب مناسب ) به سمت سبد‬
‫پرتاب کند‪ .‬برای این منظورفرد توپ را از بين شانه ها و گوشها تا اندازه ای‬
‫باال می آورد که بتواند هدف (سبد) را از زیرآن مشاهده کند‪ .‬بهتر است که‬
‫دست پرتاب بازیکن نيرو را به زیر مرکز ثقل توپ وارد کند‪ ،‬تا توپ همراه با‬
‫یک چرخش زیرین )‪ (under spine‬به طرف سبد پرتاب شود‪ .‬آخرین‬
‫نقطه ای از دست بازیکن که با توپ تماس پیدا میکند‪ ،‬نوک انگشت میانه‬
‫دست پرتاب می باشد‪.‬‬

‫مراحل اجرای حرکت ‪:‬‬
‫‪ .1‬مرحلهء آمادگی‬
‫‪ .2‬مرحلهء پرتاب‬
‫‪ .3‬مرحلهء پس از پرتاب‬
‫)‪(3‬‬

‫)‪(2‬‬

‫)‪(1‬‬



Preparatory phase

‫چگونگی وضعیت مفاصل و‬
‫اندامها ‪:‬‬

‫‪ ‬فاصله پاها به اندازه عرض شانه و همراه با‬
‫اندکی اورشن مچ پا‬
‫‪ ‬به ميزان کمی دورس ي فلكشن مچ پا‬
‫‪ ‬فلکشن زانو (با انقباض اکسنتریک عضالت‬
‫بازکننده زانو)‬
‫‪ ‬فلکشن ران (با انقباض اکسنتریک عضالت‬
‫بازکننده ران)‬
‫‪ ‬به ميزان کمی فلکشن تنه‬

‫‪ ‬فلکشن آرنج ( در هردو دست)‬
‫‪ ‬فلکشن بازو ( در هردو دست)‬
‫‪ ‬پرونیشن ساعد (در دست پرتاب کننده)‬
‫‪ ‬حالت خنثی در ساعد دست راهنما (با انقباض استاتیک عضالت ساعد)‬
‫‪ ‬هایپراکستنشن مچ (در دست پرتاب کننده)‬
‫‪ ‬حالت خنثی در مچ دست راهنما (با انقباض استاتیک عضالت مچ دست)‬
‫‪ ‬آبداکشن انگشتان‬
‫‪ ‬اکستنشن شست‬
‫‪ ‬فلکشن انگشتان (با انقباض استاتیک عضالت انگشتان)‬

‫عضالت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫فلکشن زانو‬

‫چهارسررانی‬

‫‪--------‬‬

‫همسترینگ‬

‫پهن خارجی و پهن میانی‬
‫نیروهای داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫‪----------‬‬

‫فلکشن ران‬

‫راست قدامی‪ -‬خیاطه‪-‬‬
‫کشنده پهن نیام‪ -‬شانه ای‬

‫نزدیک کننده دراز و‬
‫کوتاه‪ -‬راست داخلی‬

‫همسترینگ‬

‫کشنده پهن نیام و شانه ای‬
‫دور شدن و نزدیک شدن ران را‬
‫خنثی میکنند‬

‫عضالت شکمی و‬
‫بازکننده های ستون‬
‫فقرات برای ثابت کردن‬
‫لگن‬

‫فلکشن بازو‬

‫بخش قدامی دلتوئید‪-‬بخش‬
‫ترقوه ای سینه ای بزرگ‬

‫غرابی بازویی‬

‫فلکشن آرنج‬

‫دوسر بازویی‪ -‬بازویی قدامی‪-‬‬
‫بازویی زنداعالیی‬

‫‪--------‬‬

‫پرونیشن‬
‫ساعد‬

‫مربع درون گرداننده‪-‬‬
‫درون گرداننده مدور‬

‫بازویی‪-‬زنداعالیی‬

‫سوپینیتورها‬

‫اکستنشن‬
‫مچ‬

‫باز کننده مچ دستی بلند و‬
‫کوتاه‬

‫بازکننده مشترک‬
‫انگشتان و بازکننده‬
‫درازشست‬

‫خم کننده های مچ‬

‫وضعیت‬

‫پشتی بزرگ‬
‫گرد بزرگ‬
‫سه سر بازویی‬
‫سه گوش آرنجی‬

‫تحت خاری و گردکوچک‬
‫چرخش داخلی دالی قدامی و‬
‫سینه ای بزرگ را خنثی میکنند‬

‫ذوزنقه و تحت‬
‫ترقوه ای‬

‫پرونیتورها حرکت‬
‫سوپینیشن دوسر را خنثی‬
‫میکنند‬

‫‪---------‬‬

‫سه سرو سه گوش آرنجی تمایل‬
‫به خم کردن درون گرداننده‬
‫مدور را خنثی می کنند‬

‫‪----------‬‬

‫‪------‬‬

‫‪----------‬‬

Throw

phase

‫‪ ‬چگونگی وضعیت مفاصل و اندامها ‪:‬‬
‫‪ ‬حرکات دست پرتاب ‪:‬‬
‫‪ .1‬فلکشن بازو‬
‫‪ .2‬هایپرفلکشن مچ دست‬
‫‪ .3‬اکستنشن آرنج‬
‫‪ .4‬اکستنشن مچ و پرونیشن ساعد‬
‫(حفظ حالت)‬

‫‪ ‬حرکات دست راهنما‪:‬‬
‫‪ .1‬اکستنشن آرنج‬
‫‪ .2‬فلکشن بازو‬

‫‪ ‬حرکات پا‪:‬‬

‫‪ .1‬پلنتارفلکشن مچ پا‬
‫‪ .2‬اکستنشن زانو‬
‫‪ .3‬اکستنشن ران‬
‫‪ .4‬فلکشن انگشتان پا‬

‫عضالت درگير در مرحله پرتاب (اندام فوقانی)‬
‫عضالت‬
‫وضعیت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫بخش قدامی دلتوئید‪-‬‬
‫بخش ترقوه ای سینه‬
‫ای بزرگ‬

‫غرابی بازویی‬

‫پشتی بزرگ‬

‫تحت خاری و گرد کوچک‬
‫چرخش داخلی دالی‬
‫قدامی و سینه ای بزرگ‬
‫را خنثی میکنند‬

‫اکستنشن آرنج‬

‫سه سر بازویی‬

‫سه گوش آرنجی‬

‫دوسر‪ -‬بازویی قدامی‪-‬‬
‫بازویی زند اعالیی‬

‫‪----------‬‬

‫سینه ای بزرگ (بخش‬
‫جناغی) و پشتی بزرگ‬
‫چرخش داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫فلکشن مچ‬

‫زنداسفلی قدامی‪-‬‬
‫زنداعالیی قدامی‪-‬‬

‫تاکننده درازشست‪-‬‬
‫دورکننده درازشست‬
‫تاکننده عمقی و سطحی‬
‫انگشتان‬

‫بازکننده های مچ‬
‫دست‬

‫بازکننده های مچ دست از‬
‫خم شدن انگشتان‬
‫جلوگیری میکنند‬

‫‪--------‬‬

‫سینه ای کوچک‪-‬‬
‫تحت ترقوه ای‪-‬‬
‫ذوزنقه ‪4‬‬

‫دندانه ای بزرگ عمل‬
‫نزدیک کننده گی متوازی‬
‫االضالع و ذوزنقه را خنثی‬
‫میکند‬

‫فلکشن بازو‬

‫کشش باالیی‬
‫کتف‬
‫چرخش باالیی‬
‫کتف‬

‫کف دستی طویل‬

‫گوشه ای‪ -‬ذوزنقه‬
‫(‪1‬و‪-)2‬متوازی‬
‫االضالع‬
‫ذوزنقه (‪2‬و‪-)4‬‬
‫دندانه ای قدامی‬

‫جناغی‪-‬چنبری‬

‫پستانی‬
‫‪----------‬‬

‫متوازی االضالع‪-‬‬
‫سینه ای کوچک‬

‫‪----------‬‬

‫ذوزنقه و تحت‬
‫ترقوه ای‬

‫‪----------‬‬

‫‪----------‬‬

‫عضالت درگير در مرحله پرتاب (اندام تحتانی)‬
‫عضالت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫وضعیت‬
‫اکستنشن زانو‬

‫چهارسررانی‬

‫همسترینگ‪-‬‬

‫اکستنشن ران‬

‫سرینی بزرگ‬

‫پالنتارفلکشن‬
‫مچ پا‬

‫دوقلو –نعلی‪-‬‬
‫نازک نئ بلند‬

‫فلکشن‬
‫انگشتان‬

‫تاکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬‬
‫تاکننده بلند شست‬

‫‪---------‬‬

‫همسترینگ‬

‫پهن خارجی وپهن میانی‬
‫نیروهای داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫عضالت شکمی ثابت‬
‫کننده لگن در برابر‬
‫کشش عضله راست‬
‫رانی میباشند‬

‫‪-----------‬‬

‫چهارسررانی‬

‫‪------------‬‬

‫عضالت شکمی و‬
‫بازکننده های‬
‫ستون فقرات برای‬
‫ثابت کردن لگن‬

‫ساقی خلفی‪-‬نازک نئ‬
‫کوتاه‪-‬تاکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬تاکننده‬
‫بلند انگشت شست‬

‫ساقی قدامی‪-‬‬
‫نازک نئ طرف‬
‫بازکننده بلند‬
‫انگشتان‬

‫نازک نئ بلند و کوتاه از‬
‫یک طرف و ساقی خلفی از‬
‫طرف دیگر کشش یکدیگر‬
‫را درتمایل پا به سمت‬
‫خارج و داخل خنثی‬
‫میکنند‬

‫‪---------‬‬

‫بین استخوانی کف‬
‫پائی‬

‫بازکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬‬
‫بازکننده بلند‬
‫شست‬

‫‪-----------‬‬

‫‪----------‬‬

Recovery

phase

‫‪ ‬اين مرحله از زماني شروع مي شود كه شوت كننده‬
‫پس از پرش عمودي و پرتاب توپ به طرف زمين‬
‫سقوط مي كند‪ .‬درآخرين لحظهء پرتاب (فلكشن‬
‫مچ دست پرتاب كننده) دست راهنما از توپ جدا‬
‫شده و با اكستنشن بازو به طرف پايين حركت مي‬
‫كند‪ .‬پس از رها شدن توپ‪ ،‬دست پرتاب كننده با‬
‫برگشت از حالت فلكشن مچ‪ ،‬همراه با اكستنشن‬
‫بازو به پايين مي افتد‪.‬‬
‫‪ ‬براي كاهش فشار ناش ي از سقوط در لحظهء‬
‫رسيدن به زمين فرد زانوها را خم مي كند و به‬
‫وضعيت تعادلي اوليه بر مي گردد‪.‬‬

‫تجزیهء و تحلیل بیومکانیکی شوت جفت‬

‫اهمیت علم بیومکانیک‬
‫‪ ‬امروز هیچ کس حتی کسانی که فقط ورزش را بخاطر ورزش نه بخاطراهداف‬
‫قهرمانی در رقابتهای رسمی انجام می دهند‪ .‬نمی توانند منکر‬
‫‪ ‬ارزش روش های علمی در باال بردن سطح تکنیک‪ ،‬تاکتیک و بطورکلی کیفیت تیم ها‬
‫در هر نوع ورزش ی باشند‪.‬‬
‫‪ ‬در بسکتبال‪ ،‬اجرای صحیح مهارت ها وابسته به رعایت اصول و‬
‫قوانين علمی متکی بر اصول مکانیکی و بیو مکانیکی است‪.‬‬
‫‪ ‬دقت و سرعت نيز از عواملی هستند که در این رشته نقش مهمی ایفاء می کنند‪.‬‬

‫‪ ‬علم بیومکانیک علمی است که نیروهای داخلی و خارجی‬
‫اثر گذار بر بدن انسان را مورد مطالعه قرار داده و اثرات‬
‫حاصل را بررس ی می کند‪.‬‬
‫‪‬‬

‫علم مذکور در دو حوزهء کینماتیک وکینتیکقابل مطالعه است‪:‬‬

‫_در کینماتیک‬
‫حرکت جسم بدون در نظر گرفتن علت بوجود آورنده (به طور مشخص تر‬
‫پارامترهای فضایی و زمانی)‬
‫_در کینتیک‬
‫علت بوجود آورنده حرکت (عمدتا" عامل نيرو) را مورد مطالعه قرار می‬
‫دهد‪.‬‬

‫‪‬‬

‫در تحلیل بیومکانیکی با شناسایی عناصر اصلی در اجرای مهارت‬
‫به کشف راهبردهای مفید با هدف تاثير پذیر نمودن اجرا تاکید‬
‫می شود‪ .‬همچنين به منظور دستیابی به مدارج باالی کیفیت در‬
‫اجرای صحیح و یا اصالح اجرای حرکت‪ ،‬توجه به فاکتورهای‬
‫کینماتیکی و کینتیکی در کنار اجرای صحیح و مناسب مهارت‬
‫ورزش ی برای مربیان نقش مهم و حیاتی پیدا نموده است‪ ،‬با بهره‬
‫گيری از نتایج بررس ی های بیومکانیکی مربیان می توانند با هدایت‬
‫و پرورش ورزشکاران نخبه و قهرمان به موفقیت های چشمگيری‬
‫نائل شوند‪.‬‬

‫قانون اول نیوتن‪:‬‬

‫‪ ‬اگر به جسمی نيرویی وارد نشود و یا برایند نيروهای وارد‬
‫به جسم برابر صفر شوند‪ .‬جسم در حال سکون باقی‬
‫می ماند و یا تمایل به حفظ حالت اولیه خود دارد‪.‬‬
‫‪ ‬بنابراین تا هنگامیکه نيرویی از طرف عضالت فرد‬
‫پرتاب کننده به توپ وارد نشود‪ ،‬توپ در حالت سکون باقی خواهد ماند‪ .‬از طرف دیگر پس از‬
‫اعمال نيرو توسط بازیکن و پرتاب توپ اگر نيروهای بازدارنده (جاذبه ‪ ،‬مقاومت هوا و ‪)...‬‬
‫وارد عمل نشوند‪ ،‬توپ تمایل دارد که به حرکت رو به باالی خود ادامه دهد‪.‬‬

‫قانون دوم نیوتن‪:‬‬

‫‪a = F/m‬‬

‫‪ ‬شتابی که توپ پس از جدا شدن از دست بازیکن به خود می گيرد‪ ،‬با نيرویی که فرد وارد می‬
‫کند نسبت مستقیم و با جرم توپ نسبت عکس دارد‪.‬‬
‫‪ ‬بنابراین به دلیل ثابت بودن جرم توپ‪ ،‬برای افزایش شتاب و درنیجه افزایش سرعت باید‬
‫نيرو را افزایش داد‪.‬‬

‫قانون سوم نیوتن‪:‬‬
‫‪ ‬هر عملی را عکس العملی است هم اندازه و در جهت مخالف‪ .‬در هنگامی که فرد‬
‫برای انجام پرش عمودی پاهای خود را به زمين می فشارد (به زمين نيرو وارد می‬
‫کند) نيرویی از طرف زمين به فرد وارد می شود که به انجام پرش فرد کمک میکند‪.‬‬

‫تبدیل انرژی پتانسیل به انرژی جنبش ی‪:‬‬
‫‪ ‬فرد پرتاب کننده برای اجرای پرش عمودی زانوها را خم کرده و تنه را اندکی به جلو‬
‫متمایل می کند‪ .‬با این کار در واقع فرد همانند یک فنر جمع شده انرژی پتانسیل را‬
‫در بدن خود ذخيره کرده سپس با بازکردن زانوها و تنه و کشیدن دستها به باال‬
‫همانند فنری که باز می شود‪ ،‬این انرژی پتانسیل را به انرژی جنبش ی تبدیل میکند‬
‫و پرش عمودی را انجام می دهد‪.‬‬

‫‪ ‬قوانين مربوط به پرتابه‪:‬‬
‫‪ ‬زاویه پرتاب‪:‬‬
‫طبق تحقیقات انجام‬
‫شده بهترین زاویه‬
‫پرتاب برای شوت جفت‬
‫در بسکتبال در‬
‫دامنه ‪ 50‬تا ‪ 55‬درجه‬
‫می باشد که به ارتفاع‬
‫قد بازیکن بستگی دارد‪.‬‬

‫‪ ‬قوانين مربوط به‬
‫‪:‬‬
‫پرتابه‬
‫زاویهء پرتاب‪:‬‬
‫‪‬‬

‫طبق تحقیقات انجام شده بهترین زاویه تاب برای شوت جفت در‬
‫بسکتبال در دامنه ‪ 50‬تا ‪ 55‬درجه می باشد که به ارتفاع قد‬
‫بازیکن بستگی دارد‪.‬‬

‫‪ ‬سرعت پرتاب‪:‬‬
‫‪V sina = d / t‬‬

‫طبق فرمول با توجه به فاصله بازیکن از سبد تعیين‬
‫می شود‪.‬‬
‫*نکته مهم این است که سرعت مناسب باید همراه با‬
‫دقت باال انتخاب شود‪*.‬‬

‫نيروهای بازدارنده‪:‬‬

‫نيروی جاذبه زمين‪:‬‬

‫نيروی مقاومت هوا‪:‬‬

‫این نيرو با حرکت رو به باالی فرد در‬
‫هنگام پرش و با حرکت رو به باالی‬
‫توپ در هنگام پرتاب‬
‫مخالفت می کند‪.‬‬

‫این نيرو با حرکت رو به جلوی‬
‫توپ (حرکت افقی )‬
‫مخالفت می کند‪.‬‬

‫‪ ‬مرکز ثقل و تعادل‪:‬‬
‫َ‬
‫در مورد توپ نيروی وارد شده توسط دست بازیکن‪ ،‬تقریبا به پایين تر از مرکز ثقل وارد می شود‪،‬‬
‫که به دلیل دادن قوس به مسير حرکت توپ می باشد‪.‬‬
‫در مورد بازیکن فرد با باز کردن پاها به اندازه عرض شانه‪ ،‬سطح اتکای خود را افزایش داده و با‬
‫خم کردن زانوها مرکز ثقلش را پایين می آورد‪ .‬که هر دو کار باعث افزایش تعادل و در نتیجه‬
‫افزایش دقت پرتاب می شوند‪.‬‬

‫با آرزوی موفقیت برای شما‬


Slide 18

‫بسم اهلل الرحمن الرحیم‬

‫گرد آورنده ‪ :‬سرگروه تربیت بدنی آبیک‬
‫مصطفی قاسمیفرد‬

‫تاریخچه بسکتبال‬
‫‪‬‬

‫زادگاه بازی بسکتبال آمریکاست‪ .‬این بازی‬
‫در اوایل پاییز سال ‪ 1891‬میالدی توسط‬
‫شخص ی به نام جیمز نای اسمیت پایه‬
‫ریزی و ابداع شد‪ .‬اما‪ ،‬از قرن ها پیش در‬
‫میان ساکنان نقاط مختلف قاره آمریکا‪،‬‬
‫به ویژه آمریکای مرکزی و جنوبی انواعی از‬
‫بازی و مسابقه رایج بوده که کم و بیش‬
‫به بسکتبال شباهت داشته است‪.‬‬

‫سابقهء تاریخی‬
‫‪‬‬

‫در کشور آرژانتین‪ ،‬نوعی بازی سنتی و قدیمی در میان گله دار ها متداول‬
‫است که آن را (پاتو ‪ ) PATO‬می نامند‪ .‬در این بازی‪ ،‬دو تیم سوار بر اسب در میدانی وسیع به‬
‫تاخت و تاز می پردازند و هر تیم کوشش می کند‬
‫توپی را که شش حلقه (مانند دستگیره) بر بدنه آن هست‪ ،‬با پرتاب کردن و‬
‫پاس دادن به یاران خودی‪ ،‬به آن سوی میدان برساند و از حلقه و توری‬
‫سبدی که در انتهای میدان بر روی ستونی چوبی نصب شده‪ ،‬عبور دهد‪ .‬این‬
‫بازی تا حدی شبیه بسکتبال است‪ .‬اما شباهت بازی پوک تاپوک با ورزش‬
‫بسکتبال بیش از پیش است‪ .‬پوک تاپوک‪ ،‬در میان اقوام متمدن قارهء‬
‫آمریکای جنوبی و مرکزی رواج بسیار داشت‪ ،‬به ویژه اقوام مایا و تولتک (در‬
‫ناحیه مکزیک کنونی) این بازی را که با توپ و حلقه های ثابت در میدانی‬
‫وسیع انجام می شد‪ ،‬با عالقه و هیجان زیادی برگزار می کردند ‪.‬‬

‫‪BASKETBALL:‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫هر تيم از ‪ 12‬بازيكن تشكيل مي شود كه ‪ 5‬نفر‬
‫بازيكن اصلي و ‪ 7‬نفر ذخيره هستند‪ .‬تعداد‬
‫همراهان نيز ‪ 7‬نفر است‪ ،‬كه شامل‬
‫سرپرست‪ ،‬مربي‪ ،‬كمك مربي‪ ،‬پزشك‪،‬‬
‫ماساژور‪ ،‬مترجم و آمارگير است‪.‬‬
‫هدف هر دو تيم گذراندن توپ از حلقهء‬
‫حريف و نيز ممانعت از گل زدن تيم مقابل‬
‫است‪.‬‬
‫ابعاد زمين بسكتبال ‪ 28‬متر طول و ‪ 15‬متر‬
‫عرض مي باشد‪ ،‬عرض خطوط زمين ‪5‬‬
‫سانتيمتر است و به گونه اي رسم مي شود كه‬
‫كامال" قابل رو يت با شد‪.‬‬

:‫مهارتهاي پايه اي بسكتبال‬
(Body Balance) ‫تعادل يا توازن‬
(Ball Handing) ‫شيوهء نگهداري توپ‬
(Receiving and Passing) ‫پاس دادن و دريافت پاس‬
(Dribbling) ‫دريبل‬
(Shooting) ‫شوت‬
(Pivot) ‫چرخش‬
(Rebounding) ‫توپگيري از روي سبد يا ريباند‬
(Faking and Foot work) ‫فريب دادن وكار پا‬
(Chang of direction, Change of pace) ‫تغيير مسير و سرعت‬
(Screening) ‫سد كردن‬













‫شوت‪:‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬

‫در بسکتبال پرتاب توپ در حالتی که دست باالی‬
‫آرنج قرار گيرد‪ ،‬شوت نامیده می شود‪.‬‬
‫در زمان آموزش شوت‪ ،‬به ورزشکار توصیه می شود که به منظور اجرای‬
‫مطلوب مهارت‪ ،‬به ‪ 4‬ویژگی زیر توجه کامل داشته باشد‪:‬‬
‫تعادل‬
‫نگاه به هدف‬
‫قرارگيری آرنج دقیقا" زیر توپ‬
‫قرار گرفتن روبروی هدف و توجه کردن به ادامه حرکت‬

‫شوت جفت‪:‬‬

‫‪‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫امروزه شوت جفت رايجترين شوت در بسكتبال است‪.‬‬
‫وجه تمایز آن با سایر شوتها‪ ،‬جدا شدن از زمين و رها‬
‫کردن توپ درست قبل از رسیدن شوت کننده به اوج‬
‫پرش می باشد‪ .‬شوت جفت در پاسخ به نیاز برای کاهش‬
‫فاصله تا سبد توسعه یافته است‪.‬‬

‫شوت جفت دارای اهمیت است‪ ،‬به خاطر‪:‬‬

‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬
‫‪.5‬‬
‫‪.6‬‬

‫درگيری کمتر با بازیکنان حریف‬
‫مشکل بودن دفاع کردن از شوت جفت‬
‫سریع بودن‬
‫صرف انرژی کمتر‬
‫امکان کسب امتیاز از فواصل مختلف‬
‫غير قابل پیش بینی بودن زمان و جهت پریدن‬

‫‪ ‬آمار ثبت شده از مسابقات مختلف‪ ،‬نيز هر چه‬
‫بیشتر بر اهمیت این شوت تاکید می کنند‪:‬‬
‫‪ ALLSEN ‬در سال ‪ 1967‬دریافت که ‪ %67‬از نمونه ‪ 3180‬تالش گل ثبت‬
‫شده توسط ‪ ،NBA‬شوتهای جفت ‪ 2‬و ‪ 3‬امتیازی بوده است‪.‬‬
‫‪ ‬بر طبق آمار بازیهای بسکتبال جهان در سال ‪ ،1985‬درصد شوتهای جفت ‪3‬‬
‫امتیازی در دو گروه زنان و مردان بسیار باال بود؛ به گونه ای که در گروه‬
‫مردان درصد شوتهای جفت ‪ %47‬و در گروه زنان ‪ %34‬بود‪.‬‬
‫‪ ‬آمار مسابقات بسکتبال غرب آسیا نيز نشان می دهد که تیمهای برتر‪،‬‬
‫درصد شوتهای جفت ‪ 3‬امتیازی موفق بیشتری داشته اند‪.‬‬

‫نحوهء اجرا‪:‬‬

‫‪‬‬

‫پرش عمودی توپ را با‬
‫برای اجرای این مهارت ورزشکار باید‪ ،‬همزمان با یک ً‬
‫قوس ی بلند به طرف سبد پرتاب کند‪ .‬بدلیل فاصله نسبتا زیاد بازیکن از سبد‬
‫(پشت منطقه ‪ 3‬امتیازی) رساندن توپ به سبد تنها با استفاده از نيروی دستها‬
‫کار سختی است‪ .‬به همين دلیل بازیکن با خم کردن زانوها و سپس انجام یک‬
‫پرش عمودی نيرو را از پاها به دست پرتاب منتقل می کند‪ .‬و باعث می شود که‬
‫فرد بتواند توپ را به مسافت دورتری پرتاب کند‪.‬‬

‫‪ ‬نیازی نیست که بازیکن پرش بسیار بلندی انجام دهد زیرا‬
‫عالوه بر وارد کردن نيروی کافی به توپ‪ ،‬پرتاب توپ باید با‬
‫دقت باالیی همراه باشد تا به کسب امتیاز منجر شود‪ .‬پرش‬
‫اضافی بازیکن با کاهش دقت پرتاب او همراه می شود‪.‬‬

‫‪‬‬

‫بازیکن باید توپ را با قوس ی مناسب ( زاویه پرتاب مناسب ) به سمت سبد‬
‫پرتاب کند‪ .‬برای این منظورفرد توپ را از بين شانه ها و گوشها تا اندازه ای‬
‫باال می آورد که بتواند هدف (سبد) را از زیرآن مشاهده کند‪ .‬بهتر است که‬
‫دست پرتاب بازیکن نيرو را به زیر مرکز ثقل توپ وارد کند‪ ،‬تا توپ همراه با‬
‫یک چرخش زیرین )‪ (under spine‬به طرف سبد پرتاب شود‪ .‬آخرین‬
‫نقطه ای از دست بازیکن که با توپ تماس پیدا میکند‪ ،‬نوک انگشت میانه‬
‫دست پرتاب می باشد‪.‬‬

‫مراحل اجرای حرکت ‪:‬‬
‫‪ .1‬مرحلهء آمادگی‬
‫‪ .2‬مرحلهء پرتاب‬
‫‪ .3‬مرحلهء پس از پرتاب‬
‫)‪(3‬‬

‫)‪(2‬‬

‫)‪(1‬‬



Preparatory phase

‫چگونگی وضعیت مفاصل و‬
‫اندامها ‪:‬‬

‫‪ ‬فاصله پاها به اندازه عرض شانه و همراه با‬
‫اندکی اورشن مچ پا‬
‫‪ ‬به ميزان کمی دورس ي فلكشن مچ پا‬
‫‪ ‬فلکشن زانو (با انقباض اکسنتریک عضالت‬
‫بازکننده زانو)‬
‫‪ ‬فلکشن ران (با انقباض اکسنتریک عضالت‬
‫بازکننده ران)‬
‫‪ ‬به ميزان کمی فلکشن تنه‬

‫‪ ‬فلکشن آرنج ( در هردو دست)‬
‫‪ ‬فلکشن بازو ( در هردو دست)‬
‫‪ ‬پرونیشن ساعد (در دست پرتاب کننده)‬
‫‪ ‬حالت خنثی در ساعد دست راهنما (با انقباض استاتیک عضالت ساعد)‬
‫‪ ‬هایپراکستنشن مچ (در دست پرتاب کننده)‬
‫‪ ‬حالت خنثی در مچ دست راهنما (با انقباض استاتیک عضالت مچ دست)‬
‫‪ ‬آبداکشن انگشتان‬
‫‪ ‬اکستنشن شست‬
‫‪ ‬فلکشن انگشتان (با انقباض استاتیک عضالت انگشتان)‬

‫عضالت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫فلکشن زانو‬

‫چهارسررانی‬

‫‪--------‬‬

‫همسترینگ‬

‫پهن خارجی و پهن میانی‬
‫نیروهای داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫‪----------‬‬

‫فلکشن ران‬

‫راست قدامی‪ -‬خیاطه‪-‬‬
‫کشنده پهن نیام‪ -‬شانه ای‬

‫نزدیک کننده دراز و‬
‫کوتاه‪ -‬راست داخلی‬

‫همسترینگ‬

‫کشنده پهن نیام و شانه ای‬
‫دور شدن و نزدیک شدن ران را‬
‫خنثی میکنند‬

‫عضالت شکمی و‬
‫بازکننده های ستون‬
‫فقرات برای ثابت کردن‬
‫لگن‬

‫فلکشن بازو‬

‫بخش قدامی دلتوئید‪-‬بخش‬
‫ترقوه ای سینه ای بزرگ‬

‫غرابی بازویی‬

‫فلکشن آرنج‬

‫دوسر بازویی‪ -‬بازویی قدامی‪-‬‬
‫بازویی زنداعالیی‬

‫‪--------‬‬

‫پرونیشن‬
‫ساعد‬

‫مربع درون گرداننده‪-‬‬
‫درون گرداننده مدور‬

‫بازویی‪-‬زنداعالیی‬

‫سوپینیتورها‬

‫اکستنشن‬
‫مچ‬

‫باز کننده مچ دستی بلند و‬
‫کوتاه‬

‫بازکننده مشترک‬
‫انگشتان و بازکننده‬
‫درازشست‬

‫خم کننده های مچ‬

‫وضعیت‬

‫پشتی بزرگ‬
‫گرد بزرگ‬
‫سه سر بازویی‬
‫سه گوش آرنجی‬

‫تحت خاری و گردکوچک‬
‫چرخش داخلی دالی قدامی و‬
‫سینه ای بزرگ را خنثی میکنند‬

‫ذوزنقه و تحت‬
‫ترقوه ای‬

‫پرونیتورها حرکت‬
‫سوپینیشن دوسر را خنثی‬
‫میکنند‬

‫‪---------‬‬

‫سه سرو سه گوش آرنجی تمایل‬
‫به خم کردن درون گرداننده‬
‫مدور را خنثی می کنند‬

‫‪----------‬‬

‫‪------‬‬

‫‪----------‬‬

Throw

phase

‫‪ ‬چگونگی وضعیت مفاصل و اندامها ‪:‬‬
‫‪ ‬حرکات دست پرتاب ‪:‬‬
‫‪ .1‬فلکشن بازو‬
‫‪ .2‬هایپرفلکشن مچ دست‬
‫‪ .3‬اکستنشن آرنج‬
‫‪ .4‬اکستنشن مچ و پرونیشن ساعد‬
‫(حفظ حالت)‬

‫‪ ‬حرکات دست راهنما‪:‬‬
‫‪ .1‬اکستنشن آرنج‬
‫‪ .2‬فلکشن بازو‬

‫‪ ‬حرکات پا‪:‬‬

‫‪ .1‬پلنتارفلکشن مچ پا‬
‫‪ .2‬اکستنشن زانو‬
‫‪ .3‬اکستنشن ران‬
‫‪ .4‬فلکشن انگشتان پا‬

‫عضالت درگير در مرحله پرتاب (اندام فوقانی)‬
‫عضالت‬
‫وضعیت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫بخش قدامی دلتوئید‪-‬‬
‫بخش ترقوه ای سینه‬
‫ای بزرگ‬

‫غرابی بازویی‬

‫پشتی بزرگ‬

‫تحت خاری و گرد کوچک‬
‫چرخش داخلی دالی‬
‫قدامی و سینه ای بزرگ‬
‫را خنثی میکنند‬

‫اکستنشن آرنج‬

‫سه سر بازویی‬

‫سه گوش آرنجی‬

‫دوسر‪ -‬بازویی قدامی‪-‬‬
‫بازویی زند اعالیی‬

‫‪----------‬‬

‫سینه ای بزرگ (بخش‬
‫جناغی) و پشتی بزرگ‬
‫چرخش داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫فلکشن مچ‬

‫زنداسفلی قدامی‪-‬‬
‫زنداعالیی قدامی‪-‬‬

‫تاکننده درازشست‪-‬‬
‫دورکننده درازشست‬
‫تاکننده عمقی و سطحی‬
‫انگشتان‬

‫بازکننده های مچ‬
‫دست‬

‫بازکننده های مچ دست از‬
‫خم شدن انگشتان‬
‫جلوگیری میکنند‬

‫‪--------‬‬

‫سینه ای کوچک‪-‬‬
‫تحت ترقوه ای‪-‬‬
‫ذوزنقه ‪4‬‬

‫دندانه ای بزرگ عمل‬
‫نزدیک کننده گی متوازی‬
‫االضالع و ذوزنقه را خنثی‬
‫میکند‬

‫فلکشن بازو‬

‫کشش باالیی‬
‫کتف‬
‫چرخش باالیی‬
‫کتف‬

‫کف دستی طویل‬

‫گوشه ای‪ -‬ذوزنقه‬
‫(‪1‬و‪-)2‬متوازی‬
‫االضالع‬
‫ذوزنقه (‪2‬و‪-)4‬‬
‫دندانه ای قدامی‬

‫جناغی‪-‬چنبری‬

‫پستانی‬
‫‪----------‬‬

‫متوازی االضالع‪-‬‬
‫سینه ای کوچک‬

‫‪----------‬‬

‫ذوزنقه و تحت‬
‫ترقوه ای‬

‫‪----------‬‬

‫‪----------‬‬

‫عضالت درگير در مرحله پرتاب (اندام تحتانی)‬
‫عضالت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫وضعیت‬
‫اکستنشن زانو‬

‫چهارسررانی‬

‫همسترینگ‪-‬‬

‫اکستنشن ران‬

‫سرینی بزرگ‬

‫پالنتارفلکشن‬
‫مچ پا‬

‫دوقلو –نعلی‪-‬‬
‫نازک نئ بلند‬

‫فلکشن‬
‫انگشتان‬

‫تاکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬‬
‫تاکننده بلند شست‬

‫‪---------‬‬

‫همسترینگ‬

‫پهن خارجی وپهن میانی‬
‫نیروهای داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫عضالت شکمی ثابت‬
‫کننده لگن در برابر‬
‫کشش عضله راست‬
‫رانی میباشند‬

‫‪-----------‬‬

‫چهارسررانی‬

‫‪------------‬‬

‫عضالت شکمی و‬
‫بازکننده های‬
‫ستون فقرات برای‬
‫ثابت کردن لگن‬

‫ساقی خلفی‪-‬نازک نئ‬
‫کوتاه‪-‬تاکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬تاکننده‬
‫بلند انگشت شست‬

‫ساقی قدامی‪-‬‬
‫نازک نئ طرف‬
‫بازکننده بلند‬
‫انگشتان‬

‫نازک نئ بلند و کوتاه از‬
‫یک طرف و ساقی خلفی از‬
‫طرف دیگر کشش یکدیگر‬
‫را درتمایل پا به سمت‬
‫خارج و داخل خنثی‬
‫میکنند‬

‫‪---------‬‬

‫بین استخوانی کف‬
‫پائی‬

‫بازکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬‬
‫بازکننده بلند‬
‫شست‬

‫‪-----------‬‬

‫‪----------‬‬

Recovery

phase

‫‪ ‬اين مرحله از زماني شروع مي شود كه شوت كننده‬
‫پس از پرش عمودي و پرتاب توپ به طرف زمين‬
‫سقوط مي كند‪ .‬درآخرين لحظهء پرتاب (فلكشن‬
‫مچ دست پرتاب كننده) دست راهنما از توپ جدا‬
‫شده و با اكستنشن بازو به طرف پايين حركت مي‬
‫كند‪ .‬پس از رها شدن توپ‪ ،‬دست پرتاب كننده با‬
‫برگشت از حالت فلكشن مچ‪ ،‬همراه با اكستنشن‬
‫بازو به پايين مي افتد‪.‬‬
‫‪ ‬براي كاهش فشار ناش ي از سقوط در لحظهء‬
‫رسيدن به زمين فرد زانوها را خم مي كند و به‬
‫وضعيت تعادلي اوليه بر مي گردد‪.‬‬

‫تجزیهء و تحلیل بیومکانیکی شوت جفت‬

‫اهمیت علم بیومکانیک‬
‫‪ ‬امروز هیچ کس حتی کسانی که فقط ورزش را بخاطر ورزش نه بخاطراهداف‬
‫قهرمانی در رقابتهای رسمی انجام می دهند‪ .‬نمی توانند منکر‬
‫‪ ‬ارزش روش های علمی در باال بردن سطح تکنیک‪ ،‬تاکتیک و بطورکلی کیفیت تیم ها‬
‫در هر نوع ورزش ی باشند‪.‬‬
‫‪ ‬در بسکتبال‪ ،‬اجرای صحیح مهارت ها وابسته به رعایت اصول و‬
‫قوانين علمی متکی بر اصول مکانیکی و بیو مکانیکی است‪.‬‬
‫‪ ‬دقت و سرعت نيز از عواملی هستند که در این رشته نقش مهمی ایفاء می کنند‪.‬‬

‫‪ ‬علم بیومکانیک علمی است که نیروهای داخلی و خارجی‬
‫اثر گذار بر بدن انسان را مورد مطالعه قرار داده و اثرات‬
‫حاصل را بررس ی می کند‪.‬‬
‫‪‬‬

‫علم مذکور در دو حوزهء کینماتیک وکینتیکقابل مطالعه است‪:‬‬

‫_در کینماتیک‬
‫حرکت جسم بدون در نظر گرفتن علت بوجود آورنده (به طور مشخص تر‬
‫پارامترهای فضایی و زمانی)‬
‫_در کینتیک‬
‫علت بوجود آورنده حرکت (عمدتا" عامل نيرو) را مورد مطالعه قرار می‬
‫دهد‪.‬‬

‫‪‬‬

‫در تحلیل بیومکانیکی با شناسایی عناصر اصلی در اجرای مهارت‬
‫به کشف راهبردهای مفید با هدف تاثير پذیر نمودن اجرا تاکید‬
‫می شود‪ .‬همچنين به منظور دستیابی به مدارج باالی کیفیت در‬
‫اجرای صحیح و یا اصالح اجرای حرکت‪ ،‬توجه به فاکتورهای‬
‫کینماتیکی و کینتیکی در کنار اجرای صحیح و مناسب مهارت‬
‫ورزش ی برای مربیان نقش مهم و حیاتی پیدا نموده است‪ ،‬با بهره‬
‫گيری از نتایج بررس ی های بیومکانیکی مربیان می توانند با هدایت‬
‫و پرورش ورزشکاران نخبه و قهرمان به موفقیت های چشمگيری‬
‫نائل شوند‪.‬‬

‫قانون اول نیوتن‪:‬‬

‫‪ ‬اگر به جسمی نيرویی وارد نشود و یا برایند نيروهای وارد‬
‫به جسم برابر صفر شوند‪ .‬جسم در حال سکون باقی‬
‫می ماند و یا تمایل به حفظ حالت اولیه خود دارد‪.‬‬
‫‪ ‬بنابراین تا هنگامیکه نيرویی از طرف عضالت فرد‬
‫پرتاب کننده به توپ وارد نشود‪ ،‬توپ در حالت سکون باقی خواهد ماند‪ .‬از طرف دیگر پس از‬
‫اعمال نيرو توسط بازیکن و پرتاب توپ اگر نيروهای بازدارنده (جاذبه ‪ ،‬مقاومت هوا و ‪)...‬‬
‫وارد عمل نشوند‪ ،‬توپ تمایل دارد که به حرکت رو به باالی خود ادامه دهد‪.‬‬

‫قانون دوم نیوتن‪:‬‬

‫‪a = F/m‬‬

‫‪ ‬شتابی که توپ پس از جدا شدن از دست بازیکن به خود می گيرد‪ ،‬با نيرویی که فرد وارد می‬
‫کند نسبت مستقیم و با جرم توپ نسبت عکس دارد‪.‬‬
‫‪ ‬بنابراین به دلیل ثابت بودن جرم توپ‪ ،‬برای افزایش شتاب و درنیجه افزایش سرعت باید‬
‫نيرو را افزایش داد‪.‬‬

‫قانون سوم نیوتن‪:‬‬
‫‪ ‬هر عملی را عکس العملی است هم اندازه و در جهت مخالف‪ .‬در هنگامی که فرد‬
‫برای انجام پرش عمودی پاهای خود را به زمين می فشارد (به زمين نيرو وارد می‬
‫کند) نيرویی از طرف زمين به فرد وارد می شود که به انجام پرش فرد کمک میکند‪.‬‬

‫تبدیل انرژی پتانسیل به انرژی جنبش ی‪:‬‬
‫‪ ‬فرد پرتاب کننده برای اجرای پرش عمودی زانوها را خم کرده و تنه را اندکی به جلو‬
‫متمایل می کند‪ .‬با این کار در واقع فرد همانند یک فنر جمع شده انرژی پتانسیل را‬
‫در بدن خود ذخيره کرده سپس با بازکردن زانوها و تنه و کشیدن دستها به باال‬
‫همانند فنری که باز می شود‪ ،‬این انرژی پتانسیل را به انرژی جنبش ی تبدیل میکند‬
‫و پرش عمودی را انجام می دهد‪.‬‬

‫‪ ‬قوانين مربوط به پرتابه‪:‬‬
‫‪ ‬زاویه پرتاب‪:‬‬
‫طبق تحقیقات انجام‬
‫شده بهترین زاویه‬
‫پرتاب برای شوت جفت‬
‫در بسکتبال در‬
‫دامنه ‪ 50‬تا ‪ 55‬درجه‬
‫می باشد که به ارتفاع‬
‫قد بازیکن بستگی دارد‪.‬‬

‫‪ ‬قوانين مربوط به‬
‫‪:‬‬
‫پرتابه‬
‫زاویهء پرتاب‪:‬‬
‫‪‬‬

‫طبق تحقیقات انجام شده بهترین زاویه تاب برای شوت جفت در‬
‫بسکتبال در دامنه ‪ 50‬تا ‪ 55‬درجه می باشد که به ارتفاع قد‬
‫بازیکن بستگی دارد‪.‬‬

‫‪ ‬سرعت پرتاب‪:‬‬
‫‪V sina = d / t‬‬

‫طبق فرمول با توجه به فاصله بازیکن از سبد تعیين‬
‫می شود‪.‬‬
‫*نکته مهم این است که سرعت مناسب باید همراه با‬
‫دقت باال انتخاب شود‪*.‬‬

‫نيروهای بازدارنده‪:‬‬

‫نيروی جاذبه زمين‪:‬‬

‫نيروی مقاومت هوا‪:‬‬

‫این نيرو با حرکت رو به باالی فرد در‬
‫هنگام پرش و با حرکت رو به باالی‬
‫توپ در هنگام پرتاب‬
‫مخالفت می کند‪.‬‬

‫این نيرو با حرکت رو به جلوی‬
‫توپ (حرکت افقی )‬
‫مخالفت می کند‪.‬‬

‫‪ ‬مرکز ثقل و تعادل‪:‬‬
‫َ‬
‫در مورد توپ نيروی وارد شده توسط دست بازیکن‪ ،‬تقریبا به پایين تر از مرکز ثقل وارد می شود‪،‬‬
‫که به دلیل دادن قوس به مسير حرکت توپ می باشد‪.‬‬
‫در مورد بازیکن فرد با باز کردن پاها به اندازه عرض شانه‪ ،‬سطح اتکای خود را افزایش داده و با‬
‫خم کردن زانوها مرکز ثقلش را پایين می آورد‪ .‬که هر دو کار باعث افزایش تعادل و در نتیجه‬
‫افزایش دقت پرتاب می شوند‪.‬‬

‫با آرزوی موفقیت برای شما‬


Slide 19

‫بسم اهلل الرحمن الرحیم‬

‫گرد آورنده ‪ :‬سرگروه تربیت بدنی آبیک‬
‫مصطفی قاسمیفرد‬

‫تاریخچه بسکتبال‬
‫‪‬‬

‫زادگاه بازی بسکتبال آمریکاست‪ .‬این بازی‬
‫در اوایل پاییز سال ‪ 1891‬میالدی توسط‬
‫شخص ی به نام جیمز نای اسمیت پایه‬
‫ریزی و ابداع شد‪ .‬اما‪ ،‬از قرن ها پیش در‬
‫میان ساکنان نقاط مختلف قاره آمریکا‪،‬‬
‫به ویژه آمریکای مرکزی و جنوبی انواعی از‬
‫بازی و مسابقه رایج بوده که کم و بیش‬
‫به بسکتبال شباهت داشته است‪.‬‬

‫سابقهء تاریخی‬
‫‪‬‬

‫در کشور آرژانتین‪ ،‬نوعی بازی سنتی و قدیمی در میان گله دار ها متداول‬
‫است که آن را (پاتو ‪ ) PATO‬می نامند‪ .‬در این بازی‪ ،‬دو تیم سوار بر اسب در میدانی وسیع به‬
‫تاخت و تاز می پردازند و هر تیم کوشش می کند‬
‫توپی را که شش حلقه (مانند دستگیره) بر بدنه آن هست‪ ،‬با پرتاب کردن و‬
‫پاس دادن به یاران خودی‪ ،‬به آن سوی میدان برساند و از حلقه و توری‬
‫سبدی که در انتهای میدان بر روی ستونی چوبی نصب شده‪ ،‬عبور دهد‪ .‬این‬
‫بازی تا حدی شبیه بسکتبال است‪ .‬اما شباهت بازی پوک تاپوک با ورزش‬
‫بسکتبال بیش از پیش است‪ .‬پوک تاپوک‪ ،‬در میان اقوام متمدن قارهء‬
‫آمریکای جنوبی و مرکزی رواج بسیار داشت‪ ،‬به ویژه اقوام مایا و تولتک (در‬
‫ناحیه مکزیک کنونی) این بازی را که با توپ و حلقه های ثابت در میدانی‬
‫وسیع انجام می شد‪ ،‬با عالقه و هیجان زیادی برگزار می کردند ‪.‬‬

‫‪BASKETBALL:‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫هر تيم از ‪ 12‬بازيكن تشكيل مي شود كه ‪ 5‬نفر‬
‫بازيكن اصلي و ‪ 7‬نفر ذخيره هستند‪ .‬تعداد‬
‫همراهان نيز ‪ 7‬نفر است‪ ،‬كه شامل‬
‫سرپرست‪ ،‬مربي‪ ،‬كمك مربي‪ ،‬پزشك‪،‬‬
‫ماساژور‪ ،‬مترجم و آمارگير است‪.‬‬
‫هدف هر دو تيم گذراندن توپ از حلقهء‬
‫حريف و نيز ممانعت از گل زدن تيم مقابل‬
‫است‪.‬‬
‫ابعاد زمين بسكتبال ‪ 28‬متر طول و ‪ 15‬متر‬
‫عرض مي باشد‪ ،‬عرض خطوط زمين ‪5‬‬
‫سانتيمتر است و به گونه اي رسم مي شود كه‬
‫كامال" قابل رو يت با شد‪.‬‬

:‫مهارتهاي پايه اي بسكتبال‬
(Body Balance) ‫تعادل يا توازن‬
(Ball Handing) ‫شيوهء نگهداري توپ‬
(Receiving and Passing) ‫پاس دادن و دريافت پاس‬
(Dribbling) ‫دريبل‬
(Shooting) ‫شوت‬
(Pivot) ‫چرخش‬
(Rebounding) ‫توپگيري از روي سبد يا ريباند‬
(Faking and Foot work) ‫فريب دادن وكار پا‬
(Chang of direction, Change of pace) ‫تغيير مسير و سرعت‬
(Screening) ‫سد كردن‬













‫شوت‪:‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬

‫در بسکتبال پرتاب توپ در حالتی که دست باالی‬
‫آرنج قرار گيرد‪ ،‬شوت نامیده می شود‪.‬‬
‫در زمان آموزش شوت‪ ،‬به ورزشکار توصیه می شود که به منظور اجرای‬
‫مطلوب مهارت‪ ،‬به ‪ 4‬ویژگی زیر توجه کامل داشته باشد‪:‬‬
‫تعادل‬
‫نگاه به هدف‬
‫قرارگيری آرنج دقیقا" زیر توپ‬
‫قرار گرفتن روبروی هدف و توجه کردن به ادامه حرکت‬

‫شوت جفت‪:‬‬

‫‪‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫امروزه شوت جفت رايجترين شوت در بسكتبال است‪.‬‬
‫وجه تمایز آن با سایر شوتها‪ ،‬جدا شدن از زمين و رها‬
‫کردن توپ درست قبل از رسیدن شوت کننده به اوج‬
‫پرش می باشد‪ .‬شوت جفت در پاسخ به نیاز برای کاهش‬
‫فاصله تا سبد توسعه یافته است‪.‬‬

‫شوت جفت دارای اهمیت است‪ ،‬به خاطر‪:‬‬

‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬
‫‪.5‬‬
‫‪.6‬‬

‫درگيری کمتر با بازیکنان حریف‬
‫مشکل بودن دفاع کردن از شوت جفت‬
‫سریع بودن‬
‫صرف انرژی کمتر‬
‫امکان کسب امتیاز از فواصل مختلف‬
‫غير قابل پیش بینی بودن زمان و جهت پریدن‬

‫‪ ‬آمار ثبت شده از مسابقات مختلف‪ ،‬نيز هر چه‬
‫بیشتر بر اهمیت این شوت تاکید می کنند‪:‬‬
‫‪ ALLSEN ‬در سال ‪ 1967‬دریافت که ‪ %67‬از نمونه ‪ 3180‬تالش گل ثبت‬
‫شده توسط ‪ ،NBA‬شوتهای جفت ‪ 2‬و ‪ 3‬امتیازی بوده است‪.‬‬
‫‪ ‬بر طبق آمار بازیهای بسکتبال جهان در سال ‪ ،1985‬درصد شوتهای جفت ‪3‬‬
‫امتیازی در دو گروه زنان و مردان بسیار باال بود؛ به گونه ای که در گروه‬
‫مردان درصد شوتهای جفت ‪ %47‬و در گروه زنان ‪ %34‬بود‪.‬‬
‫‪ ‬آمار مسابقات بسکتبال غرب آسیا نيز نشان می دهد که تیمهای برتر‪،‬‬
‫درصد شوتهای جفت ‪ 3‬امتیازی موفق بیشتری داشته اند‪.‬‬

‫نحوهء اجرا‪:‬‬

‫‪‬‬

‫پرش عمودی توپ را با‬
‫برای اجرای این مهارت ورزشکار باید‪ ،‬همزمان با یک ً‬
‫قوس ی بلند به طرف سبد پرتاب کند‪ .‬بدلیل فاصله نسبتا زیاد بازیکن از سبد‬
‫(پشت منطقه ‪ 3‬امتیازی) رساندن توپ به سبد تنها با استفاده از نيروی دستها‬
‫کار سختی است‪ .‬به همين دلیل بازیکن با خم کردن زانوها و سپس انجام یک‬
‫پرش عمودی نيرو را از پاها به دست پرتاب منتقل می کند‪ .‬و باعث می شود که‬
‫فرد بتواند توپ را به مسافت دورتری پرتاب کند‪.‬‬

‫‪ ‬نیازی نیست که بازیکن پرش بسیار بلندی انجام دهد زیرا‬
‫عالوه بر وارد کردن نيروی کافی به توپ‪ ،‬پرتاب توپ باید با‬
‫دقت باالیی همراه باشد تا به کسب امتیاز منجر شود‪ .‬پرش‬
‫اضافی بازیکن با کاهش دقت پرتاب او همراه می شود‪.‬‬

‫‪‬‬

‫بازیکن باید توپ را با قوس ی مناسب ( زاویه پرتاب مناسب ) به سمت سبد‬
‫پرتاب کند‪ .‬برای این منظورفرد توپ را از بين شانه ها و گوشها تا اندازه ای‬
‫باال می آورد که بتواند هدف (سبد) را از زیرآن مشاهده کند‪ .‬بهتر است که‬
‫دست پرتاب بازیکن نيرو را به زیر مرکز ثقل توپ وارد کند‪ ،‬تا توپ همراه با‬
‫یک چرخش زیرین )‪ (under spine‬به طرف سبد پرتاب شود‪ .‬آخرین‬
‫نقطه ای از دست بازیکن که با توپ تماس پیدا میکند‪ ،‬نوک انگشت میانه‬
‫دست پرتاب می باشد‪.‬‬

‫مراحل اجرای حرکت ‪:‬‬
‫‪ .1‬مرحلهء آمادگی‬
‫‪ .2‬مرحلهء پرتاب‬
‫‪ .3‬مرحلهء پس از پرتاب‬
‫)‪(3‬‬

‫)‪(2‬‬

‫)‪(1‬‬



Preparatory phase

‫چگونگی وضعیت مفاصل و‬
‫اندامها ‪:‬‬

‫‪ ‬فاصله پاها به اندازه عرض شانه و همراه با‬
‫اندکی اورشن مچ پا‬
‫‪ ‬به ميزان کمی دورس ي فلكشن مچ پا‬
‫‪ ‬فلکشن زانو (با انقباض اکسنتریک عضالت‬
‫بازکننده زانو)‬
‫‪ ‬فلکشن ران (با انقباض اکسنتریک عضالت‬
‫بازکننده ران)‬
‫‪ ‬به ميزان کمی فلکشن تنه‬

‫‪ ‬فلکشن آرنج ( در هردو دست)‬
‫‪ ‬فلکشن بازو ( در هردو دست)‬
‫‪ ‬پرونیشن ساعد (در دست پرتاب کننده)‬
‫‪ ‬حالت خنثی در ساعد دست راهنما (با انقباض استاتیک عضالت ساعد)‬
‫‪ ‬هایپراکستنشن مچ (در دست پرتاب کننده)‬
‫‪ ‬حالت خنثی در مچ دست راهنما (با انقباض استاتیک عضالت مچ دست)‬
‫‪ ‬آبداکشن انگشتان‬
‫‪ ‬اکستنشن شست‬
‫‪ ‬فلکشن انگشتان (با انقباض استاتیک عضالت انگشتان)‬

‫عضالت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫فلکشن زانو‬

‫چهارسررانی‬

‫‪--------‬‬

‫همسترینگ‬

‫پهن خارجی و پهن میانی‬
‫نیروهای داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫‪----------‬‬

‫فلکشن ران‬

‫راست قدامی‪ -‬خیاطه‪-‬‬
‫کشنده پهن نیام‪ -‬شانه ای‬

‫نزدیک کننده دراز و‬
‫کوتاه‪ -‬راست داخلی‬

‫همسترینگ‬

‫کشنده پهن نیام و شانه ای‬
‫دور شدن و نزدیک شدن ران را‬
‫خنثی میکنند‬

‫عضالت شکمی و‬
‫بازکننده های ستون‬
‫فقرات برای ثابت کردن‬
‫لگن‬

‫فلکشن بازو‬

‫بخش قدامی دلتوئید‪-‬بخش‬
‫ترقوه ای سینه ای بزرگ‬

‫غرابی بازویی‬

‫فلکشن آرنج‬

‫دوسر بازویی‪ -‬بازویی قدامی‪-‬‬
‫بازویی زنداعالیی‬

‫‪--------‬‬

‫پرونیشن‬
‫ساعد‬

‫مربع درون گرداننده‪-‬‬
‫درون گرداننده مدور‬

‫بازویی‪-‬زنداعالیی‬

‫سوپینیتورها‬

‫اکستنشن‬
‫مچ‬

‫باز کننده مچ دستی بلند و‬
‫کوتاه‬

‫بازکننده مشترک‬
‫انگشتان و بازکننده‬
‫درازشست‬

‫خم کننده های مچ‬

‫وضعیت‬

‫پشتی بزرگ‬
‫گرد بزرگ‬
‫سه سر بازویی‬
‫سه گوش آرنجی‬

‫تحت خاری و گردکوچک‬
‫چرخش داخلی دالی قدامی و‬
‫سینه ای بزرگ را خنثی میکنند‬

‫ذوزنقه و تحت‬
‫ترقوه ای‬

‫پرونیتورها حرکت‬
‫سوپینیشن دوسر را خنثی‬
‫میکنند‬

‫‪---------‬‬

‫سه سرو سه گوش آرنجی تمایل‬
‫به خم کردن درون گرداننده‬
‫مدور را خنثی می کنند‬

‫‪----------‬‬

‫‪------‬‬

‫‪----------‬‬

Throw

phase

‫‪ ‬چگونگی وضعیت مفاصل و اندامها ‪:‬‬
‫‪ ‬حرکات دست پرتاب ‪:‬‬
‫‪ .1‬فلکشن بازو‬
‫‪ .2‬هایپرفلکشن مچ دست‬
‫‪ .3‬اکستنشن آرنج‬
‫‪ .4‬اکستنشن مچ و پرونیشن ساعد‬
‫(حفظ حالت)‬

‫‪ ‬حرکات دست راهنما‪:‬‬
‫‪ .1‬اکستنشن آرنج‬
‫‪ .2‬فلکشن بازو‬

‫‪ ‬حرکات پا‪:‬‬

‫‪ .1‬پلنتارفلکشن مچ پا‬
‫‪ .2‬اکستنشن زانو‬
‫‪ .3‬اکستنشن ران‬
‫‪ .4‬فلکشن انگشتان پا‬

‫عضالت درگير در مرحله پرتاب (اندام فوقانی)‬
‫عضالت‬
‫وضعیت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫بخش قدامی دلتوئید‪-‬‬
‫بخش ترقوه ای سینه‬
‫ای بزرگ‬

‫غرابی بازویی‬

‫پشتی بزرگ‬

‫تحت خاری و گرد کوچک‬
‫چرخش داخلی دالی‬
‫قدامی و سینه ای بزرگ‬
‫را خنثی میکنند‬

‫اکستنشن آرنج‬

‫سه سر بازویی‬

‫سه گوش آرنجی‬

‫دوسر‪ -‬بازویی قدامی‪-‬‬
‫بازویی زند اعالیی‬

‫‪----------‬‬

‫سینه ای بزرگ (بخش‬
‫جناغی) و پشتی بزرگ‬
‫چرخش داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫فلکشن مچ‬

‫زنداسفلی قدامی‪-‬‬
‫زنداعالیی قدامی‪-‬‬

‫تاکننده درازشست‪-‬‬
‫دورکننده درازشست‬
‫تاکننده عمقی و سطحی‬
‫انگشتان‬

‫بازکننده های مچ‬
‫دست‬

‫بازکننده های مچ دست از‬
‫خم شدن انگشتان‬
‫جلوگیری میکنند‬

‫‪--------‬‬

‫سینه ای کوچک‪-‬‬
‫تحت ترقوه ای‪-‬‬
‫ذوزنقه ‪4‬‬

‫دندانه ای بزرگ عمل‬
‫نزدیک کننده گی متوازی‬
‫االضالع و ذوزنقه را خنثی‬
‫میکند‬

‫فلکشن بازو‬

‫کشش باالیی‬
‫کتف‬
‫چرخش باالیی‬
‫کتف‬

‫کف دستی طویل‬

‫گوشه ای‪ -‬ذوزنقه‬
‫(‪1‬و‪-)2‬متوازی‬
‫االضالع‬
‫ذوزنقه (‪2‬و‪-)4‬‬
‫دندانه ای قدامی‬

‫جناغی‪-‬چنبری‬

‫پستانی‬
‫‪----------‬‬

‫متوازی االضالع‪-‬‬
‫سینه ای کوچک‬

‫‪----------‬‬

‫ذوزنقه و تحت‬
‫ترقوه ای‬

‫‪----------‬‬

‫‪----------‬‬

‫عضالت درگير در مرحله پرتاب (اندام تحتانی)‬
‫عضالت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫وضعیت‬
‫اکستنشن زانو‬

‫چهارسررانی‬

‫همسترینگ‪-‬‬

‫اکستنشن ران‬

‫سرینی بزرگ‬

‫پالنتارفلکشن‬
‫مچ پا‬

‫دوقلو –نعلی‪-‬‬
‫نازک نئ بلند‬

‫فلکشن‬
‫انگشتان‬

‫تاکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬‬
‫تاکننده بلند شست‬

‫‪---------‬‬

‫همسترینگ‬

‫پهن خارجی وپهن میانی‬
‫نیروهای داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫عضالت شکمی ثابت‬
‫کننده لگن در برابر‬
‫کشش عضله راست‬
‫رانی میباشند‬

‫‪-----------‬‬

‫چهارسررانی‬

‫‪------------‬‬

‫عضالت شکمی و‬
‫بازکننده های‬
‫ستون فقرات برای‬
‫ثابت کردن لگن‬

‫ساقی خلفی‪-‬نازک نئ‬
‫کوتاه‪-‬تاکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬تاکننده‬
‫بلند انگشت شست‬

‫ساقی قدامی‪-‬‬
‫نازک نئ طرف‬
‫بازکننده بلند‬
‫انگشتان‬

‫نازک نئ بلند و کوتاه از‬
‫یک طرف و ساقی خلفی از‬
‫طرف دیگر کشش یکدیگر‬
‫را درتمایل پا به سمت‬
‫خارج و داخل خنثی‬
‫میکنند‬

‫‪---------‬‬

‫بین استخوانی کف‬
‫پائی‬

‫بازکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬‬
‫بازکننده بلند‬
‫شست‬

‫‪-----------‬‬

‫‪----------‬‬

Recovery

phase

‫‪ ‬اين مرحله از زماني شروع مي شود كه شوت كننده‬
‫پس از پرش عمودي و پرتاب توپ به طرف زمين‬
‫سقوط مي كند‪ .‬درآخرين لحظهء پرتاب (فلكشن‬
‫مچ دست پرتاب كننده) دست راهنما از توپ جدا‬
‫شده و با اكستنشن بازو به طرف پايين حركت مي‬
‫كند‪ .‬پس از رها شدن توپ‪ ،‬دست پرتاب كننده با‬
‫برگشت از حالت فلكشن مچ‪ ،‬همراه با اكستنشن‬
‫بازو به پايين مي افتد‪.‬‬
‫‪ ‬براي كاهش فشار ناش ي از سقوط در لحظهء‬
‫رسيدن به زمين فرد زانوها را خم مي كند و به‬
‫وضعيت تعادلي اوليه بر مي گردد‪.‬‬

‫تجزیهء و تحلیل بیومکانیکی شوت جفت‬

‫اهمیت علم بیومکانیک‬
‫‪ ‬امروز هیچ کس حتی کسانی که فقط ورزش را بخاطر ورزش نه بخاطراهداف‬
‫قهرمانی در رقابتهای رسمی انجام می دهند‪ .‬نمی توانند منکر‬
‫‪ ‬ارزش روش های علمی در باال بردن سطح تکنیک‪ ،‬تاکتیک و بطورکلی کیفیت تیم ها‬
‫در هر نوع ورزش ی باشند‪.‬‬
‫‪ ‬در بسکتبال‪ ،‬اجرای صحیح مهارت ها وابسته به رعایت اصول و‬
‫قوانين علمی متکی بر اصول مکانیکی و بیو مکانیکی است‪.‬‬
‫‪ ‬دقت و سرعت نيز از عواملی هستند که در این رشته نقش مهمی ایفاء می کنند‪.‬‬

‫‪ ‬علم بیومکانیک علمی است که نیروهای داخلی و خارجی‬
‫اثر گذار بر بدن انسان را مورد مطالعه قرار داده و اثرات‬
‫حاصل را بررس ی می کند‪.‬‬
‫‪‬‬

‫علم مذکور در دو حوزهء کینماتیک وکینتیکقابل مطالعه است‪:‬‬

‫_در کینماتیک‬
‫حرکت جسم بدون در نظر گرفتن علت بوجود آورنده (به طور مشخص تر‬
‫پارامترهای فضایی و زمانی)‬
‫_در کینتیک‬
‫علت بوجود آورنده حرکت (عمدتا" عامل نيرو) را مورد مطالعه قرار می‬
‫دهد‪.‬‬

‫‪‬‬

‫در تحلیل بیومکانیکی با شناسایی عناصر اصلی در اجرای مهارت‬
‫به کشف راهبردهای مفید با هدف تاثير پذیر نمودن اجرا تاکید‬
‫می شود‪ .‬همچنين به منظور دستیابی به مدارج باالی کیفیت در‬
‫اجرای صحیح و یا اصالح اجرای حرکت‪ ،‬توجه به فاکتورهای‬
‫کینماتیکی و کینتیکی در کنار اجرای صحیح و مناسب مهارت‬
‫ورزش ی برای مربیان نقش مهم و حیاتی پیدا نموده است‪ ،‬با بهره‬
‫گيری از نتایج بررس ی های بیومکانیکی مربیان می توانند با هدایت‬
‫و پرورش ورزشکاران نخبه و قهرمان به موفقیت های چشمگيری‬
‫نائل شوند‪.‬‬

‫قانون اول نیوتن‪:‬‬

‫‪ ‬اگر به جسمی نيرویی وارد نشود و یا برایند نيروهای وارد‬
‫به جسم برابر صفر شوند‪ .‬جسم در حال سکون باقی‬
‫می ماند و یا تمایل به حفظ حالت اولیه خود دارد‪.‬‬
‫‪ ‬بنابراین تا هنگامیکه نيرویی از طرف عضالت فرد‬
‫پرتاب کننده به توپ وارد نشود‪ ،‬توپ در حالت سکون باقی خواهد ماند‪ .‬از طرف دیگر پس از‬
‫اعمال نيرو توسط بازیکن و پرتاب توپ اگر نيروهای بازدارنده (جاذبه ‪ ،‬مقاومت هوا و ‪)...‬‬
‫وارد عمل نشوند‪ ،‬توپ تمایل دارد که به حرکت رو به باالی خود ادامه دهد‪.‬‬

‫قانون دوم نیوتن‪:‬‬

‫‪a = F/m‬‬

‫‪ ‬شتابی که توپ پس از جدا شدن از دست بازیکن به خود می گيرد‪ ،‬با نيرویی که فرد وارد می‬
‫کند نسبت مستقیم و با جرم توپ نسبت عکس دارد‪.‬‬
‫‪ ‬بنابراین به دلیل ثابت بودن جرم توپ‪ ،‬برای افزایش شتاب و درنیجه افزایش سرعت باید‬
‫نيرو را افزایش داد‪.‬‬

‫قانون سوم نیوتن‪:‬‬
‫‪ ‬هر عملی را عکس العملی است هم اندازه و در جهت مخالف‪ .‬در هنگامی که فرد‬
‫برای انجام پرش عمودی پاهای خود را به زمين می فشارد (به زمين نيرو وارد می‬
‫کند) نيرویی از طرف زمين به فرد وارد می شود که به انجام پرش فرد کمک میکند‪.‬‬

‫تبدیل انرژی پتانسیل به انرژی جنبش ی‪:‬‬
‫‪ ‬فرد پرتاب کننده برای اجرای پرش عمودی زانوها را خم کرده و تنه را اندکی به جلو‬
‫متمایل می کند‪ .‬با این کار در واقع فرد همانند یک فنر جمع شده انرژی پتانسیل را‬
‫در بدن خود ذخيره کرده سپس با بازکردن زانوها و تنه و کشیدن دستها به باال‬
‫همانند فنری که باز می شود‪ ،‬این انرژی پتانسیل را به انرژی جنبش ی تبدیل میکند‬
‫و پرش عمودی را انجام می دهد‪.‬‬

‫‪ ‬قوانين مربوط به پرتابه‪:‬‬
‫‪ ‬زاویه پرتاب‪:‬‬
‫طبق تحقیقات انجام‬
‫شده بهترین زاویه‬
‫پرتاب برای شوت جفت‬
‫در بسکتبال در‬
‫دامنه ‪ 50‬تا ‪ 55‬درجه‬
‫می باشد که به ارتفاع‬
‫قد بازیکن بستگی دارد‪.‬‬

‫‪ ‬قوانين مربوط به‬
‫‪:‬‬
‫پرتابه‬
‫زاویهء پرتاب‪:‬‬
‫‪‬‬

‫طبق تحقیقات انجام شده بهترین زاویه تاب برای شوت جفت در‬
‫بسکتبال در دامنه ‪ 50‬تا ‪ 55‬درجه می باشد که به ارتفاع قد‬
‫بازیکن بستگی دارد‪.‬‬

‫‪ ‬سرعت پرتاب‪:‬‬
‫‪V sina = d / t‬‬

‫طبق فرمول با توجه به فاصله بازیکن از سبد تعیين‬
‫می شود‪.‬‬
‫*نکته مهم این است که سرعت مناسب باید همراه با‬
‫دقت باال انتخاب شود‪*.‬‬

‫نيروهای بازدارنده‪:‬‬

‫نيروی جاذبه زمين‪:‬‬

‫نيروی مقاومت هوا‪:‬‬

‫این نيرو با حرکت رو به باالی فرد در‬
‫هنگام پرش و با حرکت رو به باالی‬
‫توپ در هنگام پرتاب‬
‫مخالفت می کند‪.‬‬

‫این نيرو با حرکت رو به جلوی‬
‫توپ (حرکت افقی )‬
‫مخالفت می کند‪.‬‬

‫‪ ‬مرکز ثقل و تعادل‪:‬‬
‫َ‬
‫در مورد توپ نيروی وارد شده توسط دست بازیکن‪ ،‬تقریبا به پایين تر از مرکز ثقل وارد می شود‪،‬‬
‫که به دلیل دادن قوس به مسير حرکت توپ می باشد‪.‬‬
‫در مورد بازیکن فرد با باز کردن پاها به اندازه عرض شانه‪ ،‬سطح اتکای خود را افزایش داده و با‬
‫خم کردن زانوها مرکز ثقلش را پایين می آورد‪ .‬که هر دو کار باعث افزایش تعادل و در نتیجه‬
‫افزایش دقت پرتاب می شوند‪.‬‬

‫با آرزوی موفقیت برای شما‬


Slide 20

‫بسم اهلل الرحمن الرحیم‬

‫گرد آورنده ‪ :‬سرگروه تربیت بدنی آبیک‬
‫مصطفی قاسمیفرد‬

‫تاریخچه بسکتبال‬
‫‪‬‬

‫زادگاه بازی بسکتبال آمریکاست‪ .‬این بازی‬
‫در اوایل پاییز سال ‪ 1891‬میالدی توسط‬
‫شخص ی به نام جیمز نای اسمیت پایه‬
‫ریزی و ابداع شد‪ .‬اما‪ ،‬از قرن ها پیش در‬
‫میان ساکنان نقاط مختلف قاره آمریکا‪،‬‬
‫به ویژه آمریکای مرکزی و جنوبی انواعی از‬
‫بازی و مسابقه رایج بوده که کم و بیش‬
‫به بسکتبال شباهت داشته است‪.‬‬

‫سابقهء تاریخی‬
‫‪‬‬

‫در کشور آرژانتین‪ ،‬نوعی بازی سنتی و قدیمی در میان گله دار ها متداول‬
‫است که آن را (پاتو ‪ ) PATO‬می نامند‪ .‬در این بازی‪ ،‬دو تیم سوار بر اسب در میدانی وسیع به‬
‫تاخت و تاز می پردازند و هر تیم کوشش می کند‬
‫توپی را که شش حلقه (مانند دستگیره) بر بدنه آن هست‪ ،‬با پرتاب کردن و‬
‫پاس دادن به یاران خودی‪ ،‬به آن سوی میدان برساند و از حلقه و توری‬
‫سبدی که در انتهای میدان بر روی ستونی چوبی نصب شده‪ ،‬عبور دهد‪ .‬این‬
‫بازی تا حدی شبیه بسکتبال است‪ .‬اما شباهت بازی پوک تاپوک با ورزش‬
‫بسکتبال بیش از پیش است‪ .‬پوک تاپوک‪ ،‬در میان اقوام متمدن قارهء‬
‫آمریکای جنوبی و مرکزی رواج بسیار داشت‪ ،‬به ویژه اقوام مایا و تولتک (در‬
‫ناحیه مکزیک کنونی) این بازی را که با توپ و حلقه های ثابت در میدانی‬
‫وسیع انجام می شد‪ ،‬با عالقه و هیجان زیادی برگزار می کردند ‪.‬‬

‫‪BASKETBALL:‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫هر تيم از ‪ 12‬بازيكن تشكيل مي شود كه ‪ 5‬نفر‬
‫بازيكن اصلي و ‪ 7‬نفر ذخيره هستند‪ .‬تعداد‬
‫همراهان نيز ‪ 7‬نفر است‪ ،‬كه شامل‬
‫سرپرست‪ ،‬مربي‪ ،‬كمك مربي‪ ،‬پزشك‪،‬‬
‫ماساژور‪ ،‬مترجم و آمارگير است‪.‬‬
‫هدف هر دو تيم گذراندن توپ از حلقهء‬
‫حريف و نيز ممانعت از گل زدن تيم مقابل‬
‫است‪.‬‬
‫ابعاد زمين بسكتبال ‪ 28‬متر طول و ‪ 15‬متر‬
‫عرض مي باشد‪ ،‬عرض خطوط زمين ‪5‬‬
‫سانتيمتر است و به گونه اي رسم مي شود كه‬
‫كامال" قابل رو يت با شد‪.‬‬

:‫مهارتهاي پايه اي بسكتبال‬
(Body Balance) ‫تعادل يا توازن‬
(Ball Handing) ‫شيوهء نگهداري توپ‬
(Receiving and Passing) ‫پاس دادن و دريافت پاس‬
(Dribbling) ‫دريبل‬
(Shooting) ‫شوت‬
(Pivot) ‫چرخش‬
(Rebounding) ‫توپگيري از روي سبد يا ريباند‬
(Faking and Foot work) ‫فريب دادن وكار پا‬
(Chang of direction, Change of pace) ‫تغيير مسير و سرعت‬
(Screening) ‫سد كردن‬













‫شوت‪:‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬

‫در بسکتبال پرتاب توپ در حالتی که دست باالی‬
‫آرنج قرار گيرد‪ ،‬شوت نامیده می شود‪.‬‬
‫در زمان آموزش شوت‪ ،‬به ورزشکار توصیه می شود که به منظور اجرای‬
‫مطلوب مهارت‪ ،‬به ‪ 4‬ویژگی زیر توجه کامل داشته باشد‪:‬‬
‫تعادل‬
‫نگاه به هدف‬
‫قرارگيری آرنج دقیقا" زیر توپ‬
‫قرار گرفتن روبروی هدف و توجه کردن به ادامه حرکت‬

‫شوت جفت‪:‬‬

‫‪‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫امروزه شوت جفت رايجترين شوت در بسكتبال است‪.‬‬
‫وجه تمایز آن با سایر شوتها‪ ،‬جدا شدن از زمين و رها‬
‫کردن توپ درست قبل از رسیدن شوت کننده به اوج‬
‫پرش می باشد‪ .‬شوت جفت در پاسخ به نیاز برای کاهش‬
‫فاصله تا سبد توسعه یافته است‪.‬‬

‫شوت جفت دارای اهمیت است‪ ،‬به خاطر‪:‬‬

‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬
‫‪.5‬‬
‫‪.6‬‬

‫درگيری کمتر با بازیکنان حریف‬
‫مشکل بودن دفاع کردن از شوت جفت‬
‫سریع بودن‬
‫صرف انرژی کمتر‬
‫امکان کسب امتیاز از فواصل مختلف‬
‫غير قابل پیش بینی بودن زمان و جهت پریدن‬

‫‪ ‬آمار ثبت شده از مسابقات مختلف‪ ،‬نيز هر چه‬
‫بیشتر بر اهمیت این شوت تاکید می کنند‪:‬‬
‫‪ ALLSEN ‬در سال ‪ 1967‬دریافت که ‪ %67‬از نمونه ‪ 3180‬تالش گل ثبت‬
‫شده توسط ‪ ،NBA‬شوتهای جفت ‪ 2‬و ‪ 3‬امتیازی بوده است‪.‬‬
‫‪ ‬بر طبق آمار بازیهای بسکتبال جهان در سال ‪ ،1985‬درصد شوتهای جفت ‪3‬‬
‫امتیازی در دو گروه زنان و مردان بسیار باال بود؛ به گونه ای که در گروه‬
‫مردان درصد شوتهای جفت ‪ %47‬و در گروه زنان ‪ %34‬بود‪.‬‬
‫‪ ‬آمار مسابقات بسکتبال غرب آسیا نيز نشان می دهد که تیمهای برتر‪،‬‬
‫درصد شوتهای جفت ‪ 3‬امتیازی موفق بیشتری داشته اند‪.‬‬

‫نحوهء اجرا‪:‬‬

‫‪‬‬

‫پرش عمودی توپ را با‬
‫برای اجرای این مهارت ورزشکار باید‪ ،‬همزمان با یک ً‬
‫قوس ی بلند به طرف سبد پرتاب کند‪ .‬بدلیل فاصله نسبتا زیاد بازیکن از سبد‬
‫(پشت منطقه ‪ 3‬امتیازی) رساندن توپ به سبد تنها با استفاده از نيروی دستها‬
‫کار سختی است‪ .‬به همين دلیل بازیکن با خم کردن زانوها و سپس انجام یک‬
‫پرش عمودی نيرو را از پاها به دست پرتاب منتقل می کند‪ .‬و باعث می شود که‬
‫فرد بتواند توپ را به مسافت دورتری پرتاب کند‪.‬‬

‫‪ ‬نیازی نیست که بازیکن پرش بسیار بلندی انجام دهد زیرا‬
‫عالوه بر وارد کردن نيروی کافی به توپ‪ ،‬پرتاب توپ باید با‬
‫دقت باالیی همراه باشد تا به کسب امتیاز منجر شود‪ .‬پرش‬
‫اضافی بازیکن با کاهش دقت پرتاب او همراه می شود‪.‬‬

‫‪‬‬

‫بازیکن باید توپ را با قوس ی مناسب ( زاویه پرتاب مناسب ) به سمت سبد‬
‫پرتاب کند‪ .‬برای این منظورفرد توپ را از بين شانه ها و گوشها تا اندازه ای‬
‫باال می آورد که بتواند هدف (سبد) را از زیرآن مشاهده کند‪ .‬بهتر است که‬
‫دست پرتاب بازیکن نيرو را به زیر مرکز ثقل توپ وارد کند‪ ،‬تا توپ همراه با‬
‫یک چرخش زیرین )‪ (under spine‬به طرف سبد پرتاب شود‪ .‬آخرین‬
‫نقطه ای از دست بازیکن که با توپ تماس پیدا میکند‪ ،‬نوک انگشت میانه‬
‫دست پرتاب می باشد‪.‬‬

‫مراحل اجرای حرکت ‪:‬‬
‫‪ .1‬مرحلهء آمادگی‬
‫‪ .2‬مرحلهء پرتاب‬
‫‪ .3‬مرحلهء پس از پرتاب‬
‫)‪(3‬‬

‫)‪(2‬‬

‫)‪(1‬‬



Preparatory phase

‫چگونگی وضعیت مفاصل و‬
‫اندامها ‪:‬‬

‫‪ ‬فاصله پاها به اندازه عرض شانه و همراه با‬
‫اندکی اورشن مچ پا‬
‫‪ ‬به ميزان کمی دورس ي فلكشن مچ پا‬
‫‪ ‬فلکشن زانو (با انقباض اکسنتریک عضالت‬
‫بازکننده زانو)‬
‫‪ ‬فلکشن ران (با انقباض اکسنتریک عضالت‬
‫بازکننده ران)‬
‫‪ ‬به ميزان کمی فلکشن تنه‬

‫‪ ‬فلکشن آرنج ( در هردو دست)‬
‫‪ ‬فلکشن بازو ( در هردو دست)‬
‫‪ ‬پرونیشن ساعد (در دست پرتاب کننده)‬
‫‪ ‬حالت خنثی در ساعد دست راهنما (با انقباض استاتیک عضالت ساعد)‬
‫‪ ‬هایپراکستنشن مچ (در دست پرتاب کننده)‬
‫‪ ‬حالت خنثی در مچ دست راهنما (با انقباض استاتیک عضالت مچ دست)‬
‫‪ ‬آبداکشن انگشتان‬
‫‪ ‬اکستنشن شست‬
‫‪ ‬فلکشن انگشتان (با انقباض استاتیک عضالت انگشتان)‬

‫عضالت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫فلکشن زانو‬

‫چهارسررانی‬

‫‪--------‬‬

‫همسترینگ‬

‫پهن خارجی و پهن میانی‬
‫نیروهای داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫‪----------‬‬

‫فلکشن ران‬

‫راست قدامی‪ -‬خیاطه‪-‬‬
‫کشنده پهن نیام‪ -‬شانه ای‬

‫نزدیک کننده دراز و‬
‫کوتاه‪ -‬راست داخلی‬

‫همسترینگ‬

‫کشنده پهن نیام و شانه ای‬
‫دور شدن و نزدیک شدن ران را‬
‫خنثی میکنند‬

‫عضالت شکمی و‬
‫بازکننده های ستون‬
‫فقرات برای ثابت کردن‬
‫لگن‬

‫فلکشن بازو‬

‫بخش قدامی دلتوئید‪-‬بخش‬
‫ترقوه ای سینه ای بزرگ‬

‫غرابی بازویی‬

‫فلکشن آرنج‬

‫دوسر بازویی‪ -‬بازویی قدامی‪-‬‬
‫بازویی زنداعالیی‬

‫‪--------‬‬

‫پرونیشن‬
‫ساعد‬

‫مربع درون گرداننده‪-‬‬
‫درون گرداننده مدور‬

‫بازویی‪-‬زنداعالیی‬

‫سوپینیتورها‬

‫اکستنشن‬
‫مچ‬

‫باز کننده مچ دستی بلند و‬
‫کوتاه‬

‫بازکننده مشترک‬
‫انگشتان و بازکننده‬
‫درازشست‬

‫خم کننده های مچ‬

‫وضعیت‬

‫پشتی بزرگ‬
‫گرد بزرگ‬
‫سه سر بازویی‬
‫سه گوش آرنجی‬

‫تحت خاری و گردکوچک‬
‫چرخش داخلی دالی قدامی و‬
‫سینه ای بزرگ را خنثی میکنند‬

‫ذوزنقه و تحت‬
‫ترقوه ای‬

‫پرونیتورها حرکت‬
‫سوپینیشن دوسر را خنثی‬
‫میکنند‬

‫‪---------‬‬

‫سه سرو سه گوش آرنجی تمایل‬
‫به خم کردن درون گرداننده‬
‫مدور را خنثی می کنند‬

‫‪----------‬‬

‫‪------‬‬

‫‪----------‬‬

Throw

phase

‫‪ ‬چگونگی وضعیت مفاصل و اندامها ‪:‬‬
‫‪ ‬حرکات دست پرتاب ‪:‬‬
‫‪ .1‬فلکشن بازو‬
‫‪ .2‬هایپرفلکشن مچ دست‬
‫‪ .3‬اکستنشن آرنج‬
‫‪ .4‬اکستنشن مچ و پرونیشن ساعد‬
‫(حفظ حالت)‬

‫‪ ‬حرکات دست راهنما‪:‬‬
‫‪ .1‬اکستنشن آرنج‬
‫‪ .2‬فلکشن بازو‬

‫‪ ‬حرکات پا‪:‬‬

‫‪ .1‬پلنتارفلکشن مچ پا‬
‫‪ .2‬اکستنشن زانو‬
‫‪ .3‬اکستنشن ران‬
‫‪ .4‬فلکشن انگشتان پا‬

