Slide 1

Głoska
GŁOSKA –najmniejszy element dźwiękowej formy
wypowiedzi charakteryzujący się stałym zespołem
cech:
•artykulacyjnych, tzn. związanych z położeniem/
ruchem
poszczególnych
elementów
aparatu
artykulacyjnego,
•audytywnych, tzn. związanych ze słuchowym
odbiorem dźwięku,
•akustycznych, tzn.
cechami dźwięku.

związanych

z

fizycznymi

Fonem

FONEM –klasa głosek funkcyjnie jednorodnych tzn. takich,
których wymiana w określonej jednostce języka
(morfem, wyraz, wypowiedzenie) nie powoduje zmiany
jego znaczenia

FONEM to klasa głosek, które charakteryzują się stałym
zespołem cech dystynktywnych tzn. wyróżniających
↑ →
←
/s/→ [ s s s
s …]

Słuch fonemowy= fonologiczny= fonematyczny

Słuch fonemowy to zdolność do kwalifikowania
wyróżnionych z potoku mowy głosek jako
przynależnych do określonych, fonologicznie
zdeterminowanych klas głosek
/wg B.Rocławskiego/

Słuch fonemowy to zespół czynników psychicznych
lub taka zdolność mózgu do kwalifikowania każdej
głoski, do tej, a nie innej klasy głosek
/wg B.Rocławskiego/

Kształtowanie słuchu fonemowego- cz. 1
Słuch fonematyczny jest zdolnością, która kształtuje się
podczas rozwoju osobniczego pod wpływem oddziaływań
systemu fonologicznego danego języka. Nie jest on wrodzoną
zdolnością jednostki. W zależności od rozwoju cech
i warunków środowiskowych każde dziecko rozwija tę
umiejętność w jemu tylko właściwy sposób.

Ponieważ rozwój słuchu fonemowego jest cechą
indywidualną a nie wrodzoną, dlatego też na osiągnięcie
przez dzieci tej umiejętności ma duży wpływ również
środowisko wychowawcze, trening i ćwiczenia
w rozpoznawaniu dźwięków własnych i otoczenia, które
odbywają się między 1 a 6 rokiem życia dziecka.

Kształtowanie słuchu fonemowego-cz.2

•

Początki rozwoju słuchu fonemowego można datować już na pierwszy rok życia dziecka.
B. Rocławski uważa, iż kształtowanie się słuchu fonemowego rozpoczyna się w trzecim
kwartale życia dziecka, a więc w okresie, gdy zaczyna ono gaworzyć. Dopiero w okresie
gaworzenia naśladownictwo zaczyna odgrywać istotną rolę i dziecko realizuje już tylko
fonemy języka, którym posługują się jego rodzice.

• M. Lipowska (Profil rozwoju kompetencji fonologicznej u dzieci w wieku przedszkolnym, Kraków 2001)
powołując się na Lewina wyróżnia pięć etapów kształtowania się słuchu
fonemowego:
- Przedfonematyczne stadium rozwoju mowy - brak różnicowania dźwięków,
brak rozumienia mowy;
-Początki różnicowania fonemów - zdolność różnicowania ogranicza się do
fonemów o niskim stopniu podobieństwa, wymowa dziecka jest często
niepoprawna, nie potrafi ono rozróżnić poprawnej i nieprawidłowej artykulacji;
- Różnicowanie większości fonemów - dziecko jest w stanie odróżnić poprawną
wymowę słów od nieprawidłowej;
-Końcowy etap rozwoju słuchu fonemowego - wymowa dziecka jest już prawie
bezbłędna (choć może mieć z tym problemy mające inne przyczyny -np. wady
zgryzu, ankyloglosja, makroglosja, itp) i potrafi ono różnicować niemal
wszystkie fonemy;
- Słuch fonemowy w pełni ukształtowany - dziecko potrafi różnicować i
najczęściej poprawnie wymówić wszystkie głoski, choć może mieć z tym
problemy mające inne przyczyny (np.. wady zgryzu, ankyloglosja, itp).

Słuch fonetyczny
Słuch fonetyczny to zdolność odróżniania głosek oraz zjawisk
prozodycznych* (proszę przypomnieć sobie co to jest
melodia/prozodia mowy ). Słuch fonetyczny pozwala
rozróżniać różne sposoby realizacji danego fonemu, np.
słyszymy różnicę w różnych sposobach artykulacji głoski „r” wibrację przedniojęzykowo przydziąsłową odróżniamy od
wibracji języczkowej albo słyszymy różnicę między głoską
„s” realizowaną prawidłowo a międzyzębowo.
* wg niektórych źródeł wyróżnia się osobno także słuch prozodyczny -

różnicowanie elementów prozodycznych wypowiedzi (akcent, melodia, rytm),

Stan słuchu fonetycznego w dużym stopniu zależy

od treningu-od ćwiczeń w rozpoznawaniu dźwięków
mowy własnej i cudzej.
Na jego stan mają wpływ ćwiczenia:
•ortofoniczne
•muzyczne

Badanie słuchu fonemowego

Narzędzia do badania słuchu fonemowego:
-B.Rocławski, Słuch fonemowy i fonetyczny, Gdańsk
1991.
-I.Styczek, Badanie i kształtowanie słuchu
fonematycznego, Warszawa 1982.

