Amela Sofić Klinika za radiologiju KCUS SARAJEVO Anatomski prikaz rektuma Fank Netter OPŠTA RAZMATRANJA • MRI rektuma je komforna, nejonizirajuća, dijagnostička • • • • metoda Početak upotreba MRI rektuma devedesetih.

Transcript Amela Sofić Klinika za radiologiju KCUS SARAJEVO Anatomski prikaz rektuma Fank Netter OPŠTA RAZMATRANJA • MRI rektuma je komforna, nejonizirajuća, dijagnostička • • • • metoda Početak upotreba MRI rektuma devedesetih.

Slide 1

Amela Sofić
Klinika za radiologiju KCUS
SARAJEVO

Anatomski prikaz rektuma Fank Netter

OPŠTA RAZMATRANJA
• MRI rektuma je komforna, nejonizirajuća, dijagnostička
•
•
•
•

metoda
Početak upotreba MRI rektuma devedesetih godina
prošlog stoljeća
Aparati nižeg magnetnog polja, upotrebom nekomforne
endorektalne zavojnice
Nova MRI tehnologija ima naprednije gradijent sisteme i
visoko rezolutivne površinske zavojnice
Danas mnogo brže sekvence za abdominalni imaging, viša
temporalna i spatijalna rezolucija, veliki FOV

OPŠTA RAZMATRANJA











Standardni MRI kriteriji za skeniranje rektuma :
3 mm sloj, mali field of view (160–200 mm)
MRI skeniranje rektuma traje 20 - 45 minuta
Dužina skena zavisi od tipa MRI aparata
Oko 2-5% MRI pregleda problematične ( tipa skenera,
klaustrofobija )
Kod MRI rektuma su glava i vrat izvan magneta
Blaga sedaciju za pacijente sa klaustrofobijom
Kontraindikacija su pacijenti sa pacemakerom
Implantati i protetička sredstva nisu kontraindikacija za
izvođenje MRI
I.v.aplikacija K.S. nije nužno potrebna kod MRI rektuma

OPŠTA RAZMATRANJA
 Prva serija je sagitalna T2w, fast (turbo) spin-echo

sekvence od jednog do drugog pelvičnog zida
 Druga serija slika su large-field-of view axial cijele
zdjelice
 Treća serija su high-resolution slike u T2-w u tankim
sekcijama aksijalnih slika izvedene perpendikularno na
dužu osovinu
 Četvrta serija su high-spatial-resolution koronalne
slike,optimalno prikazuju levatorne analne mišiće,
sfinkterni kompleks, intersfinkteričnu ravan i odnos prema
rektalnom zidu

OPŠTA RAZMATRANJA
 MRI rektuma metoda velike mekotkivne kontrasnosti i

mutiplanarnog prikazivanja
-slojeva zida rektuma
-unutarnjeg i vanjskog analnog sfinktera
-levatornih analnih mišića
-perirektalnog masnog tkiva
-mezorektalne fascije
-ihioanalne i ishiorektalne regije
- susjednih organa male zdjelice

OPŠTA RAZMATRANJA
 Zid rektuma ima visok intenzitet signala (između vode i

mišića) na T1W sekvenci i umjereno viši intenzitet
signala u odnosu na okolno masno tkivo
 Na T2W sekvenci zid rektuma pokazuje nizak signal
(između masti i vode)
 Prikazivanje tri linije:
- Unutarnja linija -mukoze i submukoze u hipersignalu
- Srednja muskularis- proprije u hiposignalu
- Vanjska- perirektalnog masnog tkiva u hipersignalu

OPŠTA RAZMATRANJA
 T1W postkontrasno (i.v. aplikacija

Gadolinijum) zid
rektuma postaje intenzivna obojena linija
 Mukoza i submukoza visok porast intenziteta
postkontrasno,a muscularis propria slabiji
 Endorektalna aplikacija ultrazvučnog gela ekstendira
lumen
 Normalna debljina zida kolona je 3-4 mm, iako većina
autora smatra da ona mora biti manja od 5 mm

normalan izgled slojeva
zida rektuma

Mezorektalno područje rektuma ispunjen ehogelom T2w tra

OPŠTA RAZMATRANJA
 Moguća dobra vizuelizacija i diferencijacija sa MRI :
 -Polipa

 -Karcinoma
 -Uvećanih regionalnih limfonoda
 -Apscesa
 -Upalnih procesa
 -Fistuloznih sistema

POLIPI REKTUMA
 Polipi su benigne izrasline
 U 95% slučajeva su adenomi tj. benigni epitelni tumori

građeni od žljezdanih tvorbi
 Predstavljaju prekurzore adenokarcinoma
 Prema formi mogi biti :
-sesilni
-pedunkularni
- flatadenomi

Image.lnk
br 2.lnk

Polip na peteljci rektuma t2w sag,tra

Adenoma
vilosum
serratum
t2 TSE front

Tubulovilozni
adenom srednje
trećine,
T1 VIBE
postkontrasno

Vilozni adenom
na stražnjem
zidu donje
trećine rektuma
T2TSE sag

Tubulovilozni
adenom - srednja
trećina rektuma
t2TSE sag

Adenokarcinomrektosigmoidni
prelaz T2 FS tra

Tubulovilozni adenom Z1
VIBE

T2W postkontrasno

Adenom rektuma- polip T1fs,T2wtra

KARCINOMI REKTUMA
 (Kolo)rektalni karcinom i drugi je najčešći uzrok smrti,

poslije karcinoma bronha kod muškaraca i dojke kod žena
 Oko 40-50% svih karcinoma kolorektalnog područja su
locirani na rektumu
 Patohistološki sastav karcinoma (kolo)rektuma su
porijekla žljezdanog tkiva i to adenokarcinomi u 98%
 Pojavljivanje adenokarcinoma u formi egzofitičnih,
ulceroznih i stenozirajućih

ZAŠTO JE STAGING VAŽAN?
 Staging karcinoma rektuma je važan za :
 odabir hirurških zahvata

 individualno uvođenje adjuvantne radiohemoterapije
 individualno uvođenje neoadjuvantne radiohemoterapije
 određivanje prognoze bolesti
 evaluaciju i komparaciju rezultata nakon terapije

KARCINOMI REKTUMA
T Staging-MRI
T0 Nema primatrnog tumora
T1 Tumor invadira submukozu:nizak signal submukoznog zida se
zamjenjuje abnormalnim signalom koji se ne širi u cirkularni mišićni sloj
T2 Tumor invadira, ali ne prodire u muscularis propriju: intermedijalni
signalni intenzitet (viši signal nego mišić,niži signal nego submukosa) u
muskularis propriji; vanjski mišićni omotač zamjenjen tumorom koji je
intermedijalnog signalnog intenziteta, ne širi se izvan vanjskog rektalnog
mišića u rektalno masno tkivo
T3 Tumor invadira subserozu kroz musularis propriu: nepravilna
ispupčenja i čvorasta projekcija (bez fine spikulacije intermedialni signalni
intenzitet koji se projecira izvan vanjskog mišićnog omotača)
T4 Tumor invadira druge organe : prenošen abnormalni signalni intezitet
na susjedi organ i peritoneuma

KARCINOMI REKTUMA
N staging-MRI
NX Regionalni limfonodi se ne mogu procjeniti
N0 Nema regionalnih metastaza u limfonode
N1 Metastaze u 1-3 reginalna limfonoda
N1a Metastaze u jedan regionalni limfonod
N1bMetastaze u 2-3 regionalna limfonoda
N2Metastaze u četiri ili više regionalnih limfonoda
N2a Metastaze u 4-6 regionalnih limfonoda
N2bMetastaze u sedam ili više regionalnih limfonoda

Adenokarcinom -t2TSE sag cor T3 stadij

Adenokarcinom -t2TSE cor T3 stadij

Adenokarcinom -t2TSE sag,cor T2, No stadij

-

Adenokarcinom –donja trećina rektuma t2TSE sag,tra

Mucinozni adenokarcinom rektosigmoida - zone mucina u
hipersignalu (T2w tra) - T3, N2 stadij

Adenokarcinom – infiltracija okolnih struktura T4 stadij

IBD-UPALNA OBOLJENJA
Procjena kod IBD ( Kronova bolest i ulcerozni kolitis ) :
-debljina zida
-strikture
-endoluminalni prikaz sluznice
-prisutnost ekstraluminalnih komplikacija
-regionalnih limfonoda
-pridruženih apscesa
-fistula

Upalno izmjenjen zid rektuma-Ulcerozni kolitis

Upalno izmjenjen zid rektuma-Ulcerozni kolitis

Upalno zadebljanje zida rektuma –Kronova bolest

Upalno reaktivni limfonodi u mezorektalnoj regiji

ANOREKTALNE FISTULE
 Fistule patološki prolaz između dvije epitelne površine
 Parksova klasifikacija: intersfinkterične, transfinkterične,

suprasfinkterične i ekstrasfinkterične
 Pozicija fistula prema kazaljci na satu (“clock face”) radi
lakše interpretacije
 Kompleks analne fistule koje su vezane za involviranost
analnih sfikternih mišića,prednju lokaciju kod žena,
multiple kanale, inkontinenciju, recidive fistula, lokalu
radijaciju, hroničnu diareju, Kronovu bolest

ANOREKTALNE FISTULE
 Etiologija perianalnih fistula je najčešće povezana sa

inflamacijom analnih žlijezda,Kronovom bolesti,
tuberkulozom, pelvičnim infekcijama, pelvičnim malignim
tumorima i sa radioterapijom
 Idiopatske fistule - hronična intramuskularna anala infekcija
(cryptoglandular hypothesis)
 Oko 70% fistulozih sistema se drenira kroz kožu

ZAKLJUČAK
 MRI rektuma je komforna, nejonizirajuća, dijagnostička

metoda
 Pouzdana u prikazivanju i karakterizaciji polipoidnih
tumora endoskopski nesigurnog morfološkog izgleda i
korisna za planiranje daljeg terapijskog tretmana
 Podesna
za
prikazivanje
tumorske
morfologije
intraluminalno,proširenosti ekstraluminalno i lokalne
reakcije limfonoda (T,N staging)
 Prikazuje upalne promjene i apscese
 Korisna u klasifikaciji perirenalnih fistula kao dijagnostički
vodić u planiranju hirurškog tretmana

HVALA NA PAŽNJI

Slide 2

Amela Sofić
Klinika za radiologiju KCUS
SARAJEVO

Anatomski prikaz rektuma Fank Netter

OPŠTA RAZMATRANJA
• MRI rektuma je komforna, nejonizirajuća, dijagnostička
•
•
•
•

metoda
Početak upotreba MRI rektuma devedesetih godina
prošlog stoljeća
Aparati nižeg magnetnog polja, upotrebom nekomforne
endorektalne zavojnice
Nova MRI tehnologija ima naprednije gradijent sisteme i
visoko rezolutivne površinske zavojnice
Danas mnogo brže sekvence za abdominalni imaging, viša
temporalna i spatijalna rezolucija, veliki FOV

OPŠTA RAZMATRANJA











Standardni MRI kriteriji za skeniranje rektuma :
3 mm sloj, mali field of view (160–200 mm)
MRI skeniranje rektuma traje 20 - 45 minuta
Dužina skena zavisi od tipa MRI aparata
Oko 2-5% MRI pregleda problematične ( tipa skenera,
klaustrofobija )
Kod MRI rektuma su glava i vrat izvan magneta
Blaga sedaciju za pacijente sa klaustrofobijom
Kontraindikacija su pacijenti sa pacemakerom
Implantati i protetička sredstva nisu kontraindikacija za
izvođenje MRI
I.v.aplikacija K.S. nije nužno potrebna kod MRI rektuma

OPŠTA RAZMATRANJA
 Prva serija je sagitalna T2w, fast (turbo) spin-echo

sekvence od jednog do drugog pelvičnog zida
 Druga serija slika su large-field-of view axial cijele
zdjelice
 Treća serija su high-resolution slike u T2-w u tankim
sekcijama aksijalnih slika izvedene perpendikularno na
dužu osovinu
 Četvrta serija su high-spatial-resolution koronalne
slike,optimalno prikazuju levatorne analne mišiće,
sfinkterni kompleks, intersfinkteričnu ravan i odnos prema
rektalnom zidu

OPŠTA RAZMATRANJA
 MRI rektuma metoda velike mekotkivne kontrasnosti i

mutiplanarnog prikazivanja
-slojeva zida rektuma
-unutarnjeg i vanjskog analnog sfinktera
-levatornih analnih mišića
-perirektalnog masnog tkiva
-mezorektalne fascije
-ihioanalne i ishiorektalne regije
- susjednih organa male zdjelice

OPŠTA RAZMATRANJA
 Zid rektuma ima visok intenzitet signala (između vode i

mišića) na T1W sekvenci i umjereno viši intenzitet
signala u odnosu na okolno masno tkivo
 Na T2W sekvenci zid rektuma pokazuje nizak signal
(između masti i vode)
 Prikazivanje tri linije:
- Unutarnja linija -mukoze i submukoze u hipersignalu
- Srednja muskularis- proprije u hiposignalu
- Vanjska- perirektalnog masnog tkiva u hipersignalu

OPŠTA RAZMATRANJA
 T1W postkontrasno (i.v. aplikacija

Gadolinijum) zid
rektuma postaje intenzivna obojena linija
 Mukoza i submukoza visok porast intenziteta
postkontrasno,a muscularis propria slabiji
 Endorektalna aplikacija ultrazvučnog gela ekstendira
lumen
 Normalna debljina zida kolona je 3-4 mm, iako većina
autora smatra da ona mora biti manja od 5 mm

normalan izgled slojeva
zida rektuma

Mezorektalno područje rektuma ispunjen ehogelom T2w tra

OPŠTA RAZMATRANJA
 Moguća dobra vizuelizacija i diferencijacija sa MRI :
 -Polipa

 -Karcinoma
 -Uvećanih regionalnih limfonoda
 -Apscesa
 -Upalnih procesa
 -Fistuloznih sistema

POLIPI REKTUMA
 Polipi su benigne izrasline
 U 95% slučajeva su adenomi tj. benigni epitelni tumori

građeni od žljezdanih tvorbi
 Predstavljaju prekurzore adenokarcinoma
 Prema formi mogi biti :
-sesilni
-pedunkularni
- flatadenomi

Image.lnk
br 2.lnk

Polip na peteljci rektuma t2w sag,tra

Adenoma
vilosum
serratum
t2 TSE front

Tubulovilozni
adenom srednje
trećine,
T1 VIBE
postkontrasno

Vilozni adenom
na stražnjem
zidu donje
trećine rektuma
T2TSE sag

Tubulovilozni
adenom - srednja
trećina rektuma
t2TSE sag

Adenokarcinomrektosigmoidni
prelaz T2 FS tra

Tubulovilozni adenom Z1
VIBE

T2W postkontrasno

Adenom rektuma- polip T1fs,T2wtra

KARCINOMI REKTUMA
 (Kolo)rektalni karcinom i drugi je najčešći uzrok smrti,

poslije karcinoma bronha kod muškaraca i dojke kod žena
 Oko 40-50% svih karcinoma kolorektalnog područja su
locirani na rektumu
 Patohistološki sastav karcinoma (kolo)rektuma su
porijekla žljezdanog tkiva i to adenokarcinomi u 98%
 Pojavljivanje adenokarcinoma u formi egzofitičnih,
ulceroznih i stenozirajućih

ZAŠTO JE STAGING VAŽAN?
 Staging karcinoma rektuma je važan za :
 odabir hirurških zahvata

 individualno uvođenje adjuvantne radiohemoterapije
 individualno uvođenje neoadjuvantne radiohemoterapije
 određivanje prognoze bolesti
 evaluaciju i komparaciju rezultata nakon terapije

KARCINOMI REKTUMA
T Staging-MRI
T0 Nema primatrnog tumora
T1 Tumor invadira submukozu:nizak signal submukoznog zida se
zamjenjuje abnormalnim signalom koji se ne širi u cirkularni mišićni sloj
T2 Tumor invadira, ali ne prodire u muscularis propriju: intermedijalni
signalni intenzitet (viši signal nego mišić,niži signal nego submukosa) u
muskularis propriji; vanjski mišićni omotač zamjenjen tumorom koji je
intermedijalnog signalnog intenziteta, ne širi se izvan vanjskog rektalnog
mišića u rektalno masno tkivo
T3 Tumor invadira subserozu kroz musularis propriu: nepravilna
ispupčenja i čvorasta projekcija (bez fine spikulacije intermedialni signalni
intenzitet koji se projecira izvan vanjskog mišićnog omotača)
T4 Tumor invadira druge organe : prenošen abnormalni signalni intezitet
na susjedi organ i peritoneuma

KARCINOMI REKTUMA
N staging-MRI
NX Regionalni limfonodi se ne mogu procjeniti
N0 Nema regionalnih metastaza u limfonode
N1 Metastaze u 1-3 reginalna limfonoda
N1a Metastaze u jedan regionalni limfonod
N1bMetastaze u 2-3 regionalna limfonoda
N2Metastaze u četiri ili više regionalnih limfonoda
N2a Metastaze u 4-6 regionalnih limfonoda
N2bMetastaze u sedam ili više regionalnih limfonoda

Adenokarcinom -t2TSE sag cor T3 stadij

Adenokarcinom -t2TSE cor T3 stadij

Adenokarcinom -t2TSE sag,cor T2, No stadij

-

Adenokarcinom –donja trećina rektuma t2TSE sag,tra

Mucinozni adenokarcinom rektosigmoida - zone mucina u
hipersignalu (T2w tra) - T3, N2 stadij

Adenokarcinom – infiltracija okolnih struktura T4 stadij

IBD-UPALNA OBOLJENJA
Procjena kod IBD ( Kronova bolest i ulcerozni kolitis ) :
-debljina zida
-strikture
-endoluminalni prikaz sluznice
-prisutnost ekstraluminalnih komplikacija
-regionalnih limfonoda
-pridruženih apscesa
-fistula

Upalno izmjenjen zid rektuma-Ulcerozni kolitis

Upalno izmjenjen zid rektuma-Ulcerozni kolitis

Upalno zadebljanje zida rektuma –Kronova bolest

Upalno reaktivni limfonodi u mezorektalnoj regiji

ANOREKTALNE FISTULE
 Fistule patološki prolaz između dvije epitelne površine
 Parksova klasifikacija: intersfinkterične, transfinkterične,

suprasfinkterične i ekstrasfinkterične
 Pozicija fistula prema kazaljci na satu (“clock face”) radi
lakše interpretacije
 Kompleks analne fistule koje su vezane za involviranost
analnih sfikternih mišića,prednju lokaciju kod žena,
multiple kanale, inkontinenciju, recidive fistula, lokalu
radijaciju, hroničnu diareju, Kronovu bolest

ANOREKTALNE FISTULE
 Etiologija perianalnih fistula je najčešće povezana sa

inflamacijom analnih žlijezda,Kronovom bolesti,
tuberkulozom, pelvičnim infekcijama, pelvičnim malignim
tumorima i sa radioterapijom
 Idiopatske fistule - hronična intramuskularna anala infekcija
(cryptoglandular hypothesis)
 Oko 70% fistulozih sistema se drenira kroz kožu

ZAKLJUČAK
 MRI rektuma je komforna, nejonizirajuća, dijagnostička

metoda
 Pouzdana u prikazivanju i karakterizaciji polipoidnih
tumora endoskopski nesigurnog morfološkog izgleda i
korisna za planiranje daljeg terapijskog tretmana
 Podesna
za
prikazivanje
tumorske
morfologije
intraluminalno,proširenosti ekstraluminalno i lokalne
reakcije limfonoda (T,N staging)
 Prikazuje upalne promjene i apscese
 Korisna u klasifikaciji perirenalnih fistula kao dijagnostički
vodić u planiranju hirurškog tretmana

HVALA NA PAŽNJI

Slide 3

Amela Sofić
Klinika za radiologiju KCUS
SARAJEVO

Anatomski prikaz rektuma Fank Netter

OPŠTA RAZMATRANJA
• MRI rektuma je komforna, nejonizirajuća, dijagnostička
•
•
•
•

metoda
Početak upotreba MRI rektuma devedesetih godina
prošlog stoljeća
Aparati nižeg magnetnog polja, upotrebom nekomforne
endorektalne zavojnice
Nova MRI tehnologija ima naprednije gradijent sisteme i
visoko rezolutivne površinske zavojnice
Danas mnogo brže sekvence za abdominalni imaging, viša
temporalna i spatijalna rezolucija, veliki FOV

OPŠTA RAZMATRANJA











Standardni MRI kriteriji za skeniranje rektuma :
3 mm sloj, mali field of view (160–200 mm)
MRI skeniranje rektuma traje 20 - 45 minuta
Dužina skena zavisi od tipa MRI aparata
Oko 2-5% MRI pregleda problematične ( tipa skenera,
klaustrofobija )
Kod MRI rektuma su glava i vrat izvan magneta
Blaga sedaciju za pacijente sa klaustrofobijom
Kontraindikacija su pacijenti sa pacemakerom
Implantati i protetička sredstva nisu kontraindikacija za
izvođenje MRI
I.v.aplikacija K.S. nije nužno potrebna kod MRI rektuma

OPŠTA RAZMATRANJA
 Prva serija je sagitalna T2w, fast (turbo) spin-echo

sekvence od jednog do drugog pelvičnog zida
 Druga serija slika su large-field-of view axial cijele
zdjelice
 Treća serija su high-resolution slike u T2-w u tankim
sekcijama aksijalnih slika izvedene perpendikularno na
dužu osovinu
 Četvrta serija su high-spatial-resolution koronalne
slike,optimalno prikazuju levatorne analne mišiće,
sfinkterni kompleks, intersfinkteričnu ravan i odnos prema
rektalnom zidu

OPŠTA RAZMATRANJA
 MRI rektuma metoda velike mekotkivne kontrasnosti i

mutiplanarnog prikazivanja
-slojeva zida rektuma
-unutarnjeg i vanjskog analnog sfinktera
-levatornih analnih mišića
-perirektalnog masnog tkiva
-mezorektalne fascije
-ihioanalne i ishiorektalne regije
- susjednih organa male zdjelice

OPŠTA RAZMATRANJA
 Zid rektuma ima visok intenzitet signala (između vode i

mišića) na T1W sekvenci i umjereno viši intenzitet
signala u odnosu na okolno masno tkivo
 Na T2W sekvenci zid rektuma pokazuje nizak signal
(između masti i vode)
 Prikazivanje tri linije:
- Unutarnja linija -mukoze i submukoze u hipersignalu
- Srednja muskularis- proprije u hiposignalu
- Vanjska- perirektalnog masnog tkiva u hipersignalu

OPŠTA RAZMATRANJA
 T1W postkontrasno (i.v. aplikacija

Gadolinijum) zid
rektuma postaje intenzivna obojena linija
 Mukoza i submukoza visok porast intenziteta
postkontrasno,a muscularis propria slabiji
 Endorektalna aplikacija ultrazvučnog gela ekstendira
lumen
 Normalna debljina zida kolona je 3-4 mm, iako većina
autora smatra da ona mora biti manja od 5 mm

normalan izgled slojeva
zida rektuma

Mezorektalno područje rektuma ispunjen ehogelom T2w tra

OPŠTA RAZMATRANJA
 Moguća dobra vizuelizacija i diferencijacija sa MRI :
 -Polipa

 -Karcinoma
 -Uvećanih regionalnih limfonoda
 -Apscesa
 -Upalnih procesa
 -Fistuloznih sistema

POLIPI REKTUMA
 Polipi su benigne izrasline
 U 95% slučajeva su adenomi tj. benigni epitelni tumori

građeni od žljezdanih tvorbi
 Predstavljaju prekurzore adenokarcinoma
 Prema formi mogi biti :
-sesilni
-pedunkularni
- flatadenomi

Image.lnk
br 2.lnk

Polip na peteljci rektuma t2w sag,tra

Adenoma
vilosum
serratum
t2 TSE front

Tubulovilozni
adenom srednje
trećine,
T1 VIBE
postkontrasno

Vilozni adenom
na stražnjem
zidu donje
trećine rektuma
T2TSE sag

Tubulovilozni
adenom - srednja
trećina rektuma
t2TSE sag

Adenokarcinomrektosigmoidni
prelaz T2 FS tra

Tubulovilozni adenom Z1
VIBE

T2W postkontrasno

Adenom rektuma- polip T1fs,T2wtra

KARCINOMI REKTUMA
 (Kolo)rektalni karcinom i drugi je najčešći uzrok smrti,

poslije karcinoma bronha kod muškaraca i dojke kod žena
 Oko 40-50% svih karcinoma kolorektalnog područja su
locirani na rektumu
 Patohistološki sastav karcinoma (kolo)rektuma su
porijekla žljezdanog tkiva i to adenokarcinomi u 98%
 Pojavljivanje adenokarcinoma u formi egzofitičnih,
ulceroznih i stenozirajućih

ZAŠTO JE STAGING VAŽAN?
 Staging karcinoma rektuma je važan za :
 odabir hirurških zahvata

 individualno uvođenje adjuvantne radiohemoterapije
 individualno uvođenje neoadjuvantne radiohemoterapije
 određivanje prognoze bolesti
 evaluaciju i komparaciju rezultata nakon terapije

KARCINOMI REKTUMA
T Staging-MRI
T0 Nema primatrnog tumora
T1 Tumor invadira submukozu:nizak signal submukoznog zida se
zamjenjuje abnormalnim signalom koji se ne širi u cirkularni mišićni sloj
T2 Tumor invadira, ali ne prodire u muscularis propriju: intermedijalni
signalni intenzitet (viši signal nego mišić,niži signal nego submukosa) u
muskularis propriji; vanjski mišićni omotač zamjenjen tumorom koji je
intermedijalnog signalnog intenziteta, ne širi se izvan vanjskog rektalnog
mišića u rektalno masno tkivo
T3 Tumor invadira subserozu kroz musularis propriu: nepravilna
ispupčenja i čvorasta projekcija (bez fine spikulacije intermedialni signalni
intenzitet koji se projecira izvan vanjskog mišićnog omotača)
T4 Tumor invadira druge organe : prenošen abnormalni signalni intezitet
na susjedi organ i peritoneuma

KARCINOMI REKTUMA
N staging-MRI
NX Regionalni limfonodi se ne mogu procjeniti
N0 Nema regionalnih metastaza u limfonode
N1 Metastaze u 1-3 reginalna limfonoda
N1a Metastaze u jedan regionalni limfonod
N1bMetastaze u 2-3 regionalna limfonoda
N2Metastaze u četiri ili više regionalnih limfonoda
N2a Metastaze u 4-6 regionalnih limfonoda
N2bMetastaze u sedam ili više regionalnih limfonoda

Adenokarcinom -t2TSE sag cor T3 stadij

Adenokarcinom -t2TSE cor T3 stadij

Adenokarcinom -t2TSE sag,cor T2, No stadij

-

Adenokarcinom –donja trećina rektuma t2TSE sag,tra

Mucinozni adenokarcinom rektosigmoida - zone mucina u
hipersignalu (T2w tra) - T3, N2 stadij

Adenokarcinom – infiltracija okolnih struktura T4 stadij

IBD-UPALNA OBOLJENJA
Procjena kod IBD ( Kronova bolest i ulcerozni kolitis ) :
-debljina zida
-strikture
-endoluminalni prikaz sluznice
-prisutnost ekstraluminalnih komplikacija
-regionalnih limfonoda
-pridruženih apscesa
-fistula

Upalno izmjenjen zid rektuma-Ulcerozni kolitis

Upalno izmjenjen zid rektuma-Ulcerozni kolitis

Upalno zadebljanje zida rektuma –Kronova bolest

Upalno reaktivni limfonodi u mezorektalnoj regiji

ANOREKTALNE FISTULE
 Fistule patološki prolaz između dvije epitelne površine
 Parksova klasifikacija: intersfinkterične, transfinkterične,

suprasfinkterične i ekstrasfinkterične
 Pozicija fistula prema kazaljci na satu (“clock face”) radi
lakše interpretacije
 Kompleks analne fistule koje su vezane za involviranost
analnih sfikternih mišića,prednju lokaciju kod žena,
multiple kanale, inkontinenciju, recidive fistula, lokalu
radijaciju, hroničnu diareju, Kronovu bolest

ANOREKTALNE FISTULE
 Etiologija perianalnih fistula je najčešće povezana sa

inflamacijom analnih žlijezda,Kronovom bolesti,
tuberkulozom, pelvičnim infekcijama, pelvičnim malignim
tumorima i sa radioterapijom
 Idiopatske fistule - hronična intramuskularna anala infekcija
(cryptoglandular hypothesis)
 Oko 70% fistulozih sistema se drenira kroz kožu

ZAKLJUČAK
 MRI rektuma je komforna, nejonizirajuća, dijagnostička

metoda
 Pouzdana u prikazivanju i karakterizaciji polipoidnih
tumora endoskopski nesigurnog morfološkog izgleda i
korisna za planiranje daljeg terapijskog tretmana
 Podesna
za
prikazivanje
tumorske
morfologije
intraluminalno,proširenosti ekstraluminalno i lokalne
reakcije limfonoda (T,N staging)
 Prikazuje upalne promjene i apscese
 Korisna u klasifikaciji perirenalnih fistula kao dijagnostički
vodić u planiranju hirurškog tretmana

HVALA NA PAŽNJI

Slide 4

Amela Sofić
Klinika za radiologiju KCUS
SARAJEVO

Anatomski prikaz rektuma Fank Netter

OPŠTA RAZMATRANJA
• MRI rektuma je komforna, nejonizirajuća, dijagnostička
•
•
•
•

metoda
Početak upotreba MRI rektuma devedesetih godina
prošlog stoljeća
Aparati nižeg magnetnog polja, upotrebom nekomforne
endorektalne zavojnice
Nova MRI tehnologija ima naprednije gradijent sisteme i
visoko rezolutivne površinske zavojnice
Danas mnogo brže sekvence za abdominalni imaging, viša
temporalna i spatijalna rezolucija, veliki FOV

OPŠTA RAZMATRANJA











Standardni MRI kriteriji za skeniranje rektuma :
3 mm sloj, mali field of view (160–200 mm)
MRI skeniranje rektuma traje 20 - 45 minuta
Dužina skena zavisi od tipa MRI aparata
Oko 2-5% MRI pregleda problematične ( tipa skenera,
klaustrofobija )
Kod MRI rektuma su glava i vrat izvan magneta
Blaga sedaciju za pacijente sa klaustrofobijom
Kontraindikacija su pacijenti sa pacemakerom
Implantati i protetička sredstva nisu kontraindikacija za
izvođenje MRI
I.v.aplikacija K.S. nije nužno potrebna kod MRI rektuma

OPŠTA RAZMATRANJA
 Prva serija je sagitalna T2w, fast (turbo) spin-echo

sekvence od jednog do drugog pelvičnog zida
 Druga serija slika su large-field-of view axial cijele
zdjelice
 Treća serija su high-resolution slike u T2-w u tankim
sekcijama aksijalnih slika izvedene perpendikularno na
dužu osovinu
 Četvrta serija su high-spatial-resolution koronalne
slike,optimalno prikazuju levatorne analne mišiće,
sfinkterni kompleks, intersfinkteričnu ravan i odnos prema
rektalnom zidu

OPŠTA RAZMATRANJA
 MRI rektuma metoda velike mekotkivne kontrasnosti i

mutiplanarnog prikazivanja
-slojeva zida rektuma
-unutarnjeg i vanjskog analnog sfinktera
-levatornih analnih mišića
-perirektalnog masnog tkiva
-mezorektalne fascije
-ihioanalne i ishiorektalne regije
- susjednih organa male zdjelice

OPŠTA RAZMATRANJA
 Zid rektuma ima visok intenzitet signala (između vode i

mišića) na T1W sekvenci i umjereno viši intenzitet
signala u odnosu na okolno masno tkivo
 Na T2W sekvenci zid rektuma pokazuje nizak signal
(između masti i vode)
 Prikazivanje tri linije:
- Unutarnja linija -mukoze i submukoze u hipersignalu
- Srednja muskularis- proprije u hiposignalu
- Vanjska- perirektalnog masnog tkiva u hipersignalu

OPŠTA RAZMATRANJA
 T1W postkontrasno (i.v. aplikacija

Gadolinijum) zid
rektuma postaje intenzivna obojena linija
 Mukoza i submukoza visok porast intenziteta
postkontrasno,a muscularis propria slabiji
 Endorektalna aplikacija ultrazvučnog gela ekstendira
lumen
 Normalna debljina zida kolona je 3-4 mm, iako većina
autora smatra da ona mora biti manja od 5 mm

normalan izgled slojeva
zida rektuma

Mezorektalno područje rektuma ispunjen ehogelom T2w tra

OPŠTA RAZMATRANJA
 Moguća dobra vizuelizacija i diferencijacija sa MRI :
 -Polipa

 -Karcinoma
 -Uvećanih regionalnih limfonoda
 -Apscesa
 -Upalnih procesa
 -Fistuloznih sistema

POLIPI REKTUMA
 Polipi su benigne izrasline
 U 95% slučajeva su adenomi tj. benigni epitelni tumori

građeni od žljezdanih tvorbi
 Predstavljaju prekurzore adenokarcinoma
 Prema formi mogi biti :
-sesilni
-pedunkularni
- flatadenomi

Image.lnk
br 2.lnk

Polip na peteljci rektuma t2w sag,tra

Adenoma
vilosum
serratum
t2 TSE front

Tubulovilozni
adenom srednje
trećine,
T1 VIBE
postkontrasno

Vilozni adenom
na stražnjem
zidu donje
trećine rektuma
T2TSE sag

Tubulovilozni
adenom - srednja
trećina rektuma
t2TSE sag

Adenokarcinomrektosigmoidni
prelaz T2 FS tra

Tubulovilozni adenom Z1
VIBE

T2W postkontrasno

Adenom rektuma- polip T1fs,T2wtra

KARCINOMI REKTUMA
 (Kolo)rektalni karcinom i drugi je najčešći uzrok smrti,

poslije karcinoma bronha kod muškaraca i dojke kod žena
 Oko 40-50% svih karcinoma kolorektalnog područja su
locirani na rektumu
 Patohistološki sastav karcinoma (kolo)rektuma su
porijekla žljezdanog tkiva i to adenokarcinomi u 98%
 Pojavljivanje adenokarcinoma u formi egzofitičnih,
ulceroznih i stenozirajućih

ZAŠTO JE STAGING VAŽAN?
 Staging karcinoma rektuma je važan za :
 odabir hirurških zahvata

 individualno uvođenje adjuvantne radiohemoterapije
 individualno uvođenje neoadjuvantne radiohemoterapije
 određivanje prognoze bolesti
 evaluaciju i komparaciju rezultata nakon terapije

KARCINOMI REKTUMA
T Staging-MRI
T0 Nema primatrnog tumora
T1 Tumor invadira submukozu:nizak signal submukoznog zida se
zamjenjuje abnormalnim signalom koji se ne širi u cirkularni mišićni sloj
T2 Tumor invadira, ali ne prodire u muscularis propriju: intermedijalni
signalni intenzitet (viši signal nego mišić,niži signal nego submukosa) u
muskularis propriji; vanjski mišićni omotač zamjenjen tumorom koji je
intermedijalnog signalnog intenziteta, ne širi se izvan vanjskog rektalnog
mišića u rektalno masno tkivo
T3 Tumor invadira subserozu kroz musularis propriu: nepravilna
ispupčenja i čvorasta projekcija (bez fine spikulacije intermedialni signalni
intenzitet koji se projecira izvan vanjskog mišićnog omotača)
T4 Tumor invadira druge organe : prenošen abnormalni signalni intezitet
na susjedi organ i peritoneuma

KARCINOMI REKTUMA
N staging-MRI
NX Regionalni limfonodi se ne mogu procjeniti
N0 Nema regionalnih metastaza u limfonode
N1 Metastaze u 1-3 reginalna limfonoda
N1a Metastaze u jedan regionalni limfonod
N1bMetastaze u 2-3 regionalna limfonoda
N2Metastaze u četiri ili više regionalnih limfonoda
N2a Metastaze u 4-6 regionalnih limfonoda
N2bMetastaze u sedam ili više regionalnih limfonoda

Adenokarcinom -t2TSE sag cor T3 stadij

Adenokarcinom -t2TSE cor T3 stadij

Adenokarcinom -t2TSE sag,cor T2, No stadij

-

Adenokarcinom –donja trećina rektuma t2TSE sag,tra

Mucinozni adenokarcinom rektosigmoida - zone mucina u
hipersignalu (T2w tra) - T3, N2 stadij

Adenokarcinom – infiltracija okolnih struktura T4 stadij

IBD-UPALNA OBOLJENJA
Procjena kod IBD ( Kronova bolest i ulcerozni kolitis ) :
-debljina zida
-strikture
-endoluminalni prikaz sluznice
-prisutnost ekstraluminalnih komplikacija
-regionalnih limfonoda
-pridruženih apscesa
-fistula

Upalno izmjenjen zid rektuma-Ulcerozni kolitis

Upalno izmjenjen zid rektuma-Ulcerozni kolitis

Upalno zadebljanje zida rektuma –Kronova bolest

Upalno reaktivni limfonodi u mezorektalnoj regiji

ANOREKTALNE FISTULE
 Fistule patološki prolaz između dvije epitelne površine
 Parksova klasifikacija: intersfinkterične, transfinkterične,

suprasfinkterične i ekstrasfinkterične
 Pozicija fistula prema kazaljci na satu (“clock face”) radi
lakše interpretacije
 Kompleks analne fistule koje su vezane za involviranost
analnih sfikternih mišića,prednju lokaciju kod žena,
multiple kanale, inkontinenciju, recidive fistula, lokalu
radijaciju, hroničnu diareju, Kronovu bolest

ANOREKTALNE FISTULE
 Etiologija perianalnih fistula je najčešće povezana sa

inflamacijom analnih žlijezda,Kronovom bolesti,
tuberkulozom, pelvičnim infekcijama, pelvičnim malignim
tumorima i sa radioterapijom
 Idiopatske fistule - hronična intramuskularna anala infekcija
(cryptoglandular hypothesis)
 Oko 70% fistulozih sistema se drenira kroz kožu

ZAKLJUČAK
 MRI rektuma je komforna, nejonizirajuća, dijagnostička

metoda
 Pouzdana u prikazivanju i karakterizaciji polipoidnih
tumora endoskopski nesigurnog morfološkog izgleda i
korisna za planiranje daljeg terapijskog tretmana
 Podesna
za
prikazivanje
tumorske
morfologije
intraluminalno,proširenosti ekstraluminalno i lokalne
reakcije limfonoda (T,N staging)
 Prikazuje upalne promjene i apscese
 Korisna u klasifikaciji perirenalnih fistula kao dijagnostički
vodić u planiranju hirurškog tretmana

HVALA NA PAŽNJI

Slide 5

Amela Sofić
Klinika za radiologiju KCUS
SARAJEVO

Anatomski prikaz rektuma Fank Netter

OPŠTA RAZMATRANJA
• MRI rektuma je komforna, nejonizirajuća, dijagnostička
•
•
•
•

metoda
Početak upotreba MRI rektuma devedesetih godina
prošlog stoljeća
Aparati nižeg magnetnog polja, upotrebom nekomforne
endorektalne zavojnice
Nova MRI tehnologija ima naprednije gradijent sisteme i
visoko rezolutivne površinske zavojnice
Danas mnogo brže sekvence za abdominalni imaging, viša
temporalna i spatijalna rezolucija, veliki FOV

OPŠTA RAZMATRANJA











Standardni MRI kriteriji za skeniranje rektuma :
3 mm sloj, mali field of view (160–200 mm)
MRI skeniranje rektuma traje 20 - 45 minuta
Dužina skena zavisi od tipa MRI aparata
Oko 2-5% MRI pregleda problematične ( tipa skenera,
klaustrofobija )
Kod MRI rektuma su glava i vrat izvan magneta
Blaga sedaciju za pacijente sa klaustrofobijom
Kontraindikacija su pacijenti sa pacemakerom
Implantati i protetička sredstva nisu kontraindikacija za
izvođenje MRI
I.v.aplikacija K.S. nije nužno potrebna kod MRI rektuma

OPŠTA RAZMATRANJA
 Prva serija je sagitalna T2w, fast (turbo) spin-echo

sekvence od jednog do drugog pelvičnog zida
 Druga serija slika su large-field-of view axial cijele
zdjelice
 Treća serija su high-resolution slike u T2-w u tankim
sekcijama aksijalnih slika izvedene perpendikularno na
dužu osovinu
 Četvrta serija su high-spatial-resolution koronalne
slike,optimalno prikazuju levatorne analne mišiće,
sfinkterni kompleks, intersfinkteričnu ravan i odnos prema
rektalnom zidu

OPŠTA RAZMATRANJA
 MRI rektuma metoda velike mekotkivne kontrasnosti i

mutiplanarnog prikazivanja
-slojeva zida rektuma
-unutarnjeg i vanjskog analnog sfinktera
-levatornih analnih mišića
-perirektalnog masnog tkiva
-mezorektalne fascije
-ihioanalne i ishiorektalne regije
- susjednih organa male zdjelice

OPŠTA RAZMATRANJA
 Zid rektuma ima visok intenzitet signala (između vode i

mišića) na T1W sekvenci i umjereno viši intenzitet
signala u odnosu na okolno masno tkivo
 Na T2W sekvenci zid rektuma pokazuje nizak signal
(između masti i vode)
 Prikazivanje tri linije:
- Unutarnja linija -mukoze i submukoze u hipersignalu
- Srednja muskularis- proprije u hiposignalu
- Vanjska- perirektalnog masnog tkiva u hipersignalu

OPŠTA RAZMATRANJA
 T1W postkontrasno (i.v. aplikacija

Gadolinijum) zid
rektuma postaje intenzivna obojena linija
 Mukoza i submukoza visok porast intenziteta
postkontrasno,a muscularis propria slabiji
 Endorektalna aplikacija ultrazvučnog gela ekstendira
lumen
 Normalna debljina zida kolona je 3-4 mm, iako većina
autora smatra da ona mora biti manja od 5 mm

normalan izgled slojeva
zida rektuma

Mezorektalno područje rektuma ispunjen ehogelom T2w tra

OPŠTA RAZMATRANJA
 Moguća dobra vizuelizacija i diferencijacija sa MRI :
 -Polipa

 -Karcinoma
 -Uvećanih regionalnih limfonoda
 -Apscesa
 -Upalnih procesa
 -Fistuloznih sistema

POLIPI REKTUMA
 Polipi su benigne izrasline
 U 95% slučajeva su adenomi tj. benigni epitelni tumori

građeni od žljezdanih tvorbi
 Predstavljaju prekurzore adenokarcinoma
 Prema formi mogi biti :
-sesilni
-pedunkularni
- flatadenomi

Image.lnk
br 2.lnk

Polip na peteljci rektuma t2w sag,tra

Adenoma
vilosum
serratum
t2 TSE front

Tubulovilozni
adenom srednje
trećine,
T1 VIBE
postkontrasno

Vilozni adenom
na stražnjem
zidu donje
trećine rektuma
T2TSE sag

Tubulovilozni
adenom - srednja
trećina rektuma
t2TSE sag

Adenokarcinomrektosigmoidni
prelaz T2 FS tra

Tubulovilozni adenom Z1
VIBE

T2W postkontrasno

Adenom rektuma- polip T1fs,T2wtra

KARCINOMI REKTUMA
 (Kolo)rektalni karcinom i drugi je najčešći uzrok smrti,

poslije karcinoma bronha kod muškaraca i dojke kod žena
 Oko 40-50% svih karcinoma kolorektalnog područja su
locirani na rektumu
 Patohistološki sastav karcinoma (kolo)rektuma su
porijekla žljezdanog tkiva i to adenokarcinomi u 98%
 Pojavljivanje adenokarcinoma u formi egzofitičnih,
ulceroznih i stenozirajućih

ZAŠTO JE STAGING VAŽAN?
 Staging karcinoma rektuma je važan za :
 odabir hirurških zahvata

 individualno uvođenje adjuvantne radiohemoterapije
 individualno uvođenje neoadjuvantne radiohemoterapije
 određivanje prognoze bolesti
 evaluaciju i komparaciju rezultata nakon terapije

KARCINOMI REKTUMA
T Staging-MRI
T0 Nema primatrnog tumora
T1 Tumor invadira submukozu:nizak signal submukoznog zida se
zamjenjuje abnormalnim signalom koji se ne širi u cirkularni mišićni sloj
T2 Tumor invadira, ali ne prodire u muscularis propriju: intermedijalni
signalni intenzitet (viši signal nego mišić,niži signal nego submukosa) u
muskularis propriji; vanjski mišićni omotač zamjenjen tumorom koji je
intermedijalnog signalnog intenziteta, ne širi se izvan vanjskog rektalnog
mišića u rektalno masno tkivo
T3 Tumor invadira subserozu kroz musularis propriu: nepravilna
ispupčenja i čvorasta projekcija (bez fine spikulacije intermedialni signalni
intenzitet koji se projecira izvan vanjskog mišićnog omotača)
T4 Tumor invadira druge organe : prenošen abnormalni signalni intezitet
na susjedi organ i peritoneuma

KARCINOMI REKTUMA
N staging-MRI
NX Regionalni limfonodi se ne mogu procjeniti
N0 Nema regionalnih metastaza u limfonode
N1 Metastaze u 1-3 reginalna limfonoda
N1a Metastaze u jedan regionalni limfonod
N1bMetastaze u 2-3 regionalna limfonoda
N2Metastaze u četiri ili više regionalnih limfonoda
N2a Metastaze u 4-6 regionalnih limfonoda
N2bMetastaze u sedam ili više regionalnih limfonoda

Adenokarcinom -t2TSE sag cor T3 stadij

Adenokarcinom -t2TSE cor T3 stadij

Adenokarcinom -t2TSE sag,cor T2, No stadij

-

Adenokarcinom –donja trećina rektuma t2TSE sag,tra

Mucinozni adenokarcinom rektosigmoida - zone mucina u
hipersignalu (T2w tra) - T3, N2 stadij

Adenokarcinom – infiltracija okolnih struktura T4 stadij

IBD-UPALNA OBOLJENJA
Procjena kod IBD ( Kronova bolest i ulcerozni kolitis ) :
-debljina zida
-strikture
-endoluminalni prikaz sluznice
-prisutnost ekstraluminalnih komplikacija
-regionalnih limfonoda
-pridruženih apscesa
-fistula

Upalno izmjenjen zid rektuma-Ulcerozni kolitis

Upalno izmjenjen zid rektuma-Ulcerozni kolitis

Upalno zadebljanje zida rektuma –Kronova bolest

Upalno reaktivni limfonodi u mezorektalnoj regiji

ANOREKTALNE FISTULE
 Fistule patološki prolaz između dvije epitelne površine
 Parksova klasifikacija: intersfinkterične, transfinkterične,

suprasfinkterične i ekstrasfinkterične
 Pozicija fistula prema kazaljci na satu (“clock face”) radi
lakše interpretacije
 Kompleks analne fistule koje su vezane za involviranost
analnih sfikternih mišića,prednju lokaciju kod žena,
multiple kanale, inkontinenciju, recidive fistula, lokalu
radijaciju, hroničnu diareju, Kronovu bolest

ANOREKTALNE FISTULE
 Etiologija perianalnih fistula je najčešće povezana sa

inflamacijom analnih žlijezda,Kronovom bolesti,
tuberkulozom, pelvičnim infekcijama, pelvičnim malignim
tumorima i sa radioterapijom
 Idiopatske fistule - hronična intramuskularna anala infekcija
(cryptoglandular hypothesis)
 Oko 70% fistulozih sistema se drenira kroz kožu

ZAKLJUČAK
 MRI rektuma je komforna, nejonizirajuća, dijagnostička

metoda
 Pouzdana u prikazivanju i karakterizaciji polipoidnih
tumora endoskopski nesigurnog morfološkog izgleda i
korisna za planiranje daljeg terapijskog tretmana
 Podesna
za
prikazivanje
tumorske
morfologije
intraluminalno,proširenosti ekstraluminalno i lokalne
reakcije limfonoda (T,N staging)
 Prikazuje upalne promjene i apscese
 Korisna u klasifikaciji perirenalnih fistula kao dijagnostički
vodić u planiranju hirurškog tretmana

HVALA NA PAŽNJI

Slide 6

Amela Sofić
Klinika za radiologiju KCUS
SARAJEVO

Anatomski prikaz rektuma Fank Netter

OPŠTA RAZMATRANJA
• MRI rektuma je komforna, nejonizirajuća, dijagnostička
•
•
•
•

metoda
Početak upotreba MRI rektuma devedesetih godina
prošlog stoljeća
Aparati nižeg magnetnog polja, upotrebom nekomforne
endorektalne zavojnice
Nova MRI tehnologija ima naprednije gradijent sisteme i
visoko rezolutivne površinske zavojnice
Danas mnogo brže sekvence za abdominalni imaging, viša
temporalna i spatijalna rezolucija, veliki FOV

OPŠTA RAZMATRANJA











Standardni MRI kriteriji za skeniranje rektuma :
3 mm sloj, mali field of view (160–200 mm)
MRI skeniranje rektuma traje 20 - 45 minuta
Dužina skena zavisi od tipa MRI aparata
Oko 2-5% MRI pregleda problematične ( tipa skenera,
klaustrofobija )
Kod MRI rektuma su glava i vrat izvan magneta
Blaga sedaciju za pacijente sa klaustrofobijom
Kontraindikacija su pacijenti sa pacemakerom
Implantati i protetička sredstva nisu kontraindikacija za
izvođenje MRI
I.v.aplikacija K.S. nije nužno potrebna kod MRI rektuma

OPŠTA RAZMATRANJA
 Prva serija je sagitalna T2w, fast (turbo) spin-echo

sekvence od jednog do drugog pelvičnog zida
 Druga serija slika su large-field-of view axial cijele
zdjelice
 Treća serija su high-resolution slike u T2-w u tankim
sekcijama aksijalnih slika izvedene perpendikularno na
dužu osovinu
 Četvrta serija su high-spatial-resolution koronalne
slike,optimalno prikazuju levatorne analne mišiće,
sfinkterni kompleks, intersfinkteričnu ravan i odnos prema
rektalnom zidu