‫عضالت درگير در مرحله پرتاب (اندام فوقانی)‬
‫عضالت‬
‫وضعیت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫بخش قدامی دلتوئید‪-‬‬
‫بخش ترقوه ای سینه‬
‫ای بزرگ‬

‫غرابی بازویی‬

‫پشتی بزرگ‬

‫تحت خاری و گرد کوچک‬
‫چرخش داخلی دالی‬
‫قدامی و سینه ای بزرگ‬
‫را خنثی میکنند‬

‫اکستنشن آرنج‬

‫سه سر بازویی‬

‫سه گوش آرنجی‬

‫دوسر‪ -‬بازویی قدامی‪-‬‬
‫بازویی زند اعالیی‬

‫‪----------‬‬

‫سینه ای بزرگ (بخش‬
‫جناغی) و پشتی بزرگ‬
‫چرخش داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫فلکشن مچ‬

‫زنداسفلی قدامی‪-‬‬
‫زنداعالیی قدامی‪-‬‬

‫تاکننده درازشست‪-‬‬
‫دورکننده درازشست‬
‫تاکننده عمقی و سطحی‬
‫انگشتان‬

‫بازکننده های مچ‬
‫دست‬

‫بازکننده های مچ دست از‬
‫خم شدن انگشتان‬
‫جلوگیری میکنند‬

‫‪--------‬‬

‫سینه ای کوچک‪-‬‬
‫تحت ترقوه ای‪-‬‬
‫ذوزنقه ‪4‬‬

‫دندانه ای بزرگ عمل‬
‫نزدیک کننده گی متوازی‬
‫االضالع و ذوزنقه را خنثی‬
‫میکند‬

‫فلکشن بازو‬

‫کشش باالیی‬
‫کتف‬
‫چرخش باالیی‬
‫کتف‬

‫کف دستی طویل‬

‫گوشه ای‪ -‬ذوزنقه‬
‫(‪1‬و‪-)2‬متوازی‬
‫االضالع‬
‫ذوزنقه (‪2‬و‪-)4‬‬
‫دندانه ای قدامی‬

‫جناغی‪-‬چنبری‬

‫پستانی‬
‫‪----------‬‬

‫متوازی االضالع‪-‬‬
‫سینه ای کوچک‬

‫‪----------‬‬

‫ذوزنقه و تحت‬
‫ترقوه ای‬

‫‪----------‬‬

‫‪----------‬‬

‫عضالت درگير در مرحله پرتاب (اندام تحتانی)‬
‫عضالت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫وضعیت‬
‫اکستنشن زانو‬

‫چهارسررانی‬

‫همسترینگ‪-‬‬

‫اکستنشن ران‬

‫سرینی بزرگ‬

‫پالنتارفلکشن‬
‫مچ پا‬

‫دوقلو –نعلی‪-‬‬
‫نازک نئ بلند‬

‫فلکشن‬
‫انگشتان‬

‫تاکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬‬
‫تاکننده بلند شست‬

‫‪---------‬‬

‫همسترینگ‬

‫پهن خارجی وپهن میانی‬
‫نیروهای داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫عضالت شکمی ثابت‬
‫کننده لگن در برابر‬
‫کشش عضله راست‬
‫رانی میباشند‬

‫‪-----------‬‬

‫چهارسررانی‬

‫‪------------‬‬

‫عضالت شکمی و‬
‫بازکننده های‬
‫ستون فقرات برای‬
‫ثابت کردن لگن‬

‫ساقی خلفی‪-‬نازک نئ‬
‫کوتاه‪-‬تاکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬تاکننده‬
‫بلند انگشت شست‬

‫ساقی قدامی‪-‬‬
‫نازک نئ طرف‬
‫بازکننده بلند‬
‫انگشتان‬

‫نازک نئ بلند و کوتاه از‬
‫یک طرف و ساقی خلفی از‬
‫طرف دیگر کشش یکدیگر‬
‫را درتمایل پا به سمت‬
‫خارج و داخل خنثی‬
‫میکنند‬

‫‪---------‬‬

‫بین استخوانی کف‬
‫پائی‬

‫بازکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬‬
‫بازکننده بلند‬
‫شست‬

‫‪-----------‬‬

‫‪----------‬‬

Recovery

phase

‫‪ ‬اين مرحله از زماني شروع مي شود كه شوت كننده‬
‫پس از پرش عمودي و پرتاب توپ به طرف زمين‬
‫سقوط مي كند‪ .‬درآخرين لحظهء پرتاب (فلكشن‬
‫مچ دست پرتاب كننده) دست راهنما از توپ جدا‬
‫شده و با اكستنشن بازو به طرف پايين حركت مي‬
‫كند‪ .‬پس از رها شدن توپ‪ ،‬دست پرتاب كننده با‬
‫برگشت از حالت فلكشن مچ‪ ،‬همراه با اكستنشن‬
‫بازو به پايين مي افتد‪.‬‬
‫‪ ‬براي كاهش فشار ناش ي از سقوط در لحظهء‬
‫رسيدن به زمين فرد زانوها را خم مي كند و به‬
‫وضعيت تعادلي اوليه بر مي گردد‪.‬‬

‫تجزیهء و تحلیل بیومکانیکی شوت جفت‬

‫اهمیت علم بیومکانیک‬
‫‪ ‬امروز هیچ کس حتی کسانی که فقط ورزش را بخاطر ورزش نه بخاطراهداف‬
‫قهرمانی در رقابتهای رسمی انجام می دهند‪ .‬نمی توانند منکر‬
‫‪ ‬ارزش روش های علمی در باال بردن سطح تکنیک‪ ،‬تاکتیک و بطورکلی کیفیت تیم ها‬
‫در هر نوع ورزش ی باشند‪.‬‬
‫‪ ‬در بسکتبال‪ ،‬اجرای صحیح مهارت ها وابسته به رعایت اصول و‬
‫قوانين علمی متکی بر اصول مکانیکی و بیو مکانیکی است‪.‬‬
‫‪ ‬دقت و سرعت نيز از عواملی هستند که در این رشته نقش مهمی ایفاء می کنند‪.‬‬

‫‪ ‬علم بیومکانیک علمی است که نیروهای داخلی و خارجی‬
‫اثر گذار بر بدن انسان را مورد مطالعه قرار داده و اثرات‬
‫حاصل را بررس ی می کند‪.‬‬
‫‪‬‬

‫علم مذکور در دو حوزهء کینماتیک وکینتیکقابل مطالعه است‪:‬‬

‫_در کینماتیک‬
‫حرکت جسم بدون در نظر گرفتن علت بوجود آورنده (به طور مشخص تر‬
‫پارامترهای فضایی و زمانی)‬
‫_در کینتیک‬
‫علت بوجود آورنده حرکت (عمدتا" عامل نيرو) را مورد مطالعه قرار می‬
‫دهد‪.‬‬

‫‪‬‬

‫در تحلیل بیومکانیکی با شناسایی عناصر اصلی در اجرای مهارت‬
‫به کشف راهبردهای مفید با هدف تاثير پذیر نمودن اجرا تاکید‬
‫می شود‪ .‬همچنين به منظور دستیابی به مدارج باالی کیفیت در‬
‫اجرای صحیح و یا اصالح اجرای حرکت‪ ،‬توجه به فاکتورهای‬
‫کینماتیکی و کینتیکی در کنار اجرای صحیح و مناسب مهارت‬
‫ورزش ی برای مربیان نقش مهم و حیاتی پیدا نموده است‪ ،‬با بهره‬
‫گيری از نتایج بررس ی های بیومکانیکی مربیان می توانند با هدایت‬
‫و پرورش ورزشکاران نخبه و قهرمان به موفقیت های چشمگيری‬
‫نائل شوند‪.‬‬

‫قانون اول نیوتن‪:‬‬

‫‪ ‬اگر به جسمی نيرویی وارد نشود و یا برایند نيروهای وارد‬
‫به جسم برابر صفر شوند‪ .‬جسم در حال سکون باقی‬
‫می ماند و یا تمایل به حفظ حالت اولیه خود دارد‪.‬‬
‫‪ ‬بنابراین تا هنگامیکه نيرویی از طرف عضالت فرد‬
‫پرتاب کننده به توپ وارد نشود‪ ،‬توپ در حالت سکون باقی خواهد ماند‪ .‬از طرف دیگر پس از‬
‫اعمال نيرو توسط بازیکن و پرتاب توپ اگر نيروهای بازدارنده (جاذبه ‪ ،‬مقاومت هوا و ‪)...‬‬
‫وارد عمل نشوند‪ ،‬توپ تمایل دارد که به حرکت رو به باالی خود ادامه دهد‪.‬‬

‫قانون دوم نیوتن‪:‬‬

‫‪a = F/m‬‬

‫‪ ‬شتابی که توپ پس از جدا شدن از دست بازیکن به خود می گيرد‪ ،‬با نيرویی که فرد وارد می‬
‫کند نسبت مستقیم و با جرم توپ نسبت عکس دارد‪.‬‬
‫‪ ‬بنابراین به دلیل ثابت بودن جرم توپ‪ ،‬برای افزایش شتاب و درنیجه افزایش سرعت باید‬
‫نيرو را افزایش داد‪.‬‬

‫قانون سوم نیوتن‪:‬‬
‫‪ ‬هر عملی را عکس العملی است هم اندازه و در جهت مخالف‪ .‬در هنگامی که فرد‬
‫برای انجام پرش عمودی پاهای خود را به زمين می فشارد (به زمين نيرو وارد می‬
‫کند) نيرویی از طرف زمين به فرد وارد می شود که به انجام پرش فرد کمک میکند‪.‬‬

‫تبدیل انرژی پتانسیل به انرژی جنبش ی‪:‬‬
‫‪ ‬فرد پرتاب کننده برای اجرای پرش عمودی زانوها را خم کرده و تنه را اندکی به جلو‬
‫متمایل می کند‪ .‬با این کار در واقع فرد همانند یک فنر جمع شده انرژی پتانسیل را‬
‫در بدن خود ذخيره کرده سپس با بازکردن زانوها و تنه و کشیدن دستها به باال‬
‫همانند فنری که باز می شود‪ ،‬این انرژی پتانسیل را به انرژی جنبش ی تبدیل میکند‬
‫و پرش عمودی را انجام می دهد‪.‬‬

‫‪ ‬قوانين مربوط به پرتابه‪:‬‬
‫‪ ‬زاویه پرتاب‪:‬‬
‫طبق تحقیقات انجام‬
‫شده بهترین زاویه‬
‫پرتاب برای شوت جفت‬
‫در بسکتبال در‬
‫دامنه ‪ 50‬تا ‪ 55‬درجه‬
‫می باشد که به ارتفاع‬
‫قد بازیکن بستگی دارد‪.‬‬

‫‪ ‬قوانين مربوط به‬
‫‪:‬‬
‫پرتابه‬
‫زاویهء پرتاب‪:‬‬
‫‪‬‬

‫طبق تحقیقات انجام شده بهترین زاویه تاب برای شوت جفت در‬
‫بسکتبال در دامنه ‪ 50‬تا ‪ 55‬درجه می باشد که به ارتفاع قد‬
‫بازیکن بستگی دارد‪.‬‬

‫‪ ‬سرعت پرتاب‪:‬‬
‫‪V sina = d / t‬‬

‫طبق فرمول با توجه به فاصله بازیکن از سبد تعیين‬
‫می شود‪.‬‬
‫*نکته مهم این است که سرعت مناسب باید همراه با‬
‫دقت باال انتخاب شود‪*.‬‬

‫نيروهای بازدارنده‪:‬‬

‫نيروی جاذبه زمين‪:‬‬

‫نيروی مقاومت هوا‪:‬‬

‫این نيرو با حرکت رو به باالی فرد در‬
‫هنگام پرش و با حرکت رو به باالی‬
‫توپ در هنگام پرتاب‬
‫مخالفت می کند‪.‬‬

‫این نيرو با حرکت رو به جلوی‬
‫توپ (حرکت افقی )‬
‫مخالفت می کند‪.‬‬

‫‪ ‬مرکز ثقل و تعادل‪:‬‬
‫َ‬
‫در مورد توپ نيروی وارد شده توسط دست بازیکن‪ ،‬تقریبا به پایين تر از مرکز ثقل وارد می شود‪،‬‬
‫که به دلیل دادن قوس به مسير حرکت توپ می باشد‪.‬‬
‫در مورد بازیکن فرد با باز کردن پاها به اندازه عرض شانه‪ ،‬سطح اتکای خود را افزایش داده و با‬
‫خم کردن زانوها مرکز ثقلش را پایين می آورد‪ .‬که هر دو کار باعث افزایش تعادل و در نتیجه‬
‫افزایش دقت پرتاب می شوند‪.‬‬

‫با آرزوی موفقیت برای شما‬


Slide 21

‫بسم اهلل الرحمن الرحیم‬

‫گرد آورنده ‪ :‬سرگروه تربیت بدنی آبیک‬
‫مصطفی قاسمیفرد‬

‫تاریخچه بسکتبال‬
‫‪‬‬

‫زادگاه بازی بسکتبال آمریکاست‪ .‬این بازی‬
‫در اوایل پاییز سال ‪ 1891‬میالدی توسط‬
‫شخص ی به نام جیمز نای اسمیت پایه‬
‫ریزی و ابداع شد‪ .‬اما‪ ،‬از قرن ها پیش در‬
‫میان ساکنان نقاط مختلف قاره آمریکا‪،‬‬
‫به ویژه آمریکای مرکزی و جنوبی انواعی از‬
‫بازی و مسابقه رایج بوده که کم و بیش‬
‫به بسکتبال شباهت داشته است‪.‬‬

‫سابقهء تاریخی‬
‫‪‬‬

‫در کشور آرژانتین‪ ،‬نوعی بازی سنتی و قدیمی در میان گله دار ها متداول‬
‫است که آن را (پاتو ‪ ) PATO‬می نامند‪ .‬در این بازی‪ ،‬دو تیم سوار بر اسب در میدانی وسیع به‬
‫تاخت و تاز می پردازند و هر تیم کوشش می کند‬
‫توپی را که شش حلقه (مانند دستگیره) بر بدنه آن هست‪ ،‬با پرتاب کردن و‬
‫پاس دادن به یاران خودی‪ ،‬به آن سوی میدان برساند و از حلقه و توری‬
‫سبدی که در انتهای میدان بر روی ستونی چوبی نصب شده‪ ،‬عبور دهد‪ .‬این‬
‫بازی تا حدی شبیه بسکتبال است‪ .‬اما شباهت بازی پوک تاپوک با ورزش‬
‫بسکتبال بیش از پیش است‪ .‬پوک تاپوک‪ ،‬در میان اقوام متمدن قارهء‬
‫آمریکای جنوبی و مرکزی رواج بسیار داشت‪ ،‬به ویژه اقوام مایا و تولتک (در‬
‫ناحیه مکزیک کنونی) این بازی را که با توپ و حلقه های ثابت در میدانی‬
‫وسیع انجام می شد‪ ،‬با عالقه و هیجان زیادی برگزار می کردند ‪.‬‬

‫‪BASKETBALL:‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫هر تيم از ‪ 12‬بازيكن تشكيل مي شود كه ‪ 5‬نفر‬
‫بازيكن اصلي و ‪ 7‬نفر ذخيره هستند‪ .‬تعداد‬
‫همراهان نيز ‪ 7‬نفر است‪ ،‬كه شامل‬
‫سرپرست‪ ،‬مربي‪ ،‬كمك مربي‪ ،‬پزشك‪،‬‬
‫ماساژور‪ ،‬مترجم و آمارگير است‪.‬‬
‫هدف هر دو تيم گذراندن توپ از حلقهء‬
‫حريف و نيز ممانعت از گل زدن تيم مقابل‬
‫است‪.‬‬
‫ابعاد زمين بسكتبال ‪ 28‬متر طول و ‪ 15‬متر‬
‫عرض مي باشد‪ ،‬عرض خطوط زمين ‪5‬‬
‫سانتيمتر است و به گونه اي رسم مي شود كه‬
‫كامال" قابل رو يت با شد‪.‬‬

:‫مهارتهاي پايه اي بسكتبال‬
(Body Balance) ‫تعادل يا توازن‬
(Ball Handing) ‫شيوهء نگهداري توپ‬
(Receiving and Passing) ‫پاس دادن و دريافت پاس‬
(Dribbling) ‫دريبل‬
(Shooting) ‫شوت‬
(Pivot) ‫چرخش‬
(Rebounding) ‫توپگيري از روي سبد يا ريباند‬
(Faking and Foot work) ‫فريب دادن وكار پا‬
(Chang of direction, Change of pace) ‫تغيير مسير و سرعت‬
(Screening) ‫سد كردن‬













‫شوت‪:‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬

‫در بسکتبال پرتاب توپ در حالتی که دست باالی‬
‫آرنج قرار گيرد‪ ،‬شوت نامیده می شود‪.‬‬
‫در زمان آموزش شوت‪ ،‬به ورزشکار توصیه می شود که به منظور اجرای‬
‫مطلوب مهارت‪ ،‬به ‪ 4‬ویژگی زیر توجه کامل داشته باشد‪:‬‬
‫تعادل‬
‫نگاه به هدف‬
‫قرارگيری آرنج دقیقا" زیر توپ‬
‫قرار گرفتن روبروی هدف و توجه کردن به ادامه حرکت‬

‫شوت جفت‪:‬‬

‫‪‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫امروزه شوت جفت رايجترين شوت در بسكتبال است‪.‬‬
‫وجه تمایز آن با سایر شوتها‪ ،‬جدا شدن از زمين و رها‬
‫کردن توپ درست قبل از رسیدن شوت کننده به اوج‬
‫پرش می باشد‪ .‬شوت جفت در پاسخ به نیاز برای کاهش‬
‫فاصله تا سبد توسعه یافته است‪.‬‬

‫شوت جفت دارای اهمیت است‪ ،‬به خاطر‪:‬‬

‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬
‫‪.5‬‬
‫‪.6‬‬

‫درگيری کمتر با بازیکنان حریف‬
‫مشکل بودن دفاع کردن از شوت جفت‬
‫سریع بودن‬
‫صرف انرژی کمتر‬
‫امکان کسب امتیاز از فواصل مختلف‬
‫غير قابل پیش بینی بودن زمان و جهت پریدن‬

‫‪ ‬آمار ثبت شده از مسابقات مختلف‪ ،‬نيز هر چه‬
‫بیشتر بر اهمیت این شوت تاکید می کنند‪:‬‬
‫‪ ALLSEN ‬در سال ‪ 1967‬دریافت که ‪ %67‬از نمونه ‪ 3180‬تالش گل ثبت‬
‫شده توسط ‪ ،NBA‬شوتهای جفت ‪ 2‬و ‪ 3‬امتیازی بوده است‪.‬‬
‫‪ ‬بر طبق آمار بازیهای بسکتبال جهان در سال ‪ ،1985‬درصد شوتهای جفت ‪3‬‬
‫امتیازی در دو گروه زنان و مردان بسیار باال بود؛ به گونه ای که در گروه‬
‫مردان درصد شوتهای جفت ‪ %47‬و در گروه زنان ‪ %34‬بود‪.‬‬
‫‪ ‬آمار مسابقات بسکتبال غرب آسیا نيز نشان می دهد که تیمهای برتر‪،‬‬
‫درصد شوتهای جفت ‪ 3‬امتیازی موفق بیشتری داشته اند‪.‬‬

‫نحوهء اجرا‪:‬‬

‫‪‬‬

‫پرش عمودی توپ را با‬
‫برای اجرای این مهارت ورزشکار باید‪ ،‬همزمان با یک ً‬
‫قوس ی بلند به طرف سبد پرتاب کند‪ .‬بدلیل فاصله نسبتا زیاد بازیکن از سبد‬
‫(پشت منطقه ‪ 3‬امتیازی) رساندن توپ به سبد تنها با استفاده از نيروی دستها‬
‫کار سختی است‪ .‬به همين دلیل بازیکن با خم کردن زانوها و سپس انجام یک‬
‫پرش عمودی نيرو را از پاها به دست پرتاب منتقل می کند‪ .‬و باعث می شود که‬
‫فرد بتواند توپ را به مسافت دورتری پرتاب کند‪.‬‬

‫‪ ‬نیازی نیست که بازیکن پرش بسیار بلندی انجام دهد زیرا‬
‫عالوه بر وارد کردن نيروی کافی به توپ‪ ،‬پرتاب توپ باید با‬
‫دقت باالیی همراه باشد تا به کسب امتیاز منجر شود‪ .‬پرش‬
‫اضافی بازیکن با کاهش دقت پرتاب او همراه می شود‪.‬‬

‫‪‬‬

‫بازیکن باید توپ را با قوس ی مناسب ( زاویه پرتاب مناسب ) به سمت سبد‬
‫پرتاب کند‪ .‬برای این منظورفرد توپ را از بين شانه ها و گوشها تا اندازه ای‬
‫باال می آورد که بتواند هدف (سبد) را از زیرآن مشاهده کند‪ .‬بهتر است که‬
‫دست پرتاب بازیکن نيرو را به زیر مرکز ثقل توپ وارد کند‪ ،‬تا توپ همراه با‬
‫یک چرخش زیرین )‪ (under spine‬به طرف سبد پرتاب شود‪ .‬آخرین‬
‫نقطه ای از دست بازیکن که با توپ تماس پیدا میکند‪ ،‬نوک انگشت میانه‬
‫دست پرتاب می باشد‪.‬‬

‫مراحل اجرای حرکت ‪:‬‬
‫‪ .1‬مرحلهء آمادگی‬
‫‪ .2‬مرحلهء پرتاب‬
‫‪ .3‬مرحلهء پس از پرتاب‬
‫)‪(3‬‬

‫)‪(2‬‬

‫)‪(1‬‬



Preparatory phase

‫چگونگی وضعیت مفاصل و‬
‫اندامها ‪:‬‬

‫‪ ‬فاصله پاها به اندازه عرض شانه و همراه با‬
‫اندکی اورشن مچ پا‬
‫‪ ‬به ميزان کمی دورس ي فلكشن مچ پا‬
‫‪ ‬فلکشن زانو (با انقباض اکسنتریک عضالت‬
‫بازکننده زانو)‬
‫‪ ‬فلکشن ران (با انقباض اکسنتریک عضالت‬
‫بازکننده ران)‬
‫‪ ‬به ميزان کمی فلکشن تنه‬

‫‪ ‬فلکشن آرنج ( در هردو دست)‬
‫‪ ‬فلکشن بازو ( در هردو دست)‬
‫‪ ‬پرونیشن ساعد (در دست پرتاب کننده)‬
‫‪ ‬حالت خنثی در ساعد دست راهنما (با انقباض استاتیک عضالت ساعد)‬
‫‪ ‬هایپراکستنشن مچ (در دست پرتاب کننده)‬
‫‪ ‬حالت خنثی در مچ دست راهنما (با انقباض استاتیک عضالت مچ دست)‬
‫‪ ‬آبداکشن انگشتان‬
‫‪ ‬اکستنشن شست‬
‫‪ ‬فلکشن انگشتان (با انقباض استاتیک عضالت انگشتان)‬

‫عضالت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫فلکشن زانو‬

‫چهارسررانی‬

‫‪--------‬‬

‫همسترینگ‬

‫پهن خارجی و پهن میانی‬
‫نیروهای داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫‪----------‬‬

‫فلکشن ران‬

‫راست قدامی‪ -‬خیاطه‪-‬‬
‫کشنده پهن نیام‪ -‬شانه ای‬

‫نزدیک کننده دراز و‬
‫کوتاه‪ -‬راست داخلی‬

‫همسترینگ‬

‫کشنده پهن نیام و شانه ای‬
‫دور شدن و نزدیک شدن ران را‬
‫خنثی میکنند‬

‫عضالت شکمی و‬
‫بازکننده های ستون‬
‫فقرات برای ثابت کردن‬
‫لگن‬

‫فلکشن بازو‬

‫بخش قدامی دلتوئید‪-‬بخش‬
‫ترقوه ای سینه ای بزرگ‬

‫غرابی بازویی‬

‫فلکشن آرنج‬

‫دوسر بازویی‪ -‬بازویی قدامی‪-‬‬
‫بازویی زنداعالیی‬

‫‪--------‬‬

‫پرونیشن‬
‫ساعد‬

‫مربع درون گرداننده‪-‬‬
‫درون گرداننده مدور‬

‫بازویی‪-‬زنداعالیی‬

‫سوپینیتورها‬

‫اکستنشن‬
‫مچ‬

‫باز کننده مچ دستی بلند و‬
‫کوتاه‬

‫بازکننده مشترک‬
‫انگشتان و بازکننده‬
‫درازشست‬

‫خم کننده های مچ‬

‫وضعیت‬

‫پشتی بزرگ‬
‫گرد بزرگ‬
‫سه سر بازویی‬
‫سه گوش آرنجی‬

‫تحت خاری و گردکوچک‬
‫چرخش داخلی دالی قدامی و‬
‫سینه ای بزرگ را خنثی میکنند‬

‫ذوزنقه و تحت‬
‫ترقوه ای‬

‫پرونیتورها حرکت‬
‫سوپینیشن دوسر را خنثی‬
‫میکنند‬

‫‪---------‬‬

‫سه سرو سه گوش آرنجی تمایل‬
‫به خم کردن درون گرداننده‬
‫مدور را خنثی می کنند‬

‫‪----------‬‬

‫‪------‬‬

‫‪----------‬‬

Throw

phase

‫‪ ‬چگونگی وضعیت مفاصل و اندامها ‪:‬‬
‫‪ ‬حرکات دست پرتاب ‪:‬‬
‫‪ .1‬فلکشن بازو‬
‫‪ .2‬هایپرفلکشن مچ دست‬
‫‪ .3‬اکستنشن آرنج‬
‫‪ .4‬اکستنشن مچ و پرونیشن ساعد‬
‫(حفظ حالت)‬

‫‪ ‬حرکات دست راهنما‪:‬‬
‫‪ .1‬اکستنشن آرنج‬
‫‪ .2‬فلکشن بازو‬

‫‪ ‬حرکات پا‪:‬‬

‫‪ .1‬پلنتارفلکشن مچ پا‬
‫‪ .2‬اکستنشن زانو‬
‫‪ .3‬اکستنشن ران‬
‫‪ .4‬فلکشن انگشتان پا‬

‫عضالت درگير در مرحله پرتاب (اندام فوقانی)‬
‫عضالت‬
‫وضعیت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫بخش قدامی دلتوئید‪-‬‬
‫بخش ترقوه ای سینه‬
‫ای بزرگ‬

‫غرابی بازویی‬

‫پشتی بزرگ‬

‫تحت خاری و گرد کوچک‬
‫چرخش داخلی دالی‬
‫قدامی و سینه ای بزرگ‬
‫را خنثی میکنند‬

‫اکستنشن آرنج‬

‫سه سر بازویی‬

‫سه گوش آرنجی‬

‫دوسر‪ -‬بازویی قدامی‪-‬‬
‫بازویی زند اعالیی‬

‫‪----------‬‬

‫سینه ای بزرگ (بخش‬
‫جناغی) و پشتی بزرگ‬
‫چرخش داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫فلکشن مچ‬

‫زنداسفلی قدامی‪-‬‬
‫زنداعالیی قدامی‪-‬‬

‫تاکننده درازشست‪-‬‬
‫دورکننده درازشست‬
‫تاکننده عمقی و سطحی‬
‫انگشتان‬

‫بازکننده های مچ‬
‫دست‬

‫بازکننده های مچ دست از‬
‫خم شدن انگشتان‬
‫جلوگیری میکنند‬

‫‪--------‬‬

‫سینه ای کوچک‪-‬‬
‫تحت ترقوه ای‪-‬‬
‫ذوزنقه ‪4‬‬

‫دندانه ای بزرگ عمل‬
‫نزدیک کننده گی متوازی‬
‫االضالع و ذوزنقه را خنثی‬
‫میکند‬

‫فلکشن بازو‬

‫کشش باالیی‬
‫کتف‬
‫چرخش باالیی‬
‫کتف‬

‫کف دستی طویل‬

‫گوشه ای‪ -‬ذوزنقه‬
‫(‪1‬و‪-)2‬متوازی‬
‫االضالع‬
‫ذوزنقه (‪2‬و‪-)4‬‬
‫دندانه ای قدامی‬

‫جناغی‪-‬چنبری‬

‫پستانی‬
‫‪----------‬‬

‫متوازی االضالع‪-‬‬
‫سینه ای کوچک‬

‫‪----------‬‬

‫ذوزنقه و تحت‬
‫ترقوه ای‬

‫‪----------‬‬

‫‪----------‬‬

‫عضالت درگير در مرحله پرتاب (اندام تحتانی)‬
‫عضالت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫وضعیت‬
‫اکستنشن زانو‬

‫چهارسررانی‬

‫همسترینگ‪-‬‬

‫اکستنشن ران‬

‫سرینی بزرگ‬

‫پالنتارفلکشن‬
‫مچ پا‬

‫دوقلو –نعلی‪-‬‬
‫نازک نئ بلند‬

‫فلکشن‬
‫انگشتان‬

‫تاکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬‬
‫تاکننده بلند شست‬

‫‪---------‬‬

‫همسترینگ‬

‫پهن خارجی وپهن میانی‬
‫نیروهای داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫عضالت شکمی ثابت‬
‫کننده لگن در برابر‬
‫کشش عضله راست‬
‫رانی میباشند‬

‫‪-----------‬‬

‫چهارسررانی‬

‫‪------------‬‬

‫عضالت شکمی و‬
‫بازکننده های‬
‫ستون فقرات برای‬
‫ثابت کردن لگن‬

‫ساقی خلفی‪-‬نازک نئ‬
‫کوتاه‪-‬تاکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬تاکننده‬
‫بلند انگشت شست‬

‫ساقی قدامی‪-‬‬
‫نازک نئ طرف‬
‫بازکننده بلند‬
‫انگشتان‬

‫نازک نئ بلند و کوتاه از‬
‫یک طرف و ساقی خلفی از‬
‫طرف دیگر کشش یکدیگر‬
‫را درتمایل پا به سمت‬
‫خارج و داخل خنثی‬
‫میکنند‬

‫‪---------‬‬

‫بین استخوانی کف‬
‫پائی‬

‫بازکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬‬
‫بازکننده بلند‬
‫شست‬

‫‪-----------‬‬

‫‪----------‬‬

Recovery

phase

‫‪ ‬اين مرحله از زماني شروع مي شود كه شوت كننده‬
‫پس از پرش عمودي و پرتاب توپ به طرف زمين‬
‫سقوط مي كند‪ .‬درآخرين لحظهء پرتاب (فلكشن‬
‫مچ دست پرتاب كننده) دست راهنما از توپ جدا‬
‫شده و با اكستنشن بازو به طرف پايين حركت مي‬
‫كند‪ .‬پس از رها شدن توپ‪ ،‬دست پرتاب كننده با‬
‫برگشت از حالت فلكشن مچ‪ ،‬همراه با اكستنشن‬
‫بازو به پايين مي افتد‪.‬‬
‫‪ ‬براي كاهش فشار ناش ي از سقوط در لحظهء‬
‫رسيدن به زمين فرد زانوها را خم مي كند و به‬
‫وضعيت تعادلي اوليه بر مي گردد‪.‬‬

‫تجزیهء و تحلیل بیومکانیکی شوت جفت‬

‫اهمیت علم بیومکانیک‬
‫‪ ‬امروز هیچ کس حتی کسانی که فقط ورزش را بخاطر ورزش نه بخاطراهداف‬
‫قهرمانی در رقابتهای رسمی انجام می دهند‪ .‬نمی توانند منکر‬
‫‪ ‬ارزش روش های علمی در باال بردن سطح تکنیک‪ ،‬تاکتیک و بطورکلی کیفیت تیم ها‬
‫در هر نوع ورزش ی باشند‪.‬‬
‫‪ ‬در بسکتبال‪ ،‬اجرای صحیح مهارت ها وابسته به رعایت اصول و‬
‫قوانين علمی متکی بر اصول مکانیکی و بیو مکانیکی است‪.‬‬
‫‪ ‬دقت و سرعت نيز از عواملی هستند که در این رشته نقش مهمی ایفاء می کنند‪.‬‬

‫‪ ‬علم بیومکانیک علمی است که نیروهای داخلی و خارجی‬
‫اثر گذار بر بدن انسان را مورد مطالعه قرار داده و اثرات‬
‫حاصل را بررس ی می کند‪.‬‬
‫‪‬‬

‫علم مذکور در دو حوزهء کینماتیک وکینتیکقابل مطالعه است‪:‬‬

‫_در کینماتیک‬
‫حرکت جسم بدون در نظر گرفتن علت بوجود آورنده (به طور مشخص تر‬
‫پارامترهای فضایی و زمانی)‬
‫_در کینتیک‬
‫علت بوجود آورنده حرکت (عمدتا" عامل نيرو) را مورد مطالعه قرار می‬
‫دهد‪.‬‬

‫‪‬‬

‫در تحلیل بیومکانیکی با شناسایی عناصر اصلی در اجرای مهارت‬
‫به کشف راهبردهای مفید با هدف تاثير پذیر نمودن اجرا تاکید‬
‫می شود‪ .‬همچنين به منظور دستیابی به مدارج باالی کیفیت در‬
‫اجرای صحیح و یا اصالح اجرای حرکت‪ ،‬توجه به فاکتورهای‬
‫کینماتیکی و کینتیکی در کنار اجرای صحیح و مناسب مهارت‬
‫ورزش ی برای مربیان نقش مهم و حیاتی پیدا نموده است‪ ،‬با بهره‬
‫گيری از نتایج بررس ی های بیومکانیکی مربیان می توانند با هدایت‬
‫و پرورش ورزشکاران نخبه و قهرمان به موفقیت های چشمگيری‬
‫نائل شوند‪.‬‬

‫قانون اول نیوتن‪:‬‬

‫‪ ‬اگر به جسمی نيرویی وارد نشود و یا برایند نيروهای وارد‬
‫به جسم برابر صفر شوند‪ .‬جسم در حال سکون باقی‬
‫می ماند و یا تمایل به حفظ حالت اولیه خود دارد‪.‬‬
‫‪ ‬بنابراین تا هنگامیکه نيرویی از طرف عضالت فرد‬
‫پرتاب کننده به توپ وارد نشود‪ ،‬توپ در حالت سکون باقی خواهد ماند‪ .‬از طرف دیگر پس از‬
‫اعمال نيرو توسط بازیکن و پرتاب توپ اگر نيروهای بازدارنده (جاذبه ‪ ،‬مقاومت هوا و ‪)...‬‬
‫وارد عمل نشوند‪ ،‬توپ تمایل دارد که به حرکت رو به باالی خود ادامه دهد‪.‬‬

‫قانون دوم نیوتن‪:‬‬

‫‪a = F/m‬‬

‫‪ ‬شتابی که توپ پس از جدا شدن از دست بازیکن به خود می گيرد‪ ،‬با نيرویی که فرد وارد می‬
‫کند نسبت مستقیم و با جرم توپ نسبت عکس دارد‪.‬‬
‫‪ ‬بنابراین به دلیل ثابت بودن جرم توپ‪ ،‬برای افزایش شتاب و درنیجه افزایش سرعت باید‬
‫نيرو را افزایش داد‪.‬‬

‫قانون سوم نیوتن‪:‬‬
‫‪ ‬هر عملی را عکس العملی است هم اندازه و در جهت مخالف‪ .‬در هنگامی که فرد‬
‫برای انجام پرش عمودی پاهای خود را به زمين می فشارد (به زمين نيرو وارد می‬
‫کند) نيرویی از طرف زمين به فرد وارد می شود که به انجام پرش فرد کمک میکند‪.‬‬

‫تبدیل انرژی پتانسیل به انرژی جنبش ی‪:‬‬
‫‪ ‬فرد پرتاب کننده برای اجرای پرش عمودی زانوها را خم کرده و تنه را اندکی به جلو‬
‫متمایل می کند‪ .‬با این کار در واقع فرد همانند یک فنر جمع شده انرژی پتانسیل را‬
‫در بدن خود ذخيره کرده سپس با بازکردن زانوها و تنه و کشیدن دستها به باال‬
‫همانند فنری که باز می شود‪ ،‬این انرژی پتانسیل را به انرژی جنبش ی تبدیل میکند‬
‫و پرش عمودی را انجام می دهد‪.‬‬

‫‪ ‬قوانين مربوط به پرتابه‪:‬‬
‫‪ ‬زاویه پرتاب‪:‬‬
‫طبق تحقیقات انجام‬
‫شده بهترین زاویه‬
‫پرتاب برای شوت جفت‬
‫در بسکتبال در‬
‫دامنه ‪ 50‬تا ‪ 55‬درجه‬
‫می باشد که به ارتفاع‬
‫قد بازیکن بستگی دارد‪.‬‬

‫‪ ‬قوانين مربوط به‬
‫‪:‬‬
‫پرتابه‬
‫زاویهء پرتاب‪:‬‬
‫‪‬‬

‫طبق تحقیقات انجام شده بهترین زاویه تاب برای شوت جفت در‬
‫بسکتبال در دامنه ‪ 50‬تا ‪ 55‬درجه می باشد که به ارتفاع قد‬
‫بازیکن بستگی دارد‪.‬‬

‫‪ ‬سرعت پرتاب‪:‬‬
‫‪V sina = d / t‬‬

‫طبق فرمول با توجه به فاصله بازیکن از سبد تعیين‬
‫می شود‪.‬‬
‫*نکته مهم این است که سرعت مناسب باید همراه با‬
‫دقت باال انتخاب شود‪*.‬‬

‫نيروهای بازدارنده‪:‬‬

‫نيروی جاذبه زمين‪:‬‬

‫نيروی مقاومت هوا‪:‬‬

‫این نيرو با حرکت رو به باالی فرد در‬
‫هنگام پرش و با حرکت رو به باالی‬
‫توپ در هنگام پرتاب‬
‫مخالفت می کند‪.‬‬

‫این نيرو با حرکت رو به جلوی‬
‫توپ (حرکت افقی )‬
‫مخالفت می کند‪.‬‬

‫‪ ‬مرکز ثقل و تعادل‪:‬‬
‫َ‬
‫در مورد توپ نيروی وارد شده توسط دست بازیکن‪ ،‬تقریبا به پایين تر از مرکز ثقل وارد می شود‪،‬‬
‫که به دلیل دادن قوس به مسير حرکت توپ می باشد‪.‬‬
‫در مورد بازیکن فرد با باز کردن پاها به اندازه عرض شانه‪ ،‬سطح اتکای خود را افزایش داده و با‬
‫خم کردن زانوها مرکز ثقلش را پایين می آورد‪ .‬که هر دو کار باعث افزایش تعادل و در نتیجه‬
‫افزایش دقت پرتاب می شوند‪.‬‬

‫با آرزوی موفقیت برای شما‬


Slide 22

‫بسم اهلل الرحمن الرحیم‬

‫گرد آورنده ‪ :‬سرگروه تربیت بدنی آبیک‬
‫مصطفی قاسمیفرد‬

‫تاریخچه بسکتبال‬
‫‪‬‬

‫زادگاه بازی بسکتبال آمریکاست‪ .‬این بازی‬
‫در اوایل پاییز سال ‪ 1891‬میالدی توسط‬
‫شخص ی به نام جیمز نای اسمیت پایه‬
‫ریزی و ابداع شد‪ .‬اما‪ ،‬از قرن ها پیش در‬
‫میان ساکنان نقاط مختلف قاره آمریکا‪،‬‬
‫به ویژه آمریکای مرکزی و جنوبی انواعی از‬
‫بازی و مسابقه رایج بوده که کم و بیش‬
‫به بسکتبال شباهت داشته است‪.‬‬

‫سابقهء تاریخی‬
‫‪‬‬

‫در کشور آرژانتین‪ ،‬نوعی بازی سنتی و قدیمی در میان گله دار ها متداول‬
‫است که آن را (پاتو ‪ ) PATO‬می نامند‪ .‬در این بازی‪ ،‬دو تیم سوار بر اسب در میدانی وسیع به‬
‫تاخت و تاز می پردازند و هر تیم کوشش می کند‬
‫توپی را که شش حلقه (مانند دستگیره) بر بدنه آن هست‪ ،‬با پرتاب کردن و‬
‫پاس دادن به یاران خودی‪ ،‬به آن سوی میدان برساند و از حلقه و توری‬
‫سبدی که در انتهای میدان بر روی ستونی چوبی نصب شده‪ ،‬عبور دهد‪ .‬این‬
‫بازی تا حدی شبیه بسکتبال است‪ .‬اما شباهت بازی پوک تاپوک با ورزش‬
‫بسکتبال بیش از پیش است‪ .‬پوک تاپوک‪ ،‬در میان اقوام متمدن قارهء‬
‫آمریکای جنوبی و مرکزی رواج بسیار داشت‪ ،‬به ویژه اقوام مایا و تولتک (در‬
‫ناحیه مکزیک کنونی) این بازی را که با توپ و حلقه های ثابت در میدانی‬
‫وسیع انجام می شد‪ ،‬با عالقه و هیجان زیادی برگزار می کردند ‪.‬‬

‫‪BASKETBALL:‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫هر تيم از ‪ 12‬بازيكن تشكيل مي شود كه ‪ 5‬نفر‬
‫بازيكن اصلي و ‪ 7‬نفر ذخيره هستند‪ .‬تعداد‬
‫همراهان نيز ‪ 7‬نفر است‪ ،‬كه شامل‬
‫سرپرست‪ ،‬مربي‪ ،‬كمك مربي‪ ،‬پزشك‪،‬‬
‫ماساژور‪ ،‬مترجم و آمارگير است‪.‬‬
‫هدف هر دو تيم گذراندن توپ از حلقهء‬
‫حريف و نيز ممانعت از گل زدن تيم مقابل‬
‫است‪.‬‬
‫ابعاد زمين بسكتبال ‪ 28‬متر طول و ‪ 15‬متر‬
‫عرض مي باشد‪ ،‬عرض خطوط زمين ‪5‬‬
‫سانتيمتر است و به گونه اي رسم مي شود كه‬
‫كامال" قابل رو يت با شد‪.‬‬

:‫مهارتهاي پايه اي بسكتبال‬
(Body Balance) ‫تعادل يا توازن‬
(Ball Handing) ‫شيوهء نگهداري توپ‬
(Receiving and Passing) ‫پاس دادن و دريافت پاس‬
(Dribbling) ‫دريبل‬
(Shooting) ‫شوت‬
(Pivot) ‫چرخش‬
(Rebounding) ‫توپگيري از روي سبد يا ريباند‬
(Faking and Foot work) ‫فريب دادن وكار پا‬
(Chang of direction, Change of pace) ‫تغيير مسير و سرعت‬
(Screening) ‫سد كردن‬













‫شوت‪:‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬

‫در بسکتبال پرتاب توپ در حالتی که دست باالی‬
‫آرنج قرار گيرد‪ ،‬شوت نامیده می شود‪.‬‬
‫در زمان آموزش شوت‪ ،‬به ورزشکار توصیه می شود که به منظور اجرای‬
‫مطلوب مهارت‪ ،‬به ‪ 4‬ویژگی زیر توجه کامل داشته باشد‪:‬‬
‫تعادل‬
‫نگاه به هدف‬
‫قرارگيری آرنج دقیقا" زیر توپ‬
‫قرار گرفتن روبروی هدف و توجه کردن به ادامه حرکت‬

‫شوت جفت‪:‬‬

‫‪‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫امروزه شوت جفت رايجترين شوت در بسكتبال است‪.‬‬
‫وجه تمایز آن با سایر شوتها‪ ،‬جدا شدن از زمين و رها‬
‫کردن توپ درست قبل از رسیدن شوت کننده به اوج‬
‫پرش می باشد‪ .‬شوت جفت در پاسخ به نیاز برای کاهش‬
‫فاصله تا سبد توسعه یافته است‪.‬‬

‫شوت جفت دارای اهمیت است‪ ،‬به خاطر‪:‬‬

‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬
‫‪.5‬‬
‫‪.6‬‬

‫درگيری کمتر با بازیکنان حریف‬
‫مشکل بودن دفاع کردن از شوت جفت‬
‫سریع بودن‬
‫صرف انرژی کمتر‬
‫امکان کسب امتیاز از فواصل مختلف‬
‫غير قابل پیش بینی بودن زمان و جهت پریدن‬

‫‪ ‬آمار ثبت شده از مسابقات مختلف‪ ،‬نيز هر چه‬
‫بیشتر بر اهمیت این شوت تاکید می کنند‪:‬‬
‫‪ ALLSEN ‬در سال ‪ 1967‬دریافت که ‪ %67‬از نمونه ‪ 3180‬تالش گل ثبت‬
‫شده توسط ‪ ،NBA‬شوتهای جفت ‪ 2‬و ‪ 3‬امتیازی بوده است‪.‬‬
‫‪ ‬بر طبق آمار بازیهای بسکتبال جهان در سال ‪ ،1985‬درصد شوتهای جفت ‪3‬‬
‫امتیازی در دو گروه زنان و مردان بسیار باال بود؛ به گونه ای که در گروه‬
‫مردان درصد شوتهای جفت ‪ %47‬و در گروه زنان ‪ %34‬بود‪.‬‬
‫‪ ‬آمار مسابقات بسکتبال غرب آسیا نيز نشان می دهد که تیمهای برتر‪،‬‬
‫درصد شوتهای جفت ‪ 3‬امتیازی موفق بیشتری داشته اند‪.‬‬

‫نحوهء اجرا‪:‬‬

‫‪‬‬

‫پرش عمودی توپ را با‬
‫برای اجرای این مهارت ورزشکار باید‪ ،‬همزمان با یک ً‬
‫قوس ی بلند به طرف سبد پرتاب کند‪ .‬بدلیل فاصله نسبتا زیاد بازیکن از سبد‬
‫(پشت منطقه ‪ 3‬امتیازی) رساندن توپ به سبد تنها با استفاده از نيروی دستها‬
‫کار سختی است‪ .‬به همين دلیل بازیکن با خم کردن زانوها و سپس انجام یک‬
‫پرش عمودی نيرو را از پاها به دست پرتاب منتقل می کند‪ .‬و باعث می شود که‬
‫فرد بتواند توپ را به مسافت دورتری پرتاب کند‪.‬‬

‫‪ ‬نیازی نیست که بازیکن پرش بسیار بلندی انجام دهد زیرا‬
‫عالوه بر وارد کردن نيروی کافی به توپ‪ ،‬پرتاب توپ باید با‬
‫دقت باالیی همراه باشد تا به کسب امتیاز منجر شود‪ .‬پرش‬
‫اضافی بازیکن با کاهش دقت پرتاب او همراه می شود‪.‬‬

‫‪‬‬

‫بازیکن باید توپ را با قوس ی مناسب ( زاویه پرتاب مناسب ) به سمت سبد‬
‫پرتاب کند‪ .‬برای این منظورفرد توپ را از بين شانه ها و گوشها تا اندازه ای‬
‫باال می آورد که بتواند هدف (سبد) را از زیرآن مشاهده کند‪ .‬بهتر است که‬
‫دست پرتاب بازیکن نيرو را به زیر مرکز ثقل توپ وارد کند‪ ،‬تا توپ همراه با‬
‫یک چرخش زیرین )‪ (under spine‬به طرف سبد پرتاب شود‪ .‬آخرین‬
‫نقطه ای از دست بازیکن که با توپ تماس پیدا میکند‪ ،‬نوک انگشت میانه‬
‫دست پرتاب می باشد‪.‬‬

‫مراحل اجرای حرکت ‪:‬‬
‫‪ .1‬مرحلهء آمادگی‬
‫‪ .2‬مرحلهء پرتاب‬
‫‪ .3‬مرحلهء پس از پرتاب‬
‫)‪(3‬‬

‫)‪(2‬‬

‫)‪(1‬‬



Preparatory phase

‫چگونگی وضعیت مفاصل و‬
‫اندامها ‪:‬‬

‫‪ ‬فاصله پاها به اندازه عرض شانه و همراه با‬
‫اندکی اورشن مچ پا‬
‫‪ ‬به ميزان کمی دورس ي فلكشن مچ پا‬
‫‪ ‬فلکشن زانو (با انقباض اکسنتریک عضالت‬
‫بازکننده زانو)‬
‫‪ ‬فلکشن ران (با انقباض اکسنتریک عضالت‬
‫بازکننده ران)‬
‫‪ ‬به ميزان کمی فلکشن تنه‬

‫‪ ‬فلکشن آرنج ( در هردو دست)‬
‫‪ ‬فلکشن بازو ( در هردو دست)‬
‫‪ ‬پرونیشن ساعد (در دست پرتاب کننده)‬
‫‪ ‬حالت خنثی در ساعد دست راهنما (با انقباض استاتیک عضالت ساعد)‬
‫‪ ‬هایپراکستنشن مچ (در دست پرتاب کننده)‬
‫‪ ‬حالت خنثی در مچ دست راهنما (با انقباض استاتیک عضالت مچ دست)‬
‫‪ ‬آبداکشن انگشتان‬
‫‪ ‬اکستنشن شست‬
‫‪ ‬فلکشن انگشتان (با انقباض استاتیک عضالت انگشتان)‬

‫عضالت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫فلکشن زانو‬

‫چهارسررانی‬

‫‪--------‬‬

‫همسترینگ‬

‫پهن خارجی و پهن میانی‬
‫نیروهای داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫‪----------‬‬

‫فلکشن ران‬

‫راست قدامی‪ -‬خیاطه‪-‬‬
‫کشنده پهن نیام‪ -‬شانه ای‬

‫نزدیک کننده دراز و‬
‫کوتاه‪ -‬راست داخلی‬

‫همسترینگ‬

‫کشنده پهن نیام و شانه ای‬
‫دور شدن و نزدیک شدن ران را‬
‫خنثی میکنند‬

‫عضالت شکمی و‬
‫بازکننده های ستون‬
‫فقرات برای ثابت کردن‬
‫لگن‬

‫فلکشن بازو‬

‫بخش قدامی دلتوئید‪-‬بخش‬
‫ترقوه ای سینه ای بزرگ‬

‫غرابی بازویی‬

‫فلکشن آرنج‬

‫دوسر بازویی‪ -‬بازویی قدامی‪-‬‬
‫بازویی زنداعالیی‬

‫‪--------‬‬

‫پرونیشن‬
‫ساعد‬

‫مربع درون گرداننده‪-‬‬
‫درون گرداننده مدور‬

‫بازویی‪-‬زنداعالیی‬

‫سوپینیتورها‬

‫اکستنشن‬
‫مچ‬

‫باز کننده مچ دستی بلند و‬
‫کوتاه‬

‫بازکننده مشترک‬
‫انگشتان و بازکننده‬
‫درازشست‬

‫خم کننده های مچ‬

‫وضعیت‬

‫پشتی بزرگ‬
‫گرد بزرگ‬
‫سه سر بازویی‬
‫سه گوش آرنجی‬

‫تحت خاری و گردکوچک‬
‫چرخش داخلی دالی قدامی و‬
‫سینه ای بزرگ را خنثی میکنند‬

‫ذوزنقه و تحت‬
‫ترقوه ای‬

‫پرونیتورها حرکت‬
‫سوپینیشن دوسر را خنثی‬
‫میکنند‬

‫‪---------‬‬

‫سه سرو سه گوش آرنجی تمایل‬
‫به خم کردن درون گرداننده‬
‫مدور را خنثی می کنند‬

‫‪----------‬‬

‫‪------‬‬

‫‪----------‬‬

Throw

phase

‫‪ ‬چگونگی وضعیت مفاصل و اندامها ‪:‬‬
‫‪ ‬حرکات دست پرتاب ‪:‬‬
‫‪ .1‬فلکشن بازو‬
‫‪ .2‬هایپرفلکشن مچ دست‬
‫‪ .3‬اکستنشن آرنج‬
‫‪ .4‬اکستنشن مچ و پرونیشن ساعد‬
‫(حفظ حالت)‬

‫‪ ‬حرکات دست راهنما‪:‬‬
‫‪ .1‬اکستنشن آرنج‬
‫‪ .2‬فلکشن بازو‬

‫‪ ‬حرکات پا‪:‬‬

‫‪ .1‬پلنتارفلکشن مچ پا‬
‫‪ .2‬اکستنشن زانو‬
‫‪ .3‬اکستنشن ران‬
‫‪ .4‬فلکشن انگشتان پا‬

‫عضالت درگير در مرحله پرتاب (اندام فوقانی)‬
‫عضالت‬
‫وضعیت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫بخش قدامی دلتوئید‪-‬‬
‫بخش ترقوه ای سینه‬
‫ای بزرگ‬

‫غرابی بازویی‬

‫پشتی بزرگ‬

‫تحت خاری و گرد کوچک‬
‫چرخش داخلی دالی‬
‫قدامی و سینه ای بزرگ‬
‫را خنثی میکنند‬

‫اکستنشن آرنج‬

‫سه سر بازویی‬

‫سه گوش آرنجی‬

‫دوسر‪ -‬بازویی قدامی‪-‬‬
‫بازویی زند اعالیی‬

‫‪----------‬‬

‫سینه ای بزرگ (بخش‬
‫جناغی) و پشتی بزرگ‬
‫چرخش داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫فلکشن مچ‬

‫زنداسفلی قدامی‪-‬‬
‫زنداعالیی قدامی‪-‬‬

‫تاکننده درازشست‪-‬‬
‫دورکننده درازشست‬
‫تاکننده عمقی و سطحی‬
‫انگشتان‬

‫بازکننده های مچ‬
‫دست‬

‫بازکننده های مچ دست از‬
‫خم شدن انگشتان‬
‫جلوگیری میکنند‬

‫‪--------‬‬

‫سینه ای کوچک‪-‬‬
‫تحت ترقوه ای‪-‬‬
‫ذوزنقه ‪4‬‬

‫دندانه ای بزرگ عمل‬
‫نزدیک کننده گی متوازی‬
‫االضالع و ذوزنقه را خنثی‬
‫میکند‬

‫فلکشن بازو‬

‫کشش باالیی‬
‫کتف‬
‫چرخش باالیی‬
‫کتف‬

‫کف دستی طویل‬

‫گوشه ای‪ -‬ذوزنقه‬
‫(‪1‬و‪-)2‬متوازی‬
‫االضالع‬
‫ذوزنقه (‪2‬و‪-)4‬‬
‫دندانه ای قدامی‬

‫جناغی‪-‬چنبری‬

‫پستانی‬
‫‪----------‬‬

‫متوازی االضالع‪-‬‬
‫سینه ای کوچک‬

‫‪----------‬‬

‫ذوزنقه و تحت‬
‫ترقوه ای‬

‫‪----------‬‬

‫‪----------‬‬

‫عضالت درگير در مرحله پرتاب (اندام تحتانی)‬
‫عضالت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫وضعیت‬
‫اکستنشن زانو‬

‫چهارسررانی‬

‫همسترینگ‪-‬‬

‫اکستنشن ران‬

‫سرینی بزرگ‬

‫پالنتارفلکشن‬
‫مچ پا‬

‫دوقلو –نعلی‪-‬‬
‫نازک نئ بلند‬

‫فلکشن‬
‫انگشتان‬

‫تاکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬‬
‫تاکننده بلند شست‬

‫‪---------‬‬

‫همسترینگ‬

‫پهن خارجی وپهن میانی‬
‫نیروهای داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫عضالت شکمی ثابت‬
‫کننده لگن در برابر‬
‫کشش عضله راست‬
‫رانی میباشند‬

‫‪-----------‬‬

‫چهارسررانی‬

‫‪------------‬‬

‫عضالت شکمی و‬
‫بازکننده های‬
‫ستون فقرات برای‬
‫ثابت کردن لگن‬

‫ساقی خلفی‪-‬نازک نئ‬
‫کوتاه‪-‬تاکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬تاکننده‬
‫بلند انگشت شست‬

‫ساقی قدامی‪-‬‬
‫نازک نئ طرف‬
‫بازکننده بلند‬
‫انگشتان‬

‫نازک نئ بلند و کوتاه از‬
‫یک طرف و ساقی خلفی از‬
‫طرف دیگر کشش یکدیگر‬
‫را درتمایل پا به سمت‬
‫خارج و داخل خنثی‬
‫میکنند‬

‫‪---------‬‬

‫بین استخوانی کف‬
‫پائی‬

‫بازکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬‬
‫بازکننده بلند‬
‫شست‬

‫‪-----------‬‬

‫‪----------‬‬

Recovery

phase

‫‪ ‬اين مرحله از زماني شروع مي شود كه شوت كننده‬
‫پس از پرش عمودي و پرتاب توپ به طرف زمين‬
‫سقوط مي كند‪ .‬درآخرين لحظهء پرتاب (فلكشن‬
‫مچ دست پرتاب كننده) دست راهنما از توپ جدا‬
‫شده و با اكستنشن بازو به طرف پايين حركت مي‬
‫كند‪ .‬پس از رها شدن توپ‪ ،‬دست پرتاب كننده با‬
‫برگشت از حالت فلكشن مچ‪ ،‬همراه با اكستنشن‬
‫بازو به پايين مي افتد‪.‬‬
‫‪ ‬براي كاهش فشار ناش ي از سقوط در لحظهء‬
‫رسيدن به زمين فرد زانوها را خم مي كند و به‬
‫وضعيت تعادلي اوليه بر مي گردد‪.‬‬

‫تجزیهء و تحلیل بیومکانیکی شوت جفت‬

‫اهمیت علم بیومکانیک‬
‫‪ ‬امروز هیچ کس حتی کسانی که فقط ورزش را بخاطر ورزش نه بخاطراهداف‬
‫قهرمانی در رقابتهای رسمی انجام می دهند‪ .‬نمی توانند منکر‬
‫‪ ‬ارزش روش های علمی در باال بردن سطح تکنیک‪ ،‬تاکتیک و بطورکلی کیفیت تیم ها‬
‫در هر نوع ورزش ی باشند‪.‬‬
‫‪ ‬در بسکتبال‪ ،‬اجرای صحیح مهارت ها وابسته به رعایت اصول و‬
‫قوانين علمی متکی بر اصول مکانیکی و بیو مکانیکی است‪.‬‬
‫‪ ‬دقت و سرعت نيز از عواملی هستند که در این رشته نقش مهمی ایفاء می کنند‪.‬‬

‫‪ ‬علم بیومکانیک علمی است که نیروهای داخلی و خارجی‬
‫اثر گذار بر بدن انسان را مورد مطالعه قرار داده و اثرات‬
‫حاصل را بررس ی می کند‪.‬‬
‫‪‬‬

‫علم مذکور در دو حوزهء کینماتیک وکینتیکقابل مطالعه است‪:‬‬

‫_در کینماتیک‬
‫حرکت جسم بدون در نظر گرفتن علت بوجود آورنده (به طور مشخص تر‬
‫پارامترهای فضایی و زمانی)‬
‫_در کینتیک‬
‫علت بوجود آورنده حرکت (عمدتا" عامل نيرو) را مورد مطالعه قرار می‬
‫دهد‪.‬‬

‫‪‬‬

‫در تحلیل بیومکانیکی با شناسایی عناصر اصلی در اجرای مهارت‬
‫به کشف راهبردهای مفید با هدف تاثير پذیر نمودن اجرا تاکید‬
‫می شود‪ .‬همچنين به منظور دستیابی به مدارج باالی کیفیت در‬
‫اجرای صحیح و یا اصالح اجرای حرکت‪ ،‬توجه به فاکتورهای‬
‫کینماتیکی و کینتیکی در کنار اجرای صحیح و مناسب مهارت‬
‫ورزش ی برای مربیان نقش مهم و حیاتی پیدا نموده است‪ ،‬با بهره‬
‫گيری از نتایج بررس ی های بیومکانیکی مربیان می توانند با هدایت‬
‫و پرورش ورزشکاران نخبه و قهرمان به موفقیت های چشمگيری‬
‫نائل شوند‪.‬‬

‫قانون اول نیوتن‪:‬‬

‫‪ ‬اگر به جسمی نيرویی وارد نشود و یا برایند نيروهای وارد‬
‫به جسم برابر صفر شوند‪ .‬جسم در حال سکون باقی‬
‫می ماند و یا تمایل به حفظ حالت اولیه خود دارد‪.‬‬
‫‪ ‬بنابراین تا هنگامیکه نيرویی از طرف عضالت فرد‬
‫پرتاب کننده به توپ وارد نشود‪ ،‬توپ در حالت سکون باقی خواهد ماند‪ .‬از طرف دیگر پس از‬
‫اعمال نيرو توسط بازیکن و پرتاب توپ اگر نيروهای بازدارنده (جاذبه ‪ ،‬مقاومت هوا و ‪)...‬‬
‫وارد عمل نشوند‪ ،‬توپ تمایل دارد که به حرکت رو به باالی خود ادامه دهد‪.‬‬

‫قانون دوم نیوتن‪:‬‬

‫‪a = F/m‬‬

‫‪ ‬شتابی که توپ پس از جدا شدن از دست بازیکن به خود می گيرد‪ ،‬با نيرویی که فرد وارد می‬
‫کند نسبت مستقیم و با جرم توپ نسبت عکس دارد‪.‬‬
‫‪ ‬بنابراین به دلیل ثابت بودن جرم توپ‪ ،‬برای افزایش شتاب و درنیجه افزایش سرعت باید‬
‫نيرو را افزایش داد‪.‬‬

‫قانون سوم نیوتن‪:‬‬
‫‪ ‬هر عملی را عکس العملی است هم اندازه و در جهت مخالف‪ .‬در هنگامی که فرد‬
‫برای انجام پرش عمودی پاهای خود را به زمين می فشارد (به زمين نيرو وارد می‬
‫کند) نيرویی از طرف زمين به فرد وارد می شود که به انجام پرش فرد کمک میکند‪.‬‬

‫تبدیل انرژی پتانسیل به انرژی جنبش ی‪:‬‬
‫‪ ‬فرد پرتاب کننده برای اجرای پرش عمودی زانوها را خم کرده و تنه را اندکی به جلو‬
‫متمایل می کند‪ .‬با این کار در واقع فرد همانند یک فنر جمع شده انرژی پتانسیل را‬
‫در بدن خود ذخيره کرده سپس با بازکردن زانوها و تنه و کشیدن دستها به باال‬
‫همانند فنری که باز می شود‪ ،‬این انرژی پتانسیل را به انرژی جنبش ی تبدیل میکند‬
‫و پرش عمودی را انجام می دهد‪.‬‬

‫‪ ‬قوانين مربوط به پرتابه‪:‬‬
‫‪ ‬زاویه پرتاب‪:‬‬
‫طبق تحقیقات انجام‬
‫شده بهترین زاویه‬
‫پرتاب برای شوت جفت‬
‫در بسکتبال در‬
‫دامنه ‪ 50‬تا ‪ 55‬درجه‬
‫می باشد که به ارتفاع‬
‫قد بازیکن بستگی دارد‪.‬‬

‫‪ ‬قوانين مربوط به‬
‫‪:‬‬
‫پرتابه‬
‫زاویهء پرتاب‪:‬‬
‫‪‬‬

‫طبق تحقیقات انجام شده بهترین زاویه تاب برای شوت جفت در‬
‫بسکتبال در دامنه ‪ 50‬تا ‪ 55‬درجه می باشد که به ارتفاع قد‬
‫بازیکن بستگی دارد‪.‬‬

‫‪ ‬سرعت پرتاب‪:‬‬
‫‪V sina = d / t‬‬

‫طبق فرمول با توجه به فاصله بازیکن از سبد تعیين‬
‫می شود‪.‬‬
‫*نکته مهم این است که سرعت مناسب باید همراه با‬
‫دقت باال انتخاب شود‪*.‬‬

‫نيروهای بازدارنده‪:‬‬

‫نيروی جاذبه زمين‪:‬‬

‫نيروی مقاومت هوا‪:‬‬

‫این نيرو با حرکت رو به باالی فرد در‬
‫هنگام پرش و با حرکت رو به باالی‬
‫توپ در هنگام پرتاب‬
‫مخالفت می کند‪.‬‬

‫این نيرو با حرکت رو به جلوی‬
‫توپ (حرکت افقی )‬
‫مخالفت می کند‪.‬‬

‫‪ ‬مرکز ثقل و تعادل‪:‬‬
‫َ‬
‫در مورد توپ نيروی وارد شده توسط دست بازیکن‪ ،‬تقریبا به پایين تر از مرکز ثقل وارد می شود‪،‬‬
‫که به دلیل دادن قوس به مسير حرکت توپ می باشد‪.‬‬
‫در مورد بازیکن فرد با باز کردن پاها به اندازه عرض شانه‪ ،‬سطح اتکای خود را افزایش داده و با‬
‫خم کردن زانوها مرکز ثقلش را پایين می آورد‪ .‬که هر دو کار باعث افزایش تعادل و در نتیجه‬
‫افزایش دقت پرتاب می شوند‪.‬‬

‫با آرزوی موفقیت برای شما‬


Slide 23

‫بسم اهلل الرحمن الرحیم‬

‫گرد آورنده ‪ :‬سرگروه تربیت بدنی آبیک‬
‫مصطفی قاسمیفرد‬

‫تاریخچه بسکتبال‬
‫‪‬‬

‫زادگاه بازی بسکتبال آمریکاست‪ .‬این بازی‬
‫در اوایل پاییز سال ‪ 1891‬میالدی توسط‬
‫شخص ی به نام جیمز نای اسمیت پایه‬
‫ریزی و ابداع شد‪ .‬اما‪ ،‬از قرن ها پیش در‬
‫میان ساکنان نقاط مختلف قاره آمریکا‪،‬‬
‫به ویژه آمریکای مرکزی و جنوبی انواعی از‬
‫بازی و مسابقه رایج بوده که کم و بیش‬
‫به بسکتبال شباهت داشته است‪.‬‬

‫سابقهء تاریخی‬
‫‪‬‬

‫در کشور آرژانتین‪ ،‬نوعی بازی سنتی و قدیمی در میان گله دار ها متداول‬
‫است که آن را (پاتو ‪ ) PATO‬می نامند‪ .‬در این بازی‪ ،‬دو تیم سوار بر اسب در میدانی وسیع به‬
‫تاخت و تاز می پردازند و هر تیم کوشش می کند‬
‫توپی را که شش حلقه (مانند دستگیره) بر بدنه آن هست‪ ،‬با پرتاب کردن و‬
‫پاس دادن به یاران خودی‪ ،‬به آن سوی میدان برساند و از حلقه و توری‬
‫سبدی که در انتهای میدان بر روی ستونی چوبی نصب شده‪ ،‬عبور دهد‪ .‬این‬
‫بازی تا حدی شبیه بسکتبال است‪ .‬اما شباهت بازی پوک تاپوک با ورزش‬
‫بسکتبال بیش از پیش است‪ .‬پوک تاپوک‪ ،‬در میان اقوام متمدن قارهء‬
‫آمریکای جنوبی و مرکزی رواج بسیار داشت‪ ،‬به ویژه اقوام مایا و تولتک (در‬
‫ناحیه مکزیک کنونی) این بازی را که با توپ و حلقه های ثابت در میدانی‬
‫وسیع انجام می شد‪ ،‬با عالقه و هیجان زیادی برگزار می کردند ‪.‬‬

‫‪BASKETBALL:‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫هر تيم از ‪ 12‬بازيكن تشكيل مي شود كه ‪ 5‬نفر‬
‫بازيكن اصلي و ‪ 7‬نفر ذخيره هستند‪ .‬تعداد‬
‫همراهان نيز ‪ 7‬نفر است‪ ،‬كه شامل‬
‫سرپرست‪ ،‬مربي‪ ،‬كمك مربي‪ ،‬پزشك‪،‬‬
‫ماساژور‪ ،‬مترجم و آمارگير است‪.‬‬
‫هدف هر دو تيم گذراندن توپ از حلقهء‬
‫حريف و نيز ممانعت از گل زدن تيم مقابل‬
‫است‪.‬‬
‫ابعاد زمين بسكتبال ‪ 28‬متر طول و ‪ 15‬متر‬
‫عرض مي باشد‪ ،‬عرض خطوط زمين ‪5‬‬
‫سانتيمتر است و به گونه اي رسم مي شود كه‬
‫كامال" قابل رو يت با شد‪.‬‬

:‫مهارتهاي پايه اي بسكتبال‬
(Body Balance) ‫تعادل يا توازن‬
(Ball Handing) ‫شيوهء نگهداري توپ‬
(Receiving and Passing) ‫پاس دادن و دريافت پاس‬
(Dribbling) ‫دريبل‬
(Shooting) ‫شوت‬
(Pivot) ‫چرخش‬
(Rebounding) ‫توپگيري از روي سبد يا ريباند‬
(Faking and Foot work) ‫فريب دادن وكار پا‬
(Chang of direction, Change of pace) ‫تغيير مسير و سرعت‬
(Screening) ‫سد كردن‬













‫شوت‪:‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬

‫در بسکتبال پرتاب توپ در حالتی که دست باالی‬
‫آرنج قرار گيرد‪ ،‬شوت نامیده می شود‪.‬‬
‫در زمان آموزش شوت‪ ،‬به ورزشکار توصیه می شود که به منظور اجرای‬
‫مطلوب مهارت‪ ،‬به ‪ 4‬ویژگی زیر توجه کامل داشته باشد‪:‬‬
‫تعادل‬
‫نگاه به هدف‬
‫قرارگيری آرنج دقیقا" زیر توپ‬
‫قرار گرفتن روبروی هدف و توجه کردن به ادامه حرکت‬

‫شوت جفت‪:‬‬

‫‪‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫امروزه شوت جفت رايجترين شوت در بسكتبال است‪.‬‬
‫وجه تمایز آن با سایر شوتها‪ ،‬جدا شدن از زمين و رها‬
‫کردن توپ درست قبل از رسیدن شوت کننده به اوج‬
‫پرش می باشد‪ .‬شوت جفت در پاسخ به نیاز برای کاهش‬
‫فاصله تا سبد توسعه یافته است‪.‬‬

‫شوت جفت دارای اهمیت است‪ ،‬به خاطر‪:‬‬

‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬
‫‪.5‬‬
‫‪.6‬‬

‫درگيری کمتر با بازیکنان حریف‬
‫مشکل بودن دفاع کردن از شوت جفت‬
‫سریع بودن‬
‫صرف انرژی کمتر‬
‫امکان کسب امتیاز از فواصل مختلف‬
‫غير قابل پیش بینی بودن زمان و جهت پریدن‬

‫‪ ‬آمار ثبت شده از مسابقات مختلف‪ ،‬نيز هر چه‬
‫بیشتر بر اهمیت این شوت تاکید می کنند‪:‬‬
‫‪ ALLSEN ‬در سال ‪ 1967‬دریافت که ‪ %67‬از نمونه ‪ 3180‬تالش گل ثبت‬
‫شده توسط ‪ ،NBA‬شوتهای جفت ‪ 2‬و ‪ 3‬امتیازی بوده است‪.‬‬
‫‪ ‬بر طبق آمار بازیهای بسکتبال جهان در سال ‪ ،1985‬درصد شوتهای جفت ‪3‬‬
‫امتیازی در دو گروه زنان و مردان بسیار باال بود؛ به گونه ای که در گروه‬
‫مردان درصد شوتهای جفت ‪ %47‬و در گروه زنان ‪ %34‬بود‪.‬‬
‫‪ ‬آمار مسابقات بسکتبال غرب آسیا نيز نشان می دهد که تیمهای برتر‪،‬‬
‫درصد شوتهای جفت ‪ 3‬امتیازی موفق بیشتری داشته اند‪.‬‬

‫نحوهء اجرا‪:‬‬

‫‪‬‬

‫پرش عمودی توپ را با‬
‫برای اجرای این مهارت ورزشکار باید‪ ،‬همزمان با یک ً‬
‫قوس ی بلند به طرف سبد پرتاب کند‪ .‬بدلیل فاصله نسبتا زیاد بازیکن از سبد‬
‫(پشت منطقه ‪ 3‬امتیازی) رساندن توپ به سبد تنها با استفاده از نيروی دستها‬
‫کار سختی است‪ .‬به همين دلیل بازیکن با خم کردن زانوها و سپس انجام یک‬
‫پرش عمودی نيرو را از پاها به دست پرتاب منتقل می کند‪ .‬و باعث می شود که‬
‫فرد بتواند توپ را به مسافت دورتری پرتاب کند‪.‬‬

‫‪ ‬نیازی نیست که بازیکن پرش بسیار بلندی انجام دهد زیرا‬
‫عالوه بر وارد کردن نيروی کافی به توپ‪ ،‬پرتاب توپ باید با‬
‫دقت باالیی همراه باشد تا به کسب امتیاز منجر شود‪ .‬پرش‬
‫اضافی بازیکن با کاهش دقت پرتاب او همراه می شود‪.‬‬

‫‪‬‬

‫بازیکن باید توپ را با قوس ی مناسب ( زاویه پرتاب مناسب ) به سمت سبد‬
‫پرتاب کند‪ .‬برای این منظورفرد توپ را از بين شانه ها و گوشها تا اندازه ای‬
‫باال می آورد که بتواند هدف (سبد) را از زیرآن مشاهده کند‪ .‬بهتر است که‬
‫دست پرتاب بازیکن نيرو را به زیر مرکز ثقل توپ وارد کند‪ ،‬تا توپ همراه با‬
‫یک چرخش زیرین )‪ (under spine‬به طرف سبد پرتاب شود‪ .‬آخرین‬
‫نقطه ای از دست بازیکن که با توپ تماس پیدا میکند‪ ،‬نوک انگشت میانه‬
‫دست پرتاب می باشد‪.‬‬

‫مراحل اجرای حرکت ‪:‬‬
‫‪ .1‬مرحلهء آمادگی‬
‫‪ .2‬مرحلهء پرتاب‬
‫‪ .3‬مرحلهء پس از پرتاب‬
‫)‪(3‬‬

‫)‪(2‬‬

‫)‪(1‬‬



Preparatory phase

‫چگونگی وضعیت مفاصل و‬
‫اندامها ‪:‬‬

‫‪ ‬فاصله پاها به اندازه عرض شانه و همراه با‬
‫اندکی اورشن مچ پا‬
‫‪ ‬به ميزان کمی دورس ي فلكشن مچ پا‬
‫‪ ‬فلکشن زانو (با انقباض اکسنتریک عضالت‬
‫بازکننده زانو)‬
‫‪ ‬فلکشن ران (با انقباض اکسنتریک عضالت‬
‫بازکننده ران)‬
‫‪ ‬به ميزان کمی فلکشن تنه‬

‫‪ ‬فلکشن آرنج ( در هردو دست)‬
‫‪ ‬فلکشن بازو ( در هردو دست)‬
‫‪ ‬پرونیشن ساعد (در دست پرتاب کننده)‬
‫‪ ‬حالت خنثی در ساعد دست راهنما (با انقباض استاتیک عضالت ساعد)‬
‫‪ ‬هایپراکستنشن مچ (در دست پرتاب کننده)‬
‫‪ ‬حالت خنثی در مچ دست راهنما (با انقباض استاتیک عضالت مچ دست)‬
‫‪ ‬آبداکشن انگشتان‬
‫‪ ‬اکستنشن شست‬
‫‪ ‬فلکشن انگشتان (با انقباض استاتیک عضالت انگشتان)‬

‫عضالت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫فلکشن زانو‬

‫چهارسررانی‬

‫‪--------‬‬

‫همسترینگ‬

‫پهن خارجی و پهن میانی‬
‫نیروهای داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫‪----------‬‬

‫فلکشن ران‬

‫راست قدامی‪ -‬خیاطه‪-‬‬
‫کشنده پهن نیام‪ -‬شانه ای‬

‫نزدیک کننده دراز و‬
‫کوتاه‪ -‬راست داخلی‬

‫همسترینگ‬

‫کشنده پهن نیام و شانه ای‬
‫دور شدن و نزدیک شدن ران را‬
‫خنثی میکنند‬

‫عضالت شکمی و‬
‫بازکننده های ستون‬
‫فقرات برای ثابت کردن‬
‫لگن‬

‫فلکشن بازو‬

‫بخش قدامی دلتوئید‪-‬بخش‬
‫ترقوه ای سینه ای بزرگ‬

‫غرابی بازویی‬

‫فلکشن آرنج‬

‫دوسر بازویی‪ -‬بازویی قدامی‪-‬‬
‫بازویی زنداعالیی‬

‫‪--------‬‬

‫پرونیشن‬
‫ساعد‬

‫مربع درون گرداننده‪-‬‬
‫درون گرداننده مدور‬

‫بازویی‪-‬زنداعالیی‬

‫سوپینیتورها‬

‫اکستنشن‬
‫مچ‬

‫باز کننده مچ دستی بلند و‬
‫کوتاه‬

‫بازکننده مشترک‬
‫انگشتان و بازکننده‬
‫درازشست‬

‫خم کننده های مچ‬

‫وضعیت‬

‫پشتی بزرگ‬
‫گرد بزرگ‬
‫سه سر بازویی‬
‫سه گوش آرنجی‬

‫تحت خاری و گردکوچک‬
‫چرخش داخلی دالی قدامی و‬
‫سینه ای بزرگ را خنثی میکنند‬

‫ذوزنقه و تحت‬
‫ترقوه ای‬

‫پرونیتورها حرکت‬
‫سوپینیشن دوسر را خنثی‬
‫میکنند‬

‫‪---------‬‬

‫سه سرو سه گوش آرنجی تمایل‬
‫به خم کردن درون گرداننده‬
‫مدور را خنثی می کنند‬

‫‪----------‬‬

‫‪------‬‬

‫‪----------‬‬

Throw

phase

‫‪ ‬چگونگی وضعیت مفاصل و اندامها ‪:‬‬
‫‪ ‬حرکات دست پرتاب ‪:‬‬
‫‪ .1‬فلکشن بازو‬
‫‪ .2‬هایپرفلکشن مچ دست‬
‫‪ .3‬اکستنشن آرنج‬
‫‪ .4‬اکستنشن مچ و پرونیشن ساعد‬
‫(حفظ حالت)‬

‫‪ ‬حرکات دست راهنما‪:‬‬
‫‪ .1‬اکستنشن آرنج‬
‫‪ .2‬فلکشن بازو‬

‫‪ ‬حرکات پا‪:‬‬

‫‪ .1‬پلنتارفلکشن مچ پا‬
‫‪ .2‬اکستنشن زانو‬
‫‪ .3‬اکستنشن ران‬
‫‪ .4‬فلکشن انگشتان پا‬

‫عضالت درگير در مرحله پرتاب (اندام فوقانی)‬
‫عضالت‬
‫وضعیت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫بخش قدامی دلتوئید‪-‬‬
‫بخش ترقوه ای سینه‬
‫ای بزرگ‬

‫غرابی بازویی‬

‫پشتی بزرگ‬

‫تحت خاری و گرد کوچک‬
‫چرخش داخلی دالی‬
‫قدامی و سینه ای بزرگ‬
‫را خنثی میکنند‬

‫اکستنشن آرنج‬

‫سه سر بازویی‬

‫سه گوش آرنجی‬

‫دوسر‪ -‬بازویی قدامی‪-‬‬
‫بازویی زند اعالیی‬

‫‪----------‬‬

‫سینه ای بزرگ (بخش‬
‫جناغی) و پشتی بزرگ‬
‫چرخش داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫فلکشن مچ‬

‫زنداسفلی قدامی‪-‬‬
‫زنداعالیی قدامی‪-‬‬

‫تاکننده درازشست‪-‬‬
‫دورکننده درازشست‬
‫تاکننده عمقی و سطحی‬
‫انگشتان‬

‫بازکننده های مچ‬
‫دست‬

‫بازکننده های مچ دست از‬
‫خم شدن انگشتان‬
‫جلوگیری میکنند‬

‫‪--------‬‬

‫سینه ای کوچک‪-‬‬
‫تحت ترقوه ای‪-‬‬
‫ذوزنقه ‪4‬‬

‫دندانه ای بزرگ عمل‬
‫نزدیک کننده گی متوازی‬
‫االضالع و ذوزنقه را خنثی‬
‫میکند‬

‫فلکشن بازو‬

‫کشش باالیی‬
‫کتف‬
‫چرخش باالیی‬
‫کتف‬

‫کف دستی طویل‬

‫گوشه ای‪ -‬ذوزنقه‬
‫(‪1‬و‪-)2‬متوازی‬
‫االضالع‬
‫ذوزنقه (‪2‬و‪-)4‬‬
‫دندانه ای قدامی‬

‫جناغی‪-‬چنبری‬

‫پستانی‬
‫‪----------‬‬

‫متوازی االضالع‪-‬‬
‫سینه ای کوچک‬

‫‪----------‬‬

‫ذوزنقه و تحت‬
‫ترقوه ای‬

‫‪----------‬‬

‫‪----------‬‬

‫عضالت درگير در مرحله پرتاب (اندام تحتانی)‬
‫عضالت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫وضعیت‬
‫اکستنشن زانو‬

‫چهارسررانی‬

‫همسترینگ‪-‬‬

‫اکستنشن ران‬

‫سرینی بزرگ‬

‫پالنتارفلکشن‬
‫مچ پا‬

‫دوقلو –نعلی‪-‬‬
‫نازک نئ بلند‬

‫فلکشن‬
‫انگشتان‬

‫تاکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬‬
‫تاکننده بلند شست‬

‫‪---------‬‬

‫همسترینگ‬

‫پهن خارجی وپهن میانی‬
‫نیروهای داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫عضالت شکمی ثابت‬
‫کننده لگن در برابر‬
‫کشش عضله راست‬
‫رانی میباشند‬

‫‪-----------‬‬

‫چهارسررانی‬

‫‪------------‬‬

‫عضالت شکمی و‬
‫بازکننده های‬
‫ستون فقرات برای‬
‫ثابت کردن لگن‬

‫ساقی خلفی‪-‬نازک نئ‬
‫کوتاه‪-‬تاکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬تاکننده‬
‫بلند انگشت شست‬

‫ساقی قدامی‪-‬‬
‫نازک نئ طرف‬
‫بازکننده بلند‬
‫انگشتان‬

‫نازک نئ بلند و کوتاه از‬
‫یک طرف و ساقی خلفی از‬
‫طرف دیگر کشش یکدیگر‬
‫را درتمایل پا به سمت‬
‫خارج و داخل خنثی‬
‫میکنند‬

‫‪---------‬‬

‫بین استخوانی کف‬
‫پائی‬

‫بازکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬‬
‫بازکننده بلند‬
‫شست‬

‫‪-----------‬‬

‫‪----------‬‬

Recovery

phase

‫‪ ‬اين مرحله از زماني شروع مي شود كه شوت كننده‬
‫پس از پرش عمودي و پرتاب توپ به طرف زمين‬
‫سقوط مي كند‪ .‬درآخرين لحظهء پرتاب (فلكشن‬
‫مچ دست پرتاب كننده) دست راهنما از توپ جدا‬
‫شده و با اكستنشن بازو به طرف پايين حركت مي‬
‫كند‪ .‬پس از رها شدن توپ‪ ،‬دست پرتاب كننده با‬
‫برگشت از حالت فلكشن مچ‪ ،‬همراه با اكستنشن‬
‫بازو به پايين مي افتد‪.‬‬
‫‪ ‬براي كاهش فشار ناش ي از سقوط در لحظهء‬
‫رسيدن به زمين فرد زانوها را خم مي كند و به‬
‫وضعيت تعادلي اوليه بر مي گردد‪.‬‬

‫تجزیهء و تحلیل بیومکانیکی شوت جفت‬

‫اهمیت علم بیومکانیک‬
‫‪ ‬امروز هیچ کس حتی کسانی که فقط ورزش را بخاطر ورزش نه بخاطراهداف‬
‫قهرمانی در رقابتهای رسمی انجام می دهند‪ .‬نمی توانند منکر‬
‫‪ ‬ارزش روش های علمی در باال بردن سطح تکنیک‪ ،‬تاکتیک و بطورکلی کیفیت تیم ها‬
‫در هر نوع ورزش ی باشند‪.‬‬
‫‪ ‬در بسکتبال‪ ،‬اجرای صحیح مهارت ها وابسته به رعایت اصول و‬
‫قوانين علمی متکی بر اصول مکانیکی و بیو مکانیکی است‪.‬‬
‫‪ ‬دقت و سرعت نيز از عواملی هستند که در این رشته نقش مهمی ایفاء می کنند‪.‬‬