Mam nadzieję, że nie było to trudne…


Slide 2

Głoska
GŁOSKA –najmniejszy element dźwiękowej formy
wypowiedzi charakteryzujący się stałym zespołem
cech:
•artykulacyjnych, tzn. związanych z położeniem/
ruchem
poszczególnych
elementów
aparatu
artykulacyjnego,
•audytywnych, tzn. związanych ze słuchowym
odbiorem dźwięku,
•akustycznych, tzn.
cechami dźwięku.

związanych

z

fizycznymi

Fonem

FONEM –klasa głosek funkcyjnie jednorodnych tzn. takich,
których wymiana w określonej jednostce języka
(morfem, wyraz, wypowiedzenie) nie powoduje zmiany
jego znaczenia

FONEM to klasa głosek, które charakteryzują się stałym
zespołem cech dystynktywnych tzn. wyróżniających
↑ →
←
/s/→ [ s s s
s …]

Słuch fonemowy= fonologiczny= fonematyczny

Słuch fonemowy to zdolność do kwalifikowania
wyróżnionych z potoku mowy głosek jako
przynależnych do określonych, fonologicznie
zdeterminowanych klas głosek
/wg B.Rocławskiego/

Słuch fonemowy to zespół czynników psychicznych
lub taka zdolność mózgu do kwalifikowania każdej
głoski, do tej, a nie innej klasy głosek
/wg B.Rocławskiego/

Kształtowanie słuchu fonemowego- cz. 1
Słuch fonematyczny jest zdolnością, która kształtuje się
podczas rozwoju osobniczego pod wpływem oddziaływań
systemu fonologicznego danego języka. Nie jest on wrodzoną
zdolnością jednostki. W zależności od rozwoju cech
i warunków środowiskowych każde dziecko rozwija tę
umiejętność w jemu tylko właściwy sposób.

Ponieważ rozwój słuchu fonemowego jest cechą
indywidualną a nie wrodzoną, dlatego też na osiągnięcie
przez dzieci tej umiejętności ma duży wpływ również
środowisko wychowawcze, trening i ćwiczenia
w rozpoznawaniu dźwięków własnych i otoczenia, które
odbywają się między 1 a 6 rokiem życia dziecka.

Kształtowanie słuchu fonemowego-cz.2

•

Początki rozwoju słuchu fonemowego można datować już na pierwszy rok życia dziecka.
B. Rocławski uważa, iż kształtowanie się słuchu fonemowego rozpoczyna się w trzecim
kwartale życia dziecka, a więc w okresie, gdy zaczyna ono gaworzyć. Dopiero w okresie
gaworzenia naśladownictwo zaczyna odgrywać istotną rolę i dziecko realizuje już tylko
fonemy języka, którym posługują się jego rodzice.

• M. Lipowska (Profil rozwoju kompetencji fonologicznej u dzieci w wieku przedszkolnym, Kraków 2001)
powołując się na Lewina wyróżnia pięć etapów kształtowania się słuchu
fonemowego:
- Przedfonematyczne stadium rozwoju mowy - brak różnicowania dźwięków,
brak rozumienia mowy;
-Początki różnicowania fonemów - zdolność różnicowania ogranicza się do
fonemów o niskim stopniu podobieństwa, wymowa dziecka jest często
niepoprawna, nie potrafi ono rozróżnić poprawnej i nieprawidłowej artykulacji;
- Różnicowanie większości fonemów - dziecko jest w stanie odróżnić poprawną
wymowę słów od nieprawidłowej;
-Końcowy etap rozwoju słuchu fonemowego - wymowa dziecka jest już prawie
bezbłędna (choć może mieć z tym problemy mające inne przyczyny -np. wady
zgryzu, ankyloglosja, makroglosja, itp) i potrafi ono różnicować niemal
wszystkie fonemy;
- Słuch fonemowy w pełni ukształtowany - dziecko potrafi różnicować i
najczęściej poprawnie wymówić wszystkie głoski, choć może mieć z tym
problemy mające inne przyczyny (np.. wady zgryzu, ankyloglosja, itp).

Słuch fonetyczny
Słuch fonetyczny to zdolność odróżniania głosek oraz zjawisk
prozodycznych* (proszę przypomnieć sobie co to jest
melodia/prozodia mowy ). Słuch fonetyczny pozwala
rozróżniać różne sposoby realizacji danego fonemu, np.
słyszymy różnicę w różnych sposobach artykulacji głoski „r” wibrację przedniojęzykowo przydziąsłową odróżniamy od
wibracji języczkowej albo słyszymy różnicę między głoską
„s” realizowaną prawidłowo a międzyzębowo.
* wg niektórych źródeł wyróżnia się osobno także słuch prozodyczny -

różnicowanie elementów prozodycznych wypowiedzi (akcent, melodia, rytm),

Stan słuchu fonetycznego w dużym stopniu zależy

od treningu-od ćwiczeń w rozpoznawaniu dźwięków
mowy własnej i cudzej.
Na jego stan mają wpływ ćwiczenia:
•ortofoniczne
•muzyczne

Badanie słuchu fonemowego

Narzędzia do badania słuchu fonemowego:
-B.Rocławski, Słuch fonemowy i fonetyczny, Gdańsk
1991.
-I.Styczek, Badanie i kształtowanie słuchu
fonematycznego, Warszawa 1982.

Mam nadzieję, że nie było to trudne…


Slide 3

Głoska
GŁOSKA –najmniejszy element dźwiękowej formy
wypowiedzi charakteryzujący się stałym zespołem
cech:
•artykulacyjnych, tzn. związanych z położeniem/
ruchem
poszczególnych
elementów
aparatu
artykulacyjnego,
•audytywnych, tzn. związanych ze słuchowym
odbiorem dźwięku,
•akustycznych, tzn.
cechami dźwięku.

związanych

z

fizycznymi

Fonem

FONEM –klasa głosek funkcyjnie jednorodnych tzn. takich,
których wymiana w określonej jednostce języka
(morfem, wyraz, wypowiedzenie) nie powoduje zmiany
jego znaczenia

FONEM to klasa głosek, które charakteryzują się stałym
zespołem cech dystynktywnych tzn. wyróżniających
↑ →
←
/s/→ [ s s s
s …]

Słuch fonemowy= fonologiczny= fonematyczny

Słuch fonemowy to zdolność do kwalifikowania
wyróżnionych z potoku mowy głosek jako
przynależnych do określonych, fonologicznie
zdeterminowanych klas głosek
/wg B.Rocławskiego/

Słuch fonemowy to zespół czynników psychicznych
lub taka zdolność mózgu do kwalifikowania każdej
głoski, do tej, a nie innej klasy głosek
/wg B.Rocławskiego/

Kształtowanie słuchu fonemowego- cz. 1
Słuch fonematyczny jest zdolnością, która kształtuje się
podczas rozwoju osobniczego pod wpływem oddziaływań
systemu fonologicznego danego języka. Nie jest on wrodzoną
zdolnością jednostki. W zależności od rozwoju cech
i warunków środowiskowych każde dziecko rozwija tę
umiejętność w jemu tylko właściwy sposób.