OPŠTA RAZMATRANJA
 MRI rektuma metoda velike mekotkivne kontrasnosti i

mutiplanarnog prikazivanja
-slojeva zida rektuma
-unutarnjeg i vanjskog analnog sfinktera
-levatornih analnih mišića
-perirektalnog masnog tkiva
-mezorektalne fascije
-ihioanalne i ishiorektalne regije
- susjednih organa male zdjelice

OPŠTA RAZMATRANJA
 Zid rektuma ima visok intenzitet signala (između vode i

mišića) na T1W sekvenci i umjereno viši intenzitet
signala u odnosu na okolno masno tkivo
 Na T2W sekvenci zid rektuma pokazuje nizak signal
(između masti i vode)
 Prikazivanje tri linije:
- Unutarnja linija -mukoze i submukoze u hipersignalu
- Srednja muskularis- proprije u hiposignalu
- Vanjska- perirektalnog masnog tkiva u hipersignalu

OPŠTA RAZMATRANJA
 T1W postkontrasno (i.v. aplikacija

Gadolinijum) zid
rektuma postaje intenzivna obojena linija
 Mukoza i submukoza visok porast intenziteta
postkontrasno,a muscularis propria slabiji
 Endorektalna aplikacija ultrazvučnog gela ekstendira
lumen
 Normalna debljina zida kolona je 3-4 mm, iako većina
autora smatra da ona mora biti manja od 5 mm

normalan izgled slojeva
zida rektuma

Mezorektalno područje rektuma ispunjen ehogelom T2w tra

OPŠTA RAZMATRANJA
 Moguća dobra vizuelizacija i diferencijacija sa MRI :
 -Polipa

 -Karcinoma
 -Uvećanih regionalnih limfonoda
 -Apscesa
 -Upalnih procesa
 -Fistuloznih sistema

POLIPI REKTUMA
 Polipi su benigne izrasline
 U 95% slučajeva su adenomi tj. benigni epitelni tumori

građeni od žljezdanih tvorbi
 Predstavljaju prekurzore adenokarcinoma
 Prema formi mogi biti :
-sesilni
-pedunkularni
- flatadenomi

Image.lnk
br 2.lnk

Polip na peteljci rektuma t2w sag,tra

Adenoma
vilosum
serratum
t2 TSE front

Tubulovilozni
adenom srednje
trećine,
T1 VIBE
postkontrasno

Vilozni adenom
na stražnjem
zidu donje
trećine rektuma
T2TSE sag

Tubulovilozni
adenom - srednja
trećina rektuma
t2TSE sag

Adenokarcinomrektosigmoidni
prelaz T2 FS tra

Tubulovilozni adenom Z1
VIBE

T2W postkontrasno

Adenom rektuma- polip T1fs,T2wtra

KARCINOMI REKTUMA
 (Kolo)rektalni karcinom i drugi je najčešći uzrok smrti,

poslije karcinoma bronha kod muškaraca i dojke kod žena
 Oko 40-50% svih karcinoma kolorektalnog područja su
locirani na rektumu
 Patohistološki sastav karcinoma (kolo)rektuma su
porijekla žljezdanog tkiva i to adenokarcinomi u 98%
 Pojavljivanje adenokarcinoma u formi egzofitičnih,
ulceroznih i stenozirajućih

ZAŠTO JE STAGING VAŽAN?
 Staging karcinoma rektuma je važan za :
 odabir hirurških zahvata

 individualno uvođenje adjuvantne radiohemoterapije
 individualno uvođenje neoadjuvantne radiohemoterapije
 određivanje prognoze bolesti
 evaluaciju i komparaciju rezultata nakon terapije

KARCINOMI REKTUMA
T Staging-MRI
T0 Nema primatrnog tumora
T1 Tumor invadira submukozu:nizak signal submukoznog zida se
zamjenjuje abnormalnim signalom koji se ne širi u cirkularni mišićni sloj
T2 Tumor invadira, ali ne prodire u muscularis propriju: intermedijalni
signalni intenzitet (viši signal nego mišić,niži signal nego submukosa) u
muskularis propriji; vanjski mišićni omotač zamjenjen tumorom koji je
intermedijalnog signalnog intenziteta, ne širi se izvan vanjskog rektalnog
mišića u rektalno masno tkivo
T3 Tumor invadira subserozu kroz musularis propriu: nepravilna
ispupčenja i čvorasta projekcija (bez fine spikulacije intermedialni signalni
intenzitet koji se projecira izvan vanjskog mišićnog omotača)
T4 Tumor invadira druge organe : prenošen abnormalni signalni intezitet
na susjedi organ i peritoneuma

KARCINOMI REKTUMA
N staging-MRI
NX Regionalni limfonodi se ne mogu procjeniti
N0 Nema regionalnih metastaza u limfonode
N1 Metastaze u 1-3 reginalna limfonoda
N1a Metastaze u jedan regionalni limfonod
N1bMetastaze u 2-3 regionalna limfonoda
N2Metastaze u četiri ili više regionalnih limfonoda
N2a Metastaze u 4-6 regionalnih limfonoda
N2bMetastaze u sedam ili više regionalnih limfonoda

Adenokarcinom -t2TSE sag cor T3 stadij

Adenokarcinom -t2TSE cor T3 stadij

Adenokarcinom -t2TSE sag,cor T2, No stadij

-

Adenokarcinom –donja trećina rektuma t2TSE sag,tra

Mucinozni adenokarcinom rektosigmoida - zone mucina u
hipersignalu (T2w tra) - T3, N2 stadij

Adenokarcinom – infiltracija okolnih struktura T4 stadij

IBD-UPALNA OBOLJENJA
Procjena kod IBD ( Kronova bolest i ulcerozni kolitis ) :
-debljina zida
-strikture
-endoluminalni prikaz sluznice
-prisutnost ekstraluminalnih komplikacija
-regionalnih limfonoda
-pridruženih apscesa
-fistula

Upalno izmjenjen zid rektuma-Ulcerozni kolitis

Upalno izmjenjen zid rektuma-Ulcerozni kolitis

Upalno zadebljanje zida rektuma –Kronova bolest

Upalno reaktivni limfonodi u mezorektalnoj regiji

ANOREKTALNE FISTULE
 Fistule patološki prolaz između dvije epitelne površine
 Parksova klasifikacija: intersfinkterične, transfinkterične,

suprasfinkterične i ekstrasfinkterične
 Pozicija fistula prema kazaljci na satu (“clock face”) radi
lakše interpretacije
 Kompleks analne fistule koje su vezane za involviranost
analnih sfikternih mišića,prednju lokaciju kod žena,
multiple kanale, inkontinenciju, recidive fistula, lokalu
radijaciju, hroničnu diareju, Kronovu bolest

ANOREKTALNE FISTULE
 Etiologija perianalnih fistula je najčešće povezana sa

inflamacijom analnih žlijezda,Kronovom bolesti,
tuberkulozom, pelvičnim infekcijama, pelvičnim malignim
tumorima i sa radioterapijom
 Idiopatske fistule - hronična intramuskularna anala infekcija
(cryptoglandular hypothesis)
 Oko 70% fistulozih sistema se drenira kroz kožu

ZAKLJUČAK
 MRI rektuma je komforna, nejonizirajuća, dijagnostička

metoda
 Pouzdana u prikazivanju i karakterizaciji polipoidnih
tumora endoskopski nesigurnog morfološkog izgleda i
korisna za planiranje daljeg terapijskog tretmana
 Podesna
za
prikazivanje
tumorske
morfologije
intraluminalno,proširenosti ekstraluminalno i lokalne
reakcije limfonoda (T,N staging)
 Prikazuje upalne promjene i apscese
 Korisna u klasifikaciji perirenalnih fistula kao dijagnostički
vodić u planiranju hirurškog tretmana

HVALA NA PAŽNJI

Slide 7

Amela Sofić
Klinika za radiologiju KCUS
SARAJEVO

Anatomski prikaz rektuma Fank Netter

OPŠTA RAZMATRANJA
• MRI rektuma je komforna, nejonizirajuća, dijagnostička
•
•
•
•

metoda
Početak upotreba MRI rektuma devedesetih godina
prošlog stoljeća
Aparati nižeg magnetnog polja, upotrebom nekomforne
endorektalne zavojnice
Nova MRI tehnologija ima naprednije gradijent sisteme i
visoko rezolutivne površinske zavojnice
Danas mnogo brže sekvence za abdominalni imaging, viša
temporalna i spatijalna rezolucija, veliki FOV

OPŠTA RAZMATRANJA











Standardni MRI kriteriji za skeniranje rektuma :
3 mm sloj, mali field of view (160–200 mm)
MRI skeniranje rektuma traje 20 - 45 minuta
Dužina skena zavisi od tipa MRI aparata
Oko 2-5% MRI pregleda problematične ( tipa skenera,
klaustrofobija )
Kod MRI rektuma su glava i vrat izvan magneta
Blaga sedaciju za pacijente sa klaustrofobijom
Kontraindikacija su pacijenti sa pacemakerom
Implantati i protetička sredstva nisu kontraindikacija za
izvođenje MRI
I.v.aplikacija K.S. nije nužno potrebna kod MRI rektuma

OPŠTA RAZMATRANJA
 Prva serija je sagitalna T2w, fast (turbo) spin-echo

sekvence od jednog do drugog pelvičnog zida
 Druga serija slika su large-field-of view axial cijele
zdjelice
 Treća serija su high-resolution slike u T2-w u tankim
sekcijama aksijalnih slika izvedene perpendikularno na
dužu osovinu
 Četvrta serija su high-spatial-resolution koronalne
slike,optimalno prikazuju levatorne analne mišiće,
sfinkterni kompleks, intersfinkteričnu ravan i odnos prema
rektalnom zidu

OPŠTA RAZMATRANJA
 MRI rektuma metoda velike mekotkivne kontrasnosti i

mutiplanarnog prikazivanja
-slojeva zida rektuma
-unutarnjeg i vanjskog analnog sfinktera
-levatornih analnih mišića
-perirektalnog masnog tkiva
-mezorektalne fascije
-ihioanalne i ishiorektalne regije
- susjednih organa male zdjelice

OPŠTA RAZMATRANJA
 Zid rektuma ima visok intenzitet signala (između vode i

mišića) na T1W sekvenci i umjereno viši intenzitet
signala u odnosu na okolno masno tkivo
 Na T2W sekvenci zid rektuma pokazuje nizak signal
(između masti i vode)
 Prikazivanje tri linije:
- Unutarnja linija -mukoze i submukoze u hipersignalu
- Srednja muskularis- proprije u hiposignalu
- Vanjska- perirektalnog masnog tkiva u hipersignalu

OPŠTA RAZMATRANJA
 T1W postkontrasno (i.v. aplikacija

Gadolinijum) zid
rektuma postaje intenzivna obojena linija
 Mukoza i submukoza visok porast intenziteta
postkontrasno,a muscularis propria slabiji
 Endorektalna aplikacija ultrazvučnog gela ekstendira
lumen
 Normalna debljina zida kolona je 3-4 mm, iako većina
autora smatra da ona mora biti manja od 5 mm

normalan izgled slojeva
zida rektuma

Mezorektalno područje rektuma ispunjen ehogelom T2w tra

OPŠTA RAZMATRANJA
 Moguća dobra vizuelizacija i diferencijacija sa MRI :
 -Polipa

 -Karcinoma
 -Uvećanih regionalnih limfonoda
 -Apscesa
 -Upalnih procesa
 -Fistuloznih sistema

POLIPI REKTUMA
 Polipi su benigne izrasline
 U 95% slučajeva su adenomi tj. benigni epitelni tumori

građeni od žljezdanih tvorbi
 Predstavljaju prekurzore adenokarcinoma
 Prema formi mogi biti :
-sesilni
-pedunkularni
- flatadenomi

Image.lnk
br 2.lnk

Polip na peteljci rektuma t2w sag,tra

Adenoma
vilosum
serratum
t2 TSE front

Tubulovilozni
adenom srednje
trećine,
T1 VIBE
postkontrasno

Vilozni adenom
na stražnjem
zidu donje
trećine rektuma
T2TSE sag

Tubulovilozni
adenom - srednja
trećina rektuma
t2TSE sag

Adenokarcinomrektosigmoidni
prelaz T2 FS tra

Tubulovilozni adenom Z1
VIBE

T2W postkontrasno

Adenom rektuma- polip T1fs,T2wtra

KARCINOMI REKTUMA
 (Kolo)rektalni karcinom i drugi je najčešći uzrok smrti,

poslije karcinoma bronha kod muškaraca i dojke kod žena
 Oko 40-50% svih karcinoma kolorektalnog područja su
locirani na rektumu
 Patohistološki sastav karcinoma (kolo)rektuma su
porijekla žljezdanog tkiva i to adenokarcinomi u 98%
 Pojavljivanje adenokarcinoma u formi egzofitičnih,
ulceroznih i stenozirajućih

ZAŠTO JE STAGING VAŽAN?
 Staging karcinoma rektuma je važan za :
 odabir hirurških zahvata

 individualno uvođenje adjuvantne radiohemoterapije
 individualno uvođenje neoadjuvantne radiohemoterapije
 određivanje prognoze bolesti
 evaluaciju i komparaciju rezultata nakon terapije

KARCINOMI REKTUMA
T Staging-MRI
T0 Nema primatrnog tumora
T1 Tumor invadira submukozu:nizak signal submukoznog zida se
zamjenjuje abnormalnim signalom koji se ne širi u cirkularni mišićni sloj
T2 Tumor invadira, ali ne prodire u muscularis propriju: intermedijalni
signalni intenzitet (viši signal nego mišić,niži signal nego submukosa) u
muskularis propriji; vanjski mišićni omotač zamjenjen tumorom koji je
intermedijalnog signalnog intenziteta, ne širi se izvan vanjskog rektalnog
mišića u rektalno masno tkivo
T3 Tumor invadira subserozu kroz musularis propriu: nepravilna
ispupčenja i čvorasta projekcija (bez fine spikulacije intermedialni signalni
intenzitet koji se projecira izvan vanjskog mišićnog omotača)
T4 Tumor invadira druge organe : prenošen abnormalni signalni intezitet
na susjedi organ i peritoneuma

KARCINOMI REKTUMA
N staging-MRI
NX Regionalni limfonodi se ne mogu procjeniti
N0 Nema regionalnih metastaza u limfonode
N1 Metastaze u 1-3 reginalna limfonoda
N1a Metastaze u jedan regionalni limfonod
N1bMetastaze u 2-3 regionalna limfonoda
N2Metastaze u četiri ili više regionalnih limfonoda
N2a Metastaze u 4-6 regionalnih limfonoda
N2bMetastaze u sedam ili više regionalnih limfonoda

Adenokarcinom -t2TSE sag cor T3 stadij

Adenokarcinom -t2TSE cor T3 stadij

Adenokarcinom -t2TSE sag,cor T2, No stadij

-

Adenokarcinom –donja trećina rektuma t2TSE sag,tra

Mucinozni adenokarcinom rektosigmoida - zone mucina u
hipersignalu (T2w tra) - T3, N2 stadij

Adenokarcinom – infiltracija okolnih struktura T4 stadij

IBD-UPALNA OBOLJENJA
Procjena kod IBD ( Kronova bolest i ulcerozni kolitis ) :
-debljina zida
-strikture
-endoluminalni prikaz sluznice
-prisutnost ekstraluminalnih komplikacija
-regionalnih limfonoda
-pridruženih apscesa
-fistula

Upalno izmjenjen zid rektuma-Ulcerozni kolitis

Upalno izmjenjen zid rektuma-Ulcerozni kolitis

Upalno zadebljanje zida rektuma –Kronova bolest

Upalno reaktivni limfonodi u mezorektalnoj regiji

ANOREKTALNE FISTULE
 Fistule patološki prolaz između dvije epitelne površine
 Parksova klasifikacija: intersfinkterične, transfinkterične,

suprasfinkterične i ekstrasfinkterične
 Pozicija fistula prema kazaljci na satu (“clock face”) radi
lakše interpretacije
 Kompleks analne fistule koje su vezane za involviranost
analnih sfikternih mišića,prednju lokaciju kod žena,
multiple kanale, inkontinenciju, recidive fistula, lokalu
radijaciju, hroničnu diareju, Kronovu bolest

ANOREKTALNE FISTULE
 Etiologija perianalnih fistula je najčešće povezana sa

inflamacijom analnih žlijezda,Kronovom bolesti,
tuberkulozom, pelvičnim infekcijama, pelvičnim malignim
tumorima i sa radioterapijom
 Idiopatske fistule - hronična intramuskularna anala infekcija
(cryptoglandular hypothesis)
 Oko 70% fistulozih sistema se drenira kroz kožu

ZAKLJUČAK
 MRI rektuma je komforna, nejonizirajuća, dijagnostička

metoda
 Pouzdana u prikazivanju i karakterizaciji polipoidnih
tumora endoskopski nesigurnog morfološkog izgleda i
korisna za planiranje daljeg terapijskog tretmana
 Podesna
za
prikazivanje
tumorske
morfologije
intraluminalno,proširenosti ekstraluminalno i lokalne
reakcije limfonoda (T,N staging)
 Prikazuje upalne promjene i apscese
 Korisna u klasifikaciji perirenalnih fistula kao dijagnostički
vodić u planiranju hirurškog tretmana

HVALA NA PAŽNJI

Slide 8

Amela Sofić
Klinika za radiologiju KCUS
SARAJEVO

Anatomski prikaz rektuma Fank Netter

OPŠTA RAZMATRANJA
• MRI rektuma je komforna, nejonizirajuća, dijagnostička
•
•
•
•

metoda
Početak upotreba MRI rektuma devedesetih godina
prošlog stoljeća
Aparati nižeg magnetnog polja, upotrebom nekomforne
endorektalne zavojnice
Nova MRI tehnologija ima naprednije gradijent sisteme i
visoko rezolutivne površinske zavojnice
Danas mnogo brže sekvence za abdominalni imaging, viša
temporalna i spatijalna rezolucija, veliki FOV

OPŠTA RAZMATRANJA











Standardni MRI kriteriji za skeniranje rektuma :
3 mm sloj, mali field of view (160–200 mm)
MRI skeniranje rektuma traje 20 - 45 minuta
Dužina skena zavisi od tipa MRI aparata
Oko 2-5% MRI pregleda problematične ( tipa skenera,
klaustrofobija )
Kod MRI rektuma su glava i vrat izvan magneta
Blaga sedaciju za pacijente sa klaustrofobijom
Kontraindikacija su pacijenti sa pacemakerom
Implantati i protetička sredstva nisu kontraindikacija za
izvođenje MRI
I.v.aplikacija K.S. nije nužno potrebna kod MRI rektuma

OPŠTA RAZMATRANJA
 Prva serija je sagitalna T2w, fast (turbo) spin-echo

sekvence od jednog do drugog pelvičnog zida
 Druga serija slika su large-field-of view axial cijele
zdjelice
 Treća serija su high-resolution slike u T2-w u tankim
sekcijama aksijalnih slika izvedene perpendikularno na
dužu osovinu
 Četvrta serija su high-spatial-resolution koronalne
slike,optimalno prikazuju levatorne analne mišiće,
sfinkterni kompleks, intersfinkteričnu ravan i odnos prema
rektalnom zidu

OPŠTA RAZMATRANJA
 MRI rektuma metoda velike mekotkivne kontrasnosti i

mutiplanarnog prikazivanja
-slojeva zida rektuma
-unutarnjeg i vanjskog analnog sfinktera
-levatornih analnih mišića
-perirektalnog masnog tkiva
-mezorektalne fascije
-ihioanalne i ishiorektalne regije
- susjednih organa male zdjelice

OPŠTA RAZMATRANJA
 Zid rektuma ima visok intenzitet signala (između vode i

mišića) na T1W sekvenci i umjereno viši intenzitet
signala u odnosu na okolno masno tkivo
 Na T2W sekvenci zid rektuma pokazuje nizak signal
(između masti i vode)
 Prikazivanje tri linije:
- Unutarnja linija -mukoze i submukoze u hipersignalu
- Srednja muskularis- proprije u hiposignalu
- Vanjska- perirektalnog masnog tkiva u hipersignalu

OPŠTA RAZMATRANJA
 T1W postkontrasno (i.v. aplikacija

Gadolinijum) zid
rektuma postaje intenzivna obojena linija
 Mukoza i submukoza visok porast intenziteta
postkontrasno,a muscularis propria slabiji
 Endorektalna aplikacija ultrazvučnog gela ekstendira
lumen
 Normalna debljina zida kolona je 3-4 mm, iako većina
autora smatra da ona mora biti manja od 5 mm

normalan izgled slojeva
zida rektuma

Mezorektalno područje rektuma ispunjen ehogelom T2w tra

OPŠTA RAZMATRANJA
 Moguća dobra vizuelizacija i diferencijacija sa MRI :
 -Polipa

 -Karcinoma
 -Uvećanih regionalnih limfonoda
 -Apscesa
 -Upalnih procesa
 -Fistuloznih sistema

POLIPI REKTUMA
 Polipi su benigne izrasline
 U 95% slučajeva su adenomi tj. benigni epitelni tumori

građeni od žljezdanih tvorbi
 Predstavljaju prekurzore adenokarcinoma
 Prema formi mogi biti :
-sesilni
-pedunkularni
- flatadenomi

Image.lnk
br 2.lnk

Polip na peteljci rektuma t2w sag,tra

Adenoma
vilosum
serratum
t2 TSE front

Tubulovilozni
adenom srednje
trećine,
T1 VIBE
postkontrasno

Vilozni adenom
na stražnjem
zidu donje
trećine rektuma
T2TSE sag

Tubulovilozni
adenom - srednja
trećina rektuma
t2TSE sag

Adenokarcinomrektosigmoidni
prelaz T2 FS tra

Tubulovilozni adenom Z1
VIBE

T2W postkontrasno

Adenom rektuma- polip T1fs,T2wtra

KARCINOMI REKTUMA
 (Kolo)rektalni karcinom i drugi je najčešći uzrok smrti,

poslije karcinoma bronha kod muškaraca i dojke kod žena
 Oko 40-50% svih karcinoma kolorektalnog područja su
locirani na rektumu
 Patohistološki sastav karcinoma (kolo)rektuma su
porijekla žljezdanog tkiva i to adenokarcinomi u 98%
 Pojavljivanje adenokarcinoma u formi egzofitičnih,
ulceroznih i stenozirajućih

ZAŠTO JE STAGING VAŽAN?
 Staging karcinoma rektuma je važan za :
 odabir hirurških zahvata

 individualno uvođenje adjuvantne radiohemoterapije
 individualno uvođenje neoadjuvantne radiohemoterapije
 određivanje prognoze bolesti
 evaluaciju i komparaciju rezultata nakon terapije

KARCINOMI REKTUMA
T Staging-MRI
T0 Nema primatrnog tumora
T1 Tumor invadira submukozu:nizak signal submukoznog zida se
zamjenjuje abnormalnim signalom koji se ne širi u cirkularni mišićni sloj
T2 Tumor invadira, ali ne prodire u muscularis propriju: intermedijalni
signalni intenzitet (viši signal nego mišić,niži signal nego submukosa) u
muskularis propriji; vanjski mišićni omotač zamjenjen tumorom koji je
intermedijalnog signalnog intenziteta, ne širi se izvan vanjskog rektalnog
mišića u rektalno masno tkivo
T3 Tumor invadira subserozu kroz musularis propriu: nepravilna
ispupčenja i čvorasta projekcija (bez fine spikulacije intermedialni signalni
intenzitet koji se projecira izvan vanjskog mišićnog omotača)
T4 Tumor invadira druge organe : prenošen abnormalni signalni intezitet
na susjedi organ i peritoneuma

KARCINOMI REKTUMA
N staging-MRI
NX Regionalni limfonodi se ne mogu procjeniti
N0 Nema regionalnih metastaza u limfonode
N1 Metastaze u 1-3 reginalna limfonoda
N1a Metastaze u jedan regionalni limfonod
N1bMetastaze u 2-3 regionalna limfonoda
N2Metastaze u četiri ili više regionalnih limfonoda
N2a Metastaze u 4-6 regionalnih limfonoda
N2bMetastaze u sedam ili više regionalnih limfonoda

Adenokarcinom -t2TSE sag cor T3 stadij

Adenokarcinom -t2TSE cor T3 stadij

Adenokarcinom -t2TSE sag,cor T2, No stadij

-

Adenokarcinom –donja trećina rektuma t2TSE sag,tra

Mucinozni adenokarcinom rektosigmoida - zone mucina u
hipersignalu (T2w tra) - T3, N2 stadij

Adenokarcinom – infiltracija okolnih struktura T4 stadij

IBD-UPALNA OBOLJENJA
Procjena kod IBD ( Kronova bolest i ulcerozni kolitis ) :
-debljina zida
-strikture
-endoluminalni prikaz sluznice
-prisutnost ekstraluminalnih komplikacija
-regionalnih limfonoda
-pridruženih apscesa
-fistula

Upalno izmjenjen zid rektuma-Ulcerozni kolitis

Upalno izmjenjen zid rektuma-Ulcerozni kolitis

Upalno zadebljanje zida rektuma –Kronova bolest

Upalno reaktivni limfonodi u mezorektalnoj regiji

ANOREKTALNE FISTULE
 Fistule patološki prolaz između dvije epitelne površine
 Parksova klasifikacija: intersfinkterične, transfinkterične,

suprasfinkterične i ekstrasfinkterične
 Pozicija fistula prema kazaljci na satu (“clock face”) radi
lakše interpretacije
 Kompleks analne fistule koje su vezane za involviranost
analnih sfikternih mišića,prednju lokaciju kod žena,
multiple kanale, inkontinenciju, recidive fistula, lokalu
radijaciju, hroničnu diareju, Kronovu bolest

ANOREKTALNE FISTULE
 Etiologija perianalnih fistula je najčešće povezana sa

inflamacijom analnih žlijezda,Kronovom bolesti,
tuberkulozom, pelvičnim infekcijama, pelvičnim malignim
tumorima i sa radioterapijom
 Idiopatske fistule - hronična intramuskularna anala infekcija
(cryptoglandular hypothesis)
 Oko 70% fistulozih sistema se drenira kroz kožu

ZAKLJUČAK
 MRI rektuma je komforna, nejonizirajuća, dijagnostička

metoda
 Pouzdana u prikazivanju i karakterizaciji polipoidnih
tumora endoskopski nesigurnog morfološkog izgleda i
korisna za planiranje daljeg terapijskog tretmana
 Podesna
za
prikazivanje
tumorske
morfologije
intraluminalno,proširenosti ekstraluminalno i lokalne
reakcije limfonoda (T,N staging)
 Prikazuje upalne promjene i apscese
 Korisna u klasifikaciji perirenalnih fistula kao dijagnostički
vodić u planiranju hirurškog tretmana

HVALA NA PAŽNJI

Slide 9

Amela Sofić
Klinika za radiologiju KCUS
SARAJEVO

Anatomski prikaz rektuma Fank Netter

OPŠTA RAZMATRANJA
• MRI rektuma je komforna, nejonizirajuća, dijagnostička
•
•
•
•

metoda
Početak upotreba MRI rektuma devedesetih godina
prošlog stoljeća
Aparati nižeg magnetnog polja, upotrebom nekomforne
endorektalne zavojnice
Nova MRI tehnologija ima naprednije gradijent sisteme i
visoko rezolutivne površinske zavojnice
Danas mnogo brže sekvence za abdominalni imaging, viša
temporalna i spatijalna rezolucija, veliki FOV

OPŠTA RAZMATRANJA











Standardni MRI kriteriji za skeniranje rektuma :
3 mm sloj, mali field of view (160–200 mm)
MRI skeniranje rektuma traje 20 - 45 minuta
Dužina skena zavisi od tipa MRI aparata
Oko 2-5% MRI pregleda problematične ( tipa skenera,
klaustrofobija )
Kod MRI rektuma su glava i vrat izvan magneta
Blaga sedaciju za pacijente sa klaustrofobijom
Kontraindikacija su pacijenti sa pacemakerom
Implantati i protetička sredstva nisu kontraindikacija za
izvođenje MRI
I.v.aplikacija K.S. nije nužno potrebna kod MRI rektuma

OPŠTA RAZMATRANJA
 Prva serija je sagitalna T2w, fast (turbo) spin-echo

sekvence od jednog do drugog pelvičnog zida
 Druga serija slika su large-field-of view axial cijele
zdjelice
 Treća serija su high-resolution slike u T2-w u tankim
sekcijama aksijalnih slika izvedene perpendikularno na
dužu osovinu
 Četvrta serija su high-spatial-resolution koronalne
slike,optimalno prikazuju levatorne analne mišiće,
sfinkterni kompleks, intersfinkteričnu ravan i odnos prema
rektalnom zidu

OPŠTA RAZMATRANJA
 MRI rektuma metoda velike mekotkivne kontrasnosti i

mutiplanarnog prikazivanja
-slojeva zida rektuma
-unutarnjeg i vanjskog analnog sfinktera
-levatornih analnih mišića
-perirektalnog masnog tkiva
-mezorektalne fascije
-ihioanalne i ishiorektalne regije
- susjednih organa male zdjelice

OPŠTA RAZMATRANJA
 Zid rektuma ima visok intenzitet signala (između vode i

mišića) na T1W sekvenci i umjereno viši intenzitet
signala u odnosu na okolno masno tkivo
 Na T2W sekvenci zid rektuma pokazuje nizak signal
(između masti i vode)
 Prikazivanje tri linije:
- Unutarnja linija -mukoze i submukoze u hipersignalu
- Srednja muskularis- proprije u hiposignalu
- Vanjska- perirektalnog masnog tkiva u hipersignalu

OPŠTA RAZMATRANJA
 T1W postkontrasno (i.v. aplikacija

Gadolinijum) zid
rektuma postaje intenzivna obojena linija
 Mukoza i submukoza visok porast intenziteta
postkontrasno,a muscularis propria slabiji
 Endorektalna aplikacija ultrazvučnog gela ekstendira
lumen
 Normalna debljina zida kolona je 3-4 mm, iako većina
autora smatra da ona mora biti manja od 5 mm

normalan izgled slojeva
zida rektuma

Mezorektalno područje rektuma ispunjen ehogelom T2w tra

OPŠTA RAZMATRANJA
 Moguća dobra vizuelizacija i diferencijacija sa MRI :
 -Polipa

 -Karcinoma
 -Uvećanih regionalnih limfonoda
 -Apscesa
 -Upalnih procesa
 -Fistuloznih sistema

POLIPI REKTUMA
 Polipi su benigne izrasline
 U 95% slučajeva su adenomi tj. benigni epitelni tumori

građeni od žljezdanih tvorbi
 Predstavljaju prekurzore adenokarcinoma
 Prema formi mogi biti :
-sesilni
-pedunkularni
- flatadenomi

Image.lnk
br 2.lnk

Polip na peteljci rektuma t2w sag,tra

Adenoma
vilosum
serratum
t2 TSE front

Tubulovilozni
adenom srednje
trećine,
T1 VIBE
postkontrasno

Vilozni adenom
na stražnjem
zidu donje
trećine rektuma
T2TSE sag

Tubulovilozni
adenom - srednja
trećina rektuma
t2TSE sag

Adenokarcinomrektosigmoidni
prelaz T2 FS tra

Tubulovilozni adenom Z1
VIBE

T2W postkontrasno

Adenom rektuma- polip T1fs,T2wtra

KARCINOMI REKTUMA
 (Kolo)rektalni karcinom i drugi je najčešći uzrok smrti,

poslije karcinoma bronha kod muškaraca i dojke kod žena
 Oko 40-50% svih karcinoma kolorektalnog područja su
locirani na rektumu
 Patohistološki sastav karcinoma (kolo)rektuma su
porijekla žljezdanog tkiva i to adenokarcinomi u 98%
 Pojavljivanje adenokarcinoma u formi egzofitičnih,
ulceroznih i stenozirajućih

ZAŠTO JE STAGING VAŽAN?
 Staging karcinoma rektuma je važan za :
 odabir hirurških zahvata

 individualno uvođenje adjuvantne radiohemoterapije
 individualno uvođenje neoadjuvantne radiohemoterapije
 određivanje prognoze bolesti
 evaluaciju i komparaciju rezultata nakon terapije

KARCINOMI REKTUMA
T Staging-MRI
T0 Nema primatrnog tumora
T1 Tumor invadira submukozu:nizak signal submukoznog zida se
zamjenjuje abnormalnim signalom koji se ne širi u cirkularni mišićni sloj
T2 Tumor invadira, ali ne prodire u muscularis propriju: intermedijalni
signalni intenzitet (viši signal nego mišić,niži signal nego submukosa) u
muskularis propriji; vanjski mišićni omotač zamjenjen tumorom koji je
intermedijalnog signalnog intenziteta, ne širi se izvan vanjskog rektalnog
mišića u rektalno masno tkivo
T3 Tumor invadira subserozu kroz musularis propriu: nepravilna
ispupčenja i čvorasta projekcija (bez fine spikulacije intermedialni signalni
intenzitet koji se projecira izvan vanjskog mišićnog omotača)
T4 Tumor invadira druge organe : prenošen abnormalni signalni intezitet
na susjedi organ i peritoneuma

KARCINOMI REKTUMA
N staging-MRI
NX Regionalni limfonodi se ne mogu procjeniti
N0 Nema regionalnih metastaza u limfonode
N1 Metastaze u 1-3 reginalna limfonoda
N1a Metastaze u jedan regionalni limfonod
N1bMetastaze u 2-3 regionalna limfonoda
N2Metastaze u četiri ili više regionalnih limfonoda
N2a Metastaze u 4-6 regionalnih limfonoda
N2bMetastaze u sedam ili više regionalnih limfonoda

Adenokarcinom -t2TSE sag cor T3 stadij

Adenokarcinom -t2TSE cor T3 stadij

Adenokarcinom -t2TSE sag,cor T2, No stadij

-

Adenokarcinom –donja trećina rektuma t2TSE sag,tra

Mucinozni adenokarcinom rektosigmoida - zone mucina u
hipersignalu (T2w tra) - T3, N2 stadij

Adenokarcinom – infiltracija okolnih struktura T4 stadij

IBD-UPALNA OBOLJENJA
Procjena kod IBD ( Kronova bolest i ulcerozni kolitis ) :
-debljina zida
-strikture
-endoluminalni prikaz sluznice
-prisutnost ekstraluminalnih komplikacija
-regionalnih limfonoda
-pridruženih apscesa
-fistula

Upalno izmjenjen zid rektuma-Ulcerozni kolitis

Upalno izmjenjen zid rektuma-Ulcerozni kolitis

Upalno zadebljanje zida rektuma –Kronova bolest

Upalno reaktivni limfonodi u mezorektalnoj regiji

ANOREKTALNE FISTULE
 Fistule patološki prolaz između dvije epitelne površine
 Parksova klasifikacija: intersfinkterične, transfinkterične,

suprasfinkterične i ekstrasfinkterične
 Pozicija fistula prema kazaljci na satu (“clock face”) radi
lakše interpretacije
 Kompleks analne fistule koje su vezane za involviranost
analnih sfikternih mišića,prednju lokaciju kod žena,
multiple kanale, inkontinenciju, recidive fistula, lokalu
radijaciju, hroničnu diareju, Kronovu bolest

ANOREKTALNE FISTULE
 Etiologija perianalnih fistula je najčešće povezana sa

inflamacijom analnih žlijezda,Kronovom bolesti,
tuberkulozom, pelvičnim infekcijama, pelvičnim malignim
tumorima i sa radioterapijom
 Idiopatske fistule - hronična intramuskularna anala infekcija
(cryptoglandular hypothesis)
 Oko 70% fistulozih sistema se drenira kroz kožu

ZAKLJUČAK
 MRI rektuma je komforna, nejonizirajuća, dijagnostička

metoda
 Pouzdana u prikazivanju i karakterizaciji polipoidnih
tumora endoskopski nesigurnog morfološkog izgleda i
korisna za planiranje daljeg terapijskog tretmana
 Podesna
za
prikazivanje
tumorske
morfologije
intraluminalno,proširenosti ekstraluminalno i lokalne
reakcije limfonoda (T,N staging)
 Prikazuje upalne promjene i apscese
 Korisna u klasifikaciji perirenalnih fistula kao dijagnostički
vodić u planiranju hirurškog tretmana

HVALA NA PAŽNJI

Slide 10

Amela Sofić
Klinika za radiologiju KCUS
SARAJEVO

Anatomski prikaz rektuma Fank Netter

OPŠTA RAZMATRANJA
• MRI rektuma je komforna, nejonizirajuća, dijagnostička
•
•
•
•

metoda
Početak upotreba MRI rektuma devedesetih godina
prošlog stoljeća
Aparati nižeg magnetnog polja, upotrebom nekomforne
endorektalne zavojnice
Nova MRI tehnologija ima naprednije gradijent sisteme i
visoko rezolutivne površinske zavojnice
Danas mnogo brže sekvence za abdominalni imaging, viša
temporalna i spatijalna rezolucija, veliki FOV

OPŠTA RAZMATRANJA











Standardni MRI kriteriji za skeniranje rektuma :
3 mm sloj, mali field of view (160–200 mm)
MRI skeniranje rektuma traje 20 - 45 minuta
Dužina skena zavisi od tipa MRI aparata
Oko 2-5% MRI pregleda problematične ( tipa skenera,
klaustrofobija )
Kod MRI rektuma su glava i vrat izvan magneta
Blaga sedaciju za pacijente sa klaustrofobijom
Kontraindikacija su pacijenti sa pacemakerom
Implantati i protetička sredstva nisu kontraindikacija za
izvođenje MRI
I.v.aplikacija K.S. nije nužno potrebna kod MRI rektuma

OPŠTA RAZMATRANJA
 Prva serija je sagitalna T2w, fast (turbo) spin-echo

sekvence od jednog do drugog pelvičnog zida
 Druga serija slika su large-field-of view axial cijele
zdjelice
 Treća serija su high-resolution slike u T2-w u tankim
sekcijama aksijalnih slika izvedene perpendikularno na
dužu osovinu
 Četvrta serija su high-spatial-resolution koronalne
slike,optimalno prikazuju levatorne analne mišiće,
sfinkterni kompleks, intersfinkteričnu ravan i odnos prema
rektalnom zidu

OPŠTA RAZMATRANJA
 MRI rektuma metoda velike mekotkivne kontrasnosti i

mutiplanarnog prikazivanja
-slojeva zida rektuma
-unutarnjeg i vanjskog analnog sfinktera
-levatornih analnih mišića
-perirektalnog masnog tkiva
-mezorektalne fascije
-ihioanalne i ishiorektalne regije
- susjednih organa male zdjelice

OPŠTA RAZMATRANJA
 Zid rektuma ima visok intenzitet signala (između vode i

mišića) na T1W sekvenci i umjereno viši intenzitet
signala u odnosu na okolno masno tkivo
 Na T2W sekvenci zid rektuma pokazuje nizak signal
(između masti i vode)
 Prikazivanje tri linije:
- Unutarnja linija -mukoze i submukoze u hipersignalu
- Srednja muskularis- proprije u hiposignalu
- Vanjska- perirektalnog masnog tkiva u hipersignalu

OPŠTA RAZMATRANJA
 T1W postkontrasno (i.v. aplikacija

Gadolinijum) zid
rektuma postaje intenzivna obojena linija
 Mukoza i submukoza visok porast intenziteta
postkontrasno,a muscularis propria slabiji
 Endorektalna aplikacija ultrazvučnog gela ekstendira
lumen
 Normalna debljina zida kolona je 3-4 mm, iako većina
autora smatra da ona mora biti manja od 5 mm

normalan izgled slojeva
zida rektuma

Mezorektalno područje rektuma ispunjen ehogelom T2w tra

OPŠTA RAZMATRANJA
 Moguća dobra vizuelizacija i diferencijacija sa MRI :
 -Polipa

 -Karcinoma
 -Uvećanih regionalnih limfonoda
 -Apscesa
 -Upalnih procesa
 -Fistuloznih sistema

POLIPI REKTUMA
 Polipi su benigne izrasline
 U 95% slučajeva su adenomi tj. benigni epitelni tumori

građeni od žljezdanih tvorbi
 Predstavljaju prekurzore adenokarcinoma
 Prema formi mogi biti :
-sesilni
-pedunkularni
- flatadenomi

Image.lnk
br 2.lnk

Polip na peteljci rektuma t2w sag,tra

Adenoma
vilosum
serratum
t2 TSE front

Tubulovilozni
adenom srednje
trećine,
T1 VIBE
postkontrasno

Vilozni adenom
na stražnjem
zidu donje
trećine rektuma
T2TSE sag

Tubulovilozni
adenom - srednja
trećina rektuma
t2TSE sag

Adenokarcinomrektosigmoidni
prelaz T2 FS tra

Tubulovilozni adenom Z1
VIBE

T2W postkontrasno

Adenom rektuma- polip T1fs,T2wtra

KARCINOMI REKTUMA
 (Kolo)rektalni karcinom i drugi je najčešći uzrok smrti,

poslije karcinoma bronha kod muškaraca i dojke kod žena
 Oko 40-50% svih karcinoma kolorektalnog područja su
locirani na rektumu
 Patohistološki sastav karcinoma (kolo)rektuma su
porijekla žljezdanog tkiva i to adenokarcinomi u 98%
 Pojavljivanje adenokarcinoma u formi egzofitičnih,
ulceroznih i stenozirajućih

ZAŠTO JE STAGING VAŽAN?
 Staging karcinoma rektuma je važan za :
 odabir hirurških zahvata

 individualno uvođenje adjuvantne radiohemoterapije
 individualno uvođenje neoadjuvantne radiohemoterapije
 određivanje prognoze bolesti
 evaluaciju i komparaciju rezultata nakon terapije

KARCINOMI REKTUMA
T Staging-MRI
T0 Nema primatrnog tumora
T1 Tumor invadira submukozu:nizak signal submukoznog zida se
zamjenjuje abnormalnim signalom koji se ne širi u cirkularni mišićni sloj
T2 Tumor invadira, ali ne prodire u muscularis propriju: intermedijalni
signalni intenzitet (viši signal nego mišić,niži signal nego submukosa) u
muskularis propriji; vanjski mišićni omotač zamjenjen tumorom koji je
intermedijalnog signalnog intenziteta, ne širi se izvan vanjskog rektalnog
mišića u rektalno masno tkivo
T3 Tumor invadira subserozu kroz musularis propriu: nepravilna
ispupčenja i čvorasta projekcija (bez fine spikulacije intermedialni signalni
intenzitet koji se projecira izvan vanjskog mišićnog omotača)
T4 Tumor invadira druge organe : prenošen abnormalni signalni intezitet
na susjedi organ i peritoneuma

KARCINOMI REKTUMA
N staging-MRI
NX Regionalni limfonodi se ne mogu procjeniti
N0 Nema regionalnih metastaza u limfonode
N1 Metastaze u 1-3 reginalna limfonoda
N1a Metastaze u jedan regionalni limfonod
N1bMetastaze u 2-3 regionalna limfonoda
N2Metastaze u četiri ili više regionalnih limfonoda
N2a Metastaze u 4-6 regionalnih limfonoda
N2bMetastaze u sedam ili više regionalnih limfonoda

Adenokarcinom -t2TSE sag cor T3 stadij

Adenokarcinom -t2TSE cor T3 stadij

Adenokarcinom -t2TSE sag,cor T2, No stadij

-

Adenokarcinom –donja trećina rektuma t2TSE sag,tra

Mucinozni adenokarcinom rektosigmoida - zone mucina u
hipersignalu (T2w tra) - T3, N2 stadij

Adenokarcinom – infiltracija okolnih struktura T4 stadij

IBD-UPALNA OBOLJENJA
Procjena kod IBD ( Kronova bolest i ulcerozni kolitis ) :
-debljina zida
-strikture
-endoluminalni prikaz sluznice
-prisutnost ekstraluminalnih komplikacija
-regionalnih limfonoda
-pridruženih apscesa
-fistula

Upalno izmjenjen zid rektuma-Ulcerozni kolitis

Upalno izmjenjen zid rektuma-Ulcerozni kolitis

Upalno zadebljanje zida rektuma –Kronova bolest

Upalno reaktivni limfonodi u mezorektalnoj regiji

ANOREKTALNE FISTULE
 Fistule patološki prolaz između dvije epitelne površine
 Parksova klasifikacija: intersfinkterične, transfinkterične,

suprasfinkterične i ekstrasfinkterične
 Pozicija fistula prema kazaljci na satu (“clock face”) radi
lakše interpretacije
 Kompleks analne fistule koje su vezane za involviranost
analnih sfikternih mišića,prednju lokaciju kod žena,
multiple kanale, inkontinenciju, recidive fistula, lokalu
radijaciju, hroničnu diareju, Kronovu bolest

ANOREKTALNE FISTULE
 Etiologija perianalnih fistula je najčešće povezana sa

inflamacijom analnih žlijezda,Kronovom bolesti,
tuberkulozom, pelvičnim infekcijama, pelvičnim malignim
tumorima i sa radioterapijom
 Idiopatske fistule - hronična intramuskularna anala infekcija
(cryptoglandular hypothesis)
 Oko 70% fistulozih sistema se drenira kroz kožu

ZAKLJUČAK
 MRI rektuma je komforna, nejonizirajuća, dijagnostička

metoda
 Pouzdana u prikazivanju i karakterizaciji polipoidnih
tumora endoskopski nesigurnog morfološkog izgleda i
korisna za planiranje daljeg terapijskog tretmana
 Podesna
za
prikazivanje
tumorske
morfologije
intraluminalno,proširenosti ekstraluminalno i lokalne
reakcije limfonoda (T,N staging)
 Prikazuje upalne promjene i apscese
 Korisna u klasifikaciji perirenalnih fistula kao dijagnostički
vodić u planiranju hirurškog tretmana

HVALA NA PAŽNJI

Slide 11

Amela Sofić
Klinika za radiologiju KCUS
SARAJEVO

Anatomski prikaz rektuma Fank Netter

OPŠTA RAZMATRANJA
• MRI rektuma je komforna, nejonizirajuća, dijagnostička
•
•
•
•

metoda
Početak upotreba MRI rektuma devedesetih godina
prošlog stoljeća
Aparati nižeg magnetnog polja, upotrebom nekomforne
endorektalne zavojnice
Nova MRI tehnologija ima naprednije gradijent sisteme i
visoko rezolutivne površinske zavojnice
Danas mnogo brže sekvence za abdominalni imaging, viša
temporalna i spatijalna rezolucija, veliki FOV

OPŠTA RAZMATRANJA











Standardni MRI kriteriji za skeniranje rektuma :
3 mm sloj, mali field of view (160–200 mm)
MRI skeniranje rektuma traje 20 - 45 minuta
Dužina skena zavisi od tipa MRI aparata
Oko 2-5% MRI pregleda problematične ( tipa skenera,
klaustrofobija )
Kod MRI rektuma su glava i vrat izvan magneta
Blaga sedaciju za pacijente sa klaustrofobijom
Kontraindikacija su pacijenti sa pacemakerom
Implantati i protetička sredstva nisu kontraindikacija za
izvođenje MRI
I.v.aplikacija K.S. nije nužno potrebna kod MRI rektuma

OPŠTA RAZMATRANJA
 Prva serija je sagitalna T2w, fast (turbo) spin-echo

sekvence od jednog do drugog pelvičnog zida
 Druga serija slika su large-field-of view axial cijele
zdjelice
 Treća serija su high-resolution slike u T2-w u tankim
sekcijama aksijalnih slika izvedene perpendikularno na
dužu osovinu
 Četvrta serija su high-spatial-resolution koronalne
slike,optimalno prikazuju levatorne analne mišiće,
sfinkterni kompleks, intersfinkteričnu ravan i odnos prema
rektalnom zidu

OPŠTA RAZMATRANJA
 MRI rektuma metoda velike mekotkivne kontrasnosti i

mutiplanarnog prikazivanja
-slojeva zida rektuma
-unutarnjeg i vanjskog analnog sfinktera
-levatornih analnih mišića
-perirektalnog masnog tkiva
-mezorektalne fascije
-ihioanalne i ishiorektalne regije
- susjednih organa male zdjelice

OPŠTA RAZMATRANJA
 Zid rektuma ima visok intenzitet signala (između vode i

mišića) na T1W sekvenci i umjereno viši intenzitet
signala u odnosu na okolno masno tkivo
 Na T2W sekvenci zid rektuma pokazuje nizak signal
(između masti i vode)
 Prikazivanje tri linije:
- Unutarnja linija -mukoze i submukoze u hipersignalu
- Srednja muskularis- proprije u hiposignalu
- Vanjska- perirektalnog masnog tkiva u hipersignalu

OPŠTA RAZMATRANJA
 T1W postkontrasno (i.v. aplikacija

Gadolinijum) zid
rektuma postaje intenzivna obojena linija
 Mukoza i submukoza visok porast intenziteta
postkontrasno,a muscularis propria slabiji
 Endorektalna aplikacija ultrazvučnog gela ekstendira
lumen
 Normalna debljina zida kolona je 3-4 mm, iako većina
autora smatra da ona mora biti manja od 5 mm

normalan izgled slojeva
zida rektuma

Mezorektalno područje rektuma ispunjen ehogelom T2w tra

OPŠTA RAZMATRANJA
 Moguća dobra vizuelizacija i diferencijacija sa MRI :
 -Polipa

 -Karcinoma
 -Uvećanih regionalnih limfonoda
 -Apscesa
 -Upalnih procesa
 -Fistuloznih sistema

POLIPI REKTUMA
 Polipi su benigne izrasline
 U 95% slučajeva su adenomi tj. benigni epitelni tumori

građeni od žljezdanih tvorbi
 Predstavljaju prekurzore adenokarcinoma
 Prema formi mogi biti :
-sesilni
-pedunkularni
- flatadenomi

