KATEGORIE SŁOWOTWÓRCZE RZECZOWNIKÓW ODCZASOWNIKOWYCH Lekcja dla II klasy gimnazjum Drogi Uczniu Na dzisiejszej lekcji przyswoisz sobie nowe wiadomości oraz nabędziesz nowe umiejętności, które zwiększą Twoją sprawność językową. W czasie.
Download ReportTranscript KATEGORIE SŁOWOTWÓRCZE RZECZOWNIKÓW ODCZASOWNIKOWYCH Lekcja dla II klasy gimnazjum Drogi Uczniu Na dzisiejszej lekcji przyswoisz sobie nowe wiadomości oraz nabędziesz nowe umiejętności, które zwiększą Twoją sprawność językową. W czasie.
Slide 1
KATEGORIE
SŁOWOTWÓRCZE
RZECZOWNIKÓW
ODCZASOWNIKOWYCH
Lekcja dla II klasy gimnazjum
Slide 2
Drogi Uczniu
Na dzisiejszej lekcji przyswoisz sobie nowe
wiadomości
oraz nabędziesz nowe umiejętności,
które zwiększą Twoją sprawność językową.
W czasie lekcji przed komputerem
zachowaj poniższe zasady.
• Ćwiczenia rozwiązuj w pamięci lub w brudnopisie.
• Po każdej serii ćwiczeń przechodź do rozwiązywania
zadań w karcie pracy.
• Wszystkie zadania zostaną ocenione przez nauczyciela.
• Każde polecenie czytaj uważnie i ze zrozumieniem.
Slide 3
3
Karta pracy
WIADOMOŚCI
Wyrazy pochodne o wspólnym znaczeniu
słowotwórczym, nadane im przez odpowiednie
formanty, tworzą odrębne kategorie
słowotwórcze.
Kolejne slajdy zapoznają Cię
z najważniejszymi kategoriami rzeczowników
pochodzących od czasowników,
czyli z rzeczownikami odczasownikowymi.
Slide 4
4
Rzeczowniki pochodne
Karta pracy
mogą być utworzone od:
innych rzeczowników
chleb – chlebak
czasowników
czytać – czytanie
przymiotników
stary – starzec
sześć – szóstka
liczebników
swój – swojak
zaimków
wyrażeń przyimkowych pod głową – podgłówek
dwóch wyrazów
nos, róg - nosorożec
Slide 5
5
NAZWY CZYNNOŚCI
tworzą między innymi
Karta pracy
FORMANTY:
anie,
-enie, - ka, -anka, -anina, - cie,
-zero (morfologiczne)
Slide 6
6
NAZWY CZYNNOŚCI
Ćwiczenie 1.
Karta pracy
Utwórz wyrazy pochodne, wyodrębnij formanty.
-anie,
pływać
pływ anie
-enie,
mówić
mówi enie
-ka
orać
or ka
-anina,
dłubać
dłub anina
-zero (morfologiczne)
przebiegać
przebieg
Slide 7
Karta pracy
NAZWY CZYNNOŚCI
7
Ćwiczenie 2.
Utwórz po trzy rzeczowniki powyższej kategorii przy
pomocy formantów: -anie, -anina, zero morfologiczne.
gmatwać
strzelać
bieganie
gmatwanie
strzelanie
bieganina
gmatwanina
strzelanina
biegać
bieg
-
strzał
Slide 8
8
NAZWY WYKONAWCÓW
CZYNNOŚCI Karta pracy
tworzą między innymi
FORMANTY
acz , -arz , -ak, -ca,
-nik, -icie, -ec
Slide 9
NAZWY WYKONAWCÓW CZYNNOŚCI
9
Ćwiczenie 3.
Karta pracy
Utwórz wyrazy pochodne, wyodrębnij formanty.
-acz
pal acz
pal ić
-arz
pis arz
pis ać
-ak
pływ ak
pływ ać
-ca
sprzedaw ca
sprzedaw ać
-nik
pracow nik
pracow ać
-iciel
roznos iciel
roznos ić
-ec
jeździ ec
jeźdz ić
Slide 10
NAZWY WYKONAWCÓW
CZYNNOŚCI Karta pracy
10
Ćwiczenie 4.
Zanalizuj słowotwórczo poniższe wyrazy według wzoru:
skoczek = skocz + ek
kłamca
kłam + ca
zbieracz
zbier + acz
oskarżyciel
oskarż + yciel
nadawca
nadaw + ca
koczownik
koczow + nik
Slide 11
NAZWY URZĄDZEŃ
NARZĘDZI I PRZYRZĄDÓW
11
Karta pracy
tworzą między innymi
FORMANTY:
-ak, -acz, aczka, -nik, -alnik,
arka, -adło
Slide 12
NAZWY NARZĘDZI, URZĄDZEŃ
12
I PRZYRZĄDÓW
Ćwiczenie 5.
Karta pracy
Utwórz wyrazy pochodne, wyodrębnij formanty.