Ponieważ rozwój słuchu fonemowego jest cechą
indywidualną a nie wrodzoną, dlatego też na osiągnięcie
przez dzieci tej umiejętności ma duży wpływ również
środowisko wychowawcze, trening i ćwiczenia
w rozpoznawaniu dźwięków własnych i otoczenia, które
odbywają się między 1 a 6 rokiem życia dziecka.

Kształtowanie słuchu fonemowego-cz.2

•

Początki rozwoju słuchu fonemowego można datować już na pierwszy rok życia dziecka.
B. Rocławski uważa, iż kształtowanie się słuchu fonemowego rozpoczyna się w trzecim
kwartale życia dziecka, a więc w okresie, gdy zaczyna ono gaworzyć. Dopiero w okresie
gaworzenia naśladownictwo zaczyna odgrywać istotną rolę i dziecko realizuje już tylko
fonemy języka, którym posługują się jego rodzice.

• M. Lipowska (Profil rozwoju kompetencji fonologicznej u dzieci w wieku przedszkolnym, Kraków 2001)
powołując się na Lewina wyróżnia pięć etapów kształtowania się słuchu
fonemowego:
- Przedfonematyczne stadium rozwoju mowy - brak różnicowania dźwięków,
brak rozumienia mowy;
-Początki różnicowania fonemów - zdolność różnicowania ogranicza się do
fonemów o niskim stopniu podobieństwa, wymowa dziecka jest często
niepoprawna, nie potrafi ono rozróżnić poprawnej i nieprawidłowej artykulacji;
- Różnicowanie większości fonemów - dziecko jest w stanie odróżnić poprawną
wymowę słów od nieprawidłowej;
-Końcowy etap rozwoju słuchu fonemowego - wymowa dziecka jest już prawie
bezbłędna (choć może mieć z tym problemy mające inne przyczyny -np. wady
zgryzu, ankyloglosja, makroglosja, itp) i potrafi ono różnicować niemal
wszystkie fonemy;
- Słuch fonemowy w pełni ukształtowany - dziecko potrafi różnicować i
najczęściej poprawnie wymówić wszystkie głoski, choć może mieć z tym
problemy mające inne przyczyny (np.. wady zgryzu, ankyloglosja, itp).

Słuch fonetyczny
Słuch fonetyczny to zdolność odróżniania głosek oraz zjawisk
prozodycznych* (proszę przypomnieć sobie co to jest
melodia/prozodia mowy ). Słuch fonetyczny pozwala
rozróżniać różne sposoby realizacji danego fonemu, np.
słyszymy różnicę w różnych sposobach artykulacji głoski „r” wibrację przedniojęzykowo przydziąsłową odróżniamy od
wibracji języczkowej albo słyszymy różnicę między głoską
„s” realizowaną prawidłowo a międzyzębowo.
* wg niektórych źródeł wyróżnia się osobno także słuch prozodyczny -

różnicowanie elementów prozodycznych wypowiedzi (akcent, melodia, rytm),

Stan słuchu fonetycznego w dużym stopniu zależy

od treningu-od ćwiczeń w rozpoznawaniu dźwięków
mowy własnej i cudzej.
Na jego stan mają wpływ ćwiczenia:
•ortofoniczne
•muzyczne

Badanie słuchu fonemowego

Narzędzia do badania słuchu fonemowego:
-B.Rocławski, Słuch fonemowy i fonetyczny, Gdańsk
1991.
-I.Styczek, Badanie i kształtowanie słuchu
fonematycznego, Warszawa 1982.

Mam nadzieję, że nie było to trudne…


Slide 4

Głoska
GŁOSKA –najmniejszy element dźwiękowej formy
wypowiedzi charakteryzujący się stałym zespołem
cech:
•artykulacyjnych, tzn. związanych z położeniem/
ruchem
poszczególnych
elementów
aparatu
artykulacyjnego,
•audytywnych, tzn. związanych ze słuchowym
odbiorem dźwięku,
•akustycznych, tzn.
cechami dźwięku.

związanych

z

fizycznymi

Fonem

FONEM –klasa głosek funkcyjnie jednorodnych tzn. takich,
których wymiana w określonej jednostce języka
(morfem, wyraz, wypowiedzenie) nie powoduje zmiany
jego znaczenia

FONEM to klasa głosek, które charakteryzują się stałym
zespołem cech dystynktywnych tzn. wyróżniających
↑ →
←
/s/→ [ s s s
s …]

Słuch fonemowy= fonologiczny= fonematyczny

Słuch fonemowy to zdolność do kwalifikowania
wyróżnionych z potoku mowy głosek jako
przynależnych do określonych, fonologicznie
zdeterminowanych klas głosek
/wg B.Rocławskiego/

Słuch fonemowy to zespół czynników psychicznych
lub taka zdolność mózgu do kwalifikowania każdej
głoski, do tej, a nie innej klasy głosek
/wg B.Rocławskiego/

Kształtowanie słuchu fonemowego- cz. 1
Słuch fonematyczny jest zdolnością, która kształtuje się
podczas rozwoju osobniczego pod wpływem oddziaływań
systemu fonologicznego danego języka. Nie jest on wrodzoną
zdolnością jednostki. W zależności od rozwoju cech
i warunków środowiskowych każde dziecko rozwija tę
umiejętność w jemu tylko właściwy sposób.

Ponieważ rozwój słuchu fonemowego jest cechą
indywidualną a nie wrodzoną, dlatego też na osiągnięcie
przez dzieci tej umiejętności ma duży wpływ również
środowisko wychowawcze, trening i ćwiczenia
w rozpoznawaniu dźwięków własnych i otoczenia, które
odbywają się między 1 a 6 rokiem życia dziecka.