‫‪ ‬علم بیومکانیک علمی است که نیروهای داخلی و خارجی‬
‫اثر گذار بر بدن انسان را مورد مطالعه قرار داده و اثرات‬
‫حاصل را بررس ی می کند‪.‬‬
‫‪‬‬

‫علم مذکور در دو حوزهء کینماتیک وکینتیکقابل مطالعه است‪:‬‬

‫_در کینماتیک‬
‫حرکت جسم بدون در نظر گرفتن علت بوجود آورنده (به طور مشخص تر‬
‫پارامترهای فضایی و زمانی)‬
‫_در کینتیک‬
‫علت بوجود آورنده حرکت (عمدتا" عامل نيرو) را مورد مطالعه قرار می‬
‫دهد‪.‬‬

‫‪‬‬

‫در تحلیل بیومکانیکی با شناسایی عناصر اصلی در اجرای مهارت‬
‫به کشف راهبردهای مفید با هدف تاثير پذیر نمودن اجرا تاکید‬
‫می شود‪ .‬همچنين به منظور دستیابی به مدارج باالی کیفیت در‬
‫اجرای صحیح و یا اصالح اجرای حرکت‪ ،‬توجه به فاکتورهای‬
‫کینماتیکی و کینتیکی در کنار اجرای صحیح و مناسب مهارت‬
‫ورزش ی برای مربیان نقش مهم و حیاتی پیدا نموده است‪ ،‬با بهره‬
‫گيری از نتایج بررس ی های بیومکانیکی مربیان می توانند با هدایت‬
‫و پرورش ورزشکاران نخبه و قهرمان به موفقیت های چشمگيری‬
‫نائل شوند‪.‬‬

‫قانون اول نیوتن‪:‬‬

‫‪ ‬اگر به جسمی نيرویی وارد نشود و یا برایند نيروهای وارد‬
‫به جسم برابر صفر شوند‪ .‬جسم در حال سکون باقی‬
‫می ماند و یا تمایل به حفظ حالت اولیه خود دارد‪.‬‬
‫‪ ‬بنابراین تا هنگامیکه نيرویی از طرف عضالت فرد‬
‫پرتاب کننده به توپ وارد نشود‪ ،‬توپ در حالت سکون باقی خواهد ماند‪ .‬از طرف دیگر پس از‬
‫اعمال نيرو توسط بازیکن و پرتاب توپ اگر نيروهای بازدارنده (جاذبه ‪ ،‬مقاومت هوا و ‪)...‬‬
‫وارد عمل نشوند‪ ،‬توپ تمایل دارد که به حرکت رو به باالی خود ادامه دهد‪.‬‬

‫قانون دوم نیوتن‪:‬‬

‫‪a = F/m‬‬

‫‪ ‬شتابی که توپ پس از جدا شدن از دست بازیکن به خود می گيرد‪ ،‬با نيرویی که فرد وارد می‬
‫کند نسبت مستقیم و با جرم توپ نسبت عکس دارد‪.‬‬
‫‪ ‬بنابراین به دلیل ثابت بودن جرم توپ‪ ،‬برای افزایش شتاب و درنیجه افزایش سرعت باید‬
‫نيرو را افزایش داد‪.‬‬

‫قانون سوم نیوتن‪:‬‬
‫‪ ‬هر عملی را عکس العملی است هم اندازه و در جهت مخالف‪ .‬در هنگامی که فرد‬
‫برای انجام پرش عمودی پاهای خود را به زمين می فشارد (به زمين نيرو وارد می‬
‫کند) نيرویی از طرف زمين به فرد وارد می شود که به انجام پرش فرد کمک میکند‪.‬‬

‫تبدیل انرژی پتانسیل به انرژی جنبش ی‪:‬‬
‫‪ ‬فرد پرتاب کننده برای اجرای پرش عمودی زانوها را خم کرده و تنه را اندکی به جلو‬
‫متمایل می کند‪ .‬با این کار در واقع فرد همانند یک فنر جمع شده انرژی پتانسیل را‬
‫در بدن خود ذخيره کرده سپس با بازکردن زانوها و تنه و کشیدن دستها به باال‬
‫همانند فنری که باز می شود‪ ،‬این انرژی پتانسیل را به انرژی جنبش ی تبدیل میکند‬
‫و پرش عمودی را انجام می دهد‪.‬‬

‫‪ ‬قوانين مربوط به پرتابه‪:‬‬
‫‪ ‬زاویه پرتاب‪:‬‬
‫طبق تحقیقات انجام‬
‫شده بهترین زاویه‬
‫پرتاب برای شوت جفت‬
‫در بسکتبال در‬
‫دامنه ‪ 50‬تا ‪ 55‬درجه‬
‫می باشد که به ارتفاع‬
‫قد بازیکن بستگی دارد‪.‬‬

‫‪ ‬قوانين مربوط به‬
‫‪:‬‬
‫پرتابه‬
‫زاویهء پرتاب‪:‬‬
‫‪‬‬

‫طبق تحقیقات انجام شده بهترین زاویه تاب برای شوت جفت در‬
‫بسکتبال در دامنه ‪ 50‬تا ‪ 55‬درجه می باشد که به ارتفاع قد‬
‫بازیکن بستگی دارد‪.‬‬

‫‪ ‬سرعت پرتاب‪:‬‬
‫‪V sina = d / t‬‬

‫طبق فرمول با توجه به فاصله بازیکن از سبد تعیين‬
‫می شود‪.‬‬
‫*نکته مهم این است که سرعت مناسب باید همراه با‬
‫دقت باال انتخاب شود‪*.‬‬

‫نيروهای بازدارنده‪:‬‬

‫نيروی جاذبه زمين‪:‬‬

‫نيروی مقاومت هوا‪:‬‬

‫این نيرو با حرکت رو به باالی فرد در‬
‫هنگام پرش و با حرکت رو به باالی‬
‫توپ در هنگام پرتاب‬
‫مخالفت می کند‪.‬‬

‫این نيرو با حرکت رو به جلوی‬
‫توپ (حرکت افقی )‬
‫مخالفت می کند‪.‬‬

‫‪ ‬مرکز ثقل و تعادل‪:‬‬
‫َ‬
‫در مورد توپ نيروی وارد شده توسط دست بازیکن‪ ،‬تقریبا به پایين تر از مرکز ثقل وارد می شود‪،‬‬
‫که به دلیل دادن قوس به مسير حرکت توپ می باشد‪.‬‬
‫در مورد بازیکن فرد با باز کردن پاها به اندازه عرض شانه‪ ،‬سطح اتکای خود را افزایش داده و با‬
‫خم کردن زانوها مرکز ثقلش را پایين می آورد‪ .‬که هر دو کار باعث افزایش تعادل و در نتیجه‬
‫افزایش دقت پرتاب می شوند‪.‬‬

‫با آرزوی موفقیت برای شما‬


Slide 24

‫بسم اهلل الرحمن الرحیم‬

‫گرد آورنده ‪ :‬سرگروه تربیت بدنی آبیک‬
‫مصطفی قاسمیفرد‬

‫تاریخچه بسکتبال‬
‫‪‬‬

‫زادگاه بازی بسکتبال آمریکاست‪ .‬این بازی‬
‫در اوایل پاییز سال ‪ 1891‬میالدی توسط‬
‫شخص ی به نام جیمز نای اسمیت پایه‬
‫ریزی و ابداع شد‪ .‬اما‪ ،‬از قرن ها پیش در‬
‫میان ساکنان نقاط مختلف قاره آمریکا‪،‬‬
‫به ویژه آمریکای مرکزی و جنوبی انواعی از‬
‫بازی و مسابقه رایج بوده که کم و بیش‬
‫به بسکتبال شباهت داشته است‪.‬‬

‫سابقهء تاریخی‬
‫‪‬‬

‫در کشور آرژانتین‪ ،‬نوعی بازی سنتی و قدیمی در میان گله دار ها متداول‬
‫است که آن را (پاتو ‪ ) PATO‬می نامند‪ .‬در این بازی‪ ،‬دو تیم سوار بر اسب در میدانی وسیع به‬
‫تاخت و تاز می پردازند و هر تیم کوشش می کند‬
‫توپی را که شش حلقه (مانند دستگیره) بر بدنه آن هست‪ ،‬با پرتاب کردن و‬
‫پاس دادن به یاران خودی‪ ،‬به آن سوی میدان برساند و از حلقه و توری‬
‫سبدی که در انتهای میدان بر روی ستونی چوبی نصب شده‪ ،‬عبور دهد‪ .‬این‬
‫بازی تا حدی شبیه بسکتبال است‪ .‬اما شباهت بازی پوک تاپوک با ورزش‬
‫بسکتبال بیش از پیش است‪ .‬پوک تاپوک‪ ،‬در میان اقوام متمدن قارهء‬
‫آمریکای جنوبی و مرکزی رواج بسیار داشت‪ ،‬به ویژه اقوام مایا و تولتک (در‬
‫ناحیه مکزیک کنونی) این بازی را که با توپ و حلقه های ثابت در میدانی‬
‫وسیع انجام می شد‪ ،‬با عالقه و هیجان زیادی برگزار می کردند ‪.‬‬

‫‪BASKETBALL:‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫هر تيم از ‪ 12‬بازيكن تشكيل مي شود كه ‪ 5‬نفر‬
‫بازيكن اصلي و ‪ 7‬نفر ذخيره هستند‪ .‬تعداد‬
‫همراهان نيز ‪ 7‬نفر است‪ ،‬كه شامل‬
‫سرپرست‪ ،‬مربي‪ ،‬كمك مربي‪ ،‬پزشك‪،‬‬
‫ماساژور‪ ،‬مترجم و آمارگير است‪.‬‬
‫هدف هر دو تيم گذراندن توپ از حلقهء‬
‫حريف و نيز ممانعت از گل زدن تيم مقابل‬
‫است‪.‬‬
‫ابعاد زمين بسكتبال ‪ 28‬متر طول و ‪ 15‬متر‬
‫عرض مي باشد‪ ،‬عرض خطوط زمين ‪5‬‬
‫سانتيمتر است و به گونه اي رسم مي شود كه‬
‫كامال" قابل رو يت با شد‪.‬‬

:‫مهارتهاي پايه اي بسكتبال‬
(Body Balance) ‫تعادل يا توازن‬
(Ball Handing) ‫شيوهء نگهداري توپ‬
(Receiving and Passing) ‫پاس دادن و دريافت پاس‬
(Dribbling) ‫دريبل‬
(Shooting) ‫شوت‬
(Pivot) ‫چرخش‬
(Rebounding) ‫توپگيري از روي سبد يا ريباند‬
(Faking and Foot work) ‫فريب دادن وكار پا‬
(Chang of direction, Change of pace) ‫تغيير مسير و سرعت‬
(Screening) ‫سد كردن‬













‫شوت‪:‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬

‫در بسکتبال پرتاب توپ در حالتی که دست باالی‬
‫آرنج قرار گيرد‪ ،‬شوت نامیده می شود‪.‬‬
‫در زمان آموزش شوت‪ ،‬به ورزشکار توصیه می شود که به منظور اجرای‬
‫مطلوب مهارت‪ ،‬به ‪ 4‬ویژگی زیر توجه کامل داشته باشد‪:‬‬
‫تعادل‬
‫نگاه به هدف‬
‫قرارگيری آرنج دقیقا" زیر توپ‬
‫قرار گرفتن روبروی هدف و توجه کردن به ادامه حرکت‬

‫شوت جفت‪:‬‬

‫‪‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫امروزه شوت جفت رايجترين شوت در بسكتبال است‪.‬‬
‫وجه تمایز آن با سایر شوتها‪ ،‬جدا شدن از زمين و رها‬
‫کردن توپ درست قبل از رسیدن شوت کننده به اوج‬
‫پرش می باشد‪ .‬شوت جفت در پاسخ به نیاز برای کاهش‬
‫فاصله تا سبد توسعه یافته است‪.‬‬

‫شوت جفت دارای اهمیت است‪ ،‬به خاطر‪:‬‬

‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬
‫‪.5‬‬
‫‪.6‬‬

‫درگيری کمتر با بازیکنان حریف‬
‫مشکل بودن دفاع کردن از شوت جفت‬
‫سریع بودن‬
‫صرف انرژی کمتر‬
‫امکان کسب امتیاز از فواصل مختلف‬
‫غير قابل پیش بینی بودن زمان و جهت پریدن‬

‫‪ ‬آمار ثبت شده از مسابقات مختلف‪ ،‬نيز هر چه‬
‫بیشتر بر اهمیت این شوت تاکید می کنند‪:‬‬
‫‪ ALLSEN ‬در سال ‪ 1967‬دریافت که ‪ %67‬از نمونه ‪ 3180‬تالش گل ثبت‬
‫شده توسط ‪ ،NBA‬شوتهای جفت ‪ 2‬و ‪ 3‬امتیازی بوده است‪.‬‬
‫‪ ‬بر طبق آمار بازیهای بسکتبال جهان در سال ‪ ،1985‬درصد شوتهای جفت ‪3‬‬
‫امتیازی در دو گروه زنان و مردان بسیار باال بود؛ به گونه ای که در گروه‬
‫مردان درصد شوتهای جفت ‪ %47‬و در گروه زنان ‪ %34‬بود‪.‬‬
‫‪ ‬آمار مسابقات بسکتبال غرب آسیا نيز نشان می دهد که تیمهای برتر‪،‬‬
‫درصد شوتهای جفت ‪ 3‬امتیازی موفق بیشتری داشته اند‪.‬‬

‫نحوهء اجرا‪:‬‬

‫‪‬‬

‫پرش عمودی توپ را با‬
‫برای اجرای این مهارت ورزشکار باید‪ ،‬همزمان با یک ً‬
‫قوس ی بلند به طرف سبد پرتاب کند‪ .‬بدلیل فاصله نسبتا زیاد بازیکن از سبد‬
‫(پشت منطقه ‪ 3‬امتیازی) رساندن توپ به سبد تنها با استفاده از نيروی دستها‬
‫کار سختی است‪ .‬به همين دلیل بازیکن با خم کردن زانوها و سپس انجام یک‬
‫پرش عمودی نيرو را از پاها به دست پرتاب منتقل می کند‪ .‬و باعث می شود که‬
‫فرد بتواند توپ را به مسافت دورتری پرتاب کند‪.‬‬

‫‪ ‬نیازی نیست که بازیکن پرش بسیار بلندی انجام دهد زیرا‬
‫عالوه بر وارد کردن نيروی کافی به توپ‪ ،‬پرتاب توپ باید با‬
‫دقت باالیی همراه باشد تا به کسب امتیاز منجر شود‪ .‬پرش‬
‫اضافی بازیکن با کاهش دقت پرتاب او همراه می شود‪.‬‬

‫‪‬‬

‫بازیکن باید توپ را با قوس ی مناسب ( زاویه پرتاب مناسب ) به سمت سبد‬
‫پرتاب کند‪ .‬برای این منظورفرد توپ را از بين شانه ها و گوشها تا اندازه ای‬
‫باال می آورد که بتواند هدف (سبد) را از زیرآن مشاهده کند‪ .‬بهتر است که‬
‫دست پرتاب بازیکن نيرو را به زیر مرکز ثقل توپ وارد کند‪ ،‬تا توپ همراه با‬
‫یک چرخش زیرین )‪ (under spine‬به طرف سبد پرتاب شود‪ .‬آخرین‬
‫نقطه ای از دست بازیکن که با توپ تماس پیدا میکند‪ ،‬نوک انگشت میانه‬
‫دست پرتاب می باشد‪.‬‬

‫مراحل اجرای حرکت ‪:‬‬
‫‪ .1‬مرحلهء آمادگی‬
‫‪ .2‬مرحلهء پرتاب‬
‫‪ .3‬مرحلهء پس از پرتاب‬
‫)‪(3‬‬

‫)‪(2‬‬

‫)‪(1‬‬



Preparatory phase

‫چگونگی وضعیت مفاصل و‬
‫اندامها ‪:‬‬

‫‪ ‬فاصله پاها به اندازه عرض شانه و همراه با‬
‫اندکی اورشن مچ پا‬
‫‪ ‬به ميزان کمی دورس ي فلكشن مچ پا‬
‫‪ ‬فلکشن زانو (با انقباض اکسنتریک عضالت‬
‫بازکننده زانو)‬
‫‪ ‬فلکشن ران (با انقباض اکسنتریک عضالت‬
‫بازکننده ران)‬
‫‪ ‬به ميزان کمی فلکشن تنه‬

‫‪ ‬فلکشن آرنج ( در هردو دست)‬
‫‪ ‬فلکشن بازو ( در هردو دست)‬
‫‪ ‬پرونیشن ساعد (در دست پرتاب کننده)‬
‫‪ ‬حالت خنثی در ساعد دست راهنما (با انقباض استاتیک عضالت ساعد)‬
‫‪ ‬هایپراکستنشن مچ (در دست پرتاب کننده)‬
‫‪ ‬حالت خنثی در مچ دست راهنما (با انقباض استاتیک عضالت مچ دست)‬
‫‪ ‬آبداکشن انگشتان‬
‫‪ ‬اکستنشن شست‬
‫‪ ‬فلکشن انگشتان (با انقباض استاتیک عضالت انگشتان)‬

‫عضالت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫فلکشن زانو‬

‫چهارسررانی‬

‫‪--------‬‬

‫همسترینگ‬

‫پهن خارجی و پهن میانی‬
‫نیروهای داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫‪----------‬‬

‫فلکشن ران‬

‫راست قدامی‪ -‬خیاطه‪-‬‬
‫کشنده پهن نیام‪ -‬شانه ای‬

‫نزدیک کننده دراز و‬
‫کوتاه‪ -‬راست داخلی‬

‫همسترینگ‬

‫کشنده پهن نیام و شانه ای‬
‫دور شدن و نزدیک شدن ران را‬
‫خنثی میکنند‬

‫عضالت شکمی و‬
‫بازکننده های ستون‬
‫فقرات برای ثابت کردن‬
‫لگن‬

‫فلکشن بازو‬

‫بخش قدامی دلتوئید‪-‬بخش‬
‫ترقوه ای سینه ای بزرگ‬

‫غرابی بازویی‬

‫فلکشن آرنج‬

‫دوسر بازویی‪ -‬بازویی قدامی‪-‬‬
‫بازویی زنداعالیی‬

‫‪--------‬‬

‫پرونیشن‬
‫ساعد‬

‫مربع درون گرداننده‪-‬‬
‫درون گرداننده مدور‬

‫بازویی‪-‬زنداعالیی‬

‫سوپینیتورها‬

‫اکستنشن‬
‫مچ‬

‫باز کننده مچ دستی بلند و‬
‫کوتاه‬

‫بازکننده مشترک‬
‫انگشتان و بازکننده‬
‫درازشست‬

‫خم کننده های مچ‬

‫وضعیت‬

‫پشتی بزرگ‬
‫گرد بزرگ‬
‫سه سر بازویی‬
‫سه گوش آرنجی‬

‫تحت خاری و گردکوچک‬
‫چرخش داخلی دالی قدامی و‬
‫سینه ای بزرگ را خنثی میکنند‬

‫ذوزنقه و تحت‬
‫ترقوه ای‬

‫پرونیتورها حرکت‬
‫سوپینیشن دوسر را خنثی‬
‫میکنند‬

‫‪---------‬‬

‫سه سرو سه گوش آرنجی تمایل‬
‫به خم کردن درون گرداننده‬
‫مدور را خنثی می کنند‬

‫‪----------‬‬

‫‪------‬‬

‫‪----------‬‬

Throw

phase

‫‪ ‬چگونگی وضعیت مفاصل و اندامها ‪:‬‬
‫‪ ‬حرکات دست پرتاب ‪:‬‬
‫‪ .1‬فلکشن بازو‬
‫‪ .2‬هایپرفلکشن مچ دست‬
‫‪ .3‬اکستنشن آرنج‬
‫‪ .4‬اکستنشن مچ و پرونیشن ساعد‬
‫(حفظ حالت)‬

‫‪ ‬حرکات دست راهنما‪:‬‬
‫‪ .1‬اکستنشن آرنج‬
‫‪ .2‬فلکشن بازو‬

‫‪ ‬حرکات پا‪:‬‬

‫‪ .1‬پلنتارفلکشن مچ پا‬
‫‪ .2‬اکستنشن زانو‬
‫‪ .3‬اکستنشن ران‬
‫‪ .4‬فلکشن انگشتان پا‬

‫عضالت درگير در مرحله پرتاب (اندام فوقانی)‬
‫عضالت‬
‫وضعیت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫بخش قدامی دلتوئید‪-‬‬
‫بخش ترقوه ای سینه‬
‫ای بزرگ‬

‫غرابی بازویی‬

‫پشتی بزرگ‬

‫تحت خاری و گرد کوچک‬
‫چرخش داخلی دالی‬
‫قدامی و سینه ای بزرگ‬
‫را خنثی میکنند‬

‫اکستنشن آرنج‬

‫سه سر بازویی‬

‫سه گوش آرنجی‬

‫دوسر‪ -‬بازویی قدامی‪-‬‬
‫بازویی زند اعالیی‬

‫‪----------‬‬

‫سینه ای بزرگ (بخش‬
‫جناغی) و پشتی بزرگ‬
‫چرخش داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫فلکشن مچ‬

‫زنداسفلی قدامی‪-‬‬
‫زنداعالیی قدامی‪-‬‬

‫تاکننده درازشست‪-‬‬
‫دورکننده درازشست‬
‫تاکننده عمقی و سطحی‬
‫انگشتان‬

‫بازکننده های مچ‬
‫دست‬

‫بازکننده های مچ دست از‬
‫خم شدن انگشتان‬
‫جلوگیری میکنند‬

‫‪--------‬‬

‫سینه ای کوچک‪-‬‬
‫تحت ترقوه ای‪-‬‬
‫ذوزنقه ‪4‬‬

‫دندانه ای بزرگ عمل‬
‫نزدیک کننده گی متوازی‬
‫االضالع و ذوزنقه را خنثی‬
‫میکند‬

‫فلکشن بازو‬

‫کشش باالیی‬
‫کتف‬
‫چرخش باالیی‬
‫کتف‬

‫کف دستی طویل‬

‫گوشه ای‪ -‬ذوزنقه‬
‫(‪1‬و‪-)2‬متوازی‬
‫االضالع‬
‫ذوزنقه (‪2‬و‪-)4‬‬
‫دندانه ای قدامی‬

‫جناغی‪-‬چنبری‬

‫پستانی‬
‫‪----------‬‬

‫متوازی االضالع‪-‬‬
‫سینه ای کوچک‬

‫‪----------‬‬

‫ذوزنقه و تحت‬
‫ترقوه ای‬

‫‪----------‬‬

‫‪----------‬‬

‫عضالت درگير در مرحله پرتاب (اندام تحتانی)‬
‫عضالت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫وضعیت‬
‫اکستنشن زانو‬

‫چهارسررانی‬

‫همسترینگ‪-‬‬

‫اکستنشن ران‬

‫سرینی بزرگ‬

‫پالنتارفلکشن‬
‫مچ پا‬

‫دوقلو –نعلی‪-‬‬
‫نازک نئ بلند‬

‫فلکشن‬
‫انگشتان‬

‫تاکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬‬
‫تاکننده بلند شست‬

‫‪---------‬‬

‫همسترینگ‬

‫پهن خارجی وپهن میانی‬
‫نیروهای داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫عضالت شکمی ثابت‬
‫کننده لگن در برابر‬
‫کشش عضله راست‬
‫رانی میباشند‬

‫‪-----------‬‬

‫چهارسررانی‬

‫‪------------‬‬

‫عضالت شکمی و‬
‫بازکننده های‬
‫ستون فقرات برای‬
‫ثابت کردن لگن‬

‫ساقی خلفی‪-‬نازک نئ‬
‫کوتاه‪-‬تاکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬تاکننده‬
‫بلند انگشت شست‬

‫ساقی قدامی‪-‬‬
‫نازک نئ طرف‬
‫بازکننده بلند‬
‫انگشتان‬

‫نازک نئ بلند و کوتاه از‬
‫یک طرف و ساقی خلفی از‬
‫طرف دیگر کشش یکدیگر‬
‫را درتمایل پا به سمت‬
‫خارج و داخل خنثی‬
‫میکنند‬

‫‪---------‬‬

‫بین استخوانی کف‬
‫پائی‬

‫بازکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬‬
‫بازکننده بلند‬
‫شست‬

‫‪-----------‬‬

‫‪----------‬‬

Recovery

phase

‫‪ ‬اين مرحله از زماني شروع مي شود كه شوت كننده‬
‫پس از پرش عمودي و پرتاب توپ به طرف زمين‬
‫سقوط مي كند‪ .‬درآخرين لحظهء پرتاب (فلكشن‬
‫مچ دست پرتاب كننده) دست راهنما از توپ جدا‬
‫شده و با اكستنشن بازو به طرف پايين حركت مي‬
‫كند‪ .‬پس از رها شدن توپ‪ ،‬دست پرتاب كننده با‬
‫برگشت از حالت فلكشن مچ‪ ،‬همراه با اكستنشن‬
‫بازو به پايين مي افتد‪.‬‬
‫‪ ‬براي كاهش فشار ناش ي از سقوط در لحظهء‬
‫رسيدن به زمين فرد زانوها را خم مي كند و به‬
‫وضعيت تعادلي اوليه بر مي گردد‪.‬‬

‫تجزیهء و تحلیل بیومکانیکی شوت جفت‬

‫اهمیت علم بیومکانیک‬
‫‪ ‬امروز هیچ کس حتی کسانی که فقط ورزش را بخاطر ورزش نه بخاطراهداف‬
‫قهرمانی در رقابتهای رسمی انجام می دهند‪ .‬نمی توانند منکر‬
‫‪ ‬ارزش روش های علمی در باال بردن سطح تکنیک‪ ،‬تاکتیک و بطورکلی کیفیت تیم ها‬
‫در هر نوع ورزش ی باشند‪.‬‬
‫‪ ‬در بسکتبال‪ ،‬اجرای صحیح مهارت ها وابسته به رعایت اصول و‬
‫قوانين علمی متکی بر اصول مکانیکی و بیو مکانیکی است‪.‬‬
‫‪ ‬دقت و سرعت نيز از عواملی هستند که در این رشته نقش مهمی ایفاء می کنند‪.‬‬

‫‪ ‬علم بیومکانیک علمی است که نیروهای داخلی و خارجی‬
‫اثر گذار بر بدن انسان را مورد مطالعه قرار داده و اثرات‬
‫حاصل را بررس ی می کند‪.‬‬
‫‪‬‬

‫علم مذکور در دو حوزهء کینماتیک وکینتیکقابل مطالعه است‪:‬‬

‫_در کینماتیک‬
‫حرکت جسم بدون در نظر گرفتن علت بوجود آورنده (به طور مشخص تر‬
‫پارامترهای فضایی و زمانی)‬
‫_در کینتیک‬
‫علت بوجود آورنده حرکت (عمدتا" عامل نيرو) را مورد مطالعه قرار می‬
‫دهد‪.‬‬

‫‪‬‬

‫در تحلیل بیومکانیکی با شناسایی عناصر اصلی در اجرای مهارت‬
‫به کشف راهبردهای مفید با هدف تاثير پذیر نمودن اجرا تاکید‬
‫می شود‪ .‬همچنين به منظور دستیابی به مدارج باالی کیفیت در‬
‫اجرای صحیح و یا اصالح اجرای حرکت‪ ،‬توجه به فاکتورهای‬
‫کینماتیکی و کینتیکی در کنار اجرای صحیح و مناسب مهارت‬
‫ورزش ی برای مربیان نقش مهم و حیاتی پیدا نموده است‪ ،‬با بهره‬
‫گيری از نتایج بررس ی های بیومکانیکی مربیان می توانند با هدایت‬
‫و پرورش ورزشکاران نخبه و قهرمان به موفقیت های چشمگيری‬
‫نائل شوند‪.‬‬

‫قانون اول نیوتن‪:‬‬

‫‪ ‬اگر به جسمی نيرویی وارد نشود و یا برایند نيروهای وارد‬
‫به جسم برابر صفر شوند‪ .‬جسم در حال سکون باقی‬
‫می ماند و یا تمایل به حفظ حالت اولیه خود دارد‪.‬‬
‫‪ ‬بنابراین تا هنگامیکه نيرویی از طرف عضالت فرد‬
‫پرتاب کننده به توپ وارد نشود‪ ،‬توپ در حالت سکون باقی خواهد ماند‪ .‬از طرف دیگر پس از‬
‫اعمال نيرو توسط بازیکن و پرتاب توپ اگر نيروهای بازدارنده (جاذبه ‪ ،‬مقاومت هوا و ‪)...‬‬
‫وارد عمل نشوند‪ ،‬توپ تمایل دارد که به حرکت رو به باالی خود ادامه دهد‪.‬‬

‫قانون دوم نیوتن‪:‬‬

‫‪a = F/m‬‬

‫‪ ‬شتابی که توپ پس از جدا شدن از دست بازیکن به خود می گيرد‪ ،‬با نيرویی که فرد وارد می‬
‫کند نسبت مستقیم و با جرم توپ نسبت عکس دارد‪.‬‬
‫‪ ‬بنابراین به دلیل ثابت بودن جرم توپ‪ ،‬برای افزایش شتاب و درنیجه افزایش سرعت باید‬
‫نيرو را افزایش داد‪.‬‬

‫قانون سوم نیوتن‪:‬‬
‫‪ ‬هر عملی را عکس العملی است هم اندازه و در جهت مخالف‪ .‬در هنگامی که فرد‬
‫برای انجام پرش عمودی پاهای خود را به زمين می فشارد (به زمين نيرو وارد می‬
‫کند) نيرویی از طرف زمين به فرد وارد می شود که به انجام پرش فرد کمک میکند‪.‬‬

‫تبدیل انرژی پتانسیل به انرژی جنبش ی‪:‬‬
‫‪ ‬فرد پرتاب کننده برای اجرای پرش عمودی زانوها را خم کرده و تنه را اندکی به جلو‬
‫متمایل می کند‪ .‬با این کار در واقع فرد همانند یک فنر جمع شده انرژی پتانسیل را‬
‫در بدن خود ذخيره کرده سپس با بازکردن زانوها و تنه و کشیدن دستها به باال‬
‫همانند فنری که باز می شود‪ ،‬این انرژی پتانسیل را به انرژی جنبش ی تبدیل میکند‬
‫و پرش عمودی را انجام می دهد‪.‬‬

‫‪ ‬قوانين مربوط به پرتابه‪:‬‬
‫‪ ‬زاویه پرتاب‪:‬‬
‫طبق تحقیقات انجام‬
‫شده بهترین زاویه‬
‫پرتاب برای شوت جفت‬
‫در بسکتبال در‬
‫دامنه ‪ 50‬تا ‪ 55‬درجه‬
‫می باشد که به ارتفاع‬
‫قد بازیکن بستگی دارد‪.‬‬

‫‪ ‬قوانين مربوط به‬
‫‪:‬‬
‫پرتابه‬
‫زاویهء پرتاب‪:‬‬
‫‪‬‬

‫طبق تحقیقات انجام شده بهترین زاویه تاب برای شوت جفت در‬
‫بسکتبال در دامنه ‪ 50‬تا ‪ 55‬درجه می باشد که به ارتفاع قد‬
‫بازیکن بستگی دارد‪.‬‬

‫‪ ‬سرعت پرتاب‪:‬‬
‫‪V sina = d / t‬‬

‫طبق فرمول با توجه به فاصله بازیکن از سبد تعیين‬
‫می شود‪.‬‬
‫*نکته مهم این است که سرعت مناسب باید همراه با‬
‫دقت باال انتخاب شود‪*.‬‬

‫نيروهای بازدارنده‪:‬‬

‫نيروی جاذبه زمين‪:‬‬

‫نيروی مقاومت هوا‪:‬‬

‫این نيرو با حرکت رو به باالی فرد در‬
‫هنگام پرش و با حرکت رو به باالی‬
‫توپ در هنگام پرتاب‬
‫مخالفت می کند‪.‬‬

‫این نيرو با حرکت رو به جلوی‬
‫توپ (حرکت افقی )‬
‫مخالفت می کند‪.‬‬

‫‪ ‬مرکز ثقل و تعادل‪:‬‬
‫َ‬
‫در مورد توپ نيروی وارد شده توسط دست بازیکن‪ ،‬تقریبا به پایين تر از مرکز ثقل وارد می شود‪،‬‬
‫که به دلیل دادن قوس به مسير حرکت توپ می باشد‪.‬‬
‫در مورد بازیکن فرد با باز کردن پاها به اندازه عرض شانه‪ ،‬سطح اتکای خود را افزایش داده و با‬
‫خم کردن زانوها مرکز ثقلش را پایين می آورد‪ .‬که هر دو کار باعث افزایش تعادل و در نتیجه‬
‫افزایش دقت پرتاب می شوند‪.‬‬

‫با آرزوی موفقیت برای شما‬


Slide 25

‫بسم اهلل الرحمن الرحیم‬

‫گرد آورنده ‪ :‬سرگروه تربیت بدنی آبیک‬
‫مصطفی قاسمیفرد‬

‫تاریخچه بسکتبال‬
‫‪‬‬

‫زادگاه بازی بسکتبال آمریکاست‪ .‬این بازی‬
‫در اوایل پاییز سال ‪ 1891‬میالدی توسط‬
‫شخص ی به نام جیمز نای اسمیت پایه‬
‫ریزی و ابداع شد‪ .‬اما‪ ،‬از قرن ها پیش در‬
‫میان ساکنان نقاط مختلف قاره آمریکا‪،‬‬
‫به ویژه آمریکای مرکزی و جنوبی انواعی از‬
‫بازی و مسابقه رایج بوده که کم و بیش‬
‫به بسکتبال شباهت داشته است‪.‬‬

‫سابقهء تاریخی‬
‫‪‬‬

‫در کشور آرژانتین‪ ،‬نوعی بازی سنتی و قدیمی در میان گله دار ها متداول‬
‫است که آن را (پاتو ‪ ) PATO‬می نامند‪ .‬در این بازی‪ ،‬دو تیم سوار بر اسب در میدانی وسیع به‬
‫تاخت و تاز می پردازند و هر تیم کوشش می کند‬
‫توپی را که شش حلقه (مانند دستگیره) بر بدنه آن هست‪ ،‬با پرتاب کردن و‬
‫پاس دادن به یاران خودی‪ ،‬به آن سوی میدان برساند و از حلقه و توری‬
‫سبدی که در انتهای میدان بر روی ستونی چوبی نصب شده‪ ،‬عبور دهد‪ .‬این‬
‫بازی تا حدی شبیه بسکتبال است‪ .‬اما شباهت بازی پوک تاپوک با ورزش‬
‫بسکتبال بیش از پیش است‪ .‬پوک تاپوک‪ ،‬در میان اقوام متمدن قارهء‬
‫آمریکای جنوبی و مرکزی رواج بسیار داشت‪ ،‬به ویژه اقوام مایا و تولتک (در‬
‫ناحیه مکزیک کنونی) این بازی را که با توپ و حلقه های ثابت در میدانی‬
‫وسیع انجام می شد‪ ،‬با عالقه و هیجان زیادی برگزار می کردند ‪.‬‬

‫‪BASKETBALL:‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫هر تيم از ‪ 12‬بازيكن تشكيل مي شود كه ‪ 5‬نفر‬
‫بازيكن اصلي و ‪ 7‬نفر ذخيره هستند‪ .‬تعداد‬
‫همراهان نيز ‪ 7‬نفر است‪ ،‬كه شامل‬
‫سرپرست‪ ،‬مربي‪ ،‬كمك مربي‪ ،‬پزشك‪،‬‬
‫ماساژور‪ ،‬مترجم و آمارگير است‪.‬‬
‫هدف هر دو تيم گذراندن توپ از حلقهء‬
‫حريف و نيز ممانعت از گل زدن تيم مقابل‬
‫است‪.‬‬
‫ابعاد زمين بسكتبال ‪ 28‬متر طول و ‪ 15‬متر‬
‫عرض مي باشد‪ ،‬عرض خطوط زمين ‪5‬‬
‫سانتيمتر است و به گونه اي رسم مي شود كه‬
‫كامال" قابل رو يت با شد‪.‬‬

:‫مهارتهاي پايه اي بسكتبال‬
(Body Balance) ‫تعادل يا توازن‬
(Ball Handing) ‫شيوهء نگهداري توپ‬
(Receiving and Passing) ‫پاس دادن و دريافت پاس‬
(Dribbling) ‫دريبل‬
(Shooting) ‫شوت‬
(Pivot) ‫چرخش‬
(Rebounding) ‫توپگيري از روي سبد يا ريباند‬
(Faking and Foot work) ‫فريب دادن وكار پا‬
(Chang of direction, Change of pace) ‫تغيير مسير و سرعت‬
(Screening) ‫سد كردن‬













‫شوت‪:‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬

‫در بسکتبال پرتاب توپ در حالتی که دست باالی‬
‫آرنج قرار گيرد‪ ،‬شوت نامیده می شود‪.‬‬
‫در زمان آموزش شوت‪ ،‬به ورزشکار توصیه می شود که به منظور اجرای‬
‫مطلوب مهارت‪ ،‬به ‪ 4‬ویژگی زیر توجه کامل داشته باشد‪:‬‬
‫تعادل‬
‫نگاه به هدف‬
‫قرارگيری آرنج دقیقا" زیر توپ‬
‫قرار گرفتن روبروی هدف و توجه کردن به ادامه حرکت‬

‫شوت جفت‪:‬‬

‫‪‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫امروزه شوت جفت رايجترين شوت در بسكتبال است‪.‬‬
‫وجه تمایز آن با سایر شوتها‪ ،‬جدا شدن از زمين و رها‬
‫کردن توپ درست قبل از رسیدن شوت کننده به اوج‬
‫پرش می باشد‪ .‬شوت جفت در پاسخ به نیاز برای کاهش‬
‫فاصله تا سبد توسعه یافته است‪.‬‬

‫شوت جفت دارای اهمیت است‪ ،‬به خاطر‪:‬‬

‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬
‫‪.5‬‬
‫‪.6‬‬

‫درگيری کمتر با بازیکنان حریف‬
‫مشکل بودن دفاع کردن از شوت جفت‬
‫سریع بودن‬
‫صرف انرژی کمتر‬
‫امکان کسب امتیاز از فواصل مختلف‬
‫غير قابل پیش بینی بودن زمان و جهت پریدن‬

‫‪ ‬آمار ثبت شده از مسابقات مختلف‪ ،‬نيز هر چه‬
‫بیشتر بر اهمیت این شوت تاکید می کنند‪:‬‬
‫‪ ALLSEN ‬در سال ‪ 1967‬دریافت که ‪ %67‬از نمونه ‪ 3180‬تالش گل ثبت‬
‫شده توسط ‪ ،NBA‬شوتهای جفت ‪ 2‬و ‪ 3‬امتیازی بوده است‪.‬‬
‫‪ ‬بر طبق آمار بازیهای بسکتبال جهان در سال ‪ ،1985‬درصد شوتهای جفت ‪3‬‬
‫امتیازی در دو گروه زنان و مردان بسیار باال بود؛ به گونه ای که در گروه‬
‫مردان درصد شوتهای جفت ‪ %47‬و در گروه زنان ‪ %34‬بود‪.‬‬
‫‪ ‬آمار مسابقات بسکتبال غرب آسیا نيز نشان می دهد که تیمهای برتر‪،‬‬
‫درصد شوتهای جفت ‪ 3‬امتیازی موفق بیشتری داشته اند‪.‬‬

‫نحوهء اجرا‪:‬‬

‫‪‬‬

‫پرش عمودی توپ را با‬
‫برای اجرای این مهارت ورزشکار باید‪ ،‬همزمان با یک ً‬
‫قوس ی بلند به طرف سبد پرتاب کند‪ .‬بدلیل فاصله نسبتا زیاد بازیکن از سبد‬
‫(پشت منطقه ‪ 3‬امتیازی) رساندن توپ به سبد تنها با استفاده از نيروی دستها‬
‫کار سختی است‪ .‬به همين دلیل بازیکن با خم کردن زانوها و سپس انجام یک‬
‫پرش عمودی نيرو را از پاها به دست پرتاب منتقل می کند‪ .‬و باعث می شود که‬
‫فرد بتواند توپ را به مسافت دورتری پرتاب کند‪.‬‬

‫‪ ‬نیازی نیست که بازیکن پرش بسیار بلندی انجام دهد زیرا‬
‫عالوه بر وارد کردن نيروی کافی به توپ‪ ،‬پرتاب توپ باید با‬
‫دقت باالیی همراه باشد تا به کسب امتیاز منجر شود‪ .‬پرش‬
‫اضافی بازیکن با کاهش دقت پرتاب او همراه می شود‪.‬‬

‫‪‬‬

‫بازیکن باید توپ را با قوس ی مناسب ( زاویه پرتاب مناسب ) به سمت سبد‬
‫پرتاب کند‪ .‬برای این منظورفرد توپ را از بين شانه ها و گوشها تا اندازه ای‬
‫باال می آورد که بتواند هدف (سبد) را از زیرآن مشاهده کند‪ .‬بهتر است که‬
‫دست پرتاب بازیکن نيرو را به زیر مرکز ثقل توپ وارد کند‪ ،‬تا توپ همراه با‬
‫یک چرخش زیرین )‪ (under spine‬به طرف سبد پرتاب شود‪ .‬آخرین‬
‫نقطه ای از دست بازیکن که با توپ تماس پیدا میکند‪ ،‬نوک انگشت میانه‬
‫دست پرتاب می باشد‪.‬‬

‫مراحل اجرای حرکت ‪:‬‬
‫‪ .1‬مرحلهء آمادگی‬
‫‪ .2‬مرحلهء پرتاب‬
‫‪ .3‬مرحلهء پس از پرتاب‬
‫)‪(3‬‬

‫)‪(2‬‬

‫)‪(1‬‬



Preparatory phase

‫چگونگی وضعیت مفاصل و‬
‫اندامها ‪:‬‬

‫‪ ‬فاصله پاها به اندازه عرض شانه و همراه با‬
‫اندکی اورشن مچ پا‬
‫‪ ‬به ميزان کمی دورس ي فلكشن مچ پا‬
‫‪ ‬فلکشن زانو (با انقباض اکسنتریک عضالت‬
‫بازکننده زانو)‬
‫‪ ‬فلکشن ران (با انقباض اکسنتریک عضالت‬
‫بازکننده ران)‬
‫‪ ‬به ميزان کمی فلکشن تنه‬

‫‪ ‬فلکشن آرنج ( در هردو دست)‬
‫‪ ‬فلکشن بازو ( در هردو دست)‬
‫‪ ‬پرونیشن ساعد (در دست پرتاب کننده)‬
‫‪ ‬حالت خنثی در ساعد دست راهنما (با انقباض استاتیک عضالت ساعد)‬
‫‪ ‬هایپراکستنشن مچ (در دست پرتاب کننده)‬
‫‪ ‬حالت خنثی در مچ دست راهنما (با انقباض استاتیک عضالت مچ دست)‬
‫‪ ‬آبداکشن انگشتان‬
‫‪ ‬اکستنشن شست‬
‫‪ ‬فلکشن انگشتان (با انقباض استاتیک عضالت انگشتان)‬

‫عضالت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫فلکشن زانو‬

‫چهارسررانی‬

‫‪--------‬‬

‫همسترینگ‬

‫پهن خارجی و پهن میانی‬
‫نیروهای داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫‪----------‬‬

‫فلکشن ران‬

‫راست قدامی‪ -‬خیاطه‪-‬‬
‫کشنده پهن نیام‪ -‬شانه ای‬

‫نزدیک کننده دراز و‬
‫کوتاه‪ -‬راست داخلی‬

‫همسترینگ‬

‫کشنده پهن نیام و شانه ای‬
‫دور شدن و نزدیک شدن ران را‬
‫خنثی میکنند‬

‫عضالت شکمی و‬
‫بازکننده های ستون‬
‫فقرات برای ثابت کردن‬
‫لگن‬

‫فلکشن بازو‬

‫بخش قدامی دلتوئید‪-‬بخش‬
‫ترقوه ای سینه ای بزرگ‬

‫غرابی بازویی‬

‫فلکشن آرنج‬

‫دوسر بازویی‪ -‬بازویی قدامی‪-‬‬
‫بازویی زنداعالیی‬

‫‪--------‬‬

‫پرونیشن‬
‫ساعد‬

‫مربع درون گرداننده‪-‬‬
‫درون گرداننده مدور‬

‫بازویی‪-‬زنداعالیی‬

‫سوپینیتورها‬

‫اکستنشن‬
‫مچ‬

‫باز کننده مچ دستی بلند و‬
‫کوتاه‬

‫بازکننده مشترک‬
‫انگشتان و بازکننده‬
‫درازشست‬

‫خم کننده های مچ‬

‫وضعیت‬

‫پشتی بزرگ‬
‫گرد بزرگ‬
‫سه سر بازویی‬
‫سه گوش آرنجی‬

‫تحت خاری و گردکوچک‬
‫چرخش داخلی دالی قدامی و‬
‫سینه ای بزرگ را خنثی میکنند‬

‫ذوزنقه و تحت‬
‫ترقوه ای‬

‫پرونیتورها حرکت‬
‫سوپینیشن دوسر را خنثی‬
‫میکنند‬

‫‪---------‬‬

‫سه سرو سه گوش آرنجی تمایل‬
‫به خم کردن درون گرداننده‬
‫مدور را خنثی می کنند‬

‫‪----------‬‬

‫‪------‬‬

‫‪----------‬‬

Throw

phase

‫‪ ‬چگونگی وضعیت مفاصل و اندامها ‪:‬‬
‫‪ ‬حرکات دست پرتاب ‪:‬‬
‫‪ .1‬فلکشن بازو‬
‫‪ .2‬هایپرفلکشن مچ دست‬
‫‪ .3‬اکستنشن آرنج‬
‫‪ .4‬اکستنشن مچ و پرونیشن ساعد‬
‫(حفظ حالت)‬

‫‪ ‬حرکات دست راهنما‪:‬‬
‫‪ .1‬اکستنشن آرنج‬
‫‪ .2‬فلکشن بازو‬

‫‪ ‬حرکات پا‪:‬‬

‫‪ .1‬پلنتارفلکشن مچ پا‬
‫‪ .2‬اکستنشن زانو‬
‫‪ .3‬اکستنشن ران‬
‫‪ .4‬فلکشن انگشتان پا‬

‫عضالت درگير در مرحله پرتاب (اندام فوقانی)‬
‫عضالت‬
‫وضعیت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫بخش قدامی دلتوئید‪-‬‬
‫بخش ترقوه ای سینه‬
‫ای بزرگ‬

‫غرابی بازویی‬

‫پشتی بزرگ‬

‫تحت خاری و گرد کوچک‬
‫چرخش داخلی دالی‬
‫قدامی و سینه ای بزرگ‬
‫را خنثی میکنند‬

‫اکستنشن آرنج‬

‫سه سر بازویی‬

‫سه گوش آرنجی‬

‫دوسر‪ -‬بازویی قدامی‪-‬‬
‫بازویی زند اعالیی‬

‫‪----------‬‬

‫سینه ای بزرگ (بخش‬
‫جناغی) و پشتی بزرگ‬
‫چرخش داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫فلکشن مچ‬

‫زنداسفلی قدامی‪-‬‬
‫زنداعالیی قدامی‪-‬‬

‫تاکننده درازشست‪-‬‬
‫دورکننده درازشست‬
‫تاکننده عمقی و سطحی‬
‫انگشتان‬

‫بازکننده های مچ‬
‫دست‬

‫بازکننده های مچ دست از‬
‫خم شدن انگشتان‬
‫جلوگیری میکنند‬

‫‪--------‬‬

‫سینه ای کوچک‪-‬‬
‫تحت ترقوه ای‪-‬‬
‫ذوزنقه ‪4‬‬

‫دندانه ای بزرگ عمل‬
‫نزدیک کننده گی متوازی‬
‫االضالع و ذوزنقه را خنثی‬
‫میکند‬

‫فلکشن بازو‬

‫کشش باالیی‬
‫کتف‬
‫چرخش باالیی‬
‫کتف‬

‫کف دستی طویل‬

‫گوشه ای‪ -‬ذوزنقه‬
‫(‪1‬و‪-)2‬متوازی‬
‫االضالع‬
‫ذوزنقه (‪2‬و‪-)4‬‬
‫دندانه ای قدامی‬

‫جناغی‪-‬چنبری‬

‫پستانی‬
‫‪----------‬‬

‫متوازی االضالع‪-‬‬
‫سینه ای کوچک‬

‫‪----------‬‬

‫ذوزنقه و تحت‬
‫ترقوه ای‬

‫‪----------‬‬

‫‪----------‬‬

‫عضالت درگير در مرحله پرتاب (اندام تحتانی)‬
‫عضالت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫وضعیت‬
‫اکستنشن زانو‬

‫چهارسررانی‬

‫همسترینگ‪-‬‬

‫اکستنشن ران‬

‫سرینی بزرگ‬

‫پالنتارفلکشن‬
‫مچ پا‬

‫دوقلو –نعلی‪-‬‬
‫نازک نئ بلند‬

‫فلکشن‬
‫انگشتان‬

‫تاکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬‬
‫تاکننده بلند شست‬

‫‪---------‬‬

‫همسترینگ‬

‫پهن خارجی وپهن میانی‬
‫نیروهای داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫عضالت شکمی ثابت‬
‫کننده لگن در برابر‬
‫کشش عضله راست‬
‫رانی میباشند‬

‫‪-----------‬‬

‫چهارسررانی‬

‫‪------------‬‬

‫عضالت شکمی و‬
‫بازکننده های‬
‫ستون فقرات برای‬
‫ثابت کردن لگن‬

‫ساقی خلفی‪-‬نازک نئ‬
‫کوتاه‪-‬تاکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬تاکننده‬
‫بلند انگشت شست‬

‫ساقی قدامی‪-‬‬
‫نازک نئ طرف‬
‫بازکننده بلند‬
‫انگشتان‬

‫نازک نئ بلند و کوتاه از‬
‫یک طرف و ساقی خلفی از‬
‫طرف دیگر کشش یکدیگر‬
‫را درتمایل پا به سمت‬
‫خارج و داخل خنثی‬
‫میکنند‬

‫‪---------‬‬

‫بین استخوانی کف‬
‫پائی‬

‫بازکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬‬
‫بازکننده بلند‬
‫شست‬

‫‪-----------‬‬

‫‪----------‬‬

Recovery

phase

‫‪ ‬اين مرحله از زماني شروع مي شود كه شوت كننده‬
‫پس از پرش عمودي و پرتاب توپ به طرف زمين‬
‫سقوط مي كند‪ .‬درآخرين لحظهء پرتاب (فلكشن‬
‫مچ دست پرتاب كننده) دست راهنما از توپ جدا‬
‫شده و با اكستنشن بازو به طرف پايين حركت مي‬
‫كند‪ .‬پس از رها شدن توپ‪ ،‬دست پرتاب كننده با‬
‫برگشت از حالت فلكشن مچ‪ ،‬همراه با اكستنشن‬
‫بازو به پايين مي افتد‪.‬‬
‫‪ ‬براي كاهش فشار ناش ي از سقوط در لحظهء‬
‫رسيدن به زمين فرد زانوها را خم مي كند و به‬
‫وضعيت تعادلي اوليه بر مي گردد‪.‬‬

‫تجزیهء و تحلیل بیومکانیکی شوت جفت‬

‫اهمیت علم بیومکانیک‬
‫‪ ‬امروز هیچ کس حتی کسانی که فقط ورزش را بخاطر ورزش نه بخاطراهداف‬
‫قهرمانی در رقابتهای رسمی انجام می دهند‪ .‬نمی توانند منکر‬
‫‪ ‬ارزش روش های علمی در باال بردن سطح تکنیک‪ ،‬تاکتیک و بطورکلی کیفیت تیم ها‬
‫در هر نوع ورزش ی باشند‪.‬‬
‫‪ ‬در بسکتبال‪ ،‬اجرای صحیح مهارت ها وابسته به رعایت اصول و‬
‫قوانين علمی متکی بر اصول مکانیکی و بیو مکانیکی است‪.‬‬
‫‪ ‬دقت و سرعت نيز از عواملی هستند که در این رشته نقش مهمی ایفاء می کنند‪.‬‬

‫‪ ‬علم بیومکانیک علمی است که نیروهای داخلی و خارجی‬
‫اثر گذار بر بدن انسان را مورد مطالعه قرار داده و اثرات‬
‫حاصل را بررس ی می کند‪.‬‬
‫‪‬‬

‫علم مذکور در دو حوزهء کینماتیک وکینتیکقابل مطالعه است‪:‬‬

‫_در کینماتیک‬
‫حرکت جسم بدون در نظر گرفتن علت بوجود آورنده (به طور مشخص تر‬
‫پارامترهای فضایی و زمانی)‬
‫_در کینتیک‬
‫علت بوجود آورنده حرکت (عمدتا" عامل نيرو) را مورد مطالعه قرار می‬
‫دهد‪.‬‬

‫‪‬‬

‫در تحلیل بیومکانیکی با شناسایی عناصر اصلی در اجرای مهارت‬
‫به کشف راهبردهای مفید با هدف تاثير پذیر نمودن اجرا تاکید‬
‫می شود‪ .‬همچنين به منظور دستیابی به مدارج باالی کیفیت در‬
‫اجرای صحیح و یا اصالح اجرای حرکت‪ ،‬توجه به فاکتورهای‬
‫کینماتیکی و کینتیکی در کنار اجرای صحیح و مناسب مهارت‬
‫ورزش ی برای مربیان نقش مهم و حیاتی پیدا نموده است‪ ،‬با بهره‬
‫گيری از نتایج بررس ی های بیومکانیکی مربیان می توانند با هدایت‬
‫و پرورش ورزشکاران نخبه و قهرمان به موفقیت های چشمگيری‬
‫نائل شوند‪.‬‬

‫قانون اول نیوتن‪:‬‬

‫‪ ‬اگر به جسمی نيرویی وارد نشود و یا برایند نيروهای وارد‬
‫به جسم برابر صفر شوند‪ .‬جسم در حال سکون باقی‬
‫می ماند و یا تمایل به حفظ حالت اولیه خود دارد‪.‬‬
‫‪ ‬بنابراین تا هنگامیکه نيرویی از طرف عضالت فرد‬
‫پرتاب کننده به توپ وارد نشود‪ ،‬توپ در حالت سکون باقی خواهد ماند‪ .‬از طرف دیگر پس از‬
‫اعمال نيرو توسط بازیکن و پرتاب توپ اگر نيروهای بازدارنده (جاذبه ‪ ،‬مقاومت هوا و ‪)...‬‬
‫وارد عمل نشوند‪ ،‬توپ تمایل دارد که به حرکت رو به باالی خود ادامه دهد‪.‬‬

‫قانون دوم نیوتن‪:‬‬

‫‪a = F/m‬‬

‫‪ ‬شتابی که توپ پس از جدا شدن از دست بازیکن به خود می گيرد‪ ،‬با نيرویی که فرد وارد می‬
‫کند نسبت مستقیم و با جرم توپ نسبت عکس دارد‪.‬‬
‫‪ ‬بنابراین به دلیل ثابت بودن جرم توپ‪ ،‬برای افزایش شتاب و درنیجه افزایش سرعت باید‬
‫نيرو را افزایش داد‪.‬‬

‫قانون سوم نیوتن‪:‬‬
‫‪ ‬هر عملی را عکس العملی است هم اندازه و در جهت مخالف‪ .‬در هنگامی که فرد‬
‫برای انجام پرش عمودی پاهای خود را به زمين می فشارد (به زمين نيرو وارد می‬
‫کند) نيرویی از طرف زمين به فرد وارد می شود که به انجام پرش فرد کمک میکند‪.‬‬

‫تبدیل انرژی پتانسیل به انرژی جنبش ی‪:‬‬
‫‪ ‬فرد پرتاب کننده برای اجرای پرش عمودی زانوها را خم کرده و تنه را اندکی به جلو‬
‫متمایل می کند‪ .‬با این کار در واقع فرد همانند یک فنر جمع شده انرژی پتانسیل را‬
‫در بدن خود ذخيره کرده سپس با بازکردن زانوها و تنه و کشیدن دستها به باال‬
‫همانند فنری که باز می شود‪ ،‬این انرژی پتانسیل را به انرژی جنبش ی تبدیل میکند‬
‫و پرش عمودی را انجام می دهد‪.‬‬

‫‪ ‬قوانين مربوط به پرتابه‪:‬‬
‫‪ ‬زاویه پرتاب‪:‬‬
‫طبق تحقیقات انجام‬
‫شده بهترین زاویه‬
‫پرتاب برای شوت جفت‬
‫در بسکتبال در‬
‫دامنه ‪ 50‬تا ‪ 55‬درجه‬
‫می باشد که به ارتفاع‬
‫قد بازیکن بستگی دارد‪.‬‬

‫‪ ‬قوانين مربوط به‬
‫‪:‬‬
‫پرتابه‬
‫زاویهء پرتاب‪:‬‬
‫‪‬‬

‫طبق تحقیقات انجام شده بهترین زاویه تاب برای شوت جفت در‬
‫بسکتبال در دامنه ‪ 50‬تا ‪ 55‬درجه می باشد که به ارتفاع قد‬
‫بازیکن بستگی دارد‪.‬‬

‫‪ ‬سرعت پرتاب‪:‬‬
‫‪V sina = d / t‬‬

‫طبق فرمول با توجه به فاصله بازیکن از سبد تعیين‬
‫می شود‪.‬‬
‫*نکته مهم این است که سرعت مناسب باید همراه با‬
‫دقت باال انتخاب شود‪*.‬‬

‫نيروهای بازدارنده‪:‬‬

‫نيروی جاذبه زمين‪:‬‬

‫نيروی مقاومت هوا‪:‬‬

‫این نيرو با حرکت رو به باالی فرد در‬
‫هنگام پرش و با حرکت رو به باالی‬
‫توپ در هنگام پرتاب‬
‫مخالفت می کند‪.‬‬

‫این نيرو با حرکت رو به جلوی‬
‫توپ (حرکت افقی )‬
‫مخالفت می کند‪.‬‬

‫‪ ‬مرکز ثقل و تعادل‪:‬‬
‫َ‬
‫در مورد توپ نيروی وارد شده توسط دست بازیکن‪ ،‬تقریبا به پایين تر از مرکز ثقل وارد می شود‪،‬‬
‫که به دلیل دادن قوس به مسير حرکت توپ می باشد‪.‬‬
‫در مورد بازیکن فرد با باز کردن پاها به اندازه عرض شانه‪ ،‬سطح اتکای خود را افزایش داده و با‬
‫خم کردن زانوها مرکز ثقلش را پایين می آورد‪ .‬که هر دو کار باعث افزایش تعادل و در نتیجه‬
‫افزایش دقت پرتاب می شوند‪.‬‬

‫با آرزوی موفقیت برای شما‬


Slide 26

‫بسم اهلل الرحمن الرحیم‬

‫گرد آورنده ‪ :‬سرگروه تربیت بدنی آبیک‬
‫مصطفی قاسمیفرد‬

‫تاریخچه بسکتبال‬
‫‪‬‬

‫زادگاه بازی بسکتبال آمریکاست‪ .‬این بازی‬
‫در اوایل پاییز سال ‪ 1891‬میالدی توسط‬
‫شخص ی به نام جیمز نای اسمیت پایه‬
‫ریزی و ابداع شد‪ .‬اما‪ ،‬از قرن ها پیش در‬
‫میان ساکنان نقاط مختلف قاره آمریکا‪،‬‬
‫به ویژه آمریکای مرکزی و جنوبی انواعی از‬
‫بازی و مسابقه رایج بوده که کم و بیش‬
‫به بسکتبال شباهت داشته است‪.‬‬

‫سابقهء تاریخی‬
‫‪‬‬

‫در کشور آرژانتین‪ ،‬نوعی بازی سنتی و قدیمی در میان گله دار ها متداول‬
‫است که آن را (پاتو ‪ ) PATO‬می نامند‪ .‬در این بازی‪ ،‬دو تیم سوار بر اسب در میدانی وسیع به‬
‫تاخت و تاز می پردازند و هر تیم کوشش می کند‬
‫توپی را که شش حلقه (مانند دستگیره) بر بدنه آن هست‪ ،‬با پرتاب کردن و‬
‫پاس دادن به یاران خودی‪ ،‬به آن سوی میدان برساند و از حلقه و توری‬
‫سبدی که در انتهای میدان بر روی ستونی چوبی نصب شده‪ ،‬عبور دهد‪ .‬این‬
‫بازی تا حدی شبیه بسکتبال است‪ .‬اما شباهت بازی پوک تاپوک با ورزش‬
‫بسکتبال بیش از پیش است‪ .‬پوک تاپوک‪ ،‬در میان اقوام متمدن قارهء‬
‫آمریکای جنوبی و مرکزی رواج بسیار داشت‪ ،‬به ویژه اقوام مایا و تولتک (در‬
‫ناحیه مکزیک کنونی) این بازی را که با توپ و حلقه های ثابت در میدانی‬
‫وسیع انجام می شد‪ ،‬با عالقه و هیجان زیادی برگزار می کردند ‪.‬‬

‫‪BASKETBALL:‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫هر تيم از ‪ 12‬بازيكن تشكيل مي شود كه ‪ 5‬نفر‬
‫بازيكن اصلي و ‪ 7‬نفر ذخيره هستند‪ .‬تعداد‬
‫همراهان نيز ‪ 7‬نفر است‪ ،‬كه شامل‬
‫سرپرست‪ ،‬مربي‪ ،‬كمك مربي‪ ،‬پزشك‪،‬‬
‫ماساژور‪ ،‬مترجم و آمارگير است‪.‬‬
‫هدف هر دو تيم گذراندن توپ از حلقهء‬
‫حريف و نيز ممانعت از گل زدن تيم مقابل‬
‫است‪.‬‬
‫ابعاد زمين بسكتبال ‪ 28‬متر طول و ‪ 15‬متر‬
‫عرض مي باشد‪ ،‬عرض خطوط زمين ‪5‬‬
‫سانتيمتر است و به گونه اي رسم مي شود كه‬
‫كامال" قابل رو يت با شد‪.‬‬

:‫مهارتهاي پايه اي بسكتبال‬
(Body Balance) ‫تعادل يا توازن‬
(Ball Handing) ‫شيوهء نگهداري توپ‬
(Receiving and Passing) ‫پاس دادن و دريافت پاس‬
(Dribbling) ‫دريبل‬
(Shooting) ‫شوت‬
(Pivot) ‫چرخش‬
(Rebounding) ‫توپگيري از روي سبد يا ريباند‬
(Faking and Foot work) ‫فريب دادن وكار پا‬
(Chang of direction, Change of pace) ‫تغيير مسير و سرعت‬
(Screening) ‫سد كردن‬













‫شوت‪:‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬

‫در بسکتبال پرتاب توپ در حالتی که دست باالی‬
‫آرنج قرار گيرد‪ ،‬شوت نامیده می شود‪.‬‬
‫در زمان آموزش شوت‪ ،‬به ورزشکار توصیه می شود که به منظور اجرای‬
‫مطلوب مهارت‪ ،‬به ‪ 4‬ویژگی زیر توجه کامل داشته باشد‪:‬‬
‫تعادل‬
‫نگاه به هدف‬
‫قرارگيری آرنج دقیقا" زیر توپ‬
‫قرار گرفتن روبروی هدف و توجه کردن به ادامه حرکت‬

‫شوت جفت‪:‬‬

‫‪‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫امروزه شوت جفت رايجترين شوت در بسكتبال است‪.‬‬
‫وجه تمایز آن با سایر شوتها‪ ،‬جدا شدن از زمين و رها‬
‫کردن توپ درست قبل از رسیدن شوت کننده به اوج‬
‫پرش می باشد‪ .‬شوت جفت در پاسخ به نیاز برای کاهش‬
‫فاصله تا سبد توسعه یافته است‪.‬‬

‫شوت جفت دارای اهمیت است‪ ،‬به خاطر‪:‬‬

‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬
‫‪.5‬‬
‫‪.6‬‬

‫درگيری کمتر با بازیکنان حریف‬
‫مشکل بودن دفاع کردن از شوت جفت‬
‫سریع بودن‬
‫صرف انرژی کمتر‬
‫امکان کسب امتیاز از فواصل مختلف‬
‫غير قابل پیش بینی بودن زمان و جهت پریدن‬

‫‪ ‬آمار ثبت شده از مسابقات مختلف‪ ،‬نيز هر چه‬
‫بیشتر بر اهمیت این شوت تاکید می کنند‪:‬‬
‫‪ ALLSEN ‬در سال ‪ 1967‬دریافت که ‪ %67‬از نمونه ‪ 3180‬تالش گل ثبت‬
‫شده توسط ‪ ،NBA‬شوتهای جفت ‪ 2‬و ‪ 3‬امتیازی بوده است‪.‬‬
‫‪ ‬بر طبق آمار بازیهای بسکتبال جهان در سال ‪ ،1985‬درصد شوتهای جفت ‪3‬‬
‫امتیازی در دو گروه زنان و مردان بسیار باال بود؛ به گونه ای که در گروه‬
‫مردان درصد شوتهای جفت ‪ %47‬و در گروه زنان ‪ %34‬بود‪.‬‬
‫‪ ‬آمار مسابقات بسکتبال غرب آسیا نيز نشان می دهد که تیمهای برتر‪،‬‬
‫درصد شوتهای جفت ‪ 3‬امتیازی موفق بیشتری داشته اند‪.‬‬

‫نحوهء اجرا‪:‬‬

‫‪‬‬

‫پرش عمودی توپ را با‬
‫برای اجرای این مهارت ورزشکار باید‪ ،‬همزمان با یک ً‬
‫قوس ی بلند به طرف سبد پرتاب کند‪ .‬بدلیل فاصله نسبتا زیاد بازیکن از سبد‬
‫(پشت منطقه ‪ 3‬امتیازی) رساندن توپ به سبد تنها با استفاده از نيروی دستها‬
‫کار سختی است‪ .‬به همين دلیل بازیکن با خم کردن زانوها و سپس انجام یک‬
‫پرش عمودی نيرو را از پاها به دست پرتاب منتقل می کند‪ .‬و باعث می شود که‬
‫فرد بتواند توپ را به مسافت دورتری پرتاب کند‪.‬‬

‫‪ ‬نیازی نیست که بازیکن پرش بسیار بلندی انجام دهد زیرا‬
‫عالوه بر وارد کردن نيروی کافی به توپ‪ ،‬پرتاب توپ باید با‬
‫دقت باالیی همراه باشد تا به کسب امتیاز منجر شود‪ .‬پرش‬
‫اضافی بازیکن با کاهش دقت پرتاب او همراه می شود‪.‬‬

‫‪‬‬

‫بازیکن باید توپ را با قوس ی مناسب ( زاویه پرتاب مناسب ) به سمت سبد‬
‫پرتاب کند‪ .‬برای این منظورفرد توپ را از بين شانه ها و گوشها تا اندازه ای‬
‫باال می آورد که بتواند هدف (سبد) را از زیرآن مشاهده کند‪ .‬بهتر است که‬
‫دست پرتاب بازیکن نيرو را به زیر مرکز ثقل توپ وارد کند‪ ،‬تا توپ همراه با‬
‫یک چرخش زیرین )‪ (under spine‬به طرف سبد پرتاب شود‪ .‬آخرین‬
‫نقطه ای از دست بازیکن که با توپ تماس پیدا میکند‪ ،‬نوک انگشت میانه‬
‫دست پرتاب می باشد‪.‬‬

‫مراحل اجرای حرکت ‪:‬‬
‫‪ .1‬مرحلهء آمادگی‬
‫‪ .2‬مرحلهء پرتاب‬
‫‪ .3‬مرحلهء پس از پرتاب‬
‫)‪(3‬‬

‫)‪(2‬‬

‫)‪(1‬‬



Preparatory phase

‫چگونگی وضعیت مفاصل و‬
‫اندامها ‪:‬‬

‫‪ ‬فاصله پاها به اندازه عرض شانه و همراه با‬
‫اندکی اورشن مچ پا‬
‫‪ ‬به ميزان کمی دورس ي فلكشن مچ پا‬
‫‪ ‬فلکشن زانو (با انقباض اکسنتریک عضالت‬
‫بازکننده زانو)‬
‫‪ ‬فلکشن ران (با انقباض اکسنتریک عضالت‬
‫بازکننده ران)‬
‫‪ ‬به ميزان کمی فلکشن تنه‬

‫‪ ‬فلکشن آرنج ( در هردو دست)‬
‫‪ ‬فلکشن بازو ( در هردو دست)‬
‫‪ ‬پرونیشن ساعد (در دست پرتاب کننده)‬
‫‪ ‬حالت خنثی در ساعد دست راهنما (با انقباض استاتیک عضالت ساعد)‬
‫‪ ‬هایپراکستنشن مچ (در دست پرتاب کننده)‬
‫‪ ‬حالت خنثی در مچ دست راهنما (با انقباض استاتیک عضالت مچ دست)‬
‫‪ ‬آبداکشن انگشتان‬
‫‪ ‬اکستنشن شست‬
‫‪ ‬فلکشن انگشتان (با انقباض استاتیک عضالت انگشتان)‬

‫عضالت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫فلکشن زانو‬

‫چهارسررانی‬

‫‪--------‬‬

‫همسترینگ‬

‫پهن خارجی و پهن میانی‬
‫نیروهای داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫‪----------‬‬

‫فلکشن ران‬

‫راست قدامی‪ -‬خیاطه‪-‬‬
‫کشنده پهن نیام‪ -‬شانه ای‬

‫نزدیک کننده دراز و‬
‫کوتاه‪ -‬راست داخلی‬

‫همسترینگ‬

‫کشنده پهن نیام و شانه ای‬
‫دور شدن و نزدیک شدن ران را‬
‫خنثی میکنند‬

‫عضالت شکمی و‬
‫بازکننده های ستون‬
‫فقرات برای ثابت کردن‬
‫لگن‬

‫فلکشن بازو‬

‫بخش قدامی دلتوئید‪-‬بخش‬
‫ترقوه ای سینه ای بزرگ‬

‫غرابی بازویی‬

‫فلکشن آرنج‬

‫دوسر بازویی‪ -‬بازویی قدامی‪-‬‬
‫بازویی زنداعالیی‬

‫‪--------‬‬

‫پرونیشن‬
‫ساعد‬

‫مربع درون گرداننده‪-‬‬
‫درون گرداننده مدور‬

‫بازویی‪-‬زنداعالیی‬

‫سوپینیتورها‬

‫اکستنشن‬
‫مچ‬

‫باز کننده مچ دستی بلند و‬
‫کوتاه‬

‫بازکننده مشترک‬
‫انگشتان و بازکننده‬
‫درازشست‬

‫خم کننده های مچ‬

‫وضعیت‬

‫پشتی بزرگ‬
‫گرد بزرگ‬
‫سه سر بازویی‬
‫سه گوش آرنجی‬

‫تحت خاری و گردکوچک‬
‫چرخش داخلی دالی قدامی و‬
‫سینه ای بزرگ را خنثی میکنند‬

‫ذوزنقه و تحت‬
‫ترقوه ای‬

‫پرونیتورها حرکت‬
‫سوپینیشن دوسر را خنثی‬
‫میکنند‬

‫‪---------‬‬

‫سه سرو سه گوش آرنجی تمایل‬
‫به خم کردن درون گرداننده‬
‫مدور را خنثی می کنند‬

‫‪----------‬‬

‫‪------‬‬

‫‪----------‬‬

Throw

phase

‫‪ ‬چگونگی وضعیت مفاصل و اندامها ‪:‬‬
‫‪ ‬حرکات دست پرتاب ‪:‬‬
‫‪ .1‬فلکشن بازو‬
‫‪ .2‬هایپرفلکشن مچ دست‬
‫‪ .3‬اکستنشن آرنج‬
‫‪ .4‬اکستنشن مچ و پرونیشن ساعد‬
‫(حفظ حالت)‬

‫‪ ‬حرکات دست راهنما‪:‬‬
‫‪ .1‬اکستنشن آرنج‬
‫‪ .2‬فلکشن بازو‬

‫‪ ‬حرکات پا‪:‬‬

‫‪ .1‬پلنتارفلکشن مچ پا‬
‫‪ .2‬اکستنشن زانو‬
‫‪ .3‬اکستنشن ران‬
‫‪ .4‬فلکشن انگشتان پا‬

‫عضالت درگير در مرحله پرتاب (اندام فوقانی)‬
‫عضالت‬
‫وضعیت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫بخش قدامی دلتوئید‪-‬‬
‫بخش ترقوه ای سینه‬
‫ای بزرگ‬

‫غرابی بازویی‬

‫پشتی بزرگ‬

‫تحت خاری و گرد کوچک‬
‫چرخش داخلی دالی‬
‫قدامی و سینه ای بزرگ‬
‫را خنثی میکنند‬

‫اکستنشن آرنج‬

‫سه سر بازویی‬

‫سه گوش آرنجی‬

‫دوسر‪ -‬بازویی قدامی‪-‬‬
‫بازویی زند اعالیی‬

‫‪----------‬‬

‫سینه ای بزرگ (بخش‬
‫جناغی) و پشتی بزرگ‬
‫چرخش داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫فلکشن مچ‬

‫زنداسفلی قدامی‪-‬‬
‫زنداعالیی قدامی‪-‬‬

‫تاکننده درازشست‪-‬‬
‫دورکننده درازشست‬
‫تاکننده عمقی و سطحی‬
‫انگشتان‬

‫بازکننده های مچ‬
‫دست‬

‫بازکننده های مچ دست از‬
‫خم شدن انگشتان‬
‫جلوگیری میکنند‬

‫‪--------‬‬

‫سینه ای کوچک‪-‬‬
‫تحت ترقوه ای‪-‬‬
‫ذوزنقه ‪4‬‬

‫دندانه ای بزرگ عمل‬
‫نزدیک کننده گی متوازی‬
‫االضالع و ذوزنقه را خنثی‬
‫میکند‬

‫فلکشن بازو‬

‫کشش باالیی‬
‫کتف‬
‫چرخش باالیی‬
‫کتف‬

‫کف دستی طویل‬

‫گوشه ای‪ -‬ذوزنقه‬
‫(‪1‬و‪-)2‬متوازی‬
‫االضالع‬
‫ذوزنقه (‪2‬و‪-)4‬‬
‫دندانه ای قدامی‬

‫جناغی‪-‬چنبری‬

‫پستانی‬
‫‪----------‬‬

‫متوازی االضالع‪-‬‬
‫سینه ای کوچک‬

‫‪----------‬‬

‫ذوزنقه و تحت‬
‫ترقوه ای‬

‫‪----------‬‬

‫‪----------‬‬

‫عضالت درگير در مرحله پرتاب (اندام تحتانی)‬
‫عضالت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫وضعیت‬
‫اکستنشن زانو‬

‫چهارسررانی‬

‫همسترینگ‪-‬‬

‫اکستنشن ران‬

‫سرینی بزرگ‬

‫پالنتارفلکشن‬
‫مچ پا‬

‫دوقلو –نعلی‪-‬‬
‫نازک نئ بلند‬

‫فلکشن‬
‫انگشتان‬

‫تاکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬‬
‫تاکننده بلند شست‬

‫‪---------‬‬

‫همسترینگ‬

‫پهن خارجی وپهن میانی‬
‫نیروهای داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫عضالت شکمی ثابت‬
‫کننده لگن در برابر‬
‫کشش عضله راست‬
‫رانی میباشند‬

‫‪-----------‬‬

‫چهارسررانی‬

‫‪------------‬‬

‫عضالت شکمی و‬
‫بازکننده های‬
‫ستون فقرات برای‬
‫ثابت کردن لگن‬

‫ساقی خلفی‪-‬نازک نئ‬
‫کوتاه‪-‬تاکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬تاکننده‬
‫بلند انگشت شست‬

‫ساقی قدامی‪-‬‬
‫نازک نئ طرف‬
‫بازکننده بلند‬
‫انگشتان‬

‫نازک نئ بلند و کوتاه از‬
‫یک طرف و ساقی خلفی از‬
‫طرف دیگر کشش یکدیگر‬
‫را درتمایل پا به سمت‬
‫خارج و داخل خنثی‬
‫میکنند‬

‫‪---------‬‬

‫بین استخوانی کف‬
‫پائی‬

‫بازکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬‬
‫بازکننده بلند‬
‫شست‬

‫‪-----------‬‬

‫‪----------‬‬

Recovery

phase

‫‪ ‬اين مرحله از زماني شروع مي شود كه شوت كننده‬
‫پس از پرش عمودي و پرتاب توپ به طرف زمين‬
‫سقوط مي كند‪ .‬درآخرين لحظهء پرتاب (فلكشن‬
‫مچ دست پرتاب كننده) دست راهنما از توپ جدا‬
‫شده و با اكستنشن بازو به طرف پايين حركت مي‬
‫كند‪ .‬پس از رها شدن توپ‪ ،‬دست پرتاب كننده با‬
‫برگشت از حالت فلكشن مچ‪ ،‬همراه با اكستنشن‬
‫بازو به پايين مي افتد‪.‬‬
‫‪ ‬براي كاهش فشار ناش ي از سقوط در لحظهء‬
‫رسيدن به زمين فرد زانوها را خم مي كند و به‬
‫وضعيت تعادلي اوليه بر مي گردد‪.‬‬

‫تجزیهء و تحلیل بیومکانیکی شوت جفت‬

‫اهمیت علم بیومکانیک‬
‫‪ ‬امروز هیچ کس حتی کسانی که فقط ورزش را بخاطر ورزش نه بخاطراهداف‬
‫قهرمانی در رقابتهای رسمی انجام می دهند‪ .‬نمی توانند منکر‬
‫‪ ‬ارزش روش های علمی در باال بردن سطح تکنیک‪ ،‬تاکتیک و بطورکلی کیفیت تیم ها‬
‫در هر نوع ورزش ی باشند‪.‬‬
‫‪ ‬در بسکتبال‪ ،‬اجرای صحیح مهارت ها وابسته به رعایت اصول و‬
‫قوانين علمی متکی بر اصول مکانیکی و بیو مکانیکی است‪.‬‬
‫‪ ‬دقت و سرعت نيز از عواملی هستند که در این رشته نقش مهمی ایفاء می کنند‪.‬‬

‫‪ ‬علم بیومکانیک علمی است که نیروهای داخلی و خارجی‬
‫اثر گذار بر بدن انسان را مورد مطالعه قرار داده و اثرات‬
‫حاصل را بررس ی می کند‪.‬‬
‫‪‬‬

‫علم مذکور در دو حوزهء کینماتیک وکینتیکقابل مطالعه است‪:‬‬

‫_در کینماتیک‬
‫حرکت جسم بدون در نظر گرفتن علت بوجود آورنده (به طور مشخص تر‬
‫پارامترهای فضایی و زمانی)‬
‫_در کینتیک‬
‫علت بوجود آورنده حرکت (عمدتا" عامل نيرو) را مورد مطالعه قرار می‬
‫دهد‪.‬‬

‫‪‬‬

‫در تحلیل بیومکانیکی با شناسایی عناصر اصلی در اجرای مهارت‬
‫به کشف راهبردهای مفید با هدف تاثير پذیر نمودن اجرا تاکید‬
‫می شود‪ .‬همچنين به منظور دستیابی به مدارج باالی کیفیت در‬
‫اجرای صحیح و یا اصالح اجرای حرکت‪ ،‬توجه به فاکتورهای‬
‫کینماتیکی و کینتیکی در کنار اجرای صحیح و مناسب مهارت‬
‫ورزش ی برای مربیان نقش مهم و حیاتی پیدا نموده است‪ ،‬با بهره‬
‫گيری از نتایج بررس ی های بیومکانیکی مربیان می توانند با هدایت‬
‫و پرورش ورزشکاران نخبه و قهرمان به موفقیت های چشمگيری‬
‫نائل شوند‪.‬‬

‫قانون اول نیوتن‪:‬‬

‫‪ ‬اگر به جسمی نيرویی وارد نشود و یا برایند نيروهای وارد‬
‫به جسم برابر صفر شوند‪ .‬جسم در حال سکون باقی‬
‫می ماند و یا تمایل به حفظ حالت اولیه خود دارد‪.‬‬
‫‪ ‬بنابراین تا هنگامیکه نيرویی از طرف عضالت فرد‬
‫پرتاب کننده به توپ وارد نشود‪ ،‬توپ در حالت سکون باقی خواهد ماند‪ .‬از طرف دیگر پس از‬
‫اعمال نيرو توسط بازیکن و پرتاب توپ اگر نيروهای بازدارنده (جاذبه ‪ ،‬مقاومت هوا و ‪)...‬‬
‫وارد عمل نشوند‪ ،‬توپ تمایل دارد که به حرکت رو به باالی خود ادامه دهد‪.‬‬

‫قانون دوم نیوتن‪:‬‬

‫‪a = F/m‬‬

‫‪ ‬شتابی که توپ پس از جدا شدن از دست بازیکن به خود می گيرد‪ ،‬با نيرویی که فرد وارد می‬
‫کند نسبت مستقیم و با جرم توپ نسبت عکس دارد‪.‬‬
‫‪ ‬بنابراین به دلیل ثابت بودن جرم توپ‪ ،‬برای افزایش شتاب و درنیجه افزایش سرعت باید‬
‫نيرو را افزایش داد‪.‬‬

‫قانون سوم نیوتن‪:‬‬
‫‪ ‬هر عملی را عکس العملی است هم اندازه و در جهت مخالف‪ .‬در هنگامی که فرد‬
‫برای انجام پرش عمودی پاهای خود را به زمين می فشارد (به زمين نيرو وارد می‬
‫کند) نيرویی از طرف زمين به فرد وارد می شود که به انجام پرش فرد کمک میکند‪.‬‬

‫تبدیل انرژی پتانسیل به انرژی جنبش ی‪:‬‬
‫‪ ‬فرد پرتاب کننده برای اجرای پرش عمودی زانوها را خم کرده و تنه را اندکی به جلو‬
‫متمایل می کند‪ .‬با این کار در واقع فرد همانند یک فنر جمع شده انرژی پتانسیل را‬
‫در بدن خود ذخيره کرده سپس با بازکردن زانوها و تنه و کشیدن دستها به باال‬
‫همانند فنری که باز می شود‪ ،‬این انرژی پتانسیل را به انرژی جنبش ی تبدیل میکند‬
‫و پرش عمودی را انجام می دهد‪.‬‬

‫‪ ‬قوانين مربوط به پرتابه‪:‬‬
‫‪ ‬زاویه پرتاب‪:‬‬
‫طبق تحقیقات انجام‬
‫شده بهترین زاویه‬
‫پرتاب برای شوت جفت‬
‫در بسکتبال در‬
‫دامنه ‪ 50‬تا ‪ 55‬درجه‬
‫می باشد که به ارتفاع‬
‫قد بازیکن بستگی دارد‪.‬‬

‫‪ ‬قوانين مربوط به‬
‫‪:‬‬
‫پرتابه‬
‫زاویهء پرتاب‪:‬‬
‫‪‬‬

‫طبق تحقیقات انجام شده بهترین زاویه تاب برای شوت جفت در‬
‫بسکتبال در دامنه ‪ 50‬تا ‪ 55‬درجه می باشد که به ارتفاع قد‬
‫بازیکن بستگی دارد‪.‬‬