Image.lnk
br 2.lnk

Polip na peteljci rektuma t2w sag,tra

Adenoma
vilosum
serratum
t2 TSE front

Tubulovilozni
adenom srednje
trećine,
T1 VIBE
postkontrasno

Vilozni adenom
na stražnjem
zidu donje
trećine rektuma
T2TSE sag

Tubulovilozni
adenom - srednja
trećina rektuma
t2TSE sag

Adenokarcinomrektosigmoidni
prelaz T2 FS tra

Tubulovilozni adenom Z1
VIBE

T2W postkontrasno

Adenom rektuma- polip T1fs,T2wtra

KARCINOMI REKTUMA
 (Kolo)rektalni karcinom i drugi je najčešći uzrok smrti,

poslije karcinoma bronha kod muškaraca i dojke kod žena
 Oko 40-50% svih karcinoma kolorektalnog područja su
locirani na rektumu
 Patohistološki sastav karcinoma (kolo)rektuma su
porijekla žljezdanog tkiva i to adenokarcinomi u 98%
 Pojavljivanje adenokarcinoma u formi egzofitičnih,
ulceroznih i stenozirajućih

ZAŠTO JE STAGING VAŽAN?
 Staging karcinoma rektuma je važan za :
 odabir hirurških zahvata

 individualno uvođenje adjuvantne radiohemoterapije
 individualno uvođenje neoadjuvantne radiohemoterapije
 određivanje prognoze bolesti
 evaluaciju i komparaciju rezultata nakon terapije

KARCINOMI REKTUMA
T Staging-MRI
T0 Nema primatrnog tumora
T1 Tumor invadira submukozu:nizak signal submukoznog zida se
zamjenjuje abnormalnim signalom koji se ne širi u cirkularni mišićni sloj
T2 Tumor invadira, ali ne prodire u muscularis propriju: intermedijalni
signalni intenzitet (viši signal nego mišić,niži signal nego submukosa) u
muskularis propriji; vanjski mišićni omotač zamjenjen tumorom koji je
intermedijalnog signalnog intenziteta, ne širi se izvan vanjskog rektalnog
mišića u rektalno masno tkivo
T3 Tumor invadira subserozu kroz musularis propriu: nepravilna
ispupčenja i čvorasta projekcija (bez fine spikulacije intermedialni signalni
intenzitet koji se projecira izvan vanjskog mišićnog omotača)
T4 Tumor invadira druge organe : prenošen abnormalni signalni intezitet
na susjedi organ i peritoneuma

KARCINOMI REKTUMA
N staging-MRI
NX Regionalni limfonodi se ne mogu procjeniti
N0 Nema regionalnih metastaza u limfonode
N1 Metastaze u 1-3 reginalna limfonoda
N1a Metastaze u jedan regionalni limfonod
N1bMetastaze u 2-3 regionalna limfonoda
N2Metastaze u četiri ili više regionalnih limfonoda
N2a Metastaze u 4-6 regionalnih limfonoda
N2bMetastaze u sedam ili više regionalnih limfonoda

Adenokarcinom -t2TSE sag cor T3 stadij

Adenokarcinom -t2TSE cor T3 stadij

Adenokarcinom -t2TSE sag,cor T2, No stadij

-

Adenokarcinom –donja trećina rektuma t2TSE sag,tra

Mucinozni adenokarcinom rektosigmoida - zone mucina u
hipersignalu (T2w tra) - T3, N2 stadij

Adenokarcinom – infiltracija okolnih struktura T4 stadij

IBD-UPALNA OBOLJENJA
Procjena kod IBD ( Kronova bolest i ulcerozni kolitis ) :
-debljina zida
-strikture
-endoluminalni prikaz sluznice
-prisutnost ekstraluminalnih komplikacija
-regionalnih limfonoda
-pridruženih apscesa
-fistula

Upalno izmjenjen zid rektuma-Ulcerozni kolitis

Upalno izmjenjen zid rektuma-Ulcerozni kolitis

Upalno zadebljanje zida rektuma –Kronova bolest

Upalno reaktivni limfonodi u mezorektalnoj regiji

ANOREKTALNE FISTULE
 Fistule patološki prolaz između dvije epitelne površine
 Parksova klasifikacija: intersfinkterične, transfinkterične,

suprasfinkterične i ekstrasfinkterične
 Pozicija fistula prema kazaljci na satu (“clock face”) radi
lakše interpretacije
 Kompleks analne fistule koje su vezane za involviranost
analnih sfikternih mišića,prednju lokaciju kod žena,
multiple kanale, inkontinenciju, recidive fistula, lokalu
radijaciju, hroničnu diareju, Kronovu bolest

ANOREKTALNE FISTULE
 Etiologija perianalnih fistula je najčešće povezana sa

inflamacijom analnih žlijezda,Kronovom bolesti,
tuberkulozom, pelvičnim infekcijama, pelvičnim malignim
tumorima i sa radioterapijom
 Idiopatske fistule - hronična intramuskularna anala infekcija
(cryptoglandular hypothesis)
 Oko 70% fistulozih sistema se drenira kroz kožu

ZAKLJUČAK
 MRI rektuma je komforna, nejonizirajuća, dijagnostička

metoda
 Pouzdana u prikazivanju i karakterizaciji polipoidnih
tumora endoskopski nesigurnog morfološkog izgleda i
korisna za planiranje daljeg terapijskog tretmana
 Podesna
za
prikazivanje
tumorske
morfologije
intraluminalno,proširenosti ekstraluminalno i lokalne
reakcije limfonoda (T,N staging)
 Prikazuje upalne promjene i apscese
 Korisna u klasifikaciji perirenalnih fistula kao dijagnostički
vodić u planiranju hirurškog tretmana

HVALA NA PAŽNJI

Slide 12

Amela Sofić
Klinika za radiologiju KCUS
SARAJEVO

Anatomski prikaz rektuma Fank Netter

OPŠTA RAZMATRANJA
• MRI rektuma je komforna, nejonizirajuća, dijagnostička
•
•
•
•

metoda
Početak upotreba MRI rektuma devedesetih godina
prošlog stoljeća
Aparati nižeg magnetnog polja, upotrebom nekomforne
endorektalne zavojnice
Nova MRI tehnologija ima naprednije gradijent sisteme i
visoko rezolutivne površinske zavojnice
Danas mnogo brže sekvence za abdominalni imaging, viša
temporalna i spatijalna rezolucija, veliki FOV

OPŠTA RAZMATRANJA











Standardni MRI kriteriji za skeniranje rektuma :
3 mm sloj, mali field of view (160–200 mm)
MRI skeniranje rektuma traje 20 - 45 minuta
Dužina skena zavisi od tipa MRI aparata
Oko 2-5% MRI pregleda problematične ( tipa skenera,
klaustrofobija )
Kod MRI rektuma su glava i vrat izvan magneta
Blaga sedaciju za pacijente sa klaustrofobijom
Kontraindikacija su pacijenti sa pacemakerom
Implantati i protetička sredstva nisu kontraindikacija za
izvođenje MRI
I.v.aplikacija K.S. nije nužno potrebna kod MRI rektuma

OPŠTA RAZMATRANJA
 Prva serija je sagitalna T2w, fast (turbo) spin-echo

sekvence od jednog do drugog pelvičnog zida
 Druga serija slika su large-field-of view axial cijele
zdjelice
 Treća serija su high-resolution slike u T2-w u tankim
sekcijama aksijalnih slika izvedene perpendikularno na
dužu osovinu
 Četvrta serija su high-spatial-resolution koronalne
slike,optimalno prikazuju levatorne analne mišiće,
sfinkterni kompleks, intersfinkteričnu ravan i odnos prema
rektalnom zidu

OPŠTA RAZMATRANJA
 MRI rektuma metoda velike mekotkivne kontrasnosti i

mutiplanarnog prikazivanja
-slojeva zida rektuma
-unutarnjeg i vanjskog analnog sfinktera
-levatornih analnih mišića
-perirektalnog masnog tkiva
-mezorektalne fascije
-ihioanalne i ishiorektalne regije
- susjednih organa male zdjelice

OPŠTA RAZMATRANJA
 Zid rektuma ima visok intenzitet signala (između vode i

mišića) na T1W sekvenci i umjereno viši intenzitet
signala u odnosu na okolno masno tkivo
 Na T2W sekvenci zid rektuma pokazuje nizak signal
(između masti i vode)
 Prikazivanje tri linije:
- Unutarnja linija -mukoze i submukoze u hipersignalu
- Srednja muskularis- proprije u hiposignalu
- Vanjska- perirektalnog masnog tkiva u hipersignalu

OPŠTA RAZMATRANJA
 T1W postkontrasno (i.v. aplikacija

Gadolinijum) zid
rektuma postaje intenzivna obojena linija
 Mukoza i submukoza visok porast intenziteta
postkontrasno,a muscularis propria slabiji
 Endorektalna aplikacija ultrazvučnog gela ekstendira
lumen
 Normalna debljina zida kolona je 3-4 mm, iako većina
autora smatra da ona mora biti manja od 5 mm

normalan izgled slojeva
zida rektuma

Mezorektalno područje rektuma ispunjen ehogelom T2w tra

OPŠTA RAZMATRANJA
 Moguća dobra vizuelizacija i diferencijacija sa MRI :
 -Polipa

 -Karcinoma
 -Uvećanih regionalnih limfonoda
 -Apscesa
 -Upalnih procesa
 -Fistuloznih sistema

POLIPI REKTUMA
 Polipi su benigne izrasline
 U 95% slučajeva su adenomi tj. benigni epitelni tumori

građeni od žljezdanih tvorbi
 Predstavljaju prekurzore adenokarcinoma
 Prema formi mogi biti :
-sesilni
-pedunkularni
- flatadenomi

Image.lnk
br 2.lnk

Polip na peteljci rektuma t2w sag,tra

Adenoma
vilosum
serratum
t2 TSE front

Tubulovilozni
adenom srednje
trećine,
T1 VIBE
postkontrasno

Vilozni adenom
na stražnjem
zidu donje
trećine rektuma
T2TSE sag

Tubulovilozni
adenom - srednja
trećina rektuma
t2TSE sag

Adenokarcinomrektosigmoidni
prelaz T2 FS tra

Tubulovilozni adenom Z1
VIBE

T2W postkontrasno

Adenom rektuma- polip T1fs,T2wtra

KARCINOMI REKTUMA
 (Kolo)rektalni karcinom i drugi je najčešći uzrok smrti,

poslije karcinoma bronha kod muškaraca i dojke kod žena
 Oko 40-50% svih karcinoma kolorektalnog područja su
locirani na rektumu
 Patohistološki sastav karcinoma (kolo)rektuma su
porijekla žljezdanog tkiva i to adenokarcinomi u 98%
 Pojavljivanje adenokarcinoma u formi egzofitičnih,
ulceroznih i stenozirajućih

ZAŠTO JE STAGING VAŽAN?
 Staging karcinoma rektuma je važan za :
 odabir hirurških zahvata

 individualno uvođenje adjuvantne radiohemoterapije
 individualno uvođenje neoadjuvantne radiohemoterapije
 određivanje prognoze bolesti
 evaluaciju i komparaciju rezultata nakon terapije

KARCINOMI REKTUMA
T Staging-MRI
T0 Nema primatrnog tumora
T1 Tumor invadira submukozu:nizak signal submukoznog zida se
zamjenjuje abnormalnim signalom koji se ne širi u cirkularni mišićni sloj
T2 Tumor invadira, ali ne prodire u muscularis propriju: intermedijalni
signalni intenzitet (viši signal nego mišić,niži signal nego submukosa) u
muskularis propriji; vanjski mišićni omotač zamjenjen tumorom koji je
intermedijalnog signalnog intenziteta, ne širi se izvan vanjskog rektalnog
mišića u rektalno masno tkivo
T3 Tumor invadira subserozu kroz musularis propriu: nepravilna
ispupčenja i čvorasta projekcija (bez fine spikulacije intermedialni signalni
intenzitet koji se projecira izvan vanjskog mišićnog omotača)
T4 Tumor invadira druge organe : prenošen abnormalni signalni intezitet
na susjedi organ i peritoneuma

KARCINOMI REKTUMA
N staging-MRI
NX Regionalni limfonodi se ne mogu procjeniti
N0 Nema regionalnih metastaza u limfonode
N1 Metastaze u 1-3 reginalna limfonoda
N1a Metastaze u jedan regionalni limfonod
N1bMetastaze u 2-3 regionalna limfonoda
N2Metastaze u četiri ili više regionalnih limfonoda
N2a Metastaze u 4-6 regionalnih limfonoda
N2bMetastaze u sedam ili više regionalnih limfonoda

Adenokarcinom -t2TSE sag cor T3 stadij

Adenokarcinom -t2TSE cor T3 stadij

Adenokarcinom -t2TSE sag,cor T2, No stadij

-

Adenokarcinom –donja trećina rektuma t2TSE sag,tra

Mucinozni adenokarcinom rektosigmoida - zone mucina u
hipersignalu (T2w tra) - T3, N2 stadij

Adenokarcinom – infiltracija okolnih struktura T4 stadij

IBD-UPALNA OBOLJENJA
Procjena kod IBD ( Kronova bolest i ulcerozni kolitis ) :
-debljina zida
-strikture
-endoluminalni prikaz sluznice
-prisutnost ekstraluminalnih komplikacija
-regionalnih limfonoda
-pridruženih apscesa
-fistula

Upalno izmjenjen zid rektuma-Ulcerozni kolitis

Upalno izmjenjen zid rektuma-Ulcerozni kolitis

Upalno zadebljanje zida rektuma –Kronova bolest

Upalno reaktivni limfonodi u mezorektalnoj regiji

ANOREKTALNE FISTULE
 Fistule patološki prolaz između dvije epitelne površine
 Parksova klasifikacija: intersfinkterične, transfinkterične,

suprasfinkterične i ekstrasfinkterične
 Pozicija fistula prema kazaljci na satu (“clock face”) radi
lakše interpretacije
 Kompleks analne fistule koje su vezane za involviranost
analnih sfikternih mišića,prednju lokaciju kod žena,
multiple kanale, inkontinenciju, recidive fistula, lokalu
radijaciju, hroničnu diareju, Kronovu bolest

ANOREKTALNE FISTULE
 Etiologija perianalnih fistula je najčešće povezana sa

inflamacijom analnih žlijezda,Kronovom bolesti,
tuberkulozom, pelvičnim infekcijama, pelvičnim malignim
tumorima i sa radioterapijom
 Idiopatske fistule - hronična intramuskularna anala infekcija
(cryptoglandular hypothesis)
 Oko 70% fistulozih sistema se drenira kroz kožu

ZAKLJUČAK
 MRI rektuma je komforna, nejonizirajuća, dijagnostička

metoda
 Pouzdana u prikazivanju i karakterizaciji polipoidnih
tumora endoskopski nesigurnog morfološkog izgleda i
korisna za planiranje daljeg terapijskog tretmana
 Podesna
za
prikazivanje
tumorske
morfologije
intraluminalno,proširenosti ekstraluminalno i lokalne
reakcije limfonoda (T,N staging)
 Prikazuje upalne promjene i apscese
 Korisna u klasifikaciji perirenalnih fistula kao dijagnostički
vodić u planiranju hirurškog tretmana

HVALA NA PAŽNJI

Slide 13

Amela Sofić
Klinika za radiologiju KCUS
SARAJEVO

Anatomski prikaz rektuma Fank Netter

OPŠTA RAZMATRANJA
• MRI rektuma je komforna, nejonizirajuća, dijagnostička
•
•
•
•

metoda
Početak upotreba MRI rektuma devedesetih godina
prošlog stoljeća
Aparati nižeg magnetnog polja, upotrebom nekomforne
endorektalne zavojnice
Nova MRI tehnologija ima naprednije gradijent sisteme i
visoko rezolutivne površinske zavojnice
Danas mnogo brže sekvence za abdominalni imaging, viša
temporalna i spatijalna rezolucija, veliki FOV

OPŠTA RAZMATRANJA











Standardni MRI kriteriji za skeniranje rektuma :
3 mm sloj, mali field of view (160–200 mm)
MRI skeniranje rektuma traje 20 - 45 minuta
Dužina skena zavisi od tipa MRI aparata
Oko 2-5% MRI pregleda problematične ( tipa skenera,
klaustrofobija )
Kod MRI rektuma su glava i vrat izvan magneta
Blaga sedaciju za pacijente sa klaustrofobijom
Kontraindikacija su pacijenti sa pacemakerom
Implantati i protetička sredstva nisu kontraindikacija za
izvođenje MRI
I.v.aplikacija K.S. nije nužno potrebna kod MRI rektuma

OPŠTA RAZMATRANJA
 Prva serija je sagitalna T2w, fast (turbo) spin-echo

sekvence od jednog do drugog pelvičnog zida
 Druga serija slika su large-field-of view axial cijele
zdjelice
 Treća serija su high-resolution slike u T2-w u tankim
sekcijama aksijalnih slika izvedene perpendikularno na
dužu osovinu
 Četvrta serija su high-spatial-resolution koronalne
slike,optimalno prikazuju levatorne analne mišiće,
sfinkterni kompleks, intersfinkteričnu ravan i odnos prema
rektalnom zidu

OPŠTA RAZMATRANJA
 MRI rektuma metoda velike mekotkivne kontrasnosti i

mutiplanarnog prikazivanja
-slojeva zida rektuma
-unutarnjeg i vanjskog analnog sfinktera
-levatornih analnih mišića
-perirektalnog masnog tkiva
-mezorektalne fascije
-ihioanalne i ishiorektalne regije
- susjednih organa male zdjelice

OPŠTA RAZMATRANJA
 Zid rektuma ima visok intenzitet signala (između vode i

mišića) na T1W sekvenci i umjereno viši intenzitet
signala u odnosu na okolno masno tkivo
 Na T2W sekvenci zid rektuma pokazuje nizak signal
(između masti i vode)
 Prikazivanje tri linije:
- Unutarnja linija -mukoze i submukoze u hipersignalu
- Srednja muskularis- proprije u hiposignalu
- Vanjska- perirektalnog masnog tkiva u hipersignalu

OPŠTA RAZMATRANJA
 T1W postkontrasno (i.v. aplikacija

Gadolinijum) zid
rektuma postaje intenzivna obojena linija
 Mukoza i submukoza visok porast intenziteta
postkontrasno,a muscularis propria slabiji
 Endorektalna aplikacija ultrazvučnog gela ekstendira
lumen
 Normalna debljina zida kolona je 3-4 mm, iako većina
autora smatra da ona mora biti manja od 5 mm

normalan izgled slojeva
zida rektuma

Mezorektalno područje rektuma ispunjen ehogelom T2w tra

OPŠTA RAZMATRANJA
 Moguća dobra vizuelizacija i diferencijacija sa MRI :
 -Polipa

 -Karcinoma
 -Uvećanih regionalnih limfonoda
 -Apscesa
 -Upalnih procesa
 -Fistuloznih sistema

POLIPI REKTUMA
 Polipi su benigne izrasline
 U 95% slučajeva su adenomi tj. benigni epitelni tumori

građeni od žljezdanih tvorbi
 Predstavljaju prekurzore adenokarcinoma
 Prema formi mogi biti :
-sesilni
-pedunkularni
- flatadenomi

Image.lnk
br 2.lnk

Polip na peteljci rektuma t2w sag,tra

Adenoma
vilosum
serratum
t2 TSE front

Tubulovilozni
adenom srednje
trećine,
T1 VIBE
postkontrasno

Vilozni adenom
na stražnjem
zidu donje
trećine rektuma
T2TSE sag

Tubulovilozni
adenom - srednja
trećina rektuma
t2TSE sag

Adenokarcinomrektosigmoidni
prelaz T2 FS tra

Tubulovilozni adenom Z1
VIBE

T2W postkontrasno

Adenom rektuma- polip T1fs,T2wtra

KARCINOMI REKTUMA
 (Kolo)rektalni karcinom i drugi je najčešći uzrok smrti,

poslije karcinoma bronha kod muškaraca i dojke kod žena
 Oko 40-50% svih karcinoma kolorektalnog područja su
locirani na rektumu
 Patohistološki sastav karcinoma (kolo)rektuma su
porijekla žljezdanog tkiva i to adenokarcinomi u 98%
 Pojavljivanje adenokarcinoma u formi egzofitičnih,
ulceroznih i stenozirajućih

ZAŠTO JE STAGING VAŽAN?
 Staging karcinoma rektuma je važan za :
 odabir hirurških zahvata

 individualno uvođenje adjuvantne radiohemoterapije
 individualno uvođenje neoadjuvantne radiohemoterapije
 određivanje prognoze bolesti
 evaluaciju i komparaciju rezultata nakon terapije

KARCINOMI REKTUMA
T Staging-MRI
T0 Nema primatrnog tumora
T1 Tumor invadira submukozu:nizak signal submukoznog zida se
zamjenjuje abnormalnim signalom koji se ne širi u cirkularni mišićni sloj
T2 Tumor invadira, ali ne prodire u muscularis propriju: intermedijalni
signalni intenzitet (viši signal nego mišić,niži signal nego submukosa) u
muskularis propriji; vanjski mišićni omotač zamjenjen tumorom koji je
intermedijalnog signalnog intenziteta, ne širi se izvan vanjskog rektalnog
mišića u rektalno masno tkivo
T3 Tumor invadira subserozu kroz musularis propriu: nepravilna
ispupčenja i čvorasta projekcija (bez fine spikulacije intermedialni signalni
intenzitet koji se projecira izvan vanjskog mišićnog omotača)
T4 Tumor invadira druge organe : prenošen abnormalni signalni intezitet
na susjedi organ i peritoneuma

KARCINOMI REKTUMA
N staging-MRI
NX Regionalni limfonodi se ne mogu procjeniti
N0 Nema regionalnih metastaza u limfonode
N1 Metastaze u 1-3 reginalna limfonoda
N1a Metastaze u jedan regionalni limfonod
N1bMetastaze u 2-3 regionalna limfonoda
N2Metastaze u četiri ili više regionalnih limfonoda
N2a Metastaze u 4-6 regionalnih limfonoda
N2bMetastaze u sedam ili više regionalnih limfonoda

Adenokarcinom -t2TSE sag cor T3 stadij

Adenokarcinom -t2TSE cor T3 stadij

Adenokarcinom -t2TSE sag,cor T2, No stadij

-

Adenokarcinom –donja trećina rektuma t2TSE sag,tra

Mucinozni adenokarcinom rektosigmoida - zone mucina u
hipersignalu (T2w tra) - T3, N2 stadij

Adenokarcinom – infiltracija okolnih struktura T4 stadij

IBD-UPALNA OBOLJENJA
Procjena kod IBD ( Kronova bolest i ulcerozni kolitis ) :
-debljina zida
-strikture
-endoluminalni prikaz sluznice
-prisutnost ekstraluminalnih komplikacija
-regionalnih limfonoda
-pridruženih apscesa
-fistula

Upalno izmjenjen zid rektuma-Ulcerozni kolitis

Upalno izmjenjen zid rektuma-Ulcerozni kolitis

Upalno zadebljanje zida rektuma –Kronova bolest

Upalno reaktivni limfonodi u mezorektalnoj regiji

ANOREKTALNE FISTULE
 Fistule patološki prolaz između dvije epitelne površine
 Parksova klasifikacija: intersfinkterične, transfinkterične,

suprasfinkterične i ekstrasfinkterične
 Pozicija fistula prema kazaljci na satu (“clock face”) radi
lakše interpretacije
 Kompleks analne fistule koje su vezane za involviranost
analnih sfikternih mišića,prednju lokaciju kod žena,
multiple kanale, inkontinenciju, recidive fistula, lokalu
radijaciju, hroničnu diareju, Kronovu bolest

ANOREKTALNE FISTULE
 Etiologija perianalnih fistula je najčešće povezana sa

inflamacijom analnih žlijezda,Kronovom bolesti,
tuberkulozom, pelvičnim infekcijama, pelvičnim malignim
tumorima i sa radioterapijom
 Idiopatske fistule - hronična intramuskularna anala infekcija
(cryptoglandular hypothesis)
 Oko 70% fistulozih sistema se drenira kroz kožu

ZAKLJUČAK
 MRI rektuma je komforna, nejonizirajuća, dijagnostička

metoda
 Pouzdana u prikazivanju i karakterizaciji polipoidnih
tumora endoskopski nesigurnog morfološkog izgleda i
korisna za planiranje daljeg terapijskog tretmana
 Podesna
za
prikazivanje
tumorske
morfologije
intraluminalno,proširenosti ekstraluminalno i lokalne
reakcije limfonoda (T,N staging)
 Prikazuje upalne promjene i apscese
 Korisna u klasifikaciji perirenalnih fistula kao dijagnostički
vodić u planiranju hirurškog tretmana

HVALA NA PAŽNJI

Slide 14

Amela Sofić
Klinika za radiologiju KCUS
SARAJEVO

Anatomski prikaz rektuma Fank Netter

OPŠTA RAZMATRANJA
• MRI rektuma je komforna, nejonizirajuća, dijagnostička
•
•
•
•

metoda
Početak upotreba MRI rektuma devedesetih godina
prošlog stoljeća
Aparati nižeg magnetnog polja, upotrebom nekomforne
endorektalne zavojnice
Nova MRI tehnologija ima naprednije gradijent sisteme i
visoko rezolutivne površinske zavojnice
Danas mnogo brže sekvence za abdominalni imaging, viša
temporalna i spatijalna rezolucija, veliki FOV

OPŠTA RAZMATRANJA











Standardni MRI kriteriji za skeniranje rektuma :
3 mm sloj, mali field of view (160–200 mm)
MRI skeniranje rektuma traje 20 - 45 minuta
Dužina skena zavisi od tipa MRI aparata
Oko 2-5% MRI pregleda problematične ( tipa skenera,
klaustrofobija )
Kod MRI rektuma su glava i vrat izvan magneta
Blaga sedaciju za pacijente sa klaustrofobijom
Kontraindikacija su pacijenti sa pacemakerom
Implantati i protetička sredstva nisu kontraindikacija za
izvođenje MRI
I.v.aplikacija K.S. nije nužno potrebna kod MRI rektuma

OPŠTA RAZMATRANJA
 Prva serija je sagitalna T2w, fast (turbo) spin-echo

sekvence od jednog do drugog pelvičnog zida
 Druga serija slika su large-field-of view axial cijele
zdjelice
 Treća serija su high-resolution slike u T2-w u tankim
sekcijama aksijalnih slika izvedene perpendikularno na
dužu osovinu
 Četvrta serija su high-spatial-resolution koronalne
slike,optimalno prikazuju levatorne analne mišiće,
sfinkterni kompleks, intersfinkteričnu ravan i odnos prema
rektalnom zidu

OPŠTA RAZMATRANJA
 MRI rektuma metoda velike mekotkivne kontrasnosti i

mutiplanarnog prikazivanja
-slojeva zida rektuma
-unutarnjeg i vanjskog analnog sfinktera
-levatornih analnih mišića
-perirektalnog masnog tkiva
-mezorektalne fascije
-ihioanalne i ishiorektalne regije
- susjednih organa male zdjelice

OPŠTA RAZMATRANJA
 Zid rektuma ima visok intenzitet signala (između vode i

mišića) na T1W sekvenci i umjereno viši intenzitet
signala u odnosu na okolno masno tkivo
 Na T2W sekvenci zid rektuma pokazuje nizak signal
(između masti i vode)
 Prikazivanje tri linije:
- Unutarnja linija -mukoze i submukoze u hipersignalu
- Srednja muskularis- proprije u hiposignalu
- Vanjska- perirektalnog masnog tkiva u hipersignalu

OPŠTA RAZMATRANJA
 T1W postkontrasno (i.v. aplikacija

Gadolinijum) zid
rektuma postaje intenzivna obojena linija
 Mukoza i submukoza visok porast intenziteta
postkontrasno,a muscularis propria slabiji
 Endorektalna aplikacija ultrazvučnog gela ekstendira
lumen
 Normalna debljina zida kolona je 3-4 mm, iako većina
autora smatra da ona mora biti manja od 5 mm

normalan izgled slojeva
zida rektuma

Mezorektalno područje rektuma ispunjen ehogelom T2w tra

OPŠTA RAZMATRANJA
 Moguća dobra vizuelizacija i diferencijacija sa MRI :
 -Polipa

 -Karcinoma
 -Uvećanih regionalnih limfonoda
 -Apscesa
 -Upalnih procesa
 -Fistuloznih sistema

POLIPI REKTUMA
 Polipi su benigne izrasline
 U 95% slučajeva su adenomi tj. benigni epitelni tumori

građeni od žljezdanih tvorbi
 Predstavljaju prekurzore adenokarcinoma
 Prema formi mogi biti :
-sesilni
-pedunkularni
- flatadenomi

Image.lnk
br 2.lnk

Polip na peteljci rektuma t2w sag,tra

Adenoma
vilosum
serratum
t2 TSE front

Tubulovilozni
adenom srednje
trećine,
T1 VIBE
postkontrasno

Vilozni adenom
na stražnjem
zidu donje
trećine rektuma
T2TSE sag

Tubulovilozni
adenom - srednja
trećina rektuma
t2TSE sag

Adenokarcinomrektosigmoidni
prelaz T2 FS tra

Tubulovilozni adenom Z1
VIBE

T2W postkontrasno

Adenom rektuma- polip T1fs,T2wtra

KARCINOMI REKTUMA
 (Kolo)rektalni karcinom i drugi je najčešći uzrok smrti,

poslije karcinoma bronha kod muškaraca i dojke kod žena
 Oko 40-50% svih karcinoma kolorektalnog područja su
locirani na rektumu
 Patohistološki sastav karcinoma (kolo)rektuma su
porijekla žljezdanog tkiva i to adenokarcinomi u 98%
 Pojavljivanje adenokarcinoma u formi egzofitičnih,
ulceroznih i stenozirajućih

ZAŠTO JE STAGING VAŽAN?
 Staging karcinoma rektuma je važan za :
 odabir hirurških zahvata

 individualno uvođenje adjuvantne radiohemoterapije
 individualno uvođenje neoadjuvantne radiohemoterapije
 određivanje prognoze bolesti
 evaluaciju i komparaciju rezultata nakon terapije

KARCINOMI REKTUMA
T Staging-MRI
T0 Nema primatrnog tumora
T1 Tumor invadira submukozu:nizak signal submukoznog zida se
zamjenjuje abnormalnim signalom koji se ne širi u cirkularni mišićni sloj
T2 Tumor invadira, ali ne prodire u muscularis propriju: intermedijalni
signalni intenzitet (viši signal nego mišić,niži signal nego submukosa) u
muskularis propriji; vanjski mišićni omotač zamjenjen tumorom koji je
intermedijalnog signalnog intenziteta, ne širi se izvan vanjskog rektalnog
mišića u rektalno masno tkivo
T3 Tumor invadira subserozu kroz musularis propriu: nepravilna
ispupčenja i čvorasta projekcija (bez fine spikulacije intermedialni signalni
intenzitet koji se projecira izvan vanjskog mišićnog omotača)
T4 Tumor invadira druge organe : prenošen abnormalni signalni intezitet
na susjedi organ i peritoneuma

KARCINOMI REKTUMA
N staging-MRI
NX Regionalni limfonodi se ne mogu procjeniti
N0 Nema regionalnih metastaza u limfonode
N1 Metastaze u 1-3 reginalna limfonoda
N1a Metastaze u jedan regionalni limfonod
N1bMetastaze u 2-3 regionalna limfonoda
N2Metastaze u četiri ili više regionalnih limfonoda
N2a Metastaze u 4-6 regionalnih limfonoda
N2bMetastaze u sedam ili više regionalnih limfonoda

Adenokarcinom -t2TSE sag cor T3 stadij

Adenokarcinom -t2TSE cor T3 stadij

Adenokarcinom -t2TSE sag,cor T2, No stadij

-

Adenokarcinom –donja trećina rektuma t2TSE sag,tra

Mucinozni adenokarcinom rektosigmoida - zone mucina u
hipersignalu (T2w tra) - T3, N2 stadij

Adenokarcinom – infiltracija okolnih struktura T4 stadij

IBD-UPALNA OBOLJENJA
Procjena kod IBD ( Kronova bolest i ulcerozni kolitis ) :
-debljina zida
-strikture
-endoluminalni prikaz sluznice
-prisutnost ekstraluminalnih komplikacija
-regionalnih limfonoda
-pridruženih apscesa
-fistula

Upalno izmjenjen zid rektuma-Ulcerozni kolitis

Upalno izmjenjen zid rektuma-Ulcerozni kolitis

Upalno zadebljanje zida rektuma –Kronova bolest

Upalno reaktivni limfonodi u mezorektalnoj regiji

ANOREKTALNE FISTULE
 Fistule patološki prolaz između dvije epitelne površine
 Parksova klasifikacija: intersfinkterične, transfinkterične,

suprasfinkterične i ekstrasfinkterične
 Pozicija fistula prema kazaljci na satu (“clock face”) radi
lakše interpretacije
 Kompleks analne fistule koje su vezane za involviranost
analnih sfikternih mišića,prednju lokaciju kod žena,
multiple kanale, inkontinenciju, recidive fistula, lokalu
radijaciju, hroničnu diareju, Kronovu bolest

ANOREKTALNE FISTULE
 Etiologija perianalnih fistula je najčešće povezana sa

inflamacijom analnih žlijezda,Kronovom bolesti,
tuberkulozom, pelvičnim infekcijama, pelvičnim malignim
tumorima i sa radioterapijom
 Idiopatske fistule - hronična intramuskularna anala infekcija
(cryptoglandular hypothesis)
 Oko 70% fistulozih sistema se drenira kroz kožu

ZAKLJUČAK
 MRI rektuma je komforna, nejonizirajuća, dijagnostička

metoda
 Pouzdana u prikazivanju i karakterizaciji polipoidnih
tumora endoskopski nesigurnog morfološkog izgleda i
korisna za planiranje daljeg terapijskog tretmana
 Podesna
za
prikazivanje
tumorske
morfologije
intraluminalno,proširenosti ekstraluminalno i lokalne
reakcije limfonoda (T,N staging)
 Prikazuje upalne promjene i apscese
 Korisna u klasifikaciji perirenalnih fistula kao dijagnostički
vodić u planiranju hirurškog tretmana

HVALA NA PAŽNJI

Slide 15

Amela Sofić
Klinika za radiologiju KCUS
SARAJEVO

Anatomski prikaz rektuma Fank Netter

OPŠTA RAZMATRANJA
• MRI rektuma je komforna, nejonizirajuća, dijagnostička
•
•
•
•

metoda
Početak upotreba MRI rektuma devedesetih godina
prošlog stoljeća
Aparati nižeg magnetnog polja, upotrebom nekomforne
endorektalne zavojnice
Nova MRI tehnologija ima naprednije gradijent sisteme i
visoko rezolutivne površinske zavojnice
Danas mnogo brže sekvence za abdominalni imaging, viša
temporalna i spatijalna rezolucija, veliki FOV

OPŠTA RAZMATRANJA











Standardni MRI kriteriji za skeniranje rektuma :
3 mm sloj, mali field of view (160–200 mm)
MRI skeniranje rektuma traje 20 - 45 minuta
Dužina skena zavisi od tipa MRI aparata
Oko 2-5% MRI pregleda problematične ( tipa skenera,
klaustrofobija )
Kod MRI rektuma su glava i vrat izvan magneta
Blaga sedaciju za pacijente sa klaustrofobijom
Kontraindikacija su pacijenti sa pacemakerom
Implantati i protetička sredstva nisu kontraindikacija za
izvođenje MRI
I.v.aplikacija K.S. nije nužno potrebna kod MRI rektuma

OPŠTA RAZMATRANJA
 Prva serija je sagitalna T2w, fast (turbo) spin-echo

sekvence od jednog do drugog pelvičnog zida
 Druga serija slika su large-field-of view axial cijele
zdjelice
 Treća serija su high-resolution slike u T2-w u tankim
sekcijama aksijalnih slika izvedene perpendikularno na
dužu osovinu
 Četvrta serija su high-spatial-resolution koronalne
slike,optimalno prikazuju levatorne analne mišiće,
sfinkterni kompleks, intersfinkteričnu ravan i odnos prema
rektalnom zidu

OPŠTA RAZMATRANJA
 MRI rektuma metoda velike mekotkivne kontrasnosti i

mutiplanarnog prikazivanja
-slojeva zida rektuma
-unutarnjeg i vanjskog analnog sfinktera
-levatornih analnih mišića
-perirektalnog masnog tkiva
-mezorektalne fascije
-ihioanalne i ishiorektalne regije
- susjednih organa male zdjelice

OPŠTA RAZMATRANJA
 Zid rektuma ima visok intenzitet signala (između vode i

mišića) na T1W sekvenci i umjereno viši intenzitet
signala u odnosu na okolno masno tkivo
 Na T2W sekvenci zid rektuma pokazuje nizak signal
(između masti i vode)
 Prikazivanje tri linije:
- Unutarnja linija -mukoze i submukoze u hipersignalu
- Srednja muskularis- proprije u hiposignalu
- Vanjska- perirektalnog masnog tkiva u hipersignalu

OPŠTA RAZMATRANJA
 T1W postkontrasno (i.v. aplikacija

Gadolinijum) zid
rektuma postaje intenzivna obojena linija
 Mukoza i submukoza visok porast intenziteta
postkontrasno,a muscularis propria slabiji
 Endorektalna aplikacija ultrazvučnog gela ekstendira
lumen
 Normalna debljina zida kolona je 3-4 mm, iako većina
autora smatra da ona mora biti manja od 5 mm

normalan izgled slojeva
zida rektuma

Mezorektalno područje rektuma ispunjen ehogelom T2w tra

OPŠTA RAZMATRANJA
 Moguća dobra vizuelizacija i diferencijacija sa MRI :
 -Polipa

 -Karcinoma
 -Uvećanih regionalnih limfonoda
 -Apscesa
 -Upalnih procesa
 -Fistuloznih sistema

POLIPI REKTUMA
 Polipi su benigne izrasline
 U 95% slučajeva su adenomi tj. benigni epitelni tumori

građeni od žljezdanih tvorbi
 Predstavljaju prekurzore adenokarcinoma
 Prema formi mogi biti :
-sesilni
-pedunkularni
- flatadenomi

Image.lnk
br 2.lnk

Polip na peteljci rektuma t2w sag,tra

Adenoma
vilosum
serratum
t2 TSE front

Tubulovilozni
adenom srednje
trećine,
T1 VIBE
postkontrasno

Vilozni adenom
na stražnjem
zidu donje
trećine rektuma
T2TSE sag

Tubulovilozni
adenom - srednja
trećina rektuma
t2TSE sag

Adenokarcinomrektosigmoidni
prelaz T2 FS tra

Tubulovilozni adenom Z1
VIBE

T2W postkontrasno

Adenom rektuma- polip T1fs,T2wtra

KARCINOMI REKTUMA
 (Kolo)rektalni karcinom i drugi je najčešći uzrok smrti,

poslije karcinoma bronha kod muškaraca i dojke kod žena
 Oko 40-50% svih karcinoma kolorektalnog područja su
locirani na rektumu
 Patohistološki sastav karcinoma (kolo)rektuma su
porijekla žljezdanog tkiva i to adenokarcinomi u 98%
 Pojavljivanje adenokarcinoma u formi egzofitičnih,
ulceroznih i stenozirajućih

ZAŠTO JE STAGING VAŽAN?
 Staging karcinoma rektuma je važan za :
 odabir hirurških zahvata

 individualno uvođenje adjuvantne radiohemoterapije
 individualno uvođenje neoadjuvantne radiohemoterapije
 određivanje prognoze bolesti
 evaluaciju i komparaciju rezultata nakon terapije

KARCINOMI REKTUMA
T Staging-MRI
T0 Nema primatrnog tumora
T1 Tumor invadira submukozu:nizak signal submukoznog zida se
zamjenjuje abnormalnim signalom koji se ne širi u cirkularni mišićni sloj
T2 Tumor invadira, ali ne prodire u muscularis propriju: intermedijalni
signalni intenzitet (viši signal nego mišić,niži signal nego submukosa) u
muskularis propriji; vanjski mišićni omotač zamjenjen tumorom koji je
intermedijalnog signalnog intenziteta, ne širi se izvan vanjskog rektalnog
mišića u rektalno masno tkivo
T3 Tumor invadira subserozu kroz musularis propriu: nepravilna
ispupčenja i čvorasta projekcija (bez fine spikulacije intermedialni signalni
intenzitet koji se projecira izvan vanjskog mišićnog omotača)
T4 Tumor invadira druge organe : prenošen abnormalni signalni intezitet
na susjedi organ i peritoneuma

KARCINOMI REKTUMA
N staging-MRI
NX Regionalni limfonodi se ne mogu procjeniti
N0 Nema regionalnih metastaza u limfonode
N1 Metastaze u 1-3 reginalna limfonoda
N1a Metastaze u jedan regionalni limfonod
N1bMetastaze u 2-3 regionalna limfonoda
N2Metastaze u četiri ili više regionalnih limfonoda
N2a Metastaze u 4-6 regionalnih limfonoda
N2bMetastaze u sedam ili više regionalnih limfonoda

Adenokarcinom -t2TSE sag cor T3 stadij

Adenokarcinom -t2TSE cor T3 stadij

Adenokarcinom -t2TSE sag,cor T2, No stadij

-

Adenokarcinom –donja trećina rektuma t2TSE sag,tra

Mucinozni adenokarcinom rektosigmoida - zone mucina u
hipersignalu (T2w tra) - T3, N2 stadij

Adenokarcinom – infiltracija okolnih struktura T4 stadij

IBD-UPALNA OBOLJENJA
Procjena kod IBD ( Kronova bolest i ulcerozni kolitis ) :
-debljina zida
-strikture
-endoluminalni prikaz sluznice
-prisutnost ekstraluminalnih komplikacija
-regionalnih limfonoda
-pridruženih apscesa
-fistula

Upalno izmjenjen zid rektuma-Ulcerozni kolitis

Upalno izmjenjen zid rektuma-Ulcerozni kolitis

Upalno zadebljanje zida rektuma –Kronova bolest

Upalno reaktivni limfonodi u mezorektalnoj regiji

ANOREKTALNE FISTULE
 Fistule patološki prolaz između dvije epitelne površine
 Parksova klasifikacija: intersfinkterične, transfinkterične,

suprasfinkterične i ekstrasfinkterične
 Pozicija fistula prema kazaljci na satu (“clock face”) radi
lakše interpretacije
 Kompleks analne fistule koje su vezane za involviranost
analnih sfikternih mišića,prednju lokaciju kod žena,
multiple kanale, inkontinenciju, recidive fistula, lokalu
radijaciju, hroničnu diareju, Kronovu bolest

ANOREKTALNE FISTULE
 Etiologija perianalnih fistula je najčešće povezana sa

inflamacijom analnih žlijezda,Kronovom bolesti,
tuberkulozom, pelvičnim infekcijama, pelvičnim malignim
tumorima i sa radioterapijom
 Idiopatske fistule - hronična intramuskularna anala infekcija
(cryptoglandular hypothesis)
 Oko 70% fistulozih sistema se drenira kroz kožu

ZAKLJUČAK
 MRI rektuma je komforna, nejonizirajuća, dijagnostička

metoda
 Pouzdana u prikazivanju i karakterizaciji polipoidnih
tumora endoskopski nesigurnog morfološkog izgleda i
korisna za planiranje daljeg terapijskog tretmana
 Podesna
za
prikazivanje
tumorske
morfologije
intraluminalno,proširenosti ekstraluminalno i lokalne
reakcije limfonoda (T,N staging)
 Prikazuje upalne promjene i apscese
 Korisna u klasifikaciji perirenalnih fistula kao dijagnostički
vodić u planiranju hirurškog tretmana

HVALA NA PAŽNJI

Slide 16

Amela Sofić
Klinika za radiologiju KCUS
SARAJEVO

Anatomski prikaz rektuma Fank Netter

OPŠTA RAZMATRANJA
• MRI rektuma je komforna, nejonizirajuća, dijagnostička
•
•
•
•

metoda
Početak upotreba MRI rektuma devedesetih godina
prošlog stoljeća
Aparati nižeg magnetnog polja, upotrebom nekomforne
endorektalne zavojnice
Nova MRI tehnologija ima naprednije gradijent sisteme i
visoko rezolutivne površinske zavojnice
Danas mnogo brže sekvence za abdominalni imaging, viša
temporalna i spatijalna rezolucija, veliki FOV

OPŠTA RAZMATRANJA











Standardni MRI kriteriji za skeniranje rektuma :
3 mm sloj, mali field of view (160–200 mm)
MRI skeniranje rektuma traje 20 - 45 minuta
Dužina skena zavisi od tipa MRI aparata
Oko 2-5% MRI pregleda problematične ( tipa skenera,
klaustrofobija )
Kod MRI rektuma su glava i vrat izvan magneta
Blaga sedaciju za pacijente sa klaustrofobijom
Kontraindikacija su pacijenti sa pacemakerom
Implantati i protetička sredstva nisu kontraindikacija za
izvođenje MRI
I.v.aplikacija K.S. nije nužno potrebna kod MRI rektuma

OPŠTA RAZMATRANJA
 Prva serija je sagitalna T2w, fast (turbo) spin-echo

sekvence od jednog do drugog pelvičnog zida
 Druga serija slika su large-field-of view axial cijele
zdjelice
 Treća serija su high-resolution slike u T2-w u tankim
sekcijama aksijalnih slika izvedene perpendikularno na
dužu osovinu
 Četvrta serija su high-spatial-resolution koronalne
slike,optimalno prikazuju levatorne analne mišiće,
sfinkterni kompleks, intersfinkteričnu ravan i odnos prema
rektalnom zidu

OPŠTA RAZMATRANJA
 MRI rektuma metoda velike mekotkivne kontrasnosti i

mutiplanarnog prikazivanja
-slojeva zida rektuma
-unutarnjeg i vanjskog analnog sfinktera
-levatornih analnih mišića
-perirektalnog masnog tkiva
-mezorektalne fascije
-ihioanalne i ishiorektalne regije
- susjednih organa male zdjelice

OPŠTA RAZMATRANJA
 Zid rektuma ima visok intenzitet signala (između vode i

mišića) na T1W sekvenci i umjereno viši intenzitet
signala u odnosu na okolno masno tkivo
 Na T2W sekvenci zid rektuma pokazuje nizak signal
(između masti i vode)
 Prikazivanje tri linije:
- Unutarnja linija -mukoze i submukoze u hipersignalu
- Srednja muskularis- proprije u hiposignalu
- Vanjska- perirektalnog masnog tkiva u hipersignalu

OPŠTA RAZMATRANJA
 T1W postkontrasno (i.v. aplikacija

Gadolinijum) zid
rektuma postaje intenzivna obojena linija
 Mukoza i submukoza visok porast intenziteta
postkontrasno,a muscularis propria slabiji
 Endorektalna aplikacija ultrazvučnog gela ekstendira
lumen
 Normalna debljina zida kolona je 3-4 mm, iako većina
autora smatra da ona mora biti manja od 5 mm

normalan izgled slojeva
zida rektuma

Mezorektalno područje rektuma ispunjen ehogelom T2w tra

OPŠTA RAZMATRANJA
 Moguća dobra vizuelizacija i diferencijacija sa MRI :
 -Polipa

 -Karcinoma
 -Uvećanih regionalnih limfonoda
 -Apscesa
 -Upalnih procesa
 -Fistuloznih sistema

POLIPI REKTUMA
 Polipi su benigne izrasline
 U 95% slučajeva su adenomi tj. benigni epitelni tumori

građeni od žljezdanih tvorbi
 Predstavljaju prekurzore adenokarcinoma
 Prema formi mogi biti :
-sesilni
-pedunkularni
- flatadenomi

Image.lnk
br 2.lnk

Polip na peteljci rektuma t2w sag,tra

Adenoma
vilosum
serratum
t2 TSE front

Tubulovilozni
adenom srednje
trećine,
T1 VIBE
postkontrasno

Vilozni adenom
na stražnjem
zidu donje
trećine rektuma
T2TSE sag

Tubulovilozni
adenom - srednja
trećina rektuma
t2TSE sag

Adenokarcinomrektosigmoidni
prelaz T2 FS tra

Tubulovilozni adenom Z1
VIBE

T2W postkontrasno

Adenom rektuma- polip T1fs,T2wtra

KARCINOMI REKTUMA
 (Kolo)rektalni karcinom i drugi je najčešći uzrok smrti,

poslije karcinoma bronha kod muškaraca i dojke kod žena
 Oko 40-50% svih karcinoma kolorektalnog područja su
locirani na rektumu
 Patohistološki sastav karcinoma (kolo)rektuma su
porijekla žljezdanog tkiva i to adenokarcinomi u 98%
 Pojavljivanje adenokarcinoma u formi egzofitičnih,
ulceroznih i stenozirajućih

ZAŠTO JE STAGING VAŽAN?
 Staging karcinoma rektuma je važan za :
 odabir hirurških zahvata

 individualno uvođenje adjuvantne radiohemoterapije
 individualno uvođenje neoadjuvantne radiohemoterapije
 određivanje prognoze bolesti
 evaluaciju i komparaciju rezultata nakon terapije

KARCINOMI REKTUMA
T Staging-MRI
T0 Nema primatrnog tumora
T1 Tumor invadira submukozu:nizak signal submukoznog zida se
zamjenjuje abnormalnim signalom koji se ne širi u cirkularni mišićni sloj
T2 Tumor invadira, ali ne prodire u muscularis propriju: intermedijalni
signalni intenzitet (viši signal nego mišić,niži signal nego submukosa) u
muskularis propriji; vanjski mišićni omotač zamjenjen tumorom koji je
intermedijalnog signalnog intenziteta, ne širi se izvan vanjskog rektalnog
mišića u rektalno masno tkivo
T3 Tumor invadira subserozu kroz musularis propriu: nepravilna
ispupčenja i čvorasta projekcija (bez fine spikulacije intermedialni signalni
intenzitet koji se projecira izvan vanjskog mišićnog omotača)
T4 Tumor invadira druge organe : prenošen abnormalni signalni intezitet
na susjedi organ i peritoneuma

KARCINOMI REKTUMA
N staging-MRI
NX Regionalni limfonodi se ne mogu procjeniti
N0 Nema regionalnih metastaza u limfonode
N1 Metastaze u 1-3 reginalna limfonoda
N1a Metastaze u jedan regionalni limfonod
N1bMetastaze u 2-3 regionalna limfonoda
N2Metastaze u četiri ili više regionalnih limfonoda
N2a Metastaze u 4-6 regionalnih limfonoda
N2bMetastaze u sedam ili više regionalnih limfonoda