Kształtowanie słuchu fonemowego-cz.2

•

Początki rozwoju słuchu fonemowego można datować już na pierwszy rok życia dziecka.
B. Rocławski uważa, iż kształtowanie się słuchu fonemowego rozpoczyna się w trzecim
kwartale życia dziecka, a więc w okresie, gdy zaczyna ono gaworzyć. Dopiero w okresie
gaworzenia naśladownictwo zaczyna odgrywać istotną rolę i dziecko realizuje już tylko
fonemy języka, którym posługują się jego rodzice.

• M. Lipowska (Profil rozwoju kompetencji fonologicznej u dzieci w wieku przedszkolnym, Kraków 2001)
powołując się na Lewina wyróżnia pięć etapów kształtowania się słuchu
fonemowego:
- Przedfonematyczne stadium rozwoju mowy - brak różnicowania dźwięków,
brak rozumienia mowy;
-Początki różnicowania fonemów - zdolność różnicowania ogranicza się do
fonemów o niskim stopniu podobieństwa, wymowa dziecka jest często
niepoprawna, nie potrafi ono rozróżnić poprawnej i nieprawidłowej artykulacji;
- Różnicowanie większości fonemów - dziecko jest w stanie odróżnić poprawną
wymowę słów od nieprawidłowej;
-Końcowy etap rozwoju słuchu fonemowego - wymowa dziecka jest już prawie
bezbłędna (choć może mieć z tym problemy mające inne przyczyny -np. wady
zgryzu, ankyloglosja, makroglosja, itp) i potrafi ono różnicować niemal
wszystkie fonemy;
- Słuch fonemowy w pełni ukształtowany - dziecko potrafi różnicować i
najczęściej poprawnie wymówić wszystkie głoski, choć może mieć z tym
problemy mające inne przyczyny (np.. wady zgryzu, ankyloglosja, itp).

Słuch fonetyczny
Słuch fonetyczny to zdolność odróżniania głosek oraz zjawisk
prozodycznych* (proszę przypomnieć sobie co to jest
melodia/prozodia mowy ). Słuch fonetyczny pozwala
rozróżniać różne sposoby realizacji danego fonemu, np.
słyszymy różnicę w różnych sposobach artykulacji głoski „r” wibrację przedniojęzykowo przydziąsłową odróżniamy od
wibracji języczkowej albo słyszymy różnicę między głoską
„s” realizowaną prawidłowo a międzyzębowo.
* wg niektórych źródeł wyróżnia się osobno także słuch prozodyczny -

różnicowanie elementów prozodycznych wypowiedzi (akcent, melodia, rytm),

Stan słuchu fonetycznego w dużym stopniu zależy

od treningu-od ćwiczeń w rozpoznawaniu dźwięków
mowy własnej i cudzej.
Na jego stan mają wpływ ćwiczenia:
•ortofoniczne
•muzyczne

Badanie słuchu fonemowego

Narzędzia do badania słuchu fonemowego:
-B.Rocławski, Słuch fonemowy i fonetyczny, Gdańsk
1991.
-I.Styczek, Badanie i kształtowanie słuchu
fonematycznego, Warszawa 1982.

Mam nadzieję, że nie było to trudne…


Slide 5

Głoska
GŁOSKA –najmniejszy element dźwiękowej formy
wypowiedzi charakteryzujący się stałym zespołem
cech:
•artykulacyjnych, tzn. związanych z położeniem/
ruchem
poszczególnych
elementów
aparatu
artykulacyjnego,
•audytywnych, tzn. związanych ze słuchowym
odbiorem dźwięku,
•akustycznych, tzn.
cechami dźwięku.

związanych

z

fizycznymi

Fonem

FONEM –klasa głosek funkcyjnie jednorodnych tzn. takich,
których wymiana w określonej jednostce języka
(morfem, wyraz, wypowiedzenie) nie powoduje zmiany
jego znaczenia

FONEM to klasa głosek, które charakteryzują się stałym
zespołem cech dystynktywnych tzn. wyróżniających
↑ →
←
/s/→ [ s s s
s …]

Słuch fonemowy= fonologiczny= fonematyczny

Słuch fonemowy to zdolność do kwalifikowania
wyróżnionych z potoku mowy głosek jako
przynależnych do określonych, fonologicznie
zdeterminowanych klas głosek
/wg B.Rocławskiego/

Słuch fonemowy to zespół czynników psychicznych
lub taka zdolność mózgu do kwalifikowania każdej
głoski, do tej, a nie innej klasy głosek
/wg B.Rocławskiego/

Kształtowanie słuchu fonemowego- cz. 1
Słuch fonematyczny jest zdolnością, która kształtuje się
podczas rozwoju osobniczego pod wpływem oddziaływań
systemu fonologicznego danego języka. Nie jest on wrodzoną
zdolnością jednostki. W zależności od rozwoju cech
i warunków środowiskowych każde dziecko rozwija tę
umiejętność w jemu tylko właściwy sposób.

Ponieważ rozwój słuchu fonemowego jest cechą
indywidualną a nie wrodzoną, dlatego też na osiągnięcie
przez dzieci tej umiejętności ma duży wpływ również
środowisko wychowawcze, trening i ćwiczenia
w rozpoznawaniu dźwięków własnych i otoczenia, które
odbywają się między 1 a 6 rokiem życia dziecka.

Kształtowanie słuchu fonemowego-cz.2

•

Początki rozwoju słuchu fonemowego można datować już na pierwszy rok życia dziecka.
B. Rocławski uważa, iż kształtowanie się słuchu fonemowego rozpoczyna się w trzecim
kwartale życia dziecka, a więc w okresie, gdy zaczyna ono gaworzyć. Dopiero w okresie
gaworzenia naśladownictwo zaczyna odgrywać istotną rolę i dziecko realizuje już tylko
fonemy języka, którym posługują się jego rodzice.