-ak
czerp ać
czerp ak
-acZ
rozpyl ać
rozpyl acz
- aczka
kop ać
kop aczka
-nik
pal ić
pal nik
-alnik
powiększ ać
powiększ alnik
-arka,
pogłębi ać
pogłębi arka
-adło
wah ać
wah adło
Slide 13
13
NAZWY NARZĘDZI, URZĄDZEŃ
I PRZYRZĄDÓW
Ćwiczenie 6.
Karta pracy
Zanalizuj słowotwórczo poniższe wyrazy według wzoru:
mierzyć - przyrząd do mierzenia = mier + nik
rozgniatać
o przyrząd
do rozgniatania
czerpać
o urządzenie
do czerpania
grzać
o urządzenie do grzania grz + ałka
prać
o urządzenie do prania
rozgniat + acz
czerp + ak
pr + alka
Slide 14
NAZWY MIEJSC, W KTÓRYCH
COŚ SIĘ ODBYWA
14
tworzą między innymi
Karta pracy
FORMANTY:
-ania, -arnia, -alnia,
-isko
Slide 15
15
NAZWY MIEJSC, Karta pracy
W KTÓRYCH COŚ SIĘ ODBYWA
Ćwiczenie 7.
Utwórz wyrazy pochodne, wyodrębnij formanty.
- nia
pracow ać
pracow nia
-arnia
pal ić
pal arnia
-alnia
pr ać
pr alnia
-isko
wysyp ać
wysyp isko
Slide 16
16
NAZWY MIEJSC, W KTÓRYCH
COŚ SIĘ ODBYWA
Ćwiczenie 8.
Karta pracy
Zanalizuj słowotwórczo poniższe wyrazy według wzoru:
czytać = pomieszczenie, w którym się czyta , czyt + elnia
piec
miejsce, w którym się piecze
piek + arnia
kreślić
miejsce, w którym się kreśli
kreśl + arnia
spawać
pomieszczenie, w którym się spawa spaw + alnia
jadać
pokój, w którym się jada
jad + alnia
Slide 17
ZAPAMIĘTAJ
RZECZOWNIK ODCZASOWNIKOWY
MOŻE POWSTAĆ PRZEZ
dodanie
przyrostka
wyraz podstawowy
+
przyrostek
=
wyraz pochodny
odrzucenie cząstki
bezokolicznika
wyraz podstawowy
-
-eć,
-ać,-yć
=
wyraz pochodny
Slide 18
17
Karta pracy
Jeżeli ćwiczenia nie sprawiły Ci trudności,
przejdź do wykonania zadań w karcie pracy.
Jeżeli jednak, stwierdzasz, że czegoś nie zrozumiałeś,
wróć do slajdów poprzez hiperłącza.
Wiadomości – slajdy nr 3, 4, 5, 8, 11, 14
Ćwiczenia - slajdy nr 6, 7, 9, 10, 12, 13, 15, 16
Slide 19
To już koniec !
Przejrzyj kartę pracy,
podpisz ją i oddaj nauczycielowi
języka polskiego.
Do zobaczenia na innej lekcji!
KATEGORIE
SŁOWOTWÓRCZE
RZECZOWNIKÓW
ODCZASOWNIKOWYCH
Lekcja dla II klasy gimnazjum
Slide 2
Drogi Uczniu
Na dzisiejszej lekcji przyswoisz sobie nowe
wiadomości
oraz nabędziesz nowe umiejętności,
które zwiększą Twoją sprawność językową.
W czasie lekcji przed komputerem
zachowaj poniższe zasady.
• Ćwiczenia rozwiązuj w pamięci lub w brudnopisie.
• Po każdej serii ćwiczeń przechodź do rozwiązywania
zadań w karcie pracy.
• Wszystkie zadania zostaną ocenione przez nauczyciela.
• Każde polecenie czytaj uważnie i ze zrozumieniem.
Slide 3
3
Karta pracy
WIADOMOŚCI
Wyrazy pochodne o wspólnym znaczeniu
słowotwórczym, nadane im przez odpowiednie
formanty, tworzą odrębne kategorie
słowotwórcze.
Kolejne slajdy zapoznają Cię
z najważniejszymi kategoriami rzeczowników
pochodzących od czasowników,
czyli z rzeczownikami odczasownikowymi.
Slide 4
4
Rzeczowniki pochodne
Karta pracy
mogą być utworzone od:
innych rzeczowników
chleb – chlebak
czasowników
czytać – czytanie
przymiotników
stary – starzec
sześć – szóstka
liczebników
swój – swojak
zaimków
wyrażeń przyimkowych pod głową – podgłówek
dwóch wyrazów
nos, róg - nosorożec
Slide 5
5
NAZWY CZYNNOŚCI
tworzą między innymi
Karta pracy
FORMANTY:
anie,
-enie, - ka, -anka, -anina, - cie,
-zero (morfologiczne)
Slide 6
6
NAZWY CZYNNOŚCI
Ćwiczenie 1.
Karta pracy
Utwórz wyrazy pochodne, wyodrębnij formanty.
-anie,
pływać
pływ anie
-enie,
mówić
mówi enie
-ka
orać
or ka
-anina,
dłubać
dłub anina
-zero (morfologiczne)
przebiegać
przebieg
Slide 7
Karta pracy
NAZWY CZYNNOŚCI
7
Ćwiczenie 2.
