Transcript - psikologji

Psikologjia dhe lënda e studimit
të saj
Lënda e studimit
• Psikologjia studion jetën psikike në të cilën bëjnë
pjesë përjetimet, veprimet dhe sjelljet e individit
• Në një kuptim më të gjërë mund të thuhet se
psikologjia studion:
- anën objektive
- anën subjektive të individit
Lënda e studimit (cont.)
• Bazën konceptuale të përëkufizimit të psikologjisë
e përbëjnë:
 te kuptuarit e sjelleve te njeriut qe konisderohet si
funksion i veprimtarise nervore dhe rrethit te tij
dhe
 te kuptuarite e dukurive te mbrendshme dhe te
pervojes se njeriut te lidhura me format e
ndryshme te shfaqjes objektive te tyre nepermes
sjelljeve dhe veprimeve te tij.
Proceset psikike
• Procese kognitive apo njohëse që na mundësojnë të
njohim realitetin objektiv: të mësuaritë,
perceptimet, ndijimet, kujtesa, mendimi
• Procese emocionale me anë të cilave shprehim
gjendjen tonë emocionale ndaj objekteve të
realitetit objektiv: frika, gëzimi, hidhërimi,
patriotizmi
• Proceset konative qe e shtyjnë dhe e udhëheqin
gjithë veprimtarinë e individit: motivet dhe
motovacioni
Vështrim i historisë së psikologjisë
• Interesimin e parë për jetën psikike e hasim në
- aktet rituale dhe religjioze dhe
- letërsinë e vjetër gojore.
• Mendimete e para i hasim në filozofinë greke nga
Demokriti, Aristoteli dhe Platoni.
• Psikologjia asokohe definoje si “Shkenca mbi
shpirtin”
Vështrim i historisë së psikologjisë
(cont.)
• Atomizmi i Demokritit: pikëpamja materialiste mbi
shpirtin
• Sipas Platonit shpirti ishte i përhershëm
• Aristoteli propozoi tri lloje shpirtash: shpirti vegjetativ,
vital dhe racional.
• Në mesjetë ngecje
• Në periudhën e renesansës vërehet nje kthesë pozitive
kur psikologjia zhvillohet në kuadër të filozofise
• Në vitin 1879 pas themelimit te Laboratorit të parë
Psikologjik nga Vihlem Vunt psikologjia pavarësohet si
shkence
Fushat e Psikologjisë
• Sipas Shoqatës Amerikane të Psikologëve
psikologjia ka më se 54 degë/seksione të studimit
• www.apa.org
• Psikologjia e Përgjithshme, Zhvillomore,
Fiziologjike, Sociale, Psikometria, Psikolopatologjia,
Higjiena Mentale.
• Disiplinat aplikative apo praktike të Psikologjisë
janë: Psikologjia Pedagogjike, Industriale,
Psikologjia e shendetesise, Forenzike, Ushtarake.
Psikologjia e zhvillimit
• Psikologjia e zhvillimit: aspekte e rritjes dhe
ndryshimit të njeriut në aspketin fizik, mendore,
emocional dhe shoqëror- që nga periudha e
paralindjes e deri moshën e shtyer.
– Psikologjia e fëmijërisë
– Psikologjia e adoleshencës
– Psikologjia e ciklit jetësore
Psikologjia fiziologjike
• Studion bazën fiziologjike të jetës psikike
– Sjelljet, mendimet, dhe emocionet
• Neuropsikologët interesohen për sistemin nervor
dhe trurin
• Bio- psikologjia studiojnë biokiminë dhe mënyrën
se si ndikojnë në hormonet, medikamentet psikoaktive
• Gjenetika e sjelljes e cila studion ndikimin e
trashëgimisë në sjelljet tona
Psikologjia eksperimentale
• Studion proceset bazë psikike
– Kujtesën, të mësuarit, perceptimin, harresën, të
menduarit, motivimin
Psikologjia e personalitetit
• Studion dallime dhe ngjashmëritë midis individëve
sa i përkët tipareve.
– Ndërgjegjjen
– Stabilitetin emocional
– Vlerësimin për veten tonë
– Shoqërueshmërinë
• Psikolgët e personalitetin mundohen të gjejnë
personat optimist dhe pesimist, të tërhequr apo të
rezervuar
Psikologjia Klinike dhe Këshillimit
• Psikologjia klinike merret me studimin e
diagnozës, shkaqeve edhe trajtimit të
crregullimeve psikike
• Psikologjia e këshillimit merret me trajtimin e
problemeve të përditshme dhe përshtatjes në
momente të ndryshme jetësore
Psikologjia Sociale
• Studion ndikimin e faktorëve social në
sjelljen, emocionet dhe mendimet e njeriut
– Tërheqjet ndërpersonale
– Komunikimin bindës
– Qëndrimet
– Bindjen ndaj autoritetit
– Normat e grupve
– Ndikimi i turmave
Psikologjia organizative dhe
industriale
• Ka të bëjë me aplikimin e psikologjisë në
vendin e punës
• Psikologët organizativ merren me punë
praktike si:
– Përzgjedhja dhe trajnimi i personelit
– Përmirësimi i kushteve për të rritur
produktivitetin
– Dallimet midis organizatave
Cfarë kanë të ngjajshme në
veprimtarinë e tyre këta psikologë
Person- Situatë
• Të gjitha fushat janë të interesuar të kuptojnë se der në
cfarë mase ndikohet sjellja e njeriut nga proceset e
brendshme
– Mendimet
– Emocionet
– Qëndrimet
– Vlerat
– Personaliteti
– Gjenet
• Der në cfarë mase sjelllja është produkt i rethanave
Natyrë- Edukatë
• Personi që ne bëhemi kur rritem a është produkt i
prirjeve të lindura/ të trashëguara apo përvojave
dhe edukatës
• Si ndikojnë këta faktorë
• Gjenetikë e sjelljes, intelegjencën, zhvillimin,
personalitetin dhe problemet psikologjike
Stabilitet- Ndryshim
• Karakteristikat që fitojmë në fëmijëri a
mbesin të njejta apo ndryshojnë përgjatë
ciklit jetësore
Diversitetit - Universalitet
• Secili prej nesh është si të gjithë të tjerët
• Secili prej nesh ngjan në disa aspekte me
disa të tjerë
• Secili prej nesh është ndryshe prej tjetrit
– Diversiteti është objekt kryesor i punës së
psikologëve
Mendje- Trup
• Cështjë mendje trup janë shumë të
rëndëishme në diskutimet rreth:
– bazës psikologjike të sjelljeve, shqisave,
perceptimit, motivimit, ndwrgjegjjes