• M. Lipowska (Profil rozwoju kompetencji fonologicznej u dzieci w wieku przedszkolnym, Kraków 2001)
powołując się na Lewina wyróżnia pięć etapów kształtowania się słuchu
fonemowego:
- Przedfonematyczne stadium rozwoju mowy - brak różnicowania dźwięków,
brak rozumienia mowy;
-Początki różnicowania fonemów - zdolność różnicowania ogranicza się do
fonemów o niskim stopniu podobieństwa, wymowa dziecka jest często
niepoprawna, nie potrafi ono rozróżnić poprawnej i nieprawidłowej artykulacji;
- Różnicowanie większości fonemów - dziecko jest w stanie odróżnić poprawną
wymowę słów od nieprawidłowej;
-Końcowy etap rozwoju słuchu fonemowego - wymowa dziecka jest już prawie
bezbłędna (choć może mieć z tym problemy mające inne przyczyny -np. wady
zgryzu, ankyloglosja, makroglosja, itp) i potrafi ono różnicować niemal
wszystkie fonemy;
- Słuch fonemowy w pełni ukształtowany - dziecko potrafi różnicować i
najczęściej poprawnie wymówić wszystkie głoski, choć może mieć z tym
problemy mające inne przyczyny (np.. wady zgryzu, ankyloglosja, itp).

Słuch fonetyczny
Słuch fonetyczny to zdolność odróżniania głosek oraz zjawisk
prozodycznych* (proszę przypomnieć sobie co to jest
melodia/prozodia mowy ). Słuch fonetyczny pozwala
rozróżniać różne sposoby realizacji danego fonemu, np.
słyszymy różnicę w różnych sposobach artykulacji głoski „r” wibrację przedniojęzykowo przydziąsłową odróżniamy od
wibracji języczkowej albo słyszymy różnicę między głoską
„s” realizowaną prawidłowo a międzyzębowo.
* wg niektórych źródeł wyróżnia się osobno także słuch prozodyczny -

różnicowanie elementów prozodycznych wypowiedzi (akcent, melodia, rytm),

Stan słuchu fonetycznego w dużym stopniu zależy

od treningu-od ćwiczeń w rozpoznawaniu dźwięków
mowy własnej i cudzej.
Na jego stan mają wpływ ćwiczenia:
•ortofoniczne
•muzyczne

Badanie słuchu fonemowego

Narzędzia do badania słuchu fonemowego:
-B.Rocławski, Słuch fonemowy i fonetyczny, Gdańsk
1991.
-I.Styczek, Badanie i kształtowanie słuchu
fonematycznego, Warszawa 1982.

Mam nadzieję, że nie było to trudne…


Slide 6

Głoska
GŁOSKA –najmniejszy element dźwiękowej formy
wypowiedzi charakteryzujący się stałym zespołem
cech:
•artykulacyjnych, tzn. związanych z położeniem/
ruchem
poszczególnych
elementów
aparatu
artykulacyjnego,
•audytywnych, tzn. związanych ze słuchowym
odbiorem dźwięku,
•akustycznych, tzn.
cechami dźwięku.

związanych

z

fizycznymi

Fonem

FONEM –klasa głosek funkcyjnie jednorodnych tzn. takich,
których wymiana w określonej jednostce języka
(morfem, wyraz, wypowiedzenie) nie powoduje zmiany
jego znaczenia

FONEM to klasa głosek, które charakteryzują się stałym
zespołem cech dystynktywnych tzn. wyróżniających
↑ →
←
/s/→ [ s s s
s …]

Słuch fonemowy= fonologiczny= fonematyczny

Słuch fonemowy to zdolność do kwalifikowania
wyróżnionych z potoku mowy głosek jako
przynależnych do określonych, fonologicznie
zdeterminowanych klas głosek
/wg B.Rocławskiego/

Słuch fonemowy to zespół czynników psychicznych
lub taka zdolność mózgu do kwalifikowania każdej
głoski, do tej, a nie innej klasy głosek
/wg B.Rocławskiego/

Kształtowanie słuchu fonemowego- cz. 1
Słuch fonematyczny jest zdolnością, która kształtuje się
podczas rozwoju osobniczego pod wpływem oddziaływań
systemu fonologicznego danego języka. Nie jest on wrodzoną
zdolnością jednostki. W zależności od rozwoju cech
i warunków środowiskowych każde dziecko rozwija tę
umiejętność w jemu tylko właściwy sposób.

Ponieważ rozwój słuchu fonemowego jest cechą
indywidualną a nie wrodzoną, dlatego też na osiągnięcie
przez dzieci tej umiejętności ma duży wpływ również
środowisko wychowawcze, trening i ćwiczenia
w rozpoznawaniu dźwięków własnych i otoczenia, które
odbywają się między 1 a 6 rokiem życia dziecka.

Kształtowanie słuchu fonemowego-cz.2

•

Początki rozwoju słuchu fonemowego można datować już na pierwszy rok życia dziecka.
B. Rocławski uważa, iż kształtowanie się słuchu fonemowego rozpoczyna się w trzecim
kwartale życia dziecka, a więc w okresie, gdy zaczyna ono gaworzyć. Dopiero w okresie
gaworzenia naśladownictwo zaczyna odgrywać istotną rolę i dziecko realizuje już tylko
fonemy języka, którym posługują się jego rodzice.