Adenokarcinom -t2TSE sag cor T3 stadij

Adenokarcinom -t2TSE cor T3 stadij

Adenokarcinom -t2TSE sag,cor T2, No stadij

-

Adenokarcinom –donja trećina rektuma t2TSE sag,tra

Mucinozni adenokarcinom rektosigmoida - zone mucina u
hipersignalu (T2w tra) - T3, N2 stadij

Adenokarcinom – infiltracija okolnih struktura T4 stadij

IBD-UPALNA OBOLJENJA
Procjena kod IBD ( Kronova bolest i ulcerozni kolitis ) :
-debljina zida
-strikture
-endoluminalni prikaz sluznice
-prisutnost ekstraluminalnih komplikacija
-regionalnih limfonoda
-pridruženih apscesa
-fistula

Upalno izmjenjen zid rektuma-Ulcerozni kolitis

Upalno izmjenjen zid rektuma-Ulcerozni kolitis

Upalno zadebljanje zida rektuma –Kronova bolest

Upalno reaktivni limfonodi u mezorektalnoj regiji

ANOREKTALNE FISTULE
 Fistule patološki prolaz između dvije epitelne površine
 Parksova klasifikacija: intersfinkterične, transfinkterične,

suprasfinkterične i ekstrasfinkterične
 Pozicija fistula prema kazaljci na satu (“clock face”) radi
lakše interpretacije
 Kompleks analne fistule koje su vezane za involviranost
analnih sfikternih mišića,prednju lokaciju kod žena,
multiple kanale, inkontinenciju, recidive fistula, lokalu
radijaciju, hroničnu diareju, Kronovu bolest

ANOREKTALNE FISTULE
 Etiologija perianalnih fistula je najčešće povezana sa

inflamacijom analnih žlijezda,Kronovom bolesti,
tuberkulozom, pelvičnim infekcijama, pelvičnim malignim
tumorima i sa radioterapijom
 Idiopatske fistule - hronična intramuskularna anala infekcija
(cryptoglandular hypothesis)
 Oko 70% fistulozih sistema se drenira kroz kožu

ZAKLJUČAK
 MRI rektuma je komforna, nejonizirajuća, dijagnostička

metoda
 Pouzdana u prikazivanju i karakterizaciji polipoidnih
tumora endoskopski nesigurnog morfološkog izgleda i
korisna za planiranje daljeg terapijskog tretmana
 Podesna
za
prikazivanje
tumorske
morfologije
intraluminalno,proširenosti ekstraluminalno i lokalne
reakcije limfonoda (T,N staging)
 Prikazuje upalne promjene i apscese
 Korisna u klasifikaciji perirenalnih fistula kao dijagnostički
vodić u planiranju hirurškog tretmana

HVALA NA PAŽNJI

Slide 17

Amela Sofić
Klinika za radiologiju KCUS
SARAJEVO

Anatomski prikaz rektuma Fank Netter

OPŠTA RAZMATRANJA
• MRI rektuma je komforna, nejonizirajuća, dijagnostička
•
•
•
•

metoda
Početak upotreba MRI rektuma devedesetih godina
prošlog stoljeća
Aparati nižeg magnetnog polja, upotrebom nekomforne
endorektalne zavojnice
Nova MRI tehnologija ima naprednije gradijent sisteme i
visoko rezolutivne površinske zavojnice
Danas mnogo brže sekvence za abdominalni imaging, viša
temporalna i spatijalna rezolucija, veliki FOV

OPŠTA RAZMATRANJA











Standardni MRI kriteriji za skeniranje rektuma :
3 mm sloj, mali field of view (160–200 mm)
MRI skeniranje rektuma traje 20 - 45 minuta
Dužina skena zavisi od tipa MRI aparata
Oko 2-5% MRI pregleda problematične ( tipa skenera,
klaustrofobija )
Kod MRI rektuma su glava i vrat izvan magneta
Blaga sedaciju za pacijente sa klaustrofobijom
Kontraindikacija su pacijenti sa pacemakerom
Implantati i protetička sredstva nisu kontraindikacija za
izvođenje MRI
I.v.aplikacija K.S. nije nužno potrebna kod MRI rektuma

OPŠTA RAZMATRANJA
 Prva serija je sagitalna T2w, fast (turbo) spin-echo

sekvence od jednog do drugog pelvičnog zida
 Druga serija slika su large-field-of view axial cijele
zdjelice
 Treća serija su high-resolution slike u T2-w u tankim
sekcijama aksijalnih slika izvedene perpendikularno na
dužu osovinu
 Četvrta serija su high-spatial-resolution koronalne
slike,optimalno prikazuju levatorne analne mišiće,
sfinkterni kompleks, intersfinkteričnu ravan i odnos prema
rektalnom zidu

OPŠTA RAZMATRANJA
 MRI rektuma metoda velike mekotkivne kontrasnosti i

mutiplanarnog prikazivanja
-slojeva zida rektuma
-unutarnjeg i vanjskog analnog sfinktera
-levatornih analnih mišića
-perirektalnog masnog tkiva
-mezorektalne fascije
-ihioanalne i ishiorektalne regije
- susjednih organa male zdjelice

OPŠTA RAZMATRANJA
 Zid rektuma ima visok intenzitet signala (između vode i

mišića) na T1W sekvenci i umjereno viši intenzitet
signala u odnosu na okolno masno tkivo
 Na T2W sekvenci zid rektuma pokazuje nizak signal
(između masti i vode)
 Prikazivanje tri linije:
- Unutarnja linija -mukoze i submukoze u hipersignalu
- Srednja muskularis- proprije u hiposignalu
- Vanjska- perirektalnog masnog tkiva u hipersignalu

OPŠTA RAZMATRANJA
 T1W postkontrasno (i.v. aplikacija

Gadolinijum) zid
rektuma postaje intenzivna obojena linija
 Mukoza i submukoza visok porast intenziteta
postkontrasno,a muscularis propria slabiji
 Endorektalna aplikacija ultrazvučnog gela ekstendira
lumen
 Normalna debljina zida kolona je 3-4 mm, iako većina
autora smatra da ona mora biti manja od 5 mm

normalan izgled slojeva
zida rektuma

Mezorektalno područje rektuma ispunjen ehogelom T2w tra

OPŠTA RAZMATRANJA
 Moguća dobra vizuelizacija i diferencijacija sa MRI :
 -Polipa

 -Karcinoma
 -Uvećanih regionalnih limfonoda
 -Apscesa
 -Upalnih procesa
 -Fistuloznih sistema

POLIPI REKTUMA
 Polipi su benigne izrasline
 U 95% slučajeva su adenomi tj. benigni epitelni tumori

građeni od žljezdanih tvorbi
 Predstavljaju prekurzore adenokarcinoma
 Prema formi mogi biti :
-sesilni
-pedunkularni
- flatadenomi

Image.lnk
br 2.lnk

Polip na peteljci rektuma t2w sag,tra

Adenoma
vilosum
serratum
t2 TSE front

Tubulovilozni
adenom srednje
trećine,
T1 VIBE
postkontrasno

Vilozni adenom
na stražnjem
zidu donje
trećine rektuma
T2TSE sag

Tubulovilozni
adenom - srednja
trećina rektuma
t2TSE sag

Adenokarcinomrektosigmoidni
prelaz T2 FS tra

Tubulovilozni adenom Z1
VIBE

T2W postkontrasno

Adenom rektuma- polip T1fs,T2wtra

KARCINOMI REKTUMA
 (Kolo)rektalni karcinom i drugi je najčešći uzrok smrti,

poslije karcinoma bronha kod muškaraca i dojke kod žena
 Oko 40-50% svih karcinoma kolorektalnog područja su
locirani na rektumu
 Patohistološki sastav karcinoma (kolo)rektuma su
porijekla žljezdanog tkiva i to adenokarcinomi u 98%
 Pojavljivanje adenokarcinoma u formi egzofitičnih,
ulceroznih i stenozirajućih

ZAŠTO JE STAGING VAŽAN?
 Staging karcinoma rektuma je važan za :
 odabir hirurških zahvata

 individualno uvođenje adjuvantne radiohemoterapije
 individualno uvođenje neoadjuvantne radiohemoterapije
 određivanje prognoze bolesti
 evaluaciju i komparaciju rezultata nakon terapije

KARCINOMI REKTUMA
T Staging-MRI
T0 Nema primatrnog tumora
T1 Tumor invadira submukozu:nizak signal submukoznog zida se
zamjenjuje abnormalnim signalom koji se ne širi u cirkularni mišićni sloj
T2 Tumor invadira, ali ne prodire u muscularis propriju: intermedijalni
signalni intenzitet (viši signal nego mišić,niži signal nego submukosa) u
muskularis propriji; vanjski mišićni omotač zamjenjen tumorom koji je
intermedijalnog signalnog intenziteta, ne širi se izvan vanjskog rektalnog
mišića u rektalno masno tkivo
T3 Tumor invadira subserozu kroz musularis propriu: nepravilna
ispupčenja i čvorasta projekcija (bez fine spikulacije intermedialni signalni
intenzitet koji se projecira izvan vanjskog mišićnog omotača)
T4 Tumor invadira druge organe : prenošen abnormalni signalni intezitet
na susjedi organ i peritoneuma

KARCINOMI REKTUMA
N staging-MRI
NX Regionalni limfonodi se ne mogu procjeniti
N0 Nema regionalnih metastaza u limfonode
N1 Metastaze u 1-3 reginalna limfonoda
N1a Metastaze u jedan regionalni limfonod
N1bMetastaze u 2-3 regionalna limfonoda
N2Metastaze u četiri ili više regionalnih limfonoda
N2a Metastaze u 4-6 regionalnih limfonoda
N2bMetastaze u sedam ili više regionalnih limfonoda

Adenokarcinom -t2TSE sag cor T3 stadij

Adenokarcinom -t2TSE cor T3 stadij

Adenokarcinom -t2TSE sag,cor T2, No stadij

-

Adenokarcinom –donja trećina rektuma t2TSE sag,tra

Mucinozni adenokarcinom rektosigmoida - zone mucina u
hipersignalu (T2w tra) - T3, N2 stadij

Adenokarcinom – infiltracija okolnih struktura T4 stadij

IBD-UPALNA OBOLJENJA
Procjena kod IBD ( Kronova bolest i ulcerozni kolitis ) :
-debljina zida
-strikture
-endoluminalni prikaz sluznice
-prisutnost ekstraluminalnih komplikacija
-regionalnih limfonoda
-pridruženih apscesa
-fistula

Upalno izmjenjen zid rektuma-Ulcerozni kolitis

Upalno izmjenjen zid rektuma-Ulcerozni kolitis

Upalno zadebljanje zida rektuma –Kronova bolest

Upalno reaktivni limfonodi u mezorektalnoj regiji

ANOREKTALNE FISTULE
 Fistule patološki prolaz između dvije epitelne površine
 Parksova klasifikacija: intersfinkterične, transfinkterične,

suprasfinkterične i ekstrasfinkterične
 Pozicija fistula prema kazaljci na satu (“clock face”) radi
lakše interpretacije
 Kompleks analne fistule koje su vezane za involviranost
analnih sfikternih mišića,prednju lokaciju kod žena,
multiple kanale, inkontinenciju, recidive fistula, lokalu
radijaciju, hroničnu diareju, Kronovu bolest

ANOREKTALNE FISTULE
 Etiologija perianalnih fistula je najčešće povezana sa

inflamacijom analnih žlijezda,Kronovom bolesti,
tuberkulozom, pelvičnim infekcijama, pelvičnim malignim
tumorima i sa radioterapijom
 Idiopatske fistule - hronična intramuskularna anala infekcija
(cryptoglandular hypothesis)
 Oko 70% fistulozih sistema se drenira kroz kožu

ZAKLJUČAK
 MRI rektuma je komforna, nejonizirajuća, dijagnostička

metoda
 Pouzdana u prikazivanju i karakterizaciji polipoidnih
tumora endoskopski nesigurnog morfološkog izgleda i
korisna za planiranje daljeg terapijskog tretmana
 Podesna
za
prikazivanje
tumorske
morfologije
intraluminalno,proširenosti ekstraluminalno i lokalne
reakcije limfonoda (T,N staging)
 Prikazuje upalne promjene i apscese
 Korisna u klasifikaciji perirenalnih fistula kao dijagnostički
vodić u planiranju hirurškog tretmana

HVALA NA PAŽNJI

Slide 18

Amela Sofić
Klinika za radiologiju KCUS
SARAJEVO

Anatomski prikaz rektuma Fank Netter

OPŠTA RAZMATRANJA
• MRI rektuma je komforna, nejonizirajuća, dijagnostička
•
•
•
•

metoda
Početak upotreba MRI rektuma devedesetih godina
prošlog stoljeća
Aparati nižeg magnetnog polja, upotrebom nekomforne
endorektalne zavojnice
Nova MRI tehnologija ima naprednije gradijent sisteme i
visoko rezolutivne površinske zavojnice
Danas mnogo brže sekvence za abdominalni imaging, viša
temporalna i spatijalna rezolucija, veliki FOV

OPŠTA RAZMATRANJA











Standardni MRI kriteriji za skeniranje rektuma :
3 mm sloj, mali field of view (160–200 mm)
MRI skeniranje rektuma traje 20 - 45 minuta
Dužina skena zavisi od tipa MRI aparata
Oko 2-5% MRI pregleda problematične ( tipa skenera,
klaustrofobija )
Kod MRI rektuma su glava i vrat izvan magneta
Blaga sedaciju za pacijente sa klaustrofobijom
Kontraindikacija su pacijenti sa pacemakerom
Implantati i protetička sredstva nisu kontraindikacija za
izvođenje MRI
I.v.aplikacija K.S. nije nužno potrebna kod MRI rektuma

OPŠTA RAZMATRANJA
 Prva serija je sagitalna T2w, fast (turbo) spin-echo

sekvence od jednog do drugog pelvičnog zida
 Druga serija slika su large-field-of view axial cijele
zdjelice
 Treća serija su high-resolution slike u T2-w u tankim
sekcijama aksijalnih slika izvedene perpendikularno na
dužu osovinu
 Četvrta serija su high-spatial-resolution koronalne
slike,optimalno prikazuju levatorne analne mišiće,
sfinkterni kompleks, intersfinkteričnu ravan i odnos prema
rektalnom zidu

OPŠTA RAZMATRANJA
 MRI rektuma metoda velike mekotkivne kontrasnosti i

mutiplanarnog prikazivanja
-slojeva zida rektuma
-unutarnjeg i vanjskog analnog sfinktera
-levatornih analnih mišića
-perirektalnog masnog tkiva
-mezorektalne fascije
-ihioanalne i ishiorektalne regije
- susjednih organa male zdjelice

OPŠTA RAZMATRANJA
 Zid rektuma ima visok intenzitet signala (između vode i

mišića) na T1W sekvenci i umjereno viši intenzitet
signala u odnosu na okolno masno tkivo
 Na T2W sekvenci zid rektuma pokazuje nizak signal
(između masti i vode)
 Prikazivanje tri linije:
- Unutarnja linija -mukoze i submukoze u hipersignalu
- Srednja muskularis- proprije u hiposignalu
- Vanjska- perirektalnog masnog tkiva u hipersignalu

OPŠTA RAZMATRANJA
 T1W postkontrasno (i.v. aplikacija

Gadolinijum) zid
rektuma postaje intenzivna obojena linija
 Mukoza i submukoza visok porast intenziteta
postkontrasno,a muscularis propria slabiji
 Endorektalna aplikacija ultrazvučnog gela ekstendira
lumen
 Normalna debljina zida kolona je 3-4 mm, iako većina
autora smatra da ona mora biti manja od 5 mm

normalan izgled slojeva
zida rektuma

Mezorektalno područje rektuma ispunjen ehogelom T2w tra

OPŠTA RAZMATRANJA
 Moguća dobra vizuelizacija i diferencijacija sa MRI :
 -Polipa

 -Karcinoma
 -Uvećanih regionalnih limfonoda
 -Apscesa
 -Upalnih procesa
 -Fistuloznih sistema

POLIPI REKTUMA
 Polipi su benigne izrasline
 U 95% slučajeva su adenomi tj. benigni epitelni tumori

građeni od žljezdanih tvorbi
 Predstavljaju prekurzore adenokarcinoma
 Prema formi mogi biti :
-sesilni
-pedunkularni
- flatadenomi

Image.lnk
br 2.lnk

Polip na peteljci rektuma t2w sag,tra

Adenoma
vilosum
serratum
t2 TSE front

Tubulovilozni
adenom srednje
trećine,
T1 VIBE
postkontrasno

Vilozni adenom
na stražnjem
zidu donje
trećine rektuma
T2TSE sag

Tubulovilozni
adenom - srednja
trećina rektuma
t2TSE sag

Adenokarcinomrektosigmoidni
prelaz T2 FS tra

Tubulovilozni adenom Z1
VIBE

T2W postkontrasno

Adenom rektuma- polip T1fs,T2wtra

KARCINOMI REKTUMA
 (Kolo)rektalni karcinom i drugi je najčešći uzrok smrti,

poslije karcinoma bronha kod muškaraca i dojke kod žena
 Oko 40-50% svih karcinoma kolorektalnog područja su
locirani na rektumu
 Patohistološki sastav karcinoma (kolo)rektuma su
porijekla žljezdanog tkiva i to adenokarcinomi u 98%
 Pojavljivanje adenokarcinoma u formi egzofitičnih,
ulceroznih i stenozirajućih

ZAŠTO JE STAGING VAŽAN?
 Staging karcinoma rektuma je važan za :
 odabir hirurških zahvata

 individualno uvođenje adjuvantne radiohemoterapije
 individualno uvođenje neoadjuvantne radiohemoterapije
 određivanje prognoze bolesti
 evaluaciju i komparaciju rezultata nakon terapije

KARCINOMI REKTUMA
T Staging-MRI
T0 Nema primatrnog tumora
T1 Tumor invadira submukozu:nizak signal submukoznog zida se
zamjenjuje abnormalnim signalom koji se ne širi u cirkularni mišićni sloj
T2 Tumor invadira, ali ne prodire u muscularis propriju: intermedijalni
signalni intenzitet (viši signal nego mišić,niži signal nego submukosa) u
muskularis propriji; vanjski mišićni omotač zamjenjen tumorom koji je
intermedijalnog signalnog intenziteta, ne širi se izvan vanjskog rektalnog
mišića u rektalno masno tkivo
T3 Tumor invadira subserozu kroz musularis propriu: nepravilna
ispupčenja i čvorasta projekcija (bez fine spikulacije intermedialni signalni
intenzitet koji se projecira izvan vanjskog mišićnog omotača)
T4 Tumor invadira druge organe : prenošen abnormalni signalni intezitet
na susjedi organ i peritoneuma

KARCINOMI REKTUMA
N staging-MRI
NX Regionalni limfonodi se ne mogu procjeniti
N0 Nema regionalnih metastaza u limfonode
N1 Metastaze u 1-3 reginalna limfonoda
N1a Metastaze u jedan regionalni limfonod
N1bMetastaze u 2-3 regionalna limfonoda
N2Metastaze u četiri ili više regionalnih limfonoda
N2a Metastaze u 4-6 regionalnih limfonoda
N2bMetastaze u sedam ili više regionalnih limfonoda

Adenokarcinom -t2TSE sag cor T3 stadij

Adenokarcinom -t2TSE cor T3 stadij

Adenokarcinom -t2TSE sag,cor T2, No stadij

-

Adenokarcinom –donja trećina rektuma t2TSE sag,tra

Mucinozni adenokarcinom rektosigmoida - zone mucina u
hipersignalu (T2w tra) - T3, N2 stadij

Adenokarcinom – infiltracija okolnih struktura T4 stadij

IBD-UPALNA OBOLJENJA
Procjena kod IBD ( Kronova bolest i ulcerozni kolitis ) :
-debljina zida
-strikture
-endoluminalni prikaz sluznice
-prisutnost ekstraluminalnih komplikacija
-regionalnih limfonoda
-pridruženih apscesa
-fistula

Upalno izmjenjen zid rektuma-Ulcerozni kolitis

Upalno izmjenjen zid rektuma-Ulcerozni kolitis

Upalno zadebljanje zida rektuma –Kronova bolest

Upalno reaktivni limfonodi u mezorektalnoj regiji

ANOREKTALNE FISTULE
 Fistule patološki prolaz između dvije epitelne površine
 Parksova klasifikacija: intersfinkterične, transfinkterične,

suprasfinkterične i ekstrasfinkterične
 Pozicija fistula prema kazaljci na satu (“clock face”) radi
lakše interpretacije
 Kompleks analne fistule koje su vezane za involviranost
analnih sfikternih mišića,prednju lokaciju kod žena,
multiple kanale, inkontinenciju, recidive fistula, lokalu
radijaciju, hroničnu diareju, Kronovu bolest

ANOREKTALNE FISTULE
 Etiologija perianalnih fistula je najčešće povezana sa

inflamacijom analnih žlijezda,Kronovom bolesti,
tuberkulozom, pelvičnim infekcijama, pelvičnim malignim
tumorima i sa radioterapijom
 Idiopatske fistule - hronična intramuskularna anala infekcija
(cryptoglandular hypothesis)
 Oko 70% fistulozih sistema se drenira kroz kožu

ZAKLJUČAK
 MRI rektuma je komforna, nejonizirajuća, dijagnostička

metoda
 Pouzdana u prikazivanju i karakterizaciji polipoidnih
tumora endoskopski nesigurnog morfološkog izgleda i
korisna za planiranje daljeg terapijskog tretmana
 Podesna
za
prikazivanje
tumorske
morfologije
intraluminalno,proširenosti ekstraluminalno i lokalne
reakcije limfonoda (T,N staging)
 Prikazuje upalne promjene i apscese
 Korisna u klasifikaciji perirenalnih fistula kao dijagnostički
vodić u planiranju hirurškog tretmana

HVALA NA PAŽNJI

Slide 19

Amela Sofić
Klinika za radiologiju KCUS
SARAJEVO

Anatomski prikaz rektuma Fank Netter

OPŠTA RAZMATRANJA
• MRI rektuma je komforna, nejonizirajuća, dijagnostička
•
•
•
•

metoda
Početak upotreba MRI rektuma devedesetih godina
prošlog stoljeća
Aparati nižeg magnetnog polja, upotrebom nekomforne
endorektalne zavojnice
Nova MRI tehnologija ima naprednije gradijent sisteme i
visoko rezolutivne površinske zavojnice
Danas mnogo brže sekvence za abdominalni imaging, viša
temporalna i spatijalna rezolucija, veliki FOV

OPŠTA RAZMATRANJA











Standardni MRI kriteriji za skeniranje rektuma :
3 mm sloj, mali field of view (160–200 mm)
MRI skeniranje rektuma traje 20 - 45 minuta
Dužina skena zavisi od tipa MRI aparata
Oko 2-5% MRI pregleda problematične ( tipa skenera,
klaustrofobija )
Kod MRI rektuma su glava i vrat izvan magneta
Blaga sedaciju za pacijente sa klaustrofobijom
Kontraindikacija su pacijenti sa pacemakerom
Implantati i protetička sredstva nisu kontraindikacija za
izvođenje MRI
I.v.aplikacija K.S. nije nužno potrebna kod MRI rektuma

OPŠTA RAZMATRANJA
 Prva serija je sagitalna T2w, fast (turbo) spin-echo

sekvence od jednog do drugog pelvičnog zida
 Druga serija slika su large-field-of view axial cijele
zdjelice
 Treća serija su high-resolution slike u T2-w u tankim
sekcijama aksijalnih slika izvedene perpendikularno na
dužu osovinu
 Četvrta serija su high-spatial-resolution koronalne
slike,optimalno prikazuju levatorne analne mišiće,
sfinkterni kompleks, intersfinkteričnu ravan i odnos prema
rektalnom zidu

OPŠTA RAZMATRANJA
 MRI rektuma metoda velike mekotkivne kontrasnosti i

mutiplanarnog prikazivanja
-slojeva zida rektuma
-unutarnjeg i vanjskog analnog sfinktera
-levatornih analnih mišića
-perirektalnog masnog tkiva
-mezorektalne fascije
-ihioanalne i ishiorektalne regije
- susjednih organa male zdjelice

OPŠTA RAZMATRANJA
 Zid rektuma ima visok intenzitet signala (između vode i

mišića) na T1W sekvenci i umjereno viši intenzitet
signala u odnosu na okolno masno tkivo
 Na T2W sekvenci zid rektuma pokazuje nizak signal
(između masti i vode)
 Prikazivanje tri linije:
- Unutarnja linija -mukoze i submukoze u hipersignalu
- Srednja muskularis- proprije u hiposignalu
- Vanjska- perirektalnog masnog tkiva u hipersignalu

OPŠTA RAZMATRANJA
 T1W postkontrasno (i.v. aplikacija

Gadolinijum) zid
rektuma postaje intenzivna obojena linija
 Mukoza i submukoza visok porast intenziteta
postkontrasno,a muscularis propria slabiji
 Endorektalna aplikacija ultrazvučnog gela ekstendira
lumen
 Normalna debljina zida kolona je 3-4 mm, iako većina
autora smatra da ona mora biti manja od 5 mm

normalan izgled slojeva
zida rektuma

Mezorektalno područje rektuma ispunjen ehogelom T2w tra

OPŠTA RAZMATRANJA
 Moguća dobra vizuelizacija i diferencijacija sa MRI :
 -Polipa

 -Karcinoma
 -Uvećanih regionalnih limfonoda
 -Apscesa
 -Upalnih procesa
 -Fistuloznih sistema

POLIPI REKTUMA
 Polipi su benigne izrasline
 U 95% slučajeva su adenomi tj. benigni epitelni tumori

građeni od žljezdanih tvorbi
 Predstavljaju prekurzore adenokarcinoma
 Prema formi mogi biti :
-sesilni
-pedunkularni
- flatadenomi

Image.lnk
br 2.lnk

Polip na peteljci rektuma t2w sag,tra

Adenoma
vilosum
serratum
t2 TSE front

Tubulovilozni
adenom srednje
trećine,
T1 VIBE
postkontrasno

Vilozni adenom
na stražnjem
zidu donje
trećine rektuma
T2TSE sag

Tubulovilozni
adenom - srednja
trećina rektuma
t2TSE sag

Adenokarcinomrektosigmoidni
prelaz T2 FS tra

Tubulovilozni adenom Z1
VIBE

T2W postkontrasno

Adenom rektuma- polip T1fs,T2wtra

KARCINOMI REKTUMA
 (Kolo)rektalni karcinom i drugi je najčešći uzrok smrti,

poslije karcinoma bronha kod muškaraca i dojke kod žena
 Oko 40-50% svih karcinoma kolorektalnog područja su
locirani na rektumu
 Patohistološki sastav karcinoma (kolo)rektuma su
porijekla žljezdanog tkiva i to adenokarcinomi u 98%
 Pojavljivanje adenokarcinoma u formi egzofitičnih,
ulceroznih i stenozirajućih

ZAŠTO JE STAGING VAŽAN?
 Staging karcinoma rektuma je važan za :
 odabir hirurških zahvata

 individualno uvođenje adjuvantne radiohemoterapije
 individualno uvođenje neoadjuvantne radiohemoterapije
 određivanje prognoze bolesti
 evaluaciju i komparaciju rezultata nakon terapije

KARCINOMI REKTUMA
T Staging-MRI
T0 Nema primatrnog tumora
T1 Tumor invadira submukozu:nizak signal submukoznog zida se
zamjenjuje abnormalnim signalom koji se ne širi u cirkularni mišićni sloj
T2 Tumor invadira, ali ne prodire u muscularis propriju: intermedijalni
signalni intenzitet (viši signal nego mišić,niži signal nego submukosa) u
muskularis propriji; vanjski mišićni omotač zamjenjen tumorom koji je
intermedijalnog signalnog intenziteta, ne širi se izvan vanjskog rektalnog
mišića u rektalno masno tkivo
T3 Tumor invadira subserozu kroz musularis propriu: nepravilna
ispupčenja i čvorasta projekcija (bez fine spikulacije intermedialni signalni
intenzitet koji se projecira izvan vanjskog mišićnog omotača)
T4 Tumor invadira druge organe : prenošen abnormalni signalni intezitet
na susjedi organ i peritoneuma

KARCINOMI REKTUMA
N staging-MRI
NX Regionalni limfonodi se ne mogu procjeniti
N0 Nema regionalnih metastaza u limfonode
N1 Metastaze u 1-3 reginalna limfonoda
N1a Metastaze u jedan regionalni limfonod
N1bMetastaze u 2-3 regionalna limfonoda
N2Metastaze u četiri ili više regionalnih limfonoda
N2a Metastaze u 4-6 regionalnih limfonoda
N2bMetastaze u sedam ili više regionalnih limfonoda

Adenokarcinom -t2TSE sag cor T3 stadij

Adenokarcinom -t2TSE cor T3 stadij

Adenokarcinom -t2TSE sag,cor T2, No stadij

-

Adenokarcinom –donja trećina rektuma t2TSE sag,tra

Mucinozni adenokarcinom rektosigmoida - zone mucina u
hipersignalu (T2w tra) - T3, N2 stadij

Adenokarcinom – infiltracija okolnih struktura T4 stadij

IBD-UPALNA OBOLJENJA
Procjena kod IBD ( Kronova bolest i ulcerozni kolitis ) :
-debljina zida
-strikture
-endoluminalni prikaz sluznice
-prisutnost ekstraluminalnih komplikacija
-regionalnih limfonoda
-pridruženih apscesa
-fistula

Upalno izmjenjen zid rektuma-Ulcerozni kolitis

Upalno izmjenjen zid rektuma-Ulcerozni kolitis

Upalno zadebljanje zida rektuma –Kronova bolest

Upalno reaktivni limfonodi u mezorektalnoj regiji

ANOREKTALNE FISTULE
 Fistule patološki prolaz između dvije epitelne površine
 Parksova klasifikacija: intersfinkterične, transfinkterične,

suprasfinkterične i ekstrasfinkterične
 Pozicija fistula prema kazaljci na satu (“clock face”) radi
lakše interpretacije
 Kompleks analne fistule koje su vezane za involviranost
analnih sfikternih mišića,prednju lokaciju kod žena,
multiple kanale, inkontinenciju, recidive fistula, lokalu
radijaciju, hroničnu diareju, Kronovu bolest

ANOREKTALNE FISTULE
 Etiologija perianalnih fistula je najčešće povezana sa

inflamacijom analnih žlijezda,Kronovom bolesti,
tuberkulozom, pelvičnim infekcijama, pelvičnim malignim
tumorima i sa radioterapijom
 Idiopatske fistule - hronična intramuskularna anala infekcija
(cryptoglandular hypothesis)
 Oko 70% fistulozih sistema se drenira kroz kožu

ZAKLJUČAK
 MRI rektuma je komforna, nejonizirajuća, dijagnostička

metoda
 Pouzdana u prikazivanju i karakterizaciji polipoidnih
tumora endoskopski nesigurnog morfološkog izgleda i
korisna za planiranje daljeg terapijskog tretmana
 Podesna
za
prikazivanje
tumorske
morfologije
intraluminalno,proširenosti ekstraluminalno i lokalne
reakcije limfonoda (T,N staging)
 Prikazuje upalne promjene i apscese
 Korisna u klasifikaciji perirenalnih fistula kao dijagnostički
vodić u planiranju hirurškog tretmana

HVALA NA PAŽNJI

Slide 20

Amela Sofić
Klinika za radiologiju KCUS
SARAJEVO

Anatomski prikaz rektuma Fank Netter

OPŠTA RAZMATRANJA
• MRI rektuma je komforna, nejonizirajuća, dijagnostička
•
•
•
•

metoda
Početak upotreba MRI rektuma devedesetih godina
prošlog stoljeća
Aparati nižeg magnetnog polja, upotrebom nekomforne
endorektalne zavojnice
Nova MRI tehnologija ima naprednije gradijent sisteme i
visoko rezolutivne površinske zavojnice
Danas mnogo brže sekvence za abdominalni imaging, viša
temporalna i spatijalna rezolucija, veliki FOV

OPŠTA RAZMATRANJA











Standardni MRI kriteriji za skeniranje rektuma :
3 mm sloj, mali field of view (160–200 mm)
MRI skeniranje rektuma traje 20 - 45 minuta
Dužina skena zavisi od tipa MRI aparata
Oko 2-5% MRI pregleda problematične ( tipa skenera,
klaustrofobija )
Kod MRI rektuma su glava i vrat izvan magneta
Blaga sedaciju za pacijente sa klaustrofobijom
Kontraindikacija su pacijenti sa pacemakerom
Implantati i protetička sredstva nisu kontraindikacija za
izvođenje MRI
I.v.aplikacija K.S. nije nužno potrebna kod MRI rektuma

OPŠTA RAZMATRANJA
 Prva serija je sagitalna T2w, fast (turbo) spin-echo

sekvence od jednog do drugog pelvičnog zida
 Druga serija slika su large-field-of view axial cijele
zdjelice
 Treća serija su high-resolution slike u T2-w u tankim
sekcijama aksijalnih slika izvedene perpendikularno na
dužu osovinu
 Četvrta serija su high-spatial-resolution koronalne
slike,optimalno prikazuju levatorne analne mišiće,
sfinkterni kompleks, intersfinkteričnu ravan i odnos prema
rektalnom zidu

OPŠTA RAZMATRANJA
 MRI rektuma metoda velike mekotkivne kontrasnosti i

mutiplanarnog prikazivanja
-slojeva zida rektuma
-unutarnjeg i vanjskog analnog sfinktera
-levatornih analnih mišića
-perirektalnog masnog tkiva
-mezorektalne fascije
-ihioanalne i ishiorektalne regije
- susjednih organa male zdjelice

OPŠTA RAZMATRANJA
 Zid rektuma ima visok intenzitet signala (između vode i

mišića) na T1W sekvenci i umjereno viši intenzitet
signala u odnosu na okolno masno tkivo
 Na T2W sekvenci zid rektuma pokazuje nizak signal
(između masti i vode)
 Prikazivanje tri linije:
- Unutarnja linija -mukoze i submukoze u hipersignalu
- Srednja muskularis- proprije u hiposignalu
- Vanjska- perirektalnog masnog tkiva u hipersignalu

OPŠTA RAZMATRANJA
 T1W postkontrasno (i.v. aplikacija

Gadolinijum) zid
rektuma postaje intenzivna obojena linija
 Mukoza i submukoza visok porast intenziteta
postkontrasno,a muscularis propria slabiji
 Endorektalna aplikacija ultrazvučnog gela ekstendira
lumen
 Normalna debljina zida kolona je 3-4 mm, iako većina
autora smatra da ona mora biti manja od 5 mm

normalan izgled slojeva
zida rektuma

Mezorektalno područje rektuma ispunjen ehogelom T2w tra

OPŠTA RAZMATRANJA
 Moguća dobra vizuelizacija i diferencijacija sa MRI :
 -Polipa

 -Karcinoma
 -Uvećanih regionalnih limfonoda
 -Apscesa
 -Upalnih procesa
 -Fistuloznih sistema

POLIPI REKTUMA
 Polipi su benigne izrasline
 U 95% slučajeva su adenomi tj. benigni epitelni tumori

građeni od žljezdanih tvorbi
 Predstavljaju prekurzore adenokarcinoma
 Prema formi mogi biti :
-sesilni
-pedunkularni
- flatadenomi

Image.lnk
br 2.lnk

Polip na peteljci rektuma t2w sag,tra

Adenoma
vilosum
serratum
t2 TSE front

Tubulovilozni
adenom srednje
trećine,
T1 VIBE
postkontrasno

Vilozni adenom
na stražnjem
zidu donje
trećine rektuma
T2TSE sag

Tubulovilozni
adenom - srednja
trećina rektuma
t2TSE sag

Adenokarcinomrektosigmoidni
prelaz T2 FS tra

Tubulovilozni adenom Z1
VIBE

T2W postkontrasno

Adenom rektuma- polip T1fs,T2wtra

KARCINOMI REKTUMA
 (Kolo)rektalni karcinom i drugi je najčešći uzrok smrti,

poslije karcinoma bronha kod muškaraca i dojke kod žena
 Oko 40-50% svih karcinoma kolorektalnog područja su
locirani na rektumu
 Patohistološki sastav karcinoma (kolo)rektuma su
porijekla žljezdanog tkiva i to adenokarcinomi u 98%
 Pojavljivanje adenokarcinoma u formi egzofitičnih,
ulceroznih i stenozirajućih

ZAŠTO JE STAGING VAŽAN?
 Staging karcinoma rektuma je važan za :
 odabir hirurških zahvata

 individualno uvođenje adjuvantne radiohemoterapije
 individualno uvođenje neoadjuvantne radiohemoterapije
 određivanje prognoze bolesti
 evaluaciju i komparaciju rezultata nakon terapije

KARCINOMI REKTUMA
T Staging-MRI
T0 Nema primatrnog tumora
T1 Tumor invadira submukozu:nizak signal submukoznog zida se
zamjenjuje abnormalnim signalom koji se ne širi u cirkularni mišićni sloj
T2 Tumor invadira, ali ne prodire u muscularis propriju: intermedijalni
signalni intenzitet (viši signal nego mišić,niži signal nego submukosa) u
muskularis propriji; vanjski mišićni omotač zamjenjen tumorom koji je
intermedijalnog signalnog intenziteta, ne širi se izvan vanjskog rektalnog
mišića u rektalno masno tkivo
T3 Tumor invadira subserozu kroz musularis propriu: nepravilna
ispupčenja i čvorasta projekcija (bez fine spikulacije intermedialni signalni
intenzitet koji se projecira izvan vanjskog mišićnog omotača)
T4 Tumor invadira druge organe : prenošen abnormalni signalni intezitet
na susjedi organ i peritoneuma

KARCINOMI REKTUMA
N staging-MRI
NX Regionalni limfonodi se ne mogu procjeniti
N0 Nema regionalnih metastaza u limfonode
N1 Metastaze u 1-3 reginalna limfonoda
N1a Metastaze u jedan regionalni limfonod
N1bMetastaze u 2-3 regionalna limfonoda
N2Metastaze u četiri ili više regionalnih limfonoda
N2a Metastaze u 4-6 regionalnih limfonoda
N2bMetastaze u sedam ili više regionalnih limfonoda

Adenokarcinom -t2TSE sag cor T3 stadij

Adenokarcinom -t2TSE cor T3 stadij

Adenokarcinom -t2TSE sag,cor T2, No stadij

-

Adenokarcinom –donja trećina rektuma t2TSE sag,tra

Mucinozni adenokarcinom rektosigmoida - zone mucina u
hipersignalu (T2w tra) - T3, N2 stadij

Adenokarcinom – infiltracija okolnih struktura T4 stadij

IBD-UPALNA OBOLJENJA
Procjena kod IBD ( Kronova bolest i ulcerozni kolitis ) :
-debljina zida
-strikture
-endoluminalni prikaz sluznice
-prisutnost ekstraluminalnih komplikacija
-regionalnih limfonoda
-pridruženih apscesa
-fistula

Upalno izmjenjen zid rektuma-Ulcerozni kolitis

Upalno izmjenjen zid rektuma-Ulcerozni kolitis

Upalno zadebljanje zida rektuma –Kronova bolest

Upalno reaktivni limfonodi u mezorektalnoj regiji

ANOREKTALNE FISTULE
 Fistule patološki prolaz između dvije epitelne površine
 Parksova klasifikacija: intersfinkterične, transfinkterične,

suprasfinkterične i ekstrasfinkterične
 Pozicija fistula prema kazaljci na satu (“clock face”) radi
lakše interpretacije
 Kompleks analne fistule koje su vezane za involviranost
analnih sfikternih mišića,prednju lokaciju kod žena,
multiple kanale, inkontinenciju, recidive fistula, lokalu
radijaciju, hroničnu diareju, Kronovu bolest

ANOREKTALNE FISTULE
 Etiologija perianalnih fistula je najčešće povezana sa

inflamacijom analnih žlijezda,Kronovom bolesti,
tuberkulozom, pelvičnim infekcijama, pelvičnim malignim
tumorima i sa radioterapijom
 Idiopatske fistule - hronična intramuskularna anala infekcija
(cryptoglandular hypothesis)
 Oko 70% fistulozih sistema se drenira kroz kožu

ZAKLJUČAK
 MRI rektuma je komforna, nejonizirajuća, dijagnostička

metoda
 Pouzdana u prikazivanju i karakterizaciji polipoidnih
tumora endoskopski nesigurnog morfološkog izgleda i
korisna za planiranje daljeg terapijskog tretmana
 Podesna
za
prikazivanje
tumorske
morfologije
intraluminalno,proširenosti ekstraluminalno i lokalne
reakcije limfonoda (T,N staging)
 Prikazuje upalne promjene i apscese
 Korisna u klasifikaciji perirenalnih fistula kao dijagnostički
vodić u planiranju hirurškog tretmana

HVALA NA PAŽNJI

Slide 21

Amela Sofić
Klinika za radiologiju KCUS
SARAJEVO

Anatomski prikaz rektuma Fank Netter

OPŠTA RAZMATRANJA
• MRI rektuma je komforna, nejonizirajuća, dijagnostička
•
•
•
•

metoda
Početak upotreba MRI rektuma devedesetih godina
prošlog stoljeća
Aparati nižeg magnetnog polja, upotrebom nekomforne
endorektalne zavojnice
Nova MRI tehnologija ima naprednije gradijent sisteme i
visoko rezolutivne površinske zavojnice
Danas mnogo brže sekvence za abdominalni imaging, viša
temporalna i spatijalna rezolucija, veliki FOV

OPŠTA RAZMATRANJA











Standardni MRI kriteriji za skeniranje rektuma :
3 mm sloj, mali field of view (160–200 mm)
MRI skeniranje rektuma traje 20 - 45 minuta
Dužina skena zavisi od tipa MRI aparata
Oko 2-5% MRI pregleda problematične ( tipa skenera,
klaustrofobija )
Kod MRI rektuma su glava i vrat izvan magneta
Blaga sedaciju za pacijente sa klaustrofobijom
Kontraindikacija su pacijenti sa pacemakerom
Implantati i protetička sredstva nisu kontraindikacija za
izvođenje MRI
I.v.aplikacija K.S. nije nužno potrebna kod MRI rektuma

OPŠTA RAZMATRANJA
 Prva serija je sagitalna T2w, fast (turbo) spin-echo

sekvence od jednog do drugog pelvičnog zida
 Druga serija slika su large-field-of view axial cijele
zdjelice
 Treća serija su high-resolution slike u T2-w u tankim
sekcijama aksijalnih slika izvedene perpendikularno na
dužu osovinu
 Četvrta serija su high-spatial-resolution koronalne
slike,optimalno prikazuju levatorne analne mišiće,
sfinkterni kompleks, intersfinkteričnu ravan i odnos prema
rektalnom zidu

OPŠTA RAZMATRANJA
 MRI rektuma metoda velike mekotkivne kontrasnosti i

mutiplanarnog prikazivanja
-slojeva zida rektuma
-unutarnjeg i vanjskog analnog sfinktera
-levatornih analnih mišića
-perirektalnog masnog tkiva
-mezorektalne fascije
-ihioanalne i ishiorektalne regije
- susjednih organa male zdjelice

OPŠTA RAZMATRANJA
 Zid rektuma ima visok intenzitet signala (između vode i

mišića) na T1W sekvenci i umjereno viši intenzitet
signala u odnosu na okolno masno tkivo
 Na T2W sekvenci zid rektuma pokazuje nizak signal
(između masti i vode)
 Prikazivanje tri linije:
- Unutarnja linija -mukoze i submukoze u hipersignalu
- Srednja muskularis- proprije u hiposignalu
- Vanjska- perirektalnog masnog tkiva u hipersignalu

OPŠTA RAZMATRANJA
 T1W postkontrasno (i.v. aplikacija

Gadolinijum) zid
rektuma postaje intenzivna obojena linija
 Mukoza i submukoza visok porast intenziteta
postkontrasno,a muscularis propria slabiji
 Endorektalna aplikacija ultrazvučnog gela ekstendira
lumen
 Normalna debljina zida kolona je 3-4 mm, iako većina
autora smatra da ona mora biti manja od 5 mm

normalan izgled slojeva
zida rektuma

Mezorektalno područje rektuma ispunjen ehogelom T2w tra

OPŠTA RAZMATRANJA
 Moguća dobra vizuelizacija i diferencijacija sa MRI :
 -Polipa

 -Karcinoma
 -Uvećanih regionalnih limfonoda
 -Apscesa
 -Upalnih procesa
 -Fistuloznih sistema

POLIPI REKTUMA
 Polipi su benigne izrasline
 U 95% slučajeva su adenomi tj. benigni epitelni tumori

građeni od žljezdanih tvorbi
 Predstavljaju prekurzore adenokarcinoma
 Prema formi mogi biti :
-sesilni
-pedunkularni
- flatadenomi

Image.lnk
br 2.lnk

Polip na peteljci rektuma t2w sag,tra

Adenoma
vilosum
serratum
t2 TSE front

Tubulovilozni
adenom srednje
trećine,
T1 VIBE
postkontrasno

Vilozni adenom
na stražnjem
zidu donje
trećine rektuma
T2TSE sag

Tubulovilozni
adenom - srednja
trećina rektuma
t2TSE sag

Adenokarcinomrektosigmoidni
prelaz T2 FS tra

Tubulovilozni adenom Z1
VIBE

T2W postkontrasno

Adenom rektuma- polip T1fs,T2wtra

KARCINOMI REKTUMA
 (Kolo)rektalni karcinom i drugi je najčešći uzrok smrti,

poslije karcinoma bronha kod muškaraca i dojke kod žena
 Oko 40-50% svih karcinoma kolorektalnog područja su
locirani na rektumu
 Patohistološki sastav karcinoma (kolo)rektuma su
porijekla žljezdanog tkiva i to adenokarcinomi u 98%
 Pojavljivanje adenokarcinoma u formi egzofitičnih,
ulceroznih i stenozirajućih

ZAŠTO JE STAGING VAŽAN?
 Staging karcinoma rektuma je važan za :
 odabir hirurških zahvata

 individualno uvođenje adjuvantne radiohemoterapije
 individualno uvođenje neoadjuvantne radiohemoterapije
 određivanje prognoze bolesti
 evaluaciju i komparaciju rezultata nakon terapije

KARCINOMI REKTUMA
T Staging-MRI
T0 Nema primatrnog tumora
T1 Tumor invadira submukozu:nizak signal submukoznog zida se
zamjenjuje abnormalnim signalom koji se ne širi u cirkularni mišićni sloj
T2 Tumor invadira, ali ne prodire u muscularis propriju: intermedijalni
signalni intenzitet (viši signal nego mišić,niži signal nego submukosa) u
muskularis propriji; vanjski mišićni omotač zamjenjen tumorom koji je
intermedijalnog signalnog intenziteta, ne širi se izvan vanjskog rektalnog
mišića u rektalno masno tkivo
T3 Tumor invadira subserozu kroz musularis propriu: nepravilna
ispupčenja i čvorasta projekcija (bez fine spikulacije intermedialni signalni
intenzitet koji se projecira izvan vanjskog mišićnog omotača)
T4 Tumor invadira druge organe : prenošen abnormalni signalni intezitet
na susjedi organ i peritoneuma

KARCINOMI REKTUMA
N staging-MRI
NX Regionalni limfonodi se ne mogu procjeniti
N0 Nema regionalnih metastaza u limfonode
N1 Metastaze u 1-3 reginalna limfonoda
N1a Metastaze u jedan regionalni limfonod
N1bMetastaze u 2-3 regionalna limfonoda
N2Metastaze u četiri ili više regionalnih limfonoda
N2a Metastaze u 4-6 regionalnih limfonoda
N2bMetastaze u sedam ili više regionalnih limfonoda

Adenokarcinom -t2TSE sag cor T3 stadij

Adenokarcinom -t2TSE cor T3 stadij

Adenokarcinom -t2TSE sag,cor T2, No stadij

-

Adenokarcinom –donja trećina rektuma t2TSE sag,tra

Mucinozni adenokarcinom rektosigmoida - zone mucina u
hipersignalu (T2w tra) - T3, N2 stadij

Adenokarcinom – infiltracija okolnih struktura T4 stadij

IBD-UPALNA OBOLJENJA
Procjena kod IBD ( Kronova bolest i ulcerozni kolitis ) :
-debljina zida
-strikture
-endoluminalni prikaz sluznice
-prisutnost ekstraluminalnih komplikacija
-regionalnih limfonoda
-pridruženih apscesa
-fistula

Upalno izmjenjen zid rektuma-Ulcerozni kolitis

Upalno izmjenjen zid rektuma-Ulcerozni kolitis

Upalno zadebljanje zida rektuma –Kronova bolest

Upalno reaktivni limfonodi u mezorektalnoj regiji

ANOREKTALNE FISTULE
 Fistule patološki prolaz između dvije epitelne površine
 Parksova klasifikacija: intersfinkterične, transfinkterične,

suprasfinkterične i ekstrasfinkterične
 Pozicija fistula prema kazaljci na satu (“clock face”) radi
lakše interpretacije
 Kompleks analne fistule koje su vezane za involviranost
analnih sfikternih mišića,prednju lokaciju kod žena,
multiple kanale, inkontinenciju, recidive fistula, lokalu
radijaciju, hroničnu diareju, Kronovu bolest

ANOREKTALNE FISTULE
 Etiologija perianalnih fistula je najčešće povezana sa

inflamacijom analnih žlijezda,Kronovom bolesti,
tuberkulozom, pelvičnim infekcijama, pelvičnim malignim
tumorima i sa radioterapijom
 Idiopatske fistule - hronična intramuskularna anala infekcija
(cryptoglandular hypothesis)
 Oko 70% fistulozih sistema se drenira kroz kožu

ZAKLJUČAK
 MRI rektuma je komforna, nejonizirajuća, dijagnostička

metoda
 Pouzdana u prikazivanju i karakterizaciji polipoidnih
tumora endoskopski nesigurnog morfološkog izgleda i
korisna za planiranje daljeg terapijskog tretmana
 Podesna
za
prikazivanje
tumorske
morfologije
intraluminalno,proširenosti ekstraluminalno i lokalne
reakcije limfonoda (T,N staging)
 Prikazuje upalne promjene i apscese
 Korisna u klasifikaciji perirenalnih fistula kao dijagnostički
vodić u planiranju hirurškog tretmana