Utwórz po trzy rzeczowniki powyższej kategorii przy
pomocy formantów: -anie, -anina, zero morfologiczne.
gmatwać
strzelać
bieganie
gmatwanie
strzelanie
bieganina
gmatwanina
strzelanina
biegać
bieg
-
strzał
Slide 8
8
NAZWY WYKONAWCÓW
CZYNNOŚCI Karta pracy
tworzą między innymi
FORMANTY
acz , -arz , -ak, -ca,
-nik, -icie, -ec
Slide 9
NAZWY WYKONAWCÓW CZYNNOŚCI
9
Ćwiczenie 3.
Karta pracy
Utwórz wyrazy pochodne, wyodrębnij formanty.
-acz
pal acz
pal ić
-arz
pis arz
pis ać
-ak
pływ ak
pływ ać
-ca
sprzedaw ca
sprzedaw ać
-nik
pracow nik
pracow ać
-iciel
roznos iciel
roznos ić
-ec
jeździ ec
jeźdz ić
Slide 10
NAZWY WYKONAWCÓW
CZYNNOŚCI Karta pracy
10
Ćwiczenie 4.
Zanalizuj słowotwórczo poniższe wyrazy według wzoru:
skoczek = skocz + ek
kłamca
kłam + ca
zbieracz
zbier + acz
oskarżyciel
oskarż + yciel
nadawca
nadaw + ca
koczownik
koczow + nik
Slide 11
NAZWY URZĄDZEŃ
NARZĘDZI I PRZYRZĄDÓW
11
Karta pracy
tworzą między innymi
FORMANTY:
-ak, -acz, aczka, -nik, -alnik,
arka, -adło
Slide 12
NAZWY NARZĘDZI, URZĄDZEŃ
12
I PRZYRZĄDÓW
Ćwiczenie 5.
Karta pracy
Utwórz wyrazy pochodne, wyodrębnij formanty.
-ak
czerp ać
czerp ak
-acZ
rozpyl ać
rozpyl acz
- aczka
kop ać
kop aczka
-nik
pal ić
pal nik
-alnik
powiększ ać
powiększ alnik
-arka,
pogłębi ać
pogłębi arka
-adło
wah ać
wah adło
Slide 13
13
NAZWY NARZĘDZI, URZĄDZEŃ
I PRZYRZĄDÓW
Ćwiczenie 6.
Karta pracy
Zanalizuj słowotwórczo poniższe wyrazy według wzoru:
mierzyć - przyrząd do mierzenia = mier + nik
rozgniatać
o przyrząd
do rozgniatania
czerpać
o urządzenie
do czerpania
grzać
o urządzenie do grzania grz + ałka
prać
o urządzenie do prania
rozgniat + acz
czerp + ak
pr + alka
Slide 14
NAZWY MIEJSC, W KTÓRYCH
COŚ SIĘ ODBYWA
14
tworzą między innymi
Karta pracy
FORMANTY:
-ania, -arnia, -alnia,
-isko
Slide 15
15
NAZWY MIEJSC, Karta pracy
W KTÓRYCH COŚ SIĘ ODBYWA
Ćwiczenie 7.
Utwórz wyrazy pochodne, wyodrębnij formanty.
- nia
pracow ać
pracow nia
-arnia
pal ić
pal arnia
-alnia
pr ać
pr alnia
-isko
wysyp ać
wysyp isko
Slide 16
16
NAZWY MIEJSC, W KTÓRYCH
COŚ SIĘ ODBYWA
Ćwiczenie 8.
Karta pracy
Zanalizuj słowotwórczo poniższe wyrazy według wzoru:
czytać = pomieszczenie, w którym się czyta , czyt + elnia
piec
miejsce, w którym się piecze
piek + arnia
kreślić
miejsce, w którym się kreśli
kreśl + arnia
spawać
pomieszczenie, w którym się spawa spaw + alnia
jadać
pokój, w którym się jada
jad + alnia
Slide 17
ZAPAMIĘTAJ
RZECZOWNIK ODCZASOWNIKOWY
MOŻE POWSTAĆ PRZEZ
dodanie
przyrostka
wyraz podstawowy
+
przyrostek
=
wyraz pochodny
odrzucenie cząstki
bezokolicznika
wyraz podstawowy
-
-eć,
-ać,-yć
=
wyraz pochodny
Slide 18
17
Karta pracy
Jeżeli ćwiczenia nie sprawiły Ci trudności,
przejdź do wykonania zadań w karcie pracy.
Jeżeli jednak, stwierdzasz, że czegoś nie zrozumiałeś,
wróć do slajdów poprzez hiperłącza.
Wiadomości – slajdy nr 3, 4, 5, 8, 11, 14
Ćwiczenia - slajdy nr 6, 7, 9, 10, 12, 13, 15, 16
Slide 19
To już koniec !
Przejrzyj kartę pracy,
podpisz ją i oddaj nauczycielowi
języka polskiego.
Do zobaczenia na innej lekcji!