• M. Lipowska (Profil rozwoju kompetencji fonologicznej u dzieci w wieku przedszkolnym, Kraków 2001)
powołując się na Lewina wyróżnia pięć etapów kształtowania się słuchu
fonemowego:
- Przedfonematyczne stadium rozwoju mowy - brak różnicowania dźwięków,
brak rozumienia mowy;
-Początki różnicowania fonemów - zdolność różnicowania ogranicza się do
fonemów o niskim stopniu podobieństwa, wymowa dziecka jest często
niepoprawna, nie potrafi ono rozróżnić poprawnej i nieprawidłowej artykulacji;
- Różnicowanie większości fonemów - dziecko jest w stanie odróżnić poprawną
wymowę słów od nieprawidłowej;
-Końcowy etap rozwoju słuchu fonemowego - wymowa dziecka jest już prawie
bezbłędna (choć może mieć z tym problemy mające inne przyczyny -np. wady
zgryzu, ankyloglosja, makroglosja, itp) i potrafi ono różnicować niemal
wszystkie fonemy;
- Słuch fonemowy w pełni ukształtowany - dziecko potrafi różnicować i
najczęściej poprawnie wymówić wszystkie głoski, choć może mieć z tym
problemy mające inne przyczyny (np.. wady zgryzu, ankyloglosja, itp).

Słuch fonetyczny
Słuch fonetyczny to zdolność odróżniania głosek oraz zjawisk
prozodycznych* (proszę przypomnieć sobie co to jest
melodia/prozodia mowy ). Słuch fonetyczny pozwala
rozróżniać różne sposoby realizacji danego fonemu, np.
słyszymy różnicę w różnych sposobach artykulacji głoski „r” wibrację przedniojęzykowo przydziąsłową odróżniamy od
wibracji języczkowej albo słyszymy różnicę między głoską
„s” realizowaną prawidłowo a międzyzębowo.
* wg niektórych źródeł wyróżnia się osobno także słuch prozodyczny -

różnicowanie elementów prozodycznych wypowiedzi (akcent, melodia, rytm),

Stan słuchu fonetycznego w dużym stopniu zależy

od treningu-od ćwiczeń w rozpoznawaniu dźwięków
mowy własnej i cudzej.
Na jego stan mają wpływ ćwiczenia:
•ortofoniczne
•muzyczne

Badanie słuchu fonemowego

Narzędzia do badania słuchu fonemowego:
-B.Rocławski, Słuch fonemowy i fonetyczny, Gdańsk
1991.
-I.Styczek, Badanie i kształtowanie słuchu
fonematycznego, Warszawa 1982.

Mam nadzieję, że nie było to trudne…


Slide 7

Głoska
GŁOSKA –najmniejszy element dźwiękowej formy
wypowiedzi charakteryzujący się stałym zespołem
cech:
•artykulacyjnych, tzn. związanych z położeniem/
ruchem
poszczególnych
elementów
aparatu
artykulacyjnego,
•audytywnych, tzn. związanych ze słuchowym
odbiorem dźwięku,
•akustycznych, tzn.
cechami dźwięku.

związanych

z

fizycznymi

Fonem

FONEM –klasa głosek funkcyjnie jednorodnych tzn. takich,
których wymiana w określonej jednostce języka
(morfem, wyraz, wypowiedzenie) nie powoduje zmiany
jego znaczenia

FONEM to klasa głosek, które charakteryzują się stałym
zespołem cech dystynktywnych tzn. wyróżniających
↑ →
←
/s/→ [ s s s
s …]

Słuch fonemowy= fonologiczny= fonematyczny

Słuch fonemowy to zdolność do kwalifikowania
wyróżnionych z potoku mowy głosek jako
przynależnych do określonych, fonologicznie
zdeterminowanych klas głosek
/wg B.Rocławskiego/

Słuch fonemowy to zespół czynników psychicznych
lub taka zdolność mózgu do kwalifikowania każdej
głoski, do tej, a nie innej klasy głosek
/wg B.Rocławskiego/

Kształtowanie słuchu fonemowego- cz. 1
Słuch fonematyczny jest zdolnością, która kształtuje się
podczas rozwoju osobniczego pod wpływem oddziaływań
systemu fonologicznego danego języka. Nie jest on wrodzoną
zdolnością jednostki. W zależności od rozwoju cech
i warunków środowiskowych każde dziecko rozwija tę
umiejętność w jemu tylko właściwy sposób.

Ponieważ rozwój słuchu fonemowego jest cechą
indywidualną a nie wrodzoną, dlatego też na osiągnięcie
przez dzieci tej umiejętności ma duży wpływ również
środowisko wychowawcze, trening i ćwiczenia
w rozpoznawaniu dźwięków własnych i otoczenia, które
odbywają się między 1 a 6 rokiem życia dziecka.

Kształtowanie słuchu fonemowego-cz.2

•

Początki rozwoju słuchu fonemowego można datować już na pierwszy rok życia dziecka.
B. Rocławski uważa, iż kształtowanie się słuchu fonemowego rozpoczyna się w trzecim
kwartale życia dziecka, a więc w okresie, gdy zaczyna ono gaworzyć. Dopiero w okresie
gaworzenia naśladownictwo zaczyna odgrywać istotną rolę i dziecko realizuje już tylko
fonemy języka, którym posługują się jego rodzice.

• M. Lipowska (Profil rozwoju kompetencji fonologicznej u dzieci w wieku przedszkolnym, Kraków 2001)
powołując się na Lewina wyróżnia pięć etapów kształtowania się słuchu
fonemowego:
- Przedfonematyczne stadium rozwoju mowy - brak różnicowania dźwięków,
brak rozumienia mowy;
-Początki różnicowania fonemów - zdolność różnicowania ogranicza się do
fonemów o niskim stopniu podobieństwa, wymowa dziecka jest często
niepoprawna, nie potrafi ono rozróżnić poprawnej i nieprawidłowej artykulacji;
- Różnicowanie większości fonemów - dziecko jest w stanie odróżnić poprawną
wymowę słów od nieprawidłowej;
-Końcowy etap rozwoju słuchu fonemowego - wymowa dziecka jest już prawie
bezbłędna (choć może mieć z tym problemy mające inne przyczyny -np. wady
zgryzu, ankyloglosja, makroglosja, itp) i potrafi ono różnicować niemal
wszystkie fonemy;
- Słuch fonemowy w pełni ukształtowany - dziecko potrafi różnicować i
najczęściej poprawnie wymówić wszystkie głoski, choć może mieć z tym
problemy mające inne przyczyny (np.. wady zgryzu, ankyloglosja, itp).