‫‪ ‬سرعت پرتاب‪:‬‬
‫‪V sina = d / t‬‬

‫طبق فرمول با توجه به فاصله بازیکن از سبد تعیين‬
‫می شود‪.‬‬
‫*نکته مهم این است که سرعت مناسب باید همراه با‬
‫دقت باال انتخاب شود‪*.‬‬

‫نيروهای بازدارنده‪:‬‬

‫نيروی جاذبه زمين‪:‬‬

‫نيروی مقاومت هوا‪:‬‬

‫این نيرو با حرکت رو به باالی فرد در‬
‫هنگام پرش و با حرکت رو به باالی‬
‫توپ در هنگام پرتاب‬
‫مخالفت می کند‪.‬‬

‫این نيرو با حرکت رو به جلوی‬
‫توپ (حرکت افقی )‬
‫مخالفت می کند‪.‬‬

‫‪ ‬مرکز ثقل و تعادل‪:‬‬
‫َ‬
‫در مورد توپ نيروی وارد شده توسط دست بازیکن‪ ،‬تقریبا به پایين تر از مرکز ثقل وارد می شود‪،‬‬
‫که به دلیل دادن قوس به مسير حرکت توپ می باشد‪.‬‬
‫در مورد بازیکن فرد با باز کردن پاها به اندازه عرض شانه‪ ،‬سطح اتکای خود را افزایش داده و با‬
‫خم کردن زانوها مرکز ثقلش را پایين می آورد‪ .‬که هر دو کار باعث افزایش تعادل و در نتیجه‬
‫افزایش دقت پرتاب می شوند‪.‬‬

‫با آرزوی موفقیت برای شما‬


Slide 27

‫بسم اهلل الرحمن الرحیم‬

‫گرد آورنده ‪ :‬سرگروه تربیت بدنی آبیک‬
‫مصطفی قاسمیفرد‬

‫تاریخچه بسکتبال‬
‫‪‬‬

‫زادگاه بازی بسکتبال آمریکاست‪ .‬این بازی‬
‫در اوایل پاییز سال ‪ 1891‬میالدی توسط‬
‫شخص ی به نام جیمز نای اسمیت پایه‬
‫ریزی و ابداع شد‪ .‬اما‪ ،‬از قرن ها پیش در‬
‫میان ساکنان نقاط مختلف قاره آمریکا‪،‬‬
‫به ویژه آمریکای مرکزی و جنوبی انواعی از‬
‫بازی و مسابقه رایج بوده که کم و بیش‬
‫به بسکتبال شباهت داشته است‪.‬‬

‫سابقهء تاریخی‬
‫‪‬‬

‫در کشور آرژانتین‪ ،‬نوعی بازی سنتی و قدیمی در میان گله دار ها متداول‬
‫است که آن را (پاتو ‪ ) PATO‬می نامند‪ .‬در این بازی‪ ،‬دو تیم سوار بر اسب در میدانی وسیع به‬
‫تاخت و تاز می پردازند و هر تیم کوشش می کند‬
‫توپی را که شش حلقه (مانند دستگیره) بر بدنه آن هست‪ ،‬با پرتاب کردن و‬
‫پاس دادن به یاران خودی‪ ،‬به آن سوی میدان برساند و از حلقه و توری‬
‫سبدی که در انتهای میدان بر روی ستونی چوبی نصب شده‪ ،‬عبور دهد‪ .‬این‬
‫بازی تا حدی شبیه بسکتبال است‪ .‬اما شباهت بازی پوک تاپوک با ورزش‬
‫بسکتبال بیش از پیش است‪ .‬پوک تاپوک‪ ،‬در میان اقوام متمدن قارهء‬
‫آمریکای جنوبی و مرکزی رواج بسیار داشت‪ ،‬به ویژه اقوام مایا و تولتک (در‬
‫ناحیه مکزیک کنونی) این بازی را که با توپ و حلقه های ثابت در میدانی‬
‫وسیع انجام می شد‪ ،‬با عالقه و هیجان زیادی برگزار می کردند ‪.‬‬

‫‪BASKETBALL:‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫هر تيم از ‪ 12‬بازيكن تشكيل مي شود كه ‪ 5‬نفر‬
‫بازيكن اصلي و ‪ 7‬نفر ذخيره هستند‪ .‬تعداد‬
‫همراهان نيز ‪ 7‬نفر است‪ ،‬كه شامل‬
‫سرپرست‪ ،‬مربي‪ ،‬كمك مربي‪ ،‬پزشك‪،‬‬
‫ماساژور‪ ،‬مترجم و آمارگير است‪.‬‬
‫هدف هر دو تيم گذراندن توپ از حلقهء‬
‫حريف و نيز ممانعت از گل زدن تيم مقابل‬
‫است‪.‬‬
‫ابعاد زمين بسكتبال ‪ 28‬متر طول و ‪ 15‬متر‬
‫عرض مي باشد‪ ،‬عرض خطوط زمين ‪5‬‬
‫سانتيمتر است و به گونه اي رسم مي شود كه‬
‫كامال" قابل رو يت با شد‪.‬‬

:‫مهارتهاي پايه اي بسكتبال‬
(Body Balance) ‫تعادل يا توازن‬
(Ball Handing) ‫شيوهء نگهداري توپ‬
(Receiving and Passing) ‫پاس دادن و دريافت پاس‬
(Dribbling) ‫دريبل‬
(Shooting) ‫شوت‬
(Pivot) ‫چرخش‬
(Rebounding) ‫توپگيري از روي سبد يا ريباند‬
(Faking and Foot work) ‫فريب دادن وكار پا‬
(Chang of direction, Change of pace) ‫تغيير مسير و سرعت‬
(Screening) ‫سد كردن‬













‫شوت‪:‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬

‫در بسکتبال پرتاب توپ در حالتی که دست باالی‬
‫آرنج قرار گيرد‪ ،‬شوت نامیده می شود‪.‬‬
‫در زمان آموزش شوت‪ ،‬به ورزشکار توصیه می شود که به منظور اجرای‬
‫مطلوب مهارت‪ ،‬به ‪ 4‬ویژگی زیر توجه کامل داشته باشد‪:‬‬
‫تعادل‬
‫نگاه به هدف‬
‫قرارگيری آرنج دقیقا" زیر توپ‬
‫قرار گرفتن روبروی هدف و توجه کردن به ادامه حرکت‬

‫شوت جفت‪:‬‬

‫‪‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫امروزه شوت جفت رايجترين شوت در بسكتبال است‪.‬‬
‫وجه تمایز آن با سایر شوتها‪ ،‬جدا شدن از زمين و رها‬
‫کردن توپ درست قبل از رسیدن شوت کننده به اوج‬
‫پرش می باشد‪ .‬شوت جفت در پاسخ به نیاز برای کاهش‬
‫فاصله تا سبد توسعه یافته است‪.‬‬

‫شوت جفت دارای اهمیت است‪ ،‬به خاطر‪:‬‬

‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬
‫‪.5‬‬
‫‪.6‬‬

‫درگيری کمتر با بازیکنان حریف‬
‫مشکل بودن دفاع کردن از شوت جفت‬
‫سریع بودن‬
‫صرف انرژی کمتر‬
‫امکان کسب امتیاز از فواصل مختلف‬
‫غير قابل پیش بینی بودن زمان و جهت پریدن‬

‫‪ ‬آمار ثبت شده از مسابقات مختلف‪ ،‬نيز هر چه‬
‫بیشتر بر اهمیت این شوت تاکید می کنند‪:‬‬
‫‪ ALLSEN ‬در سال ‪ 1967‬دریافت که ‪ %67‬از نمونه ‪ 3180‬تالش گل ثبت‬
‫شده توسط ‪ ،NBA‬شوتهای جفت ‪ 2‬و ‪ 3‬امتیازی بوده است‪.‬‬
‫‪ ‬بر طبق آمار بازیهای بسکتبال جهان در سال ‪ ،1985‬درصد شوتهای جفت ‪3‬‬
‫امتیازی در دو گروه زنان و مردان بسیار باال بود؛ به گونه ای که در گروه‬
‫مردان درصد شوتهای جفت ‪ %47‬و در گروه زنان ‪ %34‬بود‪.‬‬
‫‪ ‬آمار مسابقات بسکتبال غرب آسیا نيز نشان می دهد که تیمهای برتر‪،‬‬
‫درصد شوتهای جفت ‪ 3‬امتیازی موفق بیشتری داشته اند‪.‬‬

‫نحوهء اجرا‪:‬‬

‫‪‬‬

‫پرش عمودی توپ را با‬
‫برای اجرای این مهارت ورزشکار باید‪ ،‬همزمان با یک ً‬
‫قوس ی بلند به طرف سبد پرتاب کند‪ .‬بدلیل فاصله نسبتا زیاد بازیکن از سبد‬
‫(پشت منطقه ‪ 3‬امتیازی) رساندن توپ به سبد تنها با استفاده از نيروی دستها‬
‫کار سختی است‪ .‬به همين دلیل بازیکن با خم کردن زانوها و سپس انجام یک‬
‫پرش عمودی نيرو را از پاها به دست پرتاب منتقل می کند‪ .‬و باعث می شود که‬
‫فرد بتواند توپ را به مسافت دورتری پرتاب کند‪.‬‬

‫‪ ‬نیازی نیست که بازیکن پرش بسیار بلندی انجام دهد زیرا‬
‫عالوه بر وارد کردن نيروی کافی به توپ‪ ،‬پرتاب توپ باید با‬
‫دقت باالیی همراه باشد تا به کسب امتیاز منجر شود‪ .‬پرش‬
‫اضافی بازیکن با کاهش دقت پرتاب او همراه می شود‪.‬‬

‫‪‬‬

‫بازیکن باید توپ را با قوس ی مناسب ( زاویه پرتاب مناسب ) به سمت سبد‬
‫پرتاب کند‪ .‬برای این منظورفرد توپ را از بين شانه ها و گوشها تا اندازه ای‬
‫باال می آورد که بتواند هدف (سبد) را از زیرآن مشاهده کند‪ .‬بهتر است که‬
‫دست پرتاب بازیکن نيرو را به زیر مرکز ثقل توپ وارد کند‪ ،‬تا توپ همراه با‬
‫یک چرخش زیرین )‪ (under spine‬به طرف سبد پرتاب شود‪ .‬آخرین‬
‫نقطه ای از دست بازیکن که با توپ تماس پیدا میکند‪ ،‬نوک انگشت میانه‬
‫دست پرتاب می باشد‪.‬‬

‫مراحل اجرای حرکت ‪:‬‬
‫‪ .1‬مرحلهء آمادگی‬
‫‪ .2‬مرحلهء پرتاب‬
‫‪ .3‬مرحلهء پس از پرتاب‬
‫)‪(3‬‬

‫)‪(2‬‬

‫)‪(1‬‬



Preparatory phase

‫چگونگی وضعیت مفاصل و‬
‫اندامها ‪:‬‬

‫‪ ‬فاصله پاها به اندازه عرض شانه و همراه با‬
‫اندکی اورشن مچ پا‬
‫‪ ‬به ميزان کمی دورس ي فلكشن مچ پا‬
‫‪ ‬فلکشن زانو (با انقباض اکسنتریک عضالت‬
‫بازکننده زانو)‬
‫‪ ‬فلکشن ران (با انقباض اکسنتریک عضالت‬
‫بازکننده ران)‬
‫‪ ‬به ميزان کمی فلکشن تنه‬

‫‪ ‬فلکشن آرنج ( در هردو دست)‬
‫‪ ‬فلکشن بازو ( در هردو دست)‬
‫‪ ‬پرونیشن ساعد (در دست پرتاب کننده)‬
‫‪ ‬حالت خنثی در ساعد دست راهنما (با انقباض استاتیک عضالت ساعد)‬
‫‪ ‬هایپراکستنشن مچ (در دست پرتاب کننده)‬
‫‪ ‬حالت خنثی در مچ دست راهنما (با انقباض استاتیک عضالت مچ دست)‬
‫‪ ‬آبداکشن انگشتان‬
‫‪ ‬اکستنشن شست‬
‫‪ ‬فلکشن انگشتان (با انقباض استاتیک عضالت انگشتان)‬

‫عضالت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫فلکشن زانو‬

‫چهارسررانی‬

‫‪--------‬‬

‫همسترینگ‬

‫پهن خارجی و پهن میانی‬
‫نیروهای داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫‪----------‬‬

‫فلکشن ران‬

‫راست قدامی‪ -‬خیاطه‪-‬‬
‫کشنده پهن نیام‪ -‬شانه ای‬

‫نزدیک کننده دراز و‬
‫کوتاه‪ -‬راست داخلی‬

‫همسترینگ‬

‫کشنده پهن نیام و شانه ای‬
‫دور شدن و نزدیک شدن ران را‬
‫خنثی میکنند‬

‫عضالت شکمی و‬
‫بازکننده های ستون‬
‫فقرات برای ثابت کردن‬
‫لگن‬

‫فلکشن بازو‬

‫بخش قدامی دلتوئید‪-‬بخش‬
‫ترقوه ای سینه ای بزرگ‬

‫غرابی بازویی‬

‫فلکشن آرنج‬

‫دوسر بازویی‪ -‬بازویی قدامی‪-‬‬
‫بازویی زنداعالیی‬

‫‪--------‬‬

‫پرونیشن‬
‫ساعد‬

‫مربع درون گرداننده‪-‬‬
‫درون گرداننده مدور‬

‫بازویی‪-‬زنداعالیی‬

‫سوپینیتورها‬

‫اکستنشن‬
‫مچ‬

‫باز کننده مچ دستی بلند و‬
‫کوتاه‬

‫بازکننده مشترک‬
‫انگشتان و بازکننده‬
‫درازشست‬

‫خم کننده های مچ‬

‫وضعیت‬

‫پشتی بزرگ‬
‫گرد بزرگ‬
‫سه سر بازویی‬
‫سه گوش آرنجی‬

‫تحت خاری و گردکوچک‬
‫چرخش داخلی دالی قدامی و‬
‫سینه ای بزرگ را خنثی میکنند‬

‫ذوزنقه و تحت‬
‫ترقوه ای‬

‫پرونیتورها حرکت‬
‫سوپینیشن دوسر را خنثی‬
‫میکنند‬

‫‪---------‬‬

‫سه سرو سه گوش آرنجی تمایل‬
‫به خم کردن درون گرداننده‬
‫مدور را خنثی می کنند‬

‫‪----------‬‬

‫‪------‬‬

‫‪----------‬‬

Throw

phase

‫‪ ‬چگونگی وضعیت مفاصل و اندامها ‪:‬‬
‫‪ ‬حرکات دست پرتاب ‪:‬‬
‫‪ .1‬فلکشن بازو‬
‫‪ .2‬هایپرفلکشن مچ دست‬
‫‪ .3‬اکستنشن آرنج‬
‫‪ .4‬اکستنشن مچ و پرونیشن ساعد‬
‫(حفظ حالت)‬

‫‪ ‬حرکات دست راهنما‪:‬‬
‫‪ .1‬اکستنشن آرنج‬
‫‪ .2‬فلکشن بازو‬

‫‪ ‬حرکات پا‪:‬‬

‫‪ .1‬پلنتارفلکشن مچ پا‬
‫‪ .2‬اکستنشن زانو‬
‫‪ .3‬اکستنشن ران‬
‫‪ .4‬فلکشن انگشتان پا‬

‫عضالت درگير در مرحله پرتاب (اندام فوقانی)‬
‫عضالت‬
‫وضعیت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫بخش قدامی دلتوئید‪-‬‬
‫بخش ترقوه ای سینه‬
‫ای بزرگ‬

‫غرابی بازویی‬

‫پشتی بزرگ‬

‫تحت خاری و گرد کوچک‬
‫چرخش داخلی دالی‬
‫قدامی و سینه ای بزرگ‬
‫را خنثی میکنند‬

‫اکستنشن آرنج‬

‫سه سر بازویی‬

‫سه گوش آرنجی‬

‫دوسر‪ -‬بازویی قدامی‪-‬‬
‫بازویی زند اعالیی‬

‫‪----------‬‬

‫سینه ای بزرگ (بخش‬
‫جناغی) و پشتی بزرگ‬
‫چرخش داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫فلکشن مچ‬

‫زنداسفلی قدامی‪-‬‬
‫زنداعالیی قدامی‪-‬‬

‫تاکننده درازشست‪-‬‬
‫دورکننده درازشست‬
‫تاکننده عمقی و سطحی‬
‫انگشتان‬

‫بازکننده های مچ‬
‫دست‬

‫بازکننده های مچ دست از‬
‫خم شدن انگشتان‬
‫جلوگیری میکنند‬

‫‪--------‬‬

‫سینه ای کوچک‪-‬‬
‫تحت ترقوه ای‪-‬‬
‫ذوزنقه ‪4‬‬

‫دندانه ای بزرگ عمل‬
‫نزدیک کننده گی متوازی‬
‫االضالع و ذوزنقه را خنثی‬
‫میکند‬

‫فلکشن بازو‬

‫کشش باالیی‬
‫کتف‬
‫چرخش باالیی‬
‫کتف‬

‫کف دستی طویل‬

‫گوشه ای‪ -‬ذوزنقه‬
‫(‪1‬و‪-)2‬متوازی‬
‫االضالع‬
‫ذوزنقه (‪2‬و‪-)4‬‬
‫دندانه ای قدامی‬

‫جناغی‪-‬چنبری‬

‫پستانی‬
‫‪----------‬‬

‫متوازی االضالع‪-‬‬
‫سینه ای کوچک‬

‫‪----------‬‬

‫ذوزنقه و تحت‬
‫ترقوه ای‬

‫‪----------‬‬

‫‪----------‬‬

‫عضالت درگير در مرحله پرتاب (اندام تحتانی)‬
‫عضالت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫وضعیت‬
‫اکستنشن زانو‬

‫چهارسررانی‬

‫همسترینگ‪-‬‬

‫اکستنشن ران‬

‫سرینی بزرگ‬

‫پالنتارفلکشن‬
‫مچ پا‬

‫دوقلو –نعلی‪-‬‬
‫نازک نئ بلند‬

‫فلکشن‬
‫انگشتان‬

‫تاکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬‬
‫تاکننده بلند شست‬

‫‪---------‬‬

‫همسترینگ‬

‫پهن خارجی وپهن میانی‬
‫نیروهای داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫عضالت شکمی ثابت‬
‫کننده لگن در برابر‬
‫کشش عضله راست‬
‫رانی میباشند‬

‫‪-----------‬‬

‫چهارسررانی‬

‫‪------------‬‬

‫عضالت شکمی و‬
‫بازکننده های‬
‫ستون فقرات برای‬
‫ثابت کردن لگن‬

‫ساقی خلفی‪-‬نازک نئ‬
‫کوتاه‪-‬تاکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬تاکننده‬
‫بلند انگشت شست‬

‫ساقی قدامی‪-‬‬
‫نازک نئ طرف‬
‫بازکننده بلند‬
‫انگشتان‬

‫نازک نئ بلند و کوتاه از‬
‫یک طرف و ساقی خلفی از‬
‫طرف دیگر کشش یکدیگر‬
‫را درتمایل پا به سمت‬
‫خارج و داخل خنثی‬
‫میکنند‬

‫‪---------‬‬

‫بین استخوانی کف‬
‫پائی‬

‫بازکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬‬
‫بازکننده بلند‬
‫شست‬

‫‪-----------‬‬

‫‪----------‬‬

Recovery

phase

‫‪ ‬اين مرحله از زماني شروع مي شود كه شوت كننده‬
‫پس از پرش عمودي و پرتاب توپ به طرف زمين‬
‫سقوط مي كند‪ .‬درآخرين لحظهء پرتاب (فلكشن‬
‫مچ دست پرتاب كننده) دست راهنما از توپ جدا‬
‫شده و با اكستنشن بازو به طرف پايين حركت مي‬
‫كند‪ .‬پس از رها شدن توپ‪ ،‬دست پرتاب كننده با‬
‫برگشت از حالت فلكشن مچ‪ ،‬همراه با اكستنشن‬
‫بازو به پايين مي افتد‪.‬‬
‫‪ ‬براي كاهش فشار ناش ي از سقوط در لحظهء‬
‫رسيدن به زمين فرد زانوها را خم مي كند و به‬
‫وضعيت تعادلي اوليه بر مي گردد‪.‬‬

‫تجزیهء و تحلیل بیومکانیکی شوت جفت‬

‫اهمیت علم بیومکانیک‬
‫‪ ‬امروز هیچ کس حتی کسانی که فقط ورزش را بخاطر ورزش نه بخاطراهداف‬
‫قهرمانی در رقابتهای رسمی انجام می دهند‪ .‬نمی توانند منکر‬
‫‪ ‬ارزش روش های علمی در باال بردن سطح تکنیک‪ ،‬تاکتیک و بطورکلی کیفیت تیم ها‬
‫در هر نوع ورزش ی باشند‪.‬‬
‫‪ ‬در بسکتبال‪ ،‬اجرای صحیح مهارت ها وابسته به رعایت اصول و‬
‫قوانين علمی متکی بر اصول مکانیکی و بیو مکانیکی است‪.‬‬
‫‪ ‬دقت و سرعت نيز از عواملی هستند که در این رشته نقش مهمی ایفاء می کنند‪.‬‬

‫‪ ‬علم بیومکانیک علمی است که نیروهای داخلی و خارجی‬
‫اثر گذار بر بدن انسان را مورد مطالعه قرار داده و اثرات‬
‫حاصل را بررس ی می کند‪.‬‬
‫‪‬‬

‫علم مذکور در دو حوزهء کینماتیک وکینتیکقابل مطالعه است‪:‬‬

‫_در کینماتیک‬
‫حرکت جسم بدون در نظر گرفتن علت بوجود آورنده (به طور مشخص تر‬
‫پارامترهای فضایی و زمانی)‬
‫_در کینتیک‬
‫علت بوجود آورنده حرکت (عمدتا" عامل نيرو) را مورد مطالعه قرار می‬
‫دهد‪.‬‬

‫‪‬‬

‫در تحلیل بیومکانیکی با شناسایی عناصر اصلی در اجرای مهارت‬
‫به کشف راهبردهای مفید با هدف تاثير پذیر نمودن اجرا تاکید‬
‫می شود‪ .‬همچنين به منظور دستیابی به مدارج باالی کیفیت در‬
‫اجرای صحیح و یا اصالح اجرای حرکت‪ ،‬توجه به فاکتورهای‬
‫کینماتیکی و کینتیکی در کنار اجرای صحیح و مناسب مهارت‬
‫ورزش ی برای مربیان نقش مهم و حیاتی پیدا نموده است‪ ،‬با بهره‬
‫گيری از نتایج بررس ی های بیومکانیکی مربیان می توانند با هدایت‬
‫و پرورش ورزشکاران نخبه و قهرمان به موفقیت های چشمگيری‬
‫نائل شوند‪.‬‬

‫قانون اول نیوتن‪:‬‬

‫‪ ‬اگر به جسمی نيرویی وارد نشود و یا برایند نيروهای وارد‬
‫به جسم برابر صفر شوند‪ .‬جسم در حال سکون باقی‬
‫می ماند و یا تمایل به حفظ حالت اولیه خود دارد‪.‬‬
‫‪ ‬بنابراین تا هنگامیکه نيرویی از طرف عضالت فرد‬
‫پرتاب کننده به توپ وارد نشود‪ ،‬توپ در حالت سکون باقی خواهد ماند‪ .‬از طرف دیگر پس از‬
‫اعمال نيرو توسط بازیکن و پرتاب توپ اگر نيروهای بازدارنده (جاذبه ‪ ،‬مقاومت هوا و ‪)...‬‬
‫وارد عمل نشوند‪ ،‬توپ تمایل دارد که به حرکت رو به باالی خود ادامه دهد‪.‬‬

‫قانون دوم نیوتن‪:‬‬

‫‪a = F/m‬‬

‫‪ ‬شتابی که توپ پس از جدا شدن از دست بازیکن به خود می گيرد‪ ،‬با نيرویی که فرد وارد می‬
‫کند نسبت مستقیم و با جرم توپ نسبت عکس دارد‪.‬‬
‫‪ ‬بنابراین به دلیل ثابت بودن جرم توپ‪ ،‬برای افزایش شتاب و درنیجه افزایش سرعت باید‬
‫نيرو را افزایش داد‪.‬‬

‫قانون سوم نیوتن‪:‬‬
‫‪ ‬هر عملی را عکس العملی است هم اندازه و در جهت مخالف‪ .‬در هنگامی که فرد‬
‫برای انجام پرش عمودی پاهای خود را به زمين می فشارد (به زمين نيرو وارد می‬
‫کند) نيرویی از طرف زمين به فرد وارد می شود که به انجام پرش فرد کمک میکند‪.‬‬

‫تبدیل انرژی پتانسیل به انرژی جنبش ی‪:‬‬
‫‪ ‬فرد پرتاب کننده برای اجرای پرش عمودی زانوها را خم کرده و تنه را اندکی به جلو‬
‫متمایل می کند‪ .‬با این کار در واقع فرد همانند یک فنر جمع شده انرژی پتانسیل را‬
‫در بدن خود ذخيره کرده سپس با بازکردن زانوها و تنه و کشیدن دستها به باال‬
‫همانند فنری که باز می شود‪ ،‬این انرژی پتانسیل را به انرژی جنبش ی تبدیل میکند‬
‫و پرش عمودی را انجام می دهد‪.‬‬

‫‪ ‬قوانين مربوط به پرتابه‪:‬‬
‫‪ ‬زاویه پرتاب‪:‬‬
‫طبق تحقیقات انجام‬
‫شده بهترین زاویه‬
‫پرتاب برای شوت جفت‬
‫در بسکتبال در‬
‫دامنه ‪ 50‬تا ‪ 55‬درجه‬
‫می باشد که به ارتفاع‬
‫قد بازیکن بستگی دارد‪.‬‬

‫‪ ‬قوانين مربوط به‬
‫‪:‬‬
‫پرتابه‬
‫زاویهء پرتاب‪:‬‬
‫‪‬‬

‫طبق تحقیقات انجام شده بهترین زاویه تاب برای شوت جفت در‬
‫بسکتبال در دامنه ‪ 50‬تا ‪ 55‬درجه می باشد که به ارتفاع قد‬
‫بازیکن بستگی دارد‪.‬‬

‫‪ ‬سرعت پرتاب‪:‬‬
‫‪V sina = d / t‬‬

‫طبق فرمول با توجه به فاصله بازیکن از سبد تعیين‬
‫می شود‪.‬‬
‫*نکته مهم این است که سرعت مناسب باید همراه با‬
‫دقت باال انتخاب شود‪*.‬‬

‫نيروهای بازدارنده‪:‬‬

‫نيروی جاذبه زمين‪:‬‬

‫نيروی مقاومت هوا‪:‬‬

‫این نيرو با حرکت رو به باالی فرد در‬
‫هنگام پرش و با حرکت رو به باالی‬
‫توپ در هنگام پرتاب‬
‫مخالفت می کند‪.‬‬

‫این نيرو با حرکت رو به جلوی‬
‫توپ (حرکت افقی )‬
‫مخالفت می کند‪.‬‬

‫‪ ‬مرکز ثقل و تعادل‪:‬‬
‫َ‬
‫در مورد توپ نيروی وارد شده توسط دست بازیکن‪ ،‬تقریبا به پایين تر از مرکز ثقل وارد می شود‪،‬‬
‫که به دلیل دادن قوس به مسير حرکت توپ می باشد‪.‬‬
‫در مورد بازیکن فرد با باز کردن پاها به اندازه عرض شانه‪ ،‬سطح اتکای خود را افزایش داده و با‬
‫خم کردن زانوها مرکز ثقلش را پایين می آورد‪ .‬که هر دو کار باعث افزایش تعادل و در نتیجه‬
‫افزایش دقت پرتاب می شوند‪.‬‬

‫با آرزوی موفقیت برای شما‬


Slide 28

‫بسم اهلل الرحمن الرحیم‬

‫گرد آورنده ‪ :‬سرگروه تربیت بدنی آبیک‬
‫مصطفی قاسمیفرد‬

‫تاریخچه بسکتبال‬
‫‪‬‬

‫زادگاه بازی بسکتبال آمریکاست‪ .‬این بازی‬
‫در اوایل پاییز سال ‪ 1891‬میالدی توسط‬
‫شخص ی به نام جیمز نای اسمیت پایه‬
‫ریزی و ابداع شد‪ .‬اما‪ ،‬از قرن ها پیش در‬
‫میان ساکنان نقاط مختلف قاره آمریکا‪،‬‬
‫به ویژه آمریکای مرکزی و جنوبی انواعی از‬
‫بازی و مسابقه رایج بوده که کم و بیش‬
‫به بسکتبال شباهت داشته است‪.‬‬

‫سابقهء تاریخی‬
‫‪‬‬

‫در کشور آرژانتین‪ ،‬نوعی بازی سنتی و قدیمی در میان گله دار ها متداول‬
‫است که آن را (پاتو ‪ ) PATO‬می نامند‪ .‬در این بازی‪ ،‬دو تیم سوار بر اسب در میدانی وسیع به‬
‫تاخت و تاز می پردازند و هر تیم کوشش می کند‬
‫توپی را که شش حلقه (مانند دستگیره) بر بدنه آن هست‪ ،‬با پرتاب کردن و‬
‫پاس دادن به یاران خودی‪ ،‬به آن سوی میدان برساند و از حلقه و توری‬
‫سبدی که در انتهای میدان بر روی ستونی چوبی نصب شده‪ ،‬عبور دهد‪ .‬این‬
‫بازی تا حدی شبیه بسکتبال است‪ .‬اما شباهت بازی پوک تاپوک با ورزش‬
‫بسکتبال بیش از پیش است‪ .‬پوک تاپوک‪ ،‬در میان اقوام متمدن قارهء‬
‫آمریکای جنوبی و مرکزی رواج بسیار داشت‪ ،‬به ویژه اقوام مایا و تولتک (در‬
‫ناحیه مکزیک کنونی) این بازی را که با توپ و حلقه های ثابت در میدانی‬
‫وسیع انجام می شد‪ ،‬با عالقه و هیجان زیادی برگزار می کردند ‪.‬‬

‫‪BASKETBALL:‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫هر تيم از ‪ 12‬بازيكن تشكيل مي شود كه ‪ 5‬نفر‬
‫بازيكن اصلي و ‪ 7‬نفر ذخيره هستند‪ .‬تعداد‬
‫همراهان نيز ‪ 7‬نفر است‪ ،‬كه شامل‬
‫سرپرست‪ ،‬مربي‪ ،‬كمك مربي‪ ،‬پزشك‪،‬‬
‫ماساژور‪ ،‬مترجم و آمارگير است‪.‬‬
‫هدف هر دو تيم گذراندن توپ از حلقهء‬
‫حريف و نيز ممانعت از گل زدن تيم مقابل‬
‫است‪.‬‬
‫ابعاد زمين بسكتبال ‪ 28‬متر طول و ‪ 15‬متر‬
‫عرض مي باشد‪ ،‬عرض خطوط زمين ‪5‬‬
‫سانتيمتر است و به گونه اي رسم مي شود كه‬
‫كامال" قابل رو يت با شد‪.‬‬

:‫مهارتهاي پايه اي بسكتبال‬
(Body Balance) ‫تعادل يا توازن‬
(Ball Handing) ‫شيوهء نگهداري توپ‬
(Receiving and Passing) ‫پاس دادن و دريافت پاس‬
(Dribbling) ‫دريبل‬
(Shooting) ‫شوت‬
(Pivot) ‫چرخش‬
(Rebounding) ‫توپگيري از روي سبد يا ريباند‬
(Faking and Foot work) ‫فريب دادن وكار پا‬
(Chang of direction, Change of pace) ‫تغيير مسير و سرعت‬
(Screening) ‫سد كردن‬













‫شوت‪:‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬

‫در بسکتبال پرتاب توپ در حالتی که دست باالی‬
‫آرنج قرار گيرد‪ ،‬شوت نامیده می شود‪.‬‬
‫در زمان آموزش شوت‪ ،‬به ورزشکار توصیه می شود که به منظور اجرای‬
‫مطلوب مهارت‪ ،‬به ‪ 4‬ویژگی زیر توجه کامل داشته باشد‪:‬‬
‫تعادل‬
‫نگاه به هدف‬
‫قرارگيری آرنج دقیقا" زیر توپ‬
‫قرار گرفتن روبروی هدف و توجه کردن به ادامه حرکت‬

‫شوت جفت‪:‬‬

‫‪‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫امروزه شوت جفت رايجترين شوت در بسكتبال است‪.‬‬
‫وجه تمایز آن با سایر شوتها‪ ،‬جدا شدن از زمين و رها‬
‫کردن توپ درست قبل از رسیدن شوت کننده به اوج‬
‫پرش می باشد‪ .‬شوت جفت در پاسخ به نیاز برای کاهش‬
‫فاصله تا سبد توسعه یافته است‪.‬‬

‫شوت جفت دارای اهمیت است‪ ،‬به خاطر‪:‬‬

‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬
‫‪.5‬‬
‫‪.6‬‬

‫درگيری کمتر با بازیکنان حریف‬
‫مشکل بودن دفاع کردن از شوت جفت‬
‫سریع بودن‬
‫صرف انرژی کمتر‬
‫امکان کسب امتیاز از فواصل مختلف‬
‫غير قابل پیش بینی بودن زمان و جهت پریدن‬

‫‪ ‬آمار ثبت شده از مسابقات مختلف‪ ،‬نيز هر چه‬
‫بیشتر بر اهمیت این شوت تاکید می کنند‪:‬‬
‫‪ ALLSEN ‬در سال ‪ 1967‬دریافت که ‪ %67‬از نمونه ‪ 3180‬تالش گل ثبت‬
‫شده توسط ‪ ،NBA‬شوتهای جفت ‪ 2‬و ‪ 3‬امتیازی بوده است‪.‬‬
‫‪ ‬بر طبق آمار بازیهای بسکتبال جهان در سال ‪ ،1985‬درصد شوتهای جفت ‪3‬‬
‫امتیازی در دو گروه زنان و مردان بسیار باال بود؛ به گونه ای که در گروه‬
‫مردان درصد شوتهای جفت ‪ %47‬و در گروه زنان ‪ %34‬بود‪.‬‬
‫‪ ‬آمار مسابقات بسکتبال غرب آسیا نيز نشان می دهد که تیمهای برتر‪،‬‬
‫درصد شوتهای جفت ‪ 3‬امتیازی موفق بیشتری داشته اند‪.‬‬

‫نحوهء اجرا‪:‬‬

‫‪‬‬

‫پرش عمودی توپ را با‬
‫برای اجرای این مهارت ورزشکار باید‪ ،‬همزمان با یک ً‬
‫قوس ی بلند به طرف سبد پرتاب کند‪ .‬بدلیل فاصله نسبتا زیاد بازیکن از سبد‬
‫(پشت منطقه ‪ 3‬امتیازی) رساندن توپ به سبد تنها با استفاده از نيروی دستها‬
‫کار سختی است‪ .‬به همين دلیل بازیکن با خم کردن زانوها و سپس انجام یک‬
‫پرش عمودی نيرو را از پاها به دست پرتاب منتقل می کند‪ .‬و باعث می شود که‬
‫فرد بتواند توپ را به مسافت دورتری پرتاب کند‪.‬‬

‫‪ ‬نیازی نیست که بازیکن پرش بسیار بلندی انجام دهد زیرا‬
‫عالوه بر وارد کردن نيروی کافی به توپ‪ ،‬پرتاب توپ باید با‬
‫دقت باالیی همراه باشد تا به کسب امتیاز منجر شود‪ .‬پرش‬
‫اضافی بازیکن با کاهش دقت پرتاب او همراه می شود‪.‬‬

‫‪‬‬

‫بازیکن باید توپ را با قوس ی مناسب ( زاویه پرتاب مناسب ) به سمت سبد‬
‫پرتاب کند‪ .‬برای این منظورفرد توپ را از بين شانه ها و گوشها تا اندازه ای‬
‫باال می آورد که بتواند هدف (سبد) را از زیرآن مشاهده کند‪ .‬بهتر است که‬
‫دست پرتاب بازیکن نيرو را به زیر مرکز ثقل توپ وارد کند‪ ،‬تا توپ همراه با‬
‫یک چرخش زیرین )‪ (under spine‬به طرف سبد پرتاب شود‪ .‬آخرین‬
‫نقطه ای از دست بازیکن که با توپ تماس پیدا میکند‪ ،‬نوک انگشت میانه‬
‫دست پرتاب می باشد‪.‬‬

‫مراحل اجرای حرکت ‪:‬‬
‫‪ .1‬مرحلهء آمادگی‬
‫‪ .2‬مرحلهء پرتاب‬
‫‪ .3‬مرحلهء پس از پرتاب‬
‫)‪(3‬‬

‫)‪(2‬‬

‫)‪(1‬‬



Preparatory phase

‫چگونگی وضعیت مفاصل و‬
‫اندامها ‪:‬‬

‫‪ ‬فاصله پاها به اندازه عرض شانه و همراه با‬
‫اندکی اورشن مچ پا‬
‫‪ ‬به ميزان کمی دورس ي فلكشن مچ پا‬
‫‪ ‬فلکشن زانو (با انقباض اکسنتریک عضالت‬
‫بازکننده زانو)‬
‫‪ ‬فلکشن ران (با انقباض اکسنتریک عضالت‬
‫بازکننده ران)‬
‫‪ ‬به ميزان کمی فلکشن تنه‬

‫‪ ‬فلکشن آرنج ( در هردو دست)‬
‫‪ ‬فلکشن بازو ( در هردو دست)‬
‫‪ ‬پرونیشن ساعد (در دست پرتاب کننده)‬
‫‪ ‬حالت خنثی در ساعد دست راهنما (با انقباض استاتیک عضالت ساعد)‬
‫‪ ‬هایپراکستنشن مچ (در دست پرتاب کننده)‬
‫‪ ‬حالت خنثی در مچ دست راهنما (با انقباض استاتیک عضالت مچ دست)‬
‫‪ ‬آبداکشن انگشتان‬
‫‪ ‬اکستنشن شست‬
‫‪ ‬فلکشن انگشتان (با انقباض استاتیک عضالت انگشتان)‬

‫عضالت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫فلکشن زانو‬

‫چهارسررانی‬

‫‪--------‬‬

‫همسترینگ‬

‫پهن خارجی و پهن میانی‬
‫نیروهای داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫‪----------‬‬

‫فلکشن ران‬

‫راست قدامی‪ -‬خیاطه‪-‬‬
‫کشنده پهن نیام‪ -‬شانه ای‬

‫نزدیک کننده دراز و‬
‫کوتاه‪ -‬راست داخلی‬

‫همسترینگ‬

‫کشنده پهن نیام و شانه ای‬
‫دور شدن و نزدیک شدن ران را‬
‫خنثی میکنند‬

‫عضالت شکمی و‬
‫بازکننده های ستون‬
‫فقرات برای ثابت کردن‬
‫لگن‬

‫فلکشن بازو‬

‫بخش قدامی دلتوئید‪-‬بخش‬
‫ترقوه ای سینه ای بزرگ‬

‫غرابی بازویی‬

‫فلکشن آرنج‬

‫دوسر بازویی‪ -‬بازویی قدامی‪-‬‬
‫بازویی زنداعالیی‬

‫‪--------‬‬

‫پرونیشن‬
‫ساعد‬

‫مربع درون گرداننده‪-‬‬
‫درون گرداننده مدور‬

‫بازویی‪-‬زنداعالیی‬

‫سوپینیتورها‬

‫اکستنشن‬
‫مچ‬

‫باز کننده مچ دستی بلند و‬
‫کوتاه‬

‫بازکننده مشترک‬
‫انگشتان و بازکننده‬
‫درازشست‬

‫خم کننده های مچ‬

‫وضعیت‬

‫پشتی بزرگ‬
‫گرد بزرگ‬
‫سه سر بازویی‬
‫سه گوش آرنجی‬

‫تحت خاری و گردکوچک‬
‫چرخش داخلی دالی قدامی و‬
‫سینه ای بزرگ را خنثی میکنند‬

‫ذوزنقه و تحت‬
‫ترقوه ای‬

‫پرونیتورها حرکت‬
‫سوپینیشن دوسر را خنثی‬
‫میکنند‬

‫‪---------‬‬

‫سه سرو سه گوش آرنجی تمایل‬
‫به خم کردن درون گرداننده‬
‫مدور را خنثی می کنند‬

‫‪----------‬‬

‫‪------‬‬

‫‪----------‬‬

Throw

phase

‫‪ ‬چگونگی وضعیت مفاصل و اندامها ‪:‬‬
‫‪ ‬حرکات دست پرتاب ‪:‬‬
‫‪ .1‬فلکشن بازو‬
‫‪ .2‬هایپرفلکشن مچ دست‬
‫‪ .3‬اکستنشن آرنج‬
‫‪ .4‬اکستنشن مچ و پرونیشن ساعد‬
‫(حفظ حالت)‬

‫‪ ‬حرکات دست راهنما‪:‬‬
‫‪ .1‬اکستنشن آرنج‬
‫‪ .2‬فلکشن بازو‬

‫‪ ‬حرکات پا‪:‬‬

‫‪ .1‬پلنتارفلکشن مچ پا‬
‫‪ .2‬اکستنشن زانو‬
‫‪ .3‬اکستنشن ران‬
‫‪ .4‬فلکشن انگشتان پا‬

‫عضالت درگير در مرحله پرتاب (اندام فوقانی)‬
‫عضالت‬
‫وضعیت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫بخش قدامی دلتوئید‪-‬‬
‫بخش ترقوه ای سینه‬
‫ای بزرگ‬

‫غرابی بازویی‬

‫پشتی بزرگ‬

‫تحت خاری و گرد کوچک‬
‫چرخش داخلی دالی‬
‫قدامی و سینه ای بزرگ‬
‫را خنثی میکنند‬

‫اکستنشن آرنج‬

‫سه سر بازویی‬

‫سه گوش آرنجی‬

‫دوسر‪ -‬بازویی قدامی‪-‬‬
‫بازویی زند اعالیی‬

‫‪----------‬‬

‫سینه ای بزرگ (بخش‬
‫جناغی) و پشتی بزرگ‬
‫چرخش داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫فلکشن مچ‬

‫زنداسفلی قدامی‪-‬‬
‫زنداعالیی قدامی‪-‬‬

‫تاکننده درازشست‪-‬‬
‫دورکننده درازشست‬
‫تاکننده عمقی و سطحی‬
‫انگشتان‬

‫بازکننده های مچ‬
‫دست‬

‫بازکننده های مچ دست از‬
‫خم شدن انگشتان‬
‫جلوگیری میکنند‬

‫‪--------‬‬

‫سینه ای کوچک‪-‬‬
‫تحت ترقوه ای‪-‬‬
‫ذوزنقه ‪4‬‬

‫دندانه ای بزرگ عمل‬
‫نزدیک کننده گی متوازی‬
‫االضالع و ذوزنقه را خنثی‬
‫میکند‬

‫فلکشن بازو‬

‫کشش باالیی‬
‫کتف‬
‫چرخش باالیی‬
‫کتف‬

‫کف دستی طویل‬

‫گوشه ای‪ -‬ذوزنقه‬
‫(‪1‬و‪-)2‬متوازی‬
‫االضالع‬
‫ذوزنقه (‪2‬و‪-)4‬‬
‫دندانه ای قدامی‬

‫جناغی‪-‬چنبری‬

‫پستانی‬
‫‪----------‬‬

‫متوازی االضالع‪-‬‬
‫سینه ای کوچک‬

‫‪----------‬‬

‫ذوزنقه و تحت‬
‫ترقوه ای‬

‫‪----------‬‬

‫‪----------‬‬

‫عضالت درگير در مرحله پرتاب (اندام تحتانی)‬
‫عضالت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫وضعیت‬
‫اکستنشن زانو‬

‫چهارسررانی‬

‫همسترینگ‪-‬‬

‫اکستنشن ران‬

‫سرینی بزرگ‬

‫پالنتارفلکشن‬
‫مچ پا‬

‫دوقلو –نعلی‪-‬‬
‫نازک نئ بلند‬

‫فلکشن‬
‫انگشتان‬

‫تاکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬‬
‫تاکننده بلند شست‬

‫‪---------‬‬

‫همسترینگ‬

‫پهن خارجی وپهن میانی‬
‫نیروهای داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫عضالت شکمی ثابت‬
‫کننده لگن در برابر‬
‫کشش عضله راست‬
‫رانی میباشند‬

‫‪-----------‬‬

‫چهارسررانی‬

‫‪------------‬‬

‫عضالت شکمی و‬
‫بازکننده های‬
‫ستون فقرات برای‬
‫ثابت کردن لگن‬

‫ساقی خلفی‪-‬نازک نئ‬
‫کوتاه‪-‬تاکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬تاکننده‬
‫بلند انگشت شست‬

‫ساقی قدامی‪-‬‬
‫نازک نئ طرف‬
‫بازکننده بلند‬
‫انگشتان‬

‫نازک نئ بلند و کوتاه از‬
‫یک طرف و ساقی خلفی از‬
‫طرف دیگر کشش یکدیگر‬
‫را درتمایل پا به سمت‬
‫خارج و داخل خنثی‬
‫میکنند‬

‫‪---------‬‬

‫بین استخوانی کف‬
‫پائی‬

‫بازکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬‬
‫بازکننده بلند‬
‫شست‬

‫‪-----------‬‬

‫‪----------‬‬

Recovery

phase

‫‪ ‬اين مرحله از زماني شروع مي شود كه شوت كننده‬
‫پس از پرش عمودي و پرتاب توپ به طرف زمين‬
‫سقوط مي كند‪ .‬درآخرين لحظهء پرتاب (فلكشن‬
‫مچ دست پرتاب كننده) دست راهنما از توپ جدا‬
‫شده و با اكستنشن بازو به طرف پايين حركت مي‬
‫كند‪ .‬پس از رها شدن توپ‪ ،‬دست پرتاب كننده با‬
‫برگشت از حالت فلكشن مچ‪ ،‬همراه با اكستنشن‬
‫بازو به پايين مي افتد‪.‬‬
‫‪ ‬براي كاهش فشار ناش ي از سقوط در لحظهء‬
‫رسيدن به زمين فرد زانوها را خم مي كند و به‬
‫وضعيت تعادلي اوليه بر مي گردد‪.‬‬

‫تجزیهء و تحلیل بیومکانیکی شوت جفت‬

‫اهمیت علم بیومکانیک‬
‫‪ ‬امروز هیچ کس حتی کسانی که فقط ورزش را بخاطر ورزش نه بخاطراهداف‬
‫قهرمانی در رقابتهای رسمی انجام می دهند‪ .‬نمی توانند منکر‬
‫‪ ‬ارزش روش های علمی در باال بردن سطح تکنیک‪ ،‬تاکتیک و بطورکلی کیفیت تیم ها‬
‫در هر نوع ورزش ی باشند‪.‬‬
‫‪ ‬در بسکتبال‪ ،‬اجرای صحیح مهارت ها وابسته به رعایت اصول و‬
‫قوانين علمی متکی بر اصول مکانیکی و بیو مکانیکی است‪.‬‬
‫‪ ‬دقت و سرعت نيز از عواملی هستند که در این رشته نقش مهمی ایفاء می کنند‪.‬‬

‫‪ ‬علم بیومکانیک علمی است که نیروهای داخلی و خارجی‬
‫اثر گذار بر بدن انسان را مورد مطالعه قرار داده و اثرات‬
‫حاصل را بررس ی می کند‪.‬‬
‫‪‬‬

‫علم مذکور در دو حوزهء کینماتیک وکینتیکقابل مطالعه است‪:‬‬

‫_در کینماتیک‬
‫حرکت جسم بدون در نظر گرفتن علت بوجود آورنده (به طور مشخص تر‬
‫پارامترهای فضایی و زمانی)‬
‫_در کینتیک‬
‫علت بوجود آورنده حرکت (عمدتا" عامل نيرو) را مورد مطالعه قرار می‬
‫دهد‪.‬‬

‫‪‬‬

‫در تحلیل بیومکانیکی با شناسایی عناصر اصلی در اجرای مهارت‬
‫به کشف راهبردهای مفید با هدف تاثير پذیر نمودن اجرا تاکید‬
‫می شود‪ .‬همچنين به منظور دستیابی به مدارج باالی کیفیت در‬
‫اجرای صحیح و یا اصالح اجرای حرکت‪ ،‬توجه به فاکتورهای‬
‫کینماتیکی و کینتیکی در کنار اجرای صحیح و مناسب مهارت‬
‫ورزش ی برای مربیان نقش مهم و حیاتی پیدا نموده است‪ ،‬با بهره‬
‫گيری از نتایج بررس ی های بیومکانیکی مربیان می توانند با هدایت‬
‫و پرورش ورزشکاران نخبه و قهرمان به موفقیت های چشمگيری‬
‫نائل شوند‪.‬‬

‫قانون اول نیوتن‪:‬‬

‫‪ ‬اگر به جسمی نيرویی وارد نشود و یا برایند نيروهای وارد‬
‫به جسم برابر صفر شوند‪ .‬جسم در حال سکون باقی‬
‫می ماند و یا تمایل به حفظ حالت اولیه خود دارد‪.‬‬
‫‪ ‬بنابراین تا هنگامیکه نيرویی از طرف عضالت فرد‬
‫پرتاب کننده به توپ وارد نشود‪ ،‬توپ در حالت سکون باقی خواهد ماند‪ .‬از طرف دیگر پس از‬
‫اعمال نيرو توسط بازیکن و پرتاب توپ اگر نيروهای بازدارنده (جاذبه ‪ ،‬مقاومت هوا و ‪)...‬‬
‫وارد عمل نشوند‪ ،‬توپ تمایل دارد که به حرکت رو به باالی خود ادامه دهد‪.‬‬

‫قانون دوم نیوتن‪:‬‬

‫‪a = F/m‬‬

‫‪ ‬شتابی که توپ پس از جدا شدن از دست بازیکن به خود می گيرد‪ ،‬با نيرویی که فرد وارد می‬
‫کند نسبت مستقیم و با جرم توپ نسبت عکس دارد‪.‬‬
‫‪ ‬بنابراین به دلیل ثابت بودن جرم توپ‪ ،‬برای افزایش شتاب و درنیجه افزایش سرعت باید‬
‫نيرو را افزایش داد‪.‬‬

‫قانون سوم نیوتن‪:‬‬
‫‪ ‬هر عملی را عکس العملی است هم اندازه و در جهت مخالف‪ .‬در هنگامی که فرد‬
‫برای انجام پرش عمودی پاهای خود را به زمين می فشارد (به زمين نيرو وارد می‬
‫کند) نيرویی از طرف زمين به فرد وارد می شود که به انجام پرش فرد کمک میکند‪.‬‬

‫تبدیل انرژی پتانسیل به انرژی جنبش ی‪:‬‬
‫‪ ‬فرد پرتاب کننده برای اجرای پرش عمودی زانوها را خم کرده و تنه را اندکی به جلو‬
‫متمایل می کند‪ .‬با این کار در واقع فرد همانند یک فنر جمع شده انرژی پتانسیل را‬
‫در بدن خود ذخيره کرده سپس با بازکردن زانوها و تنه و کشیدن دستها به باال‬
‫همانند فنری که باز می شود‪ ،‬این انرژی پتانسیل را به انرژی جنبش ی تبدیل میکند‬
‫و پرش عمودی را انجام می دهد‪.‬‬

‫‪ ‬قوانين مربوط به پرتابه‪:‬‬
‫‪ ‬زاویه پرتاب‪:‬‬
‫طبق تحقیقات انجام‬
‫شده بهترین زاویه‬
‫پرتاب برای شوت جفت‬
‫در بسکتبال در‬
‫دامنه ‪ 50‬تا ‪ 55‬درجه‬
‫می باشد که به ارتفاع‬
‫قد بازیکن بستگی دارد‪.‬‬

‫‪ ‬قوانين مربوط به‬
‫‪:‬‬
‫پرتابه‬
‫زاویهء پرتاب‪:‬‬
‫‪‬‬

‫طبق تحقیقات انجام شده بهترین زاویه تاب برای شوت جفت در‬
‫بسکتبال در دامنه ‪ 50‬تا ‪ 55‬درجه می باشد که به ارتفاع قد‬
‫بازیکن بستگی دارد‪.‬‬

‫‪ ‬سرعت پرتاب‪:‬‬
‫‪V sina = d / t‬‬

‫طبق فرمول با توجه به فاصله بازیکن از سبد تعیين‬
‫می شود‪.‬‬
‫*نکته مهم این است که سرعت مناسب باید همراه با‬
‫دقت باال انتخاب شود‪*.‬‬

‫نيروهای بازدارنده‪:‬‬

‫نيروی جاذبه زمين‪:‬‬

‫نيروی مقاومت هوا‪:‬‬

‫این نيرو با حرکت رو به باالی فرد در‬
‫هنگام پرش و با حرکت رو به باالی‬
‫توپ در هنگام پرتاب‬
‫مخالفت می کند‪.‬‬

‫این نيرو با حرکت رو به جلوی‬
‫توپ (حرکت افقی )‬
‫مخالفت می کند‪.‬‬

‫‪ ‬مرکز ثقل و تعادل‪:‬‬
‫َ‬
‫در مورد توپ نيروی وارد شده توسط دست بازیکن‪ ،‬تقریبا به پایين تر از مرکز ثقل وارد می شود‪،‬‬
‫که به دلیل دادن قوس به مسير حرکت توپ می باشد‪.‬‬
‫در مورد بازیکن فرد با باز کردن پاها به اندازه عرض شانه‪ ،‬سطح اتکای خود را افزایش داده و با‬
‫خم کردن زانوها مرکز ثقلش را پایين می آورد‪ .‬که هر دو کار باعث افزایش تعادل و در نتیجه‬
‫افزایش دقت پرتاب می شوند‪.‬‬

‫با آرزوی موفقیت برای شما‬


Slide 29

‫بسم اهلل الرحمن الرحیم‬

‫گرد آورنده ‪ :‬سرگروه تربیت بدنی آبیک‬
‫مصطفی قاسمیفرد‬

‫تاریخچه بسکتبال‬
‫‪‬‬

‫زادگاه بازی بسکتبال آمریکاست‪ .‬این بازی‬
‫در اوایل پاییز سال ‪ 1891‬میالدی توسط‬
‫شخص ی به نام جیمز نای اسمیت پایه‬
‫ریزی و ابداع شد‪ .‬اما‪ ،‬از قرن ها پیش در‬
‫میان ساکنان نقاط مختلف قاره آمریکا‪،‬‬
‫به ویژه آمریکای مرکزی و جنوبی انواعی از‬
‫بازی و مسابقه رایج بوده که کم و بیش‬
‫به بسکتبال شباهت داشته است‪.‬‬

‫سابقهء تاریخی‬
‫‪‬‬

‫در کشور آرژانتین‪ ،‬نوعی بازی سنتی و قدیمی در میان گله دار ها متداول‬
‫است که آن را (پاتو ‪ ) PATO‬می نامند‪ .‬در این بازی‪ ،‬دو تیم سوار بر اسب در میدانی وسیع به‬
‫تاخت و تاز می پردازند و هر تیم کوشش می کند‬
‫توپی را که شش حلقه (مانند دستگیره) بر بدنه آن هست‪ ،‬با پرتاب کردن و‬
‫پاس دادن به یاران خودی‪ ،‬به آن سوی میدان برساند و از حلقه و توری‬
‫سبدی که در انتهای میدان بر روی ستونی چوبی نصب شده‪ ،‬عبور دهد‪ .‬این‬
‫بازی تا حدی شبیه بسکتبال است‪ .‬اما شباهت بازی پوک تاپوک با ورزش‬
‫بسکتبال بیش از پیش است‪ .‬پوک تاپوک‪ ،‬در میان اقوام متمدن قارهء‬
‫آمریکای جنوبی و مرکزی رواج بسیار داشت‪ ،‬به ویژه اقوام مایا و تولتک (در‬
‫ناحیه مکزیک کنونی) این بازی را که با توپ و حلقه های ثابت در میدانی‬
‫وسیع انجام می شد‪ ،‬با عالقه و هیجان زیادی برگزار می کردند ‪.‬‬

‫‪BASKETBALL:‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫هر تيم از ‪ 12‬بازيكن تشكيل مي شود كه ‪ 5‬نفر‬
‫بازيكن اصلي و ‪ 7‬نفر ذخيره هستند‪ .‬تعداد‬
‫همراهان نيز ‪ 7‬نفر است‪ ،‬كه شامل‬
‫سرپرست‪ ،‬مربي‪ ،‬كمك مربي‪ ،‬پزشك‪،‬‬
‫ماساژور‪ ،‬مترجم و آمارگير است‪.‬‬
‫هدف هر دو تيم گذراندن توپ از حلقهء‬
‫حريف و نيز ممانعت از گل زدن تيم مقابل‬
‫است‪.‬‬
‫ابعاد زمين بسكتبال ‪ 28‬متر طول و ‪ 15‬متر‬
‫عرض مي باشد‪ ،‬عرض خطوط زمين ‪5‬‬
‫سانتيمتر است و به گونه اي رسم مي شود كه‬
‫كامال" قابل رو يت با شد‪.‬‬

:‫مهارتهاي پايه اي بسكتبال‬
(Body Balance) ‫تعادل يا توازن‬
(Ball Handing) ‫شيوهء نگهداري توپ‬
(Receiving and Passing) ‫پاس دادن و دريافت پاس‬
(Dribbling) ‫دريبل‬
(Shooting) ‫شوت‬
(Pivot) ‫چرخش‬
(Rebounding) ‫توپگيري از روي سبد يا ريباند‬
(Faking and Foot work) ‫فريب دادن وكار پا‬
(Chang of direction, Change of pace) ‫تغيير مسير و سرعت‬
(Screening) ‫سد كردن‬













‫شوت‪:‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬

‫در بسکتبال پرتاب توپ در حالتی که دست باالی‬
‫آرنج قرار گيرد‪ ،‬شوت نامیده می شود‪.‬‬
‫در زمان آموزش شوت‪ ،‬به ورزشکار توصیه می شود که به منظور اجرای‬
‫مطلوب مهارت‪ ،‬به ‪ 4‬ویژگی زیر توجه کامل داشته باشد‪:‬‬
‫تعادل‬
‫نگاه به هدف‬
‫قرارگيری آرنج دقیقا" زیر توپ‬
‫قرار گرفتن روبروی هدف و توجه کردن به ادامه حرکت‬

‫شوت جفت‪:‬‬

‫‪‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫امروزه شوت جفت رايجترين شوت در بسكتبال است‪.‬‬
‫وجه تمایز آن با سایر شوتها‪ ،‬جدا شدن از زمين و رها‬
‫کردن توپ درست قبل از رسیدن شوت کننده به اوج‬
‫پرش می باشد‪ .‬شوت جفت در پاسخ به نیاز برای کاهش‬
‫فاصله تا سبد توسعه یافته است‪.‬‬

‫شوت جفت دارای اهمیت است‪ ،‬به خاطر‪:‬‬

‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬
‫‪.5‬‬
‫‪.6‬‬

‫درگيری کمتر با بازیکنان حریف‬
‫مشکل بودن دفاع کردن از شوت جفت‬
‫سریع بودن‬
‫صرف انرژی کمتر‬
‫امکان کسب امتیاز از فواصل مختلف‬
‫غير قابل پیش بینی بودن زمان و جهت پریدن‬

‫‪ ‬آمار ثبت شده از مسابقات مختلف‪ ،‬نيز هر چه‬
‫بیشتر بر اهمیت این شوت تاکید می کنند‪:‬‬
‫‪ ALLSEN ‬در سال ‪ 1967‬دریافت که ‪ %67‬از نمونه ‪ 3180‬تالش گل ثبت‬
‫شده توسط ‪ ،NBA‬شوتهای جفت ‪ 2‬و ‪ 3‬امتیازی بوده است‪.‬‬
‫‪ ‬بر طبق آمار بازیهای بسکتبال جهان در سال ‪ ،1985‬درصد شوتهای جفت ‪3‬‬
‫امتیازی در دو گروه زنان و مردان بسیار باال بود؛ به گونه ای که در گروه‬
‫مردان درصد شوتهای جفت ‪ %47‬و در گروه زنان ‪ %34‬بود‪.‬‬
‫‪ ‬آمار مسابقات بسکتبال غرب آسیا نيز نشان می دهد که تیمهای برتر‪،‬‬
‫درصد شوتهای جفت ‪ 3‬امتیازی موفق بیشتری داشته اند‪.‬‬

‫نحوهء اجرا‪:‬‬

‫‪‬‬

‫پرش عمودی توپ را با‬
‫برای اجرای این مهارت ورزشکار باید‪ ،‬همزمان با یک ً‬
‫قوس ی بلند به طرف سبد پرتاب کند‪ .‬بدلیل فاصله نسبتا زیاد بازیکن از سبد‬
‫(پشت منطقه ‪ 3‬امتیازی) رساندن توپ به سبد تنها با استفاده از نيروی دستها‬
‫کار سختی است‪ .‬به همين دلیل بازیکن با خم کردن زانوها و سپس انجام یک‬
‫پرش عمودی نيرو را از پاها به دست پرتاب منتقل می کند‪ .‬و باعث می شود که‬
‫فرد بتواند توپ را به مسافت دورتری پرتاب کند‪.‬‬

‫‪ ‬نیازی نیست که بازیکن پرش بسیار بلندی انجام دهد زیرا‬
‫عالوه بر وارد کردن نيروی کافی به توپ‪ ،‬پرتاب توپ باید با‬
‫دقت باالیی همراه باشد تا به کسب امتیاز منجر شود‪ .‬پرش‬
‫اضافی بازیکن با کاهش دقت پرتاب او همراه می شود‪.‬‬

‫‪‬‬

‫بازیکن باید توپ را با قوس ی مناسب ( زاویه پرتاب مناسب ) به سمت سبد‬
‫پرتاب کند‪ .‬برای این منظورفرد توپ را از بين شانه ها و گوشها تا اندازه ای‬
‫باال می آورد که بتواند هدف (سبد) را از زیرآن مشاهده کند‪ .‬بهتر است که‬
‫دست پرتاب بازیکن نيرو را به زیر مرکز ثقل توپ وارد کند‪ ،‬تا توپ همراه با‬
‫یک چرخش زیرین )‪ (under spine‬به طرف سبد پرتاب شود‪ .‬آخرین‬
‫نقطه ای از دست بازیکن که با توپ تماس پیدا میکند‪ ،‬نوک انگشت میانه‬
‫دست پرتاب می باشد‪.‬‬

‫مراحل اجرای حرکت ‪:‬‬
‫‪ .1‬مرحلهء آمادگی‬
‫‪ .2‬مرحلهء پرتاب‬
‫‪ .3‬مرحلهء پس از پرتاب‬
‫)‪(3‬‬

‫)‪(2‬‬

‫)‪(1‬‬



Preparatory phase

‫چگونگی وضعیت مفاصل و‬
‫اندامها ‪:‬‬

‫‪ ‬فاصله پاها به اندازه عرض شانه و همراه با‬
‫اندکی اورشن مچ پا‬
‫‪ ‬به ميزان کمی دورس ي فلكشن مچ پا‬
‫‪ ‬فلکشن زانو (با انقباض اکسنتریک عضالت‬
‫بازکننده زانو)‬
‫‪ ‬فلکشن ران (با انقباض اکسنتریک عضالت‬
‫بازکننده ران)‬
‫‪ ‬به ميزان کمی فلکشن تنه‬

‫‪ ‬فلکشن آرنج ( در هردو دست)‬
‫‪ ‬فلکشن بازو ( در هردو دست)‬
‫‪ ‬پرونیشن ساعد (در دست پرتاب کننده)‬
‫‪ ‬حالت خنثی در ساعد دست راهنما (با انقباض استاتیک عضالت ساعد)‬
‫‪ ‬هایپراکستنشن مچ (در دست پرتاب کننده)‬
‫‪ ‬حالت خنثی در مچ دست راهنما (با انقباض استاتیک عضالت مچ دست)‬
‫‪ ‬آبداکشن انگشتان‬
‫‪ ‬اکستنشن شست‬
‫‪ ‬فلکشن انگشتان (با انقباض استاتیک عضالت انگشتان)‬

‫عضالت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫فلکشن زانو‬

‫چهارسررانی‬

‫‪--------‬‬

‫همسترینگ‬

‫پهن خارجی و پهن میانی‬
‫نیروهای داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫‪----------‬‬

‫فلکشن ران‬

‫راست قدامی‪ -‬خیاطه‪-‬‬
‫کشنده پهن نیام‪ -‬شانه ای‬

‫نزدیک کننده دراز و‬
‫کوتاه‪ -‬راست داخلی‬

‫همسترینگ‬

‫کشنده پهن نیام و شانه ای‬
‫دور شدن و نزدیک شدن ران را‬
‫خنثی میکنند‬

‫عضالت شکمی و‬
‫بازکننده های ستون‬
‫فقرات برای ثابت کردن‬
‫لگن‬

‫فلکشن بازو‬

‫بخش قدامی دلتوئید‪-‬بخش‬
‫ترقوه ای سینه ای بزرگ‬

‫غرابی بازویی‬

‫فلکشن آرنج‬

‫دوسر بازویی‪ -‬بازویی قدامی‪-‬‬
‫بازویی زنداعالیی‬

‫‪--------‬‬

‫پرونیشن‬
‫ساعد‬

‫مربع درون گرداننده‪-‬‬
‫درون گرداننده مدور‬

‫بازویی‪-‬زنداعالیی‬

‫سوپینیتورها‬

‫اکستنشن‬
‫مچ‬

‫باز کننده مچ دستی بلند و‬
‫کوتاه‬

‫بازکننده مشترک‬
‫انگشتان و بازکننده‬
‫درازشست‬

‫خم کننده های مچ‬

‫وضعیت‬

‫پشتی بزرگ‬
‫گرد بزرگ‬
‫سه سر بازویی‬
‫سه گوش آرنجی‬

‫تحت خاری و گردکوچک‬
‫چرخش داخلی دالی قدامی و‬
‫سینه ای بزرگ را خنثی میکنند‬

‫ذوزنقه و تحت‬
‫ترقوه ای‬

‫پرونیتورها حرکت‬
‫سوپینیشن دوسر را خنثی‬
‫میکنند‬

‫‪---------‬‬

‫سه سرو سه گوش آرنجی تمایل‬
‫به خم کردن درون گرداننده‬
‫مدور را خنثی می کنند‬

‫‪----------‬‬

‫‪------‬‬

‫‪----------‬‬

Throw

phase

‫‪ ‬چگونگی وضعیت مفاصل و اندامها ‪:‬‬
‫‪ ‬حرکات دست پرتاب ‪:‬‬
‫‪ .1‬فلکشن بازو‬
‫‪ .2‬هایپرفلکشن مچ دست‬
‫‪ .3‬اکستنشن آرنج‬
‫‪ .4‬اکستنشن مچ و پرونیشن ساعد‬
‫(حفظ حالت)‬

‫‪ ‬حرکات دست راهنما‪:‬‬
‫‪ .1‬اکستنشن آرنج‬
‫‪ .2‬فلکشن بازو‬

‫‪ ‬حرکات پا‪:‬‬

‫‪ .1‬پلنتارفلکشن مچ پا‬
‫‪ .2‬اکستنشن زانو‬
‫‪ .3‬اکستنشن ران‬
‫‪ .4‬فلکشن انگشتان پا‬

‫عضالت درگير در مرحله پرتاب (اندام فوقانی)‬
‫عضالت‬
‫وضعیت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫بخش قدامی دلتوئید‪-‬‬
‫بخش ترقوه ای سینه‬
‫ای بزرگ‬

‫غرابی بازویی‬

‫پشتی بزرگ‬

‫تحت خاری و گرد کوچک‬
‫چرخش داخلی دالی‬
‫قدامی و سینه ای بزرگ‬
‫را خنثی میکنند‬

‫اکستنشن آرنج‬

‫سه سر بازویی‬

‫سه گوش آرنجی‬

‫دوسر‪ -‬بازویی قدامی‪-‬‬
‫بازویی زند اعالیی‬

‫‪----------‬‬

‫سینه ای بزرگ (بخش‬
‫جناغی) و پشتی بزرگ‬
‫چرخش داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫فلکشن مچ‬

‫زنداسفلی قدامی‪-‬‬
‫زنداعالیی قدامی‪-‬‬

‫تاکننده درازشست‪-‬‬
‫دورکننده درازشست‬
‫تاکننده عمقی و سطحی‬
‫انگشتان‬

‫بازکننده های مچ‬
‫دست‬

‫بازکننده های مچ دست از‬
‫خم شدن انگشتان‬
‫جلوگیری میکنند‬

‫‪--------‬‬

‫سینه ای کوچک‪-‬‬
‫تحت ترقوه ای‪-‬‬
‫ذوزنقه ‪4‬‬

‫دندانه ای بزرگ عمل‬
‫نزدیک کننده گی متوازی‬
‫االضالع و ذوزنقه را خنثی‬
‫میکند‬

‫فلکشن بازو‬

‫کشش باالیی‬
‫کتف‬
‫چرخش باالیی‬
‫کتف‬

‫کف دستی طویل‬

‫گوشه ای‪ -‬ذوزنقه‬
‫(‪1‬و‪-)2‬متوازی‬
‫االضالع‬
‫ذوزنقه (‪2‬و‪-)4‬‬
‫دندانه ای قدامی‬

‫جناغی‪-‬چنبری‬

‫پستانی‬
‫‪----------‬‬

‫متوازی االضالع‪-‬‬
‫سینه ای کوچک‬

‫‪----------‬‬

‫ذوزنقه و تحت‬
‫ترقوه ای‬

‫‪----------‬‬

‫‪----------‬‬

‫عضالت درگير در مرحله پرتاب (اندام تحتانی)‬
‫عضالت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫وضعیت‬
‫اکستنشن زانو‬

‫چهارسررانی‬

‫همسترینگ‪-‬‬

‫اکستنشن ران‬

‫سرینی بزرگ‬

‫پالنتارفلکشن‬
‫مچ پا‬

‫دوقلو –نعلی‪-‬‬
‫نازک نئ بلند‬

‫فلکشن‬
‫انگشتان‬

‫تاکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬‬
‫تاکننده بلند شست‬

‫‪---------‬‬

‫همسترینگ‬

‫پهن خارجی وپهن میانی‬
‫نیروهای داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫عضالت شکمی ثابت‬
‫کننده لگن در برابر‬
‫کشش عضله راست‬
‫رانی میباشند‬

‫‪-----------‬‬

‫چهارسررانی‬

‫‪------------‬‬

‫عضالت شکمی و‬
‫بازکننده های‬
‫ستون فقرات برای‬
‫ثابت کردن لگن‬

‫ساقی خلفی‪-‬نازک نئ‬
‫کوتاه‪-‬تاکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬تاکننده‬
‫بلند انگشت شست‬

‫ساقی قدامی‪-‬‬
‫نازک نئ طرف‬
‫بازکننده بلند‬
‫انگشتان‬

‫نازک نئ بلند و کوتاه از‬
‫یک طرف و ساقی خلفی از‬
‫طرف دیگر کشش یکدیگر‬
‫را درتمایل پا به سمت‬
‫خارج و داخل خنثی‬
‫میکنند‬

‫‪---------‬‬

‫بین استخوانی کف‬
‫پائی‬

‫بازکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬‬
‫بازکننده بلند‬
‫شست‬

‫‪-----------‬‬

‫‪----------‬‬

Recovery

phase

‫‪ ‬اين مرحله از زماني شروع مي شود كه شوت كننده‬
‫پس از پرش عمودي و پرتاب توپ به طرف زمين‬
‫سقوط مي كند‪ .‬درآخرين لحظهء پرتاب (فلكشن‬
‫مچ دست پرتاب كننده) دست راهنما از توپ جدا‬
‫شده و با اكستنشن بازو به طرف پايين حركت مي‬
‫كند‪ .‬پس از رها شدن توپ‪ ،‬دست پرتاب كننده با‬
‫برگشت از حالت فلكشن مچ‪ ،‬همراه با اكستنشن‬
‫بازو به پايين مي افتد‪.‬‬
‫‪ ‬براي كاهش فشار ناش ي از سقوط در لحظهء‬
‫رسيدن به زمين فرد زانوها را خم مي كند و به‬
‫وضعيت تعادلي اوليه بر مي گردد‪.‬‬

‫تجزیهء و تحلیل بیومکانیکی شوت جفت‬

‫اهمیت علم بیومکانیک‬
‫‪ ‬امروز هیچ کس حتی کسانی که فقط ورزش را بخاطر ورزش نه بخاطراهداف‬
‫قهرمانی در رقابتهای رسمی انجام می دهند‪ .‬نمی توانند منکر‬
‫‪ ‬ارزش روش های علمی در باال بردن سطح تکنیک‪ ،‬تاکتیک و بطورکلی کیفیت تیم ها‬
‫در هر نوع ورزش ی باشند‪.‬‬
‫‪ ‬در بسکتبال‪ ،‬اجرای صحیح مهارت ها وابسته به رعایت اصول و‬
‫قوانين علمی متکی بر اصول مکانیکی و بیو مکانیکی است‪.‬‬
‫‪ ‬دقت و سرعت نيز از عواملی هستند که در این رشته نقش مهمی ایفاء می کنند‪.‬‬

‫‪ ‬علم بیومکانیک علمی است که نیروهای داخلی و خارجی‬
‫اثر گذار بر بدن انسان را مورد مطالعه قرار داده و اثرات‬
‫حاصل را بررس ی می کند‪.‬‬
‫‪‬‬

‫علم مذکور در دو حوزهء کینماتیک وکینتیکقابل مطالعه است‪:‬‬

‫_در کینماتیک‬
‫حرکت جسم بدون در نظر گرفتن علت بوجود آورنده (به طور مشخص تر‬
‫پارامترهای فضایی و زمانی)‬
‫_در کینتیک‬
‫علت بوجود آورنده حرکت (عمدتا" عامل نيرو) را مورد مطالعه قرار می‬
‫دهد‪.‬‬

‫‪‬‬

‫در تحلیل بیومکانیکی با شناسایی عناصر اصلی در اجرای مهارت‬
‫به کشف راهبردهای مفید با هدف تاثير پذیر نمودن اجرا تاکید‬
‫می شود‪ .‬همچنين به منظور دستیابی به مدارج باالی کیفیت در‬
‫اجرای صحیح و یا اصالح اجرای حرکت‪ ،‬توجه به فاکتورهای‬
‫کینماتیکی و کینتیکی در کنار اجرای صحیح و مناسب مهارت‬
‫ورزش ی برای مربیان نقش مهم و حیاتی پیدا نموده است‪ ،‬با بهره‬
‫گيری از نتایج بررس ی های بیومکانیکی مربیان می توانند با هدایت‬
‫و پرورش ورزشکاران نخبه و قهرمان به موفقیت های چشمگيری‬
‫نائل شوند‪.‬‬

‫قانون اول نیوتن‪:‬‬

‫‪ ‬اگر به جسمی نيرویی وارد نشود و یا برایند نيروهای وارد‬
‫به جسم برابر صفر شوند‪ .‬جسم در حال سکون باقی‬
‫می ماند و یا تمایل به حفظ حالت اولیه خود دارد‪.‬‬
‫‪ ‬بنابراین تا هنگامیکه نيرویی از طرف عضالت فرد‬
‫پرتاب کننده به توپ وارد نشود‪ ،‬توپ در حالت سکون باقی خواهد ماند‪ .‬از طرف دیگر پس از‬
‫اعمال نيرو توسط بازیکن و پرتاب توپ اگر نيروهای بازدارنده (جاذبه ‪ ،‬مقاومت هوا و ‪)...‬‬
‫وارد عمل نشوند‪ ،‬توپ تمایل دارد که به حرکت رو به باالی خود ادامه دهد‪.‬‬

‫قانون دوم نیوتن‪:‬‬

‫‪a = F/m‬‬

‫‪ ‬شتابی که توپ پس از جدا شدن از دست بازیکن به خود می گيرد‪ ،‬با نيرویی که فرد وارد می‬
‫کند نسبت مستقیم و با جرم توپ نسبت عکس دارد‪.‬‬
‫‪ ‬بنابراین به دلیل ثابت بودن جرم توپ‪ ،‬برای افزایش شتاب و درنیجه افزایش سرعت باید‬
‫نيرو را افزایش داد‪.‬‬

‫قانون سوم نیوتن‪:‬‬
‫‪ ‬هر عملی را عکس العملی است هم اندازه و در جهت مخالف‪ .‬در هنگامی که فرد‬
‫برای انجام پرش عمودی پاهای خود را به زمين می فشارد (به زمين نيرو وارد می‬
‫کند) نيرویی از طرف زمين به فرد وارد می شود که به انجام پرش فرد کمک میکند‪.‬‬

‫تبدیل انرژی پتانسیل به انرژی جنبش ی‪:‬‬
‫‪ ‬فرد پرتاب کننده برای اجرای پرش عمودی زانوها را خم کرده و تنه را اندکی به جلو‬
‫متمایل می کند‪ .‬با این کار در واقع فرد همانند یک فنر جمع شده انرژی پتانسیل را‬
‫در بدن خود ذخيره کرده سپس با بازکردن زانوها و تنه و کشیدن دستها به باال‬
‫همانند فنری که باز می شود‪ ،‬این انرژی پتانسیل را به انرژی جنبش ی تبدیل میکند‬
‫و پرش عمودی را انجام می دهد‪.‬‬

‫‪ ‬قوانين مربوط به پرتابه‪:‬‬
‫‪ ‬زاویه پرتاب‪:‬‬
‫طبق تحقیقات انجام‬
‫شده بهترین زاویه‬
‫پرتاب برای شوت جفت‬
‫در بسکتبال در‬
‫دامنه ‪ 50‬تا ‪ 55‬درجه‬
‫می باشد که به ارتفاع‬
‫قد بازیکن بستگی دارد‪.‬‬

‫‪ ‬قوانين مربوط به‬
‫‪:‬‬
‫پرتابه‬
‫زاویهء پرتاب‪:‬‬
‫‪‬‬

‫طبق تحقیقات انجام شده بهترین زاویه تاب برای شوت جفت در‬
‫بسکتبال در دامنه ‪ 50‬تا ‪ 55‬درجه می باشد که به ارتفاع قد‬
‫بازیکن بستگی دارد‪.‬‬

‫‪ ‬سرعت پرتاب‪:‬‬
‫‪V sina = d / t‬‬

‫طبق فرمول با توجه به فاصله بازیکن از سبد تعیين‬
‫می شود‪.‬‬
‫*نکته مهم این است که سرعت مناسب باید همراه با‬
‫دقت باال انتخاب شود‪*.‬‬

‫نيروهای بازدارنده‪:‬‬

‫نيروی جاذبه زمين‪:‬‬

‫نيروی مقاومت هوا‪:‬‬

‫این نيرو با حرکت رو به باالی فرد در‬
‫هنگام پرش و با حرکت رو به باالی‬
‫توپ در هنگام پرتاب‬
‫مخالفت می کند‪.‬‬

‫این نيرو با حرکت رو به جلوی‬
‫توپ (حرکت افقی )‬
‫مخالفت می کند‪.‬‬

‫‪ ‬مرکز ثقل و تعادل‪:‬‬
‫َ‬
‫در مورد توپ نيروی وارد شده توسط دست بازیکن‪ ،‬تقریبا به پایين تر از مرکز ثقل وارد می شود‪،‬‬
‫که به دلیل دادن قوس به مسير حرکت توپ می باشد‪.‬‬
‫در مورد بازیکن فرد با باز کردن پاها به اندازه عرض شانه‪ ،‬سطح اتکای خود را افزایش داده و با‬
‫خم کردن زانوها مرکز ثقلش را پایين می آورد‪ .‬که هر دو کار باعث افزایش تعادل و در نتیجه‬
‫افزایش دقت پرتاب می شوند‪.‬‬

‫با آرزوی موفقیت برای شما‬


Slide 30

‫بسم اهلل الرحمن الرحیم‬

‫گرد آورنده ‪ :‬سرگروه تربیت بدنی آبیک‬
‫مصطفی قاسمیفرد‬

‫تاریخچه بسکتبال‬
‫‪‬‬

‫زادگاه بازی بسکتبال آمریکاست‪ .‬این بازی‬
‫در اوایل پاییز سال ‪ 1891‬میالدی توسط‬
‫شخص ی به نام جیمز نای اسمیت پایه‬
‫ریزی و ابداع شد‪ .‬اما‪ ،‬از قرن ها پیش در‬
‫میان ساکنان نقاط مختلف قاره آمریکا‪،‬‬
‫به ویژه آمریکای مرکزی و جنوبی انواعی از‬
‫بازی و مسابقه رایج بوده که کم و بیش‬
‫به بسکتبال شباهت داشته است‪.‬‬

‫سابقهء تاریخی‬
‫‪‬‬

‫در کشور آرژانتین‪ ،‬نوعی بازی سنتی و قدیمی در میان گله دار ها متداول‬
‫است که آن را (پاتو ‪ ) PATO‬می نامند‪ .‬در این بازی‪ ،‬دو تیم سوار بر اسب در میدانی وسیع به‬
‫تاخت و تاز می پردازند و هر تیم کوشش می کند‬
‫توپی را که شش حلقه (مانند دستگیره) بر بدنه آن هست‪ ،‬با پرتاب کردن و‬
‫پاس دادن به یاران خودی‪ ،‬به آن سوی میدان برساند و از حلقه و توری‬
‫سبدی که در انتهای میدان بر روی ستونی چوبی نصب شده‪ ،‬عبور دهد‪ .‬این‬
‫بازی تا حدی شبیه بسکتبال است‪ .‬اما شباهت بازی پوک تاپوک با ورزش‬
‫بسکتبال بیش از پیش است‪ .‬پوک تاپوک‪ ،‬در میان اقوام متمدن قارهء‬
‫آمریکای جنوبی و مرکزی رواج بسیار داشت‪ ،‬به ویژه اقوام مایا و تولتک (در‬
‫ناحیه مکزیک کنونی) این بازی را که با توپ و حلقه های ثابت در میدانی‬
‫وسیع انجام می شد‪ ،‬با عالقه و هیجان زیادی برگزار می کردند ‪.‬‬

‫‪BASKETBALL:‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫هر تيم از ‪ 12‬بازيكن تشكيل مي شود كه ‪ 5‬نفر‬
‫بازيكن اصلي و ‪ 7‬نفر ذخيره هستند‪ .‬تعداد‬
‫همراهان نيز ‪ 7‬نفر است‪ ،‬كه شامل‬
‫سرپرست‪ ،‬مربي‪ ،‬كمك مربي‪ ،‬پزشك‪،‬‬
‫ماساژور‪ ،‬مترجم و آمارگير است‪.‬‬
‫هدف هر دو تيم گذراندن توپ از حلقهء‬
‫حريف و نيز ممانعت از گل زدن تيم مقابل‬
‫است‪.‬‬
‫ابعاد زمين بسكتبال ‪ 28‬متر طول و ‪ 15‬متر‬
‫عرض مي باشد‪ ،‬عرض خطوط زمين ‪5‬‬
‫سانتيمتر است و به گونه اي رسم مي شود كه‬
‫كامال" قابل رو يت با شد‪.‬‬

:‫مهارتهاي پايه اي بسكتبال‬
(Body Balance) ‫تعادل يا توازن‬
(Ball Handing) ‫شيوهء نگهداري توپ‬
(Receiving and Passing) ‫پاس دادن و دريافت پاس‬
(Dribbling) ‫دريبل‬
(Shooting) ‫شوت‬
(Pivot) ‫چرخش‬
(Rebounding) ‫توپگيري از روي سبد يا ريباند‬
(Faking and Foot work) ‫فريب دادن وكار پا‬
(Chang of direction, Change of pace) ‫تغيير مسير و سرعت‬
(Screening) ‫سد كردن‬