HVALA NA PAŽNJI

Slide 22

Amela Sofić
Klinika za radiologiju KCUS
SARAJEVO

Anatomski prikaz rektuma Fank Netter

OPŠTA RAZMATRANJA
• MRI rektuma je komforna, nejonizirajuća, dijagnostička
•
•
•
•

metoda
Početak upotreba MRI rektuma devedesetih godina
prošlog stoljeća
Aparati nižeg magnetnog polja, upotrebom nekomforne
endorektalne zavojnice
Nova MRI tehnologija ima naprednije gradijent sisteme i
visoko rezolutivne površinske zavojnice
Danas mnogo brže sekvence za abdominalni imaging, viša
temporalna i spatijalna rezolucija, veliki FOV

OPŠTA RAZMATRANJA











Standardni MRI kriteriji za skeniranje rektuma :
3 mm sloj, mali field of view (160–200 mm)
MRI skeniranje rektuma traje 20 - 45 minuta
Dužina skena zavisi od tipa MRI aparata
Oko 2-5% MRI pregleda problematične ( tipa skenera,
klaustrofobija )
Kod MRI rektuma su glava i vrat izvan magneta
Blaga sedaciju za pacijente sa klaustrofobijom
Kontraindikacija su pacijenti sa pacemakerom
Implantati i protetička sredstva nisu kontraindikacija za
izvođenje MRI
I.v.aplikacija K.S. nije nužno potrebna kod MRI rektuma

OPŠTA RAZMATRANJA
 Prva serija je sagitalna T2w, fast (turbo) spin-echo

sekvence od jednog do drugog pelvičnog zida
 Druga serija slika su large-field-of view axial cijele
zdjelice
 Treća serija su high-resolution slike u T2-w u tankim
sekcijama aksijalnih slika izvedene perpendikularno na
dužu osovinu
 Četvrta serija su high-spatial-resolution koronalne
slike,optimalno prikazuju levatorne analne mišiće,
sfinkterni kompleks, intersfinkteričnu ravan i odnos prema
rektalnom zidu

OPŠTA RAZMATRANJA
 MRI rektuma metoda velike mekotkivne kontrasnosti i

mutiplanarnog prikazivanja
-slojeva zida rektuma
-unutarnjeg i vanjskog analnog sfinktera
-levatornih analnih mišića
-perirektalnog masnog tkiva
-mezorektalne fascije
-ihioanalne i ishiorektalne regije
- susjednih organa male zdjelice

OPŠTA RAZMATRANJA
 Zid rektuma ima visok intenzitet signala (između vode i

mišića) na T1W sekvenci i umjereno viši intenzitet
signala u odnosu na okolno masno tkivo
 Na T2W sekvenci zid rektuma pokazuje nizak signal
(između masti i vode)
 Prikazivanje tri linije:
- Unutarnja linija -mukoze i submukoze u hipersignalu
- Srednja muskularis- proprije u hiposignalu
- Vanjska- perirektalnog masnog tkiva u hipersignalu

OPŠTA RAZMATRANJA
 T1W postkontrasno (i.v. aplikacija

Gadolinijum) zid
rektuma postaje intenzivna obojena linija
 Mukoza i submukoza visok porast intenziteta
postkontrasno,a muscularis propria slabiji
 Endorektalna aplikacija ultrazvučnog gela ekstendira
lumen
 Normalna debljina zida kolona je 3-4 mm, iako većina
autora smatra da ona mora biti manja od 5 mm

normalan izgled slojeva
zida rektuma

Mezorektalno područje rektuma ispunjen ehogelom T2w tra

OPŠTA RAZMATRANJA
 Moguća dobra vizuelizacija i diferencijacija sa MRI :
 -Polipa

 -Karcinoma
 -Uvećanih regionalnih limfonoda
 -Apscesa
 -Upalnih procesa
 -Fistuloznih sistema

POLIPI REKTUMA
 Polipi su benigne izrasline
 U 95% slučajeva su adenomi tj. benigni epitelni tumori

građeni od žljezdanih tvorbi
 Predstavljaju prekurzore adenokarcinoma
 Prema formi mogi biti :
-sesilni
-pedunkularni
- flatadenomi

Image.lnk
br 2.lnk

Polip na peteljci rektuma t2w sag,tra

Adenoma
vilosum
serratum
t2 TSE front

Tubulovilozni
adenom srednje
trećine,
T1 VIBE
postkontrasno

Vilozni adenom
na stražnjem
zidu donje
trećine rektuma
T2TSE sag

Tubulovilozni
adenom - srednja
trećina rektuma
t2TSE sag

Adenokarcinomrektosigmoidni
prelaz T2 FS tra

Tubulovilozni adenom Z1
VIBE

T2W postkontrasno

Adenom rektuma- polip T1fs,T2wtra

KARCINOMI REKTUMA
 (Kolo)rektalni karcinom i drugi je najčešći uzrok smrti,

poslije karcinoma bronha kod muškaraca i dojke kod žena
 Oko 40-50% svih karcinoma kolorektalnog područja su
locirani na rektumu
 Patohistološki sastav karcinoma (kolo)rektuma su
porijekla žljezdanog tkiva i to adenokarcinomi u 98%
 Pojavljivanje adenokarcinoma u formi egzofitičnih,
ulceroznih i stenozirajućih

ZAŠTO JE STAGING VAŽAN?
 Staging karcinoma rektuma je važan za :
 odabir hirurških zahvata

 individualno uvođenje adjuvantne radiohemoterapije
 individualno uvođenje neoadjuvantne radiohemoterapije
 određivanje prognoze bolesti
 evaluaciju i komparaciju rezultata nakon terapije

KARCINOMI REKTUMA
T Staging-MRI
T0 Nema primatrnog tumora
T1 Tumor invadira submukozu:nizak signal submukoznog zida se
zamjenjuje abnormalnim signalom koji se ne širi u cirkularni mišićni sloj
T2 Tumor invadira, ali ne prodire u muscularis propriju: intermedijalni
signalni intenzitet (viši signal nego mišić,niži signal nego submukosa) u
muskularis propriji; vanjski mišićni omotač zamjenjen tumorom koji je
intermedijalnog signalnog intenziteta, ne širi se izvan vanjskog rektalnog
mišića u rektalno masno tkivo
T3 Tumor invadira subserozu kroz musularis propriu: nepravilna
ispupčenja i čvorasta projekcija (bez fine spikulacije intermedialni signalni
intenzitet koji se projecira izvan vanjskog mišićnog omotača)
T4 Tumor invadira druge organe : prenošen abnormalni signalni intezitet
na susjedi organ i peritoneuma

KARCINOMI REKTUMA
N staging-MRI
NX Regionalni limfonodi se ne mogu procjeniti
N0 Nema regionalnih metastaza u limfonode
N1 Metastaze u 1-3 reginalna limfonoda
N1a Metastaze u jedan regionalni limfonod
N1bMetastaze u 2-3 regionalna limfonoda
N2Metastaze u četiri ili više regionalnih limfonoda
N2a Metastaze u 4-6 regionalnih limfonoda
N2bMetastaze u sedam ili više regionalnih limfonoda

Adenokarcinom -t2TSE sag cor T3 stadij

Adenokarcinom -t2TSE cor T3 stadij

Adenokarcinom -t2TSE sag,cor T2, No stadij

-

Adenokarcinom –donja trećina rektuma t2TSE sag,tra

Mucinozni adenokarcinom rektosigmoida - zone mucina u
hipersignalu (T2w tra) - T3, N2 stadij

Adenokarcinom – infiltracija okolnih struktura T4 stadij

IBD-UPALNA OBOLJENJA
Procjena kod IBD ( Kronova bolest i ulcerozni kolitis ) :
-debljina zida
-strikture
-endoluminalni prikaz sluznice
-prisutnost ekstraluminalnih komplikacija
-regionalnih limfonoda
-pridruženih apscesa
-fistula

Upalno izmjenjen zid rektuma-Ulcerozni kolitis

Upalno izmjenjen zid rektuma-Ulcerozni kolitis

Upalno zadebljanje zida rektuma –Kronova bolest

Upalno reaktivni limfonodi u mezorektalnoj regiji

ANOREKTALNE FISTULE
 Fistule patološki prolaz između dvije epitelne površine
 Parksova klasifikacija: intersfinkterične, transfinkterične,

suprasfinkterične i ekstrasfinkterične
 Pozicija fistula prema kazaljci na satu (“clock face”) radi
lakše interpretacije
 Kompleks analne fistule koje su vezane za involviranost
analnih sfikternih mišića,prednju lokaciju kod žena,
multiple kanale, inkontinenciju, recidive fistula, lokalu
radijaciju, hroničnu diareju, Kronovu bolest

ANOREKTALNE FISTULE
 Etiologija perianalnih fistula je najčešće povezana sa

inflamacijom analnih žlijezda,Kronovom bolesti,
tuberkulozom, pelvičnim infekcijama, pelvičnim malignim
tumorima i sa radioterapijom
 Idiopatske fistule - hronična intramuskularna anala infekcija
(cryptoglandular hypothesis)
 Oko 70% fistulozih sistema se drenira kroz kožu

ZAKLJUČAK
 MRI rektuma je komforna, nejonizirajuća, dijagnostička

metoda
 Pouzdana u prikazivanju i karakterizaciji polipoidnih
tumora endoskopski nesigurnog morfološkog izgleda i
korisna za planiranje daljeg terapijskog tretmana
 Podesna
za
prikazivanje
tumorske
morfologije
intraluminalno,proširenosti ekstraluminalno i lokalne
reakcije limfonoda (T,N staging)
 Prikazuje upalne promjene i apscese
 Korisna u klasifikaciji perirenalnih fistula kao dijagnostički
vodić u planiranju hirurškog tretmana

HVALA NA PAŽNJI

Slide 23

Amela Sofić
Klinika za radiologiju KCUS
SARAJEVO

Anatomski prikaz rektuma Fank Netter

OPŠTA RAZMATRANJA
• MRI rektuma je komforna, nejonizirajuća, dijagnostička
•
•
•
•

metoda
Početak upotreba MRI rektuma devedesetih godina
prošlog stoljeća
Aparati nižeg magnetnog polja, upotrebom nekomforne
endorektalne zavojnice
Nova MRI tehnologija ima naprednije gradijent sisteme i
visoko rezolutivne površinske zavojnice
Danas mnogo brže sekvence za abdominalni imaging, viša
temporalna i spatijalna rezolucija, veliki FOV

OPŠTA RAZMATRANJA











Standardni MRI kriteriji za skeniranje rektuma :
3 mm sloj, mali field of view (160–200 mm)
MRI skeniranje rektuma traje 20 - 45 minuta
Dužina skena zavisi od tipa MRI aparata
Oko 2-5% MRI pregleda problematične ( tipa skenera,
klaustrofobija )
Kod MRI rektuma su glava i vrat izvan magneta
Blaga sedaciju za pacijente sa klaustrofobijom
Kontraindikacija su pacijenti sa pacemakerom
Implantati i protetička sredstva nisu kontraindikacija za
izvođenje MRI
I.v.aplikacija K.S. nije nužno potrebna kod MRI rektuma

OPŠTA RAZMATRANJA
 Prva serija je sagitalna T2w, fast (turbo) spin-echo

sekvence od jednog do drugog pelvičnog zida
 Druga serija slika su large-field-of view axial cijele
zdjelice
 Treća serija su high-resolution slike u T2-w u tankim
sekcijama aksijalnih slika izvedene perpendikularno na
dužu osovinu
 Četvrta serija su high-spatial-resolution koronalne
slike,optimalno prikazuju levatorne analne mišiće,
sfinkterni kompleks, intersfinkteričnu ravan i odnos prema
rektalnom zidu

OPŠTA RAZMATRANJA
 MRI rektuma metoda velike mekotkivne kontrasnosti i

mutiplanarnog prikazivanja
-slojeva zida rektuma
-unutarnjeg i vanjskog analnog sfinktera
-levatornih analnih mišića
-perirektalnog masnog tkiva
-mezorektalne fascije
-ihioanalne i ishiorektalne regije
- susjednih organa male zdjelice

OPŠTA RAZMATRANJA
 Zid rektuma ima visok intenzitet signala (između vode i

mišića) na T1W sekvenci i umjereno viši intenzitet
signala u odnosu na okolno masno tkivo
 Na T2W sekvenci zid rektuma pokazuje nizak signal
(između masti i vode)
 Prikazivanje tri linije:
- Unutarnja linija -mukoze i submukoze u hipersignalu
- Srednja muskularis- proprije u hiposignalu
- Vanjska- perirektalnog masnog tkiva u hipersignalu

OPŠTA RAZMATRANJA
 T1W postkontrasno (i.v. aplikacija

Gadolinijum) zid
rektuma postaje intenzivna obojena linija
 Mukoza i submukoza visok porast intenziteta
postkontrasno,a muscularis propria slabiji
 Endorektalna aplikacija ultrazvučnog gela ekstendira
lumen
 Normalna debljina zida kolona je 3-4 mm, iako većina
autora smatra da ona mora biti manja od 5 mm

normalan izgled slojeva
zida rektuma

Mezorektalno područje rektuma ispunjen ehogelom T2w tra

OPŠTA RAZMATRANJA
 Moguća dobra vizuelizacija i diferencijacija sa MRI :
 -Polipa

 -Karcinoma
 -Uvećanih regionalnih limfonoda
 -Apscesa
 -Upalnih procesa
 -Fistuloznih sistema

POLIPI REKTUMA
 Polipi su benigne izrasline
 U 95% slučajeva su adenomi tj. benigni epitelni tumori

građeni od žljezdanih tvorbi
 Predstavljaju prekurzore adenokarcinoma
 Prema formi mogi biti :
-sesilni
-pedunkularni
- flatadenomi

Image.lnk
br 2.lnk

Polip na peteljci rektuma t2w sag,tra

Adenoma
vilosum
serratum
t2 TSE front

Tubulovilozni
adenom srednje
trećine,
T1 VIBE
postkontrasno

Vilozni adenom
na stražnjem
zidu donje
trećine rektuma
T2TSE sag

Tubulovilozni
adenom - srednja
trećina rektuma
t2TSE sag

Adenokarcinomrektosigmoidni
prelaz T2 FS tra

Tubulovilozni adenom Z1
VIBE

T2W postkontrasno

Adenom rektuma- polip T1fs,T2wtra

KARCINOMI REKTUMA
 (Kolo)rektalni karcinom i drugi je najčešći uzrok smrti,

poslije karcinoma bronha kod muškaraca i dojke kod žena
 Oko 40-50% svih karcinoma kolorektalnog područja su
locirani na rektumu
 Patohistološki sastav karcinoma (kolo)rektuma su
porijekla žljezdanog tkiva i to adenokarcinomi u 98%
 Pojavljivanje adenokarcinoma u formi egzofitičnih,
ulceroznih i stenozirajućih

ZAŠTO JE STAGING VAŽAN?
 Staging karcinoma rektuma je važan za :
 odabir hirurških zahvata

 individualno uvođenje adjuvantne radiohemoterapije
 individualno uvođenje neoadjuvantne radiohemoterapije
 određivanje prognoze bolesti
 evaluaciju i komparaciju rezultata nakon terapije

KARCINOMI REKTUMA
T Staging-MRI
T0 Nema primatrnog tumora
T1 Tumor invadira submukozu:nizak signal submukoznog zida se
zamjenjuje abnormalnim signalom koji se ne širi u cirkularni mišićni sloj
T2 Tumor invadira, ali ne prodire u muscularis propriju: intermedijalni
signalni intenzitet (viši signal nego mišić,niži signal nego submukosa) u
muskularis propriji; vanjski mišićni omotač zamjenjen tumorom koji je
intermedijalnog signalnog intenziteta, ne širi se izvan vanjskog rektalnog
mišića u rektalno masno tkivo
T3 Tumor invadira subserozu kroz musularis propriu: nepravilna
ispupčenja i čvorasta projekcija (bez fine spikulacije intermedialni signalni
intenzitet koji se projecira izvan vanjskog mišićnog omotača)
T4 Tumor invadira druge organe : prenošen abnormalni signalni intezitet
na susjedi organ i peritoneuma

KARCINOMI REKTUMA
N staging-MRI
NX Regionalni limfonodi se ne mogu procjeniti
N0 Nema regionalnih metastaza u limfonode
N1 Metastaze u 1-3 reginalna limfonoda
N1a Metastaze u jedan regionalni limfonod
N1bMetastaze u 2-3 regionalna limfonoda
N2Metastaze u četiri ili više regionalnih limfonoda
N2a Metastaze u 4-6 regionalnih limfonoda
N2bMetastaze u sedam ili više regionalnih limfonoda

Adenokarcinom -t2TSE sag cor T3 stadij

Adenokarcinom -t2TSE cor T3 stadij

Adenokarcinom -t2TSE sag,cor T2, No stadij

-

Adenokarcinom –donja trećina rektuma t2TSE sag,tra

Mucinozni adenokarcinom rektosigmoida - zone mucina u
hipersignalu (T2w tra) - T3, N2 stadij

Adenokarcinom – infiltracija okolnih struktura T4 stadij

IBD-UPALNA OBOLJENJA
Procjena kod IBD ( Kronova bolest i ulcerozni kolitis ) :
-debljina zida
-strikture
-endoluminalni prikaz sluznice
-prisutnost ekstraluminalnih komplikacija
-regionalnih limfonoda
-pridruženih apscesa
-fistula

Upalno izmjenjen zid rektuma-Ulcerozni kolitis

Upalno izmjenjen zid rektuma-Ulcerozni kolitis

Upalno zadebljanje zida rektuma –Kronova bolest

Upalno reaktivni limfonodi u mezorektalnoj regiji

ANOREKTALNE FISTULE
 Fistule patološki prolaz između dvije epitelne površine
 Parksova klasifikacija: intersfinkterične, transfinkterične,

suprasfinkterične i ekstrasfinkterične
 Pozicija fistula prema kazaljci na satu (“clock face”) radi
lakše interpretacije
 Kompleks analne fistule koje su vezane za involviranost
analnih sfikternih mišića,prednju lokaciju kod žena,
multiple kanale, inkontinenciju, recidive fistula, lokalu
radijaciju, hroničnu diareju, Kronovu bolest

ANOREKTALNE FISTULE
 Etiologija perianalnih fistula je najčešće povezana sa

inflamacijom analnih žlijezda,Kronovom bolesti,
tuberkulozom, pelvičnim infekcijama, pelvičnim malignim
tumorima i sa radioterapijom
 Idiopatske fistule - hronična intramuskularna anala infekcija
(cryptoglandular hypothesis)
 Oko 70% fistulozih sistema se drenira kroz kožu

ZAKLJUČAK
 MRI rektuma je komforna, nejonizirajuća, dijagnostička

metoda
 Pouzdana u prikazivanju i karakterizaciji polipoidnih
tumora endoskopski nesigurnog morfološkog izgleda i
korisna za planiranje daljeg terapijskog tretmana
 Podesna
za
prikazivanje
tumorske
morfologije
intraluminalno,proširenosti ekstraluminalno i lokalne
reakcije limfonoda (T,N staging)
 Prikazuje upalne promjene i apscese
 Korisna u klasifikaciji perirenalnih fistula kao dijagnostički
vodić u planiranju hirurškog tretmana

HVALA NA PAŽNJI

Slide 24

Amela Sofić
Klinika za radiologiju KCUS
SARAJEVO

Anatomski prikaz rektuma Fank Netter

OPŠTA RAZMATRANJA
• MRI rektuma je komforna, nejonizirajuća, dijagnostička
•
•
•
•

metoda
Početak upotreba MRI rektuma devedesetih godina
prošlog stoljeća
Aparati nižeg magnetnog polja, upotrebom nekomforne
endorektalne zavojnice
Nova MRI tehnologija ima naprednije gradijent sisteme i
visoko rezolutivne površinske zavojnice
Danas mnogo brže sekvence za abdominalni imaging, viša
temporalna i spatijalna rezolucija, veliki FOV

OPŠTA RAZMATRANJA











Standardni MRI kriteriji za skeniranje rektuma :
3 mm sloj, mali field of view (160–200 mm)
MRI skeniranje rektuma traje 20 - 45 minuta
Dužina skena zavisi od tipa MRI aparata
Oko 2-5% MRI pregleda problematične ( tipa skenera,
klaustrofobija )
Kod MRI rektuma su glava i vrat izvan magneta
Blaga sedaciju za pacijente sa klaustrofobijom
Kontraindikacija su pacijenti sa pacemakerom
Implantati i protetička sredstva nisu kontraindikacija za
izvođenje MRI
I.v.aplikacija K.S. nije nužno potrebna kod MRI rektuma

OPŠTA RAZMATRANJA
 Prva serija je sagitalna T2w, fast (turbo) spin-echo

sekvence od jednog do drugog pelvičnog zida
 Druga serija slika su large-field-of view axial cijele
zdjelice
 Treća serija su high-resolution slike u T2-w u tankim
sekcijama aksijalnih slika izvedene perpendikularno na
dužu osovinu
 Četvrta serija su high-spatial-resolution koronalne
slike,optimalno prikazuju levatorne analne mišiće,
sfinkterni kompleks, intersfinkteričnu ravan i odnos prema
rektalnom zidu

OPŠTA RAZMATRANJA
 MRI rektuma metoda velike mekotkivne kontrasnosti i

mutiplanarnog prikazivanja
-slojeva zida rektuma
-unutarnjeg i vanjskog analnog sfinktera
-levatornih analnih mišića
-perirektalnog masnog tkiva
-mezorektalne fascije
-ihioanalne i ishiorektalne regije
- susjednih organa male zdjelice

OPŠTA RAZMATRANJA
 Zid rektuma ima visok intenzitet signala (između vode i

mišića) na T1W sekvenci i umjereno viši intenzitet
signala u odnosu na okolno masno tkivo
 Na T2W sekvenci zid rektuma pokazuje nizak signal
(između masti i vode)
 Prikazivanje tri linije:
- Unutarnja linija -mukoze i submukoze u hipersignalu
- Srednja muskularis- proprije u hiposignalu
- Vanjska- perirektalnog masnog tkiva u hipersignalu

OPŠTA RAZMATRANJA
 T1W postkontrasno (i.v. aplikacija

Gadolinijum) zid
rektuma postaje intenzivna obojena linija
 Mukoza i submukoza visok porast intenziteta
postkontrasno,a muscularis propria slabiji
 Endorektalna aplikacija ultrazvučnog gela ekstendira
lumen
 Normalna debljina zida kolona je 3-4 mm, iako većina
autora smatra da ona mora biti manja od 5 mm

normalan izgled slojeva
zida rektuma

Mezorektalno područje rektuma ispunjen ehogelom T2w tra

OPŠTA RAZMATRANJA
 Moguća dobra vizuelizacija i diferencijacija sa MRI :
 -Polipa

 -Karcinoma
 -Uvećanih regionalnih limfonoda
 -Apscesa
 -Upalnih procesa
 -Fistuloznih sistema

POLIPI REKTUMA
 Polipi su benigne izrasline
 U 95% slučajeva su adenomi tj. benigni epitelni tumori

građeni od žljezdanih tvorbi
 Predstavljaju prekurzore adenokarcinoma
 Prema formi mogi biti :
-sesilni
-pedunkularni
- flatadenomi

Image.lnk
br 2.lnk

Polip na peteljci rektuma t2w sag,tra

Adenoma
vilosum
serratum
t2 TSE front

Tubulovilozni
adenom srednje
trećine,
T1 VIBE
postkontrasno

Vilozni adenom
na stražnjem
zidu donje
trećine rektuma
T2TSE sag

Tubulovilozni
adenom - srednja
trećina rektuma
t2TSE sag

Adenokarcinomrektosigmoidni
prelaz T2 FS tra

Tubulovilozni adenom Z1
VIBE

T2W postkontrasno

Adenom rektuma- polip T1fs,T2wtra

KARCINOMI REKTUMA
 (Kolo)rektalni karcinom i drugi je najčešći uzrok smrti,

poslije karcinoma bronha kod muškaraca i dojke kod žena
 Oko 40-50% svih karcinoma kolorektalnog područja su
locirani na rektumu
 Patohistološki sastav karcinoma (kolo)rektuma su
porijekla žljezdanog tkiva i to adenokarcinomi u 98%
 Pojavljivanje adenokarcinoma u formi egzofitičnih,
ulceroznih i stenozirajućih

ZAŠTO JE STAGING VAŽAN?
 Staging karcinoma rektuma je važan za :
 odabir hirurških zahvata

 individualno uvođenje adjuvantne radiohemoterapije
 individualno uvođenje neoadjuvantne radiohemoterapije
 određivanje prognoze bolesti
 evaluaciju i komparaciju rezultata nakon terapije

KARCINOMI REKTUMA
T Staging-MRI
T0 Nema primatrnog tumora
T1 Tumor invadira submukozu:nizak signal submukoznog zida se
zamjenjuje abnormalnim signalom koji se ne širi u cirkularni mišićni sloj
T2 Tumor invadira, ali ne prodire u muscularis propriju: intermedijalni
signalni intenzitet (viši signal nego mišić,niži signal nego submukosa) u
muskularis propriji; vanjski mišićni omotač zamjenjen tumorom koji je
intermedijalnog signalnog intenziteta, ne širi se izvan vanjskog rektalnog
mišića u rektalno masno tkivo
T3 Tumor invadira subserozu kroz musularis propriu: nepravilna
ispupčenja i čvorasta projekcija (bez fine spikulacije intermedialni signalni
intenzitet koji se projecira izvan vanjskog mišićnog omotača)
T4 Tumor invadira druge organe : prenošen abnormalni signalni intezitet
na susjedi organ i peritoneuma

KARCINOMI REKTUMA
N staging-MRI
NX Regionalni limfonodi se ne mogu procjeniti
N0 Nema regionalnih metastaza u limfonode
N1 Metastaze u 1-3 reginalna limfonoda
N1a Metastaze u jedan regionalni limfonod
N1bMetastaze u 2-3 regionalna limfonoda
N2Metastaze u četiri ili više regionalnih limfonoda
N2a Metastaze u 4-6 regionalnih limfonoda
N2bMetastaze u sedam ili više regionalnih limfonoda

Adenokarcinom -t2TSE sag cor T3 stadij

Adenokarcinom -t2TSE cor T3 stadij

Adenokarcinom -t2TSE sag,cor T2, No stadij

-

Adenokarcinom –donja trećina rektuma t2TSE sag,tra

Mucinozni adenokarcinom rektosigmoida - zone mucina u
hipersignalu (T2w tra) - T3, N2 stadij

Adenokarcinom – infiltracija okolnih struktura T4 stadij

IBD-UPALNA OBOLJENJA
Procjena kod IBD ( Kronova bolest i ulcerozni kolitis ) :
-debljina zida
-strikture
-endoluminalni prikaz sluznice
-prisutnost ekstraluminalnih komplikacija
-regionalnih limfonoda
-pridruženih apscesa
-fistula

Upalno izmjenjen zid rektuma-Ulcerozni kolitis

Upalno izmjenjen zid rektuma-Ulcerozni kolitis

Upalno zadebljanje zida rektuma –Kronova bolest

Upalno reaktivni limfonodi u mezorektalnoj regiji

ANOREKTALNE FISTULE
 Fistule patološki prolaz između dvije epitelne površine
 Parksova klasifikacija: intersfinkterične, transfinkterične,

suprasfinkterične i ekstrasfinkterične
 Pozicija fistula prema kazaljci na satu (“clock face”) radi
lakše interpretacije
 Kompleks analne fistule koje su vezane za involviranost
analnih sfikternih mišića,prednju lokaciju kod žena,
multiple kanale, inkontinenciju, recidive fistula, lokalu
radijaciju, hroničnu diareju, Kronovu bolest

ANOREKTALNE FISTULE
 Etiologija perianalnih fistula je najčešće povezana sa

inflamacijom analnih žlijezda,Kronovom bolesti,
tuberkulozom, pelvičnim infekcijama, pelvičnim malignim
tumorima i sa radioterapijom
 Idiopatske fistule - hronična intramuskularna anala infekcija
(cryptoglandular hypothesis)
 Oko 70% fistulozih sistema se drenira kroz kožu

ZAKLJUČAK
 MRI rektuma je komforna, nejonizirajuća, dijagnostička

metoda
 Pouzdana u prikazivanju i karakterizaciji polipoidnih
tumora endoskopski nesigurnog morfološkog izgleda i
korisna za planiranje daljeg terapijskog tretmana
 Podesna
za
prikazivanje
tumorske
morfologije
intraluminalno,proširenosti ekstraluminalno i lokalne
reakcije limfonoda (T,N staging)
 Prikazuje upalne promjene i apscese
 Korisna u klasifikaciji perirenalnih fistula kao dijagnostički
vodić u planiranju hirurškog tretmana

HVALA NA PAŽNJI

Slide 25

Amela Sofić
Klinika za radiologiju KCUS
SARAJEVO

Anatomski prikaz rektuma Fank Netter

OPŠTA RAZMATRANJA
• MRI rektuma je komforna, nejonizirajuća, dijagnostička
•
•
•
•

metoda
Početak upotreba MRI rektuma devedesetih godina
prošlog stoljeća
Aparati nižeg magnetnog polja, upotrebom nekomforne
endorektalne zavojnice
Nova MRI tehnologija ima naprednije gradijent sisteme i
visoko rezolutivne površinske zavojnice
Danas mnogo brže sekvence za abdominalni imaging, viša
temporalna i spatijalna rezolucija, veliki FOV

OPŠTA RAZMATRANJA











Standardni MRI kriteriji za skeniranje rektuma :
3 mm sloj, mali field of view (160–200 mm)
MRI skeniranje rektuma traje 20 - 45 minuta
Dužina skena zavisi od tipa MRI aparata
Oko 2-5% MRI pregleda problematične ( tipa skenera,
klaustrofobija )
Kod MRI rektuma su glava i vrat izvan magneta
Blaga sedaciju za pacijente sa klaustrofobijom
Kontraindikacija su pacijenti sa pacemakerom
Implantati i protetička sredstva nisu kontraindikacija za
izvođenje MRI
I.v.aplikacija K.S. nije nužno potrebna kod MRI rektuma

OPŠTA RAZMATRANJA
 Prva serija je sagitalna T2w, fast (turbo) spin-echo

sekvence od jednog do drugog pelvičnog zida
 Druga serija slika su large-field-of view axial cijele
zdjelice
 Treća serija su high-resolution slike u T2-w u tankim
sekcijama aksijalnih slika izvedene perpendikularno na
dužu osovinu
 Četvrta serija su high-spatial-resolution koronalne
slike,optimalno prikazuju levatorne analne mišiće,
sfinkterni kompleks, intersfinkteričnu ravan i odnos prema
rektalnom zidu

OPŠTA RAZMATRANJA
 MRI rektuma metoda velike mekotkivne kontrasnosti i

mutiplanarnog prikazivanja
-slojeva zida rektuma
-unutarnjeg i vanjskog analnog sfinktera
-levatornih analnih mišića
-perirektalnog masnog tkiva
-mezorektalne fascije
-ihioanalne i ishiorektalne regije
- susjednih organa male zdjelice

OPŠTA RAZMATRANJA
 Zid rektuma ima visok intenzitet signala (između vode i

mišića) na T1W sekvenci i umjereno viši intenzitet
signala u odnosu na okolno masno tkivo
 Na T2W sekvenci zid rektuma pokazuje nizak signal
(između masti i vode)
 Prikazivanje tri linije:
- Unutarnja linija -mukoze i submukoze u hipersignalu
- Srednja muskularis- proprije u hiposignalu
- Vanjska- perirektalnog masnog tkiva u hipersignalu

OPŠTA RAZMATRANJA
 T1W postkontrasno (i.v. aplikacija

Gadolinijum) zid
rektuma postaje intenzivna obojena linija
 Mukoza i submukoza visok porast intenziteta
postkontrasno,a muscularis propria slabiji
 Endorektalna aplikacija ultrazvučnog gela ekstendira
lumen
 Normalna debljina zida kolona je 3-4 mm, iako većina
autora smatra da ona mora biti manja od 5 mm

normalan izgled slojeva
zida rektuma

Mezorektalno područje rektuma ispunjen ehogelom T2w tra

OPŠTA RAZMATRANJA
 Moguća dobra vizuelizacija i diferencijacija sa MRI :
 -Polipa

 -Karcinoma
 -Uvećanih regionalnih limfonoda
 -Apscesa
 -Upalnih procesa
 -Fistuloznih sistema

POLIPI REKTUMA
 Polipi su benigne izrasline
 U 95% slučajeva su adenomi tj. benigni epitelni tumori

građeni od žljezdanih tvorbi
 Predstavljaju prekurzore adenokarcinoma
 Prema formi mogi biti :
-sesilni
-pedunkularni
- flatadenomi

Image.lnk
br 2.lnk

Polip na peteljci rektuma t2w sag,tra

Adenoma
vilosum
serratum
t2 TSE front

Tubulovilozni
adenom srednje
trećine,
T1 VIBE
postkontrasno

Vilozni adenom
na stražnjem
zidu donje
trećine rektuma
T2TSE sag

Tubulovilozni
adenom - srednja
trećina rektuma
t2TSE sag

Adenokarcinomrektosigmoidni
prelaz T2 FS tra

Tubulovilozni adenom Z1
VIBE

T2W postkontrasno

Adenom rektuma- polip T1fs,T2wtra

KARCINOMI REKTUMA
 (Kolo)rektalni karcinom i drugi je najčešći uzrok smrti,

poslije karcinoma bronha kod muškaraca i dojke kod žena
 Oko 40-50% svih karcinoma kolorektalnog područja su
locirani na rektumu
 Patohistološki sastav karcinoma (kolo)rektuma su
porijekla žljezdanog tkiva i to adenokarcinomi u 98%
 Pojavljivanje adenokarcinoma u formi egzofitičnih,
ulceroznih i stenozirajućih

ZAŠTO JE STAGING VAŽAN?
 Staging karcinoma rektuma je važan za :
 odabir hirurških zahvata

 individualno uvođenje adjuvantne radiohemoterapije
 individualno uvođenje neoadjuvantne radiohemoterapije
 određivanje prognoze bolesti
 evaluaciju i komparaciju rezultata nakon terapije

KARCINOMI REKTUMA
T Staging-MRI
T0 Nema primatrnog tumora
T1 Tumor invadira submukozu:nizak signal submukoznog zida se
zamjenjuje abnormalnim signalom koji se ne širi u cirkularni mišićni sloj
T2 Tumor invadira, ali ne prodire u muscularis propriju: intermedijalni
signalni intenzitet (viši signal nego mišić,niži signal nego submukosa) u
muskularis propriji; vanjski mišićni omotač zamjenjen tumorom koji je
intermedijalnog signalnog intenziteta, ne širi se izvan vanjskog rektalnog
mišića u rektalno masno tkivo
T3 Tumor invadira subserozu kroz musularis propriu: nepravilna
ispupčenja i čvorasta projekcija (bez fine spikulacije intermedialni signalni
intenzitet koji se projecira izvan vanjskog mišićnog omotača)
T4 Tumor invadira druge organe : prenošen abnormalni signalni intezitet
na susjedi organ i peritoneuma

KARCINOMI REKTUMA
N staging-MRI
NX Regionalni limfonodi se ne mogu procjeniti
N0 Nema regionalnih metastaza u limfonode
N1 Metastaze u 1-3 reginalna limfonoda
N1a Metastaze u jedan regionalni limfonod
N1bMetastaze u 2-3 regionalna limfonoda
N2Metastaze u četiri ili više regionalnih limfonoda
N2a Metastaze u 4-6 regionalnih limfonoda
N2bMetastaze u sedam ili više regionalnih limfonoda

Adenokarcinom -t2TSE sag cor T3 stadij

Adenokarcinom -t2TSE cor T3 stadij

Adenokarcinom -t2TSE sag,cor T2, No stadij

-

Adenokarcinom –donja trećina rektuma t2TSE sag,tra

Mucinozni adenokarcinom rektosigmoida - zone mucina u
hipersignalu (T2w tra) - T3, N2 stadij

Adenokarcinom – infiltracija okolnih struktura T4 stadij

IBD-UPALNA OBOLJENJA
Procjena kod IBD ( Kronova bolest i ulcerozni kolitis ) :
-debljina zida
-strikture
-endoluminalni prikaz sluznice
-prisutnost ekstraluminalnih komplikacija
-regionalnih limfonoda
-pridruženih apscesa
-fistula

Upalno izmjenjen zid rektuma-Ulcerozni kolitis

Upalno izmjenjen zid rektuma-Ulcerozni kolitis

Upalno zadebljanje zida rektuma –Kronova bolest

Upalno reaktivni limfonodi u mezorektalnoj regiji

ANOREKTALNE FISTULE
 Fistule patološki prolaz između dvije epitelne površine
 Parksova klasifikacija: intersfinkterične, transfinkterične,

suprasfinkterične i ekstrasfinkterične
 Pozicija fistula prema kazaljci na satu (“clock face”) radi
lakše interpretacije
 Kompleks analne fistule koje su vezane za involviranost
analnih sfikternih mišića,prednju lokaciju kod žena,
multiple kanale, inkontinenciju, recidive fistula, lokalu
radijaciju, hroničnu diareju, Kronovu bolest

ANOREKTALNE FISTULE
 Etiologija perianalnih fistula je najčešće povezana sa

inflamacijom analnih žlijezda,Kronovom bolesti,
tuberkulozom, pelvičnim infekcijama, pelvičnim malignim
tumorima i sa radioterapijom
 Idiopatske fistule - hronična intramuskularna anala infekcija
(cryptoglandular hypothesis)
 Oko 70% fistulozih sistema se drenira kroz kožu

ZAKLJUČAK
 MRI rektuma je komforna, nejonizirajuća, dijagnostička

metoda
 Pouzdana u prikazivanju i karakterizaciji polipoidnih
tumora endoskopski nesigurnog morfološkog izgleda i
korisna za planiranje daljeg terapijskog tretmana
 Podesna
za
prikazivanje
tumorske
morfologije
intraluminalno,proširenosti ekstraluminalno i lokalne
reakcije limfonoda (T,N staging)
 Prikazuje upalne promjene i apscese
 Korisna u klasifikaciji perirenalnih fistula kao dijagnostički
vodić u planiranju hirurškog tretmana

HVALA NA PAŽNJI

Slide 26

Amela Sofić
Klinika za radiologiju KCUS
SARAJEVO

Anatomski prikaz rektuma Fank Netter

OPŠTA RAZMATRANJA
• MRI rektuma je komforna, nejonizirajuća, dijagnostička
•
•
•
•

metoda
Početak upotreba MRI rektuma devedesetih godina
prošlog stoljeća
Aparati nižeg magnetnog polja, upotrebom nekomforne
endorektalne zavojnice
Nova MRI tehnologija ima naprednije gradijent sisteme i
visoko rezolutivne površinske zavojnice
Danas mnogo brže sekvence za abdominalni imaging, viša
temporalna i spatijalna rezolucija, veliki FOV

OPŠTA RAZMATRANJA











Standardni MRI kriteriji za skeniranje rektuma :
3 mm sloj, mali field of view (160–200 mm)
MRI skeniranje rektuma traje 20 - 45 minuta
Dužina skena zavisi od tipa MRI aparata
Oko 2-5% MRI pregleda problematične ( tipa skenera,
klaustrofobija )
Kod MRI rektuma su glava i vrat izvan magneta
Blaga sedaciju za pacijente sa klaustrofobijom
Kontraindikacija su pacijenti sa pacemakerom
Implantati i protetička sredstva nisu kontraindikacija za
izvođenje MRI
I.v.aplikacija K.S. nije nužno potrebna kod MRI rektuma

OPŠTA RAZMATRANJA
 Prva serija je sagitalna T2w, fast (turbo) spin-echo

sekvence od jednog do drugog pelvičnog zida
 Druga serija slika su large-field-of view axial cijele
zdjelice
 Treća serija su high-resolution slike u T2-w u tankim
sekcijama aksijalnih slika izvedene perpendikularno na
dužu osovinu
 Četvrta serija su high-spatial-resolution koronalne
slike,optimalno prikazuju levatorne analne mišiće,
sfinkterni kompleks, intersfinkteričnu ravan i odnos prema
rektalnom zidu

OPŠTA RAZMATRANJA
 MRI rektuma metoda velike mekotkivne kontrasnosti i

mutiplanarnog prikazivanja
-slojeva zida rektuma
-unutarnjeg i vanjskog analnog sfinktera
-levatornih analnih mišića
-perirektalnog masnog tkiva
-mezorektalne fascije
-ihioanalne i ishiorektalne regije
- susjednih organa male zdjelice

OPŠTA RAZMATRANJA
 Zid rektuma ima visok intenzitet signala (između vode i

mišića) na T1W sekvenci i umjereno viši intenzitet
signala u odnosu na okolno masno tkivo
 Na T2W sekvenci zid rektuma pokazuje nizak signal
(između masti i vode)
 Prikazivanje tri linije:
- Unutarnja linija -mukoze i submukoze u hipersignalu
- Srednja muskularis- proprije u hiposignalu
- Vanjska- perirektalnog masnog tkiva u hipersignalu

OPŠTA RAZMATRANJA
 T1W postkontrasno (i.v. aplikacija

Gadolinijum) zid
rektuma postaje intenzivna obojena linija
 Mukoza i submukoza visok porast intenziteta
postkontrasno,a muscularis propria slabiji
 Endorektalna aplikacija ultrazvučnog gela ekstendira
lumen
 Normalna debljina zida kolona je 3-4 mm, iako većina
autora smatra da ona mora biti manja od 5 mm

normalan izgled slojeva
zida rektuma

Mezorektalno područje rektuma ispunjen ehogelom T2w tra

OPŠTA RAZMATRANJA
 Moguća dobra vizuelizacija i diferencijacija sa MRI :
 -Polipa

 -Karcinoma
 -Uvećanih regionalnih limfonoda
 -Apscesa
 -Upalnih procesa
 -Fistuloznih sistema

POLIPI REKTUMA
 Polipi su benigne izrasline
 U 95% slučajeva su adenomi tj. benigni epitelni tumori

građeni od žljezdanih tvorbi
 Predstavljaju prekurzore adenokarcinoma
 Prema formi mogi biti :
-sesilni
-pedunkularni
- flatadenomi

Image.lnk
br 2.lnk

Polip na peteljci rektuma t2w sag,tra

Adenoma
vilosum
serratum
t2 TSE front

Tubulovilozni
adenom srednje
trećine,
T1 VIBE
postkontrasno

Vilozni adenom
na stražnjem
zidu donje
trećine rektuma
T2TSE sag

Tubulovilozni
adenom - srednja
trećina rektuma
t2TSE sag

Adenokarcinomrektosigmoidni
prelaz T2 FS tra

Tubulovilozni adenom Z1
VIBE

T2W postkontrasno

Adenom rektuma- polip T1fs,T2wtra

KARCINOMI REKTUMA
 (Kolo)rektalni karcinom i drugi je najčešći uzrok smrti,

poslije karcinoma bronha kod muškaraca i dojke kod žena
 Oko 40-50% svih karcinoma kolorektalnog područja su
locirani na rektumu
 Patohistološki sastav karcinoma (kolo)rektuma su
porijekla žljezdanog tkiva i to adenokarcinomi u 98%
 Pojavljivanje adenokarcinoma u formi egzofitičnih,
ulceroznih i stenozirajućih

ZAŠTO JE STAGING VAŽAN?
 Staging karcinoma rektuma je važan za :
 odabir hirurških zahvata

 individualno uvođenje adjuvantne radiohemoterapije
 individualno uvođenje neoadjuvantne radiohemoterapije
 određivanje prognoze bolesti
 evaluaciju i komparaciju rezultata nakon terapije

KARCINOMI REKTUMA
T Staging-MRI
T0 Nema primatrnog tumora
T1 Tumor invadira submukozu:nizak signal submukoznog zida se
zamjenjuje abnormalnim signalom koji se ne širi u cirkularni mišićni sloj
T2 Tumor invadira, ali ne prodire u muscularis propriju: intermedijalni
signalni intenzitet (viši signal nego mišić,niži signal nego submukosa) u
muskularis propriji; vanjski mišićni omotač zamjenjen tumorom koji je
intermedijalnog signalnog intenziteta, ne širi se izvan vanjskog rektalnog
mišića u rektalno masno tkivo
T3 Tumor invadira subserozu kroz musularis propriu: nepravilna
ispupčenja i čvorasta projekcija (bez fine spikulacije intermedialni signalni
intenzitet koji se projecira izvan vanjskog mišićnog omotača)
T4 Tumor invadira druge organe : prenošen abnormalni signalni intezitet
na susjedi organ i peritoneuma

KARCINOMI REKTUMA
N staging-MRI
NX Regionalni limfonodi se ne mogu procjeniti
N0 Nema regionalnih metastaza u limfonode
N1 Metastaze u 1-3 reginalna limfonoda
N1a Metastaze u jedan regionalni limfonod
N1bMetastaze u 2-3 regionalna limfonoda
N2Metastaze u četiri ili više regionalnih limfonoda
N2a Metastaze u 4-6 regionalnih limfonoda
N2bMetastaze u sedam ili više regionalnih limfonoda

Adenokarcinom -t2TSE sag cor T3 stadij

Adenokarcinom -t2TSE cor T3 stadij

Adenokarcinom -t2TSE sag,cor T2, No stadij

-

Adenokarcinom –donja trećina rektuma t2TSE sag,tra

Mucinozni adenokarcinom rektosigmoida - zone mucina u
hipersignalu (T2w tra) - T3, N2 stadij

Adenokarcinom – infiltracija okolnih struktura T4 stadij

IBD-UPALNA OBOLJENJA
Procjena kod IBD ( Kronova bolest i ulcerozni kolitis ) :
-debljina zida
-strikture
-endoluminalni prikaz sluznice
-prisutnost ekstraluminalnih komplikacija
-regionalnih limfonoda
-pridruženih apscesa
-fistula

Upalno izmjenjen zid rektuma-Ulcerozni kolitis

Upalno izmjenjen zid rektuma-Ulcerozni kolitis

Upalno zadebljanje zida rektuma –Kronova bolest

Upalno reaktivni limfonodi u mezorektalnoj regiji

ANOREKTALNE FISTULE
 Fistule patološki prolaz između dvije epitelne površine
 Parksova klasifikacija: intersfinkterične, transfinkterične,

suprasfinkterične i ekstrasfinkterične
 Pozicija fistula prema kazaljci na satu (“clock face”) radi
lakše interpretacije
 Kompleks analne fistule koje su vezane za involviranost
analnih sfikternih mišića,prednju lokaciju kod žena,
multiple kanale, inkontinenciju, recidive fistula, lokalu
radijaciju, hroničnu diareju, Kronovu bolest

ANOREKTALNE FISTULE
 Etiologija perianalnih fistula je najčešće povezana sa

inflamacijom analnih žlijezda,Kronovom bolesti,
tuberkulozom, pelvičnim infekcijama, pelvičnim malignim
tumorima i sa radioterapijom
 Idiopatske fistule - hronična intramuskularna anala infekcija
(cryptoglandular hypothesis)
 Oko 70% fistulozih sistema se drenira kroz kožu

ZAKLJUČAK
 MRI rektuma je komforna, nejonizirajuća, dijagnostička

metoda
 Pouzdana u prikazivanju i karakterizaciji polipoidnih
tumora endoskopski nesigurnog morfološkog izgleda i
korisna za planiranje daljeg terapijskog tretmana
 Podesna
za
prikazivanje
tumorske
morfologije
intraluminalno,proširenosti ekstraluminalno i lokalne
reakcije limfonoda (T,N staging)
 Prikazuje upalne promjene i apscese
 Korisna u klasifikaciji perirenalnih fistula kao dijagnostički
vodić u planiranju hirurškog tretmana

HVALA NA PAŽNJI

Slide 27

Amela Sofić
Klinika za radiologiju KCUS
SARAJEVO

Anatomski prikaz rektuma Fank Netter

OPŠTA RAZMATRANJA
• MRI rektuma je komforna, nejonizirajuća, dijagnostička
•
•
•
•

metoda
Početak upotreba MRI rektuma devedesetih godina
prošlog stoljeća
Aparati nižeg magnetnog polja, upotrebom nekomforne
endorektalne zavojnice
Nova MRI tehnologija ima naprednije gradijent sisteme i
visoko rezolutivne površinske zavojnice
Danas mnogo brže sekvence za abdominalni imaging, viša
temporalna i spatijalna rezolucija, veliki FOV

OPŠTA RAZMATRANJA











Standardni MRI kriteriji za skeniranje rektuma :
3 mm sloj, mali field of view (160–200 mm)
MRI skeniranje rektuma traje 20 - 45 minuta
Dužina skena zavisi od tipa MRI aparata
Oko 2-5% MRI pregleda problematične ( tipa skenera,
klaustrofobija )
Kod MRI rektuma su glava i vrat izvan magneta
Blaga sedaciju za pacijente sa klaustrofobijom
Kontraindikacija su pacijenti sa pacemakerom
Implantati i protetička sredstva nisu kontraindikacija za
izvođenje MRI
I.v.aplikacija K.S. nije nužno potrebna kod MRI rektuma

OPŠTA RAZMATRANJA
 Prva serija je sagitalna T2w, fast (turbo) spin-echo

sekvence od jednog do drugog pelvičnog zida
 Druga serija slika su large-field-of view axial cijele
zdjelice
 Treća serija su high-resolution slike u T2-w u tankim
sekcijama aksijalnih slika izvedene perpendikularno na
dužu osovinu
 Četvrta serija su high-spatial-resolution koronalne
slike,optimalno prikazuju levatorne analne mišiće,
sfinkterni kompleks, intersfinkteričnu ravan i odnos prema
rektalnom zidu

OPŠTA RAZMATRANJA
 MRI rektuma metoda velike mekotkivne kontrasnosti i

mutiplanarnog prikazivanja
-slojeva zida rektuma
-unutarnjeg i vanjskog analnog sfinktera
-levatornih analnih mišića
-perirektalnog masnog tkiva
-mezorektalne fascije
-ihioanalne i ishiorektalne regije
- susjednih organa male zdjelice