Słuch fonetyczny
Słuch fonetyczny to zdolność odróżniania głosek oraz zjawisk
prozodycznych* (proszę przypomnieć sobie co to jest
melodia/prozodia mowy ). Słuch fonetyczny pozwala
rozróżniać różne sposoby realizacji danego fonemu, np.
słyszymy różnicę w różnych sposobach artykulacji głoski „r” wibrację przedniojęzykowo przydziąsłową odróżniamy od
wibracji języczkowej albo słyszymy różnicę między głoską
„s” realizowaną prawidłowo a międzyzębowo.
* wg niektórych źródeł wyróżnia się osobno także słuch prozodyczny -

różnicowanie elementów prozodycznych wypowiedzi (akcent, melodia, rytm),

Stan słuchu fonetycznego w dużym stopniu zależy

od treningu-od ćwiczeń w rozpoznawaniu dźwięków
mowy własnej i cudzej.
Na jego stan mają wpływ ćwiczenia:
•ortofoniczne
•muzyczne

Badanie słuchu fonemowego

Narzędzia do badania słuchu fonemowego:
-B.Rocławski, Słuch fonemowy i fonetyczny, Gdańsk
1991.
-I.Styczek, Badanie i kształtowanie słuchu
fonematycznego, Warszawa 1982.

Mam nadzieję, że nie było to trudne…


Slide 8

Głoska
GŁOSKA –najmniejszy element dźwiękowej formy
wypowiedzi charakteryzujący się stałym zespołem
cech:
•artykulacyjnych, tzn. związanych z położeniem/
ruchem
poszczególnych
elementów
aparatu
artykulacyjnego,
•audytywnych, tzn. związanych ze słuchowym
odbiorem dźwięku,
•akustycznych, tzn.
cechami dźwięku.

związanych

z

fizycznymi

Fonem

FONEM –klasa głosek funkcyjnie jednorodnych tzn. takich,
których wymiana w określonej jednostce języka
(morfem, wyraz, wypowiedzenie) nie powoduje zmiany
jego znaczenia

FONEM to klasa głosek, które charakteryzują się stałym
zespołem cech dystynktywnych tzn. wyróżniających
↑ →
←
/s/→ [ s s s
s …]

Słuch fonemowy= fonologiczny= fonematyczny

Słuch fonemowy to zdolność do kwalifikowania
wyróżnionych z potoku mowy głosek jako
przynależnych do określonych, fonologicznie
zdeterminowanych klas głosek
/wg B.Rocławskiego/

Słuch fonemowy to zespół czynników psychicznych
lub taka zdolność mózgu do kwalifikowania każdej
głoski, do tej, a nie innej klasy głosek
/wg B.Rocławskiego/

Kształtowanie słuchu fonemowego- cz. 1
Słuch fonematyczny jest zdolnością, która kształtuje się
podczas rozwoju osobniczego pod wpływem oddziaływań
systemu fonologicznego danego języka. Nie jest on wrodzoną
zdolnością jednostki. W zależności od rozwoju cech
i warunków środowiskowych każde dziecko rozwija tę
umiejętność w jemu tylko właściwy sposób.

Ponieważ rozwój słuchu fonemowego jest cechą
indywidualną a nie wrodzoną, dlatego też na osiągnięcie
przez dzieci tej umiejętności ma duży wpływ również
środowisko wychowawcze, trening i ćwiczenia
w rozpoznawaniu dźwięków własnych i otoczenia, które
odbywają się między 1 a 6 rokiem życia dziecka.

Kształtowanie słuchu fonemowego-cz.2

•

Początki rozwoju słuchu fonemowego można datować już na pierwszy rok życia dziecka.
B. Rocławski uważa, iż kształtowanie się słuchu fonemowego rozpoczyna się w trzecim
kwartale życia dziecka, a więc w okresie, gdy zaczyna ono gaworzyć. Dopiero w okresie
gaworzenia naśladownictwo zaczyna odgrywać istotną rolę i dziecko realizuje już tylko
fonemy języka, którym posługują się jego rodzice.

• M. Lipowska (Profil rozwoju kompetencji fonologicznej u dzieci w wieku przedszkolnym, Kraków 2001)
powołując się na Lewina wyróżnia pięć etapów kształtowania się słuchu
fonemowego:
- Przedfonematyczne stadium rozwoju mowy - brak różnicowania dźwięków,
brak rozumienia mowy;
-Początki różnicowania fonemów - zdolność różnicowania ogranicza się do
fonemów o niskim stopniu podobieństwa, wymowa dziecka jest często
niepoprawna, nie potrafi ono rozróżnić poprawnej i nieprawidłowej artykulacji;
- Różnicowanie większości fonemów - dziecko jest w stanie odróżnić poprawną
wymowę słów od nieprawidłowej;
-Końcowy etap rozwoju słuchu fonemowego - wymowa dziecka jest już prawie
bezbłędna (choć może mieć z tym problemy mające inne przyczyny -np. wady
zgryzu, ankyloglosja, makroglosja, itp) i potrafi ono różnicować niemal
wszystkie fonemy;
- Słuch fonemowy w pełni ukształtowany - dziecko potrafi różnicować i
najczęściej poprawnie wymówić wszystkie głoski, choć może mieć z tym
problemy mające inne przyczyny (np.. wady zgryzu, ankyloglosja, itp).

Słuch fonetyczny
Słuch fonetyczny to zdolność odróżniania głosek oraz zjawisk
prozodycznych* (proszę przypomnieć sobie co to jest
melodia/prozodia mowy ). Słuch fonetyczny pozwala
rozróżniać różne sposoby realizacji danego fonemu, np.
słyszymy różnicę w różnych sposobach artykulacji głoski „r” wibrację przedniojęzykowo przydziąsłową odróżniamy od
wibracji języczkowej albo słyszymy różnicę między głoską
„s” realizowaną prawidłowo a międzyzębowo.
* wg niektórych źródeł wyróżnia się osobno także słuch prozodyczny -

różnicowanie elementów prozodycznych wypowiedzi (akcent, melodia, rytm),

Stan słuchu fonetycznego w dużym stopniu zależy

od treningu-od ćwiczeń w rozpoznawaniu dźwięków
mowy własnej i cudzej.
Na jego stan mają wpływ ćwiczenia:
•ortofoniczne
•muzyczne

Badanie słuchu fonemowego

Narzędzia do badania słuchu fonemowego:
-B.Rocławski, Słuch fonemowy i fonetyczny, Gdańsk
1991.
-I.Styczek, Badanie i kształtowanie słuchu
fonematycznego, Warszawa 1982.