‫شوت‪:‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬

‫در بسکتبال پرتاب توپ در حالتی که دست باالی‬
‫آرنج قرار گيرد‪ ،‬شوت نامیده می شود‪.‬‬
‫در زمان آموزش شوت‪ ،‬به ورزشکار توصیه می شود که به منظور اجرای‬
‫مطلوب مهارت‪ ،‬به ‪ 4‬ویژگی زیر توجه کامل داشته باشد‪:‬‬
‫تعادل‬
‫نگاه به هدف‬
‫قرارگيری آرنج دقیقا" زیر توپ‬
‫قرار گرفتن روبروی هدف و توجه کردن به ادامه حرکت‬

‫شوت جفت‪:‬‬

‫‪‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫امروزه شوت جفت رايجترين شوت در بسكتبال است‪.‬‬
‫وجه تمایز آن با سایر شوتها‪ ،‬جدا شدن از زمين و رها‬
‫کردن توپ درست قبل از رسیدن شوت کننده به اوج‬
‫پرش می باشد‪ .‬شوت جفت در پاسخ به نیاز برای کاهش‬
‫فاصله تا سبد توسعه یافته است‪.‬‬

‫شوت جفت دارای اهمیت است‪ ،‬به خاطر‪:‬‬

‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬
‫‪.5‬‬
‫‪.6‬‬

‫درگيری کمتر با بازیکنان حریف‬
‫مشکل بودن دفاع کردن از شوت جفت‬
‫سریع بودن‬
‫صرف انرژی کمتر‬
‫امکان کسب امتیاز از فواصل مختلف‬
‫غير قابل پیش بینی بودن زمان و جهت پریدن‬

‫‪ ‬آمار ثبت شده از مسابقات مختلف‪ ،‬نيز هر چه‬
‫بیشتر بر اهمیت این شوت تاکید می کنند‪:‬‬
‫‪ ALLSEN ‬در سال ‪ 1967‬دریافت که ‪ %67‬از نمونه ‪ 3180‬تالش گل ثبت‬
‫شده توسط ‪ ،NBA‬شوتهای جفت ‪ 2‬و ‪ 3‬امتیازی بوده است‪.‬‬
‫‪ ‬بر طبق آمار بازیهای بسکتبال جهان در سال ‪ ،1985‬درصد شوتهای جفت ‪3‬‬
‫امتیازی در دو گروه زنان و مردان بسیار باال بود؛ به گونه ای که در گروه‬
‫مردان درصد شوتهای جفت ‪ %47‬و در گروه زنان ‪ %34‬بود‪.‬‬
‫‪ ‬آمار مسابقات بسکتبال غرب آسیا نيز نشان می دهد که تیمهای برتر‪،‬‬
‫درصد شوتهای جفت ‪ 3‬امتیازی موفق بیشتری داشته اند‪.‬‬

‫نحوهء اجرا‪:‬‬

‫‪‬‬

‫پرش عمودی توپ را با‬
‫برای اجرای این مهارت ورزشکار باید‪ ،‬همزمان با یک ً‬
‫قوس ی بلند به طرف سبد پرتاب کند‪ .‬بدلیل فاصله نسبتا زیاد بازیکن از سبد‬
‫(پشت منطقه ‪ 3‬امتیازی) رساندن توپ به سبد تنها با استفاده از نيروی دستها‬
‫کار سختی است‪ .‬به همين دلیل بازیکن با خم کردن زانوها و سپس انجام یک‬
‫پرش عمودی نيرو را از پاها به دست پرتاب منتقل می کند‪ .‬و باعث می شود که‬
‫فرد بتواند توپ را به مسافت دورتری پرتاب کند‪.‬‬

‫‪ ‬نیازی نیست که بازیکن پرش بسیار بلندی انجام دهد زیرا‬
‫عالوه بر وارد کردن نيروی کافی به توپ‪ ،‬پرتاب توپ باید با‬
‫دقت باالیی همراه باشد تا به کسب امتیاز منجر شود‪ .‬پرش‬
‫اضافی بازیکن با کاهش دقت پرتاب او همراه می شود‪.‬‬

‫‪‬‬

‫بازیکن باید توپ را با قوس ی مناسب ( زاویه پرتاب مناسب ) به سمت سبد‬
‫پرتاب کند‪ .‬برای این منظورفرد توپ را از بين شانه ها و گوشها تا اندازه ای‬
‫باال می آورد که بتواند هدف (سبد) را از زیرآن مشاهده کند‪ .‬بهتر است که‬
‫دست پرتاب بازیکن نيرو را به زیر مرکز ثقل توپ وارد کند‪ ،‬تا توپ همراه با‬
‫یک چرخش زیرین )‪ (under spine‬به طرف سبد پرتاب شود‪ .‬آخرین‬
‫نقطه ای از دست بازیکن که با توپ تماس پیدا میکند‪ ،‬نوک انگشت میانه‬
‫دست پرتاب می باشد‪.‬‬

‫مراحل اجرای حرکت ‪:‬‬
‫‪ .1‬مرحلهء آمادگی‬
‫‪ .2‬مرحلهء پرتاب‬
‫‪ .3‬مرحلهء پس از پرتاب‬
‫)‪(3‬‬

‫)‪(2‬‬

‫)‪(1‬‬



Preparatory phase

‫چگونگی وضعیت مفاصل و‬
‫اندامها ‪:‬‬

‫‪ ‬فاصله پاها به اندازه عرض شانه و همراه با‬
‫اندکی اورشن مچ پا‬
‫‪ ‬به ميزان کمی دورس ي فلكشن مچ پا‬
‫‪ ‬فلکشن زانو (با انقباض اکسنتریک عضالت‬
‫بازکننده زانو)‬
‫‪ ‬فلکشن ران (با انقباض اکسنتریک عضالت‬
‫بازکننده ران)‬
‫‪ ‬به ميزان کمی فلکشن تنه‬

‫‪ ‬فلکشن آرنج ( در هردو دست)‬
‫‪ ‬فلکشن بازو ( در هردو دست)‬
‫‪ ‬پرونیشن ساعد (در دست پرتاب کننده)‬
‫‪ ‬حالت خنثی در ساعد دست راهنما (با انقباض استاتیک عضالت ساعد)‬
‫‪ ‬هایپراکستنشن مچ (در دست پرتاب کننده)‬
‫‪ ‬حالت خنثی در مچ دست راهنما (با انقباض استاتیک عضالت مچ دست)‬
‫‪ ‬آبداکشن انگشتان‬
‫‪ ‬اکستنشن شست‬
‫‪ ‬فلکشن انگشتان (با انقباض استاتیک عضالت انگشتان)‬

‫عضالت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫فلکشن زانو‬

‫چهارسررانی‬

‫‪--------‬‬

‫همسترینگ‬

‫پهن خارجی و پهن میانی‬
‫نیروهای داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫‪----------‬‬

‫فلکشن ران‬

‫راست قدامی‪ -‬خیاطه‪-‬‬
‫کشنده پهن نیام‪ -‬شانه ای‬

‫نزدیک کننده دراز و‬
‫کوتاه‪ -‬راست داخلی‬

‫همسترینگ‬

‫کشنده پهن نیام و شانه ای‬
‫دور شدن و نزدیک شدن ران را‬
‫خنثی میکنند‬

‫عضالت شکمی و‬
‫بازکننده های ستون‬
‫فقرات برای ثابت کردن‬
‫لگن‬

‫فلکشن بازو‬

‫بخش قدامی دلتوئید‪-‬بخش‬
‫ترقوه ای سینه ای بزرگ‬

‫غرابی بازویی‬

‫فلکشن آرنج‬

‫دوسر بازویی‪ -‬بازویی قدامی‪-‬‬
‫بازویی زنداعالیی‬

‫‪--------‬‬

‫پرونیشن‬
‫ساعد‬

‫مربع درون گرداننده‪-‬‬
‫درون گرداننده مدور‬

‫بازویی‪-‬زنداعالیی‬

‫سوپینیتورها‬

‫اکستنشن‬
‫مچ‬

‫باز کننده مچ دستی بلند و‬
‫کوتاه‬

‫بازکننده مشترک‬
‫انگشتان و بازکننده‬
‫درازشست‬

‫خم کننده های مچ‬

‫وضعیت‬

‫پشتی بزرگ‬
‫گرد بزرگ‬
‫سه سر بازویی‬
‫سه گوش آرنجی‬

‫تحت خاری و گردکوچک‬
‫چرخش داخلی دالی قدامی و‬
‫سینه ای بزرگ را خنثی میکنند‬

‫ذوزنقه و تحت‬
‫ترقوه ای‬

‫پرونیتورها حرکت‬
‫سوپینیشن دوسر را خنثی‬
‫میکنند‬

‫‪---------‬‬

‫سه سرو سه گوش آرنجی تمایل‬
‫به خم کردن درون گرداننده‬
‫مدور را خنثی می کنند‬

‫‪----------‬‬

‫‪------‬‬

‫‪----------‬‬

Throw

phase

‫‪ ‬چگونگی وضعیت مفاصل و اندامها ‪:‬‬
‫‪ ‬حرکات دست پرتاب ‪:‬‬
‫‪ .1‬فلکشن بازو‬
‫‪ .2‬هایپرفلکشن مچ دست‬
‫‪ .3‬اکستنشن آرنج‬
‫‪ .4‬اکستنشن مچ و پرونیشن ساعد‬
‫(حفظ حالت)‬

‫‪ ‬حرکات دست راهنما‪:‬‬
‫‪ .1‬اکستنشن آرنج‬
‫‪ .2‬فلکشن بازو‬

‫‪ ‬حرکات پا‪:‬‬

‫‪ .1‬پلنتارفلکشن مچ پا‬
‫‪ .2‬اکستنشن زانو‬
‫‪ .3‬اکستنشن ران‬
‫‪ .4‬فلکشن انگشتان پا‬

‫عضالت درگير در مرحله پرتاب (اندام فوقانی)‬
‫عضالت‬
‫وضعیت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫بخش قدامی دلتوئید‪-‬‬
‫بخش ترقوه ای سینه‬
‫ای بزرگ‬

‫غرابی بازویی‬

‫پشتی بزرگ‬

‫تحت خاری و گرد کوچک‬
‫چرخش داخلی دالی‬
‫قدامی و سینه ای بزرگ‬
‫را خنثی میکنند‬

‫اکستنشن آرنج‬

‫سه سر بازویی‬

‫سه گوش آرنجی‬

‫دوسر‪ -‬بازویی قدامی‪-‬‬
‫بازویی زند اعالیی‬

‫‪----------‬‬

‫سینه ای بزرگ (بخش‬
‫جناغی) و پشتی بزرگ‬
‫چرخش داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫فلکشن مچ‬

‫زنداسفلی قدامی‪-‬‬
‫زنداعالیی قدامی‪-‬‬

‫تاکننده درازشست‪-‬‬
‫دورکننده درازشست‬
‫تاکننده عمقی و سطحی‬
‫انگشتان‬

‫بازکننده های مچ‬
‫دست‬

‫بازکننده های مچ دست از‬
‫خم شدن انگشتان‬
‫جلوگیری میکنند‬

‫‪--------‬‬

‫سینه ای کوچک‪-‬‬
‫تحت ترقوه ای‪-‬‬
‫ذوزنقه ‪4‬‬

‫دندانه ای بزرگ عمل‬
‫نزدیک کننده گی متوازی‬
‫االضالع و ذوزنقه را خنثی‬
‫میکند‬

‫فلکشن بازو‬

‫کشش باالیی‬
‫کتف‬
‫چرخش باالیی‬
‫کتف‬

‫کف دستی طویل‬

‫گوشه ای‪ -‬ذوزنقه‬
‫(‪1‬و‪-)2‬متوازی‬
‫االضالع‬
‫ذوزنقه (‪2‬و‪-)4‬‬
‫دندانه ای قدامی‬

‫جناغی‪-‬چنبری‬

‫پستانی‬
‫‪----------‬‬

‫متوازی االضالع‪-‬‬
‫سینه ای کوچک‬

‫‪----------‬‬

‫ذوزنقه و تحت‬
‫ترقوه ای‬

‫‪----------‬‬

‫‪----------‬‬

‫عضالت درگير در مرحله پرتاب (اندام تحتانی)‬
‫عضالت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫وضعیت‬
‫اکستنشن زانو‬

‫چهارسررانی‬

‫همسترینگ‪-‬‬

‫اکستنشن ران‬

‫سرینی بزرگ‬

‫پالنتارفلکشن‬
‫مچ پا‬

‫دوقلو –نعلی‪-‬‬
‫نازک نئ بلند‬

‫فلکشن‬
‫انگشتان‬

‫تاکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬‬
‫تاکننده بلند شست‬

‫‪---------‬‬

‫همسترینگ‬

‫پهن خارجی وپهن میانی‬
‫نیروهای داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫عضالت شکمی ثابت‬
‫کننده لگن در برابر‬
‫کشش عضله راست‬
‫رانی میباشند‬

‫‪-----------‬‬

‫چهارسررانی‬

‫‪------------‬‬

‫عضالت شکمی و‬
‫بازکننده های‬
‫ستون فقرات برای‬
‫ثابت کردن لگن‬

‫ساقی خلفی‪-‬نازک نئ‬
‫کوتاه‪-‬تاکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬تاکننده‬
‫بلند انگشت شست‬

‫ساقی قدامی‪-‬‬
‫نازک نئ طرف‬
‫بازکننده بلند‬
‫انگشتان‬

‫نازک نئ بلند و کوتاه از‬
‫یک طرف و ساقی خلفی از‬
‫طرف دیگر کشش یکدیگر‬
‫را درتمایل پا به سمت‬
‫خارج و داخل خنثی‬
‫میکنند‬

‫‪---------‬‬

‫بین استخوانی کف‬
‫پائی‬

‫بازکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬‬
‫بازکننده بلند‬
‫شست‬

‫‪-----------‬‬

‫‪----------‬‬

Recovery

phase

‫‪ ‬اين مرحله از زماني شروع مي شود كه شوت كننده‬
‫پس از پرش عمودي و پرتاب توپ به طرف زمين‬
‫سقوط مي كند‪ .‬درآخرين لحظهء پرتاب (فلكشن‬
‫مچ دست پرتاب كننده) دست راهنما از توپ جدا‬
‫شده و با اكستنشن بازو به طرف پايين حركت مي‬
‫كند‪ .‬پس از رها شدن توپ‪ ،‬دست پرتاب كننده با‬
‫برگشت از حالت فلكشن مچ‪ ،‬همراه با اكستنشن‬
‫بازو به پايين مي افتد‪.‬‬
‫‪ ‬براي كاهش فشار ناش ي از سقوط در لحظهء‬
‫رسيدن به زمين فرد زانوها را خم مي كند و به‬
‫وضعيت تعادلي اوليه بر مي گردد‪.‬‬

‫تجزیهء و تحلیل بیومکانیکی شوت جفت‬

‫اهمیت علم بیومکانیک‬
‫‪ ‬امروز هیچ کس حتی کسانی که فقط ورزش را بخاطر ورزش نه بخاطراهداف‬
‫قهرمانی در رقابتهای رسمی انجام می دهند‪ .‬نمی توانند منکر‬
‫‪ ‬ارزش روش های علمی در باال بردن سطح تکنیک‪ ،‬تاکتیک و بطورکلی کیفیت تیم ها‬
‫در هر نوع ورزش ی باشند‪.‬‬
‫‪ ‬در بسکتبال‪ ،‬اجرای صحیح مهارت ها وابسته به رعایت اصول و‬
‫قوانين علمی متکی بر اصول مکانیکی و بیو مکانیکی است‪.‬‬
‫‪ ‬دقت و سرعت نيز از عواملی هستند که در این رشته نقش مهمی ایفاء می کنند‪.‬‬

‫‪ ‬علم بیومکانیک علمی است که نیروهای داخلی و خارجی‬
‫اثر گذار بر بدن انسان را مورد مطالعه قرار داده و اثرات‬
‫حاصل را بررس ی می کند‪.‬‬
‫‪‬‬

‫علم مذکور در دو حوزهء کینماتیک وکینتیکقابل مطالعه است‪:‬‬

‫_در کینماتیک‬
‫حرکت جسم بدون در نظر گرفتن علت بوجود آورنده (به طور مشخص تر‬
‫پارامترهای فضایی و زمانی)‬
‫_در کینتیک‬
‫علت بوجود آورنده حرکت (عمدتا" عامل نيرو) را مورد مطالعه قرار می‬
‫دهد‪.‬‬

‫‪‬‬

‫در تحلیل بیومکانیکی با شناسایی عناصر اصلی در اجرای مهارت‬
‫به کشف راهبردهای مفید با هدف تاثير پذیر نمودن اجرا تاکید‬
‫می شود‪ .‬همچنين به منظور دستیابی به مدارج باالی کیفیت در‬
‫اجرای صحیح و یا اصالح اجرای حرکت‪ ،‬توجه به فاکتورهای‬
‫کینماتیکی و کینتیکی در کنار اجرای صحیح و مناسب مهارت‬
‫ورزش ی برای مربیان نقش مهم و حیاتی پیدا نموده است‪ ،‬با بهره‬
‫گيری از نتایج بررس ی های بیومکانیکی مربیان می توانند با هدایت‬
‫و پرورش ورزشکاران نخبه و قهرمان به موفقیت های چشمگيری‬
‫نائل شوند‪.‬‬

‫قانون اول نیوتن‪:‬‬

‫‪ ‬اگر به جسمی نيرویی وارد نشود و یا برایند نيروهای وارد‬
‫به جسم برابر صفر شوند‪ .‬جسم در حال سکون باقی‬
‫می ماند و یا تمایل به حفظ حالت اولیه خود دارد‪.‬‬
‫‪ ‬بنابراین تا هنگامیکه نيرویی از طرف عضالت فرد‬
‫پرتاب کننده به توپ وارد نشود‪ ،‬توپ در حالت سکون باقی خواهد ماند‪ .‬از طرف دیگر پس از‬
‫اعمال نيرو توسط بازیکن و پرتاب توپ اگر نيروهای بازدارنده (جاذبه ‪ ،‬مقاومت هوا و ‪)...‬‬
‫وارد عمل نشوند‪ ،‬توپ تمایل دارد که به حرکت رو به باالی خود ادامه دهد‪.‬‬

‫قانون دوم نیوتن‪:‬‬

‫‪a = F/m‬‬

‫‪ ‬شتابی که توپ پس از جدا شدن از دست بازیکن به خود می گيرد‪ ،‬با نيرویی که فرد وارد می‬
‫کند نسبت مستقیم و با جرم توپ نسبت عکس دارد‪.‬‬
‫‪ ‬بنابراین به دلیل ثابت بودن جرم توپ‪ ،‬برای افزایش شتاب و درنیجه افزایش سرعت باید‬
‫نيرو را افزایش داد‪.‬‬

‫قانون سوم نیوتن‪:‬‬
‫‪ ‬هر عملی را عکس العملی است هم اندازه و در جهت مخالف‪ .‬در هنگامی که فرد‬
‫برای انجام پرش عمودی پاهای خود را به زمين می فشارد (به زمين نيرو وارد می‬
‫کند) نيرویی از طرف زمين به فرد وارد می شود که به انجام پرش فرد کمک میکند‪.‬‬

‫تبدیل انرژی پتانسیل به انرژی جنبش ی‪:‬‬
‫‪ ‬فرد پرتاب کننده برای اجرای پرش عمودی زانوها را خم کرده و تنه را اندکی به جلو‬
‫متمایل می کند‪ .‬با این کار در واقع فرد همانند یک فنر جمع شده انرژی پتانسیل را‬
‫در بدن خود ذخيره کرده سپس با بازکردن زانوها و تنه و کشیدن دستها به باال‬
‫همانند فنری که باز می شود‪ ،‬این انرژی پتانسیل را به انرژی جنبش ی تبدیل میکند‬
‫و پرش عمودی را انجام می دهد‪.‬‬

‫‪ ‬قوانين مربوط به پرتابه‪:‬‬
‫‪ ‬زاویه پرتاب‪:‬‬
‫طبق تحقیقات انجام‬
‫شده بهترین زاویه‬
‫پرتاب برای شوت جفت‬
‫در بسکتبال در‬
‫دامنه ‪ 50‬تا ‪ 55‬درجه‬
‫می باشد که به ارتفاع‬
‫قد بازیکن بستگی دارد‪.‬‬

‫‪ ‬قوانين مربوط به‬
‫‪:‬‬
‫پرتابه‬
‫زاویهء پرتاب‪:‬‬
‫‪‬‬

‫طبق تحقیقات انجام شده بهترین زاویه تاب برای شوت جفت در‬
‫بسکتبال در دامنه ‪ 50‬تا ‪ 55‬درجه می باشد که به ارتفاع قد‬
‫بازیکن بستگی دارد‪.‬‬

‫‪ ‬سرعت پرتاب‪:‬‬
‫‪V sina = d / t‬‬

‫طبق فرمول با توجه به فاصله بازیکن از سبد تعیين‬
‫می شود‪.‬‬
‫*نکته مهم این است که سرعت مناسب باید همراه با‬
‫دقت باال انتخاب شود‪*.‬‬

‫نيروهای بازدارنده‪:‬‬

‫نيروی جاذبه زمين‪:‬‬

‫نيروی مقاومت هوا‪:‬‬

‫این نيرو با حرکت رو به باالی فرد در‬
‫هنگام پرش و با حرکت رو به باالی‬
‫توپ در هنگام پرتاب‬
‫مخالفت می کند‪.‬‬

‫این نيرو با حرکت رو به جلوی‬
‫توپ (حرکت افقی )‬
‫مخالفت می کند‪.‬‬

‫‪ ‬مرکز ثقل و تعادل‪:‬‬
‫َ‬
‫در مورد توپ نيروی وارد شده توسط دست بازیکن‪ ،‬تقریبا به پایين تر از مرکز ثقل وارد می شود‪،‬‬
‫که به دلیل دادن قوس به مسير حرکت توپ می باشد‪.‬‬
‫در مورد بازیکن فرد با باز کردن پاها به اندازه عرض شانه‪ ،‬سطح اتکای خود را افزایش داده و با‬
‫خم کردن زانوها مرکز ثقلش را پایين می آورد‪ .‬که هر دو کار باعث افزایش تعادل و در نتیجه‬
‫افزایش دقت پرتاب می شوند‪.‬‬

‫با آرزوی موفقیت برای شما‬


Slide 31

‫بسم اهلل الرحمن الرحیم‬

‫گرد آورنده ‪ :‬سرگروه تربیت بدنی آبیک‬
‫مصطفی قاسمیفرد‬

‫تاریخچه بسکتبال‬
‫‪‬‬

‫زادگاه بازی بسکتبال آمریکاست‪ .‬این بازی‬
‫در اوایل پاییز سال ‪ 1891‬میالدی توسط‬
‫شخص ی به نام جیمز نای اسمیت پایه‬
‫ریزی و ابداع شد‪ .‬اما‪ ،‬از قرن ها پیش در‬
‫میان ساکنان نقاط مختلف قاره آمریکا‪،‬‬
‫به ویژه آمریکای مرکزی و جنوبی انواعی از‬
‫بازی و مسابقه رایج بوده که کم و بیش‬
‫به بسکتبال شباهت داشته است‪.‬‬

‫سابقهء تاریخی‬
‫‪‬‬

‫در کشور آرژانتین‪ ،‬نوعی بازی سنتی و قدیمی در میان گله دار ها متداول‬
‫است که آن را (پاتو ‪ ) PATO‬می نامند‪ .‬در این بازی‪ ،‬دو تیم سوار بر اسب در میدانی وسیع به‬
‫تاخت و تاز می پردازند و هر تیم کوشش می کند‬
‫توپی را که شش حلقه (مانند دستگیره) بر بدنه آن هست‪ ،‬با پرتاب کردن و‬
‫پاس دادن به یاران خودی‪ ،‬به آن سوی میدان برساند و از حلقه و توری‬
‫سبدی که در انتهای میدان بر روی ستونی چوبی نصب شده‪ ،‬عبور دهد‪ .‬این‬
‫بازی تا حدی شبیه بسکتبال است‪ .‬اما شباهت بازی پوک تاپوک با ورزش‬
‫بسکتبال بیش از پیش است‪ .‬پوک تاپوک‪ ،‬در میان اقوام متمدن قارهء‬
‫آمریکای جنوبی و مرکزی رواج بسیار داشت‪ ،‬به ویژه اقوام مایا و تولتک (در‬
‫ناحیه مکزیک کنونی) این بازی را که با توپ و حلقه های ثابت در میدانی‬
‫وسیع انجام می شد‪ ،‬با عالقه و هیجان زیادی برگزار می کردند ‪.‬‬

‫‪BASKETBALL:‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫هر تيم از ‪ 12‬بازيكن تشكيل مي شود كه ‪ 5‬نفر‬
‫بازيكن اصلي و ‪ 7‬نفر ذخيره هستند‪ .‬تعداد‬
‫همراهان نيز ‪ 7‬نفر است‪ ،‬كه شامل‬
‫سرپرست‪ ،‬مربي‪ ،‬كمك مربي‪ ،‬پزشك‪،‬‬
‫ماساژور‪ ،‬مترجم و آمارگير است‪.‬‬
‫هدف هر دو تيم گذراندن توپ از حلقهء‬
‫حريف و نيز ممانعت از گل زدن تيم مقابل‬
‫است‪.‬‬
‫ابعاد زمين بسكتبال ‪ 28‬متر طول و ‪ 15‬متر‬
‫عرض مي باشد‪ ،‬عرض خطوط زمين ‪5‬‬
‫سانتيمتر است و به گونه اي رسم مي شود كه‬
‫كامال" قابل رو يت با شد‪.‬‬

:‫مهارتهاي پايه اي بسكتبال‬
(Body Balance) ‫تعادل يا توازن‬
(Ball Handing) ‫شيوهء نگهداري توپ‬
(Receiving and Passing) ‫پاس دادن و دريافت پاس‬
(Dribbling) ‫دريبل‬
(Shooting) ‫شوت‬
(Pivot) ‫چرخش‬
(Rebounding) ‫توپگيري از روي سبد يا ريباند‬
(Faking and Foot work) ‫فريب دادن وكار پا‬
(Chang of direction, Change of pace) ‫تغيير مسير و سرعت‬
(Screening) ‫سد كردن‬













‫شوت‪:‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬

‫در بسکتبال پرتاب توپ در حالتی که دست باالی‬
‫آرنج قرار گيرد‪ ،‬شوت نامیده می شود‪.‬‬
‫در زمان آموزش شوت‪ ،‬به ورزشکار توصیه می شود که به منظور اجرای‬
‫مطلوب مهارت‪ ،‬به ‪ 4‬ویژگی زیر توجه کامل داشته باشد‪:‬‬
‫تعادل‬
‫نگاه به هدف‬
‫قرارگيری آرنج دقیقا" زیر توپ‬
‫قرار گرفتن روبروی هدف و توجه کردن به ادامه حرکت‬

‫شوت جفت‪:‬‬

‫‪‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫امروزه شوت جفت رايجترين شوت در بسكتبال است‪.‬‬
‫وجه تمایز آن با سایر شوتها‪ ،‬جدا شدن از زمين و رها‬
‫کردن توپ درست قبل از رسیدن شوت کننده به اوج‬
‫پرش می باشد‪ .‬شوت جفت در پاسخ به نیاز برای کاهش‬
‫فاصله تا سبد توسعه یافته است‪.‬‬

‫شوت جفت دارای اهمیت است‪ ،‬به خاطر‪:‬‬

‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬
‫‪.5‬‬
‫‪.6‬‬

‫درگيری کمتر با بازیکنان حریف‬
‫مشکل بودن دفاع کردن از شوت جفت‬
‫سریع بودن‬
‫صرف انرژی کمتر‬
‫امکان کسب امتیاز از فواصل مختلف‬
‫غير قابل پیش بینی بودن زمان و جهت پریدن‬

‫‪ ‬آمار ثبت شده از مسابقات مختلف‪ ،‬نيز هر چه‬
‫بیشتر بر اهمیت این شوت تاکید می کنند‪:‬‬
‫‪ ALLSEN ‬در سال ‪ 1967‬دریافت که ‪ %67‬از نمونه ‪ 3180‬تالش گل ثبت‬
‫شده توسط ‪ ،NBA‬شوتهای جفت ‪ 2‬و ‪ 3‬امتیازی بوده است‪.‬‬
‫‪ ‬بر طبق آمار بازیهای بسکتبال جهان در سال ‪ ،1985‬درصد شوتهای جفت ‪3‬‬
‫امتیازی در دو گروه زنان و مردان بسیار باال بود؛ به گونه ای که در گروه‬
‫مردان درصد شوتهای جفت ‪ %47‬و در گروه زنان ‪ %34‬بود‪.‬‬
‫‪ ‬آمار مسابقات بسکتبال غرب آسیا نيز نشان می دهد که تیمهای برتر‪،‬‬
‫درصد شوتهای جفت ‪ 3‬امتیازی موفق بیشتری داشته اند‪.‬‬

‫نحوهء اجرا‪:‬‬

‫‪‬‬

‫پرش عمودی توپ را با‬
‫برای اجرای این مهارت ورزشکار باید‪ ،‬همزمان با یک ً‬
‫قوس ی بلند به طرف سبد پرتاب کند‪ .‬بدلیل فاصله نسبتا زیاد بازیکن از سبد‬
‫(پشت منطقه ‪ 3‬امتیازی) رساندن توپ به سبد تنها با استفاده از نيروی دستها‬
‫کار سختی است‪ .‬به همين دلیل بازیکن با خم کردن زانوها و سپس انجام یک‬
‫پرش عمودی نيرو را از پاها به دست پرتاب منتقل می کند‪ .‬و باعث می شود که‬
‫فرد بتواند توپ را به مسافت دورتری پرتاب کند‪.‬‬

‫‪ ‬نیازی نیست که بازیکن پرش بسیار بلندی انجام دهد زیرا‬
‫عالوه بر وارد کردن نيروی کافی به توپ‪ ،‬پرتاب توپ باید با‬
‫دقت باالیی همراه باشد تا به کسب امتیاز منجر شود‪ .‬پرش‬
‫اضافی بازیکن با کاهش دقت پرتاب او همراه می شود‪.‬‬

‫‪‬‬

‫بازیکن باید توپ را با قوس ی مناسب ( زاویه پرتاب مناسب ) به سمت سبد‬
‫پرتاب کند‪ .‬برای این منظورفرد توپ را از بين شانه ها و گوشها تا اندازه ای‬
‫باال می آورد که بتواند هدف (سبد) را از زیرآن مشاهده کند‪ .‬بهتر است که‬
‫دست پرتاب بازیکن نيرو را به زیر مرکز ثقل توپ وارد کند‪ ،‬تا توپ همراه با‬
‫یک چرخش زیرین )‪ (under spine‬به طرف سبد پرتاب شود‪ .‬آخرین‬
‫نقطه ای از دست بازیکن که با توپ تماس پیدا میکند‪ ،‬نوک انگشت میانه‬
‫دست پرتاب می باشد‪.‬‬

‫مراحل اجرای حرکت ‪:‬‬
‫‪ .1‬مرحلهء آمادگی‬
‫‪ .2‬مرحلهء پرتاب‬
‫‪ .3‬مرحلهء پس از پرتاب‬
‫)‪(3‬‬

‫)‪(2‬‬

‫)‪(1‬‬



Preparatory phase

‫چگونگی وضعیت مفاصل و‬
‫اندامها ‪:‬‬

‫‪ ‬فاصله پاها به اندازه عرض شانه و همراه با‬
‫اندکی اورشن مچ پا‬
‫‪ ‬به ميزان کمی دورس ي فلكشن مچ پا‬
‫‪ ‬فلکشن زانو (با انقباض اکسنتریک عضالت‬
‫بازکننده زانو)‬
‫‪ ‬فلکشن ران (با انقباض اکسنتریک عضالت‬
‫بازکننده ران)‬
‫‪ ‬به ميزان کمی فلکشن تنه‬

‫‪ ‬فلکشن آرنج ( در هردو دست)‬
‫‪ ‬فلکشن بازو ( در هردو دست)‬
‫‪ ‬پرونیشن ساعد (در دست پرتاب کننده)‬
‫‪ ‬حالت خنثی در ساعد دست راهنما (با انقباض استاتیک عضالت ساعد)‬
‫‪ ‬هایپراکستنشن مچ (در دست پرتاب کننده)‬
‫‪ ‬حالت خنثی در مچ دست راهنما (با انقباض استاتیک عضالت مچ دست)‬
‫‪ ‬آبداکشن انگشتان‬
‫‪ ‬اکستنشن شست‬
‫‪ ‬فلکشن انگشتان (با انقباض استاتیک عضالت انگشتان)‬

‫عضالت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫فلکشن زانو‬

‫چهارسررانی‬

‫‪--------‬‬

‫همسترینگ‬

‫پهن خارجی و پهن میانی‬
‫نیروهای داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫‪----------‬‬

‫فلکشن ران‬

‫راست قدامی‪ -‬خیاطه‪-‬‬
‫کشنده پهن نیام‪ -‬شانه ای‬

‫نزدیک کننده دراز و‬
‫کوتاه‪ -‬راست داخلی‬

‫همسترینگ‬

‫کشنده پهن نیام و شانه ای‬
‫دور شدن و نزدیک شدن ران را‬
‫خنثی میکنند‬

‫عضالت شکمی و‬
‫بازکننده های ستون‬
‫فقرات برای ثابت کردن‬
‫لگن‬

‫فلکشن بازو‬

‫بخش قدامی دلتوئید‪-‬بخش‬
‫ترقوه ای سینه ای بزرگ‬

‫غرابی بازویی‬

‫فلکشن آرنج‬

‫دوسر بازویی‪ -‬بازویی قدامی‪-‬‬
‫بازویی زنداعالیی‬

‫‪--------‬‬

‫پرونیشن‬
‫ساعد‬

‫مربع درون گرداننده‪-‬‬
‫درون گرداننده مدور‬

‫بازویی‪-‬زنداعالیی‬

‫سوپینیتورها‬

‫اکستنشن‬
‫مچ‬

‫باز کننده مچ دستی بلند و‬
‫کوتاه‬

‫بازکننده مشترک‬
‫انگشتان و بازکننده‬
‫درازشست‬

‫خم کننده های مچ‬

‫وضعیت‬

‫پشتی بزرگ‬
‫گرد بزرگ‬
‫سه سر بازویی‬
‫سه گوش آرنجی‬

‫تحت خاری و گردکوچک‬
‫چرخش داخلی دالی قدامی و‬
‫سینه ای بزرگ را خنثی میکنند‬

‫ذوزنقه و تحت‬
‫ترقوه ای‬

‫پرونیتورها حرکت‬
‫سوپینیشن دوسر را خنثی‬
‫میکنند‬

‫‪---------‬‬

‫سه سرو سه گوش آرنجی تمایل‬
‫به خم کردن درون گرداننده‬
‫مدور را خنثی می کنند‬

‫‪----------‬‬

‫‪------‬‬

‫‪----------‬‬

Throw

phase

‫‪ ‬چگونگی وضعیت مفاصل و اندامها ‪:‬‬
‫‪ ‬حرکات دست پرتاب ‪:‬‬
‫‪ .1‬فلکشن بازو‬
‫‪ .2‬هایپرفلکشن مچ دست‬
‫‪ .3‬اکستنشن آرنج‬
‫‪ .4‬اکستنشن مچ و پرونیشن ساعد‬
‫(حفظ حالت)‬

‫‪ ‬حرکات دست راهنما‪:‬‬
‫‪ .1‬اکستنشن آرنج‬
‫‪ .2‬فلکشن بازو‬

‫‪ ‬حرکات پا‪:‬‬

‫‪ .1‬پلنتارفلکشن مچ پا‬
‫‪ .2‬اکستنشن زانو‬
‫‪ .3‬اکستنشن ران‬
‫‪ .4‬فلکشن انگشتان پا‬

‫عضالت درگير در مرحله پرتاب (اندام فوقانی)‬
‫عضالت‬
‫وضعیت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫بخش قدامی دلتوئید‪-‬‬
‫بخش ترقوه ای سینه‬
‫ای بزرگ‬

‫غرابی بازویی‬

‫پشتی بزرگ‬

‫تحت خاری و گرد کوچک‬
‫چرخش داخلی دالی‬
‫قدامی و سینه ای بزرگ‬
‫را خنثی میکنند‬

‫اکستنشن آرنج‬

‫سه سر بازویی‬

‫سه گوش آرنجی‬

‫دوسر‪ -‬بازویی قدامی‪-‬‬
‫بازویی زند اعالیی‬

‫‪----------‬‬

‫سینه ای بزرگ (بخش‬
‫جناغی) و پشتی بزرگ‬
‫چرخش داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫فلکشن مچ‬

‫زنداسفلی قدامی‪-‬‬
‫زنداعالیی قدامی‪-‬‬

‫تاکننده درازشست‪-‬‬
‫دورکننده درازشست‬
‫تاکننده عمقی و سطحی‬
‫انگشتان‬

‫بازکننده های مچ‬
‫دست‬

‫بازکننده های مچ دست از‬
‫خم شدن انگشتان‬
‫جلوگیری میکنند‬

‫‪--------‬‬

‫سینه ای کوچک‪-‬‬
‫تحت ترقوه ای‪-‬‬
‫ذوزنقه ‪4‬‬

‫دندانه ای بزرگ عمل‬
‫نزدیک کننده گی متوازی‬
‫االضالع و ذوزنقه را خنثی‬
‫میکند‬

‫فلکشن بازو‬

‫کشش باالیی‬
‫کتف‬
‫چرخش باالیی‬
‫کتف‬

‫کف دستی طویل‬

‫گوشه ای‪ -‬ذوزنقه‬
‫(‪1‬و‪-)2‬متوازی‬
‫االضالع‬
‫ذوزنقه (‪2‬و‪-)4‬‬
‫دندانه ای قدامی‬

‫جناغی‪-‬چنبری‬

‫پستانی‬
‫‪----------‬‬

‫متوازی االضالع‪-‬‬
‫سینه ای کوچک‬

‫‪----------‬‬

‫ذوزنقه و تحت‬
‫ترقوه ای‬

‫‪----------‬‬

‫‪----------‬‬

‫عضالت درگير در مرحله پرتاب (اندام تحتانی)‬
‫عضالت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫وضعیت‬
‫اکستنشن زانو‬

‫چهارسررانی‬

‫همسترینگ‪-‬‬

‫اکستنشن ران‬

‫سرینی بزرگ‬

‫پالنتارفلکشن‬
‫مچ پا‬

‫دوقلو –نعلی‪-‬‬
‫نازک نئ بلند‬

‫فلکشن‬
‫انگشتان‬

‫تاکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬‬
‫تاکننده بلند شست‬

‫‪---------‬‬

‫همسترینگ‬

‫پهن خارجی وپهن میانی‬
‫نیروهای داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫عضالت شکمی ثابت‬
‫کننده لگن در برابر‬
‫کشش عضله راست‬
‫رانی میباشند‬

‫‪-----------‬‬

‫چهارسررانی‬

‫‪------------‬‬

‫عضالت شکمی و‬
‫بازکننده های‬
‫ستون فقرات برای‬
‫ثابت کردن لگن‬

‫ساقی خلفی‪-‬نازک نئ‬
‫کوتاه‪-‬تاکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬تاکننده‬
‫بلند انگشت شست‬

‫ساقی قدامی‪-‬‬
‫نازک نئ طرف‬
‫بازکننده بلند‬
‫انگشتان‬

‫نازک نئ بلند و کوتاه از‬
‫یک طرف و ساقی خلفی از‬
‫طرف دیگر کشش یکدیگر‬
‫را درتمایل پا به سمت‬
‫خارج و داخل خنثی‬
‫میکنند‬

‫‪---------‬‬

‫بین استخوانی کف‬
‫پائی‬

‫بازکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬‬
‫بازکننده بلند‬
‫شست‬

‫‪-----------‬‬

‫‪----------‬‬

Recovery

phase

‫‪ ‬اين مرحله از زماني شروع مي شود كه شوت كننده‬
‫پس از پرش عمودي و پرتاب توپ به طرف زمين‬
‫سقوط مي كند‪ .‬درآخرين لحظهء پرتاب (فلكشن‬
‫مچ دست پرتاب كننده) دست راهنما از توپ جدا‬
‫شده و با اكستنشن بازو به طرف پايين حركت مي‬
‫كند‪ .‬پس از رها شدن توپ‪ ،‬دست پرتاب كننده با‬
‫برگشت از حالت فلكشن مچ‪ ،‬همراه با اكستنشن‬
‫بازو به پايين مي افتد‪.‬‬
‫‪ ‬براي كاهش فشار ناش ي از سقوط در لحظهء‬
‫رسيدن به زمين فرد زانوها را خم مي كند و به‬
‫وضعيت تعادلي اوليه بر مي گردد‪.‬‬

‫تجزیهء و تحلیل بیومکانیکی شوت جفت‬

‫اهمیت علم بیومکانیک‬
‫‪ ‬امروز هیچ کس حتی کسانی که فقط ورزش را بخاطر ورزش نه بخاطراهداف‬
‫قهرمانی در رقابتهای رسمی انجام می دهند‪ .‬نمی توانند منکر‬
‫‪ ‬ارزش روش های علمی در باال بردن سطح تکنیک‪ ،‬تاکتیک و بطورکلی کیفیت تیم ها‬
‫در هر نوع ورزش ی باشند‪.‬‬
‫‪ ‬در بسکتبال‪ ،‬اجرای صحیح مهارت ها وابسته به رعایت اصول و‬
‫قوانين علمی متکی بر اصول مکانیکی و بیو مکانیکی است‪.‬‬
‫‪ ‬دقت و سرعت نيز از عواملی هستند که در این رشته نقش مهمی ایفاء می کنند‪.‬‬

‫‪ ‬علم بیومکانیک علمی است که نیروهای داخلی و خارجی‬
‫اثر گذار بر بدن انسان را مورد مطالعه قرار داده و اثرات‬
‫حاصل را بررس ی می کند‪.‬‬
‫‪‬‬

‫علم مذکور در دو حوزهء کینماتیک وکینتیکقابل مطالعه است‪:‬‬

‫_در کینماتیک‬
‫حرکت جسم بدون در نظر گرفتن علت بوجود آورنده (به طور مشخص تر‬
‫پارامترهای فضایی و زمانی)‬
‫_در کینتیک‬
‫علت بوجود آورنده حرکت (عمدتا" عامل نيرو) را مورد مطالعه قرار می‬
‫دهد‪.‬‬

‫‪‬‬

‫در تحلیل بیومکانیکی با شناسایی عناصر اصلی در اجرای مهارت‬
‫به کشف راهبردهای مفید با هدف تاثير پذیر نمودن اجرا تاکید‬
‫می شود‪ .‬همچنين به منظور دستیابی به مدارج باالی کیفیت در‬
‫اجرای صحیح و یا اصالح اجرای حرکت‪ ،‬توجه به فاکتورهای‬
‫کینماتیکی و کینتیکی در کنار اجرای صحیح و مناسب مهارت‬
‫ورزش ی برای مربیان نقش مهم و حیاتی پیدا نموده است‪ ،‬با بهره‬
‫گيری از نتایج بررس ی های بیومکانیکی مربیان می توانند با هدایت‬
‫و پرورش ورزشکاران نخبه و قهرمان به موفقیت های چشمگيری‬
‫نائل شوند‪.‬‬

‫قانون اول نیوتن‪:‬‬

‫‪ ‬اگر به جسمی نيرویی وارد نشود و یا برایند نيروهای وارد‬
‫به جسم برابر صفر شوند‪ .‬جسم در حال سکون باقی‬
‫می ماند و یا تمایل به حفظ حالت اولیه خود دارد‪.‬‬
‫‪ ‬بنابراین تا هنگامیکه نيرویی از طرف عضالت فرد‬
‫پرتاب کننده به توپ وارد نشود‪ ،‬توپ در حالت سکون باقی خواهد ماند‪ .‬از طرف دیگر پس از‬
‫اعمال نيرو توسط بازیکن و پرتاب توپ اگر نيروهای بازدارنده (جاذبه ‪ ،‬مقاومت هوا و ‪)...‬‬
‫وارد عمل نشوند‪ ،‬توپ تمایل دارد که به حرکت رو به باالی خود ادامه دهد‪.‬‬

‫قانون دوم نیوتن‪:‬‬

‫‪a = F/m‬‬

‫‪ ‬شتابی که توپ پس از جدا شدن از دست بازیکن به خود می گيرد‪ ،‬با نيرویی که فرد وارد می‬
‫کند نسبت مستقیم و با جرم توپ نسبت عکس دارد‪.‬‬
‫‪ ‬بنابراین به دلیل ثابت بودن جرم توپ‪ ،‬برای افزایش شتاب و درنیجه افزایش سرعت باید‬
‫نيرو را افزایش داد‪.‬‬

‫قانون سوم نیوتن‪:‬‬
‫‪ ‬هر عملی را عکس العملی است هم اندازه و در جهت مخالف‪ .‬در هنگامی که فرد‬
‫برای انجام پرش عمودی پاهای خود را به زمين می فشارد (به زمين نيرو وارد می‬
‫کند) نيرویی از طرف زمين به فرد وارد می شود که به انجام پرش فرد کمک میکند‪.‬‬

‫تبدیل انرژی پتانسیل به انرژی جنبش ی‪:‬‬
‫‪ ‬فرد پرتاب کننده برای اجرای پرش عمودی زانوها را خم کرده و تنه را اندکی به جلو‬
‫متمایل می کند‪ .‬با این کار در واقع فرد همانند یک فنر جمع شده انرژی پتانسیل را‬
‫در بدن خود ذخيره کرده سپس با بازکردن زانوها و تنه و کشیدن دستها به باال‬
‫همانند فنری که باز می شود‪ ،‬این انرژی پتانسیل را به انرژی جنبش ی تبدیل میکند‬
‫و پرش عمودی را انجام می دهد‪.‬‬

‫‪ ‬قوانين مربوط به پرتابه‪:‬‬
‫‪ ‬زاویه پرتاب‪:‬‬
‫طبق تحقیقات انجام‬
‫شده بهترین زاویه‬
‫پرتاب برای شوت جفت‬
‫در بسکتبال در‬
‫دامنه ‪ 50‬تا ‪ 55‬درجه‬
‫می باشد که به ارتفاع‬
‫قد بازیکن بستگی دارد‪.‬‬

‫‪ ‬قوانين مربوط به‬
‫‪:‬‬
‫پرتابه‬
‫زاویهء پرتاب‪:‬‬
‫‪‬‬

‫طبق تحقیقات انجام شده بهترین زاویه تاب برای شوت جفت در‬
‫بسکتبال در دامنه ‪ 50‬تا ‪ 55‬درجه می باشد که به ارتفاع قد‬
‫بازیکن بستگی دارد‪.‬‬

‫‪ ‬سرعت پرتاب‪:‬‬
‫‪V sina = d / t‬‬

‫طبق فرمول با توجه به فاصله بازیکن از سبد تعیين‬
‫می شود‪.‬‬
‫*نکته مهم این است که سرعت مناسب باید همراه با‬
‫دقت باال انتخاب شود‪*.‬‬

‫نيروهای بازدارنده‪:‬‬

‫نيروی جاذبه زمين‪:‬‬

‫نيروی مقاومت هوا‪:‬‬

‫این نيرو با حرکت رو به باالی فرد در‬
‫هنگام پرش و با حرکت رو به باالی‬
‫توپ در هنگام پرتاب‬
‫مخالفت می کند‪.‬‬

‫این نيرو با حرکت رو به جلوی‬
‫توپ (حرکت افقی )‬
‫مخالفت می کند‪.‬‬

‫‪ ‬مرکز ثقل و تعادل‪:‬‬
‫َ‬
‫در مورد توپ نيروی وارد شده توسط دست بازیکن‪ ،‬تقریبا به پایين تر از مرکز ثقل وارد می شود‪،‬‬
‫که به دلیل دادن قوس به مسير حرکت توپ می باشد‪.‬‬
‫در مورد بازیکن فرد با باز کردن پاها به اندازه عرض شانه‪ ،‬سطح اتکای خود را افزایش داده و با‬
‫خم کردن زانوها مرکز ثقلش را پایين می آورد‪ .‬که هر دو کار باعث افزایش تعادل و در نتیجه‬
‫افزایش دقت پرتاب می شوند‪.‬‬

‫با آرزوی موفقیت برای شما‬


Slide 32

‫بسم اهلل الرحمن الرحیم‬

‫گرد آورنده ‪ :‬سرگروه تربیت بدنی آبیک‬
‫مصطفی قاسمیفرد‬

‫تاریخچه بسکتبال‬
‫‪‬‬

‫زادگاه بازی بسکتبال آمریکاست‪ .‬این بازی‬
‫در اوایل پاییز سال ‪ 1891‬میالدی توسط‬
‫شخص ی به نام جیمز نای اسمیت پایه‬
‫ریزی و ابداع شد‪ .‬اما‪ ،‬از قرن ها پیش در‬
‫میان ساکنان نقاط مختلف قاره آمریکا‪،‬‬
‫به ویژه آمریکای مرکزی و جنوبی انواعی از‬
‫بازی و مسابقه رایج بوده که کم و بیش‬
‫به بسکتبال شباهت داشته است‪.‬‬

‫سابقهء تاریخی‬
‫‪‬‬

‫در کشور آرژانتین‪ ،‬نوعی بازی سنتی و قدیمی در میان گله دار ها متداول‬
‫است که آن را (پاتو ‪ ) PATO‬می نامند‪ .‬در این بازی‪ ،‬دو تیم سوار بر اسب در میدانی وسیع به‬
‫تاخت و تاز می پردازند و هر تیم کوشش می کند‬
‫توپی را که شش حلقه (مانند دستگیره) بر بدنه آن هست‪ ،‬با پرتاب کردن و‬
‫پاس دادن به یاران خودی‪ ،‬به آن سوی میدان برساند و از حلقه و توری‬
‫سبدی که در انتهای میدان بر روی ستونی چوبی نصب شده‪ ،‬عبور دهد‪ .‬این‬
‫بازی تا حدی شبیه بسکتبال است‪ .‬اما شباهت بازی پوک تاپوک با ورزش‬
‫بسکتبال بیش از پیش است‪ .‬پوک تاپوک‪ ،‬در میان اقوام متمدن قارهء‬
‫آمریکای جنوبی و مرکزی رواج بسیار داشت‪ ،‬به ویژه اقوام مایا و تولتک (در‬
‫ناحیه مکزیک کنونی) این بازی را که با توپ و حلقه های ثابت در میدانی‬
‫وسیع انجام می شد‪ ،‬با عالقه و هیجان زیادی برگزار می کردند ‪.‬‬

‫‪BASKETBALL:‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫هر تيم از ‪ 12‬بازيكن تشكيل مي شود كه ‪ 5‬نفر‬
‫بازيكن اصلي و ‪ 7‬نفر ذخيره هستند‪ .‬تعداد‬
‫همراهان نيز ‪ 7‬نفر است‪ ،‬كه شامل‬
‫سرپرست‪ ،‬مربي‪ ،‬كمك مربي‪ ،‬پزشك‪،‬‬
‫ماساژور‪ ،‬مترجم و آمارگير است‪.‬‬
‫هدف هر دو تيم گذراندن توپ از حلقهء‬
‫حريف و نيز ممانعت از گل زدن تيم مقابل‬
‫است‪.‬‬
‫ابعاد زمين بسكتبال ‪ 28‬متر طول و ‪ 15‬متر‬
‫عرض مي باشد‪ ،‬عرض خطوط زمين ‪5‬‬
‫سانتيمتر است و به گونه اي رسم مي شود كه‬
‫كامال" قابل رو يت با شد‪.‬‬

:‫مهارتهاي پايه اي بسكتبال‬
(Body Balance) ‫تعادل يا توازن‬
(Ball Handing) ‫شيوهء نگهداري توپ‬
(Receiving and Passing) ‫پاس دادن و دريافت پاس‬
(Dribbling) ‫دريبل‬
(Shooting) ‫شوت‬
(Pivot) ‫چرخش‬
(Rebounding) ‫توپگيري از روي سبد يا ريباند‬
(Faking and Foot work) ‫فريب دادن وكار پا‬
(Chang of direction, Change of pace) ‫تغيير مسير و سرعت‬
(Screening) ‫سد كردن‬













‫شوت‪:‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬

‫در بسکتبال پرتاب توپ در حالتی که دست باالی‬
‫آرنج قرار گيرد‪ ،‬شوت نامیده می شود‪.‬‬
‫در زمان آموزش شوت‪ ،‬به ورزشکار توصیه می شود که به منظور اجرای‬
‫مطلوب مهارت‪ ،‬به ‪ 4‬ویژگی زیر توجه کامل داشته باشد‪:‬‬
‫تعادل‬
‫نگاه به هدف‬
‫قرارگيری آرنج دقیقا" زیر توپ‬
‫قرار گرفتن روبروی هدف و توجه کردن به ادامه حرکت‬

‫شوت جفت‪:‬‬

‫‪‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫امروزه شوت جفت رايجترين شوت در بسكتبال است‪.‬‬
‫وجه تمایز آن با سایر شوتها‪ ،‬جدا شدن از زمين و رها‬
‫کردن توپ درست قبل از رسیدن شوت کننده به اوج‬
‫پرش می باشد‪ .‬شوت جفت در پاسخ به نیاز برای کاهش‬
‫فاصله تا سبد توسعه یافته است‪.‬‬

‫شوت جفت دارای اهمیت است‪ ،‬به خاطر‪:‬‬

‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬
‫‪.5‬‬
‫‪.6‬‬

‫درگيری کمتر با بازیکنان حریف‬
‫مشکل بودن دفاع کردن از شوت جفت‬
‫سریع بودن‬
‫صرف انرژی کمتر‬
‫امکان کسب امتیاز از فواصل مختلف‬
‫غير قابل پیش بینی بودن زمان و جهت پریدن‬

‫‪ ‬آمار ثبت شده از مسابقات مختلف‪ ،‬نيز هر چه‬
‫بیشتر بر اهمیت این شوت تاکید می کنند‪:‬‬
‫‪ ALLSEN ‬در سال ‪ 1967‬دریافت که ‪ %67‬از نمونه ‪ 3180‬تالش گل ثبت‬
‫شده توسط ‪ ،NBA‬شوتهای جفت ‪ 2‬و ‪ 3‬امتیازی بوده است‪.‬‬
‫‪ ‬بر طبق آمار بازیهای بسکتبال جهان در سال ‪ ،1985‬درصد شوتهای جفت ‪3‬‬
‫امتیازی در دو گروه زنان و مردان بسیار باال بود؛ به گونه ای که در گروه‬
‫مردان درصد شوتهای جفت ‪ %47‬و در گروه زنان ‪ %34‬بود‪.‬‬
‫‪ ‬آمار مسابقات بسکتبال غرب آسیا نيز نشان می دهد که تیمهای برتر‪،‬‬
‫درصد شوتهای جفت ‪ 3‬امتیازی موفق بیشتری داشته اند‪.‬‬

‫نحوهء اجرا‪:‬‬

‫‪‬‬

‫پرش عمودی توپ را با‬
‫برای اجرای این مهارت ورزشکار باید‪ ،‬همزمان با یک ً‬
‫قوس ی بلند به طرف سبد پرتاب کند‪ .‬بدلیل فاصله نسبتا زیاد بازیکن از سبد‬
‫(پشت منطقه ‪ 3‬امتیازی) رساندن توپ به سبد تنها با استفاده از نيروی دستها‬
‫کار سختی است‪ .‬به همين دلیل بازیکن با خم کردن زانوها و سپس انجام یک‬
‫پرش عمودی نيرو را از پاها به دست پرتاب منتقل می کند‪ .‬و باعث می شود که‬
‫فرد بتواند توپ را به مسافت دورتری پرتاب کند‪.‬‬

‫‪ ‬نیازی نیست که بازیکن پرش بسیار بلندی انجام دهد زیرا‬
‫عالوه بر وارد کردن نيروی کافی به توپ‪ ،‬پرتاب توپ باید با‬
‫دقت باالیی همراه باشد تا به کسب امتیاز منجر شود‪ .‬پرش‬
‫اضافی بازیکن با کاهش دقت پرتاب او همراه می شود‪.‬‬

‫‪‬‬

‫بازیکن باید توپ را با قوس ی مناسب ( زاویه پرتاب مناسب ) به سمت سبد‬
‫پرتاب کند‪ .‬برای این منظورفرد توپ را از بين شانه ها و گوشها تا اندازه ای‬
‫باال می آورد که بتواند هدف (سبد) را از زیرآن مشاهده کند‪ .‬بهتر است که‬
‫دست پرتاب بازیکن نيرو را به زیر مرکز ثقل توپ وارد کند‪ ،‬تا توپ همراه با‬
‫یک چرخش زیرین )‪ (under spine‬به طرف سبد پرتاب شود‪ .‬آخرین‬
‫نقطه ای از دست بازیکن که با توپ تماس پیدا میکند‪ ،‬نوک انگشت میانه‬
‫دست پرتاب می باشد‪.‬‬

‫مراحل اجرای حرکت ‪:‬‬
‫‪ .1‬مرحلهء آمادگی‬
‫‪ .2‬مرحلهء پرتاب‬
‫‪ .3‬مرحلهء پس از پرتاب‬
‫)‪(3‬‬

‫)‪(2‬‬

‫)‪(1‬‬



Preparatory phase

‫چگونگی وضعیت مفاصل و‬
‫اندامها ‪:‬‬

‫‪ ‬فاصله پاها به اندازه عرض شانه و همراه با‬
‫اندکی اورشن مچ پا‬
‫‪ ‬به ميزان کمی دورس ي فلكشن مچ پا‬
‫‪ ‬فلکشن زانو (با انقباض اکسنتریک عضالت‬
‫بازکننده زانو)‬
‫‪ ‬فلکشن ران (با انقباض اکسنتریک عضالت‬
‫بازکننده ران)‬
‫‪ ‬به ميزان کمی فلکشن تنه‬

‫‪ ‬فلکشن آرنج ( در هردو دست)‬
‫‪ ‬فلکشن بازو ( در هردو دست)‬
‫‪ ‬پرونیشن ساعد (در دست پرتاب کننده)‬
‫‪ ‬حالت خنثی در ساعد دست راهنما (با انقباض استاتیک عضالت ساعد)‬
‫‪ ‬هایپراکستنشن مچ (در دست پرتاب کننده)‬
‫‪ ‬حالت خنثی در مچ دست راهنما (با انقباض استاتیک عضالت مچ دست)‬
‫‪ ‬آبداکشن انگشتان‬
‫‪ ‬اکستنشن شست‬
‫‪ ‬فلکشن انگشتان (با انقباض استاتیک عضالت انگشتان)‬

‫عضالت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫فلکشن زانو‬

‫چهارسررانی‬

‫‪--------‬‬

‫همسترینگ‬

‫پهن خارجی و پهن میانی‬
‫نیروهای داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫‪----------‬‬

‫فلکشن ران‬

‫راست قدامی‪ -‬خیاطه‪-‬‬
‫کشنده پهن نیام‪ -‬شانه ای‬

‫نزدیک کننده دراز و‬
‫کوتاه‪ -‬راست داخلی‬

‫همسترینگ‬

‫کشنده پهن نیام و شانه ای‬
‫دور شدن و نزدیک شدن ران را‬
‫خنثی میکنند‬

‫عضالت شکمی و‬
‫بازکننده های ستون‬
‫فقرات برای ثابت کردن‬
‫لگن‬

‫فلکشن بازو‬

‫بخش قدامی دلتوئید‪-‬بخش‬
‫ترقوه ای سینه ای بزرگ‬

‫غرابی بازویی‬

‫فلکشن آرنج‬

‫دوسر بازویی‪ -‬بازویی قدامی‪-‬‬
‫بازویی زنداعالیی‬

‫‪--------‬‬

‫پرونیشن‬
‫ساعد‬

‫مربع درون گرداننده‪-‬‬
‫درون گرداننده مدور‬

‫بازویی‪-‬زنداعالیی‬

‫سوپینیتورها‬

‫اکستنشن‬
‫مچ‬

‫باز کننده مچ دستی بلند و‬
‫کوتاه‬

‫بازکننده مشترک‬
‫انگشتان و بازکننده‬
‫درازشست‬

‫خم کننده های مچ‬

‫وضعیت‬

‫پشتی بزرگ‬
‫گرد بزرگ‬
‫سه سر بازویی‬
‫سه گوش آرنجی‬

‫تحت خاری و گردکوچک‬
‫چرخش داخلی دالی قدامی و‬
‫سینه ای بزرگ را خنثی میکنند‬

‫ذوزنقه و تحت‬
‫ترقوه ای‬

‫پرونیتورها حرکت‬
‫سوپینیشن دوسر را خنثی‬
‫میکنند‬

‫‪---------‬‬

‫سه سرو سه گوش آرنجی تمایل‬
‫به خم کردن درون گرداننده‬
‫مدور را خنثی می کنند‬

‫‪----------‬‬

‫‪------‬‬

‫‪----------‬‬

Throw

phase

‫‪ ‬چگونگی وضعیت مفاصل و اندامها ‪:‬‬
‫‪ ‬حرکات دست پرتاب ‪:‬‬
‫‪ .1‬فلکشن بازو‬
‫‪ .2‬هایپرفلکشن مچ دست‬
‫‪ .3‬اکستنشن آرنج‬
‫‪ .4‬اکستنشن مچ و پرونیشن ساعد‬
‫(حفظ حالت)‬

‫‪ ‬حرکات دست راهنما‪:‬‬
‫‪ .1‬اکستنشن آرنج‬
‫‪ .2‬فلکشن بازو‬

‫‪ ‬حرکات پا‪:‬‬

‫‪ .1‬پلنتارفلکشن مچ پا‬
‫‪ .2‬اکستنشن زانو‬
‫‪ .3‬اکستنشن ران‬
‫‪ .4‬فلکشن انگشتان پا‬

‫عضالت درگير در مرحله پرتاب (اندام فوقانی)‬
‫عضالت‬
‫وضعیت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫بخش قدامی دلتوئید‪-‬‬
‫بخش ترقوه ای سینه‬
‫ای بزرگ‬

‫غرابی بازویی‬

‫پشتی بزرگ‬

‫تحت خاری و گرد کوچک‬
‫چرخش داخلی دالی‬
‫قدامی و سینه ای بزرگ‬
‫را خنثی میکنند‬

‫اکستنشن آرنج‬

‫سه سر بازویی‬

‫سه گوش آرنجی‬

‫دوسر‪ -‬بازویی قدامی‪-‬‬
‫بازویی زند اعالیی‬

‫‪----------‬‬

‫سینه ای بزرگ (بخش‬
‫جناغی) و پشتی بزرگ‬
‫چرخش داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫فلکشن مچ‬

‫زنداسفلی قدامی‪-‬‬
‫زنداعالیی قدامی‪-‬‬

‫تاکننده درازشست‪-‬‬
‫دورکننده درازشست‬
‫تاکننده عمقی و سطحی‬
‫انگشتان‬

‫بازکننده های مچ‬
‫دست‬

‫بازکننده های مچ دست از‬
‫خم شدن انگشتان‬
‫جلوگیری میکنند‬

‫‪--------‬‬

‫سینه ای کوچک‪-‬‬
‫تحت ترقوه ای‪-‬‬
‫ذوزنقه ‪4‬‬

‫دندانه ای بزرگ عمل‬
‫نزدیک کننده گی متوازی‬
‫االضالع و ذوزنقه را خنثی‬
‫میکند‬

‫فلکشن بازو‬

‫کشش باالیی‬
‫کتف‬
‫چرخش باالیی‬
‫کتف‬

‫کف دستی طویل‬

‫گوشه ای‪ -‬ذوزنقه‬
‫(‪1‬و‪-)2‬متوازی‬
‫االضالع‬
‫ذوزنقه (‪2‬و‪-)4‬‬
‫دندانه ای قدامی‬

‫جناغی‪-‬چنبری‬

‫پستانی‬
‫‪----------‬‬

‫متوازی االضالع‪-‬‬
‫سینه ای کوچک‬

‫‪----------‬‬

‫ذوزنقه و تحت‬
‫ترقوه ای‬

‫‪----------‬‬

‫‪----------‬‬

‫عضالت درگير در مرحله پرتاب (اندام تحتانی)‬
‫عضالت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫وضعیت‬
‫اکستنشن زانو‬

‫چهارسررانی‬

‫همسترینگ‪-‬‬

‫اکستنشن ران‬

‫سرینی بزرگ‬

‫پالنتارفلکشن‬
‫مچ پا‬

‫دوقلو –نعلی‪-‬‬
‫نازک نئ بلند‬

‫فلکشن‬
‫انگشتان‬

‫تاکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬‬
‫تاکننده بلند شست‬

‫‪---------‬‬

‫همسترینگ‬

‫پهن خارجی وپهن میانی‬
‫نیروهای داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫عضالت شکمی ثابت‬
‫کننده لگن در برابر‬
‫کشش عضله راست‬
‫رانی میباشند‬

‫‪-----------‬‬

‫چهارسررانی‬

‫‪------------‬‬

‫عضالت شکمی و‬
‫بازکننده های‬
‫ستون فقرات برای‬
‫ثابت کردن لگن‬

‫ساقی خلفی‪-‬نازک نئ‬
‫کوتاه‪-‬تاکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬تاکننده‬
‫بلند انگشت شست‬

‫ساقی قدامی‪-‬‬
‫نازک نئ طرف‬
‫بازکننده بلند‬
‫انگشتان‬

‫نازک نئ بلند و کوتاه از‬
‫یک طرف و ساقی خلفی از‬
‫طرف دیگر کشش یکدیگر‬
‫را درتمایل پا به سمت‬
‫خارج و داخل خنثی‬
‫میکنند‬

‫‪---------‬‬

‫بین استخوانی کف‬
‫پائی‬

‫بازکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬‬
‫بازکننده بلند‬
‫شست‬

‫‪-----------‬‬

‫‪----------‬‬

Recovery

phase

‫‪ ‬اين مرحله از زماني شروع مي شود كه شوت كننده‬
‫پس از پرش عمودي و پرتاب توپ به طرف زمين‬
‫سقوط مي كند‪ .‬درآخرين لحظهء پرتاب (فلكشن‬
‫مچ دست پرتاب كننده) دست راهنما از توپ جدا‬
‫شده و با اكستنشن بازو به طرف پايين حركت مي‬
‫كند‪ .‬پس از رها شدن توپ‪ ،‬دست پرتاب كننده با‬
‫برگشت از حالت فلكشن مچ‪ ،‬همراه با اكستنشن‬
‫بازو به پايين مي افتد‪.‬‬
‫‪ ‬براي كاهش فشار ناش ي از سقوط در لحظهء‬
‫رسيدن به زمين فرد زانوها را خم مي كند و به‬
‫وضعيت تعادلي اوليه بر مي گردد‪.‬‬

‫تجزیهء و تحلیل بیومکانیکی شوت جفت‬

‫اهمیت علم بیومکانیک‬
‫‪ ‬امروز هیچ کس حتی کسانی که فقط ورزش را بخاطر ورزش نه بخاطراهداف‬
‫قهرمانی در رقابتهای رسمی انجام می دهند‪ .‬نمی توانند منکر‬
‫‪ ‬ارزش روش های علمی در باال بردن سطح تکنیک‪ ،‬تاکتیک و بطورکلی کیفیت تیم ها‬
‫در هر نوع ورزش ی باشند‪.‬‬
‫‪ ‬در بسکتبال‪ ،‬اجرای صحیح مهارت ها وابسته به رعایت اصول و‬
‫قوانين علمی متکی بر اصول مکانیکی و بیو مکانیکی است‪.‬‬
‫‪ ‬دقت و سرعت نيز از عواملی هستند که در این رشته نقش مهمی ایفاء می کنند‪.‬‬

‫‪ ‬علم بیومکانیک علمی است که نیروهای داخلی و خارجی‬
‫اثر گذار بر بدن انسان را مورد مطالعه قرار داده و اثرات‬
‫حاصل را بررس ی می کند‪.‬‬
‫‪‬‬

‫علم مذکور در دو حوزهء کینماتیک وکینتیکقابل مطالعه است‪:‬‬

‫_در کینماتیک‬
‫حرکت جسم بدون در نظر گرفتن علت بوجود آورنده (به طور مشخص تر‬
‫پارامترهای فضایی و زمانی)‬
‫_در کینتیک‬
‫علت بوجود آورنده حرکت (عمدتا" عامل نيرو) را مورد مطالعه قرار می‬
‫دهد‪.‬‬

‫‪‬‬

‫در تحلیل بیومکانیکی با شناسایی عناصر اصلی در اجرای مهارت‬
‫به کشف راهبردهای مفید با هدف تاثير پذیر نمودن اجرا تاکید‬
‫می شود‪ .‬همچنين به منظور دستیابی به مدارج باالی کیفیت در‬
‫اجرای صحیح و یا اصالح اجرای حرکت‪ ،‬توجه به فاکتورهای‬
‫کینماتیکی و کینتیکی در کنار اجرای صحیح و مناسب مهارت‬
‫ورزش ی برای مربیان نقش مهم و حیاتی پیدا نموده است‪ ،‬با بهره‬
‫گيری از نتایج بررس ی های بیومکانیکی مربیان می توانند با هدایت‬
‫و پرورش ورزشکاران نخبه و قهرمان به موفقیت های چشمگيری‬
‫نائل شوند‪.‬‬

‫قانون اول نیوتن‪:‬‬

‫‪ ‬اگر به جسمی نيرویی وارد نشود و یا برایند نيروهای وارد‬
‫به جسم برابر صفر شوند‪ .‬جسم در حال سکون باقی‬
‫می ماند و یا تمایل به حفظ حالت اولیه خود دارد‪.‬‬
‫‪ ‬بنابراین تا هنگامیکه نيرویی از طرف عضالت فرد‬
‫پرتاب کننده به توپ وارد نشود‪ ،‬توپ در حالت سکون باقی خواهد ماند‪ .‬از طرف دیگر پس از‬
‫اعمال نيرو توسط بازیکن و پرتاب توپ اگر نيروهای بازدارنده (جاذبه ‪ ،‬مقاومت هوا و ‪)...‬‬
‫وارد عمل نشوند‪ ،‬توپ تمایل دارد که به حرکت رو به باالی خود ادامه دهد‪.‬‬

‫قانون دوم نیوتن‪:‬‬

‫‪a = F/m‬‬

‫‪ ‬شتابی که توپ پس از جدا شدن از دست بازیکن به خود می گيرد‪ ،‬با نيرویی که فرد وارد می‬
‫کند نسبت مستقیم و با جرم توپ نسبت عکس دارد‪.‬‬
‫‪ ‬بنابراین به دلیل ثابت بودن جرم توپ‪ ،‬برای افزایش شتاب و درنیجه افزایش سرعت باید‬
‫نيرو را افزایش داد‪.‬‬

‫قانون سوم نیوتن‪:‬‬
‫‪ ‬هر عملی را عکس العملی است هم اندازه و در جهت مخالف‪ .‬در هنگامی که فرد‬
‫برای انجام پرش عمودی پاهای خود را به زمين می فشارد (به زمين نيرو وارد می‬
‫کند) نيرویی از طرف زمين به فرد وارد می شود که به انجام پرش فرد کمک میکند‪.‬‬

‫تبدیل انرژی پتانسیل به انرژی جنبش ی‪:‬‬
‫‪ ‬فرد پرتاب کننده برای اجرای پرش عمودی زانوها را خم کرده و تنه را اندکی به جلو‬
‫متمایل می کند‪ .‬با این کار در واقع فرد همانند یک فنر جمع شده انرژی پتانسیل را‬
‫در بدن خود ذخيره کرده سپس با بازکردن زانوها و تنه و کشیدن دستها به باال‬
‫همانند فنری که باز می شود‪ ،‬این انرژی پتانسیل را به انرژی جنبش ی تبدیل میکند‬
‫و پرش عمودی را انجام می دهد‪.‬‬

‫‪ ‬قوانين مربوط به پرتابه‪:‬‬
‫‪ ‬زاویه پرتاب‪:‬‬
‫طبق تحقیقات انجام‬
‫شده بهترین زاویه‬
‫پرتاب برای شوت جفت‬
‫در بسکتبال در‬
‫دامنه ‪ 50‬تا ‪ 55‬درجه‬
‫می باشد که به ارتفاع‬
‫قد بازیکن بستگی دارد‪.‬‬

‫‪ ‬قوانين مربوط به‬
‫‪:‬‬
‫پرتابه‬
‫زاویهء پرتاب‪:‬‬
‫‪‬‬

‫طبق تحقیقات انجام شده بهترین زاویه تاب برای شوت جفت در‬
‫بسکتبال در دامنه ‪ 50‬تا ‪ 55‬درجه می باشد که به ارتفاع قد‬
‫بازیکن بستگی دارد‪.‬‬

‫‪ ‬سرعت پرتاب‪:‬‬
‫‪V sina = d / t‬‬

‫طبق فرمول با توجه به فاصله بازیکن از سبد تعیين‬
‫می شود‪.‬‬
‫*نکته مهم این است که سرعت مناسب باید همراه با‬
‫دقت باال انتخاب شود‪*.‬‬

‫نيروهای بازدارنده‪:‬‬

‫نيروی جاذبه زمين‪:‬‬

‫نيروی مقاومت هوا‪:‬‬

‫این نيرو با حرکت رو به باالی فرد در‬
‫هنگام پرش و با حرکت رو به باالی‬
‫توپ در هنگام پرتاب‬
‫مخالفت می کند‪.‬‬

‫این نيرو با حرکت رو به جلوی‬
‫توپ (حرکت افقی )‬
‫مخالفت می کند‪.‬‬

‫‪ ‬مرکز ثقل و تعادل‪:‬‬
‫َ‬
‫در مورد توپ نيروی وارد شده توسط دست بازیکن‪ ،‬تقریبا به پایين تر از مرکز ثقل وارد می شود‪،‬‬
‫که به دلیل دادن قوس به مسير حرکت توپ می باشد‪.‬‬
‫در مورد بازیکن فرد با باز کردن پاها به اندازه عرض شانه‪ ،‬سطح اتکای خود را افزایش داده و با‬
‫خم کردن زانوها مرکز ثقلش را پایين می آورد‪ .‬که هر دو کار باعث افزایش تعادل و در نتیجه‬
‫افزایش دقت پرتاب می شوند‪.‬‬

‫با آرزوی موفقیت برای شما‬


Slide 33

‫بسم اهلل الرحمن الرحیم‬

‫گرد آورنده ‪ :‬سرگروه تربیت بدنی آبیک‬
‫مصطفی قاسمیفرد‬

‫تاریخچه بسکتبال‬
‫‪‬‬

‫زادگاه بازی بسکتبال آمریکاست‪ .‬این بازی‬
‫در اوایل پاییز سال ‪ 1891‬میالدی توسط‬
‫شخص ی به نام جیمز نای اسمیت پایه‬
‫ریزی و ابداع شد‪ .‬اما‪ ،‬از قرن ها پیش در‬
‫میان ساکنان نقاط مختلف قاره آمریکا‪،‬‬
‫به ویژه آمریکای مرکزی و جنوبی انواعی از‬
‫بازی و مسابقه رایج بوده که کم و بیش‬
‫به بسکتبال شباهت داشته است‪.‬‬

‫سابقهء تاریخی‬
‫‪‬‬

‫در کشور آرژانتین‪ ،‬نوعی بازی سنتی و قدیمی در میان گله دار ها متداول‬
‫است که آن را (پاتو ‪ ) PATO‬می نامند‪ .‬در این بازی‪ ،‬دو تیم سوار بر اسب در میدانی وسیع به‬
‫تاخت و تاز می پردازند و هر تیم کوشش می کند‬
‫توپی را که شش حلقه (مانند دستگیره) بر بدنه آن هست‪ ،‬با پرتاب کردن و‬
‫پاس دادن به یاران خودی‪ ،‬به آن سوی میدان برساند و از حلقه و توری‬
‫سبدی که در انتهای میدان بر روی ستونی چوبی نصب شده‪ ،‬عبور دهد‪ .‬این‬
‫بازی تا حدی شبیه بسکتبال است‪ .‬اما شباهت بازی پوک تاپوک با ورزش‬
‫بسکتبال بیش از پیش است‪ .‬پوک تاپوک‪ ،‬در میان اقوام متمدن قارهء‬
‫آمریکای جنوبی و مرکزی رواج بسیار داشت‪ ،‬به ویژه اقوام مایا و تولتک (در‬
‫ناحیه مکزیک کنونی) این بازی را که با توپ و حلقه های ثابت در میدانی‬
‫وسیع انجام می شد‪ ،‬با عالقه و هیجان زیادی برگزار می کردند ‪.‬‬

‫‪BASKETBALL:‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫هر تيم از ‪ 12‬بازيكن تشكيل مي شود كه ‪ 5‬نفر‬
‫بازيكن اصلي و ‪ 7‬نفر ذخيره هستند‪ .‬تعداد‬
‫همراهان نيز ‪ 7‬نفر است‪ ،‬كه شامل‬
‫سرپرست‪ ،‬مربي‪ ،‬كمك مربي‪ ،‬پزشك‪،‬‬
‫ماساژور‪ ،‬مترجم و آمارگير است‪.‬‬
‫هدف هر دو تيم گذراندن توپ از حلقهء‬
‫حريف و نيز ممانعت از گل زدن تيم مقابل‬
‫است‪.‬‬
‫ابعاد زمين بسكتبال ‪ 28‬متر طول و ‪ 15‬متر‬
‫عرض مي باشد‪ ،‬عرض خطوط زمين ‪5‬‬
‫سانتيمتر است و به گونه اي رسم مي شود كه‬
‫كامال" قابل رو يت با شد‪.‬‬

:‫مهارتهاي پايه اي بسكتبال‬
(Body Balance) ‫تعادل يا توازن‬
(Ball Handing) ‫شيوهء نگهداري توپ‬
(Receiving and Passing) ‫پاس دادن و دريافت پاس‬
(Dribbling) ‫دريبل‬
(Shooting) ‫شوت‬
(Pivot) ‫چرخش‬
(Rebounding) ‫توپگيري از روي سبد يا ريباند‬
(Faking and Foot work) ‫فريب دادن وكار پا‬
(Chang of direction, Change of pace) ‫تغيير مسير و سرعت‬
(Screening) ‫سد كردن‬













‫شوت‪:‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬

‫در بسکتبال پرتاب توپ در حالتی که دست باالی‬
‫آرنج قرار گيرد‪ ،‬شوت نامیده می شود‪.‬‬
‫در زمان آموزش شوت‪ ،‬به ورزشکار توصیه می شود که به منظور اجرای‬
‫مطلوب مهارت‪ ،‬به ‪ 4‬ویژگی زیر توجه کامل داشته باشد‪:‬‬
‫تعادل‬
‫نگاه به هدف‬
‫قرارگيری آرنج دقیقا" زیر توپ‬
‫قرار گرفتن روبروی هدف و توجه کردن به ادامه حرکت‬

‫شوت جفت‪:‬‬

‫‪‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫امروزه شوت جفت رايجترين شوت در بسكتبال است‪.‬‬
‫وجه تمایز آن با سایر شوتها‪ ،‬جدا شدن از زمين و رها‬
‫کردن توپ درست قبل از رسیدن شوت کننده به اوج‬
‫پرش می باشد‪ .‬شوت جفت در پاسخ به نیاز برای کاهش‬
‫فاصله تا سبد توسعه یافته است‪.‬‬

‫شوت جفت دارای اهمیت است‪ ،‬به خاطر‪:‬‬

‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬
‫‪.5‬‬
‫‪.6‬‬

‫درگيری کمتر با بازیکنان حریف‬
‫مشکل بودن دفاع کردن از شوت جفت‬
‫سریع بودن‬
‫صرف انرژی کمتر‬
‫امکان کسب امتیاز از فواصل مختلف‬
‫غير قابل پیش بینی بودن زمان و جهت پریدن‬

‫‪ ‬آمار ثبت شده از مسابقات مختلف‪ ،‬نيز هر چه‬
‫بیشتر بر اهمیت این شوت تاکید می کنند‪:‬‬
‫‪ ALLSEN ‬در سال ‪ 1967‬دریافت که ‪ %67‬از نمونه ‪ 3180‬تالش گل ثبت‬
‫شده توسط ‪ ،NBA‬شوتهای جفت ‪ 2‬و ‪ 3‬امتیازی بوده است‪.‬‬
‫‪ ‬بر طبق آمار بازیهای بسکتبال جهان در سال ‪ ،1985‬درصد شوتهای جفت ‪3‬‬
‫امتیازی در دو گروه زنان و مردان بسیار باال بود؛ به گونه ای که در گروه‬
‫مردان درصد شوتهای جفت ‪ %47‬و در گروه زنان ‪ %34‬بود‪.‬‬
‫‪ ‬آمار مسابقات بسکتبال غرب آسیا نيز نشان می دهد که تیمهای برتر‪،‬‬
‫درصد شوتهای جفت ‪ 3‬امتیازی موفق بیشتری داشته اند‪.‬‬

‫نحوهء اجرا‪:‬‬

‫‪‬‬

‫پرش عمودی توپ را با‬
‫برای اجرای این مهارت ورزشکار باید‪ ،‬همزمان با یک ً‬
‫قوس ی بلند به طرف سبد پرتاب کند‪ .‬بدلیل فاصله نسبتا زیاد بازیکن از سبد‬
‫(پشت منطقه ‪ 3‬امتیازی) رساندن توپ به سبد تنها با استفاده از نيروی دستها‬
‫کار سختی است‪ .‬به همين دلیل بازیکن با خم کردن زانوها و سپس انجام یک‬
‫پرش عمودی نيرو را از پاها به دست پرتاب منتقل می کند‪ .‬و باعث می شود که‬
‫فرد بتواند توپ را به مسافت دورتری پرتاب کند‪.‬‬

‫‪ ‬نیازی نیست که بازیکن پرش بسیار بلندی انجام دهد زیرا‬
‫عالوه بر وارد کردن نيروی کافی به توپ‪ ،‬پرتاب توپ باید با‬
‫دقت باالیی همراه باشد تا به کسب امتیاز منجر شود‪ .‬پرش‬
‫اضافی بازیکن با کاهش دقت پرتاب او همراه می شود‪.‬‬

‫‪‬‬

‫بازیکن باید توپ را با قوس ی مناسب ( زاویه پرتاب مناسب ) به سمت سبد‬
‫پرتاب کند‪ .‬برای این منظورفرد توپ را از بين شانه ها و گوشها تا اندازه ای‬
‫باال می آورد که بتواند هدف (سبد) را از زیرآن مشاهده کند‪ .‬بهتر است که‬
‫دست پرتاب بازیکن نيرو را به زیر مرکز ثقل توپ وارد کند‪ ،‬تا توپ همراه با‬
‫یک چرخش زیرین )‪ (under spine‬به طرف سبد پرتاب شود‪ .‬آخرین‬
‫نقطه ای از دست بازیکن که با توپ تماس پیدا میکند‪ ،‬نوک انگشت میانه‬
‫دست پرتاب می باشد‪.‬‬

‫مراحل اجرای حرکت ‪:‬‬
‫‪ .1‬مرحلهء آمادگی‬
‫‪ .2‬مرحلهء پرتاب‬
‫‪ .3‬مرحلهء پس از پرتاب‬
‫)‪(3‬‬

‫)‪(2‬‬

‫)‪(1‬‬



Preparatory phase

‫چگونگی وضعیت مفاصل و‬
‫اندامها ‪:‬‬

‫‪ ‬فاصله پاها به اندازه عرض شانه و همراه با‬
‫اندکی اورشن مچ پا‬
‫‪ ‬به ميزان کمی دورس ي فلكشن مچ پا‬
‫‪ ‬فلکشن زانو (با انقباض اکسنتریک عضالت‬
‫بازکننده زانو)‬
‫‪ ‬فلکشن ران (با انقباض اکسنتریک عضالت‬
‫بازکننده ران)‬
‫‪ ‬به ميزان کمی فلکشن تنه‬