OPŠTA RAZMATRANJA
 Zid rektuma ima visok intenzitet signala (između vode i

mišića) na T1W sekvenci i umjereno viši intenzitet
signala u odnosu na okolno masno tkivo
 Na T2W sekvenci zid rektuma pokazuje nizak signal
(između masti i vode)
 Prikazivanje tri linije:
- Unutarnja linija -mukoze i submukoze u hipersignalu
- Srednja muskularis- proprije u hiposignalu
- Vanjska- perirektalnog masnog tkiva u hipersignalu

OPŠTA RAZMATRANJA
 T1W postkontrasno (i.v. aplikacija

Gadolinijum) zid
rektuma postaje intenzivna obojena linija
 Mukoza i submukoza visok porast intenziteta
postkontrasno,a muscularis propria slabiji
 Endorektalna aplikacija ultrazvučnog gela ekstendira
lumen
 Normalna debljina zida kolona je 3-4 mm, iako većina
autora smatra da ona mora biti manja od 5 mm

normalan izgled slojeva
zida rektuma

Mezorektalno područje rektuma ispunjen ehogelom T2w tra

OPŠTA RAZMATRANJA
 Moguća dobra vizuelizacija i diferencijacija sa MRI :
 -Polipa

 -Karcinoma
 -Uvećanih regionalnih limfonoda
 -Apscesa
 -Upalnih procesa
 -Fistuloznih sistema

POLIPI REKTUMA
 Polipi su benigne izrasline
 U 95% slučajeva su adenomi tj. benigni epitelni tumori

građeni od žljezdanih tvorbi
 Predstavljaju prekurzore adenokarcinoma
 Prema formi mogi biti :
-sesilni
-pedunkularni
- flatadenomi

Image.lnk
br 2.lnk

Polip na peteljci rektuma t2w sag,tra

Adenoma
vilosum
serratum
t2 TSE front

Tubulovilozni
adenom srednje
trećine,
T1 VIBE
postkontrasno

Vilozni adenom
na stražnjem
zidu donje
trećine rektuma
T2TSE sag

Tubulovilozni
adenom - srednja
trećina rektuma
t2TSE sag

Adenokarcinomrektosigmoidni
prelaz T2 FS tra

Tubulovilozni adenom Z1
VIBE

T2W postkontrasno

Adenom rektuma- polip T1fs,T2wtra

KARCINOMI REKTUMA
 (Kolo)rektalni karcinom i drugi je najčešći uzrok smrti,

poslije karcinoma bronha kod muškaraca i dojke kod žena
 Oko 40-50% svih karcinoma kolorektalnog područja su
locirani na rektumu
 Patohistološki sastav karcinoma (kolo)rektuma su
porijekla žljezdanog tkiva i to adenokarcinomi u 98%
 Pojavljivanje adenokarcinoma u formi egzofitičnih,
ulceroznih i stenozirajućih

ZAŠTO JE STAGING VAŽAN?
 Staging karcinoma rektuma je važan za :
 odabir hirurških zahvata

 individualno uvođenje adjuvantne radiohemoterapije
 individualno uvođenje neoadjuvantne radiohemoterapije
 određivanje prognoze bolesti
 evaluaciju i komparaciju rezultata nakon terapije

KARCINOMI REKTUMA
T Staging-MRI
T0 Nema primatrnog tumora
T1 Tumor invadira submukozu:nizak signal submukoznog zida se
zamjenjuje abnormalnim signalom koji se ne širi u cirkularni mišićni sloj
T2 Tumor invadira, ali ne prodire u muscularis propriju: intermedijalni
signalni intenzitet (viši signal nego mišić,niži signal nego submukosa) u
muskularis propriji; vanjski mišićni omotač zamjenjen tumorom koji je
intermedijalnog signalnog intenziteta, ne širi se izvan vanjskog rektalnog
mišića u rektalno masno tkivo
T3 Tumor invadira subserozu kroz musularis propriu: nepravilna
ispupčenja i čvorasta projekcija (bez fine spikulacije intermedialni signalni
intenzitet koji se projecira izvan vanjskog mišićnog omotača)
T4 Tumor invadira druge organe : prenošen abnormalni signalni intezitet
na susjedi organ i peritoneuma

KARCINOMI REKTUMA
N staging-MRI
NX Regionalni limfonodi se ne mogu procjeniti
N0 Nema regionalnih metastaza u limfonode
N1 Metastaze u 1-3 reginalna limfonoda
N1a Metastaze u jedan regionalni limfonod
N1bMetastaze u 2-3 regionalna limfonoda
N2Metastaze u četiri ili više regionalnih limfonoda
N2a Metastaze u 4-6 regionalnih limfonoda
N2bMetastaze u sedam ili više regionalnih limfonoda

Adenokarcinom -t2TSE sag cor T3 stadij

Adenokarcinom -t2TSE cor T3 stadij

Adenokarcinom -t2TSE sag,cor T2, No stadij

-

Adenokarcinom –donja trećina rektuma t2TSE sag,tra

Mucinozni adenokarcinom rektosigmoida - zone mucina u
hipersignalu (T2w tra) - T3, N2 stadij

Adenokarcinom – infiltracija okolnih struktura T4 stadij

IBD-UPALNA OBOLJENJA
Procjena kod IBD ( Kronova bolest i ulcerozni kolitis ) :
-debljina zida
-strikture
-endoluminalni prikaz sluznice
-prisutnost ekstraluminalnih komplikacija
-regionalnih limfonoda
-pridruženih apscesa
-fistula

Upalno izmjenjen zid rektuma-Ulcerozni kolitis

Upalno izmjenjen zid rektuma-Ulcerozni kolitis

Upalno zadebljanje zida rektuma –Kronova bolest

Upalno reaktivni limfonodi u mezorektalnoj regiji

ANOREKTALNE FISTULE
 Fistule patološki prolaz između dvije epitelne površine
 Parksova klasifikacija: intersfinkterične, transfinkterične,

suprasfinkterične i ekstrasfinkterične
 Pozicija fistula prema kazaljci na satu (“clock face”) radi
lakše interpretacije
 Kompleks analne fistule koje su vezane za involviranost
analnih sfikternih mišića,prednju lokaciju kod žena,
multiple kanale, inkontinenciju, recidive fistula, lokalu
radijaciju, hroničnu diareju, Kronovu bolest

ANOREKTALNE FISTULE
 Etiologija perianalnih fistula je najčešće povezana sa

inflamacijom analnih žlijezda,Kronovom bolesti,
tuberkulozom, pelvičnim infekcijama, pelvičnim malignim
tumorima i sa radioterapijom
 Idiopatske fistule - hronična intramuskularna anala infekcija
(cryptoglandular hypothesis)
 Oko 70% fistulozih sistema se drenira kroz kožu

ZAKLJUČAK
 MRI rektuma je komforna, nejonizirajuća, dijagnostička

metoda
 Pouzdana u prikazivanju i karakterizaciji polipoidnih
tumora endoskopski nesigurnog morfološkog izgleda i
korisna za planiranje daljeg terapijskog tretmana
 Podesna
za
prikazivanje
tumorske
morfologije
intraluminalno,proširenosti ekstraluminalno i lokalne
reakcije limfonoda (T,N staging)
 Prikazuje upalne promjene i apscese
 Korisna u klasifikaciji perirenalnih fistula kao dijagnostički
vodić u planiranju hirurškog tretmana

HVALA NA PAŽNJI

Slide 28

Amela Sofić
Klinika za radiologiju KCUS
SARAJEVO

Anatomski prikaz rektuma Fank Netter

OPŠTA RAZMATRANJA
• MRI rektuma je komforna, nejonizirajuća, dijagnostička
•
•
•
•

metoda
Početak upotreba MRI rektuma devedesetih godina
prošlog stoljeća
Aparati nižeg magnetnog polja, upotrebom nekomforne
endorektalne zavojnice
Nova MRI tehnologija ima naprednije gradijent sisteme i
visoko rezolutivne površinske zavojnice
Danas mnogo brže sekvence za abdominalni imaging, viša
temporalna i spatijalna rezolucija, veliki FOV

OPŠTA RAZMATRANJA











Standardni MRI kriteriji za skeniranje rektuma :
3 mm sloj, mali field of view (160–200 mm)
MRI skeniranje rektuma traje 20 - 45 minuta
Dužina skena zavisi od tipa MRI aparata
Oko 2-5% MRI pregleda problematične ( tipa skenera,
klaustrofobija )
Kod MRI rektuma su glava i vrat izvan magneta
Blaga sedaciju za pacijente sa klaustrofobijom
Kontraindikacija su pacijenti sa pacemakerom
Implantati i protetička sredstva nisu kontraindikacija za
izvođenje MRI
I.v.aplikacija K.S. nije nužno potrebna kod MRI rektuma

OPŠTA RAZMATRANJA
 Prva serija je sagitalna T2w, fast (turbo) spin-echo

sekvence od jednog do drugog pelvičnog zida
 Druga serija slika su large-field-of view axial cijele
zdjelice
 Treća serija su high-resolution slike u T2-w u tankim
sekcijama aksijalnih slika izvedene perpendikularno na
dužu osovinu
 Četvrta serija su high-spatial-resolution koronalne
slike,optimalno prikazuju levatorne analne mišiće,
sfinkterni kompleks, intersfinkteričnu ravan i odnos prema
rektalnom zidu

OPŠTA RAZMATRANJA
 MRI rektuma metoda velike mekotkivne kontrasnosti i

mutiplanarnog prikazivanja
-slojeva zida rektuma
-unutarnjeg i vanjskog analnog sfinktera
-levatornih analnih mišića
-perirektalnog masnog tkiva
-mezorektalne fascije
-ihioanalne i ishiorektalne regije
- susjednih organa male zdjelice

OPŠTA RAZMATRANJA
 Zid rektuma ima visok intenzitet signala (između vode i

mišića) na T1W sekvenci i umjereno viši intenzitet
signala u odnosu na okolno masno tkivo
 Na T2W sekvenci zid rektuma pokazuje nizak signal
(između masti i vode)
 Prikazivanje tri linije:
- Unutarnja linija -mukoze i submukoze u hipersignalu
- Srednja muskularis- proprije u hiposignalu
- Vanjska- perirektalnog masnog tkiva u hipersignalu

OPŠTA RAZMATRANJA
 T1W postkontrasno (i.v. aplikacija

Gadolinijum) zid
rektuma postaje intenzivna obojena linija
 Mukoza i submukoza visok porast intenziteta
postkontrasno,a muscularis propria slabiji
 Endorektalna aplikacija ultrazvučnog gela ekstendira
lumen
 Normalna debljina zida kolona je 3-4 mm, iako većina
autora smatra da ona mora biti manja od 5 mm

normalan izgled slojeva
zida rektuma

Mezorektalno područje rektuma ispunjen ehogelom T2w tra

OPŠTA RAZMATRANJA
 Moguća dobra vizuelizacija i diferencijacija sa MRI :
 -Polipa

 -Karcinoma
 -Uvećanih regionalnih limfonoda
 -Apscesa
 -Upalnih procesa
 -Fistuloznih sistema

POLIPI REKTUMA
 Polipi su benigne izrasline
 U 95% slučajeva su adenomi tj. benigni epitelni tumori

građeni od žljezdanih tvorbi
 Predstavljaju prekurzore adenokarcinoma
 Prema formi mogi biti :
-sesilni
-pedunkularni
- flatadenomi

Image.lnk
br 2.lnk

Polip na peteljci rektuma t2w sag,tra

Adenoma
vilosum
serratum
t2 TSE front

Tubulovilozni
adenom srednje
trećine,
T1 VIBE
postkontrasno

Vilozni adenom
na stražnjem
zidu donje
trećine rektuma
T2TSE sag

Tubulovilozni
adenom - srednja
trećina rektuma
t2TSE sag

Adenokarcinomrektosigmoidni
prelaz T2 FS tra

Tubulovilozni adenom Z1
VIBE

T2W postkontrasno

Adenom rektuma- polip T1fs,T2wtra

KARCINOMI REKTUMA
 (Kolo)rektalni karcinom i drugi je najčešći uzrok smrti,

poslije karcinoma bronha kod muškaraca i dojke kod žena
 Oko 40-50% svih karcinoma kolorektalnog područja su
locirani na rektumu
 Patohistološki sastav karcinoma (kolo)rektuma su
porijekla žljezdanog tkiva i to adenokarcinomi u 98%
 Pojavljivanje adenokarcinoma u formi egzofitičnih,
ulceroznih i stenozirajućih

ZAŠTO JE STAGING VAŽAN?
 Staging karcinoma rektuma je važan za :
 odabir hirurških zahvata

 individualno uvođenje adjuvantne radiohemoterapije
 individualno uvođenje neoadjuvantne radiohemoterapije
 određivanje prognoze bolesti
 evaluaciju i komparaciju rezultata nakon terapije

KARCINOMI REKTUMA
T Staging-MRI
T0 Nema primatrnog tumora
T1 Tumor invadira submukozu:nizak signal submukoznog zida se
zamjenjuje abnormalnim signalom koji se ne širi u cirkularni mišićni sloj
T2 Tumor invadira, ali ne prodire u muscularis propriju: intermedijalni
signalni intenzitet (viši signal nego mišić,niži signal nego submukosa) u
muskularis propriji; vanjski mišićni omotač zamjenjen tumorom koji je
intermedijalnog signalnog intenziteta, ne širi se izvan vanjskog rektalnog
mišića u rektalno masno tkivo
T3 Tumor invadira subserozu kroz musularis propriu: nepravilna
ispupčenja i čvorasta projekcija (bez fine spikulacije intermedialni signalni
intenzitet koji se projecira izvan vanjskog mišićnog omotača)
T4 Tumor invadira druge organe : prenošen abnormalni signalni intezitet
na susjedi organ i peritoneuma

KARCINOMI REKTUMA
N staging-MRI
NX Regionalni limfonodi se ne mogu procjeniti
N0 Nema regionalnih metastaza u limfonode
N1 Metastaze u 1-3 reginalna limfonoda
N1a Metastaze u jedan regionalni limfonod
N1bMetastaze u 2-3 regionalna limfonoda
N2Metastaze u četiri ili više regionalnih limfonoda
N2a Metastaze u 4-6 regionalnih limfonoda
N2bMetastaze u sedam ili više regionalnih limfonoda

Adenokarcinom -t2TSE sag cor T3 stadij

Adenokarcinom -t2TSE cor T3 stadij

Adenokarcinom -t2TSE sag,cor T2, No stadij

-

Adenokarcinom –donja trećina rektuma t2TSE sag,tra

Mucinozni adenokarcinom rektosigmoida - zone mucina u
hipersignalu (T2w tra) - T3, N2 stadij

Adenokarcinom – infiltracija okolnih struktura T4 stadij

IBD-UPALNA OBOLJENJA
Procjena kod IBD ( Kronova bolest i ulcerozni kolitis ) :
-debljina zida
-strikture
-endoluminalni prikaz sluznice
-prisutnost ekstraluminalnih komplikacija
-regionalnih limfonoda
-pridruženih apscesa
-fistula

Upalno izmjenjen zid rektuma-Ulcerozni kolitis

Upalno izmjenjen zid rektuma-Ulcerozni kolitis

Upalno zadebljanje zida rektuma –Kronova bolest

Upalno reaktivni limfonodi u mezorektalnoj regiji

ANOREKTALNE FISTULE
 Fistule patološki prolaz između dvije epitelne površine
 Parksova klasifikacija: intersfinkterične, transfinkterične,

suprasfinkterične i ekstrasfinkterične
 Pozicija fistula prema kazaljci na satu (“clock face”) radi
lakše interpretacije
 Kompleks analne fistule koje su vezane za involviranost
analnih sfikternih mišića,prednju lokaciju kod žena,
multiple kanale, inkontinenciju, recidive fistula, lokalu
radijaciju, hroničnu diareju, Kronovu bolest

ANOREKTALNE FISTULE
 Etiologija perianalnih fistula je najčešće povezana sa

inflamacijom analnih žlijezda,Kronovom bolesti,
tuberkulozom, pelvičnim infekcijama, pelvičnim malignim
tumorima i sa radioterapijom
 Idiopatske fistule - hronična intramuskularna anala infekcija
(cryptoglandular hypothesis)
 Oko 70% fistulozih sistema se drenira kroz kožu

ZAKLJUČAK
 MRI rektuma je komforna, nejonizirajuća, dijagnostička

metoda
 Pouzdana u prikazivanju i karakterizaciji polipoidnih
tumora endoskopski nesigurnog morfološkog izgleda i
korisna za planiranje daljeg terapijskog tretmana
 Podesna
za
prikazivanje
tumorske
morfologije
intraluminalno,proširenosti ekstraluminalno i lokalne
reakcije limfonoda (T,N staging)
 Prikazuje upalne promjene i apscese
 Korisna u klasifikaciji perirenalnih fistula kao dijagnostički
vodić u planiranju hirurškog tretmana

HVALA NA PAŽNJI

Slide 29

Amela Sofić
Klinika za radiologiju KCUS
SARAJEVO

Anatomski prikaz rektuma Fank Netter

OPŠTA RAZMATRANJA
• MRI rektuma je komforna, nejonizirajuća, dijagnostička
•
•
•
•

metoda
Početak upotreba MRI rektuma devedesetih godina
prošlog stoljeća
Aparati nižeg magnetnog polja, upotrebom nekomforne
endorektalne zavojnice
Nova MRI tehnologija ima naprednije gradijent sisteme i
visoko rezolutivne površinske zavojnice
Danas mnogo brže sekvence za abdominalni imaging, viša
temporalna i spatijalna rezolucija, veliki FOV

OPŠTA RAZMATRANJA











Standardni MRI kriteriji za skeniranje rektuma :
3 mm sloj, mali field of view (160–200 mm)
MRI skeniranje rektuma traje 20 - 45 minuta
Dužina skena zavisi od tipa MRI aparata
Oko 2-5% MRI pregleda problematične ( tipa skenera,
klaustrofobija )
Kod MRI rektuma su glava i vrat izvan magneta
Blaga sedaciju za pacijente sa klaustrofobijom
Kontraindikacija su pacijenti sa pacemakerom
Implantati i protetička sredstva nisu kontraindikacija za
izvođenje MRI
I.v.aplikacija K.S. nije nužno potrebna kod MRI rektuma

OPŠTA RAZMATRANJA
 Prva serija je sagitalna T2w, fast (turbo) spin-echo

sekvence od jednog do drugog pelvičnog zida
 Druga serija slika su large-field-of view axial cijele
zdjelice
 Treća serija su high-resolution slike u T2-w u tankim
sekcijama aksijalnih slika izvedene perpendikularno na
dužu osovinu
 Četvrta serija su high-spatial-resolution koronalne
slike,optimalno prikazuju levatorne analne mišiće,
sfinkterni kompleks, intersfinkteričnu ravan i odnos prema
rektalnom zidu

OPŠTA RAZMATRANJA
 MRI rektuma metoda velike mekotkivne kontrasnosti i

mutiplanarnog prikazivanja
-slojeva zida rektuma
-unutarnjeg i vanjskog analnog sfinktera
-levatornih analnih mišića
-perirektalnog masnog tkiva
-mezorektalne fascije
-ihioanalne i ishiorektalne regije
- susjednih organa male zdjelice

OPŠTA RAZMATRANJA
 Zid rektuma ima visok intenzitet signala (između vode i

mišića) na T1W sekvenci i umjereno viši intenzitet
signala u odnosu na okolno masno tkivo
 Na T2W sekvenci zid rektuma pokazuje nizak signal
(između masti i vode)
 Prikazivanje tri linije:
- Unutarnja linija -mukoze i submukoze u hipersignalu
- Srednja muskularis- proprije u hiposignalu
- Vanjska- perirektalnog masnog tkiva u hipersignalu

OPŠTA RAZMATRANJA
 T1W postkontrasno (i.v. aplikacija

Gadolinijum) zid
rektuma postaje intenzivna obojena linija
 Mukoza i submukoza visok porast intenziteta
postkontrasno,a muscularis propria slabiji
 Endorektalna aplikacija ultrazvučnog gela ekstendira
lumen
 Normalna debljina zida kolona je 3-4 mm, iako većina
autora smatra da ona mora biti manja od 5 mm

normalan izgled slojeva
zida rektuma

Mezorektalno područje rektuma ispunjen ehogelom T2w tra

OPŠTA RAZMATRANJA
 Moguća dobra vizuelizacija i diferencijacija sa MRI :
 -Polipa

 -Karcinoma
 -Uvećanih regionalnih limfonoda
 -Apscesa
 -Upalnih procesa
 -Fistuloznih sistema

POLIPI REKTUMA
 Polipi su benigne izrasline
 U 95% slučajeva su adenomi tj. benigni epitelni tumori

građeni od žljezdanih tvorbi
 Predstavljaju prekurzore adenokarcinoma
 Prema formi mogi biti :
-sesilni
-pedunkularni
- flatadenomi

Image.lnk
br 2.lnk

Polip na peteljci rektuma t2w sag,tra

Adenoma
vilosum
serratum
t2 TSE front

Tubulovilozni
adenom srednje
trećine,
T1 VIBE
postkontrasno

Vilozni adenom
na stražnjem
zidu donje
trećine rektuma
T2TSE sag

Tubulovilozni
adenom - srednja
trećina rektuma
t2TSE sag

Adenokarcinomrektosigmoidni
prelaz T2 FS tra

Tubulovilozni adenom Z1
VIBE

T2W postkontrasno

Adenom rektuma- polip T1fs,T2wtra

KARCINOMI REKTUMA
 (Kolo)rektalni karcinom i drugi je najčešći uzrok smrti,

poslije karcinoma bronha kod muškaraca i dojke kod žena
 Oko 40-50% svih karcinoma kolorektalnog područja su
locirani na rektumu
 Patohistološki sastav karcinoma (kolo)rektuma su
porijekla žljezdanog tkiva i to adenokarcinomi u 98%
 Pojavljivanje adenokarcinoma u formi egzofitičnih,
ulceroznih i stenozirajućih

ZAŠTO JE STAGING VAŽAN?
 Staging karcinoma rektuma je važan za :
 odabir hirurških zahvata

 individualno uvođenje adjuvantne radiohemoterapije
 individualno uvođenje neoadjuvantne radiohemoterapije
 određivanje prognoze bolesti
 evaluaciju i komparaciju rezultata nakon terapije

KARCINOMI REKTUMA
T Staging-MRI
T0 Nema primatrnog tumora
T1 Tumor invadira submukozu:nizak signal submukoznog zida se
zamjenjuje abnormalnim signalom koji se ne širi u cirkularni mišićni sloj
T2 Tumor invadira, ali ne prodire u muscularis propriju: intermedijalni
signalni intenzitet (viši signal nego mišić,niži signal nego submukosa) u
muskularis propriji; vanjski mišićni omotač zamjenjen tumorom koji je
intermedijalnog signalnog intenziteta, ne širi se izvan vanjskog rektalnog
mišića u rektalno masno tkivo
T3 Tumor invadira subserozu kroz musularis propriu: nepravilna
ispupčenja i čvorasta projekcija (bez fine spikulacije intermedialni signalni
intenzitet koji se projecira izvan vanjskog mišićnog omotača)
T4 Tumor invadira druge organe : prenošen abnormalni signalni intezitet
na susjedi organ i peritoneuma

KARCINOMI REKTUMA
N staging-MRI
NX Regionalni limfonodi se ne mogu procjeniti
N0 Nema regionalnih metastaza u limfonode
N1 Metastaze u 1-3 reginalna limfonoda
N1a Metastaze u jedan regionalni limfonod
N1bMetastaze u 2-3 regionalna limfonoda
N2Metastaze u četiri ili više regionalnih limfonoda
N2a Metastaze u 4-6 regionalnih limfonoda
N2bMetastaze u sedam ili više regionalnih limfonoda

Adenokarcinom -t2TSE sag cor T3 stadij

Adenokarcinom -t2TSE cor T3 stadij

Adenokarcinom -t2TSE sag,cor T2, No stadij

-

Adenokarcinom –donja trećina rektuma t2TSE sag,tra

Mucinozni adenokarcinom rektosigmoida - zone mucina u
hipersignalu (T2w tra) - T3, N2 stadij

Adenokarcinom – infiltracija okolnih struktura T4 stadij

IBD-UPALNA OBOLJENJA
Procjena kod IBD ( Kronova bolest i ulcerozni kolitis ) :
-debljina zida
-strikture
-endoluminalni prikaz sluznice
-prisutnost ekstraluminalnih komplikacija
-regionalnih limfonoda
-pridruženih apscesa
-fistula

Upalno izmjenjen zid rektuma-Ulcerozni kolitis

Upalno izmjenjen zid rektuma-Ulcerozni kolitis

Upalno zadebljanje zida rektuma –Kronova bolest

Upalno reaktivni limfonodi u mezorektalnoj regiji

ANOREKTALNE FISTULE
 Fistule patološki prolaz između dvije epitelne površine
 Parksova klasifikacija: intersfinkterične, transfinkterične,

suprasfinkterične i ekstrasfinkterične
 Pozicija fistula prema kazaljci na satu (“clock face”) radi
lakše interpretacije
 Kompleks analne fistule koje su vezane za involviranost
analnih sfikternih mišića,prednju lokaciju kod žena,
multiple kanale, inkontinenciju, recidive fistula, lokalu
radijaciju, hroničnu diareju, Kronovu bolest

ANOREKTALNE FISTULE
 Etiologija perianalnih fistula je najčešće povezana sa

inflamacijom analnih žlijezda,Kronovom bolesti,
tuberkulozom, pelvičnim infekcijama, pelvičnim malignim
tumorima i sa radioterapijom
 Idiopatske fistule - hronična intramuskularna anala infekcija
(cryptoglandular hypothesis)
 Oko 70% fistulozih sistema se drenira kroz kožu

ZAKLJUČAK
 MRI rektuma je komforna, nejonizirajuća, dijagnostička

metoda
 Pouzdana u prikazivanju i karakterizaciji polipoidnih
tumora endoskopski nesigurnog morfološkog izgleda i
korisna za planiranje daljeg terapijskog tretmana
 Podesna
za
prikazivanje
tumorske
morfologije
intraluminalno,proširenosti ekstraluminalno i lokalne
reakcije limfonoda (T,N staging)
 Prikazuje upalne promjene i apscese
 Korisna u klasifikaciji perirenalnih fistula kao dijagnostički
vodić u planiranju hirurškog tretmana

HVALA NA PAŽNJI

Slide 30

Amela Sofić
Klinika za radiologiju KCUS
SARAJEVO

Anatomski prikaz rektuma Fank Netter

OPŠTA RAZMATRANJA
• MRI rektuma je komforna, nejonizirajuća, dijagnostička
•
•
•
•

metoda
Početak upotreba MRI rektuma devedesetih godina
prošlog stoljeća
Aparati nižeg magnetnog polja, upotrebom nekomforne
endorektalne zavojnice
Nova MRI tehnologija ima naprednije gradijent sisteme i
visoko rezolutivne površinske zavojnice
Danas mnogo brže sekvence za abdominalni imaging, viša
temporalna i spatijalna rezolucija, veliki FOV

OPŠTA RAZMATRANJA











Standardni MRI kriteriji za skeniranje rektuma :
3 mm sloj, mali field of view (160–200 mm)
MRI skeniranje rektuma traje 20 - 45 minuta
Dužina skena zavisi od tipa MRI aparata
Oko 2-5% MRI pregleda problematične ( tipa skenera,
klaustrofobija )
Kod MRI rektuma su glava i vrat izvan magneta
Blaga sedaciju za pacijente sa klaustrofobijom
Kontraindikacija su pacijenti sa pacemakerom
Implantati i protetička sredstva nisu kontraindikacija za
izvođenje MRI
I.v.aplikacija K.S. nije nužno potrebna kod MRI rektuma

OPŠTA RAZMATRANJA
 Prva serija je sagitalna T2w, fast (turbo) spin-echo

sekvence od jednog do drugog pelvičnog zida
 Druga serija slika su large-field-of view axial cijele
zdjelice
 Treća serija su high-resolution slike u T2-w u tankim
sekcijama aksijalnih slika izvedene perpendikularno na
dužu osovinu
 Četvrta serija su high-spatial-resolution koronalne
slike,optimalno prikazuju levatorne analne mišiće,
sfinkterni kompleks, intersfinkteričnu ravan i odnos prema
rektalnom zidu

OPŠTA RAZMATRANJA
 MRI rektuma metoda velike mekotkivne kontrasnosti i

mutiplanarnog prikazivanja
-slojeva zida rektuma
-unutarnjeg i vanjskog analnog sfinktera
-levatornih analnih mišića
-perirektalnog masnog tkiva
-mezorektalne fascije
-ihioanalne i ishiorektalne regije
- susjednih organa male zdjelice

OPŠTA RAZMATRANJA
 Zid rektuma ima visok intenzitet signala (između vode i

mišića) na T1W sekvenci i umjereno viši intenzitet
signala u odnosu na okolno masno tkivo
 Na T2W sekvenci zid rektuma pokazuje nizak signal
(između masti i vode)
 Prikazivanje tri linije:
- Unutarnja linija -mukoze i submukoze u hipersignalu
- Srednja muskularis- proprije u hiposignalu
- Vanjska- perirektalnog masnog tkiva u hipersignalu

OPŠTA RAZMATRANJA
 T1W postkontrasno (i.v. aplikacija

Gadolinijum) zid
rektuma postaje intenzivna obojena linija
 Mukoza i submukoza visok porast intenziteta
postkontrasno,a muscularis propria slabiji
 Endorektalna aplikacija ultrazvučnog gela ekstendira
lumen
 Normalna debljina zida kolona je 3-4 mm, iako većina
autora smatra da ona mora biti manja od 5 mm

normalan izgled slojeva
zida rektuma

Mezorektalno područje rektuma ispunjen ehogelom T2w tra

OPŠTA RAZMATRANJA
 Moguća dobra vizuelizacija i diferencijacija sa MRI :
 -Polipa

 -Karcinoma
 -Uvećanih regionalnih limfonoda
 -Apscesa
 -Upalnih procesa
 -Fistuloznih sistema

POLIPI REKTUMA
 Polipi su benigne izrasline
 U 95% slučajeva su adenomi tj. benigni epitelni tumori

građeni od žljezdanih tvorbi
 Predstavljaju prekurzore adenokarcinoma
 Prema formi mogi biti :
-sesilni
-pedunkularni
- flatadenomi

Image.lnk
br 2.lnk

Polip na peteljci rektuma t2w sag,tra

Adenoma
vilosum
serratum
t2 TSE front

Tubulovilozni
adenom srednje
trećine,
T1 VIBE
postkontrasno

Vilozni adenom
na stražnjem
zidu donje
trećine rektuma
T2TSE sag

Tubulovilozni
adenom - srednja
trećina rektuma
t2TSE sag

Adenokarcinomrektosigmoidni
prelaz T2 FS tra

Tubulovilozni adenom Z1
VIBE

T2W postkontrasno

Adenom rektuma- polip T1fs,T2wtra

KARCINOMI REKTUMA
 (Kolo)rektalni karcinom i drugi je najčešći uzrok smrti,

poslije karcinoma bronha kod muškaraca i dojke kod žena
 Oko 40-50% svih karcinoma kolorektalnog područja su
locirani na rektumu
 Patohistološki sastav karcinoma (kolo)rektuma su
porijekla žljezdanog tkiva i to adenokarcinomi u 98%
 Pojavljivanje adenokarcinoma u formi egzofitičnih,
ulceroznih i stenozirajućih

ZAŠTO JE STAGING VAŽAN?
 Staging karcinoma rektuma je važan za :
 odabir hirurških zahvata

 individualno uvođenje adjuvantne radiohemoterapije
 individualno uvođenje neoadjuvantne radiohemoterapije
 određivanje prognoze bolesti
 evaluaciju i komparaciju rezultata nakon terapije

KARCINOMI REKTUMA
T Staging-MRI
T0 Nema primatrnog tumora
T1 Tumor invadira submukozu:nizak signal submukoznog zida se
zamjenjuje abnormalnim signalom koji se ne širi u cirkularni mišićni sloj
T2 Tumor invadira, ali ne prodire u muscularis propriju: intermedijalni
signalni intenzitet (viši signal nego mišić,niži signal nego submukosa) u
muskularis propriji; vanjski mišićni omotač zamjenjen tumorom koji je
intermedijalnog signalnog intenziteta, ne širi se izvan vanjskog rektalnog
mišića u rektalno masno tkivo
T3 Tumor invadira subserozu kroz musularis propriu: nepravilna
ispupčenja i čvorasta projekcija (bez fine spikulacije intermedialni signalni
intenzitet koji se projecira izvan vanjskog mišićnog omotača)
T4 Tumor invadira druge organe : prenošen abnormalni signalni intezitet
na susjedi organ i peritoneuma

KARCINOMI REKTUMA
N staging-MRI
NX Regionalni limfonodi se ne mogu procjeniti
N0 Nema regionalnih metastaza u limfonode
N1 Metastaze u 1-3 reginalna limfonoda
N1a Metastaze u jedan regionalni limfonod
N1bMetastaze u 2-3 regionalna limfonoda
N2Metastaze u četiri ili više regionalnih limfonoda
N2a Metastaze u 4-6 regionalnih limfonoda
N2bMetastaze u sedam ili više regionalnih limfonoda

Adenokarcinom -t2TSE sag cor T3 stadij

Adenokarcinom -t2TSE cor T3 stadij

Adenokarcinom -t2TSE sag,cor T2, No stadij

-

Adenokarcinom –donja trećina rektuma t2TSE sag,tra

Mucinozni adenokarcinom rektosigmoida - zone mucina u
hipersignalu (T2w tra) - T3, N2 stadij

Adenokarcinom – infiltracija okolnih struktura T4 stadij

IBD-UPALNA OBOLJENJA
Procjena kod IBD ( Kronova bolest i ulcerozni kolitis ) :
-debljina zida
-strikture
-endoluminalni prikaz sluznice
-prisutnost ekstraluminalnih komplikacija
-regionalnih limfonoda
-pridruženih apscesa
-fistula

Upalno izmjenjen zid rektuma-Ulcerozni kolitis

Upalno izmjenjen zid rektuma-Ulcerozni kolitis

Upalno zadebljanje zida rektuma –Kronova bolest

Upalno reaktivni limfonodi u mezorektalnoj regiji

ANOREKTALNE FISTULE
 Fistule patološki prolaz između dvije epitelne površine
 Parksova klasifikacija: intersfinkterične, transfinkterične,

suprasfinkterične i ekstrasfinkterične
 Pozicija fistula prema kazaljci na satu (“clock face”) radi
lakše interpretacije
 Kompleks analne fistule koje su vezane za involviranost
analnih sfikternih mišića,prednju lokaciju kod žena,
multiple kanale, inkontinenciju, recidive fistula, lokalu
radijaciju, hroničnu diareju, Kronovu bolest

ANOREKTALNE FISTULE
 Etiologija perianalnih fistula je najčešće povezana sa

inflamacijom analnih žlijezda,Kronovom bolesti,
tuberkulozom, pelvičnim infekcijama, pelvičnim malignim
tumorima i sa radioterapijom
 Idiopatske fistule - hronična intramuskularna anala infekcija
(cryptoglandular hypothesis)
 Oko 70% fistulozih sistema se drenira kroz kožu

ZAKLJUČAK
 MRI rektuma je komforna, nejonizirajuća, dijagnostička

metoda
 Pouzdana u prikazivanju i karakterizaciji polipoidnih
tumora endoskopski nesigurnog morfološkog izgleda i
korisna za planiranje daljeg terapijskog tretmana
 Podesna
za
prikazivanje
tumorske
morfologije
intraluminalno,proširenosti ekstraluminalno i lokalne
reakcije limfonoda (T,N staging)
 Prikazuje upalne promjene i apscese
 Korisna u klasifikaciji perirenalnih fistula kao dijagnostički
vodić u planiranju hirurškog tretmana

HVALA NA PAŽNJI

Slide 31

Amela Sofić
Klinika za radiologiju KCUS
SARAJEVO

Anatomski prikaz rektuma Fank Netter

OPŠTA RAZMATRANJA
• MRI rektuma je komforna, nejonizirajuća, dijagnostička
•
•
•
•

metoda
Početak upotreba MRI rektuma devedesetih godina
prošlog stoljeća
Aparati nižeg magnetnog polja, upotrebom nekomforne
endorektalne zavojnice
Nova MRI tehnologija ima naprednije gradijent sisteme i
visoko rezolutivne površinske zavojnice
Danas mnogo brže sekvence za abdominalni imaging, viša
temporalna i spatijalna rezolucija, veliki FOV

OPŠTA RAZMATRANJA











Standardni MRI kriteriji za skeniranje rektuma :
3 mm sloj, mali field of view (160–200 mm)
MRI skeniranje rektuma traje 20 - 45 minuta
Dužina skena zavisi od tipa MRI aparata
Oko 2-5% MRI pregleda problematične ( tipa skenera,
klaustrofobija )
Kod MRI rektuma su glava i vrat izvan magneta
Blaga sedaciju za pacijente sa klaustrofobijom
Kontraindikacija su pacijenti sa pacemakerom
Implantati i protetička sredstva nisu kontraindikacija za
izvođenje MRI
I.v.aplikacija K.S. nije nužno potrebna kod MRI rektuma

OPŠTA RAZMATRANJA
 Prva serija je sagitalna T2w, fast (turbo) spin-echo

sekvence od jednog do drugog pelvičnog zida
 Druga serija slika su large-field-of view axial cijele
zdjelice
 Treća serija su high-resolution slike u T2-w u tankim
sekcijama aksijalnih slika izvedene perpendikularno na
dužu osovinu
 Četvrta serija su high-spatial-resolution koronalne
slike,optimalno prikazuju levatorne analne mišiće,
sfinkterni kompleks, intersfinkteričnu ravan i odnos prema
rektalnom zidu

OPŠTA RAZMATRANJA
 MRI rektuma metoda velike mekotkivne kontrasnosti i

mutiplanarnog prikazivanja
-slojeva zida rektuma
-unutarnjeg i vanjskog analnog sfinktera
-levatornih analnih mišića
-perirektalnog masnog tkiva
-mezorektalne fascije
-ihioanalne i ishiorektalne regije
- susjednih organa male zdjelice

OPŠTA RAZMATRANJA
 Zid rektuma ima visok intenzitet signala (između vode i

mišića) na T1W sekvenci i umjereno viši intenzitet
signala u odnosu na okolno masno tkivo
 Na T2W sekvenci zid rektuma pokazuje nizak signal
(između masti i vode)
 Prikazivanje tri linije:
- Unutarnja linija -mukoze i submukoze u hipersignalu
- Srednja muskularis- proprije u hiposignalu
- Vanjska- perirektalnog masnog tkiva u hipersignalu

OPŠTA RAZMATRANJA
 T1W postkontrasno (i.v. aplikacija

Gadolinijum) zid
rektuma postaje intenzivna obojena linija
 Mukoza i submukoza visok porast intenziteta
postkontrasno,a muscularis propria slabiji
 Endorektalna aplikacija ultrazvučnog gela ekstendira
lumen
 Normalna debljina zida kolona je 3-4 mm, iako većina
autora smatra da ona mora biti manja od 5 mm

normalan izgled slojeva
zida rektuma

Mezorektalno područje rektuma ispunjen ehogelom T2w tra

OPŠTA RAZMATRANJA
 Moguća dobra vizuelizacija i diferencijacija sa MRI :
 -Polipa

 -Karcinoma
 -Uvećanih regionalnih limfonoda
 -Apscesa
 -Upalnih procesa
 -Fistuloznih sistema

POLIPI REKTUMA
 Polipi su benigne izrasline
 U 95% slučajeva su adenomi tj. benigni epitelni tumori

građeni od žljezdanih tvorbi
 Predstavljaju prekurzore adenokarcinoma
 Prema formi mogi biti :
-sesilni
-pedunkularni
- flatadenomi

Image.lnk
br 2.lnk

Polip na peteljci rektuma t2w sag,tra

Adenoma
vilosum
serratum
t2 TSE front

Tubulovilozni
adenom srednje
trećine,
T1 VIBE
postkontrasno

Vilozni adenom
na stražnjem
zidu donje
trećine rektuma
T2TSE sag

Tubulovilozni
adenom - srednja
trećina rektuma
t2TSE sag

Adenokarcinomrektosigmoidni
prelaz T2 FS tra

Tubulovilozni adenom Z1
VIBE

T2W postkontrasno

Adenom rektuma- polip T1fs,T2wtra

KARCINOMI REKTUMA
 (Kolo)rektalni karcinom i drugi je najčešći uzrok smrti,

poslije karcinoma bronha kod muškaraca i dojke kod žena
 Oko 40-50% svih karcinoma kolorektalnog područja su
locirani na rektumu
 Patohistološki sastav karcinoma (kolo)rektuma su
porijekla žljezdanog tkiva i to adenokarcinomi u 98%
 Pojavljivanje adenokarcinoma u formi egzofitičnih,
ulceroznih i stenozirajućih

ZAŠTO JE STAGING VAŽAN?
 Staging karcinoma rektuma je važan za :
 odabir hirurških zahvata

 individualno uvođenje adjuvantne radiohemoterapije
 individualno uvođenje neoadjuvantne radiohemoterapije
 određivanje prognoze bolesti
 evaluaciju i komparaciju rezultata nakon terapije

KARCINOMI REKTUMA
T Staging-MRI
T0 Nema primatrnog tumora
T1 Tumor invadira submukozu:nizak signal submukoznog zida se
zamjenjuje abnormalnim signalom koji se ne širi u cirkularni mišićni sloj
T2 Tumor invadira, ali ne prodire u muscularis propriju: intermedijalni
signalni intenzitet (viši signal nego mišić,niži signal nego submukosa) u
muskularis propriji; vanjski mišićni omotač zamjenjen tumorom koji je
intermedijalnog signalnog intenziteta, ne širi se izvan vanjskog rektalnog
mišića u rektalno masno tkivo
T3 Tumor invadira subserozu kroz musularis propriu: nepravilna
ispupčenja i čvorasta projekcija (bez fine spikulacije intermedialni signalni
intenzitet koji se projecira izvan vanjskog mišićnog omotača)
T4 Tumor invadira druge organe : prenošen abnormalni signalni intezitet
na susjedi organ i peritoneuma

KARCINOMI REKTUMA
N staging-MRI
NX Regionalni limfonodi se ne mogu procjeniti
N0 Nema regionalnih metastaza u limfonode
N1 Metastaze u 1-3 reginalna limfonoda
N1a Metastaze u jedan regionalni limfonod
N1bMetastaze u 2-3 regionalna limfonoda
N2Metastaze u četiri ili više regionalnih limfonoda
N2a Metastaze u 4-6 regionalnih limfonoda
N2bMetastaze u sedam ili više regionalnih limfonoda

Adenokarcinom -t2TSE sag cor T3 stadij

Adenokarcinom -t2TSE cor T3 stadij

Adenokarcinom -t2TSE sag,cor T2, No stadij

-

Adenokarcinom –donja trećina rektuma t2TSE sag,tra

Mucinozni adenokarcinom rektosigmoida - zone mucina u
hipersignalu (T2w tra) - T3, N2 stadij

Adenokarcinom – infiltracija okolnih struktura T4 stadij

IBD-UPALNA OBOLJENJA
Procjena kod IBD ( Kronova bolest i ulcerozni kolitis ) :
-debljina zida
-strikture
-endoluminalni prikaz sluznice
-prisutnost ekstraluminalnih komplikacija
-regionalnih limfonoda
-pridruženih apscesa
-fistula

Upalno izmjenjen zid rektuma-Ulcerozni kolitis

Upalno izmjenjen zid rektuma-Ulcerozni kolitis

Upalno zadebljanje zida rektuma –Kronova bolest

Upalno reaktivni limfonodi u mezorektalnoj regiji

ANOREKTALNE FISTULE
 Fistule patološki prolaz između dvije epitelne površine
 Parksova klasifikacija: intersfinkterične, transfinkterične,

suprasfinkterične i ekstrasfinkterične
 Pozicija fistula prema kazaljci na satu (“clock face”) radi
lakše interpretacije
 Kompleks analne fistule koje su vezane za involviranost
analnih sfikternih mišića,prednju lokaciju kod žena,
multiple kanale, inkontinenciju, recidive fistula, lokalu
radijaciju, hroničnu diareju, Kronovu bolest

ANOREKTALNE FISTULE
 Etiologija perianalnih fistula je najčešće povezana sa

inflamacijom analnih žlijezda,Kronovom bolesti,
tuberkulozom, pelvičnim infekcijama, pelvičnim malignim
tumorima i sa radioterapijom
 Idiopatske fistule - hronična intramuskularna anala infekcija
(cryptoglandular hypothesis)
 Oko 70% fistulozih sistema se drenira kroz kožu

ZAKLJUČAK
 MRI rektuma je komforna, nejonizirajuća, dijagnostička

metoda
 Pouzdana u prikazivanju i karakterizaciji polipoidnih
tumora endoskopski nesigurnog morfološkog izgleda i
korisna za planiranje daljeg terapijskog tretmana
 Podesna
za
prikazivanje
tumorske
morfologije
intraluminalno,proširenosti ekstraluminalno i lokalne
reakcije limfonoda (T,N staging)
 Prikazuje upalne promjene i apscese
 Korisna u klasifikaciji perirenalnih fistula kao dijagnostički
vodić u planiranju hirurškog tretmana

HVALA NA PAŽNJI

Slide 32

Amela Sofić
Klinika za radiologiju KCUS
SARAJEVO

Anatomski prikaz rektuma Fank Netter

OPŠTA RAZMATRANJA
• MRI rektuma je komforna, nejonizirajuća, dijagnostička
•
•
•
•

metoda
Početak upotreba MRI rektuma devedesetih godina
prošlog stoljeća
Aparati nižeg magnetnog polja, upotrebom nekomforne
endorektalne zavojnice
Nova MRI tehnologija ima naprednije gradijent sisteme i
visoko rezolutivne površinske zavojnice
Danas mnogo brže sekvence za abdominalni imaging, viša
temporalna i spatijalna rezolucija, veliki FOV

OPŠTA RAZMATRANJA











Standardni MRI kriteriji za skeniranje rektuma :
3 mm sloj, mali field of view (160–200 mm)
MRI skeniranje rektuma traje 20 - 45 minuta
Dužina skena zavisi od tipa MRI aparata
Oko 2-5% MRI pregleda problematične ( tipa skenera,
klaustrofobija )
Kod MRI rektuma su glava i vrat izvan magneta
Blaga sedaciju za pacijente sa klaustrofobijom
Kontraindikacija su pacijenti sa pacemakerom
Implantati i protetička sredstva nisu kontraindikacija za
izvođenje MRI
I.v.aplikacija K.S. nije nužno potrebna kod MRI rektuma

OPŠTA RAZMATRANJA
 Prva serija je sagitalna T2w, fast (turbo) spin-echo

sekvence od jednog do drugog pelvičnog zida
 Druga serija slika su large-field-of view axial cijele
zdjelice
 Treća serija su high-resolution slike u T2-w u tankim
sekcijama aksijalnih slika izvedene perpendikularno na
dužu osovinu
 Četvrta serija su high-spatial-resolution koronalne
slike,optimalno prikazuju levatorne analne mišiće,
sfinkterni kompleks, intersfinkteričnu ravan i odnos prema
rektalnom zidu

OPŠTA RAZMATRANJA
 MRI rektuma metoda velike mekotkivne kontrasnosti i

mutiplanarnog prikazivanja
-slojeva zida rektuma
-unutarnjeg i vanjskog analnog sfinktera
-levatornih analnih mišića
-perirektalnog masnog tkiva
-mezorektalne fascije
-ihioanalne i ishiorektalne regije
- susjednih organa male zdjelice

OPŠTA RAZMATRANJA
 Zid rektuma ima visok intenzitet signala (između vode i

mišića) na T1W sekvenci i umjereno viši intenzitet
signala u odnosu na okolno masno tkivo
 Na T2W sekvenci zid rektuma pokazuje nizak signal
(između masti i vode)
 Prikazivanje tri linije:
- Unutarnja linija -mukoze i submukoze u hipersignalu
- Srednja muskularis- proprije u hiposignalu
- Vanjska- perirektalnog masnog tkiva u hipersignalu

OPŠTA RAZMATRANJA
 T1W postkontrasno (i.v. aplikacija

Gadolinijum) zid
rektuma postaje intenzivna obojena linija
 Mukoza i submukoza visok porast intenziteta
postkontrasno,a muscularis propria slabiji
 Endorektalna aplikacija ultrazvučnog gela ekstendira
lumen
 Normalna debljina zida kolona je 3-4 mm, iako većina
autora smatra da ona mora biti manja od 5 mm

normalan izgled slojeva
zida rektuma

Mezorektalno područje rektuma ispunjen ehogelom T2w tra

OPŠTA RAZMATRANJA
 Moguća dobra vizuelizacija i diferencijacija sa MRI :
 -Polipa

 -Karcinoma
 -Uvećanih regionalnih limfonoda
 -Apscesa
 -Upalnih procesa
 -Fistuloznih sistema

POLIPI REKTUMA
 Polipi su benigne izrasline
 U 95% slučajeva su adenomi tj. benigni epitelni tumori

građeni od žljezdanih tvorbi
 Predstavljaju prekurzore adenokarcinoma
 Prema formi mogi biti :
-sesilni
-pedunkularni
- flatadenomi

Image.lnk
br 2.lnk

Polip na peteljci rektuma t2w sag,tra

Adenoma
vilosum
serratum
t2 TSE front

Tubulovilozni
adenom srednje
trećine,
T1 VIBE
postkontrasno

Vilozni adenom
na stražnjem
zidu donje
trećine rektuma
T2TSE sag

Tubulovilozni
adenom - srednja
trećina rektuma
t2TSE sag

Adenokarcinomrektosigmoidni
prelaz T2 FS tra

Tubulovilozni adenom Z1
VIBE

T2W postkontrasno

Adenom rektuma- polip T1fs,T2wtra

KARCINOMI REKTUMA
 (Kolo)rektalni karcinom i drugi je najčešći uzrok smrti,

poslije karcinoma bronha kod muškaraca i dojke kod žena
 Oko 40-50% svih karcinoma kolorektalnog područja su
locirani na rektumu
 Patohistološki sastav karcinoma (kolo)rektuma su
porijekla žljezdanog tkiva i to adenokarcinomi u 98%
 Pojavljivanje adenokarcinoma u formi egzofitičnih,
ulceroznih i stenozirajućih