Mam nadzieję, że nie było to trudne…


Slide 9

Głoska
GŁOSKA –najmniejszy element dźwiękowej formy
wypowiedzi charakteryzujący się stałym zespołem
cech:
•artykulacyjnych, tzn. związanych z położeniem/
ruchem
poszczególnych
elementów
aparatu
artykulacyjnego,
•audytywnych, tzn. związanych ze słuchowym
odbiorem dźwięku,
•akustycznych, tzn.
cechami dźwięku.

związanych

z

fizycznymi

Fonem

FONEM –klasa głosek funkcyjnie jednorodnych tzn. takich,
których wymiana w określonej jednostce języka
(morfem, wyraz, wypowiedzenie) nie powoduje zmiany
jego znaczenia

FONEM to klasa głosek, które charakteryzują się stałym
zespołem cech dystynktywnych tzn. wyróżniających
↑ →
←
/s/→ [ s s s
s …]

Słuch fonemowy= fonologiczny= fonematyczny

Słuch fonemowy to zdolność do kwalifikowania
wyróżnionych z potoku mowy głosek jako
przynależnych do określonych, fonologicznie
zdeterminowanych klas głosek
/wg B.Rocławskiego/

Słuch fonemowy to zespół czynników psychicznych
lub taka zdolność mózgu do kwalifikowania każdej
głoski, do tej, a nie innej klasy głosek
/wg B.Rocławskiego/

Kształtowanie słuchu fonemowego- cz. 1
Słuch fonematyczny jest zdolnością, która kształtuje się
podczas rozwoju osobniczego pod wpływem oddziaływań
systemu fonologicznego danego języka. Nie jest on wrodzoną
zdolnością jednostki. W zależności od rozwoju cech
i warunków środowiskowych każde dziecko rozwija tę
umiejętność w jemu tylko właściwy sposób.

Ponieważ rozwój słuchu fonemowego jest cechą
indywidualną a nie wrodzoną, dlatego też na osiągnięcie
przez dzieci tej umiejętności ma duży wpływ również
środowisko wychowawcze, trening i ćwiczenia
w rozpoznawaniu dźwięków własnych i otoczenia, które
odbywają się między 1 a 6 rokiem życia dziecka.

Kształtowanie słuchu fonemowego-cz.2

•

Początki rozwoju słuchu fonemowego można datować już na pierwszy rok życia dziecka.
B. Rocławski uważa, iż kształtowanie się słuchu fonemowego rozpoczyna się w trzecim
kwartale życia dziecka, a więc w okresie, gdy zaczyna ono gaworzyć. Dopiero w okresie
gaworzenia naśladownictwo zaczyna odgrywać istotną rolę i dziecko realizuje już tylko
fonemy języka, którym posługują się jego rodzice.

• M. Lipowska (Profil rozwoju kompetencji fonologicznej u dzieci w wieku przedszkolnym, Kraków 2001)
powołując się na Lewina wyróżnia pięć etapów kształtowania się słuchu
fonemowego:
- Przedfonematyczne stadium rozwoju mowy - brak różnicowania dźwięków,
brak rozumienia mowy;
-Początki różnicowania fonemów - zdolność różnicowania ogranicza się do
fonemów o niskim stopniu podobieństwa, wymowa dziecka jest często
niepoprawna, nie potrafi ono rozróżnić poprawnej i nieprawidłowej artykulacji;
- Różnicowanie większości fonemów - dziecko jest w stanie odróżnić poprawną
wymowę słów od nieprawidłowej;
-Końcowy etap rozwoju słuchu fonemowego - wymowa dziecka jest już prawie
bezbłędna (choć może mieć z tym problemy mające inne przyczyny -np. wady
zgryzu, ankyloglosja, makroglosja, itp) i potrafi ono różnicować niemal
wszystkie fonemy;
- Słuch fonemowy w pełni ukształtowany - dziecko potrafi różnicować i
najczęściej poprawnie wymówić wszystkie głoski, choć może mieć z tym
problemy mające inne przyczyny (np.. wady zgryzu, ankyloglosja, itp).

Słuch fonetyczny
Słuch fonetyczny to zdolność odróżniania głosek oraz zjawisk
prozodycznych* (proszę przypomnieć sobie co to jest
melodia/prozodia mowy ). Słuch fonetyczny pozwala
rozróżniać różne sposoby realizacji danego fonemu, np.
słyszymy różnicę w różnych sposobach artykulacji głoski „r” wibrację przedniojęzykowo przydziąsłową odróżniamy od
wibracji języczkowej albo słyszymy różnicę między głoską
„s” realizowaną prawidłowo a międzyzębowo.
* wg niektórych źródeł wyróżnia się osobno także słuch prozodyczny -

różnicowanie elementów prozodycznych wypowiedzi (akcent, melodia, rytm),

Stan słuchu fonetycznego w dużym stopniu zależy

od treningu-od ćwiczeń w rozpoznawaniu dźwięków
mowy własnej i cudzej.
Na jego stan mają wpływ ćwiczenia:
•ortofoniczne
•muzyczne

Badanie słuchu fonemowego

Narzędzia do badania słuchu fonemowego:
-B.Rocławski, Słuch fonemowy i fonetyczny, Gdańsk
1991.
-I.Styczek, Badanie i kształtowanie słuchu
fonematycznego, Warszawa 1982.

Mam nadzieję, że nie było to trudne…