‫‪ ‬فلکشن آرنج ( در هردو دست)‬
‫‪ ‬فلکشن بازو ( در هردو دست)‬
‫‪ ‬پرونیشن ساعد (در دست پرتاب کننده)‬
‫‪ ‬حالت خنثی در ساعد دست راهنما (با انقباض استاتیک عضالت ساعد)‬
‫‪ ‬هایپراکستنشن مچ (در دست پرتاب کننده)‬
‫‪ ‬حالت خنثی در مچ دست راهنما (با انقباض استاتیک عضالت مچ دست)‬
‫‪ ‬آبداکشن انگشتان‬
‫‪ ‬اکستنشن شست‬
‫‪ ‬فلکشن انگشتان (با انقباض استاتیک عضالت انگشتان)‬

‫عضالت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫فلکشن زانو‬

‫چهارسررانی‬

‫‪--------‬‬

‫همسترینگ‬

‫پهن خارجی و پهن میانی‬
‫نیروهای داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫‪----------‬‬

‫فلکشن ران‬

‫راست قدامی‪ -‬خیاطه‪-‬‬
‫کشنده پهن نیام‪ -‬شانه ای‬

‫نزدیک کننده دراز و‬
‫کوتاه‪ -‬راست داخلی‬

‫همسترینگ‬

‫کشنده پهن نیام و شانه ای‬
‫دور شدن و نزدیک شدن ران را‬
‫خنثی میکنند‬

‫عضالت شکمی و‬
‫بازکننده های ستون‬
‫فقرات برای ثابت کردن‬
‫لگن‬

‫فلکشن بازو‬

‫بخش قدامی دلتوئید‪-‬بخش‬
‫ترقوه ای سینه ای بزرگ‬

‫غرابی بازویی‬

‫فلکشن آرنج‬

‫دوسر بازویی‪ -‬بازویی قدامی‪-‬‬
‫بازویی زنداعالیی‬

‫‪--------‬‬

‫پرونیشن‬
‫ساعد‬

‫مربع درون گرداننده‪-‬‬
‫درون گرداننده مدور‬

‫بازویی‪-‬زنداعالیی‬

‫سوپینیتورها‬

‫اکستنشن‬
‫مچ‬

‫باز کننده مچ دستی بلند و‬
‫کوتاه‬

‫بازکننده مشترک‬
‫انگشتان و بازکننده‬
‫درازشست‬

‫خم کننده های مچ‬

‫وضعیت‬

‫پشتی بزرگ‬
‫گرد بزرگ‬
‫سه سر بازویی‬
‫سه گوش آرنجی‬

‫تحت خاری و گردکوچک‬
‫چرخش داخلی دالی قدامی و‬
‫سینه ای بزرگ را خنثی میکنند‬

‫ذوزنقه و تحت‬
‫ترقوه ای‬

‫پرونیتورها حرکت‬
‫سوپینیشن دوسر را خنثی‬
‫میکنند‬

‫‪---------‬‬

‫سه سرو سه گوش آرنجی تمایل‬
‫به خم کردن درون گرداننده‬
‫مدور را خنثی می کنند‬

‫‪----------‬‬

‫‪------‬‬

‫‪----------‬‬

Throw

phase

‫‪ ‬چگونگی وضعیت مفاصل و اندامها ‪:‬‬
‫‪ ‬حرکات دست پرتاب ‪:‬‬
‫‪ .1‬فلکشن بازو‬
‫‪ .2‬هایپرفلکشن مچ دست‬
‫‪ .3‬اکستنشن آرنج‬
‫‪ .4‬اکستنشن مچ و پرونیشن ساعد‬
‫(حفظ حالت)‬

‫‪ ‬حرکات دست راهنما‪:‬‬
‫‪ .1‬اکستنشن آرنج‬
‫‪ .2‬فلکشن بازو‬

‫‪ ‬حرکات پا‪:‬‬

‫‪ .1‬پلنتارفلکشن مچ پا‬
‫‪ .2‬اکستنشن زانو‬
‫‪ .3‬اکستنشن ران‬
‫‪ .4‬فلکشن انگشتان پا‬

‫عضالت درگير در مرحله پرتاب (اندام فوقانی)‬
‫عضالت‬
‫وضعیت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫بخش قدامی دلتوئید‪-‬‬
‫بخش ترقوه ای سینه‬
‫ای بزرگ‬

‫غرابی بازویی‬

‫پشتی بزرگ‬

‫تحت خاری و گرد کوچک‬
‫چرخش داخلی دالی‬
‫قدامی و سینه ای بزرگ‬
‫را خنثی میکنند‬

‫اکستنشن آرنج‬

‫سه سر بازویی‬

‫سه گوش آرنجی‬

‫دوسر‪ -‬بازویی قدامی‪-‬‬
‫بازویی زند اعالیی‬

‫‪----------‬‬

‫سینه ای بزرگ (بخش‬
‫جناغی) و پشتی بزرگ‬
‫چرخش داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫فلکشن مچ‬

‫زنداسفلی قدامی‪-‬‬
‫زنداعالیی قدامی‪-‬‬

‫تاکننده درازشست‪-‬‬
‫دورکننده درازشست‬
‫تاکننده عمقی و سطحی‬
‫انگشتان‬

‫بازکننده های مچ‬
‫دست‬

‫بازکننده های مچ دست از‬
‫خم شدن انگشتان‬
‫جلوگیری میکنند‬

‫‪--------‬‬

‫سینه ای کوچک‪-‬‬
‫تحت ترقوه ای‪-‬‬
‫ذوزنقه ‪4‬‬

‫دندانه ای بزرگ عمل‬
‫نزدیک کننده گی متوازی‬
‫االضالع و ذوزنقه را خنثی‬
‫میکند‬

‫فلکشن بازو‬

‫کشش باالیی‬
‫کتف‬
‫چرخش باالیی‬
‫کتف‬

‫کف دستی طویل‬

‫گوشه ای‪ -‬ذوزنقه‬
‫(‪1‬و‪-)2‬متوازی‬
‫االضالع‬
‫ذوزنقه (‪2‬و‪-)4‬‬
‫دندانه ای قدامی‬

‫جناغی‪-‬چنبری‬

‫پستانی‬
‫‪----------‬‬

‫متوازی االضالع‪-‬‬
‫سینه ای کوچک‬

‫‪----------‬‬

‫ذوزنقه و تحت‬
‫ترقوه ای‬

‫‪----------‬‬

‫‪----------‬‬

‫عضالت درگير در مرحله پرتاب (اندام تحتانی)‬
‫عضالت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫وضعیت‬
‫اکستنشن زانو‬

‫چهارسررانی‬

‫همسترینگ‪-‬‬

‫اکستنشن ران‬

‫سرینی بزرگ‬

‫پالنتارفلکشن‬
‫مچ پا‬

‫دوقلو –نعلی‪-‬‬
‫نازک نئ بلند‬

‫فلکشن‬
‫انگشتان‬

‫تاکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬‬
‫تاکننده بلند شست‬

‫‪---------‬‬

‫همسترینگ‬

‫پهن خارجی وپهن میانی‬
‫نیروهای داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫عضالت شکمی ثابت‬
‫کننده لگن در برابر‬
‫کشش عضله راست‬
‫رانی میباشند‬

‫‪-----------‬‬

‫چهارسررانی‬

‫‪------------‬‬

‫عضالت شکمی و‬
‫بازکننده های‬
‫ستون فقرات برای‬
‫ثابت کردن لگن‬

‫ساقی خلفی‪-‬نازک نئ‬
‫کوتاه‪-‬تاکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬تاکننده‬
‫بلند انگشت شست‬

‫ساقی قدامی‪-‬‬
‫نازک نئ طرف‬
‫بازکننده بلند‬
‫انگشتان‬

‫نازک نئ بلند و کوتاه از‬
‫یک طرف و ساقی خلفی از‬
‫طرف دیگر کشش یکدیگر‬
‫را درتمایل پا به سمت‬
‫خارج و داخل خنثی‬
‫میکنند‬

‫‪---------‬‬

‫بین استخوانی کف‬
‫پائی‬

‫بازکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬‬
‫بازکننده بلند‬
‫شست‬

‫‪-----------‬‬

‫‪----------‬‬

Recovery

phase

‫‪ ‬اين مرحله از زماني شروع مي شود كه شوت كننده‬
‫پس از پرش عمودي و پرتاب توپ به طرف زمين‬
‫سقوط مي كند‪ .‬درآخرين لحظهء پرتاب (فلكشن‬
‫مچ دست پرتاب كننده) دست راهنما از توپ جدا‬
‫شده و با اكستنشن بازو به طرف پايين حركت مي‬
‫كند‪ .‬پس از رها شدن توپ‪ ،‬دست پرتاب كننده با‬
‫برگشت از حالت فلكشن مچ‪ ،‬همراه با اكستنشن‬
‫بازو به پايين مي افتد‪.‬‬
‫‪ ‬براي كاهش فشار ناش ي از سقوط در لحظهء‬
‫رسيدن به زمين فرد زانوها را خم مي كند و به‬
‫وضعيت تعادلي اوليه بر مي گردد‪.‬‬

‫تجزیهء و تحلیل بیومکانیکی شوت جفت‬

‫اهمیت علم بیومکانیک‬
‫‪ ‬امروز هیچ کس حتی کسانی که فقط ورزش را بخاطر ورزش نه بخاطراهداف‬
‫قهرمانی در رقابتهای رسمی انجام می دهند‪ .‬نمی توانند منکر‬
‫‪ ‬ارزش روش های علمی در باال بردن سطح تکنیک‪ ،‬تاکتیک و بطورکلی کیفیت تیم ها‬
‫در هر نوع ورزش ی باشند‪.‬‬
‫‪ ‬در بسکتبال‪ ،‬اجرای صحیح مهارت ها وابسته به رعایت اصول و‬
‫قوانين علمی متکی بر اصول مکانیکی و بیو مکانیکی است‪.‬‬
‫‪ ‬دقت و سرعت نيز از عواملی هستند که در این رشته نقش مهمی ایفاء می کنند‪.‬‬

‫‪ ‬علم بیومکانیک علمی است که نیروهای داخلی و خارجی‬
‫اثر گذار بر بدن انسان را مورد مطالعه قرار داده و اثرات‬
‫حاصل را بررس ی می کند‪.‬‬
‫‪‬‬

‫علم مذکور در دو حوزهء کینماتیک وکینتیکقابل مطالعه است‪:‬‬

‫_در کینماتیک‬
‫حرکت جسم بدون در نظر گرفتن علت بوجود آورنده (به طور مشخص تر‬
‫پارامترهای فضایی و زمانی)‬
‫_در کینتیک‬
‫علت بوجود آورنده حرکت (عمدتا" عامل نيرو) را مورد مطالعه قرار می‬
‫دهد‪.‬‬

‫‪‬‬

‫در تحلیل بیومکانیکی با شناسایی عناصر اصلی در اجرای مهارت‬
‫به کشف راهبردهای مفید با هدف تاثير پذیر نمودن اجرا تاکید‬
‫می شود‪ .‬همچنين به منظور دستیابی به مدارج باالی کیفیت در‬
‫اجرای صحیح و یا اصالح اجرای حرکت‪ ،‬توجه به فاکتورهای‬
‫کینماتیکی و کینتیکی در کنار اجرای صحیح و مناسب مهارت‬
‫ورزش ی برای مربیان نقش مهم و حیاتی پیدا نموده است‪ ،‬با بهره‬
‫گيری از نتایج بررس ی های بیومکانیکی مربیان می توانند با هدایت‬
‫و پرورش ورزشکاران نخبه و قهرمان به موفقیت های چشمگيری‬
‫نائل شوند‪.‬‬

‫قانون اول نیوتن‪:‬‬

‫‪ ‬اگر به جسمی نيرویی وارد نشود و یا برایند نيروهای وارد‬
‫به جسم برابر صفر شوند‪ .‬جسم در حال سکون باقی‬
‫می ماند و یا تمایل به حفظ حالت اولیه خود دارد‪.‬‬
‫‪ ‬بنابراین تا هنگامیکه نيرویی از طرف عضالت فرد‬
‫پرتاب کننده به توپ وارد نشود‪ ،‬توپ در حالت سکون باقی خواهد ماند‪ .‬از طرف دیگر پس از‬
‫اعمال نيرو توسط بازیکن و پرتاب توپ اگر نيروهای بازدارنده (جاذبه ‪ ،‬مقاومت هوا و ‪)...‬‬
‫وارد عمل نشوند‪ ،‬توپ تمایل دارد که به حرکت رو به باالی خود ادامه دهد‪.‬‬

‫قانون دوم نیوتن‪:‬‬

‫‪a = F/m‬‬

‫‪ ‬شتابی که توپ پس از جدا شدن از دست بازیکن به خود می گيرد‪ ،‬با نيرویی که فرد وارد می‬
‫کند نسبت مستقیم و با جرم توپ نسبت عکس دارد‪.‬‬
‫‪ ‬بنابراین به دلیل ثابت بودن جرم توپ‪ ،‬برای افزایش شتاب و درنیجه افزایش سرعت باید‬
‫نيرو را افزایش داد‪.‬‬

‫قانون سوم نیوتن‪:‬‬
‫‪ ‬هر عملی را عکس العملی است هم اندازه و در جهت مخالف‪ .‬در هنگامی که فرد‬
‫برای انجام پرش عمودی پاهای خود را به زمين می فشارد (به زمين نيرو وارد می‬
‫کند) نيرویی از طرف زمين به فرد وارد می شود که به انجام پرش فرد کمک میکند‪.‬‬

‫تبدیل انرژی پتانسیل به انرژی جنبش ی‪:‬‬
‫‪ ‬فرد پرتاب کننده برای اجرای پرش عمودی زانوها را خم کرده و تنه را اندکی به جلو‬
‫متمایل می کند‪ .‬با این کار در واقع فرد همانند یک فنر جمع شده انرژی پتانسیل را‬
‫در بدن خود ذخيره کرده سپس با بازکردن زانوها و تنه و کشیدن دستها به باال‬
‫همانند فنری که باز می شود‪ ،‬این انرژی پتانسیل را به انرژی جنبش ی تبدیل میکند‬
‫و پرش عمودی را انجام می دهد‪.‬‬

‫‪ ‬قوانين مربوط به پرتابه‪:‬‬
‫‪ ‬زاویه پرتاب‪:‬‬
‫طبق تحقیقات انجام‬
‫شده بهترین زاویه‬
‫پرتاب برای شوت جفت‬
‫در بسکتبال در‬
‫دامنه ‪ 50‬تا ‪ 55‬درجه‬
‫می باشد که به ارتفاع‬
‫قد بازیکن بستگی دارد‪.‬‬

‫‪ ‬قوانين مربوط به‬
‫‪:‬‬
‫پرتابه‬
‫زاویهء پرتاب‪:‬‬
‫‪‬‬

‫طبق تحقیقات انجام شده بهترین زاویه تاب برای شوت جفت در‬
‫بسکتبال در دامنه ‪ 50‬تا ‪ 55‬درجه می باشد که به ارتفاع قد‬
‫بازیکن بستگی دارد‪.‬‬

‫‪ ‬سرعت پرتاب‪:‬‬
‫‪V sina = d / t‬‬

‫طبق فرمول با توجه به فاصله بازیکن از سبد تعیين‬
‫می شود‪.‬‬
‫*نکته مهم این است که سرعت مناسب باید همراه با‬
‫دقت باال انتخاب شود‪*.‬‬

‫نيروهای بازدارنده‪:‬‬

‫نيروی جاذبه زمين‪:‬‬

‫نيروی مقاومت هوا‪:‬‬

‫این نيرو با حرکت رو به باالی فرد در‬
‫هنگام پرش و با حرکت رو به باالی‬
‫توپ در هنگام پرتاب‬
‫مخالفت می کند‪.‬‬

‫این نيرو با حرکت رو به جلوی‬
‫توپ (حرکت افقی )‬
‫مخالفت می کند‪.‬‬

‫‪ ‬مرکز ثقل و تعادل‪:‬‬
‫َ‬
‫در مورد توپ نيروی وارد شده توسط دست بازیکن‪ ،‬تقریبا به پایين تر از مرکز ثقل وارد می شود‪،‬‬
‫که به دلیل دادن قوس به مسير حرکت توپ می باشد‪.‬‬
‫در مورد بازیکن فرد با باز کردن پاها به اندازه عرض شانه‪ ،‬سطح اتکای خود را افزایش داده و با‬
‫خم کردن زانوها مرکز ثقلش را پایين می آورد‪ .‬که هر دو کار باعث افزایش تعادل و در نتیجه‬
‫افزایش دقت پرتاب می شوند‪.‬‬

‫با آرزوی موفقیت برای شما‬


Slide 34

‫بسم اهلل الرحمن الرحیم‬

‫گرد آورنده ‪ :‬سرگروه تربیت بدنی آبیک‬
‫مصطفی قاسمیفرد‬

‫تاریخچه بسکتبال‬
‫‪‬‬

‫زادگاه بازی بسکتبال آمریکاست‪ .‬این بازی‬
‫در اوایل پاییز سال ‪ 1891‬میالدی توسط‬
‫شخص ی به نام جیمز نای اسمیت پایه‬
‫ریزی و ابداع شد‪ .‬اما‪ ،‬از قرن ها پیش در‬
‫میان ساکنان نقاط مختلف قاره آمریکا‪،‬‬
‫به ویژه آمریکای مرکزی و جنوبی انواعی از‬
‫بازی و مسابقه رایج بوده که کم و بیش‬
‫به بسکتبال شباهت داشته است‪.‬‬

‫سابقهء تاریخی‬
‫‪‬‬

‫در کشور آرژانتین‪ ،‬نوعی بازی سنتی و قدیمی در میان گله دار ها متداول‬
‫است که آن را (پاتو ‪ ) PATO‬می نامند‪ .‬در این بازی‪ ،‬دو تیم سوار بر اسب در میدانی وسیع به‬
‫تاخت و تاز می پردازند و هر تیم کوشش می کند‬
‫توپی را که شش حلقه (مانند دستگیره) بر بدنه آن هست‪ ،‬با پرتاب کردن و‬
‫پاس دادن به یاران خودی‪ ،‬به آن سوی میدان برساند و از حلقه و توری‬
‫سبدی که در انتهای میدان بر روی ستونی چوبی نصب شده‪ ،‬عبور دهد‪ .‬این‬
‫بازی تا حدی شبیه بسکتبال است‪ .‬اما شباهت بازی پوک تاپوک با ورزش‬
‫بسکتبال بیش از پیش است‪ .‬پوک تاپوک‪ ،‬در میان اقوام متمدن قارهء‬
‫آمریکای جنوبی و مرکزی رواج بسیار داشت‪ ،‬به ویژه اقوام مایا و تولتک (در‬
‫ناحیه مکزیک کنونی) این بازی را که با توپ و حلقه های ثابت در میدانی‬
‫وسیع انجام می شد‪ ،‬با عالقه و هیجان زیادی برگزار می کردند ‪.‬‬

‫‪BASKETBALL:‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫هر تيم از ‪ 12‬بازيكن تشكيل مي شود كه ‪ 5‬نفر‬
‫بازيكن اصلي و ‪ 7‬نفر ذخيره هستند‪ .‬تعداد‬
‫همراهان نيز ‪ 7‬نفر است‪ ،‬كه شامل‬
‫سرپرست‪ ،‬مربي‪ ،‬كمك مربي‪ ،‬پزشك‪،‬‬
‫ماساژور‪ ،‬مترجم و آمارگير است‪.‬‬
‫هدف هر دو تيم گذراندن توپ از حلقهء‬
‫حريف و نيز ممانعت از گل زدن تيم مقابل‬
‫است‪.‬‬
‫ابعاد زمين بسكتبال ‪ 28‬متر طول و ‪ 15‬متر‬
‫عرض مي باشد‪ ،‬عرض خطوط زمين ‪5‬‬
‫سانتيمتر است و به گونه اي رسم مي شود كه‬
‫كامال" قابل رو يت با شد‪.‬‬

:‫مهارتهاي پايه اي بسكتبال‬
(Body Balance) ‫تعادل يا توازن‬
(Ball Handing) ‫شيوهء نگهداري توپ‬
(Receiving and Passing) ‫پاس دادن و دريافت پاس‬
(Dribbling) ‫دريبل‬
(Shooting) ‫شوت‬
(Pivot) ‫چرخش‬
(Rebounding) ‫توپگيري از روي سبد يا ريباند‬
(Faking and Foot work) ‫فريب دادن وكار پا‬
(Chang of direction, Change of pace) ‫تغيير مسير و سرعت‬
(Screening) ‫سد كردن‬













‫شوت‪:‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬

‫در بسکتبال پرتاب توپ در حالتی که دست باالی‬
‫آرنج قرار گيرد‪ ،‬شوت نامیده می شود‪.‬‬
‫در زمان آموزش شوت‪ ،‬به ورزشکار توصیه می شود که به منظور اجرای‬
‫مطلوب مهارت‪ ،‬به ‪ 4‬ویژگی زیر توجه کامل داشته باشد‪:‬‬
‫تعادل‬
‫نگاه به هدف‬
‫قرارگيری آرنج دقیقا" زیر توپ‬
‫قرار گرفتن روبروی هدف و توجه کردن به ادامه حرکت‬

‫شوت جفت‪:‬‬

‫‪‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫امروزه شوت جفت رايجترين شوت در بسكتبال است‪.‬‬
‫وجه تمایز آن با سایر شوتها‪ ،‬جدا شدن از زمين و رها‬
‫کردن توپ درست قبل از رسیدن شوت کننده به اوج‬
‫پرش می باشد‪ .‬شوت جفت در پاسخ به نیاز برای کاهش‬
‫فاصله تا سبد توسعه یافته است‪.‬‬

‫شوت جفت دارای اهمیت است‪ ،‬به خاطر‪:‬‬

‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬
‫‪.5‬‬
‫‪.6‬‬

‫درگيری کمتر با بازیکنان حریف‬
‫مشکل بودن دفاع کردن از شوت جفت‬
‫سریع بودن‬
‫صرف انرژی کمتر‬
‫امکان کسب امتیاز از فواصل مختلف‬
‫غير قابل پیش بینی بودن زمان و جهت پریدن‬

‫‪ ‬آمار ثبت شده از مسابقات مختلف‪ ،‬نيز هر چه‬
‫بیشتر بر اهمیت این شوت تاکید می کنند‪:‬‬
‫‪ ALLSEN ‬در سال ‪ 1967‬دریافت که ‪ %67‬از نمونه ‪ 3180‬تالش گل ثبت‬
‫شده توسط ‪ ،NBA‬شوتهای جفت ‪ 2‬و ‪ 3‬امتیازی بوده است‪.‬‬
‫‪ ‬بر طبق آمار بازیهای بسکتبال جهان در سال ‪ ،1985‬درصد شوتهای جفت ‪3‬‬
‫امتیازی در دو گروه زنان و مردان بسیار باال بود؛ به گونه ای که در گروه‬
‫مردان درصد شوتهای جفت ‪ %47‬و در گروه زنان ‪ %34‬بود‪.‬‬
‫‪ ‬آمار مسابقات بسکتبال غرب آسیا نيز نشان می دهد که تیمهای برتر‪،‬‬
‫درصد شوتهای جفت ‪ 3‬امتیازی موفق بیشتری داشته اند‪.‬‬

‫نحوهء اجرا‪:‬‬

‫‪‬‬

‫پرش عمودی توپ را با‬
‫برای اجرای این مهارت ورزشکار باید‪ ،‬همزمان با یک ً‬
‫قوس ی بلند به طرف سبد پرتاب کند‪ .‬بدلیل فاصله نسبتا زیاد بازیکن از سبد‬
‫(پشت منطقه ‪ 3‬امتیازی) رساندن توپ به سبد تنها با استفاده از نيروی دستها‬
‫کار سختی است‪ .‬به همين دلیل بازیکن با خم کردن زانوها و سپس انجام یک‬
‫پرش عمودی نيرو را از پاها به دست پرتاب منتقل می کند‪ .‬و باعث می شود که‬
‫فرد بتواند توپ را به مسافت دورتری پرتاب کند‪.‬‬

‫‪ ‬نیازی نیست که بازیکن پرش بسیار بلندی انجام دهد زیرا‬
‫عالوه بر وارد کردن نيروی کافی به توپ‪ ،‬پرتاب توپ باید با‬
‫دقت باالیی همراه باشد تا به کسب امتیاز منجر شود‪ .‬پرش‬
‫اضافی بازیکن با کاهش دقت پرتاب او همراه می شود‪.‬‬

‫‪‬‬

‫بازیکن باید توپ را با قوس ی مناسب ( زاویه پرتاب مناسب ) به سمت سبد‬
‫پرتاب کند‪ .‬برای این منظورفرد توپ را از بين شانه ها و گوشها تا اندازه ای‬
‫باال می آورد که بتواند هدف (سبد) را از زیرآن مشاهده کند‪ .‬بهتر است که‬
‫دست پرتاب بازیکن نيرو را به زیر مرکز ثقل توپ وارد کند‪ ،‬تا توپ همراه با‬
‫یک چرخش زیرین )‪ (under spine‬به طرف سبد پرتاب شود‪ .‬آخرین‬
‫نقطه ای از دست بازیکن که با توپ تماس پیدا میکند‪ ،‬نوک انگشت میانه‬
‫دست پرتاب می باشد‪.‬‬

‫مراحل اجرای حرکت ‪:‬‬
‫‪ .1‬مرحلهء آمادگی‬
‫‪ .2‬مرحلهء پرتاب‬
‫‪ .3‬مرحلهء پس از پرتاب‬
‫)‪(3‬‬

‫)‪(2‬‬

‫)‪(1‬‬



Preparatory phase

‫چگونگی وضعیت مفاصل و‬
‫اندامها ‪:‬‬

‫‪ ‬فاصله پاها به اندازه عرض شانه و همراه با‬
‫اندکی اورشن مچ پا‬
‫‪ ‬به ميزان کمی دورس ي فلكشن مچ پا‬
‫‪ ‬فلکشن زانو (با انقباض اکسنتریک عضالت‬
‫بازکننده زانو)‬
‫‪ ‬فلکشن ران (با انقباض اکسنتریک عضالت‬
‫بازکننده ران)‬
‫‪ ‬به ميزان کمی فلکشن تنه‬

‫‪ ‬فلکشن آرنج ( در هردو دست)‬
‫‪ ‬فلکشن بازو ( در هردو دست)‬
‫‪ ‬پرونیشن ساعد (در دست پرتاب کننده)‬
‫‪ ‬حالت خنثی در ساعد دست راهنما (با انقباض استاتیک عضالت ساعد)‬
‫‪ ‬هایپراکستنشن مچ (در دست پرتاب کننده)‬
‫‪ ‬حالت خنثی در مچ دست راهنما (با انقباض استاتیک عضالت مچ دست)‬
‫‪ ‬آبداکشن انگشتان‬
‫‪ ‬اکستنشن شست‬
‫‪ ‬فلکشن انگشتان (با انقباض استاتیک عضالت انگشتان)‬

‫عضالت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫فلکشن زانو‬

‫چهارسررانی‬

‫‪--------‬‬

‫همسترینگ‬

‫پهن خارجی و پهن میانی‬
‫نیروهای داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫‪----------‬‬

‫فلکشن ران‬

‫راست قدامی‪ -‬خیاطه‪-‬‬
‫کشنده پهن نیام‪ -‬شانه ای‬

‫نزدیک کننده دراز و‬
‫کوتاه‪ -‬راست داخلی‬

‫همسترینگ‬

‫کشنده پهن نیام و شانه ای‬
‫دور شدن و نزدیک شدن ران را‬
‫خنثی میکنند‬

‫عضالت شکمی و‬
‫بازکننده های ستون‬
‫فقرات برای ثابت کردن‬
‫لگن‬

‫فلکشن بازو‬

‫بخش قدامی دلتوئید‪-‬بخش‬
‫ترقوه ای سینه ای بزرگ‬

‫غرابی بازویی‬

‫فلکشن آرنج‬

‫دوسر بازویی‪ -‬بازویی قدامی‪-‬‬
‫بازویی زنداعالیی‬

‫‪--------‬‬

‫پرونیشن‬
‫ساعد‬

‫مربع درون گرداننده‪-‬‬
‫درون گرداننده مدور‬

‫بازویی‪-‬زنداعالیی‬

‫سوپینیتورها‬

‫اکستنشن‬
‫مچ‬

‫باز کننده مچ دستی بلند و‬
‫کوتاه‬

‫بازکننده مشترک‬
‫انگشتان و بازکننده‬
‫درازشست‬

‫خم کننده های مچ‬

‫وضعیت‬

‫پشتی بزرگ‬
‫گرد بزرگ‬
‫سه سر بازویی‬
‫سه گوش آرنجی‬

‫تحت خاری و گردکوچک‬
‫چرخش داخلی دالی قدامی و‬
‫سینه ای بزرگ را خنثی میکنند‬

‫ذوزنقه و تحت‬
‫ترقوه ای‬

‫پرونیتورها حرکت‬
‫سوپینیشن دوسر را خنثی‬
‫میکنند‬

‫‪---------‬‬

‫سه سرو سه گوش آرنجی تمایل‬
‫به خم کردن درون گرداننده‬
‫مدور را خنثی می کنند‬

‫‪----------‬‬

‫‪------‬‬

‫‪----------‬‬

Throw

phase

‫‪ ‬چگونگی وضعیت مفاصل و اندامها ‪:‬‬
‫‪ ‬حرکات دست پرتاب ‪:‬‬
‫‪ .1‬فلکشن بازو‬
‫‪ .2‬هایپرفلکشن مچ دست‬
‫‪ .3‬اکستنشن آرنج‬
‫‪ .4‬اکستنشن مچ و پرونیشن ساعد‬
‫(حفظ حالت)‬

‫‪ ‬حرکات دست راهنما‪:‬‬
‫‪ .1‬اکستنشن آرنج‬
‫‪ .2‬فلکشن بازو‬

‫‪ ‬حرکات پا‪:‬‬

‫‪ .1‬پلنتارفلکشن مچ پا‬
‫‪ .2‬اکستنشن زانو‬
‫‪ .3‬اکستنشن ران‬
‫‪ .4‬فلکشن انگشتان پا‬

‫عضالت درگير در مرحله پرتاب (اندام فوقانی)‬
‫عضالت‬
‫وضعیت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫بخش قدامی دلتوئید‪-‬‬
‫بخش ترقوه ای سینه‬
‫ای بزرگ‬

‫غرابی بازویی‬

‫پشتی بزرگ‬

‫تحت خاری و گرد کوچک‬
‫چرخش داخلی دالی‬
‫قدامی و سینه ای بزرگ‬
‫را خنثی میکنند‬

‫اکستنشن آرنج‬

‫سه سر بازویی‬

‫سه گوش آرنجی‬

‫دوسر‪ -‬بازویی قدامی‪-‬‬
‫بازویی زند اعالیی‬

‫‪----------‬‬

‫سینه ای بزرگ (بخش‬
‫جناغی) و پشتی بزرگ‬
‫چرخش داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫فلکشن مچ‬

‫زنداسفلی قدامی‪-‬‬
‫زنداعالیی قدامی‪-‬‬

‫تاکننده درازشست‪-‬‬
‫دورکننده درازشست‬
‫تاکننده عمقی و سطحی‬
‫انگشتان‬

‫بازکننده های مچ‬
‫دست‬

‫بازکننده های مچ دست از‬
‫خم شدن انگشتان‬
‫جلوگیری میکنند‬

‫‪--------‬‬

‫سینه ای کوچک‪-‬‬
‫تحت ترقوه ای‪-‬‬
‫ذوزنقه ‪4‬‬

‫دندانه ای بزرگ عمل‬
‫نزدیک کننده گی متوازی‬
‫االضالع و ذوزنقه را خنثی‬
‫میکند‬

‫فلکشن بازو‬

‫کشش باالیی‬
‫کتف‬
‫چرخش باالیی‬
‫کتف‬

‫کف دستی طویل‬

‫گوشه ای‪ -‬ذوزنقه‬
‫(‪1‬و‪-)2‬متوازی‬
‫االضالع‬
‫ذوزنقه (‪2‬و‪-)4‬‬
‫دندانه ای قدامی‬

‫جناغی‪-‬چنبری‬

‫پستانی‬
‫‪----------‬‬

‫متوازی االضالع‪-‬‬
‫سینه ای کوچک‬

‫‪----------‬‬

‫ذوزنقه و تحت‬
‫ترقوه ای‬

‫‪----------‬‬

‫‪----------‬‬

‫عضالت درگير در مرحله پرتاب (اندام تحتانی)‬
‫عضالت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫وضعیت‬
‫اکستنشن زانو‬

‫چهارسررانی‬

‫همسترینگ‪-‬‬

‫اکستنشن ران‬

‫سرینی بزرگ‬

‫پالنتارفلکشن‬
‫مچ پا‬

‫دوقلو –نعلی‪-‬‬
‫نازک نئ بلند‬

‫فلکشن‬
‫انگشتان‬

‫تاکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬‬
‫تاکننده بلند شست‬

‫‪---------‬‬

‫همسترینگ‬

‫پهن خارجی وپهن میانی‬
‫نیروهای داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫عضالت شکمی ثابت‬
‫کننده لگن در برابر‬
‫کشش عضله راست‬
‫رانی میباشند‬

‫‪-----------‬‬

‫چهارسررانی‬

‫‪------------‬‬

‫عضالت شکمی و‬
‫بازکننده های‬
‫ستون فقرات برای‬
‫ثابت کردن لگن‬

‫ساقی خلفی‪-‬نازک نئ‬
‫کوتاه‪-‬تاکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬تاکننده‬
‫بلند انگشت شست‬

‫ساقی قدامی‪-‬‬
‫نازک نئ طرف‬
‫بازکننده بلند‬
‫انگشتان‬

‫نازک نئ بلند و کوتاه از‬
‫یک طرف و ساقی خلفی از‬
‫طرف دیگر کشش یکدیگر‬
‫را درتمایل پا به سمت‬
‫خارج و داخل خنثی‬
‫میکنند‬

‫‪---------‬‬

‫بین استخوانی کف‬
‫پائی‬

‫بازکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬‬
‫بازکننده بلند‬
‫شست‬

‫‪-----------‬‬

‫‪----------‬‬

Recovery

phase

‫‪ ‬اين مرحله از زماني شروع مي شود كه شوت كننده‬
‫پس از پرش عمودي و پرتاب توپ به طرف زمين‬
‫سقوط مي كند‪ .‬درآخرين لحظهء پرتاب (فلكشن‬
‫مچ دست پرتاب كننده) دست راهنما از توپ جدا‬
‫شده و با اكستنشن بازو به طرف پايين حركت مي‬
‫كند‪ .‬پس از رها شدن توپ‪ ،‬دست پرتاب كننده با‬
‫برگشت از حالت فلكشن مچ‪ ،‬همراه با اكستنشن‬
‫بازو به پايين مي افتد‪.‬‬
‫‪ ‬براي كاهش فشار ناش ي از سقوط در لحظهء‬
‫رسيدن به زمين فرد زانوها را خم مي كند و به‬
‫وضعيت تعادلي اوليه بر مي گردد‪.‬‬

‫تجزیهء و تحلیل بیومکانیکی شوت جفت‬

‫اهمیت علم بیومکانیک‬
‫‪ ‬امروز هیچ کس حتی کسانی که فقط ورزش را بخاطر ورزش نه بخاطراهداف‬
‫قهرمانی در رقابتهای رسمی انجام می دهند‪ .‬نمی توانند منکر‬
‫‪ ‬ارزش روش های علمی در باال بردن سطح تکنیک‪ ،‬تاکتیک و بطورکلی کیفیت تیم ها‬
‫در هر نوع ورزش ی باشند‪.‬‬
‫‪ ‬در بسکتبال‪ ،‬اجرای صحیح مهارت ها وابسته به رعایت اصول و‬
‫قوانين علمی متکی بر اصول مکانیکی و بیو مکانیکی است‪.‬‬
‫‪ ‬دقت و سرعت نيز از عواملی هستند که در این رشته نقش مهمی ایفاء می کنند‪.‬‬

‫‪ ‬علم بیومکانیک علمی است که نیروهای داخلی و خارجی‬
‫اثر گذار بر بدن انسان را مورد مطالعه قرار داده و اثرات‬
‫حاصل را بررس ی می کند‪.‬‬
‫‪‬‬

‫علم مذکور در دو حوزهء کینماتیک وکینتیکقابل مطالعه است‪:‬‬

‫_در کینماتیک‬
‫حرکت جسم بدون در نظر گرفتن علت بوجود آورنده (به طور مشخص تر‬
‫پارامترهای فضایی و زمانی)‬
‫_در کینتیک‬
‫علت بوجود آورنده حرکت (عمدتا" عامل نيرو) را مورد مطالعه قرار می‬
‫دهد‪.‬‬

‫‪‬‬

‫در تحلیل بیومکانیکی با شناسایی عناصر اصلی در اجرای مهارت‬
‫به کشف راهبردهای مفید با هدف تاثير پذیر نمودن اجرا تاکید‬
‫می شود‪ .‬همچنين به منظور دستیابی به مدارج باالی کیفیت در‬
‫اجرای صحیح و یا اصالح اجرای حرکت‪ ،‬توجه به فاکتورهای‬
‫کینماتیکی و کینتیکی در کنار اجرای صحیح و مناسب مهارت‬
‫ورزش ی برای مربیان نقش مهم و حیاتی پیدا نموده است‪ ،‬با بهره‬
‫گيری از نتایج بررس ی های بیومکانیکی مربیان می توانند با هدایت‬
‫و پرورش ورزشکاران نخبه و قهرمان به موفقیت های چشمگيری‬
‫نائل شوند‪.‬‬

‫قانون اول نیوتن‪:‬‬

‫‪ ‬اگر به جسمی نيرویی وارد نشود و یا برایند نيروهای وارد‬
‫به جسم برابر صفر شوند‪ .‬جسم در حال سکون باقی‬
‫می ماند و یا تمایل به حفظ حالت اولیه خود دارد‪.‬‬
‫‪ ‬بنابراین تا هنگامیکه نيرویی از طرف عضالت فرد‬
‫پرتاب کننده به توپ وارد نشود‪ ،‬توپ در حالت سکون باقی خواهد ماند‪ .‬از طرف دیگر پس از‬
‫اعمال نيرو توسط بازیکن و پرتاب توپ اگر نيروهای بازدارنده (جاذبه ‪ ،‬مقاومت هوا و ‪)...‬‬
‫وارد عمل نشوند‪ ،‬توپ تمایل دارد که به حرکت رو به باالی خود ادامه دهد‪.‬‬

‫قانون دوم نیوتن‪:‬‬

‫‪a = F/m‬‬

‫‪ ‬شتابی که توپ پس از جدا شدن از دست بازیکن به خود می گيرد‪ ،‬با نيرویی که فرد وارد می‬
‫کند نسبت مستقیم و با جرم توپ نسبت عکس دارد‪.‬‬
‫‪ ‬بنابراین به دلیل ثابت بودن جرم توپ‪ ،‬برای افزایش شتاب و درنیجه افزایش سرعت باید‬
‫نيرو را افزایش داد‪.‬‬

‫قانون سوم نیوتن‪:‬‬
‫‪ ‬هر عملی را عکس العملی است هم اندازه و در جهت مخالف‪ .‬در هنگامی که فرد‬
‫برای انجام پرش عمودی پاهای خود را به زمين می فشارد (به زمين نيرو وارد می‬
‫کند) نيرویی از طرف زمين به فرد وارد می شود که به انجام پرش فرد کمک میکند‪.‬‬

‫تبدیل انرژی پتانسیل به انرژی جنبش ی‪:‬‬
‫‪ ‬فرد پرتاب کننده برای اجرای پرش عمودی زانوها را خم کرده و تنه را اندکی به جلو‬
‫متمایل می کند‪ .‬با این کار در واقع فرد همانند یک فنر جمع شده انرژی پتانسیل را‬
‫در بدن خود ذخيره کرده سپس با بازکردن زانوها و تنه و کشیدن دستها به باال‬
‫همانند فنری که باز می شود‪ ،‬این انرژی پتانسیل را به انرژی جنبش ی تبدیل میکند‬
‫و پرش عمودی را انجام می دهد‪.‬‬

‫‪ ‬قوانين مربوط به پرتابه‪:‬‬
‫‪ ‬زاویه پرتاب‪:‬‬
‫طبق تحقیقات انجام‬
‫شده بهترین زاویه‬
‫پرتاب برای شوت جفت‬
‫در بسکتبال در‬
‫دامنه ‪ 50‬تا ‪ 55‬درجه‬
‫می باشد که به ارتفاع‬
‫قد بازیکن بستگی دارد‪.‬‬

‫‪ ‬قوانين مربوط به‬
‫‪:‬‬
‫پرتابه‬
‫زاویهء پرتاب‪:‬‬
‫‪‬‬

‫طبق تحقیقات انجام شده بهترین زاویه تاب برای شوت جفت در‬
‫بسکتبال در دامنه ‪ 50‬تا ‪ 55‬درجه می باشد که به ارتفاع قد‬
‫بازیکن بستگی دارد‪.‬‬

‫‪ ‬سرعت پرتاب‪:‬‬
‫‪V sina = d / t‬‬

‫طبق فرمول با توجه به فاصله بازیکن از سبد تعیين‬
‫می شود‪.‬‬
‫*نکته مهم این است که سرعت مناسب باید همراه با‬
‫دقت باال انتخاب شود‪*.‬‬

‫نيروهای بازدارنده‪:‬‬

‫نيروی جاذبه زمين‪:‬‬

‫نيروی مقاومت هوا‪:‬‬

‫این نيرو با حرکت رو به باالی فرد در‬
‫هنگام پرش و با حرکت رو به باالی‬
‫توپ در هنگام پرتاب‬
‫مخالفت می کند‪.‬‬

‫این نيرو با حرکت رو به جلوی‬
‫توپ (حرکت افقی )‬
‫مخالفت می کند‪.‬‬

‫‪ ‬مرکز ثقل و تعادل‪:‬‬
‫َ‬
‫در مورد توپ نيروی وارد شده توسط دست بازیکن‪ ،‬تقریبا به پایين تر از مرکز ثقل وارد می شود‪،‬‬
‫که به دلیل دادن قوس به مسير حرکت توپ می باشد‪.‬‬
‫در مورد بازیکن فرد با باز کردن پاها به اندازه عرض شانه‪ ،‬سطح اتکای خود را افزایش داده و با‬
‫خم کردن زانوها مرکز ثقلش را پایين می آورد‪ .‬که هر دو کار باعث افزایش تعادل و در نتیجه‬
‫افزایش دقت پرتاب می شوند‪.‬‬

‫با آرزوی موفقیت برای شما‬


Slide 35

‫بسم اهلل الرحمن الرحیم‬

‫گرد آورنده ‪ :‬سرگروه تربیت بدنی آبیک‬
‫مصطفی قاسمیفرد‬

‫تاریخچه بسکتبال‬
‫‪‬‬

‫زادگاه بازی بسکتبال آمریکاست‪ .‬این بازی‬
‫در اوایل پاییز سال ‪ 1891‬میالدی توسط‬
‫شخص ی به نام جیمز نای اسمیت پایه‬
‫ریزی و ابداع شد‪ .‬اما‪ ،‬از قرن ها پیش در‬
‫میان ساکنان نقاط مختلف قاره آمریکا‪،‬‬
‫به ویژه آمریکای مرکزی و جنوبی انواعی از‬
‫بازی و مسابقه رایج بوده که کم و بیش‬
‫به بسکتبال شباهت داشته است‪.‬‬

‫سابقهء تاریخی‬
‫‪‬‬

‫در کشور آرژانتین‪ ،‬نوعی بازی سنتی و قدیمی در میان گله دار ها متداول‬
‫است که آن را (پاتو ‪ ) PATO‬می نامند‪ .‬در این بازی‪ ،‬دو تیم سوار بر اسب در میدانی وسیع به‬
‫تاخت و تاز می پردازند و هر تیم کوشش می کند‬
‫توپی را که شش حلقه (مانند دستگیره) بر بدنه آن هست‪ ،‬با پرتاب کردن و‬
‫پاس دادن به یاران خودی‪ ،‬به آن سوی میدان برساند و از حلقه و توری‬
‫سبدی که در انتهای میدان بر روی ستونی چوبی نصب شده‪ ،‬عبور دهد‪ .‬این‬
‫بازی تا حدی شبیه بسکتبال است‪ .‬اما شباهت بازی پوک تاپوک با ورزش‬
‫بسکتبال بیش از پیش است‪ .‬پوک تاپوک‪ ،‬در میان اقوام متمدن قارهء‬
‫آمریکای جنوبی و مرکزی رواج بسیار داشت‪ ،‬به ویژه اقوام مایا و تولتک (در‬
‫ناحیه مکزیک کنونی) این بازی را که با توپ و حلقه های ثابت در میدانی‬
‫وسیع انجام می شد‪ ،‬با عالقه و هیجان زیادی برگزار می کردند ‪.‬‬

‫‪BASKETBALL:‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫هر تيم از ‪ 12‬بازيكن تشكيل مي شود كه ‪ 5‬نفر‬
‫بازيكن اصلي و ‪ 7‬نفر ذخيره هستند‪ .‬تعداد‬
‫همراهان نيز ‪ 7‬نفر است‪ ،‬كه شامل‬
‫سرپرست‪ ،‬مربي‪ ،‬كمك مربي‪ ،‬پزشك‪،‬‬
‫ماساژور‪ ،‬مترجم و آمارگير است‪.‬‬
‫هدف هر دو تيم گذراندن توپ از حلقهء‬
‫حريف و نيز ممانعت از گل زدن تيم مقابل‬
‫است‪.‬‬
‫ابعاد زمين بسكتبال ‪ 28‬متر طول و ‪ 15‬متر‬
‫عرض مي باشد‪ ،‬عرض خطوط زمين ‪5‬‬
‫سانتيمتر است و به گونه اي رسم مي شود كه‬
‫كامال" قابل رو يت با شد‪.‬‬

:‫مهارتهاي پايه اي بسكتبال‬
(Body Balance) ‫تعادل يا توازن‬
(Ball Handing) ‫شيوهء نگهداري توپ‬
(Receiving and Passing) ‫پاس دادن و دريافت پاس‬
(Dribbling) ‫دريبل‬
(Shooting) ‫شوت‬
(Pivot) ‫چرخش‬
(Rebounding) ‫توپگيري از روي سبد يا ريباند‬
(Faking and Foot work) ‫فريب دادن وكار پا‬
(Chang of direction, Change of pace) ‫تغيير مسير و سرعت‬
(Screening) ‫سد كردن‬













‫شوت‪:‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬

‫در بسکتبال پرتاب توپ در حالتی که دست باالی‬
‫آرنج قرار گيرد‪ ،‬شوت نامیده می شود‪.‬‬
‫در زمان آموزش شوت‪ ،‬به ورزشکار توصیه می شود که به منظور اجرای‬
‫مطلوب مهارت‪ ،‬به ‪ 4‬ویژگی زیر توجه کامل داشته باشد‪:‬‬
‫تعادل‬
‫نگاه به هدف‬
‫قرارگيری آرنج دقیقا" زیر توپ‬
‫قرار گرفتن روبروی هدف و توجه کردن به ادامه حرکت‬

‫شوت جفت‪:‬‬

‫‪‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫امروزه شوت جفت رايجترين شوت در بسكتبال است‪.‬‬
‫وجه تمایز آن با سایر شوتها‪ ،‬جدا شدن از زمين و رها‬
‫کردن توپ درست قبل از رسیدن شوت کننده به اوج‬
‫پرش می باشد‪ .‬شوت جفت در پاسخ به نیاز برای کاهش‬
‫فاصله تا سبد توسعه یافته است‪.‬‬

‫شوت جفت دارای اهمیت است‪ ،‬به خاطر‪:‬‬

‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬
‫‪.5‬‬
‫‪.6‬‬

‫درگيری کمتر با بازیکنان حریف‬
‫مشکل بودن دفاع کردن از شوت جفت‬
‫سریع بودن‬
‫صرف انرژی کمتر‬
‫امکان کسب امتیاز از فواصل مختلف‬
‫غير قابل پیش بینی بودن زمان و جهت پریدن‬

‫‪ ‬آمار ثبت شده از مسابقات مختلف‪ ،‬نيز هر چه‬
‫بیشتر بر اهمیت این شوت تاکید می کنند‪:‬‬
‫‪ ALLSEN ‬در سال ‪ 1967‬دریافت که ‪ %67‬از نمونه ‪ 3180‬تالش گل ثبت‬
‫شده توسط ‪ ،NBA‬شوتهای جفت ‪ 2‬و ‪ 3‬امتیازی بوده است‪.‬‬
‫‪ ‬بر طبق آمار بازیهای بسکتبال جهان در سال ‪ ،1985‬درصد شوتهای جفت ‪3‬‬
‫امتیازی در دو گروه زنان و مردان بسیار باال بود؛ به گونه ای که در گروه‬
‫مردان درصد شوتهای جفت ‪ %47‬و در گروه زنان ‪ %34‬بود‪.‬‬
‫‪ ‬آمار مسابقات بسکتبال غرب آسیا نيز نشان می دهد که تیمهای برتر‪،‬‬
‫درصد شوتهای جفت ‪ 3‬امتیازی موفق بیشتری داشته اند‪.‬‬

‫نحوهء اجرا‪:‬‬

‫‪‬‬

‫پرش عمودی توپ را با‬
‫برای اجرای این مهارت ورزشکار باید‪ ،‬همزمان با یک ً‬
‫قوس ی بلند به طرف سبد پرتاب کند‪ .‬بدلیل فاصله نسبتا زیاد بازیکن از سبد‬
‫(پشت منطقه ‪ 3‬امتیازی) رساندن توپ به سبد تنها با استفاده از نيروی دستها‬
‫کار سختی است‪ .‬به همين دلیل بازیکن با خم کردن زانوها و سپس انجام یک‬
‫پرش عمودی نيرو را از پاها به دست پرتاب منتقل می کند‪ .‬و باعث می شود که‬
‫فرد بتواند توپ را به مسافت دورتری پرتاب کند‪.‬‬

‫‪ ‬نیازی نیست که بازیکن پرش بسیار بلندی انجام دهد زیرا‬
‫عالوه بر وارد کردن نيروی کافی به توپ‪ ،‬پرتاب توپ باید با‬
‫دقت باالیی همراه باشد تا به کسب امتیاز منجر شود‪ .‬پرش‬
‫اضافی بازیکن با کاهش دقت پرتاب او همراه می شود‪.‬‬

‫‪‬‬

‫بازیکن باید توپ را با قوس ی مناسب ( زاویه پرتاب مناسب ) به سمت سبد‬
‫پرتاب کند‪ .‬برای این منظورفرد توپ را از بين شانه ها و گوشها تا اندازه ای‬
‫باال می آورد که بتواند هدف (سبد) را از زیرآن مشاهده کند‪ .‬بهتر است که‬
‫دست پرتاب بازیکن نيرو را به زیر مرکز ثقل توپ وارد کند‪ ،‬تا توپ همراه با‬
‫یک چرخش زیرین )‪ (under spine‬به طرف سبد پرتاب شود‪ .‬آخرین‬
‫نقطه ای از دست بازیکن که با توپ تماس پیدا میکند‪ ،‬نوک انگشت میانه‬
‫دست پرتاب می باشد‪.‬‬

‫مراحل اجرای حرکت ‪:‬‬
‫‪ .1‬مرحلهء آمادگی‬
‫‪ .2‬مرحلهء پرتاب‬
‫‪ .3‬مرحلهء پس از پرتاب‬
‫)‪(3‬‬

‫)‪(2‬‬

‫)‪(1‬‬



Preparatory phase

‫چگونگی وضعیت مفاصل و‬
‫اندامها ‪:‬‬

‫‪ ‬فاصله پاها به اندازه عرض شانه و همراه با‬
‫اندکی اورشن مچ پا‬
‫‪ ‬به ميزان کمی دورس ي فلكشن مچ پا‬
‫‪ ‬فلکشن زانو (با انقباض اکسنتریک عضالت‬
‫بازکننده زانو)‬
‫‪ ‬فلکشن ران (با انقباض اکسنتریک عضالت‬
‫بازکننده ران)‬
‫‪ ‬به ميزان کمی فلکشن تنه‬

‫‪ ‬فلکشن آرنج ( در هردو دست)‬
‫‪ ‬فلکشن بازو ( در هردو دست)‬
‫‪ ‬پرونیشن ساعد (در دست پرتاب کننده)‬
‫‪ ‬حالت خنثی در ساعد دست راهنما (با انقباض استاتیک عضالت ساعد)‬
‫‪ ‬هایپراکستنشن مچ (در دست پرتاب کننده)‬
‫‪ ‬حالت خنثی در مچ دست راهنما (با انقباض استاتیک عضالت مچ دست)‬
‫‪ ‬آبداکشن انگشتان‬
‫‪ ‬اکستنشن شست‬
‫‪ ‬فلکشن انگشتان (با انقباض استاتیک عضالت انگشتان)‬

‫عضالت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫فلکشن زانو‬

‫چهارسررانی‬

‫‪--------‬‬

‫همسترینگ‬

‫پهن خارجی و پهن میانی‬
‫نیروهای داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫‪----------‬‬

‫فلکشن ران‬

‫راست قدامی‪ -‬خیاطه‪-‬‬
‫کشنده پهن نیام‪ -‬شانه ای‬

‫نزدیک کننده دراز و‬
‫کوتاه‪ -‬راست داخلی‬

‫همسترینگ‬

‫کشنده پهن نیام و شانه ای‬
‫دور شدن و نزدیک شدن ران را‬
‫خنثی میکنند‬

‫عضالت شکمی و‬
‫بازکننده های ستون‬
‫فقرات برای ثابت کردن‬
‫لگن‬

‫فلکشن بازو‬

‫بخش قدامی دلتوئید‪-‬بخش‬
‫ترقوه ای سینه ای بزرگ‬

‫غرابی بازویی‬

‫فلکشن آرنج‬

‫دوسر بازویی‪ -‬بازویی قدامی‪-‬‬
‫بازویی زنداعالیی‬

‫‪--------‬‬

‫پرونیشن‬
‫ساعد‬

‫مربع درون گرداننده‪-‬‬
‫درون گرداننده مدور‬

‫بازویی‪-‬زنداعالیی‬

‫سوپینیتورها‬

‫اکستنشن‬
‫مچ‬

‫باز کننده مچ دستی بلند و‬
‫کوتاه‬

‫بازکننده مشترک‬
‫انگشتان و بازکننده‬
‫درازشست‬

‫خم کننده های مچ‬

‫وضعیت‬

‫پشتی بزرگ‬
‫گرد بزرگ‬
‫سه سر بازویی‬
‫سه گوش آرنجی‬

‫تحت خاری و گردکوچک‬
‫چرخش داخلی دالی قدامی و‬
‫سینه ای بزرگ را خنثی میکنند‬

‫ذوزنقه و تحت‬
‫ترقوه ای‬

‫پرونیتورها حرکت‬
‫سوپینیشن دوسر را خنثی‬
‫میکنند‬

‫‪---------‬‬

‫سه سرو سه گوش آرنجی تمایل‬
‫به خم کردن درون گرداننده‬
‫مدور را خنثی می کنند‬

‫‪----------‬‬

‫‪------‬‬

‫‪----------‬‬

Throw

phase

‫‪ ‬چگونگی وضعیت مفاصل و اندامها ‪:‬‬
‫‪ ‬حرکات دست پرتاب ‪:‬‬
‫‪ .1‬فلکشن بازو‬
‫‪ .2‬هایپرفلکشن مچ دست‬
‫‪ .3‬اکستنشن آرنج‬
‫‪ .4‬اکستنشن مچ و پرونیشن ساعد‬
‫(حفظ حالت)‬

‫‪ ‬حرکات دست راهنما‪:‬‬
‫‪ .1‬اکستنشن آرنج‬
‫‪ .2‬فلکشن بازو‬

‫‪ ‬حرکات پا‪:‬‬

‫‪ .1‬پلنتارفلکشن مچ پا‬
‫‪ .2‬اکستنشن زانو‬
‫‪ .3‬اکستنشن ران‬
‫‪ .4‬فلکشن انگشتان پا‬

‫عضالت درگير در مرحله پرتاب (اندام فوقانی)‬
‫عضالت‬
‫وضعیت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫بخش قدامی دلتوئید‪-‬‬
‫بخش ترقوه ای سینه‬
‫ای بزرگ‬

‫غرابی بازویی‬

‫پشتی بزرگ‬

‫تحت خاری و گرد کوچک‬
‫چرخش داخلی دالی‬
‫قدامی و سینه ای بزرگ‬
‫را خنثی میکنند‬

‫اکستنشن آرنج‬

‫سه سر بازویی‬

‫سه گوش آرنجی‬

‫دوسر‪ -‬بازویی قدامی‪-‬‬
‫بازویی زند اعالیی‬

‫‪----------‬‬

‫سینه ای بزرگ (بخش‬
‫جناغی) و پشتی بزرگ‬
‫چرخش داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫فلکشن مچ‬

‫زنداسفلی قدامی‪-‬‬
‫زنداعالیی قدامی‪-‬‬

‫تاکننده درازشست‪-‬‬
‫دورکننده درازشست‬
‫تاکننده عمقی و سطحی‬
‫انگشتان‬

‫بازکننده های مچ‬
‫دست‬

‫بازکننده های مچ دست از‬
‫خم شدن انگشتان‬
‫جلوگیری میکنند‬

‫‪--------‬‬

‫سینه ای کوچک‪-‬‬
‫تحت ترقوه ای‪-‬‬
‫ذوزنقه ‪4‬‬

‫دندانه ای بزرگ عمل‬
‫نزدیک کننده گی متوازی‬
‫االضالع و ذوزنقه را خنثی‬
‫میکند‬

‫فلکشن بازو‬

‫کشش باالیی‬
‫کتف‬
‫چرخش باالیی‬
‫کتف‬

‫کف دستی طویل‬

‫گوشه ای‪ -‬ذوزنقه‬
‫(‪1‬و‪-)2‬متوازی‬
‫االضالع‬
‫ذوزنقه (‪2‬و‪-)4‬‬
‫دندانه ای قدامی‬

‫جناغی‪-‬چنبری‬

‫پستانی‬
‫‪----------‬‬

‫متوازی االضالع‪-‬‬
‫سینه ای کوچک‬

‫‪----------‬‬

‫ذوزنقه و تحت‬
‫ترقوه ای‬

‫‪----------‬‬

‫‪----------‬‬

‫عضالت درگير در مرحله پرتاب (اندام تحتانی)‬
‫عضالت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫وضعیت‬
‫اکستنشن زانو‬

‫چهارسررانی‬

‫همسترینگ‪-‬‬

‫اکستنشن ران‬

‫سرینی بزرگ‬

‫پالنتارفلکشن‬
‫مچ پا‬

‫دوقلو –نعلی‪-‬‬
‫نازک نئ بلند‬

‫فلکشن‬
‫انگشتان‬

‫تاکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬‬
‫تاکننده بلند شست‬

‫‪---------‬‬

‫همسترینگ‬

‫پهن خارجی وپهن میانی‬
‫نیروهای داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫عضالت شکمی ثابت‬
‫کننده لگن در برابر‬
‫کشش عضله راست‬
‫رانی میباشند‬

‫‪-----------‬‬

‫چهارسررانی‬

‫‪------------‬‬

‫عضالت شکمی و‬
‫بازکننده های‬
‫ستون فقرات برای‬
‫ثابت کردن لگن‬

‫ساقی خلفی‪-‬نازک نئ‬
‫کوتاه‪-‬تاکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬تاکننده‬
‫بلند انگشت شست‬

‫ساقی قدامی‪-‬‬
‫نازک نئ طرف‬
‫بازکننده بلند‬
‫انگشتان‬

‫نازک نئ بلند و کوتاه از‬
‫یک طرف و ساقی خلفی از‬
‫طرف دیگر کشش یکدیگر‬
‫را درتمایل پا به سمت‬
‫خارج و داخل خنثی‬
‫میکنند‬

‫‪---------‬‬

‫بین استخوانی کف‬
‫پائی‬

‫بازکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬‬
‫بازکننده بلند‬
‫شست‬

‫‪-----------‬‬

‫‪----------‬‬

Recovery

phase

‫‪ ‬اين مرحله از زماني شروع مي شود كه شوت كننده‬
‫پس از پرش عمودي و پرتاب توپ به طرف زمين‬
‫سقوط مي كند‪ .‬درآخرين لحظهء پرتاب (فلكشن‬
‫مچ دست پرتاب كننده) دست راهنما از توپ جدا‬
‫شده و با اكستنشن بازو به طرف پايين حركت مي‬
‫كند‪ .‬پس از رها شدن توپ‪ ،‬دست پرتاب كننده با‬
‫برگشت از حالت فلكشن مچ‪ ،‬همراه با اكستنشن‬
‫بازو به پايين مي افتد‪.‬‬
‫‪ ‬براي كاهش فشار ناش ي از سقوط در لحظهء‬
‫رسيدن به زمين فرد زانوها را خم مي كند و به‬
‫وضعيت تعادلي اوليه بر مي گردد‪.‬‬

‫تجزیهء و تحلیل بیومکانیکی شوت جفت‬

‫اهمیت علم بیومکانیک‬
‫‪ ‬امروز هیچ کس حتی کسانی که فقط ورزش را بخاطر ورزش نه بخاطراهداف‬
‫قهرمانی در رقابتهای رسمی انجام می دهند‪ .‬نمی توانند منکر‬
‫‪ ‬ارزش روش های علمی در باال بردن سطح تکنیک‪ ،‬تاکتیک و بطورکلی کیفیت تیم ها‬
‫در هر نوع ورزش ی باشند‪.‬‬
‫‪ ‬در بسکتبال‪ ،‬اجرای صحیح مهارت ها وابسته به رعایت اصول و‬
‫قوانين علمی متکی بر اصول مکانیکی و بیو مکانیکی است‪.‬‬
‫‪ ‬دقت و سرعت نيز از عواملی هستند که در این رشته نقش مهمی ایفاء می کنند‪.‬‬

‫‪ ‬علم بیومکانیک علمی است که نیروهای داخلی و خارجی‬
‫اثر گذار بر بدن انسان را مورد مطالعه قرار داده و اثرات‬
‫حاصل را بررس ی می کند‪.‬‬
‫‪‬‬

‫علم مذکور در دو حوزهء کینماتیک وکینتیکقابل مطالعه است‪:‬‬

‫_در کینماتیک‬
‫حرکت جسم بدون در نظر گرفتن علت بوجود آورنده (به طور مشخص تر‬
‫پارامترهای فضایی و زمانی)‬
‫_در کینتیک‬
‫علت بوجود آورنده حرکت (عمدتا" عامل نيرو) را مورد مطالعه قرار می‬
‫دهد‪.‬‬

‫‪‬‬

‫در تحلیل بیومکانیکی با شناسایی عناصر اصلی در اجرای مهارت‬
‫به کشف راهبردهای مفید با هدف تاثير پذیر نمودن اجرا تاکید‬
‫می شود‪ .‬همچنين به منظور دستیابی به مدارج باالی کیفیت در‬
‫اجرای صحیح و یا اصالح اجرای حرکت‪ ،‬توجه به فاکتورهای‬
‫کینماتیکی و کینتیکی در کنار اجرای صحیح و مناسب مهارت‬
‫ورزش ی برای مربیان نقش مهم و حیاتی پیدا نموده است‪ ،‬با بهره‬
‫گيری از نتایج بررس ی های بیومکانیکی مربیان می توانند با هدایت‬
‫و پرورش ورزشکاران نخبه و قهرمان به موفقیت های چشمگيری‬
‫نائل شوند‪.‬‬

‫قانون اول نیوتن‪:‬‬

‫‪ ‬اگر به جسمی نيرویی وارد نشود و یا برایند نيروهای وارد‬
‫به جسم برابر صفر شوند‪ .‬جسم در حال سکون باقی‬
‫می ماند و یا تمایل به حفظ حالت اولیه خود دارد‪.‬‬
‫‪ ‬بنابراین تا هنگامیکه نيرویی از طرف عضالت فرد‬
‫پرتاب کننده به توپ وارد نشود‪ ،‬توپ در حالت سکون باقی خواهد ماند‪ .‬از طرف دیگر پس از‬
‫اعمال نيرو توسط بازیکن و پرتاب توپ اگر نيروهای بازدارنده (جاذبه ‪ ،‬مقاومت هوا و ‪)...‬‬
‫وارد عمل نشوند‪ ،‬توپ تمایل دارد که به حرکت رو به باالی خود ادامه دهد‪.‬‬

‫قانون دوم نیوتن‪:‬‬

‫‪a = F/m‬‬

‫‪ ‬شتابی که توپ پس از جدا شدن از دست بازیکن به خود می گيرد‪ ،‬با نيرویی که فرد وارد می‬
‫کند نسبت مستقیم و با جرم توپ نسبت عکس دارد‪.‬‬
‫‪ ‬بنابراین به دلیل ثابت بودن جرم توپ‪ ،‬برای افزایش شتاب و درنیجه افزایش سرعت باید‬
‫نيرو را افزایش داد‪.‬‬

‫قانون سوم نیوتن‪:‬‬
‫‪ ‬هر عملی را عکس العملی است هم اندازه و در جهت مخالف‪ .‬در هنگامی که فرد‬
‫برای انجام پرش عمودی پاهای خود را به زمين می فشارد (به زمين نيرو وارد می‬
‫کند) نيرویی از طرف زمين به فرد وارد می شود که به انجام پرش فرد کمک میکند‪.‬‬

‫تبدیل انرژی پتانسیل به انرژی جنبش ی‪:‬‬
‫‪ ‬فرد پرتاب کننده برای اجرای پرش عمودی زانوها را خم کرده و تنه را اندکی به جلو‬
‫متمایل می کند‪ .‬با این کار در واقع فرد همانند یک فنر جمع شده انرژی پتانسیل را‬
‫در بدن خود ذخيره کرده سپس با بازکردن زانوها و تنه و کشیدن دستها به باال‬
‫همانند فنری که باز می شود‪ ،‬این انرژی پتانسیل را به انرژی جنبش ی تبدیل میکند‬
‫و پرش عمودی را انجام می دهد‪.‬‬

‫‪ ‬قوانين مربوط به پرتابه‪:‬‬
‫‪ ‬زاویه پرتاب‪:‬‬
‫طبق تحقیقات انجام‬
‫شده بهترین زاویه‬
‫پرتاب برای شوت جفت‬
‫در بسکتبال در‬
‫دامنه ‪ 50‬تا ‪ 55‬درجه‬
‫می باشد که به ارتفاع‬
‫قد بازیکن بستگی دارد‪.‬‬

‫‪ ‬قوانين مربوط به‬
‫‪:‬‬
‫پرتابه‬
‫زاویهء پرتاب‪:‬‬
‫‪‬‬

‫طبق تحقیقات انجام شده بهترین زاویه تاب برای شوت جفت در‬
‫بسکتبال در دامنه ‪ 50‬تا ‪ 55‬درجه می باشد که به ارتفاع قد‬
‫بازیکن بستگی دارد‪.‬‬

‫‪ ‬سرعت پرتاب‪:‬‬
‫‪V sina = d / t‬‬

‫طبق فرمول با توجه به فاصله بازیکن از سبد تعیين‬
‫می شود‪.‬‬
‫*نکته مهم این است که سرعت مناسب باید همراه با‬
‫دقت باال انتخاب شود‪*.‬‬

‫نيروهای بازدارنده‪:‬‬

‫نيروی جاذبه زمين‪:‬‬

‫نيروی مقاومت هوا‪:‬‬

‫این نيرو با حرکت رو به باالی فرد در‬
‫هنگام پرش و با حرکت رو به باالی‬
‫توپ در هنگام پرتاب‬
‫مخالفت می کند‪.‬‬

‫این نيرو با حرکت رو به جلوی‬
‫توپ (حرکت افقی )‬
‫مخالفت می کند‪.‬‬

‫‪ ‬مرکز ثقل و تعادل‪:‬‬
‫َ‬
‫در مورد توپ نيروی وارد شده توسط دست بازیکن‪ ،‬تقریبا به پایين تر از مرکز ثقل وارد می شود‪،‬‬
‫که به دلیل دادن قوس به مسير حرکت توپ می باشد‪.‬‬
‫در مورد بازیکن فرد با باز کردن پاها به اندازه عرض شانه‪ ،‬سطح اتکای خود را افزایش داده و با‬
‫خم کردن زانوها مرکز ثقلش را پایين می آورد‪ .‬که هر دو کار باعث افزایش تعادل و در نتیجه‬
‫افزایش دقت پرتاب می شوند‪.‬‬

‫با آرزوی موفقیت برای شما‬


Slide 36

‫بسم اهلل الرحمن الرحیم‬

‫گرد آورنده ‪ :‬سرگروه تربیت بدنی آبیک‬
‫مصطفی قاسمیفرد‬

‫تاریخچه بسکتبال‬
‫‪‬‬

‫زادگاه بازی بسکتبال آمریکاست‪ .‬این بازی‬
‫در اوایل پاییز سال ‪ 1891‬میالدی توسط‬
‫شخص ی به نام جیمز نای اسمیت پایه‬
‫ریزی و ابداع شد‪ .‬اما‪ ،‬از قرن ها پیش در‬
‫میان ساکنان نقاط مختلف قاره آمریکا‪،‬‬
‫به ویژه آمریکای مرکزی و جنوبی انواعی از‬
‫بازی و مسابقه رایج بوده که کم و بیش‬
‫به بسکتبال شباهت داشته است‪.‬‬

‫سابقهء تاریخی‬
‫‪‬‬

‫در کشور آرژانتین‪ ،‬نوعی بازی سنتی و قدیمی در میان گله دار ها متداول‬
‫است که آن را (پاتو ‪ ) PATO‬می نامند‪ .‬در این بازی‪ ،‬دو تیم سوار بر اسب در میدانی وسیع به‬
‫تاخت و تاز می پردازند و هر تیم کوشش می کند‬
‫توپی را که شش حلقه (مانند دستگیره) بر بدنه آن هست‪ ،‬با پرتاب کردن و‬
‫پاس دادن به یاران خودی‪ ،‬به آن سوی میدان برساند و از حلقه و توری‬
‫سبدی که در انتهای میدان بر روی ستونی چوبی نصب شده‪ ،‬عبور دهد‪ .‬این‬
‫بازی تا حدی شبیه بسکتبال است‪ .‬اما شباهت بازی پوک تاپوک با ورزش‬
‫بسکتبال بیش از پیش است‪ .‬پوک تاپوک‪ ،‬در میان اقوام متمدن قارهء‬
‫آمریکای جنوبی و مرکزی رواج بسیار داشت‪ ،‬به ویژه اقوام مایا و تولتک (در‬
‫ناحیه مکزیک کنونی) این بازی را که با توپ و حلقه های ثابت در میدانی‬
‫وسیع انجام می شد‪ ،‬با عالقه و هیجان زیادی برگزار می کردند ‪.‬‬

‫‪BASKETBALL:‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫هر تيم از ‪ 12‬بازيكن تشكيل مي شود كه ‪ 5‬نفر‬
‫بازيكن اصلي و ‪ 7‬نفر ذخيره هستند‪ .‬تعداد‬
‫همراهان نيز ‪ 7‬نفر است‪ ،‬كه شامل‬
‫سرپرست‪ ،‬مربي‪ ،‬كمك مربي‪ ،‬پزشك‪،‬‬
‫ماساژور‪ ،‬مترجم و آمارگير است‪.‬‬
‫هدف هر دو تيم گذراندن توپ از حلقهء‬
‫حريف و نيز ممانعت از گل زدن تيم مقابل‬
‫است‪.‬‬
‫ابعاد زمين بسكتبال ‪ 28‬متر طول و ‪ 15‬متر‬
‫عرض مي باشد‪ ،‬عرض خطوط زمين ‪5‬‬
‫سانتيمتر است و به گونه اي رسم مي شود كه‬
‫كامال" قابل رو يت با شد‪.‬‬

:‫مهارتهاي پايه اي بسكتبال‬
(Body Balance) ‫تعادل يا توازن‬
(Ball Handing) ‫شيوهء نگهداري توپ‬
(Receiving and Passing) ‫پاس دادن و دريافت پاس‬
(Dribbling) ‫دريبل‬
(Shooting) ‫شوت‬
(Pivot) ‫چرخش‬
(Rebounding) ‫توپگيري از روي سبد يا ريباند‬
(Faking and Foot work) ‫فريب دادن وكار پا‬
(Chang of direction, Change of pace) ‫تغيير مسير و سرعت‬
(Screening) ‫سد كردن‬













‫شوت‪:‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬

‫در بسکتبال پرتاب توپ در حالتی که دست باالی‬
‫آرنج قرار گيرد‪ ،‬شوت نامیده می شود‪.‬‬
‫در زمان آموزش شوت‪ ،‬به ورزشکار توصیه می شود که به منظور اجرای‬
‫مطلوب مهارت‪ ،‬به ‪ 4‬ویژگی زیر توجه کامل داشته باشد‪:‬‬
‫تعادل‬
‫نگاه به هدف‬
‫قرارگيری آرنج دقیقا" زیر توپ‬
‫قرار گرفتن روبروی هدف و توجه کردن به ادامه حرکت‬

‫شوت جفت‪:‬‬

‫‪‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫امروزه شوت جفت رايجترين شوت در بسكتبال است‪.‬‬
‫وجه تمایز آن با سایر شوتها‪ ،‬جدا شدن از زمين و رها‬
‫کردن توپ درست قبل از رسیدن شوت کننده به اوج‬
‫پرش می باشد‪ .‬شوت جفت در پاسخ به نیاز برای کاهش‬
‫فاصله تا سبد توسعه یافته است‪.‬‬

‫شوت جفت دارای اهمیت است‪ ،‬به خاطر‪:‬‬

‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬
‫‪.5‬‬
‫‪.6‬‬

‫درگيری کمتر با بازیکنان حریف‬
‫مشکل بودن دفاع کردن از شوت جفت‬
‫سریع بودن‬
‫صرف انرژی کمتر‬
‫امکان کسب امتیاز از فواصل مختلف‬
‫غير قابل پیش بینی بودن زمان و جهت پریدن‬

‫‪ ‬آمار ثبت شده از مسابقات مختلف‪ ،‬نيز هر چه‬
‫بیشتر بر اهمیت این شوت تاکید می کنند‪:‬‬
‫‪ ALLSEN ‬در سال ‪ 1967‬دریافت که ‪ %67‬از نمونه ‪ 3180‬تالش گل ثبت‬
‫شده توسط ‪ ،NBA‬شوتهای جفت ‪ 2‬و ‪ 3‬امتیازی بوده است‪.‬‬
‫‪ ‬بر طبق آمار بازیهای بسکتبال جهان در سال ‪ ،1985‬درصد شوتهای جفت ‪3‬‬
‫امتیازی در دو گروه زنان و مردان بسیار باال بود؛ به گونه ای که در گروه‬
‫مردان درصد شوتهای جفت ‪ %47‬و در گروه زنان ‪ %34‬بود‪.‬‬
‫‪ ‬آمار مسابقات بسکتبال غرب آسیا نيز نشان می دهد که تیمهای برتر‪،‬‬
‫درصد شوتهای جفت ‪ 3‬امتیازی موفق بیشتری داشته اند‪.‬‬

‫نحوهء اجرا‪:‬‬

‫‪‬‬

‫پرش عمودی توپ را با‬
‫برای اجرای این مهارت ورزشکار باید‪ ،‬همزمان با یک ً‬
‫قوس ی بلند به طرف سبد پرتاب کند‪ .‬بدلیل فاصله نسبتا زیاد بازیکن از سبد‬
‫(پشت منطقه ‪ 3‬امتیازی) رساندن توپ به سبد تنها با استفاده از نيروی دستها‬
‫کار سختی است‪ .‬به همين دلیل بازیکن با خم کردن زانوها و سپس انجام یک‬
‫پرش عمودی نيرو را از پاها به دست پرتاب منتقل می کند‪ .‬و باعث می شود که‬
‫فرد بتواند توپ را به مسافت دورتری پرتاب کند‪.‬‬

‫‪ ‬نیازی نیست که بازیکن پرش بسیار بلندی انجام دهد زیرا‬
‫عالوه بر وارد کردن نيروی کافی به توپ‪ ،‬پرتاب توپ باید با‬
‫دقت باالیی همراه باشد تا به کسب امتیاز منجر شود‪ .‬پرش‬
‫اضافی بازیکن با کاهش دقت پرتاب او همراه می شود‪.‬‬

‫‪‬‬

‫بازیکن باید توپ را با قوس ی مناسب ( زاویه پرتاب مناسب ) به سمت سبد‬
‫پرتاب کند‪ .‬برای این منظورفرد توپ را از بين شانه ها و گوشها تا اندازه ای‬
‫باال می آورد که بتواند هدف (سبد) را از زیرآن مشاهده کند‪ .‬بهتر است که‬
‫دست پرتاب بازیکن نيرو را به زیر مرکز ثقل توپ وارد کند‪ ،‬تا توپ همراه با‬
‫یک چرخش زیرین )‪ (under spine‬به طرف سبد پرتاب شود‪ .‬آخرین‬
‫نقطه ای از دست بازیکن که با توپ تماس پیدا میکند‪ ،‬نوک انگشت میانه‬
‫دست پرتاب می باشد‪.‬‬

‫مراحل اجرای حرکت ‪:‬‬
‫‪ .1‬مرحلهء آمادگی‬
‫‪ .2‬مرحلهء پرتاب‬
‫‪ .3‬مرحلهء پس از پرتاب‬
‫)‪(3‬‬

‫)‪(2‬‬

‫)‪(1‬‬



Preparatory phase

‫چگونگی وضعیت مفاصل و‬
‫اندامها ‪:‬‬

‫‪ ‬فاصله پاها به اندازه عرض شانه و همراه با‬
‫اندکی اورشن مچ پا‬
‫‪ ‬به ميزان کمی دورس ي فلكشن مچ پا‬
‫‪ ‬فلکشن زانو (با انقباض اکسنتریک عضالت‬
‫بازکننده زانو)‬
‫‪ ‬فلکشن ران (با انقباض اکسنتریک عضالت‬
‫بازکننده ران)‬
‫‪ ‬به ميزان کمی فلکشن تنه‬

‫‪ ‬فلکشن آرنج ( در هردو دست)‬
‫‪ ‬فلکشن بازو ( در هردو دست)‬
‫‪ ‬پرونیشن ساعد (در دست پرتاب کننده)‬
‫‪ ‬حالت خنثی در ساعد دست راهنما (با انقباض استاتیک عضالت ساعد)‬
‫‪ ‬هایپراکستنشن مچ (در دست پرتاب کننده)‬
‫‪ ‬حالت خنثی در مچ دست راهنما (با انقباض استاتیک عضالت مچ دست)‬
‫‪ ‬آبداکشن انگشتان‬
‫‪ ‬اکستنشن شست‬
‫‪ ‬فلکشن انگشتان (با انقباض استاتیک عضالت انگشتان)‬

‫عضالت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫فلکشن زانو‬

‫چهارسررانی‬

‫‪--------‬‬

‫همسترینگ‬

‫پهن خارجی و پهن میانی‬
‫نیروهای داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫‪----------‬‬

‫فلکشن ران‬

‫راست قدامی‪ -‬خیاطه‪-‬‬
‫کشنده پهن نیام‪ -‬شانه ای‬

‫نزدیک کننده دراز و‬
‫کوتاه‪ -‬راست داخلی‬

‫همسترینگ‬

‫کشنده پهن نیام و شانه ای‬
‫دور شدن و نزدیک شدن ران را‬
‫خنثی میکنند‬

‫عضالت شکمی و‬
‫بازکننده های ستون‬
‫فقرات برای ثابت کردن‬
‫لگن‬

‫فلکشن بازو‬

‫بخش قدامی دلتوئید‪-‬بخش‬
‫ترقوه ای سینه ای بزرگ‬

‫غرابی بازویی‬

‫فلکشن آرنج‬

‫دوسر بازویی‪ -‬بازویی قدامی‪-‬‬
‫بازویی زنداعالیی‬

‫‪--------‬‬

‫پرونیشن‬
‫ساعد‬

‫مربع درون گرداننده‪-‬‬
‫درون گرداننده مدور‬

‫بازویی‪-‬زنداعالیی‬

‫سوپینیتورها‬

‫اکستنشن‬
‫مچ‬

‫باز کننده مچ دستی بلند و‬
‫کوتاه‬

‫بازکننده مشترک‬
‫انگشتان و بازکننده‬
‫درازشست‬

‫خم کننده های مچ‬

‫وضعیت‬

‫پشتی بزرگ‬
‫گرد بزرگ‬
‫سه سر بازویی‬
‫سه گوش آرنجی‬

‫تحت خاری و گردکوچک‬
‫چرخش داخلی دالی قدامی و‬
‫سینه ای بزرگ را خنثی میکنند‬

‫ذوزنقه و تحت‬
‫ترقوه ای‬

‫پرونیتورها حرکت‬
‫سوپینیشن دوسر را خنثی‬
‫میکنند‬

‫‪---------‬‬

‫سه سرو سه گوش آرنجی تمایل‬
‫به خم کردن درون گرداننده‬
‫مدور را خنثی می کنند‬

‫‪----------‬‬

‫‪------‬‬

‫‪----------‬‬

Throw

phase

‫‪ ‬چگونگی وضعیت مفاصل و اندامها ‪:‬‬
‫‪ ‬حرکات دست پرتاب ‪:‬‬
‫‪ .1‬فلکشن بازو‬
‫‪ .2‬هایپرفلکشن مچ دست‬
‫‪ .3‬اکستنشن آرنج‬
‫‪ .4‬اکستنشن مچ و پرونیشن ساعد‬
‫(حفظ حالت)‬

‫‪ ‬حرکات دست راهنما‪:‬‬
‫‪ .1‬اکستنشن آرنج‬
‫‪ .2‬فلکشن بازو‬

‫‪ ‬حرکات پا‪:‬‬

‫‪ .1‬پلنتارفلکشن مچ پا‬
‫‪ .2‬اکستنشن زانو‬
‫‪ .3‬اکستنشن ران‬
‫‪ .4‬فلکشن انگشتان پا‬

‫عضالت درگير در مرحله پرتاب (اندام فوقانی)‬
‫عضالت‬
‫وضعیت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫بخش قدامی دلتوئید‪-‬‬
‫بخش ترقوه ای سینه‬
‫ای بزرگ‬

‫غرابی بازویی‬

‫پشتی بزرگ‬

‫تحت خاری و گرد کوچک‬
‫چرخش داخلی دالی‬
‫قدامی و سینه ای بزرگ‬
‫را خنثی میکنند‬

‫اکستنشن آرنج‬

‫سه سر بازویی‬

‫سه گوش آرنجی‬

‫دوسر‪ -‬بازویی قدامی‪-‬‬
‫بازویی زند اعالیی‬

‫‪----------‬‬

‫سینه ای بزرگ (بخش‬
‫جناغی) و پشتی بزرگ‬
‫چرخش داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫فلکشن مچ‬

‫زنداسفلی قدامی‪-‬‬
‫زنداعالیی قدامی‪-‬‬

‫تاکننده درازشست‪-‬‬
‫دورکننده درازشست‬
‫تاکننده عمقی و سطحی‬
‫انگشتان‬

‫بازکننده های مچ‬
‫دست‬

‫بازکننده های مچ دست از‬
‫خم شدن انگشتان‬
‫جلوگیری میکنند‬

‫‪--------‬‬

‫سینه ای کوچک‪-‬‬
‫تحت ترقوه ای‪-‬‬
‫ذوزنقه ‪4‬‬

‫دندانه ای بزرگ عمل‬
‫نزدیک کننده گی متوازی‬
‫االضالع و ذوزنقه را خنثی‬
‫میکند‬

‫فلکشن بازو‬

‫کشش باالیی‬
‫کتف‬
‫چرخش باالیی‬
‫کتف‬

‫کف دستی طویل‬

‫گوشه ای‪ -‬ذوزنقه‬
‫(‪1‬و‪-)2‬متوازی‬
‫االضالع‬
‫ذوزنقه (‪2‬و‪-)4‬‬
‫دندانه ای قدامی‬