ZAŠTO JE STAGING VAŽAN?
 Staging karcinoma rektuma je važan za :
 odabir hirurških zahvata

 individualno uvođenje adjuvantne radiohemoterapije
 individualno uvođenje neoadjuvantne radiohemoterapije
 određivanje prognoze bolesti
 evaluaciju i komparaciju rezultata nakon terapije

KARCINOMI REKTUMA
T Staging-MRI
T0 Nema primatrnog tumora
T1 Tumor invadira submukozu:nizak signal submukoznog zida se
zamjenjuje abnormalnim signalom koji se ne širi u cirkularni mišićni sloj
T2 Tumor invadira, ali ne prodire u muscularis propriju: intermedijalni
signalni intenzitet (viši signal nego mišić,niži signal nego submukosa) u
muskularis propriji; vanjski mišićni omotač zamjenjen tumorom koji je
intermedijalnog signalnog intenziteta, ne širi se izvan vanjskog rektalnog
mišića u rektalno masno tkivo
T3 Tumor invadira subserozu kroz musularis propriu: nepravilna
ispupčenja i čvorasta projekcija (bez fine spikulacije intermedialni signalni
intenzitet koji se projecira izvan vanjskog mišićnog omotača)
T4 Tumor invadira druge organe : prenošen abnormalni signalni intezitet
na susjedi organ i peritoneuma

KARCINOMI REKTUMA
N staging-MRI
NX Regionalni limfonodi se ne mogu procjeniti
N0 Nema regionalnih metastaza u limfonode
N1 Metastaze u 1-3 reginalna limfonoda
N1a Metastaze u jedan regionalni limfonod
N1bMetastaze u 2-3 regionalna limfonoda
N2Metastaze u četiri ili više regionalnih limfonoda
N2a Metastaze u 4-6 regionalnih limfonoda
N2bMetastaze u sedam ili više regionalnih limfonoda

Adenokarcinom -t2TSE sag cor T3 stadij

Adenokarcinom -t2TSE cor T3 stadij

Adenokarcinom -t2TSE sag,cor T2, No stadij

-

Adenokarcinom –donja trećina rektuma t2TSE sag,tra

Mucinozni adenokarcinom rektosigmoida - zone mucina u
hipersignalu (T2w tra) - T3, N2 stadij

Adenokarcinom – infiltracija okolnih struktura T4 stadij

IBD-UPALNA OBOLJENJA
Procjena kod IBD ( Kronova bolest i ulcerozni kolitis ) :
-debljina zida
-strikture
-endoluminalni prikaz sluznice
-prisutnost ekstraluminalnih komplikacija
-regionalnih limfonoda
-pridruženih apscesa
-fistula

Upalno izmjenjen zid rektuma-Ulcerozni kolitis

Upalno izmjenjen zid rektuma-Ulcerozni kolitis

Upalno zadebljanje zida rektuma –Kronova bolest

Upalno reaktivni limfonodi u mezorektalnoj regiji

ANOREKTALNE FISTULE
 Fistule patološki prolaz između dvije epitelne površine
 Parksova klasifikacija: intersfinkterične, transfinkterične,

suprasfinkterične i ekstrasfinkterične
 Pozicija fistula prema kazaljci na satu (“clock face”) radi
lakše interpretacije
 Kompleks analne fistule koje su vezane za involviranost
analnih sfikternih mišića,prednju lokaciju kod žena,
multiple kanale, inkontinenciju, recidive fistula, lokalu
radijaciju, hroničnu diareju, Kronovu bolest

ANOREKTALNE FISTULE
 Etiologija perianalnih fistula je najčešće povezana sa

inflamacijom analnih žlijezda,Kronovom bolesti,
tuberkulozom, pelvičnim infekcijama, pelvičnim malignim
tumorima i sa radioterapijom
 Idiopatske fistule - hronična intramuskularna anala infekcija
(cryptoglandular hypothesis)
 Oko 70% fistulozih sistema se drenira kroz kožu

ZAKLJUČAK
 MRI rektuma je komforna, nejonizirajuća, dijagnostička

metoda
 Pouzdana u prikazivanju i karakterizaciji polipoidnih
tumora endoskopski nesigurnog morfološkog izgleda i
korisna za planiranje daljeg terapijskog tretmana
 Podesna
za
prikazivanje
tumorske
morfologije
intraluminalno,proširenosti ekstraluminalno i lokalne
reakcije limfonoda (T,N staging)
 Prikazuje upalne promjene i apscese
 Korisna u klasifikaciji perirenalnih fistula kao dijagnostički
vodić u planiranju hirurškog tretmana

HVALA NA PAŽNJI

Slide 33

Amela Sofić
Klinika za radiologiju KCUS
SARAJEVO

Anatomski prikaz rektuma Fank Netter

OPŠTA RAZMATRANJA
• MRI rektuma je komforna, nejonizirajuća, dijagnostička
•
•
•
•

metoda
Početak upotreba MRI rektuma devedesetih godina
prošlog stoljeća
Aparati nižeg magnetnog polja, upotrebom nekomforne
endorektalne zavojnice
Nova MRI tehnologija ima naprednije gradijent sisteme i
visoko rezolutivne površinske zavojnice
Danas mnogo brže sekvence za abdominalni imaging, viša
temporalna i spatijalna rezolucija, veliki FOV

OPŠTA RAZMATRANJA











Standardni MRI kriteriji za skeniranje rektuma :
3 mm sloj, mali field of view (160–200 mm)
MRI skeniranje rektuma traje 20 - 45 minuta
Dužina skena zavisi od tipa MRI aparata
Oko 2-5% MRI pregleda problematične ( tipa skenera,
klaustrofobija )
Kod MRI rektuma su glava i vrat izvan magneta
Blaga sedaciju za pacijente sa klaustrofobijom
Kontraindikacija su pacijenti sa pacemakerom
Implantati i protetička sredstva nisu kontraindikacija za
izvođenje MRI
I.v.aplikacija K.S. nije nužno potrebna kod MRI rektuma

OPŠTA RAZMATRANJA
 Prva serija je sagitalna T2w, fast (turbo) spin-echo

sekvence od jednog do drugog pelvičnog zida
 Druga serija slika su large-field-of view axial cijele
zdjelice
 Treća serija su high-resolution slike u T2-w u tankim
sekcijama aksijalnih slika izvedene perpendikularno na
dužu osovinu
 Četvrta serija su high-spatial-resolution koronalne
slike,optimalno prikazuju levatorne analne mišiće,
sfinkterni kompleks, intersfinkteričnu ravan i odnos prema
rektalnom zidu

OPŠTA RAZMATRANJA
 MRI rektuma metoda velike mekotkivne kontrasnosti i

mutiplanarnog prikazivanja
-slojeva zida rektuma
-unutarnjeg i vanjskog analnog sfinktera
-levatornih analnih mišića
-perirektalnog masnog tkiva
-mezorektalne fascije
-ihioanalne i ishiorektalne regije
- susjednih organa male zdjelice

OPŠTA RAZMATRANJA
 Zid rektuma ima visok intenzitet signala (između vode i

mišića) na T1W sekvenci i umjereno viši intenzitet
signala u odnosu na okolno masno tkivo
 Na T2W sekvenci zid rektuma pokazuje nizak signal
(između masti i vode)
 Prikazivanje tri linije:
- Unutarnja linija -mukoze i submukoze u hipersignalu
- Srednja muskularis- proprije u hiposignalu
- Vanjska- perirektalnog masnog tkiva u hipersignalu

OPŠTA RAZMATRANJA
 T1W postkontrasno (i.v. aplikacija

Gadolinijum) zid
rektuma postaje intenzivna obojena linija
 Mukoza i submukoza visok porast intenziteta
postkontrasno,a muscularis propria slabiji
 Endorektalna aplikacija ultrazvučnog gela ekstendira
lumen
 Normalna debljina zida kolona je 3-4 mm, iako većina
autora smatra da ona mora biti manja od 5 mm

normalan izgled slojeva
zida rektuma

Mezorektalno područje rektuma ispunjen ehogelom T2w tra

OPŠTA RAZMATRANJA
 Moguća dobra vizuelizacija i diferencijacija sa MRI :
 -Polipa

 -Karcinoma
 -Uvećanih regionalnih limfonoda
 -Apscesa
 -Upalnih procesa
 -Fistuloznih sistema

POLIPI REKTUMA
 Polipi su benigne izrasline
 U 95% slučajeva su adenomi tj. benigni epitelni tumori

građeni od žljezdanih tvorbi
 Predstavljaju prekurzore adenokarcinoma
 Prema formi mogi biti :
-sesilni
-pedunkularni
- flatadenomi

Image.lnk
br 2.lnk

Polip na peteljci rektuma t2w sag,tra

Adenoma
vilosum
serratum
t2 TSE front

Tubulovilozni
adenom srednje
trećine,
T1 VIBE
postkontrasno

Vilozni adenom
na stražnjem
zidu donje
trećine rektuma
T2TSE sag

Tubulovilozni
adenom - srednja
trećina rektuma
t2TSE sag

Adenokarcinomrektosigmoidni
prelaz T2 FS tra

Tubulovilozni adenom Z1
VIBE

T2W postkontrasno

Adenom rektuma- polip T1fs,T2wtra

KARCINOMI REKTUMA
 (Kolo)rektalni karcinom i drugi je najčešći uzrok smrti,

poslije karcinoma bronha kod muškaraca i dojke kod žena
 Oko 40-50% svih karcinoma kolorektalnog područja su
locirani na rektumu
 Patohistološki sastav karcinoma (kolo)rektuma su
porijekla žljezdanog tkiva i to adenokarcinomi u 98%
 Pojavljivanje adenokarcinoma u formi egzofitičnih,
ulceroznih i stenozirajućih

ZAŠTO JE STAGING VAŽAN?
 Staging karcinoma rektuma je važan za :
 odabir hirurških zahvata

 individualno uvođenje adjuvantne radiohemoterapije
 individualno uvođenje neoadjuvantne radiohemoterapije
 određivanje prognoze bolesti
 evaluaciju i komparaciju rezultata nakon terapije

KARCINOMI REKTUMA
T Staging-MRI
T0 Nema primatrnog tumora
T1 Tumor invadira submukozu:nizak signal submukoznog zida se
zamjenjuje abnormalnim signalom koji se ne širi u cirkularni mišićni sloj
T2 Tumor invadira, ali ne prodire u muscularis propriju: intermedijalni
signalni intenzitet (viši signal nego mišić,niži signal nego submukosa) u
muskularis propriji; vanjski mišićni omotač zamjenjen tumorom koji je
intermedijalnog signalnog intenziteta, ne širi se izvan vanjskog rektalnog
mišića u rektalno masno tkivo
T3 Tumor invadira subserozu kroz musularis propriu: nepravilna
ispupčenja i čvorasta projekcija (bez fine spikulacije intermedialni signalni
intenzitet koji se projecira izvan vanjskog mišićnog omotača)
T4 Tumor invadira druge organe : prenošen abnormalni signalni intezitet
na susjedi organ i peritoneuma

KARCINOMI REKTUMA
N staging-MRI
NX Regionalni limfonodi se ne mogu procjeniti
N0 Nema regionalnih metastaza u limfonode
N1 Metastaze u 1-3 reginalna limfonoda
N1a Metastaze u jedan regionalni limfonod
N1bMetastaze u 2-3 regionalna limfonoda
N2Metastaze u četiri ili više regionalnih limfonoda
N2a Metastaze u 4-6 regionalnih limfonoda
N2bMetastaze u sedam ili više regionalnih limfonoda

Adenokarcinom -t2TSE sag cor T3 stadij

Adenokarcinom -t2TSE cor T3 stadij

Adenokarcinom -t2TSE sag,cor T2, No stadij

-

Adenokarcinom –donja trećina rektuma t2TSE sag,tra

Mucinozni adenokarcinom rektosigmoida - zone mucina u
hipersignalu (T2w tra) - T3, N2 stadij

Adenokarcinom – infiltracija okolnih struktura T4 stadij

IBD-UPALNA OBOLJENJA
Procjena kod IBD ( Kronova bolest i ulcerozni kolitis ) :
-debljina zida
-strikture
-endoluminalni prikaz sluznice
-prisutnost ekstraluminalnih komplikacija
-regionalnih limfonoda
-pridruženih apscesa
-fistula

Upalno izmjenjen zid rektuma-Ulcerozni kolitis

Upalno izmjenjen zid rektuma-Ulcerozni kolitis

Upalno zadebljanje zida rektuma –Kronova bolest

Upalno reaktivni limfonodi u mezorektalnoj regiji

ANOREKTALNE FISTULE
 Fistule patološki prolaz između dvije epitelne površine
 Parksova klasifikacija: intersfinkterične, transfinkterične,

suprasfinkterične i ekstrasfinkterične
 Pozicija fistula prema kazaljci na satu (“clock face”) radi
lakše interpretacije
 Kompleks analne fistule koje su vezane za involviranost
analnih sfikternih mišića,prednju lokaciju kod žena,
multiple kanale, inkontinenciju, recidive fistula, lokalu
radijaciju, hroničnu diareju, Kronovu bolest

ANOREKTALNE FISTULE
 Etiologija perianalnih fistula je najčešće povezana sa

inflamacijom analnih žlijezda,Kronovom bolesti,
tuberkulozom, pelvičnim infekcijama, pelvičnim malignim
tumorima i sa radioterapijom
 Idiopatske fistule - hronična intramuskularna anala infekcija
(cryptoglandular hypothesis)
 Oko 70% fistulozih sistema se drenira kroz kožu

ZAKLJUČAK
 MRI rektuma je komforna, nejonizirajuća, dijagnostička

metoda
 Pouzdana u prikazivanju i karakterizaciji polipoidnih
tumora endoskopski nesigurnog morfološkog izgleda i
korisna za planiranje daljeg terapijskog tretmana
 Podesna
za
prikazivanje
tumorske
morfologije
intraluminalno,proširenosti ekstraluminalno i lokalne
reakcije limfonoda (T,N staging)
 Prikazuje upalne promjene i apscese
 Korisna u klasifikaciji perirenalnih fistula kao dijagnostički
vodić u planiranju hirurškog tretmana

HVALA NA PAŽNJI

Slide 34

Amela Sofić
Klinika za radiologiju KCUS
SARAJEVO

Anatomski prikaz rektuma Fank Netter

OPŠTA RAZMATRANJA
• MRI rektuma je komforna, nejonizirajuća, dijagnostička
•
•
•
•

metoda
Početak upotreba MRI rektuma devedesetih godina
prošlog stoljeća
Aparati nižeg magnetnog polja, upotrebom nekomforne
endorektalne zavojnice
Nova MRI tehnologija ima naprednije gradijent sisteme i
visoko rezolutivne površinske zavojnice
Danas mnogo brže sekvence za abdominalni imaging, viša
temporalna i spatijalna rezolucija, veliki FOV

OPŠTA RAZMATRANJA











Standardni MRI kriteriji za skeniranje rektuma :
3 mm sloj, mali field of view (160–200 mm)
MRI skeniranje rektuma traje 20 - 45 minuta
Dužina skena zavisi od tipa MRI aparata
Oko 2-5% MRI pregleda problematične ( tipa skenera,
klaustrofobija )
Kod MRI rektuma su glava i vrat izvan magneta
Blaga sedaciju za pacijente sa klaustrofobijom
Kontraindikacija su pacijenti sa pacemakerom
Implantati i protetička sredstva nisu kontraindikacija za
izvođenje MRI
I.v.aplikacija K.S. nije nužno potrebna kod MRI rektuma

OPŠTA RAZMATRANJA
 Prva serija je sagitalna T2w, fast (turbo) spin-echo

sekvence od jednog do drugog pelvičnog zida
 Druga serija slika su large-field-of view axial cijele
zdjelice
 Treća serija su high-resolution slike u T2-w u tankim
sekcijama aksijalnih slika izvedene perpendikularno na
dužu osovinu
 Četvrta serija su high-spatial-resolution koronalne
slike,optimalno prikazuju levatorne analne mišiće,
sfinkterni kompleks, intersfinkteričnu ravan i odnos prema
rektalnom zidu

OPŠTA RAZMATRANJA
 MRI rektuma metoda velike mekotkivne kontrasnosti i

mutiplanarnog prikazivanja
-slojeva zida rektuma
-unutarnjeg i vanjskog analnog sfinktera
-levatornih analnih mišića
-perirektalnog masnog tkiva
-mezorektalne fascije
-ihioanalne i ishiorektalne regije
- susjednih organa male zdjelice

OPŠTA RAZMATRANJA
 Zid rektuma ima visok intenzitet signala (između vode i

mišića) na T1W sekvenci i umjereno viši intenzitet
signala u odnosu na okolno masno tkivo
 Na T2W sekvenci zid rektuma pokazuje nizak signal
(između masti i vode)
 Prikazivanje tri linije:
- Unutarnja linija -mukoze i submukoze u hipersignalu
- Srednja muskularis- proprije u hiposignalu
- Vanjska- perirektalnog masnog tkiva u hipersignalu

OPŠTA RAZMATRANJA
 T1W postkontrasno (i.v. aplikacija

Gadolinijum) zid
rektuma postaje intenzivna obojena linija
 Mukoza i submukoza visok porast intenziteta
postkontrasno,a muscularis propria slabiji
 Endorektalna aplikacija ultrazvučnog gela ekstendira
lumen
 Normalna debljina zida kolona je 3-4 mm, iako većina
autora smatra da ona mora biti manja od 5 mm

normalan izgled slojeva
zida rektuma

Mezorektalno područje rektuma ispunjen ehogelom T2w tra

OPŠTA RAZMATRANJA
 Moguća dobra vizuelizacija i diferencijacija sa MRI :
 -Polipa

 -Karcinoma
 -Uvećanih regionalnih limfonoda
 -Apscesa
 -Upalnih procesa
 -Fistuloznih sistema

POLIPI REKTUMA
 Polipi su benigne izrasline
 U 95% slučajeva su adenomi tj. benigni epitelni tumori

građeni od žljezdanih tvorbi
 Predstavljaju prekurzore adenokarcinoma
 Prema formi mogi biti :
-sesilni
-pedunkularni
- flatadenomi

Image.lnk
br 2.lnk

Polip na peteljci rektuma t2w sag,tra

Adenoma
vilosum
serratum
t2 TSE front

Tubulovilozni
adenom srednje
trećine,
T1 VIBE
postkontrasno

Vilozni adenom
na stražnjem
zidu donje
trećine rektuma
T2TSE sag

Tubulovilozni
adenom - srednja
trećina rektuma
t2TSE sag

Adenokarcinomrektosigmoidni
prelaz T2 FS tra

Tubulovilozni adenom Z1
VIBE

T2W postkontrasno

Adenom rektuma- polip T1fs,T2wtra

KARCINOMI REKTUMA
 (Kolo)rektalni karcinom i drugi je najčešći uzrok smrti,

poslije karcinoma bronha kod muškaraca i dojke kod žena
 Oko 40-50% svih karcinoma kolorektalnog područja su
locirani na rektumu
 Patohistološki sastav karcinoma (kolo)rektuma su
porijekla žljezdanog tkiva i to adenokarcinomi u 98%
 Pojavljivanje adenokarcinoma u formi egzofitičnih,
ulceroznih i stenozirajućih

ZAŠTO JE STAGING VAŽAN?
 Staging karcinoma rektuma je važan za :
 odabir hirurških zahvata

 individualno uvođenje adjuvantne radiohemoterapije
 individualno uvođenje neoadjuvantne radiohemoterapije
 određivanje prognoze bolesti
 evaluaciju i komparaciju rezultata nakon terapije

KARCINOMI REKTUMA
T Staging-MRI
T0 Nema primatrnog tumora
T1 Tumor invadira submukozu:nizak signal submukoznog zida se
zamjenjuje abnormalnim signalom koji se ne širi u cirkularni mišićni sloj
T2 Tumor invadira, ali ne prodire u muscularis propriju: intermedijalni
signalni intenzitet (viši signal nego mišić,niži signal nego submukosa) u
muskularis propriji; vanjski mišićni omotač zamjenjen tumorom koji je
intermedijalnog signalnog intenziteta, ne širi se izvan vanjskog rektalnog
mišića u rektalno masno tkivo
T3 Tumor invadira subserozu kroz musularis propriu: nepravilna
ispupčenja i čvorasta projekcija (bez fine spikulacije intermedialni signalni
intenzitet koji se projecira izvan vanjskog mišićnog omotača)
T4 Tumor invadira druge organe : prenošen abnormalni signalni intezitet
na susjedi organ i peritoneuma

KARCINOMI REKTUMA
N staging-MRI
NX Regionalni limfonodi se ne mogu procjeniti
N0 Nema regionalnih metastaza u limfonode
N1 Metastaze u 1-3 reginalna limfonoda
N1a Metastaze u jedan regionalni limfonod
N1bMetastaze u 2-3 regionalna limfonoda
N2Metastaze u četiri ili više regionalnih limfonoda
N2a Metastaze u 4-6 regionalnih limfonoda
N2bMetastaze u sedam ili više regionalnih limfonoda

Adenokarcinom -t2TSE sag cor T3 stadij

Adenokarcinom -t2TSE cor T3 stadij

Adenokarcinom -t2TSE sag,cor T2, No stadij

-

Adenokarcinom –donja trećina rektuma t2TSE sag,tra

Mucinozni adenokarcinom rektosigmoida - zone mucina u
hipersignalu (T2w tra) - T3, N2 stadij

Adenokarcinom – infiltracija okolnih struktura T4 stadij

IBD-UPALNA OBOLJENJA
Procjena kod IBD ( Kronova bolest i ulcerozni kolitis ) :
-debljina zida
-strikture
-endoluminalni prikaz sluznice
-prisutnost ekstraluminalnih komplikacija
-regionalnih limfonoda
-pridruženih apscesa
-fistula

Upalno izmjenjen zid rektuma-Ulcerozni kolitis

Upalno izmjenjen zid rektuma-Ulcerozni kolitis

Upalno zadebljanje zida rektuma –Kronova bolest

Upalno reaktivni limfonodi u mezorektalnoj regiji

ANOREKTALNE FISTULE
 Fistule patološki prolaz između dvije epitelne površine
 Parksova klasifikacija: intersfinkterične, transfinkterične,

suprasfinkterične i ekstrasfinkterične
 Pozicija fistula prema kazaljci na satu (“clock face”) radi
lakše interpretacije
 Kompleks analne fistule koje su vezane za involviranost
analnih sfikternih mišića,prednju lokaciju kod žena,
multiple kanale, inkontinenciju, recidive fistula, lokalu
radijaciju, hroničnu diareju, Kronovu bolest

ANOREKTALNE FISTULE
 Etiologija perianalnih fistula je najčešće povezana sa

inflamacijom analnih žlijezda,Kronovom bolesti,
tuberkulozom, pelvičnim infekcijama, pelvičnim malignim
tumorima i sa radioterapijom
 Idiopatske fistule - hronična intramuskularna anala infekcija
(cryptoglandular hypothesis)
 Oko 70% fistulozih sistema se drenira kroz kožu

ZAKLJUČAK
 MRI rektuma je komforna, nejonizirajuća, dijagnostička

metoda
 Pouzdana u prikazivanju i karakterizaciji polipoidnih
tumora endoskopski nesigurnog morfološkog izgleda i
korisna za planiranje daljeg terapijskog tretmana
 Podesna
za
prikazivanje
tumorske
morfologije
intraluminalno,proširenosti ekstraluminalno i lokalne
reakcije limfonoda (T,N staging)
 Prikazuje upalne promjene i apscese
 Korisna u klasifikaciji perirenalnih fistula kao dijagnostički
vodić u planiranju hirurškog tretmana

HVALA NA PAŽNJI

Slide 35

Amela Sofić
Klinika za radiologiju KCUS
SARAJEVO

Anatomski prikaz rektuma Fank Netter

OPŠTA RAZMATRANJA
• MRI rektuma je komforna, nejonizirajuća, dijagnostička
•
•
•
•

metoda
Početak upotreba MRI rektuma devedesetih godina
prošlog stoljeća
Aparati nižeg magnetnog polja, upotrebom nekomforne
endorektalne zavojnice
Nova MRI tehnologija ima naprednije gradijent sisteme i
visoko rezolutivne površinske zavojnice
Danas mnogo brže sekvence za abdominalni imaging, viša
temporalna i spatijalna rezolucija, veliki FOV

OPŠTA RAZMATRANJA











Standardni MRI kriteriji za skeniranje rektuma :
3 mm sloj, mali field of view (160–200 mm)
MRI skeniranje rektuma traje 20 - 45 minuta
Dužina skena zavisi od tipa MRI aparata
Oko 2-5% MRI pregleda problematične ( tipa skenera,
klaustrofobija )
Kod MRI rektuma su glava i vrat izvan magneta
Blaga sedaciju za pacijente sa klaustrofobijom
Kontraindikacija su pacijenti sa pacemakerom
Implantati i protetička sredstva nisu kontraindikacija za
izvođenje MRI
I.v.aplikacija K.S. nije nužno potrebna kod MRI rektuma

OPŠTA RAZMATRANJA
 Prva serija je sagitalna T2w, fast (turbo) spin-echo

sekvence od jednog do drugog pelvičnog zida
 Druga serija slika su large-field-of view axial cijele
zdjelice
 Treća serija su high-resolution slike u T2-w u tankim
sekcijama aksijalnih slika izvedene perpendikularno na
dužu osovinu
 Četvrta serija su high-spatial-resolution koronalne
slike,optimalno prikazuju levatorne analne mišiće,
sfinkterni kompleks, intersfinkteričnu ravan i odnos prema
rektalnom zidu

OPŠTA RAZMATRANJA
 MRI rektuma metoda velike mekotkivne kontrasnosti i

mutiplanarnog prikazivanja
-slojeva zida rektuma
-unutarnjeg i vanjskog analnog sfinktera
-levatornih analnih mišića
-perirektalnog masnog tkiva
-mezorektalne fascije
-ihioanalne i ishiorektalne regije
- susjednih organa male zdjelice

OPŠTA RAZMATRANJA
 Zid rektuma ima visok intenzitet signala (između vode i

mišića) na T1W sekvenci i umjereno viši intenzitet
signala u odnosu na okolno masno tkivo
 Na T2W sekvenci zid rektuma pokazuje nizak signal
(između masti i vode)
 Prikazivanje tri linije:
- Unutarnja linija -mukoze i submukoze u hipersignalu
- Srednja muskularis- proprije u hiposignalu
- Vanjska- perirektalnog masnog tkiva u hipersignalu

OPŠTA RAZMATRANJA
 T1W postkontrasno (i.v. aplikacija

Gadolinijum) zid
rektuma postaje intenzivna obojena linija
 Mukoza i submukoza visok porast intenziteta
postkontrasno,a muscularis propria slabiji
 Endorektalna aplikacija ultrazvučnog gela ekstendira
lumen
 Normalna debljina zida kolona je 3-4 mm, iako većina
autora smatra da ona mora biti manja od 5 mm

normalan izgled slojeva
zida rektuma

Mezorektalno područje rektuma ispunjen ehogelom T2w tra

OPŠTA RAZMATRANJA
 Moguća dobra vizuelizacija i diferencijacija sa MRI :
 -Polipa

 -Karcinoma
 -Uvećanih regionalnih limfonoda
 -Apscesa
 -Upalnih procesa
 -Fistuloznih sistema

POLIPI REKTUMA
 Polipi su benigne izrasline
 U 95% slučajeva su adenomi tj. benigni epitelni tumori

građeni od žljezdanih tvorbi
 Predstavljaju prekurzore adenokarcinoma
 Prema formi mogi biti :
-sesilni
-pedunkularni
- flatadenomi

Image.lnk
br 2.lnk

Polip na peteljci rektuma t2w sag,tra

Adenoma
vilosum
serratum
t2 TSE front

Tubulovilozni
adenom srednje
trećine,
T1 VIBE
postkontrasno

Vilozni adenom
na stražnjem
zidu donje
trećine rektuma
T2TSE sag

Tubulovilozni
adenom - srednja
trećina rektuma
t2TSE sag

Adenokarcinomrektosigmoidni
prelaz T2 FS tra

Tubulovilozni adenom Z1
VIBE

T2W postkontrasno

Adenom rektuma- polip T1fs,T2wtra

KARCINOMI REKTUMA
 (Kolo)rektalni karcinom i drugi je najčešći uzrok smrti,

poslije karcinoma bronha kod muškaraca i dojke kod žena
 Oko 40-50% svih karcinoma kolorektalnog područja su
locirani na rektumu
 Patohistološki sastav karcinoma (kolo)rektuma su
porijekla žljezdanog tkiva i to adenokarcinomi u 98%
 Pojavljivanje adenokarcinoma u formi egzofitičnih,
ulceroznih i stenozirajućih

ZAŠTO JE STAGING VAŽAN?
 Staging karcinoma rektuma je važan za :
 odabir hirurških zahvata

 individualno uvođenje adjuvantne radiohemoterapije
 individualno uvođenje neoadjuvantne radiohemoterapije
 određivanje prognoze bolesti
 evaluaciju i komparaciju rezultata nakon terapije

KARCINOMI REKTUMA
T Staging-MRI
T0 Nema primatrnog tumora
T1 Tumor invadira submukozu:nizak signal submukoznog zida se
zamjenjuje abnormalnim signalom koji se ne širi u cirkularni mišićni sloj
T2 Tumor invadira, ali ne prodire u muscularis propriju: intermedijalni
signalni intenzitet (viši signal nego mišić,niži signal nego submukosa) u
muskularis propriji; vanjski mišićni omotač zamjenjen tumorom koji je
intermedijalnog signalnog intenziteta, ne širi se izvan vanjskog rektalnog
mišića u rektalno masno tkivo
T3 Tumor invadira subserozu kroz musularis propriu: nepravilna
ispupčenja i čvorasta projekcija (bez fine spikulacije intermedialni signalni
intenzitet koji se projecira izvan vanjskog mišićnog omotača)
T4 Tumor invadira druge organe : prenošen abnormalni signalni intezitet
na susjedi organ i peritoneuma

KARCINOMI REKTUMA
N staging-MRI
NX Regionalni limfonodi se ne mogu procjeniti
N0 Nema regionalnih metastaza u limfonode
N1 Metastaze u 1-3 reginalna limfonoda
N1a Metastaze u jedan regionalni limfonod
N1bMetastaze u 2-3 regionalna limfonoda
N2Metastaze u četiri ili više regionalnih limfonoda
N2a Metastaze u 4-6 regionalnih limfonoda
N2bMetastaze u sedam ili više regionalnih limfonoda

Adenokarcinom -t2TSE sag cor T3 stadij

Adenokarcinom -t2TSE cor T3 stadij

Adenokarcinom -t2TSE sag,cor T2, No stadij

-

Adenokarcinom –donja trećina rektuma t2TSE sag,tra

Mucinozni adenokarcinom rektosigmoida - zone mucina u
hipersignalu (T2w tra) - T3, N2 stadij

Adenokarcinom – infiltracija okolnih struktura T4 stadij

IBD-UPALNA OBOLJENJA
Procjena kod IBD ( Kronova bolest i ulcerozni kolitis ) :
-debljina zida
-strikture
-endoluminalni prikaz sluznice
-prisutnost ekstraluminalnih komplikacija
-regionalnih limfonoda
-pridruženih apscesa
-fistula

Upalno izmjenjen zid rektuma-Ulcerozni kolitis

Upalno izmjenjen zid rektuma-Ulcerozni kolitis

Upalno zadebljanje zida rektuma –Kronova bolest

Upalno reaktivni limfonodi u mezorektalnoj regiji

ANOREKTALNE FISTULE
 Fistule patološki prolaz između dvije epitelne površine
 Parksova klasifikacija: intersfinkterične, transfinkterične,

suprasfinkterične i ekstrasfinkterične
 Pozicija fistula prema kazaljci na satu (“clock face”) radi
lakše interpretacije
 Kompleks analne fistule koje su vezane za involviranost
analnih sfikternih mišića,prednju lokaciju kod žena,
multiple kanale, inkontinenciju, recidive fistula, lokalu
radijaciju, hroničnu diareju, Kronovu bolest

ANOREKTALNE FISTULE
 Etiologija perianalnih fistula je najčešće povezana sa

inflamacijom analnih žlijezda,Kronovom bolesti,
tuberkulozom, pelvičnim infekcijama, pelvičnim malignim
tumorima i sa radioterapijom
 Idiopatske fistule - hronična intramuskularna anala infekcija
(cryptoglandular hypothesis)
 Oko 70% fistulozih sistema se drenira kroz kožu

ZAKLJUČAK
 MRI rektuma je komforna, nejonizirajuća, dijagnostička

metoda
 Pouzdana u prikazivanju i karakterizaciji polipoidnih
tumora endoskopski nesigurnog morfološkog izgleda i
korisna za planiranje daljeg terapijskog tretmana
 Podesna
za
prikazivanje
tumorske
morfologije
intraluminalno,proširenosti ekstraluminalno i lokalne
reakcije limfonoda (T,N staging)
 Prikazuje upalne promjene i apscese
 Korisna u klasifikaciji perirenalnih fistula kao dijagnostički
vodić u planiranju hirurškog tretmana

HVALA NA PAŽNJI

Slide 36

Amela Sofić
Klinika za radiologiju KCUS
SARAJEVO

Anatomski prikaz rektuma Fank Netter

OPŠTA RAZMATRANJA
• MRI rektuma je komforna, nejonizirajuća, dijagnostička
•
•
•
•

metoda
Početak upotreba MRI rektuma devedesetih godina
prošlog stoljeća
Aparati nižeg magnetnog polja, upotrebom nekomforne
endorektalne zavojnice
Nova MRI tehnologija ima naprednije gradijent sisteme i
visoko rezolutivne površinske zavojnice
Danas mnogo brže sekvence za abdominalni imaging, viša
temporalna i spatijalna rezolucija, veliki FOV

OPŠTA RAZMATRANJA











Standardni MRI kriteriji za skeniranje rektuma :
3 mm sloj, mali field of view (160–200 mm)
MRI skeniranje rektuma traje 20 - 45 minuta
Dužina skena zavisi od tipa MRI aparata
Oko 2-5% MRI pregleda problematične ( tipa skenera,
klaustrofobija )
Kod MRI rektuma su glava i vrat izvan magneta
Blaga sedaciju za pacijente sa klaustrofobijom
Kontraindikacija su pacijenti sa pacemakerom
Implantati i protetička sredstva nisu kontraindikacija za
izvođenje MRI
I.v.aplikacija K.S. nije nužno potrebna kod MRI rektuma

OPŠTA RAZMATRANJA
 Prva serija je sagitalna T2w, fast (turbo) spin-echo

sekvence od jednog do drugog pelvičnog zida
 Druga serija slika su large-field-of view axial cijele
zdjelice
 Treća serija su high-resolution slike u T2-w u tankim
sekcijama aksijalnih slika izvedene perpendikularno na
dužu osovinu
 Četvrta serija su high-spatial-resolution koronalne
slike,optimalno prikazuju levatorne analne mišiće,
sfinkterni kompleks, intersfinkteričnu ravan i odnos prema
rektalnom zidu

OPŠTA RAZMATRANJA
 MRI rektuma metoda velike mekotkivne kontrasnosti i

mutiplanarnog prikazivanja
-slojeva zida rektuma
-unutarnjeg i vanjskog analnog sfinktera
-levatornih analnih mišića
-perirektalnog masnog tkiva
-mezorektalne fascije
-ihioanalne i ishiorektalne regije
- susjednih organa male zdjelice

OPŠTA RAZMATRANJA
 Zid rektuma ima visok intenzitet signala (između vode i

mišića) na T1W sekvenci i umjereno viši intenzitet
signala u odnosu na okolno masno tkivo
 Na T2W sekvenci zid rektuma pokazuje nizak signal
(između masti i vode)
 Prikazivanje tri linije:
- Unutarnja linija -mukoze i submukoze u hipersignalu
- Srednja muskularis- proprije u hiposignalu
- Vanjska- perirektalnog masnog tkiva u hipersignalu

OPŠTA RAZMATRANJA
 T1W postkontrasno (i.v. aplikacija

Gadolinijum) zid
rektuma postaje intenzivna obojena linija
 Mukoza i submukoza visok porast intenziteta
postkontrasno,a muscularis propria slabiji
 Endorektalna aplikacija ultrazvučnog gela ekstendira
lumen
 Normalna debljina zida kolona je 3-4 mm, iako većina
autora smatra da ona mora biti manja od 5 mm

normalan izgled slojeva
zida rektuma

Mezorektalno područje rektuma ispunjen ehogelom T2w tra

OPŠTA RAZMATRANJA
 Moguća dobra vizuelizacija i diferencijacija sa MRI :
 -Polipa

 -Karcinoma
 -Uvećanih regionalnih limfonoda
 -Apscesa
 -Upalnih procesa
 -Fistuloznih sistema

POLIPI REKTUMA
 Polipi su benigne izrasline
 U 95% slučajeva su adenomi tj. benigni epitelni tumori

građeni od žljezdanih tvorbi
 Predstavljaju prekurzore adenokarcinoma
 Prema formi mogi biti :
-sesilni
-pedunkularni
- flatadenomi

Image.lnk
br 2.lnk

Polip na peteljci rektuma t2w sag,tra

Adenoma
vilosum
serratum
t2 TSE front

Tubulovilozni
adenom srednje
trećine,
T1 VIBE
postkontrasno

Vilozni adenom
na stražnjem
zidu donje
trećine rektuma
T2TSE sag

Tubulovilozni
adenom - srednja
trećina rektuma
t2TSE sag

Adenokarcinomrektosigmoidni
prelaz T2 FS tra

Tubulovilozni adenom Z1
VIBE

T2W postkontrasno

Adenom rektuma- polip T1fs,T2wtra

KARCINOMI REKTUMA
 (Kolo)rektalni karcinom i drugi je najčešći uzrok smrti,

poslije karcinoma bronha kod muškaraca i dojke kod žena
 Oko 40-50% svih karcinoma kolorektalnog područja su
locirani na rektumu
 Patohistološki sastav karcinoma (kolo)rektuma su
porijekla žljezdanog tkiva i to adenokarcinomi u 98%
 Pojavljivanje adenokarcinoma u formi egzofitičnih,
ulceroznih i stenozirajućih

ZAŠTO JE STAGING VAŽAN?
 Staging karcinoma rektuma je važan za :
 odabir hirurških zahvata

 individualno uvođenje adjuvantne radiohemoterapije
 individualno uvođenje neoadjuvantne radiohemoterapije
 određivanje prognoze bolesti
 evaluaciju i komparaciju rezultata nakon terapije

KARCINOMI REKTUMA
T Staging-MRI
T0 Nema primatrnog tumora
T1 Tumor invadira submukozu:nizak signal submukoznog zida se
zamjenjuje abnormalnim signalom koji se ne širi u cirkularni mišićni sloj
T2 Tumor invadira, ali ne prodire u muscularis propriju: intermedijalni
signalni intenzitet (viši signal nego mišić,niži signal nego submukosa) u
muskularis propriji; vanjski mišićni omotač zamjenjen tumorom koji je
intermedijalnog signalnog intenziteta, ne širi se izvan vanjskog rektalnog
mišića u rektalno masno tkivo
T3 Tumor invadira subserozu kroz musularis propriu: nepravilna
ispupčenja i čvorasta projekcija (bez fine spikulacije intermedialni signalni
intenzitet koji se projecira izvan vanjskog mišićnog omotača)
T4 Tumor invadira druge organe : prenošen abnormalni signalni intezitet
na susjedi organ i peritoneuma

KARCINOMI REKTUMA
N staging-MRI
NX Regionalni limfonodi se ne mogu procjeniti
N0 Nema regionalnih metastaza u limfonode
N1 Metastaze u 1-3 reginalna limfonoda
N1a Metastaze u jedan regionalni limfonod
N1bMetastaze u 2-3 regionalna limfonoda
N2Metastaze u četiri ili više regionalnih limfonoda
N2a Metastaze u 4-6 regionalnih limfonoda
N2bMetastaze u sedam ili više regionalnih limfonoda

Adenokarcinom -t2TSE sag cor T3 stadij

Adenokarcinom -t2TSE cor T3 stadij

Adenokarcinom -t2TSE sag,cor T2, No stadij

-

Adenokarcinom –donja trećina rektuma t2TSE sag,tra

Mucinozni adenokarcinom rektosigmoida - zone mucina u
hipersignalu (T2w tra) - T3, N2 stadij

Adenokarcinom – infiltracija okolnih struktura T4 stadij

IBD-UPALNA OBOLJENJA
Procjena kod IBD ( Kronova bolest i ulcerozni kolitis ) :
-debljina zida
-strikture
-endoluminalni prikaz sluznice
-prisutnost ekstraluminalnih komplikacija
-regionalnih limfonoda
-pridruženih apscesa
-fistula

Upalno izmjenjen zid rektuma-Ulcerozni kolitis

Upalno izmjenjen zid rektuma-Ulcerozni kolitis

Upalno zadebljanje zida rektuma –Kronova bolest

Upalno reaktivni limfonodi u mezorektalnoj regiji

ANOREKTALNE FISTULE
 Fistule patološki prolaz između dvije epitelne površine
 Parksova klasifikacija: intersfinkterične, transfinkterične,

suprasfinkterične i ekstrasfinkterične
 Pozicija fistula prema kazaljci na satu (“clock face”) radi
lakše interpretacije
 Kompleks analne fistule koje su vezane za involviranost
analnih sfikternih mišića,prednju lokaciju kod žena,
multiple kanale, inkontinenciju, recidive fistula, lokalu
radijaciju, hroničnu diareju, Kronovu bolest

ANOREKTALNE FISTULE
 Etiologija perianalnih fistula je najčešće povezana sa

inflamacijom analnih žlijezda,Kronovom bolesti,
tuberkulozom, pelvičnim infekcijama, pelvičnim malignim
tumorima i sa radioterapijom
 Idiopatske fistule - hronična intramuskularna anala infekcija
(cryptoglandular hypothesis)
 Oko 70% fistulozih sistema se drenira kroz kožu

ZAKLJUČAK
 MRI rektuma je komforna, nejonizirajuća, dijagnostička

metoda
 Pouzdana u prikazivanju i karakterizaciji polipoidnih
tumora endoskopski nesigurnog morfološkog izgleda i
korisna za planiranje daljeg terapijskog tretmana
 Podesna
za
prikazivanje
tumorske
morfologije
intraluminalno,proširenosti ekstraluminalno i lokalne
reakcije limfonoda (T,N staging)
 Prikazuje upalne promjene i apscese
 Korisna u klasifikaciji perirenalnih fistula kao dijagnostički
vodić u planiranju hirurškog tretmana

HVALA NA PAŽNJI

Slide 37

Amela Sofić
Klinika za radiologiju KCUS
SARAJEVO

Anatomski prikaz rektuma Fank Netter

OPŠTA RAZMATRANJA
• MRI rektuma je komforna, nejonizirajuća, dijagnostička
•
•
•
•

metoda
Početak upotreba MRI rektuma devedesetih godina
prošlog stoljeća
Aparati nižeg magnetnog polja, upotrebom nekomforne
endorektalne zavojnice
Nova MRI tehnologija ima naprednije gradijent sisteme i
visoko rezolutivne površinske zavojnice
Danas mnogo brže sekvence za abdominalni imaging, viša
temporalna i spatijalna rezolucija, veliki FOV

OPŠTA RAZMATRANJA











Standardni MRI kriteriji za skeniranje rektuma :
3 mm sloj, mali field of view (160–200 mm)
MRI skeniranje rektuma traje 20 - 45 minuta
Dužina skena zavisi od tipa MRI aparata
Oko 2-5% MRI pregleda problematične ( tipa skenera,
klaustrofobija )
Kod MRI rektuma su glava i vrat izvan magneta
Blaga sedaciju za pacijente sa klaustrofobijom
Kontraindikacija su pacijenti sa pacemakerom
Implantati i protetička sredstva nisu kontraindikacija za
izvođenje MRI
I.v.aplikacija K.S. nije nužno potrebna kod MRI rektuma

OPŠTA RAZMATRANJA
 Prva serija je sagitalna T2w, fast (turbo) spin-echo

sekvence od jednog do drugog pelvičnog zida
 Druga serija slika su large-field-of view axial cijele
zdjelice
 Treća serija su high-resolution slike u T2-w u tankim
sekcijama aksijalnih slika izvedene perpendikularno na
dužu osovinu
 Četvrta serija su high-spatial-resolution koronalne
slike,optimalno prikazuju levatorne analne mišiće,
sfinkterni kompleks, intersfinkteričnu ravan i odnos prema
rektalnom zidu

OPŠTA RAZMATRANJA
 MRI rektuma metoda velike mekotkivne kontrasnosti i

mutiplanarnog prikazivanja
-slojeva zida rektuma
-unutarnjeg i vanjskog analnog sfinktera
-levatornih analnih mišića
-perirektalnog masnog tkiva
-mezorektalne fascije
-ihioanalne i ishiorektalne regije
- susjednih organa male zdjelice

OPŠTA RAZMATRANJA
 Zid rektuma ima visok intenzitet signala (između vode i

mišića) na T1W sekvenci i umjereno viši intenzitet
signala u odnosu na okolno masno tkivo
 Na T2W sekvenci zid rektuma pokazuje nizak signal
(između masti i vode)
 Prikazivanje tri linije:
- Unutarnja linija -mukoze i submukoze u hipersignalu
- Srednja muskularis- proprije u hiposignalu
- Vanjska- perirektalnog masnog tkiva u hipersignalu

OPŠTA RAZMATRANJA
 T1W postkontrasno (i.v. aplikacija

Gadolinijum) zid
rektuma postaje intenzivna obojena linija
 Mukoza i submukoza visok porast intenziteta
postkontrasno,a muscularis propria slabiji
 Endorektalna aplikacija ultrazvučnog gela ekstendira
lumen
 Normalna debljina zida kolona je 3-4 mm, iako većina
autora smatra da ona mora biti manja od 5 mm

normalan izgled slojeva
zida rektuma

Mezorektalno područje rektuma ispunjen ehogelom T2w tra

OPŠTA RAZMATRANJA
 Moguća dobra vizuelizacija i diferencijacija sa MRI :
 -Polipa

 -Karcinoma
 -Uvećanih regionalnih limfonoda
 -Apscesa
 -Upalnih procesa
 -Fistuloznih sistema

POLIPI REKTUMA
 Polipi su benigne izrasline
 U 95% slučajeva su adenomi tj. benigni epitelni tumori

građeni od žljezdanih tvorbi
 Predstavljaju prekurzore adenokarcinoma
 Prema formi mogi biti :
-sesilni
-pedunkularni
- flatadenomi

Image.lnk
br 2.lnk

Polip na peteljci rektuma t2w sag,tra

Adenoma
vilosum
serratum
t2 TSE front

Tubulovilozni
adenom srednje
trećine,
T1 VIBE
postkontrasno

Vilozni adenom
na stražnjem
zidu donje
trećine rektuma
T2TSE sag

Tubulovilozni
adenom - srednja
trećina rektuma
t2TSE sag

Adenokarcinomrektosigmoidni
prelaz T2 FS tra

Tubulovilozni adenom Z1
VIBE

T2W postkontrasno

Adenom rektuma- polip T1fs,T2wtra

KARCINOMI REKTUMA
 (Kolo)rektalni karcinom i drugi je najčešći uzrok smrti,

poslije karcinoma bronha kod muškaraca i dojke kod žena
 Oko 40-50% svih karcinoma kolorektalnog područja su
locirani na rektumu
 Patohistološki sastav karcinoma (kolo)rektuma su
porijekla žljezdanog tkiva i to adenokarcinomi u 98%
 Pojavljivanje adenokarcinoma u formi egzofitičnih,
ulceroznih i stenozirajućih

ZAŠTO JE STAGING VAŽAN?
 Staging karcinoma rektuma je važan za :
 odabir hirurških zahvata

 individualno uvođenje adjuvantne radiohemoterapije
 individualno uvođenje neoadjuvantne radiohemoterapije
 određivanje prognoze bolesti
 evaluaciju i komparaciju rezultata nakon terapije

KARCINOMI REKTUMA
T Staging-MRI
T0 Nema primatrnog tumora
T1 Tumor invadira submukozu:nizak signal submukoznog zida se
zamjenjuje abnormalnim signalom koji se ne širi u cirkularni mišićni sloj
T2 Tumor invadira, ali ne prodire u muscularis propriju: intermedijalni
signalni intenzitet (viši signal nego mišić,niži signal nego submukosa) u
muskularis propriji; vanjski mišićni omotač zamjenjen tumorom koji je
intermedijalnog signalnog intenziteta, ne širi se izvan vanjskog rektalnog
mišića u rektalno masno tkivo
T3 Tumor invadira subserozu kroz musularis propriu: nepravilna
ispupčenja i čvorasta projekcija (bez fine spikulacije intermedialni signalni
intenzitet koji se projecira izvan vanjskog mišićnog omotača)
T4 Tumor invadira druge organe : prenošen abnormalni signalni intezitet
na susjedi organ i peritoneuma

KARCINOMI REKTUMA
N staging-MRI
NX Regionalni limfonodi se ne mogu procjeniti
N0 Nema regionalnih metastaza u limfonode
N1 Metastaze u 1-3 reginalna limfonoda
N1a Metastaze u jedan regionalni limfonod
N1bMetastaze u 2-3 regionalna limfonoda
N2Metastaze u četiri ili više regionalnih limfonoda
N2a Metastaze u 4-6 regionalnih limfonoda
N2bMetastaze u sedam ili više regionalnih limfonoda

Adenokarcinom -t2TSE sag cor T3 stadij

Adenokarcinom -t2TSE cor T3 stadij

Adenokarcinom -t2TSE sag,cor T2, No stadij

-

Adenokarcinom –donja trećina rektuma t2TSE sag,tra

Mucinozni adenokarcinom rektosigmoida - zone mucina u
hipersignalu (T2w tra) - T3, N2 stadij

Adenokarcinom – infiltracija okolnih struktura T4 stadij

IBD-UPALNA OBOLJENJA
Procjena kod IBD ( Kronova bolest i ulcerozni kolitis ) :
-debljina zida
-strikture
-endoluminalni prikaz sluznice
-prisutnost ekstraluminalnih komplikacija
-regionalnih limfonoda
-pridruženih apscesa
-fistula