‫جناغی‪-‬چنبری‬

‫پستانی‬
‫‪----------‬‬

‫متوازی االضالع‪-‬‬
‫سینه ای کوچک‬

‫‪----------‬‬

‫ذوزنقه و تحت‬
‫ترقوه ای‬

‫‪----------‬‬

‫‪----------‬‬

‫عضالت درگير در مرحله پرتاب (اندام تحتانی)‬
‫عضالت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫وضعیت‬
‫اکستنشن زانو‬

‫چهارسررانی‬

‫همسترینگ‪-‬‬

‫اکستنشن ران‬

‫سرینی بزرگ‬

‫پالنتارفلکشن‬
‫مچ پا‬

‫دوقلو –نعلی‪-‬‬
‫نازک نئ بلند‬

‫فلکشن‬
‫انگشتان‬

‫تاکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬‬
‫تاکننده بلند شست‬

‫‪---------‬‬

‫همسترینگ‬

‫پهن خارجی وپهن میانی‬
‫نیروهای داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫عضالت شکمی ثابت‬
‫کننده لگن در برابر‬
‫کشش عضله راست‬
‫رانی میباشند‬

‫‪-----------‬‬

‫چهارسررانی‬

‫‪------------‬‬

‫عضالت شکمی و‬
‫بازکننده های‬
‫ستون فقرات برای‬
‫ثابت کردن لگن‬

‫ساقی خلفی‪-‬نازک نئ‬
‫کوتاه‪-‬تاکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬تاکننده‬
‫بلند انگشت شست‬

‫ساقی قدامی‪-‬‬
‫نازک نئ طرف‬
‫بازکننده بلند‬
‫انگشتان‬

‫نازک نئ بلند و کوتاه از‬
‫یک طرف و ساقی خلفی از‬
‫طرف دیگر کشش یکدیگر‬
‫را درتمایل پا به سمت‬
‫خارج و داخل خنثی‬
‫میکنند‬

‫‪---------‬‬

‫بین استخوانی کف‬
‫پائی‬

‫بازکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬‬
‫بازکننده بلند‬
‫شست‬

‫‪-----------‬‬

‫‪----------‬‬

Recovery

phase

‫‪ ‬اين مرحله از زماني شروع مي شود كه شوت كننده‬
‫پس از پرش عمودي و پرتاب توپ به طرف زمين‬
‫سقوط مي كند‪ .‬درآخرين لحظهء پرتاب (فلكشن‬
‫مچ دست پرتاب كننده) دست راهنما از توپ جدا‬
‫شده و با اكستنشن بازو به طرف پايين حركت مي‬
‫كند‪ .‬پس از رها شدن توپ‪ ،‬دست پرتاب كننده با‬
‫برگشت از حالت فلكشن مچ‪ ،‬همراه با اكستنشن‬
‫بازو به پايين مي افتد‪.‬‬
‫‪ ‬براي كاهش فشار ناش ي از سقوط در لحظهء‬
‫رسيدن به زمين فرد زانوها را خم مي كند و به‬
‫وضعيت تعادلي اوليه بر مي گردد‪.‬‬

‫تجزیهء و تحلیل بیومکانیکی شوت جفت‬

‫اهمیت علم بیومکانیک‬
‫‪ ‬امروز هیچ کس حتی کسانی که فقط ورزش را بخاطر ورزش نه بخاطراهداف‬
‫قهرمانی در رقابتهای رسمی انجام می دهند‪ .‬نمی توانند منکر‬
‫‪ ‬ارزش روش های علمی در باال بردن سطح تکنیک‪ ،‬تاکتیک و بطورکلی کیفیت تیم ها‬
‫در هر نوع ورزش ی باشند‪.‬‬
‫‪ ‬در بسکتبال‪ ،‬اجرای صحیح مهارت ها وابسته به رعایت اصول و‬
‫قوانين علمی متکی بر اصول مکانیکی و بیو مکانیکی است‪.‬‬
‫‪ ‬دقت و سرعت نيز از عواملی هستند که در این رشته نقش مهمی ایفاء می کنند‪.‬‬

‫‪ ‬علم بیومکانیک علمی است که نیروهای داخلی و خارجی‬
‫اثر گذار بر بدن انسان را مورد مطالعه قرار داده و اثرات‬
‫حاصل را بررس ی می کند‪.‬‬
‫‪‬‬

‫علم مذکور در دو حوزهء کینماتیک وکینتیکقابل مطالعه است‪:‬‬

‫_در کینماتیک‬
‫حرکت جسم بدون در نظر گرفتن علت بوجود آورنده (به طور مشخص تر‬
‫پارامترهای فضایی و زمانی)‬
‫_در کینتیک‬
‫علت بوجود آورنده حرکت (عمدتا" عامل نيرو) را مورد مطالعه قرار می‬
‫دهد‪.‬‬

‫‪‬‬

‫در تحلیل بیومکانیکی با شناسایی عناصر اصلی در اجرای مهارت‬
‫به کشف راهبردهای مفید با هدف تاثير پذیر نمودن اجرا تاکید‬
‫می شود‪ .‬همچنين به منظور دستیابی به مدارج باالی کیفیت در‬
‫اجرای صحیح و یا اصالح اجرای حرکت‪ ،‬توجه به فاکتورهای‬
‫کینماتیکی و کینتیکی در کنار اجرای صحیح و مناسب مهارت‬
‫ورزش ی برای مربیان نقش مهم و حیاتی پیدا نموده است‪ ،‬با بهره‬
‫گيری از نتایج بررس ی های بیومکانیکی مربیان می توانند با هدایت‬
‫و پرورش ورزشکاران نخبه و قهرمان به موفقیت های چشمگيری‬
‫نائل شوند‪.‬‬

‫قانون اول نیوتن‪:‬‬

‫‪ ‬اگر به جسمی نيرویی وارد نشود و یا برایند نيروهای وارد‬
‫به جسم برابر صفر شوند‪ .‬جسم در حال سکون باقی‬
‫می ماند و یا تمایل به حفظ حالت اولیه خود دارد‪.‬‬
‫‪ ‬بنابراین تا هنگامیکه نيرویی از طرف عضالت فرد‬
‫پرتاب کننده به توپ وارد نشود‪ ،‬توپ در حالت سکون باقی خواهد ماند‪ .‬از طرف دیگر پس از‬
‫اعمال نيرو توسط بازیکن و پرتاب توپ اگر نيروهای بازدارنده (جاذبه ‪ ،‬مقاومت هوا و ‪)...‬‬
‫وارد عمل نشوند‪ ،‬توپ تمایل دارد که به حرکت رو به باالی خود ادامه دهد‪.‬‬

‫قانون دوم نیوتن‪:‬‬

‫‪a = F/m‬‬

‫‪ ‬شتابی که توپ پس از جدا شدن از دست بازیکن به خود می گيرد‪ ،‬با نيرویی که فرد وارد می‬
‫کند نسبت مستقیم و با جرم توپ نسبت عکس دارد‪.‬‬
‫‪ ‬بنابراین به دلیل ثابت بودن جرم توپ‪ ،‬برای افزایش شتاب و درنیجه افزایش سرعت باید‬
‫نيرو را افزایش داد‪.‬‬

‫قانون سوم نیوتن‪:‬‬
‫‪ ‬هر عملی را عکس العملی است هم اندازه و در جهت مخالف‪ .‬در هنگامی که فرد‬
‫برای انجام پرش عمودی پاهای خود را به زمين می فشارد (به زمين نيرو وارد می‬
‫کند) نيرویی از طرف زمين به فرد وارد می شود که به انجام پرش فرد کمک میکند‪.‬‬

‫تبدیل انرژی پتانسیل به انرژی جنبش ی‪:‬‬
‫‪ ‬فرد پرتاب کننده برای اجرای پرش عمودی زانوها را خم کرده و تنه را اندکی به جلو‬
‫متمایل می کند‪ .‬با این کار در واقع فرد همانند یک فنر جمع شده انرژی پتانسیل را‬
‫در بدن خود ذخيره کرده سپس با بازکردن زانوها و تنه و کشیدن دستها به باال‬
‫همانند فنری که باز می شود‪ ،‬این انرژی پتانسیل را به انرژی جنبش ی تبدیل میکند‬
‫و پرش عمودی را انجام می دهد‪.‬‬

‫‪ ‬قوانين مربوط به پرتابه‪:‬‬
‫‪ ‬زاویه پرتاب‪:‬‬
‫طبق تحقیقات انجام‬
‫شده بهترین زاویه‬
‫پرتاب برای شوت جفت‬
‫در بسکتبال در‬
‫دامنه ‪ 50‬تا ‪ 55‬درجه‬
‫می باشد که به ارتفاع‬
‫قد بازیکن بستگی دارد‪.‬‬

‫‪ ‬قوانين مربوط به‬
‫‪:‬‬
‫پرتابه‬
‫زاویهء پرتاب‪:‬‬
‫‪‬‬

‫طبق تحقیقات انجام شده بهترین زاویه تاب برای شوت جفت در‬
‫بسکتبال در دامنه ‪ 50‬تا ‪ 55‬درجه می باشد که به ارتفاع قد‬
‫بازیکن بستگی دارد‪.‬‬

‫‪ ‬سرعت پرتاب‪:‬‬
‫‪V sina = d / t‬‬

‫طبق فرمول با توجه به فاصله بازیکن از سبد تعیين‬
‫می شود‪.‬‬
‫*نکته مهم این است که سرعت مناسب باید همراه با‬
‫دقت باال انتخاب شود‪*.‬‬

‫نيروهای بازدارنده‪:‬‬

‫نيروی جاذبه زمين‪:‬‬

‫نيروی مقاومت هوا‪:‬‬

‫این نيرو با حرکت رو به باالی فرد در‬
‫هنگام پرش و با حرکت رو به باالی‬
‫توپ در هنگام پرتاب‬
‫مخالفت می کند‪.‬‬

‫این نيرو با حرکت رو به جلوی‬
‫توپ (حرکت افقی )‬
‫مخالفت می کند‪.‬‬

‫‪ ‬مرکز ثقل و تعادل‪:‬‬
‫َ‬
‫در مورد توپ نيروی وارد شده توسط دست بازیکن‪ ،‬تقریبا به پایين تر از مرکز ثقل وارد می شود‪،‬‬
‫که به دلیل دادن قوس به مسير حرکت توپ می باشد‪.‬‬
‫در مورد بازیکن فرد با باز کردن پاها به اندازه عرض شانه‪ ،‬سطح اتکای خود را افزایش داده و با‬
‫خم کردن زانوها مرکز ثقلش را پایين می آورد‪ .‬که هر دو کار باعث افزایش تعادل و در نتیجه‬
‫افزایش دقت پرتاب می شوند‪.‬‬

‫با آرزوی موفقیت برای شما‬


Slide 37

‫بسم اهلل الرحمن الرحیم‬

‫گرد آورنده ‪ :‬سرگروه تربیت بدنی آبیک‬
‫مصطفی قاسمیفرد‬

‫تاریخچه بسکتبال‬
‫‪‬‬

‫زادگاه بازی بسکتبال آمریکاست‪ .‬این بازی‬
‫در اوایل پاییز سال ‪ 1891‬میالدی توسط‬
‫شخص ی به نام جیمز نای اسمیت پایه‬
‫ریزی و ابداع شد‪ .‬اما‪ ،‬از قرن ها پیش در‬
‫میان ساکنان نقاط مختلف قاره آمریکا‪،‬‬
‫به ویژه آمریکای مرکزی و جنوبی انواعی از‬
‫بازی و مسابقه رایج بوده که کم و بیش‬
‫به بسکتبال شباهت داشته است‪.‬‬

‫سابقهء تاریخی‬
‫‪‬‬

‫در کشور آرژانتین‪ ،‬نوعی بازی سنتی و قدیمی در میان گله دار ها متداول‬
‫است که آن را (پاتو ‪ ) PATO‬می نامند‪ .‬در این بازی‪ ،‬دو تیم سوار بر اسب در میدانی وسیع به‬
‫تاخت و تاز می پردازند و هر تیم کوشش می کند‬
‫توپی را که شش حلقه (مانند دستگیره) بر بدنه آن هست‪ ،‬با پرتاب کردن و‬
‫پاس دادن به یاران خودی‪ ،‬به آن سوی میدان برساند و از حلقه و توری‬
‫سبدی که در انتهای میدان بر روی ستونی چوبی نصب شده‪ ،‬عبور دهد‪ .‬این‬
‫بازی تا حدی شبیه بسکتبال است‪ .‬اما شباهت بازی پوک تاپوک با ورزش‬
‫بسکتبال بیش از پیش است‪ .‬پوک تاپوک‪ ،‬در میان اقوام متمدن قارهء‬
‫آمریکای جنوبی و مرکزی رواج بسیار داشت‪ ،‬به ویژه اقوام مایا و تولتک (در‬
‫ناحیه مکزیک کنونی) این بازی را که با توپ و حلقه های ثابت در میدانی‬
‫وسیع انجام می شد‪ ،‬با عالقه و هیجان زیادی برگزار می کردند ‪.‬‬

‫‪BASKETBALL:‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫هر تيم از ‪ 12‬بازيكن تشكيل مي شود كه ‪ 5‬نفر‬
‫بازيكن اصلي و ‪ 7‬نفر ذخيره هستند‪ .‬تعداد‬
‫همراهان نيز ‪ 7‬نفر است‪ ،‬كه شامل‬
‫سرپرست‪ ،‬مربي‪ ،‬كمك مربي‪ ،‬پزشك‪،‬‬
‫ماساژور‪ ،‬مترجم و آمارگير است‪.‬‬
‫هدف هر دو تيم گذراندن توپ از حلقهء‬
‫حريف و نيز ممانعت از گل زدن تيم مقابل‬
‫است‪.‬‬
‫ابعاد زمين بسكتبال ‪ 28‬متر طول و ‪ 15‬متر‬
‫عرض مي باشد‪ ،‬عرض خطوط زمين ‪5‬‬
‫سانتيمتر است و به گونه اي رسم مي شود كه‬
‫كامال" قابل رو يت با شد‪.‬‬

:‫مهارتهاي پايه اي بسكتبال‬
(Body Balance) ‫تعادل يا توازن‬
(Ball Handing) ‫شيوهء نگهداري توپ‬
(Receiving and Passing) ‫پاس دادن و دريافت پاس‬
(Dribbling) ‫دريبل‬
(Shooting) ‫شوت‬
(Pivot) ‫چرخش‬
(Rebounding) ‫توپگيري از روي سبد يا ريباند‬
(Faking and Foot work) ‫فريب دادن وكار پا‬
(Chang of direction, Change of pace) ‫تغيير مسير و سرعت‬
(Screening) ‫سد كردن‬













‫شوت‪:‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬

‫در بسکتبال پرتاب توپ در حالتی که دست باالی‬
‫آرنج قرار گيرد‪ ،‬شوت نامیده می شود‪.‬‬
‫در زمان آموزش شوت‪ ،‬به ورزشکار توصیه می شود که به منظور اجرای‬
‫مطلوب مهارت‪ ،‬به ‪ 4‬ویژگی زیر توجه کامل داشته باشد‪:‬‬
‫تعادل‬
‫نگاه به هدف‬
‫قرارگيری آرنج دقیقا" زیر توپ‬
‫قرار گرفتن روبروی هدف و توجه کردن به ادامه حرکت‬

‫شوت جفت‪:‬‬

‫‪‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫امروزه شوت جفت رايجترين شوت در بسكتبال است‪.‬‬
‫وجه تمایز آن با سایر شوتها‪ ،‬جدا شدن از زمين و رها‬
‫کردن توپ درست قبل از رسیدن شوت کننده به اوج‬
‫پرش می باشد‪ .‬شوت جفت در پاسخ به نیاز برای کاهش‬
‫فاصله تا سبد توسعه یافته است‪.‬‬

‫شوت جفت دارای اهمیت است‪ ،‬به خاطر‪:‬‬

‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬
‫‪.5‬‬
‫‪.6‬‬

‫درگيری کمتر با بازیکنان حریف‬
‫مشکل بودن دفاع کردن از شوت جفت‬
‫سریع بودن‬
‫صرف انرژی کمتر‬
‫امکان کسب امتیاز از فواصل مختلف‬
‫غير قابل پیش بینی بودن زمان و جهت پریدن‬

‫‪ ‬آمار ثبت شده از مسابقات مختلف‪ ،‬نيز هر چه‬
‫بیشتر بر اهمیت این شوت تاکید می کنند‪:‬‬
‫‪ ALLSEN ‬در سال ‪ 1967‬دریافت که ‪ %67‬از نمونه ‪ 3180‬تالش گل ثبت‬
‫شده توسط ‪ ،NBA‬شوتهای جفت ‪ 2‬و ‪ 3‬امتیازی بوده است‪.‬‬
‫‪ ‬بر طبق آمار بازیهای بسکتبال جهان در سال ‪ ،1985‬درصد شوتهای جفت ‪3‬‬
‫امتیازی در دو گروه زنان و مردان بسیار باال بود؛ به گونه ای که در گروه‬
‫مردان درصد شوتهای جفت ‪ %47‬و در گروه زنان ‪ %34‬بود‪.‬‬
‫‪ ‬آمار مسابقات بسکتبال غرب آسیا نيز نشان می دهد که تیمهای برتر‪،‬‬
‫درصد شوتهای جفت ‪ 3‬امتیازی موفق بیشتری داشته اند‪.‬‬

‫نحوهء اجرا‪:‬‬

‫‪‬‬

‫پرش عمودی توپ را با‬
‫برای اجرای این مهارت ورزشکار باید‪ ،‬همزمان با یک ً‬
‫قوس ی بلند به طرف سبد پرتاب کند‪ .‬بدلیل فاصله نسبتا زیاد بازیکن از سبد‬
‫(پشت منطقه ‪ 3‬امتیازی) رساندن توپ به سبد تنها با استفاده از نيروی دستها‬
‫کار سختی است‪ .‬به همين دلیل بازیکن با خم کردن زانوها و سپس انجام یک‬
‫پرش عمودی نيرو را از پاها به دست پرتاب منتقل می کند‪ .‬و باعث می شود که‬
‫فرد بتواند توپ را به مسافت دورتری پرتاب کند‪.‬‬

‫‪ ‬نیازی نیست که بازیکن پرش بسیار بلندی انجام دهد زیرا‬
‫عالوه بر وارد کردن نيروی کافی به توپ‪ ،‬پرتاب توپ باید با‬
‫دقت باالیی همراه باشد تا به کسب امتیاز منجر شود‪ .‬پرش‬
‫اضافی بازیکن با کاهش دقت پرتاب او همراه می شود‪.‬‬

‫‪‬‬

‫بازیکن باید توپ را با قوس ی مناسب ( زاویه پرتاب مناسب ) به سمت سبد‬
‫پرتاب کند‪ .‬برای این منظورفرد توپ را از بين شانه ها و گوشها تا اندازه ای‬
‫باال می آورد که بتواند هدف (سبد) را از زیرآن مشاهده کند‪ .‬بهتر است که‬
‫دست پرتاب بازیکن نيرو را به زیر مرکز ثقل توپ وارد کند‪ ،‬تا توپ همراه با‬
‫یک چرخش زیرین )‪ (under spine‬به طرف سبد پرتاب شود‪ .‬آخرین‬
‫نقطه ای از دست بازیکن که با توپ تماس پیدا میکند‪ ،‬نوک انگشت میانه‬
‫دست پرتاب می باشد‪.‬‬

‫مراحل اجرای حرکت ‪:‬‬
‫‪ .1‬مرحلهء آمادگی‬
‫‪ .2‬مرحلهء پرتاب‬
‫‪ .3‬مرحلهء پس از پرتاب‬
‫)‪(3‬‬

‫)‪(2‬‬

‫)‪(1‬‬



Preparatory phase

‫چگونگی وضعیت مفاصل و‬
‫اندامها ‪:‬‬

‫‪ ‬فاصله پاها به اندازه عرض شانه و همراه با‬
‫اندکی اورشن مچ پا‬
‫‪ ‬به ميزان کمی دورس ي فلكشن مچ پا‬
‫‪ ‬فلکشن زانو (با انقباض اکسنتریک عضالت‬
‫بازکننده زانو)‬
‫‪ ‬فلکشن ران (با انقباض اکسنتریک عضالت‬
‫بازکننده ران)‬
‫‪ ‬به ميزان کمی فلکشن تنه‬

‫‪ ‬فلکشن آرنج ( در هردو دست)‬
‫‪ ‬فلکشن بازو ( در هردو دست)‬
‫‪ ‬پرونیشن ساعد (در دست پرتاب کننده)‬
‫‪ ‬حالت خنثی در ساعد دست راهنما (با انقباض استاتیک عضالت ساعد)‬
‫‪ ‬هایپراکستنشن مچ (در دست پرتاب کننده)‬
‫‪ ‬حالت خنثی در مچ دست راهنما (با انقباض استاتیک عضالت مچ دست)‬
‫‪ ‬آبداکشن انگشتان‬
‫‪ ‬اکستنشن شست‬
‫‪ ‬فلکشن انگشتان (با انقباض استاتیک عضالت انگشتان)‬

‫عضالت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫فلکشن زانو‬

‫چهارسررانی‬

‫‪--------‬‬

‫همسترینگ‬

‫پهن خارجی و پهن میانی‬
‫نیروهای داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫‪----------‬‬

‫فلکشن ران‬

‫راست قدامی‪ -‬خیاطه‪-‬‬
‫کشنده پهن نیام‪ -‬شانه ای‬

‫نزدیک کننده دراز و‬
‫کوتاه‪ -‬راست داخلی‬

‫همسترینگ‬

‫کشنده پهن نیام و شانه ای‬
‫دور شدن و نزدیک شدن ران را‬
‫خنثی میکنند‬

‫عضالت شکمی و‬
‫بازکننده های ستون‬
‫فقرات برای ثابت کردن‬
‫لگن‬

‫فلکشن بازو‬

‫بخش قدامی دلتوئید‪-‬بخش‬
‫ترقوه ای سینه ای بزرگ‬

‫غرابی بازویی‬

‫فلکشن آرنج‬

‫دوسر بازویی‪ -‬بازویی قدامی‪-‬‬
‫بازویی زنداعالیی‬

‫‪--------‬‬

‫پرونیشن‬
‫ساعد‬

‫مربع درون گرداننده‪-‬‬
‫درون گرداننده مدور‬

‫بازویی‪-‬زنداعالیی‬

‫سوپینیتورها‬

‫اکستنشن‬
‫مچ‬

‫باز کننده مچ دستی بلند و‬
‫کوتاه‬

‫بازکننده مشترک‬
‫انگشتان و بازکننده‬
‫درازشست‬

‫خم کننده های مچ‬

‫وضعیت‬

‫پشتی بزرگ‬
‫گرد بزرگ‬
‫سه سر بازویی‬
‫سه گوش آرنجی‬

‫تحت خاری و گردکوچک‬
‫چرخش داخلی دالی قدامی و‬
‫سینه ای بزرگ را خنثی میکنند‬

‫ذوزنقه و تحت‬
‫ترقوه ای‬

‫پرونیتورها حرکت‬
‫سوپینیشن دوسر را خنثی‬
‫میکنند‬

‫‪---------‬‬

‫سه سرو سه گوش آرنجی تمایل‬
‫به خم کردن درون گرداننده‬
‫مدور را خنثی می کنند‬

‫‪----------‬‬

‫‪------‬‬

‫‪----------‬‬

Throw

phase

‫‪ ‬چگونگی وضعیت مفاصل و اندامها ‪:‬‬
‫‪ ‬حرکات دست پرتاب ‪:‬‬
‫‪ .1‬فلکشن بازو‬
‫‪ .2‬هایپرفلکشن مچ دست‬
‫‪ .3‬اکستنشن آرنج‬
‫‪ .4‬اکستنشن مچ و پرونیشن ساعد‬
‫(حفظ حالت)‬

‫‪ ‬حرکات دست راهنما‪:‬‬
‫‪ .1‬اکستنشن آرنج‬
‫‪ .2‬فلکشن بازو‬

‫‪ ‬حرکات پا‪:‬‬

‫‪ .1‬پلنتارفلکشن مچ پا‬
‫‪ .2‬اکستنشن زانو‬
‫‪ .3‬اکستنشن ران‬
‫‪ .4‬فلکشن انگشتان پا‬

‫عضالت درگير در مرحله پرتاب (اندام فوقانی)‬
‫عضالت‬
‫وضعیت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫بخش قدامی دلتوئید‪-‬‬
‫بخش ترقوه ای سینه‬
‫ای بزرگ‬

‫غرابی بازویی‬

‫پشتی بزرگ‬

‫تحت خاری و گرد کوچک‬
‫چرخش داخلی دالی‬
‫قدامی و سینه ای بزرگ‬
‫را خنثی میکنند‬

‫اکستنشن آرنج‬

‫سه سر بازویی‬

‫سه گوش آرنجی‬

‫دوسر‪ -‬بازویی قدامی‪-‬‬
‫بازویی زند اعالیی‬

‫‪----------‬‬

‫سینه ای بزرگ (بخش‬
‫جناغی) و پشتی بزرگ‬
‫چرخش داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫فلکشن مچ‬

‫زنداسفلی قدامی‪-‬‬
‫زنداعالیی قدامی‪-‬‬

‫تاکننده درازشست‪-‬‬
‫دورکننده درازشست‬
‫تاکننده عمقی و سطحی‬
‫انگشتان‬

‫بازکننده های مچ‬
‫دست‬

‫بازکننده های مچ دست از‬
‫خم شدن انگشتان‬
‫جلوگیری میکنند‬

‫‪--------‬‬

‫سینه ای کوچک‪-‬‬
‫تحت ترقوه ای‪-‬‬
‫ذوزنقه ‪4‬‬

‫دندانه ای بزرگ عمل‬
‫نزدیک کننده گی متوازی‬
‫االضالع و ذوزنقه را خنثی‬
‫میکند‬

‫فلکشن بازو‬

‫کشش باالیی‬
‫کتف‬
‫چرخش باالیی‬
‫کتف‬

‫کف دستی طویل‬

‫گوشه ای‪ -‬ذوزنقه‬
‫(‪1‬و‪-)2‬متوازی‬
‫االضالع‬
‫ذوزنقه (‪2‬و‪-)4‬‬
‫دندانه ای قدامی‬

‫جناغی‪-‬چنبری‬

‫پستانی‬
‫‪----------‬‬

‫متوازی االضالع‪-‬‬
‫سینه ای کوچک‬

‫‪----------‬‬

‫ذوزنقه و تحت‬
‫ترقوه ای‬

‫‪----------‬‬

‫‪----------‬‬

‫عضالت درگير در مرحله پرتاب (اندام تحتانی)‬
‫عضالت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫وضعیت‬
‫اکستنشن زانو‬

‫چهارسررانی‬

‫همسترینگ‪-‬‬

‫اکستنشن ران‬

‫سرینی بزرگ‬

‫پالنتارفلکشن‬
‫مچ پا‬

‫دوقلو –نعلی‪-‬‬
‫نازک نئ بلند‬

‫فلکشن‬
‫انگشتان‬

‫تاکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬‬
‫تاکننده بلند شست‬

‫‪---------‬‬

‫همسترینگ‬

‫پهن خارجی وپهن میانی‬
‫نیروهای داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫عضالت شکمی ثابت‬
‫کننده لگن در برابر‬
‫کشش عضله راست‬
‫رانی میباشند‬

‫‪-----------‬‬

‫چهارسررانی‬

‫‪------------‬‬

‫عضالت شکمی و‬
‫بازکننده های‬
‫ستون فقرات برای‬
‫ثابت کردن لگن‬

‫ساقی خلفی‪-‬نازک نئ‬
‫کوتاه‪-‬تاکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬تاکننده‬
‫بلند انگشت شست‬

‫ساقی قدامی‪-‬‬
‫نازک نئ طرف‬
‫بازکننده بلند‬
‫انگشتان‬

‫نازک نئ بلند و کوتاه از‬
‫یک طرف و ساقی خلفی از‬
‫طرف دیگر کشش یکدیگر‬
‫را درتمایل پا به سمت‬
‫خارج و داخل خنثی‬
‫میکنند‬

‫‪---------‬‬

‫بین استخوانی کف‬
‫پائی‬

‫بازکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬‬
‫بازکننده بلند‬
‫شست‬

‫‪-----------‬‬

‫‪----------‬‬

Recovery

phase

‫‪ ‬اين مرحله از زماني شروع مي شود كه شوت كننده‬
‫پس از پرش عمودي و پرتاب توپ به طرف زمين‬
‫سقوط مي كند‪ .‬درآخرين لحظهء پرتاب (فلكشن‬
‫مچ دست پرتاب كننده) دست راهنما از توپ جدا‬
‫شده و با اكستنشن بازو به طرف پايين حركت مي‬
‫كند‪ .‬پس از رها شدن توپ‪ ،‬دست پرتاب كننده با‬
‫برگشت از حالت فلكشن مچ‪ ،‬همراه با اكستنشن‬
‫بازو به پايين مي افتد‪.‬‬
‫‪ ‬براي كاهش فشار ناش ي از سقوط در لحظهء‬
‫رسيدن به زمين فرد زانوها را خم مي كند و به‬
‫وضعيت تعادلي اوليه بر مي گردد‪.‬‬

‫تجزیهء و تحلیل بیومکانیکی شوت جفت‬

‫اهمیت علم بیومکانیک‬
‫‪ ‬امروز هیچ کس حتی کسانی که فقط ورزش را بخاطر ورزش نه بخاطراهداف‬
‫قهرمانی در رقابتهای رسمی انجام می دهند‪ .‬نمی توانند منکر‬
‫‪ ‬ارزش روش های علمی در باال بردن سطح تکنیک‪ ،‬تاکتیک و بطورکلی کیفیت تیم ها‬
‫در هر نوع ورزش ی باشند‪.‬‬
‫‪ ‬در بسکتبال‪ ،‬اجرای صحیح مهارت ها وابسته به رعایت اصول و‬
‫قوانين علمی متکی بر اصول مکانیکی و بیو مکانیکی است‪.‬‬
‫‪ ‬دقت و سرعت نيز از عواملی هستند که در این رشته نقش مهمی ایفاء می کنند‪.‬‬

‫‪ ‬علم بیومکانیک علمی است که نیروهای داخلی و خارجی‬
‫اثر گذار بر بدن انسان را مورد مطالعه قرار داده و اثرات‬
‫حاصل را بررس ی می کند‪.‬‬
‫‪‬‬

‫علم مذکور در دو حوزهء کینماتیک وکینتیکقابل مطالعه است‪:‬‬

‫_در کینماتیک‬
‫حرکت جسم بدون در نظر گرفتن علت بوجود آورنده (به طور مشخص تر‬
‫پارامترهای فضایی و زمانی)‬
‫_در کینتیک‬
‫علت بوجود آورنده حرکت (عمدتا" عامل نيرو) را مورد مطالعه قرار می‬
‫دهد‪.‬‬

‫‪‬‬

‫در تحلیل بیومکانیکی با شناسایی عناصر اصلی در اجرای مهارت‬
‫به کشف راهبردهای مفید با هدف تاثير پذیر نمودن اجرا تاکید‬
‫می شود‪ .‬همچنين به منظور دستیابی به مدارج باالی کیفیت در‬
‫اجرای صحیح و یا اصالح اجرای حرکت‪ ،‬توجه به فاکتورهای‬
‫کینماتیکی و کینتیکی در کنار اجرای صحیح و مناسب مهارت‬
‫ورزش ی برای مربیان نقش مهم و حیاتی پیدا نموده است‪ ،‬با بهره‬
‫گيری از نتایج بررس ی های بیومکانیکی مربیان می توانند با هدایت‬
‫و پرورش ورزشکاران نخبه و قهرمان به موفقیت های چشمگيری‬
‫نائل شوند‪.‬‬

‫قانون اول نیوتن‪:‬‬

‫‪ ‬اگر به جسمی نيرویی وارد نشود و یا برایند نيروهای وارد‬
‫به جسم برابر صفر شوند‪ .‬جسم در حال سکون باقی‬
‫می ماند و یا تمایل به حفظ حالت اولیه خود دارد‪.‬‬
‫‪ ‬بنابراین تا هنگامیکه نيرویی از طرف عضالت فرد‬
‫پرتاب کننده به توپ وارد نشود‪ ،‬توپ در حالت سکون باقی خواهد ماند‪ .‬از طرف دیگر پس از‬
‫اعمال نيرو توسط بازیکن و پرتاب توپ اگر نيروهای بازدارنده (جاذبه ‪ ،‬مقاومت هوا و ‪)...‬‬
‫وارد عمل نشوند‪ ،‬توپ تمایل دارد که به حرکت رو به باالی خود ادامه دهد‪.‬‬

‫قانون دوم نیوتن‪:‬‬

‫‪a = F/m‬‬

‫‪ ‬شتابی که توپ پس از جدا شدن از دست بازیکن به خود می گيرد‪ ،‬با نيرویی که فرد وارد می‬
‫کند نسبت مستقیم و با جرم توپ نسبت عکس دارد‪.‬‬
‫‪ ‬بنابراین به دلیل ثابت بودن جرم توپ‪ ،‬برای افزایش شتاب و درنیجه افزایش سرعت باید‬
‫نيرو را افزایش داد‪.‬‬

‫قانون سوم نیوتن‪:‬‬
‫‪ ‬هر عملی را عکس العملی است هم اندازه و در جهت مخالف‪ .‬در هنگامی که فرد‬
‫برای انجام پرش عمودی پاهای خود را به زمين می فشارد (به زمين نيرو وارد می‬
‫کند) نيرویی از طرف زمين به فرد وارد می شود که به انجام پرش فرد کمک میکند‪.‬‬

‫تبدیل انرژی پتانسیل به انرژی جنبش ی‪:‬‬
‫‪ ‬فرد پرتاب کننده برای اجرای پرش عمودی زانوها را خم کرده و تنه را اندکی به جلو‬
‫متمایل می کند‪ .‬با این کار در واقع فرد همانند یک فنر جمع شده انرژی پتانسیل را‬
‫در بدن خود ذخيره کرده سپس با بازکردن زانوها و تنه و کشیدن دستها به باال‬
‫همانند فنری که باز می شود‪ ،‬این انرژی پتانسیل را به انرژی جنبش ی تبدیل میکند‬
‫و پرش عمودی را انجام می دهد‪.‬‬

‫‪ ‬قوانين مربوط به پرتابه‪:‬‬
‫‪ ‬زاویه پرتاب‪:‬‬
‫طبق تحقیقات انجام‬
‫شده بهترین زاویه‬
‫پرتاب برای شوت جفت‬
‫در بسکتبال در‬
‫دامنه ‪ 50‬تا ‪ 55‬درجه‬
‫می باشد که به ارتفاع‬
‫قد بازیکن بستگی دارد‪.‬‬

‫‪ ‬قوانين مربوط به‬
‫‪:‬‬
‫پرتابه‬
‫زاویهء پرتاب‪:‬‬
‫‪‬‬

‫طبق تحقیقات انجام شده بهترین زاویه تاب برای شوت جفت در‬
‫بسکتبال در دامنه ‪ 50‬تا ‪ 55‬درجه می باشد که به ارتفاع قد‬
‫بازیکن بستگی دارد‪.‬‬

‫‪ ‬سرعت پرتاب‪:‬‬
‫‪V sina = d / t‬‬

‫طبق فرمول با توجه به فاصله بازیکن از سبد تعیين‬
‫می شود‪.‬‬
‫*نکته مهم این است که سرعت مناسب باید همراه با‬
‫دقت باال انتخاب شود‪*.‬‬

‫نيروهای بازدارنده‪:‬‬

‫نيروی جاذبه زمين‪:‬‬

‫نيروی مقاومت هوا‪:‬‬

‫این نيرو با حرکت رو به باالی فرد در‬
‫هنگام پرش و با حرکت رو به باالی‬
‫توپ در هنگام پرتاب‬
‫مخالفت می کند‪.‬‬

‫این نيرو با حرکت رو به جلوی‬
‫توپ (حرکت افقی )‬
‫مخالفت می کند‪.‬‬

‫‪ ‬مرکز ثقل و تعادل‪:‬‬
‫َ‬
‫در مورد توپ نيروی وارد شده توسط دست بازیکن‪ ،‬تقریبا به پایين تر از مرکز ثقل وارد می شود‪،‬‬
‫که به دلیل دادن قوس به مسير حرکت توپ می باشد‪.‬‬
‫در مورد بازیکن فرد با باز کردن پاها به اندازه عرض شانه‪ ،‬سطح اتکای خود را افزایش داده و با‬
‫خم کردن زانوها مرکز ثقلش را پایين می آورد‪ .‬که هر دو کار باعث افزایش تعادل و در نتیجه‬
‫افزایش دقت پرتاب می شوند‪.‬‬

‫با آرزوی موفقیت برای شما‬


Slide 38

‫بسم اهلل الرحمن الرحیم‬

‫گرد آورنده ‪ :‬سرگروه تربیت بدنی آبیک‬
‫مصطفی قاسمیفرد‬

‫تاریخچه بسکتبال‬
‫‪‬‬

‫زادگاه بازی بسکتبال آمریکاست‪ .‬این بازی‬
‫در اوایل پاییز سال ‪ 1891‬میالدی توسط‬
‫شخص ی به نام جیمز نای اسمیت پایه‬
‫ریزی و ابداع شد‪ .‬اما‪ ،‬از قرن ها پیش در‬
‫میان ساکنان نقاط مختلف قاره آمریکا‪،‬‬
‫به ویژه آمریکای مرکزی و جنوبی انواعی از‬
‫بازی و مسابقه رایج بوده که کم و بیش‬
‫به بسکتبال شباهت داشته است‪.‬‬

‫سابقهء تاریخی‬
‫‪‬‬

‫در کشور آرژانتین‪ ،‬نوعی بازی سنتی و قدیمی در میان گله دار ها متداول‬
‫است که آن را (پاتو ‪ ) PATO‬می نامند‪ .‬در این بازی‪ ،‬دو تیم سوار بر اسب در میدانی وسیع به‬
‫تاخت و تاز می پردازند و هر تیم کوشش می کند‬
‫توپی را که شش حلقه (مانند دستگیره) بر بدنه آن هست‪ ،‬با پرتاب کردن و‬
‫پاس دادن به یاران خودی‪ ،‬به آن سوی میدان برساند و از حلقه و توری‬
‫سبدی که در انتهای میدان بر روی ستونی چوبی نصب شده‪ ،‬عبور دهد‪ .‬این‬
‫بازی تا حدی شبیه بسکتبال است‪ .‬اما شباهت بازی پوک تاپوک با ورزش‬
‫بسکتبال بیش از پیش است‪ .‬پوک تاپوک‪ ،‬در میان اقوام متمدن قارهء‬
‫آمریکای جنوبی و مرکزی رواج بسیار داشت‪ ،‬به ویژه اقوام مایا و تولتک (در‬
‫ناحیه مکزیک کنونی) این بازی را که با توپ و حلقه های ثابت در میدانی‬
‫وسیع انجام می شد‪ ،‬با عالقه و هیجان زیادی برگزار می کردند ‪.‬‬

‫‪BASKETBALL:‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫هر تيم از ‪ 12‬بازيكن تشكيل مي شود كه ‪ 5‬نفر‬
‫بازيكن اصلي و ‪ 7‬نفر ذخيره هستند‪ .‬تعداد‬
‫همراهان نيز ‪ 7‬نفر است‪ ،‬كه شامل‬
‫سرپرست‪ ،‬مربي‪ ،‬كمك مربي‪ ،‬پزشك‪،‬‬
‫ماساژور‪ ،‬مترجم و آمارگير است‪.‬‬
‫هدف هر دو تيم گذراندن توپ از حلقهء‬
‫حريف و نيز ممانعت از گل زدن تيم مقابل‬
‫است‪.‬‬
‫ابعاد زمين بسكتبال ‪ 28‬متر طول و ‪ 15‬متر‬
‫عرض مي باشد‪ ،‬عرض خطوط زمين ‪5‬‬
‫سانتيمتر است و به گونه اي رسم مي شود كه‬
‫كامال" قابل رو يت با شد‪.‬‬

:‫مهارتهاي پايه اي بسكتبال‬
(Body Balance) ‫تعادل يا توازن‬
(Ball Handing) ‫شيوهء نگهداري توپ‬
(Receiving and Passing) ‫پاس دادن و دريافت پاس‬
(Dribbling) ‫دريبل‬
(Shooting) ‫شوت‬
(Pivot) ‫چرخش‬
(Rebounding) ‫توپگيري از روي سبد يا ريباند‬
(Faking and Foot work) ‫فريب دادن وكار پا‬
(Chang of direction, Change of pace) ‫تغيير مسير و سرعت‬
(Screening) ‫سد كردن‬













‫شوت‪:‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬

‫در بسکتبال پرتاب توپ در حالتی که دست باالی‬
‫آرنج قرار گيرد‪ ،‬شوت نامیده می شود‪.‬‬
‫در زمان آموزش شوت‪ ،‬به ورزشکار توصیه می شود که به منظور اجرای‬
‫مطلوب مهارت‪ ،‬به ‪ 4‬ویژگی زیر توجه کامل داشته باشد‪:‬‬
‫تعادل‬
‫نگاه به هدف‬
‫قرارگيری آرنج دقیقا" زیر توپ‬
‫قرار گرفتن روبروی هدف و توجه کردن به ادامه حرکت‬

‫شوت جفت‪:‬‬

‫‪‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫امروزه شوت جفت رايجترين شوت در بسكتبال است‪.‬‬
‫وجه تمایز آن با سایر شوتها‪ ،‬جدا شدن از زمين و رها‬
‫کردن توپ درست قبل از رسیدن شوت کننده به اوج‬
‫پرش می باشد‪ .‬شوت جفت در پاسخ به نیاز برای کاهش‬
‫فاصله تا سبد توسعه یافته است‪.‬‬

‫شوت جفت دارای اهمیت است‪ ،‬به خاطر‪:‬‬

‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬
‫‪.5‬‬
‫‪.6‬‬

‫درگيری کمتر با بازیکنان حریف‬
‫مشکل بودن دفاع کردن از شوت جفت‬
‫سریع بودن‬
‫صرف انرژی کمتر‬
‫امکان کسب امتیاز از فواصل مختلف‬
‫غير قابل پیش بینی بودن زمان و جهت پریدن‬

‫‪ ‬آمار ثبت شده از مسابقات مختلف‪ ،‬نيز هر چه‬
‫بیشتر بر اهمیت این شوت تاکید می کنند‪:‬‬
‫‪ ALLSEN ‬در سال ‪ 1967‬دریافت که ‪ %67‬از نمونه ‪ 3180‬تالش گل ثبت‬
‫شده توسط ‪ ،NBA‬شوتهای جفت ‪ 2‬و ‪ 3‬امتیازی بوده است‪.‬‬
‫‪ ‬بر طبق آمار بازیهای بسکتبال جهان در سال ‪ ،1985‬درصد شوتهای جفت ‪3‬‬
‫امتیازی در دو گروه زنان و مردان بسیار باال بود؛ به گونه ای که در گروه‬
‫مردان درصد شوتهای جفت ‪ %47‬و در گروه زنان ‪ %34‬بود‪.‬‬
‫‪ ‬آمار مسابقات بسکتبال غرب آسیا نيز نشان می دهد که تیمهای برتر‪،‬‬
‫درصد شوتهای جفت ‪ 3‬امتیازی موفق بیشتری داشته اند‪.‬‬

‫نحوهء اجرا‪:‬‬

‫‪‬‬

‫پرش عمودی توپ را با‬
‫برای اجرای این مهارت ورزشکار باید‪ ،‬همزمان با یک ً‬
‫قوس ی بلند به طرف سبد پرتاب کند‪ .‬بدلیل فاصله نسبتا زیاد بازیکن از سبد‬
‫(پشت منطقه ‪ 3‬امتیازی) رساندن توپ به سبد تنها با استفاده از نيروی دستها‬
‫کار سختی است‪ .‬به همين دلیل بازیکن با خم کردن زانوها و سپس انجام یک‬
‫پرش عمودی نيرو را از پاها به دست پرتاب منتقل می کند‪ .‬و باعث می شود که‬
‫فرد بتواند توپ را به مسافت دورتری پرتاب کند‪.‬‬

‫‪ ‬نیازی نیست که بازیکن پرش بسیار بلندی انجام دهد زیرا‬
‫عالوه بر وارد کردن نيروی کافی به توپ‪ ،‬پرتاب توپ باید با‬
‫دقت باالیی همراه باشد تا به کسب امتیاز منجر شود‪ .‬پرش‬
‫اضافی بازیکن با کاهش دقت پرتاب او همراه می شود‪.‬‬

‫‪‬‬

‫بازیکن باید توپ را با قوس ی مناسب ( زاویه پرتاب مناسب ) به سمت سبد‬
‫پرتاب کند‪ .‬برای این منظورفرد توپ را از بين شانه ها و گوشها تا اندازه ای‬
‫باال می آورد که بتواند هدف (سبد) را از زیرآن مشاهده کند‪ .‬بهتر است که‬
‫دست پرتاب بازیکن نيرو را به زیر مرکز ثقل توپ وارد کند‪ ،‬تا توپ همراه با‬
‫یک چرخش زیرین )‪ (under spine‬به طرف سبد پرتاب شود‪ .‬آخرین‬
‫نقطه ای از دست بازیکن که با توپ تماس پیدا میکند‪ ،‬نوک انگشت میانه‬
‫دست پرتاب می باشد‪.‬‬

‫مراحل اجرای حرکت ‪:‬‬
‫‪ .1‬مرحلهء آمادگی‬
‫‪ .2‬مرحلهء پرتاب‬
‫‪ .3‬مرحلهء پس از پرتاب‬
‫)‪(3‬‬

‫)‪(2‬‬

‫)‪(1‬‬



Preparatory phase

‫چگونگی وضعیت مفاصل و‬
‫اندامها ‪:‬‬

‫‪ ‬فاصله پاها به اندازه عرض شانه و همراه با‬
‫اندکی اورشن مچ پا‬
‫‪ ‬به ميزان کمی دورس ي فلكشن مچ پا‬
‫‪ ‬فلکشن زانو (با انقباض اکسنتریک عضالت‬
‫بازکننده زانو)‬
‫‪ ‬فلکشن ران (با انقباض اکسنتریک عضالت‬
‫بازکننده ران)‬
‫‪ ‬به ميزان کمی فلکشن تنه‬

‫‪ ‬فلکشن آرنج ( در هردو دست)‬
‫‪ ‬فلکشن بازو ( در هردو دست)‬
‫‪ ‬پرونیشن ساعد (در دست پرتاب کننده)‬
‫‪ ‬حالت خنثی در ساعد دست راهنما (با انقباض استاتیک عضالت ساعد)‬
‫‪ ‬هایپراکستنشن مچ (در دست پرتاب کننده)‬
‫‪ ‬حالت خنثی در مچ دست راهنما (با انقباض استاتیک عضالت مچ دست)‬
‫‪ ‬آبداکشن انگشتان‬
‫‪ ‬اکستنشن شست‬
‫‪ ‬فلکشن انگشتان (با انقباض استاتیک عضالت انگشتان)‬

‫عضالت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫فلکشن زانو‬

‫چهارسررانی‬

‫‪--------‬‬

‫همسترینگ‬

‫پهن خارجی و پهن میانی‬
‫نیروهای داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫‪----------‬‬

‫فلکشن ران‬

‫راست قدامی‪ -‬خیاطه‪-‬‬
‫کشنده پهن نیام‪ -‬شانه ای‬

‫نزدیک کننده دراز و‬
‫کوتاه‪ -‬راست داخلی‬

‫همسترینگ‬

‫کشنده پهن نیام و شانه ای‬
‫دور شدن و نزدیک شدن ران را‬
‫خنثی میکنند‬

‫عضالت شکمی و‬
‫بازکننده های ستون‬
‫فقرات برای ثابت کردن‬
‫لگن‬

‫فلکشن بازو‬

‫بخش قدامی دلتوئید‪-‬بخش‬
‫ترقوه ای سینه ای بزرگ‬

‫غرابی بازویی‬

‫فلکشن آرنج‬

‫دوسر بازویی‪ -‬بازویی قدامی‪-‬‬
‫بازویی زنداعالیی‬

‫‪--------‬‬

‫پرونیشن‬
‫ساعد‬

‫مربع درون گرداننده‪-‬‬
‫درون گرداننده مدور‬

‫بازویی‪-‬زنداعالیی‬

‫سوپینیتورها‬

‫اکستنشن‬
‫مچ‬

‫باز کننده مچ دستی بلند و‬
‫کوتاه‬

‫بازکننده مشترک‬
‫انگشتان و بازکننده‬
‫درازشست‬

‫خم کننده های مچ‬

‫وضعیت‬

‫پشتی بزرگ‬
‫گرد بزرگ‬
‫سه سر بازویی‬
‫سه گوش آرنجی‬

‫تحت خاری و گردکوچک‬
‫چرخش داخلی دالی قدامی و‬
‫سینه ای بزرگ را خنثی میکنند‬

‫ذوزنقه و تحت‬
‫ترقوه ای‬

‫پرونیتورها حرکت‬
‫سوپینیشن دوسر را خنثی‬
‫میکنند‬

‫‪---------‬‬

‫سه سرو سه گوش آرنجی تمایل‬
‫به خم کردن درون گرداننده‬
‫مدور را خنثی می کنند‬

‫‪----------‬‬

‫‪------‬‬

‫‪----------‬‬

Throw

phase

‫‪ ‬چگونگی وضعیت مفاصل و اندامها ‪:‬‬
‫‪ ‬حرکات دست پرتاب ‪:‬‬
‫‪ .1‬فلکشن بازو‬
‫‪ .2‬هایپرفلکشن مچ دست‬
‫‪ .3‬اکستنشن آرنج‬
‫‪ .4‬اکستنشن مچ و پرونیشن ساعد‬
‫(حفظ حالت)‬

‫‪ ‬حرکات دست راهنما‪:‬‬
‫‪ .1‬اکستنشن آرنج‬
‫‪ .2‬فلکشن بازو‬

‫‪ ‬حرکات پا‪:‬‬

‫‪ .1‬پلنتارفلکشن مچ پا‬
‫‪ .2‬اکستنشن زانو‬
‫‪ .3‬اکستنشن ران‬
‫‪ .4‬فلکشن انگشتان پا‬

‫عضالت درگير در مرحله پرتاب (اندام فوقانی)‬
‫عضالت‬
‫وضعیت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫بخش قدامی دلتوئید‪-‬‬
‫بخش ترقوه ای سینه‬
‫ای بزرگ‬

‫غرابی بازویی‬

‫پشتی بزرگ‬

‫تحت خاری و گرد کوچک‬
‫چرخش داخلی دالی‬
‫قدامی و سینه ای بزرگ‬
‫را خنثی میکنند‬

‫اکستنشن آرنج‬

‫سه سر بازویی‬

‫سه گوش آرنجی‬

‫دوسر‪ -‬بازویی قدامی‪-‬‬
‫بازویی زند اعالیی‬

‫‪----------‬‬

‫سینه ای بزرگ (بخش‬
‫جناغی) و پشتی بزرگ‬
‫چرخش داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫فلکشن مچ‬

‫زنداسفلی قدامی‪-‬‬
‫زنداعالیی قدامی‪-‬‬

‫تاکننده درازشست‪-‬‬
‫دورکننده درازشست‬
‫تاکننده عمقی و سطحی‬
‫انگشتان‬

‫بازکننده های مچ‬
‫دست‬

‫بازکننده های مچ دست از‬
‫خم شدن انگشتان‬
‫جلوگیری میکنند‬

‫‪--------‬‬

‫سینه ای کوچک‪-‬‬
‫تحت ترقوه ای‪-‬‬
‫ذوزنقه ‪4‬‬

‫دندانه ای بزرگ عمل‬
‫نزدیک کننده گی متوازی‬
‫االضالع و ذوزنقه را خنثی‬
‫میکند‬

‫فلکشن بازو‬

‫کشش باالیی‬
‫کتف‬
‫چرخش باالیی‬
‫کتف‬

‫کف دستی طویل‬

‫گوشه ای‪ -‬ذوزنقه‬
‫(‪1‬و‪-)2‬متوازی‬
‫االضالع‬
‫ذوزنقه (‪2‬و‪-)4‬‬
‫دندانه ای قدامی‬

‫جناغی‪-‬چنبری‬

‫پستانی‬
‫‪----------‬‬

‫متوازی االضالع‪-‬‬
‫سینه ای کوچک‬

‫‪----------‬‬

‫ذوزنقه و تحت‬
‫ترقوه ای‬

‫‪----------‬‬

‫‪----------‬‬

‫عضالت درگير در مرحله پرتاب (اندام تحتانی)‬
‫عضالت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫وضعیت‬
‫اکستنشن زانو‬

‫چهارسررانی‬

‫همسترینگ‪-‬‬

‫اکستنشن ران‬

‫سرینی بزرگ‬

‫پالنتارفلکشن‬
‫مچ پا‬

‫دوقلو –نعلی‪-‬‬
‫نازک نئ بلند‬

‫فلکشن‬
‫انگشتان‬

‫تاکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬‬
‫تاکننده بلند شست‬

‫‪---------‬‬

‫همسترینگ‬

‫پهن خارجی وپهن میانی‬
‫نیروهای داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫عضالت شکمی ثابت‬
‫کننده لگن در برابر‬
‫کشش عضله راست‬
‫رانی میباشند‬

‫‪-----------‬‬

‫چهارسررانی‬

‫‪------------‬‬

‫عضالت شکمی و‬
‫بازکننده های‬
‫ستون فقرات برای‬
‫ثابت کردن لگن‬

‫ساقی خلفی‪-‬نازک نئ‬
‫کوتاه‪-‬تاکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬تاکننده‬
‫بلند انگشت شست‬

‫ساقی قدامی‪-‬‬
‫نازک نئ طرف‬
‫بازکننده بلند‬
‫انگشتان‬

‫نازک نئ بلند و کوتاه از‬
‫یک طرف و ساقی خلفی از‬
‫طرف دیگر کشش یکدیگر‬
‫را درتمایل پا به سمت‬
‫خارج و داخل خنثی‬
‫میکنند‬

‫‪---------‬‬

‫بین استخوانی کف‬
‫پائی‬

‫بازکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬‬
‫بازکننده بلند‬
‫شست‬

‫‪-----------‬‬

‫‪----------‬‬

Recovery

phase

‫‪ ‬اين مرحله از زماني شروع مي شود كه شوت كننده‬
‫پس از پرش عمودي و پرتاب توپ به طرف زمين‬
‫سقوط مي كند‪ .‬درآخرين لحظهء پرتاب (فلكشن‬
‫مچ دست پرتاب كننده) دست راهنما از توپ جدا‬
‫شده و با اكستنشن بازو به طرف پايين حركت مي‬
‫كند‪ .‬پس از رها شدن توپ‪ ،‬دست پرتاب كننده با‬
‫برگشت از حالت فلكشن مچ‪ ،‬همراه با اكستنشن‬
‫بازو به پايين مي افتد‪.‬‬
‫‪ ‬براي كاهش فشار ناش ي از سقوط در لحظهء‬
‫رسيدن به زمين فرد زانوها را خم مي كند و به‬
‫وضعيت تعادلي اوليه بر مي گردد‪.‬‬

‫تجزیهء و تحلیل بیومکانیکی شوت جفت‬

‫اهمیت علم بیومکانیک‬
‫‪ ‬امروز هیچ کس حتی کسانی که فقط ورزش را بخاطر ورزش نه بخاطراهداف‬
‫قهرمانی در رقابتهای رسمی انجام می دهند‪ .‬نمی توانند منکر‬
‫‪ ‬ارزش روش های علمی در باال بردن سطح تکنیک‪ ،‬تاکتیک و بطورکلی کیفیت تیم ها‬
‫در هر نوع ورزش ی باشند‪.‬‬
‫‪ ‬در بسکتبال‪ ،‬اجرای صحیح مهارت ها وابسته به رعایت اصول و‬
‫قوانين علمی متکی بر اصول مکانیکی و بیو مکانیکی است‪.‬‬
‫‪ ‬دقت و سرعت نيز از عواملی هستند که در این رشته نقش مهمی ایفاء می کنند‪.‬‬

‫‪ ‬علم بیومکانیک علمی است که نیروهای داخلی و خارجی‬
‫اثر گذار بر بدن انسان را مورد مطالعه قرار داده و اثرات‬
‫حاصل را بررس ی می کند‪.‬‬
‫‪‬‬

‫علم مذکور در دو حوزهء کینماتیک وکینتیکقابل مطالعه است‪:‬‬

‫_در کینماتیک‬
‫حرکت جسم بدون در نظر گرفتن علت بوجود آورنده (به طور مشخص تر‬
‫پارامترهای فضایی و زمانی)‬
‫_در کینتیک‬
‫علت بوجود آورنده حرکت (عمدتا" عامل نيرو) را مورد مطالعه قرار می‬
‫دهد‪.‬‬

‫‪‬‬

‫در تحلیل بیومکانیکی با شناسایی عناصر اصلی در اجرای مهارت‬
‫به کشف راهبردهای مفید با هدف تاثير پذیر نمودن اجرا تاکید‬
‫می شود‪ .‬همچنين به منظور دستیابی به مدارج باالی کیفیت در‬
‫اجرای صحیح و یا اصالح اجرای حرکت‪ ،‬توجه به فاکتورهای‬
‫کینماتیکی و کینتیکی در کنار اجرای صحیح و مناسب مهارت‬
‫ورزش ی برای مربیان نقش مهم و حیاتی پیدا نموده است‪ ،‬با بهره‬
‫گيری از نتایج بررس ی های بیومکانیکی مربیان می توانند با هدایت‬
‫و پرورش ورزشکاران نخبه و قهرمان به موفقیت های چشمگيری‬
‫نائل شوند‪.‬‬

‫قانون اول نیوتن‪:‬‬

‫‪ ‬اگر به جسمی نيرویی وارد نشود و یا برایند نيروهای وارد‬
‫به جسم برابر صفر شوند‪ .‬جسم در حال سکون باقی‬
‫می ماند و یا تمایل به حفظ حالت اولیه خود دارد‪.‬‬
‫‪ ‬بنابراین تا هنگامیکه نيرویی از طرف عضالت فرد‬
‫پرتاب کننده به توپ وارد نشود‪ ،‬توپ در حالت سکون باقی خواهد ماند‪ .‬از طرف دیگر پس از‬
‫اعمال نيرو توسط بازیکن و پرتاب توپ اگر نيروهای بازدارنده (جاذبه ‪ ،‬مقاومت هوا و ‪)...‬‬
‫وارد عمل نشوند‪ ،‬توپ تمایل دارد که به حرکت رو به باالی خود ادامه دهد‪.‬‬

‫قانون دوم نیوتن‪:‬‬

‫‪a = F/m‬‬

‫‪ ‬شتابی که توپ پس از جدا شدن از دست بازیکن به خود می گيرد‪ ،‬با نيرویی که فرد وارد می‬
‫کند نسبت مستقیم و با جرم توپ نسبت عکس دارد‪.‬‬
‫‪ ‬بنابراین به دلیل ثابت بودن جرم توپ‪ ،‬برای افزایش شتاب و درنیجه افزایش سرعت باید‬
‫نيرو را افزایش داد‪.‬‬

‫قانون سوم نیوتن‪:‬‬
‫‪ ‬هر عملی را عکس العملی است هم اندازه و در جهت مخالف‪ .‬در هنگامی که فرد‬
‫برای انجام پرش عمودی پاهای خود را به زمين می فشارد (به زمين نيرو وارد می‬
‫کند) نيرویی از طرف زمين به فرد وارد می شود که به انجام پرش فرد کمک میکند‪.‬‬

‫تبدیل انرژی پتانسیل به انرژی جنبش ی‪:‬‬
‫‪ ‬فرد پرتاب کننده برای اجرای پرش عمودی زانوها را خم کرده و تنه را اندکی به جلو‬
‫متمایل می کند‪ .‬با این کار در واقع فرد همانند یک فنر جمع شده انرژی پتانسیل را‬
‫در بدن خود ذخيره کرده سپس با بازکردن زانوها و تنه و کشیدن دستها به باال‬
‫همانند فنری که باز می شود‪ ،‬این انرژی پتانسیل را به انرژی جنبش ی تبدیل میکند‬
‫و پرش عمودی را انجام می دهد‪.‬‬

‫‪ ‬قوانين مربوط به پرتابه‪:‬‬
‫‪ ‬زاویه پرتاب‪:‬‬
‫طبق تحقیقات انجام‬
‫شده بهترین زاویه‬
‫پرتاب برای شوت جفت‬
‫در بسکتبال در‬
‫دامنه ‪ 50‬تا ‪ 55‬درجه‬
‫می باشد که به ارتفاع‬
‫قد بازیکن بستگی دارد‪.‬‬

‫‪ ‬قوانين مربوط به‬
‫‪:‬‬
‫پرتابه‬
‫زاویهء پرتاب‪:‬‬
‫‪‬‬

‫طبق تحقیقات انجام شده بهترین زاویه تاب برای شوت جفت در‬
‫بسکتبال در دامنه ‪ 50‬تا ‪ 55‬درجه می باشد که به ارتفاع قد‬
‫بازیکن بستگی دارد‪.‬‬

‫‪ ‬سرعت پرتاب‪:‬‬
‫‪V sina = d / t‬‬

‫طبق فرمول با توجه به فاصله بازیکن از سبد تعیين‬
‫می شود‪.‬‬
‫*نکته مهم این است که سرعت مناسب باید همراه با‬
‫دقت باال انتخاب شود‪*.‬‬

‫نيروهای بازدارنده‪:‬‬

‫نيروی جاذبه زمين‪:‬‬

‫نيروی مقاومت هوا‪:‬‬

‫این نيرو با حرکت رو به باالی فرد در‬
‫هنگام پرش و با حرکت رو به باالی‬
‫توپ در هنگام پرتاب‬
‫مخالفت می کند‪.‬‬

‫این نيرو با حرکت رو به جلوی‬
‫توپ (حرکت افقی )‬
‫مخالفت می کند‪.‬‬

‫‪ ‬مرکز ثقل و تعادل‪:‬‬
‫َ‬
‫در مورد توپ نيروی وارد شده توسط دست بازیکن‪ ،‬تقریبا به پایين تر از مرکز ثقل وارد می شود‪،‬‬
‫که به دلیل دادن قوس به مسير حرکت توپ می باشد‪.‬‬
‫در مورد بازیکن فرد با باز کردن پاها به اندازه عرض شانه‪ ،‬سطح اتکای خود را افزایش داده و با‬
‫خم کردن زانوها مرکز ثقلش را پایين می آورد‪ .‬که هر دو کار باعث افزایش تعادل و در نتیجه‬
‫افزایش دقت پرتاب می شوند‪.‬‬

‫با آرزوی موفقیت برای شما‬


Slide 39

‫بسم اهلل الرحمن الرحیم‬

‫گرد آورنده ‪ :‬سرگروه تربیت بدنی آبیک‬
‫مصطفی قاسمیفرد‬

‫تاریخچه بسکتبال‬
‫‪‬‬

‫زادگاه بازی بسکتبال آمریکاست‪ .‬این بازی‬
‫در اوایل پاییز سال ‪ 1891‬میالدی توسط‬
‫شخص ی به نام جیمز نای اسمیت پایه‬
‫ریزی و ابداع شد‪ .‬اما‪ ،‬از قرن ها پیش در‬
‫میان ساکنان نقاط مختلف قاره آمریکا‪،‬‬
‫به ویژه آمریکای مرکزی و جنوبی انواعی از‬
‫بازی و مسابقه رایج بوده که کم و بیش‬
‫به بسکتبال شباهت داشته است‪.‬‬

‫سابقهء تاریخی‬
‫‪‬‬

‫در کشور آرژانتین‪ ،‬نوعی بازی سنتی و قدیمی در میان گله دار ها متداول‬
‫است که آن را (پاتو ‪ ) PATO‬می نامند‪ .‬در این بازی‪ ،‬دو تیم سوار بر اسب در میدانی وسیع به‬
‫تاخت و تاز می پردازند و هر تیم کوشش می کند‬
‫توپی را که شش حلقه (مانند دستگیره) بر بدنه آن هست‪ ،‬با پرتاب کردن و‬
‫پاس دادن به یاران خودی‪ ،‬به آن سوی میدان برساند و از حلقه و توری‬
‫سبدی که در انتهای میدان بر روی ستونی چوبی نصب شده‪ ،‬عبور دهد‪ .‬این‬
‫بازی تا حدی شبیه بسکتبال است‪ .‬اما شباهت بازی پوک تاپوک با ورزش‬
‫بسکتبال بیش از پیش است‪ .‬پوک تاپوک‪ ،‬در میان اقوام متمدن قارهء‬
‫آمریکای جنوبی و مرکزی رواج بسیار داشت‪ ،‬به ویژه اقوام مایا و تولتک (در‬
‫ناحیه مکزیک کنونی) این بازی را که با توپ و حلقه های ثابت در میدانی‬
‫وسیع انجام می شد‪ ،‬با عالقه و هیجان زیادی برگزار می کردند ‪.‬‬

‫‪BASKETBALL:‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫هر تيم از ‪ 12‬بازيكن تشكيل مي شود كه ‪ 5‬نفر‬
‫بازيكن اصلي و ‪ 7‬نفر ذخيره هستند‪ .‬تعداد‬
‫همراهان نيز ‪ 7‬نفر است‪ ،‬كه شامل‬
‫سرپرست‪ ،‬مربي‪ ،‬كمك مربي‪ ،‬پزشك‪،‬‬
‫ماساژور‪ ،‬مترجم و آمارگير است‪.‬‬
‫هدف هر دو تيم گذراندن توپ از حلقهء‬
‫حريف و نيز ممانعت از گل زدن تيم مقابل‬
‫است‪.‬‬
‫ابعاد زمين بسكتبال ‪ 28‬متر طول و ‪ 15‬متر‬
‫عرض مي باشد‪ ،‬عرض خطوط زمين ‪5‬‬
‫سانتيمتر است و به گونه اي رسم مي شود كه‬
‫كامال" قابل رو يت با شد‪.‬‬

:‫مهارتهاي پايه اي بسكتبال‬
(Body Balance) ‫تعادل يا توازن‬
(Ball Handing) ‫شيوهء نگهداري توپ‬
(Receiving and Passing) ‫پاس دادن و دريافت پاس‬
(Dribbling) ‫دريبل‬
(Shooting) ‫شوت‬
(Pivot) ‫چرخش‬
(Rebounding) ‫توپگيري از روي سبد يا ريباند‬
(Faking and Foot work) ‫فريب دادن وكار پا‬
(Chang of direction, Change of pace) ‫تغيير مسير و سرعت‬
(Screening) ‫سد كردن‬













‫شوت‪:‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬

‫در بسکتبال پرتاب توپ در حالتی که دست باالی‬
‫آرنج قرار گيرد‪ ،‬شوت نامیده می شود‪.‬‬
‫در زمان آموزش شوت‪ ،‬به ورزشکار توصیه می شود که به منظور اجرای‬
‫مطلوب مهارت‪ ،‬به ‪ 4‬ویژگی زیر توجه کامل داشته باشد‪:‬‬
‫تعادل‬
‫نگاه به هدف‬
‫قرارگيری آرنج دقیقا" زیر توپ‬
‫قرار گرفتن روبروی هدف و توجه کردن به ادامه حرکت‬

‫شوت جفت‪:‬‬

‫‪‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫امروزه شوت جفت رايجترين شوت در بسكتبال است‪.‬‬
‫وجه تمایز آن با سایر شوتها‪ ،‬جدا شدن از زمين و رها‬
‫کردن توپ درست قبل از رسیدن شوت کننده به اوج‬
‫پرش می باشد‪ .‬شوت جفت در پاسخ به نیاز برای کاهش‬
‫فاصله تا سبد توسعه یافته است‪.‬‬

‫شوت جفت دارای اهمیت است‪ ،‬به خاطر‪:‬‬

‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬
‫‪.5‬‬
‫‪.6‬‬

‫درگيری کمتر با بازیکنان حریف‬
‫مشکل بودن دفاع کردن از شوت جفت‬
‫سریع بودن‬
‫صرف انرژی کمتر‬
‫امکان کسب امتیاز از فواصل مختلف‬
‫غير قابل پیش بینی بودن زمان و جهت پریدن‬

‫‪ ‬آمار ثبت شده از مسابقات مختلف‪ ،‬نيز هر چه‬
‫بیشتر بر اهمیت این شوت تاکید می کنند‪:‬‬
‫‪ ALLSEN ‬در سال ‪ 1967‬دریافت که ‪ %67‬از نمونه ‪ 3180‬تالش گل ثبت‬
‫شده توسط ‪ ،NBA‬شوتهای جفت ‪ 2‬و ‪ 3‬امتیازی بوده است‪.‬‬
‫‪ ‬بر طبق آمار بازیهای بسکتبال جهان در سال ‪ ،1985‬درصد شوتهای جفت ‪3‬‬
‫امتیازی در دو گروه زنان و مردان بسیار باال بود؛ به گونه ای که در گروه‬
‫مردان درصد شوتهای جفت ‪ %47‬و در گروه زنان ‪ %34‬بود‪.‬‬
‫‪ ‬آمار مسابقات بسکتبال غرب آسیا نيز نشان می دهد که تیمهای برتر‪،‬‬
‫درصد شوتهای جفت ‪ 3‬امتیازی موفق بیشتری داشته اند‪.‬‬

‫نحوهء اجرا‪:‬‬

‫‪‬‬

‫پرش عمودی توپ را با‬
‫برای اجرای این مهارت ورزشکار باید‪ ،‬همزمان با یک ً‬
‫قوس ی بلند به طرف سبد پرتاب کند‪ .‬بدلیل فاصله نسبتا زیاد بازیکن از سبد‬
‫(پشت منطقه ‪ 3‬امتیازی) رساندن توپ به سبد تنها با استفاده از نيروی دستها‬
‫کار سختی است‪ .‬به همين دلیل بازیکن با خم کردن زانوها و سپس انجام یک‬
‫پرش عمودی نيرو را از پاها به دست پرتاب منتقل می کند‪ .‬و باعث می شود که‬
‫فرد بتواند توپ را به مسافت دورتری پرتاب کند‪.‬‬

‫‪ ‬نیازی نیست که بازیکن پرش بسیار بلندی انجام دهد زیرا‬
‫عالوه بر وارد کردن نيروی کافی به توپ‪ ،‬پرتاب توپ باید با‬
‫دقت باالیی همراه باشد تا به کسب امتیاز منجر شود‪ .‬پرش‬
‫اضافی بازیکن با کاهش دقت پرتاب او همراه می شود‪.‬‬

‫‪‬‬

‫بازیکن باید توپ را با قوس ی مناسب ( زاویه پرتاب مناسب ) به سمت سبد‬
‫پرتاب کند‪ .‬برای این منظورفرد توپ را از بين شانه ها و گوشها تا اندازه ای‬
‫باال می آورد که بتواند هدف (سبد) را از زیرآن مشاهده کند‪ .‬بهتر است که‬
‫دست پرتاب بازیکن نيرو را به زیر مرکز ثقل توپ وارد کند‪ ،‬تا توپ همراه با‬
‫یک چرخش زیرین )‪ (under spine‬به طرف سبد پرتاب شود‪ .‬آخرین‬
‫نقطه ای از دست بازیکن که با توپ تماس پیدا میکند‪ ،‬نوک انگشت میانه‬
‫دست پرتاب می باشد‪.‬‬

‫مراحل اجرای حرکت ‪:‬‬
‫‪ .1‬مرحلهء آمادگی‬
‫‪ .2‬مرحلهء پرتاب‬
‫‪ .3‬مرحلهء پس از پرتاب‬
‫)‪(3‬‬

‫)‪(2‬‬

‫)‪(1‬‬



Preparatory phase

‫چگونگی وضعیت مفاصل و‬
‫اندامها ‪:‬‬

‫‪ ‬فاصله پاها به اندازه عرض شانه و همراه با‬
‫اندکی اورشن مچ پا‬
‫‪ ‬به ميزان کمی دورس ي فلكشن مچ پا‬
‫‪ ‬فلکشن زانو (با انقباض اکسنتریک عضالت‬
‫بازکننده زانو)‬
‫‪ ‬فلکشن ران (با انقباض اکسنتریک عضالت‬
‫بازکننده ران)‬
‫‪ ‬به ميزان کمی فلکشن تنه‬

‫‪ ‬فلکشن آرنج ( در هردو دست)‬
‫‪ ‬فلکشن بازو ( در هردو دست)‬
‫‪ ‬پرونیشن ساعد (در دست پرتاب کننده)‬
‫‪ ‬حالت خنثی در ساعد دست راهنما (با انقباض استاتیک عضالت ساعد)‬
‫‪ ‬هایپراکستنشن مچ (در دست پرتاب کننده)‬
‫‪ ‬حالت خنثی در مچ دست راهنما (با انقباض استاتیک عضالت مچ دست)‬
‫‪ ‬آبداکشن انگشتان‬
‫‪ ‬اکستنشن شست‬
‫‪ ‬فلکشن انگشتان (با انقباض استاتیک عضالت انگشتان)‬

‫عضالت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫فلکشن زانو‬

‫چهارسررانی‬

‫‪--------‬‬

‫همسترینگ‬

‫پهن خارجی و پهن میانی‬
‫نیروهای داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫‪----------‬‬

‫فلکشن ران‬

‫راست قدامی‪ -‬خیاطه‪-‬‬
‫کشنده پهن نیام‪ -‬شانه ای‬

‫نزدیک کننده دراز و‬
‫کوتاه‪ -‬راست داخلی‬

‫همسترینگ‬

‫کشنده پهن نیام و شانه ای‬
‫دور شدن و نزدیک شدن ران را‬
‫خنثی میکنند‬

‫عضالت شکمی و‬
‫بازکننده های ستون‬
‫فقرات برای ثابت کردن‬
‫لگن‬

‫فلکشن بازو‬

‫بخش قدامی دلتوئید‪-‬بخش‬
‫ترقوه ای سینه ای بزرگ‬

‫غرابی بازویی‬

‫فلکشن آرنج‬

‫دوسر بازویی‪ -‬بازویی قدامی‪-‬‬
‫بازویی زنداعالیی‬

‫‪--------‬‬

‫پرونیشن‬
‫ساعد‬

‫مربع درون گرداننده‪-‬‬
‫درون گرداننده مدور‬

‫بازویی‪-‬زنداعالیی‬

‫سوپینیتورها‬

‫اکستنشن‬
‫مچ‬

‫باز کننده مچ دستی بلند و‬
‫کوتاه‬

‫بازکننده مشترک‬
‫انگشتان و بازکننده‬
‫درازشست‬

‫خم کننده های مچ‬

‫وضعیت‬

‫پشتی بزرگ‬
‫گرد بزرگ‬
‫سه سر بازویی‬
‫سه گوش آرنجی‬

‫تحت خاری و گردکوچک‬
‫چرخش داخلی دالی قدامی و‬
‫سینه ای بزرگ را خنثی میکنند‬

‫ذوزنقه و تحت‬
‫ترقوه ای‬

‫پرونیتورها حرکت‬
‫سوپینیشن دوسر را خنثی‬
‫میکنند‬

‫‪---------‬‬

‫سه سرو سه گوش آرنجی تمایل‬
‫به خم کردن درون گرداننده‬
‫مدور را خنثی می کنند‬

‫‪----------‬‬

‫‪------‬‬

‫‪----------‬‬

Throw

phase

‫‪ ‬چگونگی وضعیت مفاصل و اندامها ‪:‬‬
‫‪ ‬حرکات دست پرتاب ‪:‬‬
‫‪ .1‬فلکشن بازو‬
‫‪ .2‬هایپرفلکشن مچ دست‬
‫‪ .3‬اکستنشن آرنج‬
‫‪ .4‬اکستنشن مچ و پرونیشن ساعد‬
‫(حفظ حالت)‬

‫‪ ‬حرکات دست راهنما‪:‬‬
‫‪ .1‬اکستنشن آرنج‬
‫‪ .2‬فلکشن بازو‬

‫‪ ‬حرکات پا‪:‬‬

‫‪ .1‬پلنتارفلکشن مچ پا‬
‫‪ .2‬اکستنشن زانو‬
‫‪ .3‬اکستنشن ران‬
‫‪ .4‬فلکشن انگشتان پا‬

‫عضالت درگير در مرحله پرتاب (اندام فوقانی)‬
‫عضالت‬
‫وضعیت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫بخش قدامی دلتوئید‪-‬‬
‫بخش ترقوه ای سینه‬
‫ای بزرگ‬

‫غرابی بازویی‬

‫پشتی بزرگ‬

‫تحت خاری و گرد کوچک‬
‫چرخش داخلی دالی‬
‫قدامی و سینه ای بزرگ‬
‫را خنثی میکنند‬

‫اکستنشن آرنج‬

‫سه سر بازویی‬

‫سه گوش آرنجی‬

‫دوسر‪ -‬بازویی قدامی‪-‬‬
‫بازویی زند اعالیی‬

‫‪----------‬‬

‫سینه ای بزرگ (بخش‬
‫جناغی) و پشتی بزرگ‬
‫چرخش داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫فلکشن مچ‬

‫زنداسفلی قدامی‪-‬‬
‫زنداعالیی قدامی‪-‬‬

‫تاکننده درازشست‪-‬‬
‫دورکننده درازشست‬
‫تاکننده عمقی و سطحی‬
‫انگشتان‬

‫بازکننده های مچ‬
‫دست‬

‫بازکننده های مچ دست از‬
‫خم شدن انگشتان‬
‫جلوگیری میکنند‬

‫‪--------‬‬

‫سینه ای کوچک‪-‬‬
‫تحت ترقوه ای‪-‬‬
‫ذوزنقه ‪4‬‬

‫دندانه ای بزرگ عمل‬
‫نزدیک کننده گی متوازی‬
‫االضالع و ذوزنقه را خنثی‬
‫میکند‬

‫فلکشن بازو‬

‫کشش باالیی‬
‫کتف‬
‫چرخش باالیی‬
‫کتف‬

‫کف دستی طویل‬

‫گوشه ای‪ -‬ذوزنقه‬
‫(‪1‬و‪-)2‬متوازی‬
‫االضالع‬
‫ذوزنقه (‪2‬و‪-)4‬‬
‫دندانه ای قدامی‬

‫جناغی‪-‬چنبری‬

‫پستانی‬
‫‪----------‬‬

‫متوازی االضالع‪-‬‬
‫سینه ای کوچک‬

‫‪----------‬‬

‫ذوزنقه و تحت‬
‫ترقوه ای‬

‫‪----------‬‬

‫‪----------‬‬

‫عضالت درگير در مرحله پرتاب (اندام تحتانی)‬
‫عضالت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫وضعیت‬
‫اکستنشن زانو‬

‫چهارسررانی‬

‫همسترینگ‪-‬‬

‫اکستنشن ران‬

‫سرینی بزرگ‬

‫پالنتارفلکشن‬
‫مچ پا‬

‫دوقلو –نعلی‪-‬‬
‫نازک نئ بلند‬

‫فلکشن‬
‫انگشتان‬

‫تاکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬‬
‫تاکننده بلند شست‬

‫‪---------‬‬

‫همسترینگ‬

‫پهن خارجی وپهن میانی‬
‫نیروهای داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫عضالت شکمی ثابت‬
‫کننده لگن در برابر‬
‫کشش عضله راست‬
‫رانی میباشند‬

‫‪-----------‬‬

‫چهارسررانی‬

‫‪------------‬‬

‫عضالت شکمی و‬
‫بازکننده های‬
‫ستون فقرات برای‬
‫ثابت کردن لگن‬

‫ساقی خلفی‪-‬نازک نئ‬
‫کوتاه‪-‬تاکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬تاکننده‬
‫بلند انگشت شست‬

‫ساقی قدامی‪-‬‬
‫نازک نئ طرف‬
‫بازکننده بلند‬
‫انگشتان‬

‫نازک نئ بلند و کوتاه از‬
‫یک طرف و ساقی خلفی از‬
‫طرف دیگر کشش یکدیگر‬
‫را درتمایل پا به سمت‬
‫خارج و داخل خنثی‬
‫میکنند‬

‫‪---------‬‬

‫بین استخوانی کف‬
‫پائی‬

‫بازکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬‬
‫بازکننده بلند‬
‫شست‬

‫‪-----------‬‬

‫‪----------‬‬

Recovery

phase

‫‪ ‬اين مرحله از زماني شروع مي شود كه شوت كننده‬
‫پس از پرش عمودي و پرتاب توپ به طرف زمين‬
‫سقوط مي كند‪ .‬درآخرين لحظهء پرتاب (فلكشن‬
‫مچ دست پرتاب كننده) دست راهنما از توپ جدا‬
‫شده و با اكستنشن بازو به طرف پايين حركت مي‬
‫كند‪ .‬پس از رها شدن توپ‪ ،‬دست پرتاب كننده با‬
‫برگشت از حالت فلكشن مچ‪ ،‬همراه با اكستنشن‬
‫بازو به پايين مي افتد‪.‬‬
‫‪ ‬براي كاهش فشار ناش ي از سقوط در لحظهء‬
‫رسيدن به زمين فرد زانوها را خم مي كند و به‬
‫وضعيت تعادلي اوليه بر مي گردد‪.‬‬

‫تجزیهء و تحلیل بیومکانیکی شوت جفت‬

‫اهمیت علم بیومکانیک‬
‫‪ ‬امروز هیچ کس حتی کسانی که فقط ورزش را بخاطر ورزش نه بخاطراهداف‬
‫قهرمانی در رقابتهای رسمی انجام می دهند‪ .‬نمی توانند منکر‬
‫‪ ‬ارزش روش های علمی در باال بردن سطح تکنیک‪ ،‬تاکتیک و بطورکلی کیفیت تیم ها‬
‫در هر نوع ورزش ی باشند‪.‬‬
‫‪ ‬در بسکتبال‪ ،‬اجرای صحیح مهارت ها وابسته به رعایت اصول و‬
‫قوانين علمی متکی بر اصول مکانیکی و بیو مکانیکی است‪.‬‬
‫‪ ‬دقت و سرعت نيز از عواملی هستند که در این رشته نقش مهمی ایفاء می کنند‪.‬‬

‫‪ ‬علم بیومکانیک علمی است که نیروهای داخلی و خارجی‬
‫اثر گذار بر بدن انسان را مورد مطالعه قرار داده و اثرات‬
‫حاصل را بررس ی می کند‪.‬‬
‫‪‬‬

‫علم مذکور در دو حوزهء کینماتیک وکینتیکقابل مطالعه است‪:‬‬

‫_در کینماتیک‬
‫حرکت جسم بدون در نظر گرفتن علت بوجود آورنده (به طور مشخص تر‬
‫پارامترهای فضایی و زمانی)‬
‫_در کینتیک‬
‫علت بوجود آورنده حرکت (عمدتا" عامل نيرو) را مورد مطالعه قرار می‬
‫دهد‪.‬‬

‫‪‬‬

‫در تحلیل بیومکانیکی با شناسایی عناصر اصلی در اجرای مهارت‬
‫به کشف راهبردهای مفید با هدف تاثير پذیر نمودن اجرا تاکید‬
‫می شود‪ .‬همچنين به منظور دستیابی به مدارج باالی کیفیت در‬
‫اجرای صحیح و یا اصالح اجرای حرکت‪ ،‬توجه به فاکتورهای‬
‫کینماتیکی و کینتیکی در کنار اجرای صحیح و مناسب مهارت‬
‫ورزش ی برای مربیان نقش مهم و حیاتی پیدا نموده است‪ ،‬با بهره‬
‫گيری از نتایج بررس ی های بیومکانیکی مربیان می توانند با هدایت‬
‫و پرورش ورزشکاران نخبه و قهرمان به موفقیت های چشمگيری‬
‫نائل شوند‪.‬‬