Upalno izmjenjen zid rektuma-Ulcerozni kolitis

Upalno izmjenjen zid rektuma-Ulcerozni kolitis

Upalno zadebljanje zida rektuma –Kronova bolest

Upalno reaktivni limfonodi u mezorektalnoj regiji

ANOREKTALNE FISTULE
 Fistule patološki prolaz između dvije epitelne površine
 Parksova klasifikacija: intersfinkterične, transfinkterične,

suprasfinkterične i ekstrasfinkterične
 Pozicija fistula prema kazaljci na satu (“clock face”) radi
lakše interpretacije
 Kompleks analne fistule koje su vezane za involviranost
analnih sfikternih mišića,prednju lokaciju kod žena,
multiple kanale, inkontinenciju, recidive fistula, lokalu
radijaciju, hroničnu diareju, Kronovu bolest

ANOREKTALNE FISTULE
 Etiologija perianalnih fistula je najčešće povezana sa

inflamacijom analnih žlijezda,Kronovom bolesti,
tuberkulozom, pelvičnim infekcijama, pelvičnim malignim
tumorima i sa radioterapijom
 Idiopatske fistule - hronična intramuskularna anala infekcija
(cryptoglandular hypothesis)
 Oko 70% fistulozih sistema se drenira kroz kožu

ZAKLJUČAK
 MRI rektuma je komforna, nejonizirajuća, dijagnostička

metoda
 Pouzdana u prikazivanju i karakterizaciji polipoidnih
tumora endoskopski nesigurnog morfološkog izgleda i
korisna za planiranje daljeg terapijskog tretmana
 Podesna
za
prikazivanje
tumorske
morfologije
intraluminalno,proširenosti ekstraluminalno i lokalne
reakcije limfonoda (T,N staging)
 Prikazuje upalne promjene i apscese
 Korisna u klasifikaciji perirenalnih fistula kao dijagnostički
vodić u planiranju hirurškog tretmana

HVALA NA PAŽNJI

Slide 38

Amela Sofić
Klinika za radiologiju KCUS
SARAJEVO

Anatomski prikaz rektuma Fank Netter

OPŠTA RAZMATRANJA
• MRI rektuma je komforna, nejonizirajuća, dijagnostička
•
•
•
•

metoda
Početak upotreba MRI rektuma devedesetih godina
prošlog stoljeća
Aparati nižeg magnetnog polja, upotrebom nekomforne
endorektalne zavojnice
Nova MRI tehnologija ima naprednije gradijent sisteme i
visoko rezolutivne površinske zavojnice
Danas mnogo brže sekvence za abdominalni imaging, viša
temporalna i spatijalna rezolucija, veliki FOV

OPŠTA RAZMATRANJA











Standardni MRI kriteriji za skeniranje rektuma :
3 mm sloj, mali field of view (160–200 mm)
MRI skeniranje rektuma traje 20 - 45 minuta
Dužina skena zavisi od tipa MRI aparata
Oko 2-5% MRI pregleda problematične ( tipa skenera,
klaustrofobija )
Kod MRI rektuma su glava i vrat izvan magneta
Blaga sedaciju za pacijente sa klaustrofobijom
Kontraindikacija su pacijenti sa pacemakerom
Implantati i protetička sredstva nisu kontraindikacija za
izvođenje MRI
I.v.aplikacija K.S. nije nužno potrebna kod MRI rektuma

OPŠTA RAZMATRANJA
 Prva serija je sagitalna T2w, fast (turbo) spin-echo

sekvence od jednog do drugog pelvičnog zida
 Druga serija slika su large-field-of view axial cijele
zdjelice
 Treća serija su high-resolution slike u T2-w u tankim
sekcijama aksijalnih slika izvedene perpendikularno na
dužu osovinu
 Četvrta serija su high-spatial-resolution koronalne
slike,optimalno prikazuju levatorne analne mišiće,
sfinkterni kompleks, intersfinkteričnu ravan i odnos prema
rektalnom zidu

OPŠTA RAZMATRANJA
 MRI rektuma metoda velike mekotkivne kontrasnosti i

mutiplanarnog prikazivanja
-slojeva zida rektuma
-unutarnjeg i vanjskog analnog sfinktera
-levatornih analnih mišića
-perirektalnog masnog tkiva
-mezorektalne fascije
-ihioanalne i ishiorektalne regije
- susjednih organa male zdjelice

OPŠTA RAZMATRANJA
 Zid rektuma ima visok intenzitet signala (između vode i

mišića) na T1W sekvenci i umjereno viši intenzitet
signala u odnosu na okolno masno tkivo
 Na T2W sekvenci zid rektuma pokazuje nizak signal
(između masti i vode)
 Prikazivanje tri linije:
- Unutarnja linija -mukoze i submukoze u hipersignalu
- Srednja muskularis- proprije u hiposignalu
- Vanjska- perirektalnog masnog tkiva u hipersignalu

OPŠTA RAZMATRANJA
 T1W postkontrasno (i.v. aplikacija

Gadolinijum) zid
rektuma postaje intenzivna obojena linija
 Mukoza i submukoza visok porast intenziteta
postkontrasno,a muscularis propria slabiji
 Endorektalna aplikacija ultrazvučnog gela ekstendira
lumen
 Normalna debljina zida kolona je 3-4 mm, iako većina
autora smatra da ona mora biti manja od 5 mm

normalan izgled slojeva
zida rektuma

Mezorektalno područje rektuma ispunjen ehogelom T2w tra

OPŠTA RAZMATRANJA
 Moguća dobra vizuelizacija i diferencijacija sa MRI :
 -Polipa

 -Karcinoma
 -Uvećanih regionalnih limfonoda
 -Apscesa
 -Upalnih procesa
 -Fistuloznih sistema

POLIPI REKTUMA
 Polipi su benigne izrasline
 U 95% slučajeva su adenomi tj. benigni epitelni tumori

građeni od žljezdanih tvorbi
 Predstavljaju prekurzore adenokarcinoma
 Prema formi mogi biti :
-sesilni
-pedunkularni
- flatadenomi

Image.lnk
br 2.lnk

Polip na peteljci rektuma t2w sag,tra

Adenoma
vilosum
serratum
t2 TSE front

Tubulovilozni
adenom srednje
trećine,
T1 VIBE
postkontrasno

Vilozni adenom
na stražnjem
zidu donje
trećine rektuma
T2TSE sag

Tubulovilozni
adenom - srednja
trećina rektuma
t2TSE sag

Adenokarcinomrektosigmoidni
prelaz T2 FS tra

Tubulovilozni adenom Z1
VIBE

T2W postkontrasno

Adenom rektuma- polip T1fs,T2wtra

KARCINOMI REKTUMA
 (Kolo)rektalni karcinom i drugi je najčešći uzrok smrti,

poslije karcinoma bronha kod muškaraca i dojke kod žena
 Oko 40-50% svih karcinoma kolorektalnog područja su
locirani na rektumu
 Patohistološki sastav karcinoma (kolo)rektuma su
porijekla žljezdanog tkiva i to adenokarcinomi u 98%
 Pojavljivanje adenokarcinoma u formi egzofitičnih,
ulceroznih i stenozirajućih

ZAŠTO JE STAGING VAŽAN?
 Staging karcinoma rektuma je važan za :
 odabir hirurških zahvata

 individualno uvođenje adjuvantne radiohemoterapije
 individualno uvođenje neoadjuvantne radiohemoterapije
 određivanje prognoze bolesti
 evaluaciju i komparaciju rezultata nakon terapije

KARCINOMI REKTUMA
T Staging-MRI
T0 Nema primatrnog tumora
T1 Tumor invadira submukozu:nizak signal submukoznog zida se
zamjenjuje abnormalnim signalom koji se ne širi u cirkularni mišićni sloj
T2 Tumor invadira, ali ne prodire u muscularis propriju: intermedijalni
signalni intenzitet (viši signal nego mišić,niži signal nego submukosa) u
muskularis propriji; vanjski mišićni omotač zamjenjen tumorom koji je
intermedijalnog signalnog intenziteta, ne širi se izvan vanjskog rektalnog
mišića u rektalno masno tkivo
T3 Tumor invadira subserozu kroz musularis propriu: nepravilna
ispupčenja i čvorasta projekcija (bez fine spikulacije intermedialni signalni
intenzitet koji se projecira izvan vanjskog mišićnog omotača)
T4 Tumor invadira druge organe : prenošen abnormalni signalni intezitet
na susjedi organ i peritoneuma

KARCINOMI REKTUMA
N staging-MRI
NX Regionalni limfonodi se ne mogu procjeniti
N0 Nema regionalnih metastaza u limfonode
N1 Metastaze u 1-3 reginalna limfonoda
N1a Metastaze u jedan regionalni limfonod
N1bMetastaze u 2-3 regionalna limfonoda
N2Metastaze u četiri ili više regionalnih limfonoda
N2a Metastaze u 4-6 regionalnih limfonoda
N2bMetastaze u sedam ili više regionalnih limfonoda

Adenokarcinom -t2TSE sag cor T3 stadij

Adenokarcinom -t2TSE cor T3 stadij

Adenokarcinom -t2TSE sag,cor T2, No stadij

-

Adenokarcinom –donja trećina rektuma t2TSE sag,tra

Mucinozni adenokarcinom rektosigmoida - zone mucina u
hipersignalu (T2w tra) - T3, N2 stadij

Adenokarcinom – infiltracija okolnih struktura T4 stadij

IBD-UPALNA OBOLJENJA
Procjena kod IBD ( Kronova bolest i ulcerozni kolitis ) :
-debljina zida
-strikture
-endoluminalni prikaz sluznice
-prisutnost ekstraluminalnih komplikacija
-regionalnih limfonoda
-pridruženih apscesa
-fistula

Upalno izmjenjen zid rektuma-Ulcerozni kolitis

Upalno izmjenjen zid rektuma-Ulcerozni kolitis

Upalno zadebljanje zida rektuma –Kronova bolest

Upalno reaktivni limfonodi u mezorektalnoj regiji

ANOREKTALNE FISTULE
 Fistule patološki prolaz između dvije epitelne površine
 Parksova klasifikacija: intersfinkterične, transfinkterične,

suprasfinkterične i ekstrasfinkterične
 Pozicija fistula prema kazaljci na satu (“clock face”) radi
lakše interpretacije
 Kompleks analne fistule koje su vezane za involviranost
analnih sfikternih mišića,prednju lokaciju kod žena,
multiple kanale, inkontinenciju, recidive fistula, lokalu
radijaciju, hroničnu diareju, Kronovu bolest

ANOREKTALNE FISTULE
 Etiologija perianalnih fistula je najčešće povezana sa

inflamacijom analnih žlijezda,Kronovom bolesti,
tuberkulozom, pelvičnim infekcijama, pelvičnim malignim
tumorima i sa radioterapijom
 Idiopatske fistule - hronična intramuskularna anala infekcija
(cryptoglandular hypothesis)
 Oko 70% fistulozih sistema se drenira kroz kožu

ZAKLJUČAK
 MRI rektuma je komforna, nejonizirajuća, dijagnostička

metoda
 Pouzdana u prikazivanju i karakterizaciji polipoidnih
tumora endoskopski nesigurnog morfološkog izgleda i
korisna za planiranje daljeg terapijskog tretmana
 Podesna
za
prikazivanje
tumorske
morfologije
intraluminalno,proširenosti ekstraluminalno i lokalne
reakcije limfonoda (T,N staging)
 Prikazuje upalne promjene i apscese
 Korisna u klasifikaciji perirenalnih fistula kao dijagnostički
vodić u planiranju hirurškog tretmana

HVALA NA PAŽNJI

Slide 39

Amela Sofić
Klinika za radiologiju KCUS
SARAJEVO

Anatomski prikaz rektuma Fank Netter

OPŠTA RAZMATRANJA
• MRI rektuma je komforna, nejonizirajuća, dijagnostička
•
•
•
•

metoda
Početak upotreba MRI rektuma devedesetih godina
prošlog stoljeća
Aparati nižeg magnetnog polja, upotrebom nekomforne
endorektalne zavojnice
Nova MRI tehnologija ima naprednije gradijent sisteme i
visoko rezolutivne površinske zavojnice
Danas mnogo brže sekvence za abdominalni imaging, viša
temporalna i spatijalna rezolucija, veliki FOV

OPŠTA RAZMATRANJA











Standardni MRI kriteriji za skeniranje rektuma :
3 mm sloj, mali field of view (160–200 mm)
MRI skeniranje rektuma traje 20 - 45 minuta
Dužina skena zavisi od tipa MRI aparata
Oko 2-5% MRI pregleda problematične ( tipa skenera,
klaustrofobija )
Kod MRI rektuma su glava i vrat izvan magneta
Blaga sedaciju za pacijente sa klaustrofobijom
Kontraindikacija su pacijenti sa pacemakerom
Implantati i protetička sredstva nisu kontraindikacija za
izvođenje MRI
I.v.aplikacija K.S. nije nužno potrebna kod MRI rektuma

OPŠTA RAZMATRANJA
 Prva serija je sagitalna T2w, fast (turbo) spin-echo

sekvence od jednog do drugog pelvičnog zida
 Druga serija slika su large-field-of view axial cijele
zdjelice
 Treća serija su high-resolution slike u T2-w u tankim
sekcijama aksijalnih slika izvedene perpendikularno na
dužu osovinu
 Četvrta serija su high-spatial-resolution koronalne
slike,optimalno prikazuju levatorne analne mišiće,
sfinkterni kompleks, intersfinkteričnu ravan i odnos prema
rektalnom zidu

OPŠTA RAZMATRANJA
 MRI rektuma metoda velike mekotkivne kontrasnosti i

mutiplanarnog prikazivanja
-slojeva zida rektuma
-unutarnjeg i vanjskog analnog sfinktera
-levatornih analnih mišića
-perirektalnog masnog tkiva
-mezorektalne fascije
-ihioanalne i ishiorektalne regije
- susjednih organa male zdjelice

OPŠTA RAZMATRANJA
 Zid rektuma ima visok intenzitet signala (između vode i

mišića) na T1W sekvenci i umjereno viši intenzitet
signala u odnosu na okolno masno tkivo
 Na T2W sekvenci zid rektuma pokazuje nizak signal
(između masti i vode)
 Prikazivanje tri linije:
- Unutarnja linija -mukoze i submukoze u hipersignalu
- Srednja muskularis- proprije u hiposignalu
- Vanjska- perirektalnog masnog tkiva u hipersignalu

OPŠTA RAZMATRANJA
 T1W postkontrasno (i.v. aplikacija

Gadolinijum) zid
rektuma postaje intenzivna obojena linija
 Mukoza i submukoza visok porast intenziteta
postkontrasno,a muscularis propria slabiji
 Endorektalna aplikacija ultrazvučnog gela ekstendira
lumen
 Normalna debljina zida kolona je 3-4 mm, iako većina
autora smatra da ona mora biti manja od 5 mm

normalan izgled slojeva
zida rektuma

Mezorektalno područje rektuma ispunjen ehogelom T2w tra

OPŠTA RAZMATRANJA
 Moguća dobra vizuelizacija i diferencijacija sa MRI :
 -Polipa

 -Karcinoma
 -Uvećanih regionalnih limfonoda
 -Apscesa
 -Upalnih procesa
 -Fistuloznih sistema

POLIPI REKTUMA
 Polipi su benigne izrasline
 U 95% slučajeva su adenomi tj. benigni epitelni tumori

građeni od žljezdanih tvorbi
 Predstavljaju prekurzore adenokarcinoma
 Prema formi mogi biti :
-sesilni
-pedunkularni
- flatadenomi

Image.lnk
br 2.lnk

Polip na peteljci rektuma t2w sag,tra

Adenoma
vilosum
serratum
t2 TSE front

Tubulovilozni
adenom srednje
trećine,
T1 VIBE
postkontrasno

Vilozni adenom
na stražnjem
zidu donje
trećine rektuma
T2TSE sag

Tubulovilozni
adenom - srednja
trećina rektuma
t2TSE sag

Adenokarcinomrektosigmoidni
prelaz T2 FS tra

Tubulovilozni adenom Z1
VIBE

T2W postkontrasno

Adenom rektuma- polip T1fs,T2wtra

KARCINOMI REKTUMA
 (Kolo)rektalni karcinom i drugi je najčešći uzrok smrti,

poslije karcinoma bronha kod muškaraca i dojke kod žena
 Oko 40-50% svih karcinoma kolorektalnog područja su
locirani na rektumu
 Patohistološki sastav karcinoma (kolo)rektuma su
porijekla žljezdanog tkiva i to adenokarcinomi u 98%
 Pojavljivanje adenokarcinoma u formi egzofitičnih,
ulceroznih i stenozirajućih

ZAŠTO JE STAGING VAŽAN?
 Staging karcinoma rektuma je važan za :
 odabir hirurških zahvata

 individualno uvođenje adjuvantne radiohemoterapije
 individualno uvođenje neoadjuvantne radiohemoterapije
 određivanje prognoze bolesti
 evaluaciju i komparaciju rezultata nakon terapije

KARCINOMI REKTUMA
T Staging-MRI
T0 Nema primatrnog tumora
T1 Tumor invadira submukozu:nizak signal submukoznog zida se
zamjenjuje abnormalnim signalom koji se ne širi u cirkularni mišićni sloj
T2 Tumor invadira, ali ne prodire u muscularis propriju: intermedijalni
signalni intenzitet (viši signal nego mišić,niži signal nego submukosa) u
muskularis propriji; vanjski mišićni omotač zamjenjen tumorom koji je
intermedijalnog signalnog intenziteta, ne širi se izvan vanjskog rektalnog
mišića u rektalno masno tkivo
T3 Tumor invadira subserozu kroz musularis propriu: nepravilna
ispupčenja i čvorasta projekcija (bez fine spikulacije intermedialni signalni
intenzitet koji se projecira izvan vanjskog mišićnog omotača)
T4 Tumor invadira druge organe : prenošen abnormalni signalni intezitet
na susjedi organ i peritoneuma

KARCINOMI REKTUMA
N staging-MRI
NX Regionalni limfonodi se ne mogu procjeniti
N0 Nema regionalnih metastaza u limfonode
N1 Metastaze u 1-3 reginalna limfonoda
N1a Metastaze u jedan regionalni limfonod
N1bMetastaze u 2-3 regionalna limfonoda
N2Metastaze u četiri ili više regionalnih limfonoda
N2a Metastaze u 4-6 regionalnih limfonoda
N2bMetastaze u sedam ili više regionalnih limfonoda

Adenokarcinom -t2TSE sag cor T3 stadij

Adenokarcinom -t2TSE cor T3 stadij

Adenokarcinom -t2TSE sag,cor T2, No stadij

-

Adenokarcinom –donja trećina rektuma t2TSE sag,tra

Mucinozni adenokarcinom rektosigmoida - zone mucina u
hipersignalu (T2w tra) - T3, N2 stadij

Adenokarcinom – infiltracija okolnih struktura T4 stadij

IBD-UPALNA OBOLJENJA
Procjena kod IBD ( Kronova bolest i ulcerozni kolitis ) :
-debljina zida
-strikture
-endoluminalni prikaz sluznice
-prisutnost ekstraluminalnih komplikacija
-regionalnih limfonoda
-pridruženih apscesa
-fistula

Upalno izmjenjen zid rektuma-Ulcerozni kolitis

Upalno izmjenjen zid rektuma-Ulcerozni kolitis

Upalno zadebljanje zida rektuma –Kronova bolest

Upalno reaktivni limfonodi u mezorektalnoj regiji

ANOREKTALNE FISTULE
 Fistule patološki prolaz između dvije epitelne površine
 Parksova klasifikacija: intersfinkterične, transfinkterične,

suprasfinkterične i ekstrasfinkterične
 Pozicija fistula prema kazaljci na satu (“clock face”) radi
lakše interpretacije
 Kompleks analne fistule koje su vezane za involviranost
analnih sfikternih mišića,prednju lokaciju kod žena,
multiple kanale, inkontinenciju, recidive fistula, lokalu
radijaciju, hroničnu diareju, Kronovu bolest

ANOREKTALNE FISTULE
 Etiologija perianalnih fistula je najčešće povezana sa

inflamacijom analnih žlijezda,Kronovom bolesti,
tuberkulozom, pelvičnim infekcijama, pelvičnim malignim
tumorima i sa radioterapijom
 Idiopatske fistule - hronična intramuskularna anala infekcija
(cryptoglandular hypothesis)
 Oko 70% fistulozih sistema se drenira kroz kožu

ZAKLJUČAK
 MRI rektuma je komforna, nejonizirajuća, dijagnostička

metoda
 Pouzdana u prikazivanju i karakterizaciji polipoidnih
tumora endoskopski nesigurnog morfološkog izgleda i
korisna za planiranje daljeg terapijskog tretmana
 Podesna
za
prikazivanje
tumorske
morfologije
intraluminalno,proširenosti ekstraluminalno i lokalne
reakcije limfonoda (T,N staging)
 Prikazuje upalne promjene i apscese
 Korisna u klasifikaciji perirenalnih fistula kao dijagnostički
vodić u planiranju hirurškog tretmana

HVALA NA PAŽNJI

Slide 40

Amela Sofić
Klinika za radiologiju KCUS
SARAJEVO

Anatomski prikaz rektuma Fank Netter

OPŠTA RAZMATRANJA
• MRI rektuma je komforna, nejonizirajuća, dijagnostička
•
•
•
•

metoda
Početak upotreba MRI rektuma devedesetih godina
prošlog stoljeća
Aparati nižeg magnetnog polja, upotrebom nekomforne
endorektalne zavojnice
Nova MRI tehnologija ima naprednije gradijent sisteme i
visoko rezolutivne površinske zavojnice
Danas mnogo brže sekvence za abdominalni imaging, viša
temporalna i spatijalna rezolucija, veliki FOV

OPŠTA RAZMATRANJA











Standardni MRI kriteriji za skeniranje rektuma :
3 mm sloj, mali field of view (160–200 mm)
MRI skeniranje rektuma traje 20 - 45 minuta
Dužina skena zavisi od tipa MRI aparata
Oko 2-5% MRI pregleda problematične ( tipa skenera,
klaustrofobija )
Kod MRI rektuma su glava i vrat izvan magneta
Blaga sedaciju za pacijente sa klaustrofobijom
Kontraindikacija su pacijenti sa pacemakerom
Implantati i protetička sredstva nisu kontraindikacija za
izvođenje MRI
I.v.aplikacija K.S. nije nužno potrebna kod MRI rektuma

OPŠTA RAZMATRANJA
 Prva serija je sagitalna T2w, fast (turbo) spin-echo

sekvence od jednog do drugog pelvičnog zida
 Druga serija slika su large-field-of view axial cijele
zdjelice
 Treća serija su high-resolution slike u T2-w u tankim
sekcijama aksijalnih slika izvedene perpendikularno na
dužu osovinu
 Četvrta serija su high-spatial-resolution koronalne
slike,optimalno prikazuju levatorne analne mišiće,
sfinkterni kompleks, intersfinkteričnu ravan i odnos prema
rektalnom zidu

OPŠTA RAZMATRANJA
 MRI rektuma metoda velike mekotkivne kontrasnosti i

mutiplanarnog prikazivanja
-slojeva zida rektuma
-unutarnjeg i vanjskog analnog sfinktera
-levatornih analnih mišića
-perirektalnog masnog tkiva
-mezorektalne fascije
-ihioanalne i ishiorektalne regije
- susjednih organa male zdjelice

OPŠTA RAZMATRANJA
 Zid rektuma ima visok intenzitet signala (između vode i

mišića) na T1W sekvenci i umjereno viši intenzitet
signala u odnosu na okolno masno tkivo
 Na T2W sekvenci zid rektuma pokazuje nizak signal
(između masti i vode)
 Prikazivanje tri linije:
- Unutarnja linija -mukoze i submukoze u hipersignalu
- Srednja muskularis- proprije u hiposignalu
- Vanjska- perirektalnog masnog tkiva u hipersignalu

OPŠTA RAZMATRANJA
 T1W postkontrasno (i.v. aplikacija

Gadolinijum) zid
rektuma postaje intenzivna obojena linija
 Mukoza i submukoza visok porast intenziteta
postkontrasno,a muscularis propria slabiji
 Endorektalna aplikacija ultrazvučnog gela ekstendira
lumen
 Normalna debljina zida kolona je 3-4 mm, iako većina
autora smatra da ona mora biti manja od 5 mm

normalan izgled slojeva
zida rektuma

Mezorektalno područje rektuma ispunjen ehogelom T2w tra

OPŠTA RAZMATRANJA
 Moguća dobra vizuelizacija i diferencijacija sa MRI :
 -Polipa

 -Karcinoma
 -Uvećanih regionalnih limfonoda
 -Apscesa
 -Upalnih procesa
 -Fistuloznih sistema

POLIPI REKTUMA
 Polipi su benigne izrasline
 U 95% slučajeva su adenomi tj. benigni epitelni tumori

građeni od žljezdanih tvorbi
 Predstavljaju prekurzore adenokarcinoma
 Prema formi mogi biti :
-sesilni
-pedunkularni
- flatadenomi

Image.lnk
br 2.lnk

Polip na peteljci rektuma t2w sag,tra

Adenoma
vilosum
serratum
t2 TSE front

Tubulovilozni
adenom srednje
trećine,
T1 VIBE
postkontrasno

Vilozni adenom
na stražnjem
zidu donje
trećine rektuma
T2TSE sag

Tubulovilozni
adenom - srednja
trećina rektuma
t2TSE sag

Adenokarcinomrektosigmoidni
prelaz T2 FS tra

Tubulovilozni adenom Z1
VIBE

T2W postkontrasno

Adenom rektuma- polip T1fs,T2wtra

KARCINOMI REKTUMA
 (Kolo)rektalni karcinom i drugi je najčešći uzrok smrti,

poslije karcinoma bronha kod muškaraca i dojke kod žena
 Oko 40-50% svih karcinoma kolorektalnog područja su
locirani na rektumu
 Patohistološki sastav karcinoma (kolo)rektuma su
porijekla žljezdanog tkiva i to adenokarcinomi u 98%
 Pojavljivanje adenokarcinoma u formi egzofitičnih,
ulceroznih i stenozirajućih

ZAŠTO JE STAGING VAŽAN?
 Staging karcinoma rektuma je važan za :
 odabir hirurških zahvata

 individualno uvođenje adjuvantne radiohemoterapije
 individualno uvođenje neoadjuvantne radiohemoterapije
 određivanje prognoze bolesti
 evaluaciju i komparaciju rezultata nakon terapije

KARCINOMI REKTUMA
T Staging-MRI
T0 Nema primatrnog tumora
T1 Tumor invadira submukozu:nizak signal submukoznog zida se
zamjenjuje abnormalnim signalom koji se ne širi u cirkularni mišićni sloj
T2 Tumor invadira, ali ne prodire u muscularis propriju: intermedijalni
signalni intenzitet (viši signal nego mišić,niži signal nego submukosa) u
muskularis propriji; vanjski mišićni omotač zamjenjen tumorom koji je
intermedijalnog signalnog intenziteta, ne širi se izvan vanjskog rektalnog
mišića u rektalno masno tkivo
T3 Tumor invadira subserozu kroz musularis propriu: nepravilna
ispupčenja i čvorasta projekcija (bez fine spikulacije intermedialni signalni
intenzitet koji se projecira izvan vanjskog mišićnog omotača)
T4 Tumor invadira druge organe : prenošen abnormalni signalni intezitet
na susjedi organ i peritoneuma

KARCINOMI REKTUMA
N staging-MRI
NX Regionalni limfonodi se ne mogu procjeniti
N0 Nema regionalnih metastaza u limfonode
N1 Metastaze u 1-3 reginalna limfonoda
N1a Metastaze u jedan regionalni limfonod
N1bMetastaze u 2-3 regionalna limfonoda
N2Metastaze u četiri ili više regionalnih limfonoda
N2a Metastaze u 4-6 regionalnih limfonoda
N2bMetastaze u sedam ili više regionalnih limfonoda

Adenokarcinom -t2TSE sag cor T3 stadij

Adenokarcinom -t2TSE cor T3 stadij

Adenokarcinom -t2TSE sag,cor T2, No stadij

-

Adenokarcinom –donja trećina rektuma t2TSE sag,tra

Mucinozni adenokarcinom rektosigmoida - zone mucina u
hipersignalu (T2w tra) - T3, N2 stadij

Adenokarcinom – infiltracija okolnih struktura T4 stadij

IBD-UPALNA OBOLJENJA
Procjena kod IBD ( Kronova bolest i ulcerozni kolitis ) :
-debljina zida
-strikture
-endoluminalni prikaz sluznice
-prisutnost ekstraluminalnih komplikacija
-regionalnih limfonoda
-pridruženih apscesa
-fistula

Upalno izmjenjen zid rektuma-Ulcerozni kolitis

Upalno izmjenjen zid rektuma-Ulcerozni kolitis

Upalno zadebljanje zida rektuma –Kronova bolest

Upalno reaktivni limfonodi u mezorektalnoj regiji

ANOREKTALNE FISTULE
 Fistule patološki prolaz između dvije epitelne površine
 Parksova klasifikacija: intersfinkterične, transfinkterične,

suprasfinkterične i ekstrasfinkterične
 Pozicija fistula prema kazaljci na satu (“clock face”) radi
lakše interpretacije
 Kompleks analne fistule koje su vezane za involviranost
analnih sfikternih mišića,prednju lokaciju kod žena,
multiple kanale, inkontinenciju, recidive fistula, lokalu
radijaciju, hroničnu diareju, Kronovu bolest

ANOREKTALNE FISTULE
 Etiologija perianalnih fistula je najčešće povezana sa

inflamacijom analnih žlijezda,Kronovom bolesti,
tuberkulozom, pelvičnim infekcijama, pelvičnim malignim
tumorima i sa radioterapijom
 Idiopatske fistule - hronična intramuskularna anala infekcija
(cryptoglandular hypothesis)
 Oko 70% fistulozih sistema se drenira kroz kožu

ZAKLJUČAK
 MRI rektuma je komforna, nejonizirajuća, dijagnostička

metoda
 Pouzdana u prikazivanju i karakterizaciji polipoidnih
tumora endoskopski nesigurnog morfološkog izgleda i
korisna za planiranje daljeg terapijskog tretmana
 Podesna
za
prikazivanje
tumorske
morfologije
intraluminalno,proširenosti ekstraluminalno i lokalne
reakcije limfonoda (T,N staging)
 Prikazuje upalne promjene i apscese
 Korisna u klasifikaciji perirenalnih fistula kao dijagnostički
vodić u planiranju hirurškog tretmana

HVALA NA PAŽNJI

Slide 41

Amela Sofić
Klinika za radiologiju KCUS
SARAJEVO

Anatomski prikaz rektuma Fank Netter

OPŠTA RAZMATRANJA
• MRI rektuma je komforna, nejonizirajuća, dijagnostička
•
•
•
•

metoda
Početak upotreba MRI rektuma devedesetih godina
prošlog stoljeća
Aparati nižeg magnetnog polja, upotrebom nekomforne
endorektalne zavojnice
Nova MRI tehnologija ima naprednije gradijent sisteme i
visoko rezolutivne površinske zavojnice
Danas mnogo brže sekvence za abdominalni imaging, viša
temporalna i spatijalna rezolucija, veliki FOV

OPŠTA RAZMATRANJA











Standardni MRI kriteriji za skeniranje rektuma :
3 mm sloj, mali field of view (160–200 mm)
MRI skeniranje rektuma traje 20 - 45 minuta
Dužina skena zavisi od tipa MRI aparata
Oko 2-5% MRI pregleda problematične ( tipa skenera,
klaustrofobija )
Kod MRI rektuma su glava i vrat izvan magneta
Blaga sedaciju za pacijente sa klaustrofobijom
Kontraindikacija su pacijenti sa pacemakerom
Implantati i protetička sredstva nisu kontraindikacija za
izvođenje MRI
I.v.aplikacija K.S. nije nužno potrebna kod MRI rektuma

OPŠTA RAZMATRANJA
 Prva serija je sagitalna T2w, fast (turbo) spin-echo

sekvence od jednog do drugog pelvičnog zida
 Druga serija slika su large-field-of view axial cijele
zdjelice
 Treća serija su high-resolution slike u T2-w u tankim
sekcijama aksijalnih slika izvedene perpendikularno na
dužu osovinu
 Četvrta serija su high-spatial-resolution koronalne
slike,optimalno prikazuju levatorne analne mišiće,
sfinkterni kompleks, intersfinkteričnu ravan i odnos prema
rektalnom zidu

OPŠTA RAZMATRANJA
 MRI rektuma metoda velike mekotkivne kontrasnosti i

mutiplanarnog prikazivanja
-slojeva zida rektuma
-unutarnjeg i vanjskog analnog sfinktera
-levatornih analnih mišića
-perirektalnog masnog tkiva
-mezorektalne fascije
-ihioanalne i ishiorektalne regije
- susjednih organa male zdjelice

OPŠTA RAZMATRANJA
 Zid rektuma ima visok intenzitet signala (između vode i

mišića) na T1W sekvenci i umjereno viši intenzitet
signala u odnosu na okolno masno tkivo
 Na T2W sekvenci zid rektuma pokazuje nizak signal
(između masti i vode)
 Prikazivanje tri linije:
- Unutarnja linija -mukoze i submukoze u hipersignalu
- Srednja muskularis- proprije u hiposignalu
- Vanjska- perirektalnog masnog tkiva u hipersignalu

OPŠTA RAZMATRANJA
 T1W postkontrasno (i.v. aplikacija

Gadolinijum) zid
rektuma postaje intenzivna obojena linija
 Mukoza i submukoza visok porast intenziteta
postkontrasno,a muscularis propria slabiji
 Endorektalna aplikacija ultrazvučnog gela ekstendira
lumen
 Normalna debljina zida kolona je 3-4 mm, iako većina
autora smatra da ona mora biti manja od 5 mm

normalan izgled slojeva
zida rektuma

Mezorektalno područje rektuma ispunjen ehogelom T2w tra

OPŠTA RAZMATRANJA
 Moguća dobra vizuelizacija i diferencijacija sa MRI :
 -Polipa

 -Karcinoma
 -Uvećanih regionalnih limfonoda
 -Apscesa
 -Upalnih procesa
 -Fistuloznih sistema

POLIPI REKTUMA
 Polipi su benigne izrasline
 U 95% slučajeva su adenomi tj. benigni epitelni tumori

građeni od žljezdanih tvorbi
 Predstavljaju prekurzore adenokarcinoma
 Prema formi mogi biti :
-sesilni
-pedunkularni
- flatadenomi

Image.lnk
br 2.lnk

Polip na peteljci rektuma t2w sag,tra

Adenoma
vilosum
serratum
t2 TSE front

Tubulovilozni
adenom srednje
trećine,
T1 VIBE
postkontrasno

Vilozni adenom
na stražnjem
zidu donje
trećine rektuma
T2TSE sag

Tubulovilozni
adenom - srednja
trećina rektuma
t2TSE sag

Adenokarcinomrektosigmoidni
prelaz T2 FS tra

Tubulovilozni adenom Z1
VIBE

T2W postkontrasno

Adenom rektuma- polip T1fs,T2wtra

KARCINOMI REKTUMA
 (Kolo)rektalni karcinom i drugi je najčešći uzrok smrti,

poslije karcinoma bronha kod muškaraca i dojke kod žena
 Oko 40-50% svih karcinoma kolorektalnog područja su
locirani na rektumu
 Patohistološki sastav karcinoma (kolo)rektuma su
porijekla žljezdanog tkiva i to adenokarcinomi u 98%
 Pojavljivanje adenokarcinoma u formi egzofitičnih,
ulceroznih i stenozirajućih

ZAŠTO JE STAGING VAŽAN?
 Staging karcinoma rektuma je važan za :
 odabir hirurških zahvata

 individualno uvođenje adjuvantne radiohemoterapije
 individualno uvođenje neoadjuvantne radiohemoterapije
 određivanje prognoze bolesti
 evaluaciju i komparaciju rezultata nakon terapije

KARCINOMI REKTUMA
T Staging-MRI
T0 Nema primatrnog tumora
T1 Tumor invadira submukozu:nizak signal submukoznog zida se
zamjenjuje abnormalnim signalom koji se ne širi u cirkularni mišićni sloj
T2 Tumor invadira, ali ne prodire u muscularis propriju: intermedijalni
signalni intenzitet (viši signal nego mišić,niži signal nego submukosa) u
muskularis propriji; vanjski mišićni omotač zamjenjen tumorom koji je
intermedijalnog signalnog intenziteta, ne širi se izvan vanjskog rektalnog
mišića u rektalno masno tkivo
T3 Tumor invadira subserozu kroz musularis propriu: nepravilna
ispupčenja i čvorasta projekcija (bez fine spikulacije intermedialni signalni
intenzitet koji se projecira izvan vanjskog mišićnog omotača)
T4 Tumor invadira druge organe : prenošen abnormalni signalni intezitet
na susjedi organ i peritoneuma

KARCINOMI REKTUMA
N staging-MRI
NX Regionalni limfonodi se ne mogu procjeniti
N0 Nema regionalnih metastaza u limfonode
N1 Metastaze u 1-3 reginalna limfonoda
N1a Metastaze u jedan regionalni limfonod
N1bMetastaze u 2-3 regionalna limfonoda
N2Metastaze u četiri ili više regionalnih limfonoda
N2a Metastaze u 4-6 regionalnih limfonoda
N2bMetastaze u sedam ili više regionalnih limfonoda

Adenokarcinom -t2TSE sag cor T3 stadij

Adenokarcinom -t2TSE cor T3 stadij

Adenokarcinom -t2TSE sag,cor T2, No stadij

-

Adenokarcinom –donja trećina rektuma t2TSE sag,tra

Mucinozni adenokarcinom rektosigmoida - zone mucina u
hipersignalu (T2w tra) - T3, N2 stadij

Adenokarcinom – infiltracija okolnih struktura T4 stadij

IBD-UPALNA OBOLJENJA
Procjena kod IBD ( Kronova bolest i ulcerozni kolitis ) :
-debljina zida
-strikture
-endoluminalni prikaz sluznice
-prisutnost ekstraluminalnih komplikacija
-regionalnih limfonoda
-pridruženih apscesa
-fistula

Upalno izmjenjen zid rektuma-Ulcerozni kolitis

Upalno izmjenjen zid rektuma-Ulcerozni kolitis

Upalno zadebljanje zida rektuma –Kronova bolest

Upalno reaktivni limfonodi u mezorektalnoj regiji

ANOREKTALNE FISTULE
 Fistule patološki prolaz između dvije epitelne površine
 Parksova klasifikacija: intersfinkterične, transfinkterične,

suprasfinkterične i ekstrasfinkterične
 Pozicija fistula prema kazaljci na satu (“clock face”) radi
lakše interpretacije
 Kompleks analne fistule koje su vezane za involviranost
analnih sfikternih mišića,prednju lokaciju kod žena,
multiple kanale, inkontinenciju, recidive fistula, lokalu
radijaciju, hroničnu diareju, Kronovu bolest

ANOREKTALNE FISTULE
 Etiologija perianalnih fistula je najčešće povezana sa

inflamacijom analnih žlijezda,Kronovom bolesti,
tuberkulozom, pelvičnim infekcijama, pelvičnim malignim
tumorima i sa radioterapijom
 Idiopatske fistule - hronična intramuskularna anala infekcija
(cryptoglandular hypothesis)
 Oko 70% fistulozih sistema se drenira kroz kožu

ZAKLJUČAK
 MRI rektuma je komforna, nejonizirajuća, dijagnostička

metoda
 Pouzdana u prikazivanju i karakterizaciji polipoidnih
tumora endoskopski nesigurnog morfološkog izgleda i
korisna za planiranje daljeg terapijskog tretmana
 Podesna
za
prikazivanje
tumorske
morfologije
intraluminalno,proširenosti ekstraluminalno i lokalne
reakcije limfonoda (T,N staging)
 Prikazuje upalne promjene i apscese
 Korisna u klasifikaciji perirenalnih fistula kao dijagnostički
vodić u planiranju hirurškog tretmana

HVALA NA PAŽNJI

Slide 42

Amela Sofić
Klinika za radiologiju KCUS
SARAJEVO

Anatomski prikaz rektuma Fank Netter

OPŠTA RAZMATRANJA
• MRI rektuma je komforna, nejonizirajuća, dijagnostička
•
•
•
•

metoda
Početak upotreba MRI rektuma devedesetih godina
prošlog stoljeća
Aparati nižeg magnetnog polja, upotrebom nekomforne
endorektalne zavojnice
Nova MRI tehnologija ima naprednije gradijent sisteme i
visoko rezolutivne površinske zavojnice
Danas mnogo brže sekvence za abdominalni imaging, viša
temporalna i spatijalna rezolucija, veliki FOV

OPŠTA RAZMATRANJA











Standardni MRI kriteriji za skeniranje rektuma :
3 mm sloj, mali field of view (160–200 mm)
MRI skeniranje rektuma traje 20 - 45 minuta
Dužina skena zavisi od tipa MRI aparata
Oko 2-5% MRI pregleda problematične ( tipa skenera,
klaustrofobija )
Kod MRI rektuma su glava i vrat izvan magneta
Blaga sedaciju za pacijente sa klaustrofobijom
Kontraindikacija su pacijenti sa pacemakerom
Implantati i protetička sredstva nisu kontraindikacija za
izvođenje MRI
I.v.aplikacija K.S. nije nužno potrebna kod MRI rektuma

OPŠTA RAZMATRANJA
 Prva serija je sagitalna T2w, fast (turbo) spin-echo

sekvence od jednog do drugog pelvičnog zida
 Druga serija slika su large-field-of view axial cijele
zdjelice
 Treća serija su high-resolution slike u T2-w u tankim
sekcijama aksijalnih slika izvedene perpendikularno na
dužu osovinu
 Četvrta serija su high-spatial-resolution koronalne
slike,optimalno prikazuju levatorne analne mišiće,
sfinkterni kompleks, intersfinkteričnu ravan i odnos prema
rektalnom zidu

OPŠTA RAZMATRANJA
 MRI rektuma metoda velike mekotkivne kontrasnosti i

mutiplanarnog prikazivanja
-slojeva zida rektuma
-unutarnjeg i vanjskog analnog sfinktera
-levatornih analnih mišića
-perirektalnog masnog tkiva
-mezorektalne fascije
-ihioanalne i ishiorektalne regije
- susjednih organa male zdjelice

OPŠTA RAZMATRANJA
 Zid rektuma ima visok intenzitet signala (između vode i

mišića) na T1W sekvenci i umjereno viši intenzitet
signala u odnosu na okolno masno tkivo
 Na T2W sekvenci zid rektuma pokazuje nizak signal
(između masti i vode)
 Prikazivanje tri linije:
- Unutarnja linija -mukoze i submukoze u hipersignalu
- Srednja muskularis- proprije u hiposignalu
- Vanjska- perirektalnog masnog tkiva u hipersignalu

OPŠTA RAZMATRANJA
 T1W postkontrasno (i.v. aplikacija

Gadolinijum) zid
rektuma postaje intenzivna obojena linija
 Mukoza i submukoza visok porast intenziteta
postkontrasno,a muscularis propria slabiji
 Endorektalna aplikacija ultrazvučnog gela ekstendira
lumen
 Normalna debljina zida kolona je 3-4 mm, iako većina
autora smatra da ona mora biti manja od 5 mm

normalan izgled slojeva
zida rektuma

Mezorektalno područje rektuma ispunjen ehogelom T2w tra

OPŠTA RAZMATRANJA
 Moguća dobra vizuelizacija i diferencijacija sa MRI :
 -Polipa

 -Karcinoma
 -Uvećanih regionalnih limfonoda
 -Apscesa
 -Upalnih procesa
 -Fistuloznih sistema

POLIPI REKTUMA
 Polipi su benigne izrasline
 U 95% slučajeva su adenomi tj. benigni epitelni tumori

građeni od žljezdanih tvorbi
 Predstavljaju prekurzore adenokarcinoma
 Prema formi mogi biti :
-sesilni
-pedunkularni
- flatadenomi

Image.lnk
br 2.lnk

Polip na peteljci rektuma t2w sag,tra

Adenoma
vilosum
serratum
t2 TSE front

Tubulovilozni
adenom srednje
trećine,
T1 VIBE
postkontrasno

Vilozni adenom
na stražnjem
zidu donje
trećine rektuma
T2TSE sag

Tubulovilozni
adenom - srednja
trećina rektuma
t2TSE sag

Adenokarcinomrektosigmoidni
prelaz T2 FS tra

Tubulovilozni adenom Z1
VIBE

T2W postkontrasno

Adenom rektuma- polip T1fs,T2wtra

KARCINOMI REKTUMA
 (Kolo)rektalni karcinom i drugi je najčešći uzrok smrti,

poslije karcinoma bronha kod muškaraca i dojke kod žena
 Oko 40-50% svih karcinoma kolorektalnog područja su
locirani na rektumu
 Patohistološki sastav karcinoma (kolo)rektuma su
porijekla žljezdanog tkiva i to adenokarcinomi u 98%
 Pojavljivanje adenokarcinoma u formi egzofitičnih,
ulceroznih i stenozirajućih

ZAŠTO JE STAGING VAŽAN?
 Staging karcinoma rektuma je važan za :
 odabir hirurških zahvata

 individualno uvođenje adjuvantne radiohemoterapije
 individualno uvođenje neoadjuvantne radiohemoterapije
 određivanje prognoze bolesti
 evaluaciju i komparaciju rezultata nakon terapije

KARCINOMI REKTUMA
T Staging-MRI
T0 Nema primatrnog tumora
T1 Tumor invadira submukozu:nizak signal submukoznog zida se
zamjenjuje abnormalnim signalom koji se ne širi u cirkularni mišićni sloj
T2 Tumor invadira, ali ne prodire u muscularis propriju: intermedijalni
signalni intenzitet (viši signal nego mišić,niži signal nego submukosa) u
muskularis propriji; vanjski mišićni omotač zamjenjen tumorom koji je
intermedijalnog signalnog intenziteta, ne širi se izvan vanjskog rektalnog
mišića u rektalno masno tkivo
T3 Tumor invadira subserozu kroz musularis propriu: nepravilna
ispupčenja i čvorasta projekcija (bez fine spikulacije intermedialni signalni
intenzitet koji se projecira izvan vanjskog mišićnog omotača)
T4 Tumor invadira druge organe : prenošen abnormalni signalni intezitet
na susjedi organ i peritoneuma

KARCINOMI REKTUMA
N staging-MRI
NX Regionalni limfonodi se ne mogu procjeniti
N0 Nema regionalnih metastaza u limfonode
N1 Metastaze u 1-3 reginalna limfonoda
N1a Metastaze u jedan regionalni limfonod
N1bMetastaze u 2-3 regionalna limfonoda
N2Metastaze u četiri ili više regionalnih limfonoda
N2a Metastaze u 4-6 regionalnih limfonoda
N2bMetastaze u sedam ili više regionalnih limfonoda

Adenokarcinom -t2TSE sag cor T3 stadij

Adenokarcinom -t2TSE cor T3 stadij

Adenokarcinom -t2TSE sag,cor T2, No stadij

-

Adenokarcinom –donja trećina rektuma t2TSE sag,tra

Mucinozni adenokarcinom rektosigmoida - zone mucina u
hipersignalu (T2w tra) - T3, N2 stadij

Adenokarcinom – infiltracija okolnih struktura T4 stadij

IBD-UPALNA OBOLJENJA
Procjena kod IBD ( Kronova bolest i ulcerozni kolitis ) :
-debljina zida
-strikture
-endoluminalni prikaz sluznice
-prisutnost ekstraluminalnih komplikacija
-regionalnih limfonoda
-pridruženih apscesa
-fistula

Upalno izmjenjen zid rektuma-Ulcerozni kolitis

Upalno izmjenjen zid rektuma-Ulcerozni kolitis

Upalno zadebljanje zida rektuma –Kronova bolest

Upalno reaktivni limfonodi u mezorektalnoj regiji

ANOREKTALNE FISTULE
 Fistule patološki prolaz između dvije epitelne površine
 Parksova klasifikacija: intersfinkterične, transfinkterične,

suprasfinkterične i ekstrasfinkterične
 Pozicija fistula prema kazaljci na satu (“clock face”) radi
lakše interpretacije
 Kompleks analne fistule koje su vezane za involviranost
analnih sfikternih mišića,prednju lokaciju kod žena,
multiple kanale, inkontinenciju, recidive fistula, lokalu
radijaciju, hroničnu diareju, Kronovu bolest

ANOREKTALNE FISTULE
 Etiologija perianalnih fistula je najčešće povezana sa

inflamacijom analnih žlijezda,Kronovom bolesti,
tuberkulozom, pelvičnim infekcijama, pelvičnim malignim
tumorima i sa radioterapijom
 Idiopatske fistule - hronična intramuskularna anala infekcija
(cryptoglandular hypothesis)
 Oko 70% fistulozih sistema se drenira kroz kožu

ZAKLJUČAK
 MRI rektuma je komforna, nejonizirajuća, dijagnostička

metoda
 Pouzdana u prikazivanju i karakterizaciji polipoidnih
tumora endoskopski nesigurnog morfološkog izgleda i
korisna za planiranje daljeg terapijskog tretmana
 Podesna
za
prikazivanje
tumorske
morfologije
intraluminalno,proširenosti ekstraluminalno i lokalne
reakcije limfonoda (T,N staging)
 Prikazuje upalne promjene i apscese
 Korisna u klasifikaciji perirenalnih fistula kao dijagnostički
vodić u planiranju hirurškog tretmana

HVALA NA PAŽNJI

Amela Sofić Klinika za radiologiju KCUS SARAJEVO Anatomski prikaz rektuma Fank Netter OPŠTA RAZMATRANJA • MRI rektuma je komforna, nejonizirajuća, dijagnostička • • • • metoda Početak upotreba MRI rektuma devedesetih.

Transcript Amela Sofić Klinika za radiologiju KCUS SARAJEVO Anatomski prikaz rektuma Fank Netter OPŠTA RAZMATRANJA • MRI rektuma je komforna, nejonizirajuća, dijagnostička • • • • metoda Početak upotreba MRI rektuma devedesetih.

Directory