‫قانون اول نیوتن‪:‬‬

‫‪ ‬اگر به جسمی نيرویی وارد نشود و یا برایند نيروهای وارد‬
‫به جسم برابر صفر شوند‪ .‬جسم در حال سکون باقی‬
‫می ماند و یا تمایل به حفظ حالت اولیه خود دارد‪.‬‬
‫‪ ‬بنابراین تا هنگامیکه نيرویی از طرف عضالت فرد‬
‫پرتاب کننده به توپ وارد نشود‪ ،‬توپ در حالت سکون باقی خواهد ماند‪ .‬از طرف دیگر پس از‬
‫اعمال نيرو توسط بازیکن و پرتاب توپ اگر نيروهای بازدارنده (جاذبه ‪ ،‬مقاومت هوا و ‪)...‬‬
‫وارد عمل نشوند‪ ،‬توپ تمایل دارد که به حرکت رو به باالی خود ادامه دهد‪.‬‬

‫قانون دوم نیوتن‪:‬‬

‫‪a = F/m‬‬

‫‪ ‬شتابی که توپ پس از جدا شدن از دست بازیکن به خود می گيرد‪ ،‬با نيرویی که فرد وارد می‬
‫کند نسبت مستقیم و با جرم توپ نسبت عکس دارد‪.‬‬
‫‪ ‬بنابراین به دلیل ثابت بودن جرم توپ‪ ،‬برای افزایش شتاب و درنیجه افزایش سرعت باید‬
‫نيرو را افزایش داد‪.‬‬

‫قانون سوم نیوتن‪:‬‬
‫‪ ‬هر عملی را عکس العملی است هم اندازه و در جهت مخالف‪ .‬در هنگامی که فرد‬
‫برای انجام پرش عمودی پاهای خود را به زمين می فشارد (به زمين نيرو وارد می‬
‫کند) نيرویی از طرف زمين به فرد وارد می شود که به انجام پرش فرد کمک میکند‪.‬‬

‫تبدیل انرژی پتانسیل به انرژی جنبش ی‪:‬‬
‫‪ ‬فرد پرتاب کننده برای اجرای پرش عمودی زانوها را خم کرده و تنه را اندکی به جلو‬
‫متمایل می کند‪ .‬با این کار در واقع فرد همانند یک فنر جمع شده انرژی پتانسیل را‬
‫در بدن خود ذخيره کرده سپس با بازکردن زانوها و تنه و کشیدن دستها به باال‬
‫همانند فنری که باز می شود‪ ،‬این انرژی پتانسیل را به انرژی جنبش ی تبدیل میکند‬
‫و پرش عمودی را انجام می دهد‪.‬‬

‫‪ ‬قوانين مربوط به پرتابه‪:‬‬
‫‪ ‬زاویه پرتاب‪:‬‬
‫طبق تحقیقات انجام‬
‫شده بهترین زاویه‬
‫پرتاب برای شوت جفت‬
‫در بسکتبال در‬
‫دامنه ‪ 50‬تا ‪ 55‬درجه‬
‫می باشد که به ارتفاع‬
‫قد بازیکن بستگی دارد‪.‬‬

‫‪ ‬قوانين مربوط به‬
‫‪:‬‬
‫پرتابه‬
‫زاویهء پرتاب‪:‬‬
‫‪‬‬

‫طبق تحقیقات انجام شده بهترین زاویه تاب برای شوت جفت در‬
‫بسکتبال در دامنه ‪ 50‬تا ‪ 55‬درجه می باشد که به ارتفاع قد‬
‫بازیکن بستگی دارد‪.‬‬

‫‪ ‬سرعت پرتاب‪:‬‬
‫‪V sina = d / t‬‬

‫طبق فرمول با توجه به فاصله بازیکن از سبد تعیين‬
‫می شود‪.‬‬
‫*نکته مهم این است که سرعت مناسب باید همراه با‬
‫دقت باال انتخاب شود‪*.‬‬

‫نيروهای بازدارنده‪:‬‬

‫نيروی جاذبه زمين‪:‬‬

‫نيروی مقاومت هوا‪:‬‬

‫این نيرو با حرکت رو به باالی فرد در‬
‫هنگام پرش و با حرکت رو به باالی‬
‫توپ در هنگام پرتاب‬
‫مخالفت می کند‪.‬‬

‫این نيرو با حرکت رو به جلوی‬
‫توپ (حرکت افقی )‬
‫مخالفت می کند‪.‬‬

‫‪ ‬مرکز ثقل و تعادل‪:‬‬
‫َ‬
‫در مورد توپ نيروی وارد شده توسط دست بازیکن‪ ،‬تقریبا به پایين تر از مرکز ثقل وارد می شود‪،‬‬
‫که به دلیل دادن قوس به مسير حرکت توپ می باشد‪.‬‬
‫در مورد بازیکن فرد با باز کردن پاها به اندازه عرض شانه‪ ،‬سطح اتکای خود را افزایش داده و با‬
‫خم کردن زانوها مرکز ثقلش را پایين می آورد‪ .‬که هر دو کار باعث افزایش تعادل و در نتیجه‬
‫افزایش دقت پرتاب می شوند‪.‬‬

‫با آرزوی موفقیت برای شما‬


Slide 40

‫بسم اهلل الرحمن الرحیم‬

‫گرد آورنده ‪ :‬سرگروه تربیت بدنی آبیک‬
‫مصطفی قاسمیفرد‬

‫تاریخچه بسکتبال‬
‫‪‬‬

‫زادگاه بازی بسکتبال آمریکاست‪ .‬این بازی‬
‫در اوایل پاییز سال ‪ 1891‬میالدی توسط‬
‫شخص ی به نام جیمز نای اسمیت پایه‬
‫ریزی و ابداع شد‪ .‬اما‪ ،‬از قرن ها پیش در‬
‫میان ساکنان نقاط مختلف قاره آمریکا‪،‬‬
‫به ویژه آمریکای مرکزی و جنوبی انواعی از‬
‫بازی و مسابقه رایج بوده که کم و بیش‬
‫به بسکتبال شباهت داشته است‪.‬‬

‫سابقهء تاریخی‬
‫‪‬‬

‫در کشور آرژانتین‪ ،‬نوعی بازی سنتی و قدیمی در میان گله دار ها متداول‬
‫است که آن را (پاتو ‪ ) PATO‬می نامند‪ .‬در این بازی‪ ،‬دو تیم سوار بر اسب در میدانی وسیع به‬
‫تاخت و تاز می پردازند و هر تیم کوشش می کند‬
‫توپی را که شش حلقه (مانند دستگیره) بر بدنه آن هست‪ ،‬با پرتاب کردن و‬
‫پاس دادن به یاران خودی‪ ،‬به آن سوی میدان برساند و از حلقه و توری‬
‫سبدی که در انتهای میدان بر روی ستونی چوبی نصب شده‪ ،‬عبور دهد‪ .‬این‬
‫بازی تا حدی شبیه بسکتبال است‪ .‬اما شباهت بازی پوک تاپوک با ورزش‬
‫بسکتبال بیش از پیش است‪ .‬پوک تاپوک‪ ،‬در میان اقوام متمدن قارهء‬
‫آمریکای جنوبی و مرکزی رواج بسیار داشت‪ ،‬به ویژه اقوام مایا و تولتک (در‬
‫ناحیه مکزیک کنونی) این بازی را که با توپ و حلقه های ثابت در میدانی‬
‫وسیع انجام می شد‪ ،‬با عالقه و هیجان زیادی برگزار می کردند ‪.‬‬

‫‪BASKETBALL:‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫هر تيم از ‪ 12‬بازيكن تشكيل مي شود كه ‪ 5‬نفر‬
‫بازيكن اصلي و ‪ 7‬نفر ذخيره هستند‪ .‬تعداد‬
‫همراهان نيز ‪ 7‬نفر است‪ ،‬كه شامل‬
‫سرپرست‪ ،‬مربي‪ ،‬كمك مربي‪ ،‬پزشك‪،‬‬
‫ماساژور‪ ،‬مترجم و آمارگير است‪.‬‬
‫هدف هر دو تيم گذراندن توپ از حلقهء‬
‫حريف و نيز ممانعت از گل زدن تيم مقابل‬
‫است‪.‬‬
‫ابعاد زمين بسكتبال ‪ 28‬متر طول و ‪ 15‬متر‬
‫عرض مي باشد‪ ،‬عرض خطوط زمين ‪5‬‬
‫سانتيمتر است و به گونه اي رسم مي شود كه‬
‫كامال" قابل رو يت با شد‪.‬‬

:‫مهارتهاي پايه اي بسكتبال‬
(Body Balance) ‫تعادل يا توازن‬
(Ball Handing) ‫شيوهء نگهداري توپ‬
(Receiving and Passing) ‫پاس دادن و دريافت پاس‬
(Dribbling) ‫دريبل‬
(Shooting) ‫شوت‬
(Pivot) ‫چرخش‬
(Rebounding) ‫توپگيري از روي سبد يا ريباند‬
(Faking and Foot work) ‫فريب دادن وكار پا‬
(Chang of direction, Change of pace) ‫تغيير مسير و سرعت‬
(Screening) ‫سد كردن‬













‫شوت‪:‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬

‫در بسکتبال پرتاب توپ در حالتی که دست باالی‬
‫آرنج قرار گيرد‪ ،‬شوت نامیده می شود‪.‬‬
‫در زمان آموزش شوت‪ ،‬به ورزشکار توصیه می شود که به منظور اجرای‬
‫مطلوب مهارت‪ ،‬به ‪ 4‬ویژگی زیر توجه کامل داشته باشد‪:‬‬
‫تعادل‬
‫نگاه به هدف‬
‫قرارگيری آرنج دقیقا" زیر توپ‬
‫قرار گرفتن روبروی هدف و توجه کردن به ادامه حرکت‬

‫شوت جفت‪:‬‬

‫‪‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫امروزه شوت جفت رايجترين شوت در بسكتبال است‪.‬‬
‫وجه تمایز آن با سایر شوتها‪ ،‬جدا شدن از زمين و رها‬
‫کردن توپ درست قبل از رسیدن شوت کننده به اوج‬
‫پرش می باشد‪ .‬شوت جفت در پاسخ به نیاز برای کاهش‬
‫فاصله تا سبد توسعه یافته است‪.‬‬

‫شوت جفت دارای اهمیت است‪ ،‬به خاطر‪:‬‬

‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬
‫‪.5‬‬
‫‪.6‬‬

‫درگيری کمتر با بازیکنان حریف‬
‫مشکل بودن دفاع کردن از شوت جفت‬
‫سریع بودن‬
‫صرف انرژی کمتر‬
‫امکان کسب امتیاز از فواصل مختلف‬
‫غير قابل پیش بینی بودن زمان و جهت پریدن‬

‫‪ ‬آمار ثبت شده از مسابقات مختلف‪ ،‬نيز هر چه‬
‫بیشتر بر اهمیت این شوت تاکید می کنند‪:‬‬
‫‪ ALLSEN ‬در سال ‪ 1967‬دریافت که ‪ %67‬از نمونه ‪ 3180‬تالش گل ثبت‬
‫شده توسط ‪ ،NBA‬شوتهای جفت ‪ 2‬و ‪ 3‬امتیازی بوده است‪.‬‬
‫‪ ‬بر طبق آمار بازیهای بسکتبال جهان در سال ‪ ،1985‬درصد شوتهای جفت ‪3‬‬
‫امتیازی در دو گروه زنان و مردان بسیار باال بود؛ به گونه ای که در گروه‬
‫مردان درصد شوتهای جفت ‪ %47‬و در گروه زنان ‪ %34‬بود‪.‬‬
‫‪ ‬آمار مسابقات بسکتبال غرب آسیا نيز نشان می دهد که تیمهای برتر‪،‬‬
‫درصد شوتهای جفت ‪ 3‬امتیازی موفق بیشتری داشته اند‪.‬‬

‫نحوهء اجرا‪:‬‬

‫‪‬‬

‫پرش عمودی توپ را با‬
‫برای اجرای این مهارت ورزشکار باید‪ ،‬همزمان با یک ً‬
‫قوس ی بلند به طرف سبد پرتاب کند‪ .‬بدلیل فاصله نسبتا زیاد بازیکن از سبد‬
‫(پشت منطقه ‪ 3‬امتیازی) رساندن توپ به سبد تنها با استفاده از نيروی دستها‬
‫کار سختی است‪ .‬به همين دلیل بازیکن با خم کردن زانوها و سپس انجام یک‬
‫پرش عمودی نيرو را از پاها به دست پرتاب منتقل می کند‪ .‬و باعث می شود که‬
‫فرد بتواند توپ را به مسافت دورتری پرتاب کند‪.‬‬

‫‪ ‬نیازی نیست که بازیکن پرش بسیار بلندی انجام دهد زیرا‬
‫عالوه بر وارد کردن نيروی کافی به توپ‪ ،‬پرتاب توپ باید با‬
‫دقت باالیی همراه باشد تا به کسب امتیاز منجر شود‪ .‬پرش‬
‫اضافی بازیکن با کاهش دقت پرتاب او همراه می شود‪.‬‬

‫‪‬‬

‫بازیکن باید توپ را با قوس ی مناسب ( زاویه پرتاب مناسب ) به سمت سبد‬
‫پرتاب کند‪ .‬برای این منظورفرد توپ را از بين شانه ها و گوشها تا اندازه ای‬
‫باال می آورد که بتواند هدف (سبد) را از زیرآن مشاهده کند‪ .‬بهتر است که‬
‫دست پرتاب بازیکن نيرو را به زیر مرکز ثقل توپ وارد کند‪ ،‬تا توپ همراه با‬
‫یک چرخش زیرین )‪ (under spine‬به طرف سبد پرتاب شود‪ .‬آخرین‬
‫نقطه ای از دست بازیکن که با توپ تماس پیدا میکند‪ ،‬نوک انگشت میانه‬
‫دست پرتاب می باشد‪.‬‬

‫مراحل اجرای حرکت ‪:‬‬
‫‪ .1‬مرحلهء آمادگی‬
‫‪ .2‬مرحلهء پرتاب‬
‫‪ .3‬مرحلهء پس از پرتاب‬
‫)‪(3‬‬

‫)‪(2‬‬

‫)‪(1‬‬



Preparatory phase

‫چگونگی وضعیت مفاصل و‬
‫اندامها ‪:‬‬

‫‪ ‬فاصله پاها به اندازه عرض شانه و همراه با‬
‫اندکی اورشن مچ پا‬
‫‪ ‬به ميزان کمی دورس ي فلكشن مچ پا‬
‫‪ ‬فلکشن زانو (با انقباض اکسنتریک عضالت‬
‫بازکننده زانو)‬
‫‪ ‬فلکشن ران (با انقباض اکسنتریک عضالت‬
‫بازکننده ران)‬
‫‪ ‬به ميزان کمی فلکشن تنه‬

‫‪ ‬فلکشن آرنج ( در هردو دست)‬
‫‪ ‬فلکشن بازو ( در هردو دست)‬
‫‪ ‬پرونیشن ساعد (در دست پرتاب کننده)‬
‫‪ ‬حالت خنثی در ساعد دست راهنما (با انقباض استاتیک عضالت ساعد)‬
‫‪ ‬هایپراکستنشن مچ (در دست پرتاب کننده)‬
‫‪ ‬حالت خنثی در مچ دست راهنما (با انقباض استاتیک عضالت مچ دست)‬
‫‪ ‬آبداکشن انگشتان‬
‫‪ ‬اکستنشن شست‬
‫‪ ‬فلکشن انگشتان (با انقباض استاتیک عضالت انگشتان)‬

‫عضالت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫فلکشن زانو‬

‫چهارسررانی‬

‫‪--------‬‬

‫همسترینگ‬

‫پهن خارجی و پهن میانی‬
‫نیروهای داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫‪----------‬‬

‫فلکشن ران‬

‫راست قدامی‪ -‬خیاطه‪-‬‬
‫کشنده پهن نیام‪ -‬شانه ای‬

‫نزدیک کننده دراز و‬
‫کوتاه‪ -‬راست داخلی‬

‫همسترینگ‬

‫کشنده پهن نیام و شانه ای‬
‫دور شدن و نزدیک شدن ران را‬
‫خنثی میکنند‬

‫عضالت شکمی و‬
‫بازکننده های ستون‬
‫فقرات برای ثابت کردن‬
‫لگن‬

‫فلکشن بازو‬

‫بخش قدامی دلتوئید‪-‬بخش‬
‫ترقوه ای سینه ای بزرگ‬

‫غرابی بازویی‬

‫فلکشن آرنج‬

‫دوسر بازویی‪ -‬بازویی قدامی‪-‬‬
‫بازویی زنداعالیی‬

‫‪--------‬‬

‫پرونیشن‬
‫ساعد‬

‫مربع درون گرداننده‪-‬‬
‫درون گرداننده مدور‬

‫بازویی‪-‬زنداعالیی‬

‫سوپینیتورها‬

‫اکستنشن‬
‫مچ‬

‫باز کننده مچ دستی بلند و‬
‫کوتاه‬

‫بازکننده مشترک‬
‫انگشتان و بازکننده‬
‫درازشست‬

‫خم کننده های مچ‬

‫وضعیت‬

‫پشتی بزرگ‬
‫گرد بزرگ‬
‫سه سر بازویی‬
‫سه گوش آرنجی‬

‫تحت خاری و گردکوچک‬
‫چرخش داخلی دالی قدامی و‬
‫سینه ای بزرگ را خنثی میکنند‬

‫ذوزنقه و تحت‬
‫ترقوه ای‬

‫پرونیتورها حرکت‬
‫سوپینیشن دوسر را خنثی‬
‫میکنند‬

‫‪---------‬‬

‫سه سرو سه گوش آرنجی تمایل‬
‫به خم کردن درون گرداننده‬
‫مدور را خنثی می کنند‬

‫‪----------‬‬

‫‪------‬‬

‫‪----------‬‬

Throw

phase

‫‪ ‬چگونگی وضعیت مفاصل و اندامها ‪:‬‬
‫‪ ‬حرکات دست پرتاب ‪:‬‬
‫‪ .1‬فلکشن بازو‬
‫‪ .2‬هایپرفلکشن مچ دست‬
‫‪ .3‬اکستنشن آرنج‬
‫‪ .4‬اکستنشن مچ و پرونیشن ساعد‬
‫(حفظ حالت)‬

‫‪ ‬حرکات دست راهنما‪:‬‬
‫‪ .1‬اکستنشن آرنج‬
‫‪ .2‬فلکشن بازو‬

‫‪ ‬حرکات پا‪:‬‬

‫‪ .1‬پلنتارفلکشن مچ پا‬
‫‪ .2‬اکستنشن زانو‬
‫‪ .3‬اکستنشن ران‬
‫‪ .4‬فلکشن انگشتان پا‬

‫عضالت درگير در مرحله پرتاب (اندام فوقانی)‬
‫عضالت‬
‫وضعیت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫بخش قدامی دلتوئید‪-‬‬
‫بخش ترقوه ای سینه‬
‫ای بزرگ‬

‫غرابی بازویی‬

‫پشتی بزرگ‬

‫تحت خاری و گرد کوچک‬
‫چرخش داخلی دالی‬
‫قدامی و سینه ای بزرگ‬
‫را خنثی میکنند‬

‫اکستنشن آرنج‬

‫سه سر بازویی‬

‫سه گوش آرنجی‬

‫دوسر‪ -‬بازویی قدامی‪-‬‬
‫بازویی زند اعالیی‬

‫‪----------‬‬

‫سینه ای بزرگ (بخش‬
‫جناغی) و پشتی بزرگ‬
‫چرخش داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫فلکشن مچ‬

‫زنداسفلی قدامی‪-‬‬
‫زنداعالیی قدامی‪-‬‬

‫تاکننده درازشست‪-‬‬
‫دورکننده درازشست‬
‫تاکننده عمقی و سطحی‬
‫انگشتان‬

‫بازکننده های مچ‬
‫دست‬

‫بازکننده های مچ دست از‬
‫خم شدن انگشتان‬
‫جلوگیری میکنند‬

‫‪--------‬‬

‫سینه ای کوچک‪-‬‬
‫تحت ترقوه ای‪-‬‬
‫ذوزنقه ‪4‬‬

‫دندانه ای بزرگ عمل‬
‫نزدیک کننده گی متوازی‬
‫االضالع و ذوزنقه را خنثی‬
‫میکند‬

‫فلکشن بازو‬

‫کشش باالیی‬
‫کتف‬
‫چرخش باالیی‬
‫کتف‬

‫کف دستی طویل‬

‫گوشه ای‪ -‬ذوزنقه‬
‫(‪1‬و‪-)2‬متوازی‬
‫االضالع‬
‫ذوزنقه (‪2‬و‪-)4‬‬
‫دندانه ای قدامی‬

‫جناغی‪-‬چنبری‬

‫پستانی‬
‫‪----------‬‬

‫متوازی االضالع‪-‬‬
‫سینه ای کوچک‬

‫‪----------‬‬

‫ذوزنقه و تحت‬
‫ترقوه ای‬

‫‪----------‬‬

‫‪----------‬‬

‫عضالت درگير در مرحله پرتاب (اندام تحتانی)‬
‫عضالت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫وضعیت‬
‫اکستنشن زانو‬

‫چهارسررانی‬

‫همسترینگ‪-‬‬

‫اکستنشن ران‬

‫سرینی بزرگ‬

‫پالنتارفلکشن‬
‫مچ پا‬

‫دوقلو –نعلی‪-‬‬
‫نازک نئ بلند‬

‫فلکشن‬
‫انگشتان‬

‫تاکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬‬
‫تاکننده بلند شست‬

‫‪---------‬‬

‫همسترینگ‬

‫پهن خارجی وپهن میانی‬
‫نیروهای داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫عضالت شکمی ثابت‬
‫کننده لگن در برابر‬
‫کشش عضله راست‬
‫رانی میباشند‬

‫‪-----------‬‬

‫چهارسررانی‬

‫‪------------‬‬

‫عضالت شکمی و‬
‫بازکننده های‬
‫ستون فقرات برای‬
‫ثابت کردن لگن‬

‫ساقی خلفی‪-‬نازک نئ‬
‫کوتاه‪-‬تاکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬تاکننده‬
‫بلند انگشت شست‬

‫ساقی قدامی‪-‬‬
‫نازک نئ طرف‬
‫بازکننده بلند‬
‫انگشتان‬

‫نازک نئ بلند و کوتاه از‬
‫یک طرف و ساقی خلفی از‬
‫طرف دیگر کشش یکدیگر‬
‫را درتمایل پا به سمت‬
‫خارج و داخل خنثی‬
‫میکنند‬

‫‪---------‬‬

‫بین استخوانی کف‬
‫پائی‬

‫بازکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬‬
‫بازکننده بلند‬
‫شست‬

‫‪-----------‬‬

‫‪----------‬‬

Recovery

phase

‫‪ ‬اين مرحله از زماني شروع مي شود كه شوت كننده‬
‫پس از پرش عمودي و پرتاب توپ به طرف زمين‬
‫سقوط مي كند‪ .‬درآخرين لحظهء پرتاب (فلكشن‬
‫مچ دست پرتاب كننده) دست راهنما از توپ جدا‬
‫شده و با اكستنشن بازو به طرف پايين حركت مي‬
‫كند‪ .‬پس از رها شدن توپ‪ ،‬دست پرتاب كننده با‬
‫برگشت از حالت فلكشن مچ‪ ،‬همراه با اكستنشن‬
‫بازو به پايين مي افتد‪.‬‬
‫‪ ‬براي كاهش فشار ناش ي از سقوط در لحظهء‬
‫رسيدن به زمين فرد زانوها را خم مي كند و به‬
‫وضعيت تعادلي اوليه بر مي گردد‪.‬‬

‫تجزیهء و تحلیل بیومکانیکی شوت جفت‬

‫اهمیت علم بیومکانیک‬
‫‪ ‬امروز هیچ کس حتی کسانی که فقط ورزش را بخاطر ورزش نه بخاطراهداف‬
‫قهرمانی در رقابتهای رسمی انجام می دهند‪ .‬نمی توانند منکر‬
‫‪ ‬ارزش روش های علمی در باال بردن سطح تکنیک‪ ،‬تاکتیک و بطورکلی کیفیت تیم ها‬
‫در هر نوع ورزش ی باشند‪.‬‬
‫‪ ‬در بسکتبال‪ ،‬اجرای صحیح مهارت ها وابسته به رعایت اصول و‬
‫قوانين علمی متکی بر اصول مکانیکی و بیو مکانیکی است‪.‬‬
‫‪ ‬دقت و سرعت نيز از عواملی هستند که در این رشته نقش مهمی ایفاء می کنند‪.‬‬

‫‪ ‬علم بیومکانیک علمی است که نیروهای داخلی و خارجی‬
‫اثر گذار بر بدن انسان را مورد مطالعه قرار داده و اثرات‬
‫حاصل را بررس ی می کند‪.‬‬
‫‪‬‬

‫علم مذکور در دو حوزهء کینماتیک وکینتیکقابل مطالعه است‪:‬‬

‫_در کینماتیک‬
‫حرکت جسم بدون در نظر گرفتن علت بوجود آورنده (به طور مشخص تر‬
‫پارامترهای فضایی و زمانی)‬
‫_در کینتیک‬
‫علت بوجود آورنده حرکت (عمدتا" عامل نيرو) را مورد مطالعه قرار می‬
‫دهد‪.‬‬

‫‪‬‬

‫در تحلیل بیومکانیکی با شناسایی عناصر اصلی در اجرای مهارت‬
‫به کشف راهبردهای مفید با هدف تاثير پذیر نمودن اجرا تاکید‬
‫می شود‪ .‬همچنين به منظور دستیابی به مدارج باالی کیفیت در‬
‫اجرای صحیح و یا اصالح اجرای حرکت‪ ،‬توجه به فاکتورهای‬
‫کینماتیکی و کینتیکی در کنار اجرای صحیح و مناسب مهارت‬
‫ورزش ی برای مربیان نقش مهم و حیاتی پیدا نموده است‪ ،‬با بهره‬
‫گيری از نتایج بررس ی های بیومکانیکی مربیان می توانند با هدایت‬
‫و پرورش ورزشکاران نخبه و قهرمان به موفقیت های چشمگيری‬
‫نائل شوند‪.‬‬

‫قانون اول نیوتن‪:‬‬

‫‪ ‬اگر به جسمی نيرویی وارد نشود و یا برایند نيروهای وارد‬
‫به جسم برابر صفر شوند‪ .‬جسم در حال سکون باقی‬
‫می ماند و یا تمایل به حفظ حالت اولیه خود دارد‪.‬‬
‫‪ ‬بنابراین تا هنگامیکه نيرویی از طرف عضالت فرد‬
‫پرتاب کننده به توپ وارد نشود‪ ،‬توپ در حالت سکون باقی خواهد ماند‪ .‬از طرف دیگر پس از‬
‫اعمال نيرو توسط بازیکن و پرتاب توپ اگر نيروهای بازدارنده (جاذبه ‪ ،‬مقاومت هوا و ‪)...‬‬
‫وارد عمل نشوند‪ ،‬توپ تمایل دارد که به حرکت رو به باالی خود ادامه دهد‪.‬‬

‫قانون دوم نیوتن‪:‬‬

‫‪a = F/m‬‬

‫‪ ‬شتابی که توپ پس از جدا شدن از دست بازیکن به خود می گيرد‪ ،‬با نيرویی که فرد وارد می‬
‫کند نسبت مستقیم و با جرم توپ نسبت عکس دارد‪.‬‬
‫‪ ‬بنابراین به دلیل ثابت بودن جرم توپ‪ ،‬برای افزایش شتاب و درنیجه افزایش سرعت باید‬
‫نيرو را افزایش داد‪.‬‬

‫قانون سوم نیوتن‪:‬‬
‫‪ ‬هر عملی را عکس العملی است هم اندازه و در جهت مخالف‪ .‬در هنگامی که فرد‬
‫برای انجام پرش عمودی پاهای خود را به زمين می فشارد (به زمين نيرو وارد می‬
‫کند) نيرویی از طرف زمين به فرد وارد می شود که به انجام پرش فرد کمک میکند‪.‬‬

‫تبدیل انرژی پتانسیل به انرژی جنبش ی‪:‬‬
‫‪ ‬فرد پرتاب کننده برای اجرای پرش عمودی زانوها را خم کرده و تنه را اندکی به جلو‬
‫متمایل می کند‪ .‬با این کار در واقع فرد همانند یک فنر جمع شده انرژی پتانسیل را‬
‫در بدن خود ذخيره کرده سپس با بازکردن زانوها و تنه و کشیدن دستها به باال‬
‫همانند فنری که باز می شود‪ ،‬این انرژی پتانسیل را به انرژی جنبش ی تبدیل میکند‬
‫و پرش عمودی را انجام می دهد‪.‬‬

‫‪ ‬قوانين مربوط به پرتابه‪:‬‬
‫‪ ‬زاویه پرتاب‪:‬‬
‫طبق تحقیقات انجام‬
‫شده بهترین زاویه‬
‫پرتاب برای شوت جفت‬
‫در بسکتبال در‬
‫دامنه ‪ 50‬تا ‪ 55‬درجه‬
‫می باشد که به ارتفاع‬
‫قد بازیکن بستگی دارد‪.‬‬

‫‪ ‬قوانين مربوط به‬
‫‪:‬‬
‫پرتابه‬
‫زاویهء پرتاب‪:‬‬
‫‪‬‬

‫طبق تحقیقات انجام شده بهترین زاویه تاب برای شوت جفت در‬
‫بسکتبال در دامنه ‪ 50‬تا ‪ 55‬درجه می باشد که به ارتفاع قد‬
‫بازیکن بستگی دارد‪.‬‬

‫‪ ‬سرعت پرتاب‪:‬‬
‫‪V sina = d / t‬‬

‫طبق فرمول با توجه به فاصله بازیکن از سبد تعیين‬
‫می شود‪.‬‬
‫*نکته مهم این است که سرعت مناسب باید همراه با‬
‫دقت باال انتخاب شود‪*.‬‬

‫نيروهای بازدارنده‪:‬‬

‫نيروی جاذبه زمين‪:‬‬

‫نيروی مقاومت هوا‪:‬‬

‫این نيرو با حرکت رو به باالی فرد در‬
‫هنگام پرش و با حرکت رو به باالی‬
‫توپ در هنگام پرتاب‬
‫مخالفت می کند‪.‬‬

‫این نيرو با حرکت رو به جلوی‬
‫توپ (حرکت افقی )‬
‫مخالفت می کند‪.‬‬

‫‪ ‬مرکز ثقل و تعادل‪:‬‬
‫َ‬
‫در مورد توپ نيروی وارد شده توسط دست بازیکن‪ ،‬تقریبا به پایين تر از مرکز ثقل وارد می شود‪،‬‬
‫که به دلیل دادن قوس به مسير حرکت توپ می باشد‪.‬‬
‫در مورد بازیکن فرد با باز کردن پاها به اندازه عرض شانه‪ ،‬سطح اتکای خود را افزایش داده و با‬
‫خم کردن زانوها مرکز ثقلش را پایين می آورد‪ .‬که هر دو کار باعث افزایش تعادل و در نتیجه‬
‫افزایش دقت پرتاب می شوند‪.‬‬

‫با آرزوی موفقیت برای شما‬


Slide 41

‫بسم اهلل الرحمن الرحیم‬

‫گرد آورنده ‪ :‬سرگروه تربیت بدنی آبیک‬
‫مصطفی قاسمیفرد‬

‫تاریخچه بسکتبال‬
‫‪‬‬

‫زادگاه بازی بسکتبال آمریکاست‪ .‬این بازی‬
‫در اوایل پاییز سال ‪ 1891‬میالدی توسط‬
‫شخص ی به نام جیمز نای اسمیت پایه‬
‫ریزی و ابداع شد‪ .‬اما‪ ،‬از قرن ها پیش در‬
‫میان ساکنان نقاط مختلف قاره آمریکا‪،‬‬
‫به ویژه آمریکای مرکزی و جنوبی انواعی از‬
‫بازی و مسابقه رایج بوده که کم و بیش‬
‫به بسکتبال شباهت داشته است‪.‬‬

‫سابقهء تاریخی‬
‫‪‬‬

‫در کشور آرژانتین‪ ،‬نوعی بازی سنتی و قدیمی در میان گله دار ها متداول‬
‫است که آن را (پاتو ‪ ) PATO‬می نامند‪ .‬در این بازی‪ ،‬دو تیم سوار بر اسب در میدانی وسیع به‬
‫تاخت و تاز می پردازند و هر تیم کوشش می کند‬
‫توپی را که شش حلقه (مانند دستگیره) بر بدنه آن هست‪ ،‬با پرتاب کردن و‬
‫پاس دادن به یاران خودی‪ ،‬به آن سوی میدان برساند و از حلقه و توری‬
‫سبدی که در انتهای میدان بر روی ستونی چوبی نصب شده‪ ،‬عبور دهد‪ .‬این‬
‫بازی تا حدی شبیه بسکتبال است‪ .‬اما شباهت بازی پوک تاپوک با ورزش‬
‫بسکتبال بیش از پیش است‪ .‬پوک تاپوک‪ ،‬در میان اقوام متمدن قارهء‬
‫آمریکای جنوبی و مرکزی رواج بسیار داشت‪ ،‬به ویژه اقوام مایا و تولتک (در‬
‫ناحیه مکزیک کنونی) این بازی را که با توپ و حلقه های ثابت در میدانی‬
‫وسیع انجام می شد‪ ،‬با عالقه و هیجان زیادی برگزار می کردند ‪.‬‬

‫‪BASKETBALL:‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫هر تيم از ‪ 12‬بازيكن تشكيل مي شود كه ‪ 5‬نفر‬
‫بازيكن اصلي و ‪ 7‬نفر ذخيره هستند‪ .‬تعداد‬
‫همراهان نيز ‪ 7‬نفر است‪ ،‬كه شامل‬
‫سرپرست‪ ،‬مربي‪ ،‬كمك مربي‪ ،‬پزشك‪،‬‬
‫ماساژور‪ ،‬مترجم و آمارگير است‪.‬‬
‫هدف هر دو تيم گذراندن توپ از حلقهء‬
‫حريف و نيز ممانعت از گل زدن تيم مقابل‬
‫است‪.‬‬
‫ابعاد زمين بسكتبال ‪ 28‬متر طول و ‪ 15‬متر‬
‫عرض مي باشد‪ ،‬عرض خطوط زمين ‪5‬‬
‫سانتيمتر است و به گونه اي رسم مي شود كه‬
‫كامال" قابل رو يت با شد‪.‬‬

:‫مهارتهاي پايه اي بسكتبال‬
(Body Balance) ‫تعادل يا توازن‬
(Ball Handing) ‫شيوهء نگهداري توپ‬
(Receiving and Passing) ‫پاس دادن و دريافت پاس‬
(Dribbling) ‫دريبل‬
(Shooting) ‫شوت‬
(Pivot) ‫چرخش‬
(Rebounding) ‫توپگيري از روي سبد يا ريباند‬
(Faking and Foot work) ‫فريب دادن وكار پا‬
(Chang of direction, Change of pace) ‫تغيير مسير و سرعت‬
(Screening) ‫سد كردن‬













‫شوت‪:‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬

‫در بسکتبال پرتاب توپ در حالتی که دست باالی‬
‫آرنج قرار گيرد‪ ،‬شوت نامیده می شود‪.‬‬
‫در زمان آموزش شوت‪ ،‬به ورزشکار توصیه می شود که به منظور اجرای‬
‫مطلوب مهارت‪ ،‬به ‪ 4‬ویژگی زیر توجه کامل داشته باشد‪:‬‬
‫تعادل‬
‫نگاه به هدف‬
‫قرارگيری آرنج دقیقا" زیر توپ‬
‫قرار گرفتن روبروی هدف و توجه کردن به ادامه حرکت‬

‫شوت جفت‪:‬‬

‫‪‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫امروزه شوت جفت رايجترين شوت در بسكتبال است‪.‬‬
‫وجه تمایز آن با سایر شوتها‪ ،‬جدا شدن از زمين و رها‬
‫کردن توپ درست قبل از رسیدن شوت کننده به اوج‬
‫پرش می باشد‪ .‬شوت جفت در پاسخ به نیاز برای کاهش‬
‫فاصله تا سبد توسعه یافته است‪.‬‬

‫شوت جفت دارای اهمیت است‪ ،‬به خاطر‪:‬‬

‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬
‫‪.5‬‬
‫‪.6‬‬

‫درگيری کمتر با بازیکنان حریف‬
‫مشکل بودن دفاع کردن از شوت جفت‬
‫سریع بودن‬
‫صرف انرژی کمتر‬
‫امکان کسب امتیاز از فواصل مختلف‬
‫غير قابل پیش بینی بودن زمان و جهت پریدن‬

‫‪ ‬آمار ثبت شده از مسابقات مختلف‪ ،‬نيز هر چه‬
‫بیشتر بر اهمیت این شوت تاکید می کنند‪:‬‬
‫‪ ALLSEN ‬در سال ‪ 1967‬دریافت که ‪ %67‬از نمونه ‪ 3180‬تالش گل ثبت‬
‫شده توسط ‪ ،NBA‬شوتهای جفت ‪ 2‬و ‪ 3‬امتیازی بوده است‪.‬‬
‫‪ ‬بر طبق آمار بازیهای بسکتبال جهان در سال ‪ ،1985‬درصد شوتهای جفت ‪3‬‬
‫امتیازی در دو گروه زنان و مردان بسیار باال بود؛ به گونه ای که در گروه‬
‫مردان درصد شوتهای جفت ‪ %47‬و در گروه زنان ‪ %34‬بود‪.‬‬
‫‪ ‬آمار مسابقات بسکتبال غرب آسیا نيز نشان می دهد که تیمهای برتر‪،‬‬
‫درصد شوتهای جفت ‪ 3‬امتیازی موفق بیشتری داشته اند‪.‬‬

‫نحوهء اجرا‪:‬‬

‫‪‬‬

‫پرش عمودی توپ را با‬
‫برای اجرای این مهارت ورزشکار باید‪ ،‬همزمان با یک ً‬
‫قوس ی بلند به طرف سبد پرتاب کند‪ .‬بدلیل فاصله نسبتا زیاد بازیکن از سبد‬
‫(پشت منطقه ‪ 3‬امتیازی) رساندن توپ به سبد تنها با استفاده از نيروی دستها‬
‫کار سختی است‪ .‬به همين دلیل بازیکن با خم کردن زانوها و سپس انجام یک‬
‫پرش عمودی نيرو را از پاها به دست پرتاب منتقل می کند‪ .‬و باعث می شود که‬
‫فرد بتواند توپ را به مسافت دورتری پرتاب کند‪.‬‬

‫‪ ‬نیازی نیست که بازیکن پرش بسیار بلندی انجام دهد زیرا‬
‫عالوه بر وارد کردن نيروی کافی به توپ‪ ،‬پرتاب توپ باید با‬
‫دقت باالیی همراه باشد تا به کسب امتیاز منجر شود‪ .‬پرش‬
‫اضافی بازیکن با کاهش دقت پرتاب او همراه می شود‪.‬‬

‫‪‬‬

‫بازیکن باید توپ را با قوس ی مناسب ( زاویه پرتاب مناسب ) به سمت سبد‬
‫پرتاب کند‪ .‬برای این منظورفرد توپ را از بين شانه ها و گوشها تا اندازه ای‬
‫باال می آورد که بتواند هدف (سبد) را از زیرآن مشاهده کند‪ .‬بهتر است که‬
‫دست پرتاب بازیکن نيرو را به زیر مرکز ثقل توپ وارد کند‪ ،‬تا توپ همراه با‬
‫یک چرخش زیرین )‪ (under spine‬به طرف سبد پرتاب شود‪ .‬آخرین‬
‫نقطه ای از دست بازیکن که با توپ تماس پیدا میکند‪ ،‬نوک انگشت میانه‬
‫دست پرتاب می باشد‪.‬‬

‫مراحل اجرای حرکت ‪:‬‬
‫‪ .1‬مرحلهء آمادگی‬
‫‪ .2‬مرحلهء پرتاب‬
‫‪ .3‬مرحلهء پس از پرتاب‬
‫)‪(3‬‬

‫)‪(2‬‬

‫)‪(1‬‬



Preparatory phase

‫چگونگی وضعیت مفاصل و‬
‫اندامها ‪:‬‬

‫‪ ‬فاصله پاها به اندازه عرض شانه و همراه با‬
‫اندکی اورشن مچ پا‬
‫‪ ‬به ميزان کمی دورس ي فلكشن مچ پا‬
‫‪ ‬فلکشن زانو (با انقباض اکسنتریک عضالت‬
‫بازکننده زانو)‬
‫‪ ‬فلکشن ران (با انقباض اکسنتریک عضالت‬
‫بازکننده ران)‬
‫‪ ‬به ميزان کمی فلکشن تنه‬

‫‪ ‬فلکشن آرنج ( در هردو دست)‬
‫‪ ‬فلکشن بازو ( در هردو دست)‬
‫‪ ‬پرونیشن ساعد (در دست پرتاب کننده)‬
‫‪ ‬حالت خنثی در ساعد دست راهنما (با انقباض استاتیک عضالت ساعد)‬
‫‪ ‬هایپراکستنشن مچ (در دست پرتاب کننده)‬
‫‪ ‬حالت خنثی در مچ دست راهنما (با انقباض استاتیک عضالت مچ دست)‬
‫‪ ‬آبداکشن انگشتان‬
‫‪ ‬اکستنشن شست‬
‫‪ ‬فلکشن انگشتان (با انقباض استاتیک عضالت انگشتان)‬

‫عضالت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫فلکشن زانو‬

‫چهارسررانی‬

‫‪--------‬‬

‫همسترینگ‬

‫پهن خارجی و پهن میانی‬
‫نیروهای داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫‪----------‬‬

‫فلکشن ران‬

‫راست قدامی‪ -‬خیاطه‪-‬‬
‫کشنده پهن نیام‪ -‬شانه ای‬

‫نزدیک کننده دراز و‬
‫کوتاه‪ -‬راست داخلی‬

‫همسترینگ‬

‫کشنده پهن نیام و شانه ای‬
‫دور شدن و نزدیک شدن ران را‬
‫خنثی میکنند‬

‫عضالت شکمی و‬
‫بازکننده های ستون‬
‫فقرات برای ثابت کردن‬
‫لگن‬

‫فلکشن بازو‬

‫بخش قدامی دلتوئید‪-‬بخش‬
‫ترقوه ای سینه ای بزرگ‬

‫غرابی بازویی‬

‫فلکشن آرنج‬

‫دوسر بازویی‪ -‬بازویی قدامی‪-‬‬
‫بازویی زنداعالیی‬

‫‪--------‬‬

‫پرونیشن‬
‫ساعد‬

‫مربع درون گرداننده‪-‬‬
‫درون گرداننده مدور‬

‫بازویی‪-‬زنداعالیی‬

‫سوپینیتورها‬

‫اکستنشن‬
‫مچ‬

‫باز کننده مچ دستی بلند و‬
‫کوتاه‬

‫بازکننده مشترک‬
‫انگشتان و بازکننده‬
‫درازشست‬

‫خم کننده های مچ‬

‫وضعیت‬

‫پشتی بزرگ‬
‫گرد بزرگ‬
‫سه سر بازویی‬
‫سه گوش آرنجی‬

‫تحت خاری و گردکوچک‬
‫چرخش داخلی دالی قدامی و‬
‫سینه ای بزرگ را خنثی میکنند‬

‫ذوزنقه و تحت‬
‫ترقوه ای‬

‫پرونیتورها حرکت‬
‫سوپینیشن دوسر را خنثی‬
‫میکنند‬

‫‪---------‬‬

‫سه سرو سه گوش آرنجی تمایل‬
‫به خم کردن درون گرداننده‬
‫مدور را خنثی می کنند‬

‫‪----------‬‬

‫‪------‬‬

‫‪----------‬‬

Throw

phase

‫‪ ‬چگونگی وضعیت مفاصل و اندامها ‪:‬‬
‫‪ ‬حرکات دست پرتاب ‪:‬‬
‫‪ .1‬فلکشن بازو‬
‫‪ .2‬هایپرفلکشن مچ دست‬
‫‪ .3‬اکستنشن آرنج‬
‫‪ .4‬اکستنشن مچ و پرونیشن ساعد‬
‫(حفظ حالت)‬

‫‪ ‬حرکات دست راهنما‪:‬‬
‫‪ .1‬اکستنشن آرنج‬
‫‪ .2‬فلکشن بازو‬

‫‪ ‬حرکات پا‪:‬‬

‫‪ .1‬پلنتارفلکشن مچ پا‬
‫‪ .2‬اکستنشن زانو‬
‫‪ .3‬اکستنشن ران‬
‫‪ .4‬فلکشن انگشتان پا‬

‫عضالت درگير در مرحله پرتاب (اندام فوقانی)‬
‫عضالت‬
‫وضعیت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫بخش قدامی دلتوئید‪-‬‬
‫بخش ترقوه ای سینه‬
‫ای بزرگ‬

‫غرابی بازویی‬

‫پشتی بزرگ‬

‫تحت خاری و گرد کوچک‬
‫چرخش داخلی دالی‬
‫قدامی و سینه ای بزرگ‬
‫را خنثی میکنند‬

‫اکستنشن آرنج‬

‫سه سر بازویی‬

‫سه گوش آرنجی‬

‫دوسر‪ -‬بازویی قدامی‪-‬‬
‫بازویی زند اعالیی‬

‫‪----------‬‬

‫سینه ای بزرگ (بخش‬
‫جناغی) و پشتی بزرگ‬
‫چرخش داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫فلکشن مچ‬

‫زنداسفلی قدامی‪-‬‬
‫زنداعالیی قدامی‪-‬‬

‫تاکننده درازشست‪-‬‬
‫دورکننده درازشست‬
‫تاکننده عمقی و سطحی‬
‫انگشتان‬

‫بازکننده های مچ‬
‫دست‬

‫بازکننده های مچ دست از‬
‫خم شدن انگشتان‬
‫جلوگیری میکنند‬

‫‪--------‬‬

‫سینه ای کوچک‪-‬‬
‫تحت ترقوه ای‪-‬‬
‫ذوزنقه ‪4‬‬

‫دندانه ای بزرگ عمل‬
‫نزدیک کننده گی متوازی‬
‫االضالع و ذوزنقه را خنثی‬
‫میکند‬

‫فلکشن بازو‬

‫کشش باالیی‬
‫کتف‬
‫چرخش باالیی‬
‫کتف‬

‫کف دستی طویل‬

‫گوشه ای‪ -‬ذوزنقه‬
‫(‪1‬و‪-)2‬متوازی‬
‫االضالع‬
‫ذوزنقه (‪2‬و‪-)4‬‬
‫دندانه ای قدامی‬

‫جناغی‪-‬چنبری‬

‫پستانی‬
‫‪----------‬‬

‫متوازی االضالع‪-‬‬
‫سینه ای کوچک‬

‫‪----------‬‬

‫ذوزنقه و تحت‬
‫ترقوه ای‬

‫‪----------‬‬

‫‪----------‬‬

‫عضالت درگير در مرحله پرتاب (اندام تحتانی)‬
‫عضالت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫وضعیت‬
‫اکستنشن زانو‬

‫چهارسررانی‬

‫همسترینگ‪-‬‬

‫اکستنشن ران‬

‫سرینی بزرگ‬

‫پالنتارفلکشن‬
‫مچ پا‬

‫دوقلو –نعلی‪-‬‬
‫نازک نئ بلند‬

‫فلکشن‬
‫انگشتان‬

‫تاکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬‬
‫تاکننده بلند شست‬

‫‪---------‬‬

‫همسترینگ‬

‫پهن خارجی وپهن میانی‬
‫نیروهای داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫عضالت شکمی ثابت‬
‫کننده لگن در برابر‬
‫کشش عضله راست‬
‫رانی میباشند‬

‫‪-----------‬‬

‫چهارسررانی‬

‫‪------------‬‬

‫عضالت شکمی و‬
‫بازکننده های‬
‫ستون فقرات برای‬
‫ثابت کردن لگن‬

‫ساقی خلفی‪-‬نازک نئ‬
‫کوتاه‪-‬تاکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬تاکننده‬
‫بلند انگشت شست‬

‫ساقی قدامی‪-‬‬
‫نازک نئ طرف‬
‫بازکننده بلند‬
‫انگشتان‬

‫نازک نئ بلند و کوتاه از‬
‫یک طرف و ساقی خلفی از‬
‫طرف دیگر کشش یکدیگر‬
‫را درتمایل پا به سمت‬
‫خارج و داخل خنثی‬
‫میکنند‬

‫‪---------‬‬

‫بین استخوانی کف‬
‫پائی‬

‫بازکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬‬
‫بازکننده بلند‬
‫شست‬

‫‪-----------‬‬

‫‪----------‬‬

Recovery

phase

‫‪ ‬اين مرحله از زماني شروع مي شود كه شوت كننده‬
‫پس از پرش عمودي و پرتاب توپ به طرف زمين‬
‫سقوط مي كند‪ .‬درآخرين لحظهء پرتاب (فلكشن‬
‫مچ دست پرتاب كننده) دست راهنما از توپ جدا‬
‫شده و با اكستنشن بازو به طرف پايين حركت مي‬
‫كند‪ .‬پس از رها شدن توپ‪ ،‬دست پرتاب كننده با‬
‫برگشت از حالت فلكشن مچ‪ ،‬همراه با اكستنشن‬
‫بازو به پايين مي افتد‪.‬‬
‫‪ ‬براي كاهش فشار ناش ي از سقوط در لحظهء‬
‫رسيدن به زمين فرد زانوها را خم مي كند و به‬
‫وضعيت تعادلي اوليه بر مي گردد‪.‬‬

‫تجزیهء و تحلیل بیومکانیکی شوت جفت‬

‫اهمیت علم بیومکانیک‬
‫‪ ‬امروز هیچ کس حتی کسانی که فقط ورزش را بخاطر ورزش نه بخاطراهداف‬
‫قهرمانی در رقابتهای رسمی انجام می دهند‪ .‬نمی توانند منکر‬
‫‪ ‬ارزش روش های علمی در باال بردن سطح تکنیک‪ ،‬تاکتیک و بطورکلی کیفیت تیم ها‬
‫در هر نوع ورزش ی باشند‪.‬‬
‫‪ ‬در بسکتبال‪ ،‬اجرای صحیح مهارت ها وابسته به رعایت اصول و‬
‫قوانين علمی متکی بر اصول مکانیکی و بیو مکانیکی است‪.‬‬
‫‪ ‬دقت و سرعت نيز از عواملی هستند که در این رشته نقش مهمی ایفاء می کنند‪.‬‬

‫‪ ‬علم بیومکانیک علمی است که نیروهای داخلی و خارجی‬
‫اثر گذار بر بدن انسان را مورد مطالعه قرار داده و اثرات‬
‫حاصل را بررس ی می کند‪.‬‬
‫‪‬‬

‫علم مذکور در دو حوزهء کینماتیک وکینتیکقابل مطالعه است‪:‬‬

‫_در کینماتیک‬
‫حرکت جسم بدون در نظر گرفتن علت بوجود آورنده (به طور مشخص تر‬
‫پارامترهای فضایی و زمانی)‬
‫_در کینتیک‬
‫علت بوجود آورنده حرکت (عمدتا" عامل نيرو) را مورد مطالعه قرار می‬
‫دهد‪.‬‬

‫‪‬‬

‫در تحلیل بیومکانیکی با شناسایی عناصر اصلی در اجرای مهارت‬
‫به کشف راهبردهای مفید با هدف تاثير پذیر نمودن اجرا تاکید‬
‫می شود‪ .‬همچنين به منظور دستیابی به مدارج باالی کیفیت در‬
‫اجرای صحیح و یا اصالح اجرای حرکت‪ ،‬توجه به فاکتورهای‬
‫کینماتیکی و کینتیکی در کنار اجرای صحیح و مناسب مهارت‬
‫ورزش ی برای مربیان نقش مهم و حیاتی پیدا نموده است‪ ،‬با بهره‬
‫گيری از نتایج بررس ی های بیومکانیکی مربیان می توانند با هدایت‬
‫و پرورش ورزشکاران نخبه و قهرمان به موفقیت های چشمگيری‬
‫نائل شوند‪.‬‬

‫قانون اول نیوتن‪:‬‬

‫‪ ‬اگر به جسمی نيرویی وارد نشود و یا برایند نيروهای وارد‬
‫به جسم برابر صفر شوند‪ .‬جسم در حال سکون باقی‬
‫می ماند و یا تمایل به حفظ حالت اولیه خود دارد‪.‬‬
‫‪ ‬بنابراین تا هنگامیکه نيرویی از طرف عضالت فرد‬
‫پرتاب کننده به توپ وارد نشود‪ ،‬توپ در حالت سکون باقی خواهد ماند‪ .‬از طرف دیگر پس از‬
‫اعمال نيرو توسط بازیکن و پرتاب توپ اگر نيروهای بازدارنده (جاذبه ‪ ،‬مقاومت هوا و ‪)...‬‬
‫وارد عمل نشوند‪ ،‬توپ تمایل دارد که به حرکت رو به باالی خود ادامه دهد‪.‬‬

‫قانون دوم نیوتن‪:‬‬

‫‪a = F/m‬‬

‫‪ ‬شتابی که توپ پس از جدا شدن از دست بازیکن به خود می گيرد‪ ،‬با نيرویی که فرد وارد می‬
‫کند نسبت مستقیم و با جرم توپ نسبت عکس دارد‪.‬‬
‫‪ ‬بنابراین به دلیل ثابت بودن جرم توپ‪ ،‬برای افزایش شتاب و درنیجه افزایش سرعت باید‬
‫نيرو را افزایش داد‪.‬‬

‫قانون سوم نیوتن‪:‬‬
‫‪ ‬هر عملی را عکس العملی است هم اندازه و در جهت مخالف‪ .‬در هنگامی که فرد‬
‫برای انجام پرش عمودی پاهای خود را به زمين می فشارد (به زمين نيرو وارد می‬
‫کند) نيرویی از طرف زمين به فرد وارد می شود که به انجام پرش فرد کمک میکند‪.‬‬

‫تبدیل انرژی پتانسیل به انرژی جنبش ی‪:‬‬
‫‪ ‬فرد پرتاب کننده برای اجرای پرش عمودی زانوها را خم کرده و تنه را اندکی به جلو‬
‫متمایل می کند‪ .‬با این کار در واقع فرد همانند یک فنر جمع شده انرژی پتانسیل را‬
‫در بدن خود ذخيره کرده سپس با بازکردن زانوها و تنه و کشیدن دستها به باال‬
‫همانند فنری که باز می شود‪ ،‬این انرژی پتانسیل را به انرژی جنبش ی تبدیل میکند‬
‫و پرش عمودی را انجام می دهد‪.‬‬

‫‪ ‬قوانين مربوط به پرتابه‪:‬‬
‫‪ ‬زاویه پرتاب‪:‬‬
‫طبق تحقیقات انجام‬
‫شده بهترین زاویه‬
‫پرتاب برای شوت جفت‬
‫در بسکتبال در‬
‫دامنه ‪ 50‬تا ‪ 55‬درجه‬
‫می باشد که به ارتفاع‬
‫قد بازیکن بستگی دارد‪.‬‬

‫‪ ‬قوانين مربوط به‬
‫‪:‬‬
‫پرتابه‬
‫زاویهء پرتاب‪:‬‬
‫‪‬‬

‫طبق تحقیقات انجام شده بهترین زاویه تاب برای شوت جفت در‬
‫بسکتبال در دامنه ‪ 50‬تا ‪ 55‬درجه می باشد که به ارتفاع قد‬
‫بازیکن بستگی دارد‪.‬‬

‫‪ ‬سرعت پرتاب‪:‬‬
‫‪V sina = d / t‬‬

‫طبق فرمول با توجه به فاصله بازیکن از سبد تعیين‬
‫می شود‪.‬‬
‫*نکته مهم این است که سرعت مناسب باید همراه با‬
‫دقت باال انتخاب شود‪*.‬‬

‫نيروهای بازدارنده‪:‬‬

‫نيروی جاذبه زمين‪:‬‬

‫نيروی مقاومت هوا‪:‬‬

‫این نيرو با حرکت رو به باالی فرد در‬
‫هنگام پرش و با حرکت رو به باالی‬
‫توپ در هنگام پرتاب‬
‫مخالفت می کند‪.‬‬

‫این نيرو با حرکت رو به جلوی‬
‫توپ (حرکت افقی )‬
‫مخالفت می کند‪.‬‬

‫‪ ‬مرکز ثقل و تعادل‪:‬‬
‫َ‬
‫در مورد توپ نيروی وارد شده توسط دست بازیکن‪ ،‬تقریبا به پایين تر از مرکز ثقل وارد می شود‪،‬‬
‫که به دلیل دادن قوس به مسير حرکت توپ می باشد‪.‬‬
‫در مورد بازیکن فرد با باز کردن پاها به اندازه عرض شانه‪ ،‬سطح اتکای خود را افزایش داده و با‬
‫خم کردن زانوها مرکز ثقلش را پایين می آورد‪ .‬که هر دو کار باعث افزایش تعادل و در نتیجه‬
‫افزایش دقت پرتاب می شوند‪.‬‬

‫با آرزوی موفقیت برای شما‬


Slide 42

‫بسم اهلل الرحمن الرحیم‬

‫گرد آورنده ‪ :‬سرگروه تربیت بدنی آبیک‬
‫مصطفی قاسمیفرد‬

‫تاریخچه بسکتبال‬
‫‪‬‬

‫زادگاه بازی بسکتبال آمریکاست‪ .‬این بازی‬
‫در اوایل پاییز سال ‪ 1891‬میالدی توسط‬
‫شخص ی به نام جیمز نای اسمیت پایه‬
‫ریزی و ابداع شد‪ .‬اما‪ ،‬از قرن ها پیش در‬
‫میان ساکنان نقاط مختلف قاره آمریکا‪،‬‬
‫به ویژه آمریکای مرکزی و جنوبی انواعی از‬
‫بازی و مسابقه رایج بوده که کم و بیش‬
‫به بسکتبال شباهت داشته است‪.‬‬

‫سابقهء تاریخی‬
‫‪‬‬

‫در کشور آرژانتین‪ ،‬نوعی بازی سنتی و قدیمی در میان گله دار ها متداول‬
‫است که آن را (پاتو ‪ ) PATO‬می نامند‪ .‬در این بازی‪ ،‬دو تیم سوار بر اسب در میدانی وسیع به‬
‫تاخت و تاز می پردازند و هر تیم کوشش می کند‬
‫توپی را که شش حلقه (مانند دستگیره) بر بدنه آن هست‪ ،‬با پرتاب کردن و‬
‫پاس دادن به یاران خودی‪ ،‬به آن سوی میدان برساند و از حلقه و توری‬
‫سبدی که در انتهای میدان بر روی ستونی چوبی نصب شده‪ ،‬عبور دهد‪ .‬این‬
‫بازی تا حدی شبیه بسکتبال است‪ .‬اما شباهت بازی پوک تاپوک با ورزش‬
‫بسکتبال بیش از پیش است‪ .‬پوک تاپوک‪ ،‬در میان اقوام متمدن قارهء‬
‫آمریکای جنوبی و مرکزی رواج بسیار داشت‪ ،‬به ویژه اقوام مایا و تولتک (در‬
‫ناحیه مکزیک کنونی) این بازی را که با توپ و حلقه های ثابت در میدانی‬
‫وسیع انجام می شد‪ ،‬با عالقه و هیجان زیادی برگزار می کردند ‪.‬‬

‫‪BASKETBALL:‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫هر تيم از ‪ 12‬بازيكن تشكيل مي شود كه ‪ 5‬نفر‬
‫بازيكن اصلي و ‪ 7‬نفر ذخيره هستند‪ .‬تعداد‬
‫همراهان نيز ‪ 7‬نفر است‪ ،‬كه شامل‬
‫سرپرست‪ ،‬مربي‪ ،‬كمك مربي‪ ،‬پزشك‪،‬‬
‫ماساژور‪ ،‬مترجم و آمارگير است‪.‬‬
‫هدف هر دو تيم گذراندن توپ از حلقهء‬
‫حريف و نيز ممانعت از گل زدن تيم مقابل‬
‫است‪.‬‬
‫ابعاد زمين بسكتبال ‪ 28‬متر طول و ‪ 15‬متر‬
‫عرض مي باشد‪ ،‬عرض خطوط زمين ‪5‬‬
‫سانتيمتر است و به گونه اي رسم مي شود كه‬
‫كامال" قابل رو يت با شد‪.‬‬

:‫مهارتهاي پايه اي بسكتبال‬
(Body Balance) ‫تعادل يا توازن‬
(Ball Handing) ‫شيوهء نگهداري توپ‬
(Receiving and Passing) ‫پاس دادن و دريافت پاس‬
(Dribbling) ‫دريبل‬
(Shooting) ‫شوت‬
(Pivot) ‫چرخش‬
(Rebounding) ‫توپگيري از روي سبد يا ريباند‬
(Faking and Foot work) ‫فريب دادن وكار پا‬
(Chang of direction, Change of pace) ‫تغيير مسير و سرعت‬
(Screening) ‫سد كردن‬













‫شوت‪:‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬

‫در بسکتبال پرتاب توپ در حالتی که دست باالی‬
‫آرنج قرار گيرد‪ ،‬شوت نامیده می شود‪.‬‬
‫در زمان آموزش شوت‪ ،‬به ورزشکار توصیه می شود که به منظور اجرای‬
‫مطلوب مهارت‪ ،‬به ‪ 4‬ویژگی زیر توجه کامل داشته باشد‪:‬‬
‫تعادل‬
‫نگاه به هدف‬
‫قرارگيری آرنج دقیقا" زیر توپ‬
‫قرار گرفتن روبروی هدف و توجه کردن به ادامه حرکت‬

‫شوت جفت‪:‬‬

‫‪‬‬
‫‪‬‬

‫‪‬‬

‫امروزه شوت جفت رايجترين شوت در بسكتبال است‪.‬‬
‫وجه تمایز آن با سایر شوتها‪ ،‬جدا شدن از زمين و رها‬
‫کردن توپ درست قبل از رسیدن شوت کننده به اوج‬
‫پرش می باشد‪ .‬شوت جفت در پاسخ به نیاز برای کاهش‬
‫فاصله تا سبد توسعه یافته است‪.‬‬

‫شوت جفت دارای اهمیت است‪ ،‬به خاطر‪:‬‬

‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬
‫‪.5‬‬
‫‪.6‬‬

‫درگيری کمتر با بازیکنان حریف‬
‫مشکل بودن دفاع کردن از شوت جفت‬
‫سریع بودن‬
‫صرف انرژی کمتر‬
‫امکان کسب امتیاز از فواصل مختلف‬
‫غير قابل پیش بینی بودن زمان و جهت پریدن‬

‫‪ ‬آمار ثبت شده از مسابقات مختلف‪ ،‬نيز هر چه‬
‫بیشتر بر اهمیت این شوت تاکید می کنند‪:‬‬
‫‪ ALLSEN ‬در سال ‪ 1967‬دریافت که ‪ %67‬از نمونه ‪ 3180‬تالش گل ثبت‬
‫شده توسط ‪ ،NBA‬شوتهای جفت ‪ 2‬و ‪ 3‬امتیازی بوده است‪.‬‬
‫‪ ‬بر طبق آمار بازیهای بسکتبال جهان در سال ‪ ،1985‬درصد شوتهای جفت ‪3‬‬
‫امتیازی در دو گروه زنان و مردان بسیار باال بود؛ به گونه ای که در گروه‬
‫مردان درصد شوتهای جفت ‪ %47‬و در گروه زنان ‪ %34‬بود‪.‬‬
‫‪ ‬آمار مسابقات بسکتبال غرب آسیا نيز نشان می دهد که تیمهای برتر‪،‬‬
‫درصد شوتهای جفت ‪ 3‬امتیازی موفق بیشتری داشته اند‪.‬‬

‫نحوهء اجرا‪:‬‬

‫‪‬‬

‫پرش عمودی توپ را با‬
‫برای اجرای این مهارت ورزشکار باید‪ ،‬همزمان با یک ً‬
‫قوس ی بلند به طرف سبد پرتاب کند‪ .‬بدلیل فاصله نسبتا زیاد بازیکن از سبد‬
‫(پشت منطقه ‪ 3‬امتیازی) رساندن توپ به سبد تنها با استفاده از نيروی دستها‬
‫کار سختی است‪ .‬به همين دلیل بازیکن با خم کردن زانوها و سپس انجام یک‬
‫پرش عمودی نيرو را از پاها به دست پرتاب منتقل می کند‪ .‬و باعث می شود که‬
‫فرد بتواند توپ را به مسافت دورتری پرتاب کند‪.‬‬

‫‪ ‬نیازی نیست که بازیکن پرش بسیار بلندی انجام دهد زیرا‬
‫عالوه بر وارد کردن نيروی کافی به توپ‪ ،‬پرتاب توپ باید با‬
‫دقت باالیی همراه باشد تا به کسب امتیاز منجر شود‪ .‬پرش‬
‫اضافی بازیکن با کاهش دقت پرتاب او همراه می شود‪.‬‬

‫‪‬‬

‫بازیکن باید توپ را با قوس ی مناسب ( زاویه پرتاب مناسب ) به سمت سبد‬
‫پرتاب کند‪ .‬برای این منظورفرد توپ را از بين شانه ها و گوشها تا اندازه ای‬
‫باال می آورد که بتواند هدف (سبد) را از زیرآن مشاهده کند‪ .‬بهتر است که‬
‫دست پرتاب بازیکن نيرو را به زیر مرکز ثقل توپ وارد کند‪ ،‬تا توپ همراه با‬
‫یک چرخش زیرین )‪ (under spine‬به طرف سبد پرتاب شود‪ .‬آخرین‬
‫نقطه ای از دست بازیکن که با توپ تماس پیدا میکند‪ ،‬نوک انگشت میانه‬
‫دست پرتاب می باشد‪.‬‬

‫مراحل اجرای حرکت ‪:‬‬
‫‪ .1‬مرحلهء آمادگی‬
‫‪ .2‬مرحلهء پرتاب‬
‫‪ .3‬مرحلهء پس از پرتاب‬
‫)‪(3‬‬

‫)‪(2‬‬

‫)‪(1‬‬



Preparatory phase

‫چگونگی وضعیت مفاصل و‬
‫اندامها ‪:‬‬

‫‪ ‬فاصله پاها به اندازه عرض شانه و همراه با‬
‫اندکی اورشن مچ پا‬
‫‪ ‬به ميزان کمی دورس ي فلكشن مچ پا‬
‫‪ ‬فلکشن زانو (با انقباض اکسنتریک عضالت‬
‫بازکننده زانو)‬
‫‪ ‬فلکشن ران (با انقباض اکسنتریک عضالت‬
‫بازکننده ران)‬
‫‪ ‬به ميزان کمی فلکشن تنه‬

‫‪ ‬فلکشن آرنج ( در هردو دست)‬
‫‪ ‬فلکشن بازو ( در هردو دست)‬
‫‪ ‬پرونیشن ساعد (در دست پرتاب کننده)‬
‫‪ ‬حالت خنثی در ساعد دست راهنما (با انقباض استاتیک عضالت ساعد)‬
‫‪ ‬هایپراکستنشن مچ (در دست پرتاب کننده)‬
‫‪ ‬حالت خنثی در مچ دست راهنما (با انقباض استاتیک عضالت مچ دست)‬
‫‪ ‬آبداکشن انگشتان‬
‫‪ ‬اکستنشن شست‬
‫‪ ‬فلکشن انگشتان (با انقباض استاتیک عضالت انگشتان)‬

‫عضالت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫فلکشن زانو‬

‫چهارسررانی‬

‫‪--------‬‬

‫همسترینگ‬

‫پهن خارجی و پهن میانی‬
‫نیروهای داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫‪----------‬‬

‫فلکشن ران‬

‫راست قدامی‪ -‬خیاطه‪-‬‬
‫کشنده پهن نیام‪ -‬شانه ای‬

‫نزدیک کننده دراز و‬
‫کوتاه‪ -‬راست داخلی‬

‫همسترینگ‬

‫کشنده پهن نیام و شانه ای‬
‫دور شدن و نزدیک شدن ران را‬
‫خنثی میکنند‬

‫عضالت شکمی و‬
‫بازکننده های ستون‬
‫فقرات برای ثابت کردن‬
‫لگن‬

‫فلکشن بازو‬

‫بخش قدامی دلتوئید‪-‬بخش‬
‫ترقوه ای سینه ای بزرگ‬

‫غرابی بازویی‬

‫فلکشن آرنج‬

‫دوسر بازویی‪ -‬بازویی قدامی‪-‬‬
‫بازویی زنداعالیی‬

‫‪--------‬‬

‫پرونیشن‬
‫ساعد‬

‫مربع درون گرداننده‪-‬‬
‫درون گرداننده مدور‬

‫بازویی‪-‬زنداعالیی‬

‫سوپینیتورها‬

‫اکستنشن‬
‫مچ‬

‫باز کننده مچ دستی بلند و‬
‫کوتاه‬

‫بازکننده مشترک‬
‫انگشتان و بازکننده‬
‫درازشست‬

‫خم کننده های مچ‬

‫وضعیت‬

‫پشتی بزرگ‬
‫گرد بزرگ‬
‫سه سر بازویی‬
‫سه گوش آرنجی‬

‫تحت خاری و گردکوچک‬
‫چرخش داخلی دالی قدامی و‬
‫سینه ای بزرگ را خنثی میکنند‬

‫ذوزنقه و تحت‬
‫ترقوه ای‬

‫پرونیتورها حرکت‬
‫سوپینیشن دوسر را خنثی‬
‫میکنند‬

‫‪---------‬‬

‫سه سرو سه گوش آرنجی تمایل‬
‫به خم کردن درون گرداننده‬
‫مدور را خنثی می کنند‬

‫‪----------‬‬

‫‪------‬‬

‫‪----------‬‬

Throw

phase

‫‪ ‬چگونگی وضعیت مفاصل و اندامها ‪:‬‬
‫‪ ‬حرکات دست پرتاب ‪:‬‬
‫‪ .1‬فلکشن بازو‬
‫‪ .2‬هایپرفلکشن مچ دست‬
‫‪ .3‬اکستنشن آرنج‬
‫‪ .4‬اکستنشن مچ و پرونیشن ساعد‬
‫(حفظ حالت)‬

‫‪ ‬حرکات دست راهنما‪:‬‬
‫‪ .1‬اکستنشن آرنج‬
‫‪ .2‬فلکشن بازو‬

‫‪ ‬حرکات پا‪:‬‬

‫‪ .1‬پلنتارفلکشن مچ پا‬
‫‪ .2‬اکستنشن زانو‬
‫‪ .3‬اکستنشن ران‬
‫‪ .4‬فلکشن انگشتان پا‬

‫عضالت درگير در مرحله پرتاب (اندام فوقانی)‬
‫عضالت‬
‫وضعیت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫بخش قدامی دلتوئید‪-‬‬
‫بخش ترقوه ای سینه‬
‫ای بزرگ‬

‫غرابی بازویی‬

‫پشتی بزرگ‬

‫تحت خاری و گرد کوچک‬
‫چرخش داخلی دالی‬
‫قدامی و سینه ای بزرگ‬
‫را خنثی میکنند‬

‫اکستنشن آرنج‬

‫سه سر بازویی‬

‫سه گوش آرنجی‬

‫دوسر‪ -‬بازویی قدامی‪-‬‬
‫بازویی زند اعالیی‬

‫‪----------‬‬

‫سینه ای بزرگ (بخش‬
‫جناغی) و پشتی بزرگ‬
‫چرخش داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫فلکشن مچ‬

‫زنداسفلی قدامی‪-‬‬
‫زنداعالیی قدامی‪-‬‬

‫تاکننده درازشست‪-‬‬
‫دورکننده درازشست‬
‫تاکننده عمقی و سطحی‬
‫انگشتان‬

‫بازکننده های مچ‬
‫دست‬

‫بازکننده های مچ دست از‬
‫خم شدن انگشتان‬
‫جلوگیری میکنند‬

‫‪--------‬‬

‫سینه ای کوچک‪-‬‬
‫تحت ترقوه ای‪-‬‬
‫ذوزنقه ‪4‬‬

‫دندانه ای بزرگ عمل‬
‫نزدیک کننده گی متوازی‬
‫االضالع و ذوزنقه را خنثی‬
‫میکند‬

‫فلکشن بازو‬

‫کشش باالیی‬
‫کتف‬
‫چرخش باالیی‬
‫کتف‬

‫کف دستی طویل‬

‫گوشه ای‪ -‬ذوزنقه‬
‫(‪1‬و‪-)2‬متوازی‬
‫االضالع‬
‫ذوزنقه (‪2‬و‪-)4‬‬
‫دندانه ای قدامی‬

‫جناغی‪-‬چنبری‬

‫پستانی‬
‫‪----------‬‬

‫متوازی االضالع‪-‬‬
‫سینه ای کوچک‬

‫‪----------‬‬

‫ذوزنقه و تحت‬
‫ترقوه ای‬

‫‪----------‬‬

‫‪----------‬‬

‫عضالت درگير در مرحله پرتاب (اندام تحتانی)‬
‫عضالت‬

‫اصلی‬

‫کمکی‬

‫مخالف‬

‫خنثی کننده‬

‫ثابت کننده‬

‫وضعیت‬
‫اکستنشن زانو‬

‫چهارسررانی‬

‫همسترینگ‪-‬‬

‫اکستنشن ران‬

‫سرینی بزرگ‬

‫پالنتارفلکشن‬
‫مچ پا‬

‫دوقلو –نعلی‪-‬‬
‫نازک نئ بلند‬

‫فلکشن‬
‫انگشتان‬

‫تاکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬‬
‫تاکننده بلند شست‬

‫‪---------‬‬

‫همسترینگ‬

‫پهن خارجی وپهن میانی‬
‫نیروهای داخلی و خارجی‬
‫یکدیگر را خنثی میکنند‬

‫عضالت شکمی ثابت‬
‫کننده لگن در برابر‬
‫کشش عضله راست‬
‫رانی میباشند‬

‫‪-----------‬‬

‫چهارسررانی‬

‫‪------------‬‬

‫عضالت شکمی و‬
‫بازکننده های‬
‫ستون فقرات برای‬
‫ثابت کردن لگن‬

‫ساقی خلفی‪-‬نازک نئ‬
‫کوتاه‪-‬تاکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬تاکننده‬
‫بلند انگشت شست‬

‫ساقی قدامی‪-‬‬
‫نازک نئ طرف‬
‫بازکننده بلند‬
‫انگشتان‬

‫نازک نئ بلند و کوتاه از‬
‫یک طرف و ساقی خلفی از‬
‫طرف دیگر کشش یکدیگر‬
‫را درتمایل پا به سمت‬
‫خارج و داخل خنثی‬
‫میکنند‬

‫‪---------‬‬

‫بین استخوانی کف‬
‫پائی‬

‫بازکننده بلند‬
‫انگشتان‪-‬‬
‫بازکننده بلند‬
‫شست‬

‫‪-----------‬‬

‫‪----------‬‬

Recovery

phase

‫‪ ‬اين مرحله از زماني شروع مي شود كه شوت كننده‬
‫پس از پرش عمودي و پرتاب توپ به طرف زمين‬
‫سقوط مي كند‪ .‬درآخرين لحظهء پرتاب (فلكشن‬
‫مچ دست پرتاب كننده) دست راهنما از توپ جدا‬
‫شده و با اكستنشن بازو به طرف پايين حركت مي‬
‫كند‪ .‬پس از رها شدن توپ‪ ،‬دست پرتاب كننده با‬
‫برگشت از حالت فلكشن مچ‪ ،‬همراه با اكستنشن‬
‫بازو به پايين مي افتد‪.‬‬
‫‪ ‬براي كاهش فشار ناش ي از سقوط در لحظهء‬
‫رسيدن به زمين فرد زانوها را خم مي كند و به‬
‫وضعيت تعادلي اوليه بر مي گردد‪.‬‬

‫تجزیهء و تحلیل بیومکانیکی شوت جفت‬

‫اهمیت علم بیومکانیک‬
‫‪ ‬امروز هیچ کس حتی کسانی که فقط ورزش را بخاطر ورزش نه بخاطراهداف‬
‫قهرمانی در رقابتهای رسمی انجام می دهند‪ .‬نمی توانند منکر‬
‫‪ ‬ارزش روش های علمی در باال بردن سطح تکنیک‪ ،‬تاکتیک و بطورکلی کیفیت تیم ها‬
‫در هر نوع ورزش ی باشند‪.‬‬
‫‪ ‬در بسکتبال‪ ،‬اجرای صحیح مهارت ها وابسته به رعایت اصول و‬
‫قوانين علمی متکی بر اصول مکانیکی و بیو مکانیکی است‪.‬‬
‫‪ ‬دقت و سرعت نيز از عواملی هستند که در این رشته نقش مهمی ایفاء می کنند‪.‬‬

‫‪ ‬علم بیومکانیک علمی است که نیروهای داخلی و خارجی‬
‫اثر گذار بر بدن انسان را مورد مطالعه قرار داده و اثرات‬
‫حاصل را بررس ی می کند‪.‬‬
‫‪‬‬

‫علم مذکور در دو حوزهء کینماتیک وکینتیکقابل مطالعه است‪:‬‬

‫_در کینماتیک‬
‫حرکت جسم بدون در نظر گرفتن علت بوجود آورنده (به طور مشخص تر‬
‫پارامترهای فضایی و زمانی)‬
‫_در کینتیک‬
‫علت بوجود آورنده حرکت (عمدتا" عامل نيرو) را مورد مطالعه قرار می‬
‫دهد‪.‬‬

‫‪‬‬

‫در تحلیل بیومکانیکی با شناسایی عناصر اصلی در اجرای مهارت‬
‫به کشف راهبردهای مفید با هدف تاثير پذیر نمودن اجرا تاکید‬
‫می شود‪ .‬همچنين به منظور دستیابی به مدارج باالی کیفیت در‬
‫اجرای صحیح و یا اصالح اجرای حرکت‪ ،‬توجه به فاکتورهای‬
‫کینماتیکی و کینتیکی در کنار اجرای صحیح و مناسب مهارت‬
‫ورزش ی برای مربیان نقش مهم و حیاتی پیدا نموده است‪ ،‬با بهره‬
‫گيری از نتایج بررس ی های بیومکانیکی مربیان می توانند با هدایت‬
‫و پرورش ورزشکاران نخبه و قهرمان به موفقیت های چشمگيری‬
‫نائل شوند‪.‬‬

‫قانون اول نیوتن‪:‬‬

‫‪ ‬اگر به جسمی نيرویی وارد نشود و یا برایند نيروهای وارد‬
‫به جسم برابر صفر شوند‪ .‬جسم در حال سکون باقی‬
‫می ماند و یا تمایل به حفظ حالت اولیه خود دارد‪.‬‬
‫‪ ‬بنابراین تا هنگامیکه نيرویی از طرف عضالت فرد‬
‫پرتاب کننده به توپ وارد نشود‪ ،‬توپ در حالت سکون باقی خواهد ماند‪ .‬از طرف دیگر پس از‬
‫اعمال نيرو توسط بازیکن و پرتاب توپ اگر نيروهای بازدارنده (جاذبه ‪ ،‬مقاومت هوا و ‪)...‬‬
‫وارد عمل نشوند‪ ،‬توپ تمایل دارد که به حرکت رو به باالی خود ادامه دهد‪.‬‬

‫قانون دوم نیوتن‪:‬‬

‫‪a = F/m‬‬

‫‪ ‬شتابی که توپ پس از جدا شدن از دست بازیکن به خود می گيرد‪ ،‬با نيرویی که فرد وارد می‬
‫کند نسبت مستقیم و با جرم توپ نسبت عکس دارد‪.‬‬
‫‪ ‬بنابراین به دلیل ثابت بودن جرم توپ‪ ،‬برای افزایش شتاب و درنیجه افزایش سرعت باید‬
‫نيرو را افزایش داد‪.‬‬

‫قانون سوم نیوتن‪:‬‬
‫‪ ‬هر عملی را عکس العملی است هم اندازه و در جهت مخالف‪ .‬در هنگامی که فرد‬
‫برای انجام پرش عمودی پاهای خود را به زمين می فشارد (به زمين نيرو وارد می‬
‫کند) نيرویی از طرف زمين به فرد وارد می شود که به انجام پرش فرد کمک میکند‪.‬‬

‫تبدیل انرژی پتانسیل به انرژی جنبش ی‪:‬‬
‫‪ ‬فرد پرتاب کننده برای اجرای پرش عمودی زانوها را خم کرده و تنه را اندکی به جلو‬
‫متمایل می کند‪ .‬با این کار در واقع فرد همانند یک فنر جمع شده انرژی پتانسیل را‬
‫در بدن خود ذخيره کرده سپس با بازکردن زانوها و تنه و کشیدن دستها به باال‬
‫همانند فنری که باز می شود‪ ،‬این انرژی پتانسیل را به انرژی جنبش ی تبدیل میکند‬
‫و پرش عمودی را انجام می دهد‪.‬‬

‫‪ ‬قوانين مربوط به پرتابه‪:‬‬
‫‪ ‬زاویه پرتاب‪:‬‬
‫طبق تحقیقات انجام‬
‫شده بهترین زاویه‬
‫پرتاب برای شوت جفت‬
‫در بسکتبال در‬
‫دامنه ‪ 50‬تا ‪ 55‬درجه‬
‫می باشد که به ارتفاع‬
‫قد بازیکن بستگی دارد‪.‬‬

‫‪ ‬قوانين مربوط به‬
‫‪:‬‬
‫پرتابه‬
‫زاویهء پرتاب‪:‬‬
‫‪‬‬

‫طبق تحقیقات انجام شده بهترین زاویه تاب برای شوت جفت در‬
‫بسکتبال در دامنه ‪ 50‬تا ‪ 55‬درجه می باشد که به ارتفاع قد‬
‫بازیکن بستگی دارد‪.‬‬

‫‪ ‬سرعت پرتاب‪:‬‬
‫‪V sina = d / t‬‬

‫طبق فرمول با توجه به فاصله بازیکن از سبد تعیين‬
‫می شود‪.‬‬
‫*نکته مهم این است که سرعت مناسب باید همراه با‬
‫دقت باال انتخاب شود‪*.‬‬

‫نيروهای بازدارنده‪:‬‬

‫نيروی جاذبه زمين‪:‬‬

‫نيروی مقاومت هوا‪:‬‬

‫این نيرو با حرکت رو به باالی فرد در‬
‫هنگام پرش و با حرکت رو به باالی‬
‫توپ در هنگام پرتاب‬
‫مخالفت می کند‪.‬‬

‫این نيرو با حرکت رو به جلوی‬
‫توپ (حرکت افقی )‬
‫مخالفت می کند‪.‬‬

‫‪ ‬مرکز ثقل و تعادل‪:‬‬
‫َ‬
‫در مورد توپ نيروی وارد شده توسط دست بازیکن‪ ،‬تقریبا به پایين تر از مرکز ثقل وارد می شود‪،‬‬
‫که به دلیل دادن قوس به مسير حرکت توپ می باشد‪.‬‬
‫در مورد بازیکن فرد با باز کردن پاها به اندازه عرض شانه‪ ،‬سطح اتکای خود را افزایش داده و با‬
‫خم کردن زانوها مرکز ثقلش را پایين می آورد‪ .‬که هر دو کار باعث افزایش تعادل و در نتیجه‬
‫افزایش دقت پرتاب می شوند‪.‬‬

‫با آرزوی موفقیت برای شما‬