Transcript Almenningssamgöngur á landsbyggðinni – nú og til framtíðar Einar Kristjánsson Sviðsstjóri skipulagssviðs Saga almenningssamgangna Vegagerðin bauð út sérleyfi – yfirleitt til mjög skamms tíma sem þýddi.

Almenningssamgöngur á
landsbyggðinni – nú og til framtíðar
Einar Kristjánsson
Sviðsstjóri skipulagssviðs
Saga almenningssamgangna
Vegagerðin bauð út sérleyfi – yfirleitt til mjög skamms tíma
sem þýddi að endurnýjun á vagnakosti var mjög takmörkuð
Árið 2006 hóf Strætó bs. akstur til Akranes líkt og um akstur á
Höfuðborgarsvæðinu væri að ræða.
Árið 2010 gera Hveragerði og Árborg þjónustusamning við
Strætó bs. um skipulag á leiðakerfi og eftirliti á framkvæmd
aksturs og aksturinn var boðinn út. Þessi samningur hefur
verið módel að öllum samningum Strætó
2012 hófst svo samvinna á milli Strætó bs. og
landshlutasamtakanna fyrst við SASS og síðar meir við SSV,
SSNV, Eyþing og nú síðast SSS, en akstur á suðurnesin hefjast
4. janúar 2015.
Ímynd almenningssamgangna
Þegar samstarfið við landshlutasamtökin hófst var strax tekin
ákvörðun um að hafa sömu ímynd allsstaðar á landsbyggðinni.
Þessi ímynd hefur gefið mikinn árangur og er óhætt að segja
að bláu vagnarnir með gulu hornunum séu orðin vel þekkt
mynd á þjóðvegum landsins.
Sameiginlegt merki og gjaldskrá
Ákveðið var að aka undir
merkjum Strætó bs. og
eru allir bílar merktir
með S merkinu.
Einnig er sameiginleg
gjaldskrá á öllu landinu
og er hún byggð upp á
sama hátt.
Er árangur?
ÞRÓUN FARÞEGAFJÖLDA
Á NORÐURLANDI
1,434
1,461
1,672
1,324
1,537
1,982
2,451
1,506
1,500
1,431
MAR
APR
MAÍ
JÚN
JÚL
ÁGÚ
Hingað til í ár +22,3%
SEP
0
FEB
0
JAN
0
952
1,123
1,399
1,291
1,796
1,840
1,625
1,358
1,362
2,663
2014
2,734
2013
OKT
NÓV
DES
JAN
FEB
MAR
APR
MAÍ
JÚN
JÚL
ÁGÚ
Hingað til í ár +22,0%
SEP
OKT
NÓV
0
0
0
0
9,558
9,057
11,155
9,996
15,927
13,258
14,790
14,069
14,419
14,417
16,018
13,680
12,936
12,024
13,179
12,586
12,944
2013
0
12,890
10,818
12,156
9,845
9,290
9,294
9,053
2012
0
0
0
0
0
0
0
Er árangur?
ÞRÓUN FARÞEGAFJÖLDA
Á VESTURLANDI
2014
DES
JAN
FEB
MAR
APR
MAÍ
JÚN
JÚL
ÁGÚ
SEP
OKT
Hingað til í ár +11,4% 2013-2014 var 30,7% aukning
NÓV
0
14,586
14,564
16,307
17,708
16,755
17,631
16,531
17,986
18,080
18,610
16,810
15,323
15,509
18,228
17,671
2013
0
0
15,366
15,240
13,525
11,759
16,372
15,288
16,835
14,372
16,061
16,348
2012
11,445
9,999
9,365
10,883
8,860
9,466
9,230
8,586
Er árangur?
ÞRÓUN FARÞEGAFJÖLDA
Á SUÐURLANDI
2014
DES
Staðan nú á Suðurlandi
Árið 2013 var um 20 millj. kr. rekstrarhagnaður en þrátt
fyrir að það hafi verið um 11,4% aukning á
farþegafjölda fyrstu 10 mánuði ársins er reksturinn á
þessu ári í járnum.
Fyrir þessu er einkum fjórar ástæður:
Endurgreiðsla á olíugjaldi minnkaði 10 millj. kr. á milli
ára.
Ríkisframlögin vegna tilraunaverkefnis voru skert um
10% á þessu ári auk þess sem þau ekki verða verðbætt á
milli ára og er því raunskerðing um 14% á milli ára.
Engar verðbætur á föstu framlagi Vegagerðarinnar og
má því segja að það sé um 4% skerðing á milli ára.
Fargjöld voru ekki hækkuð á milli ára vegna
„þjóðarsáttar“
Samkeppnin í „ báðar“ áttir
Ferðaþjónustuaðilar og fyrrum sérleyfishafar hafa
gagnrýnt mikið svokallaða einokun landshlutasamtaka
á almenningssamgöngum.
Mörg dæmi eru um að fyrri sérleyfi hafi breyst í ríkisstyrkta
ferðamannaþjónustu. Sem dæmi má nefna að ferðin á milli
Reykjavíkur og Hafnar í Hornafirði tók um 11 og hálfann
tíma að ferðast. Í dag eru farþegar rúmar 6 klst. á leiðinni.
Pláss er fyrir báða aðila á markaðnum, en virða verður það
að margir ferðamenn vilja ekki stoppa á öllum stöðum og
kjósa því frekar almenningssamgöngur fram yfir að ferðast
með leiðsögumanni og löngum stoppum.
Bagalegt er að ferðaþjónustufyrirtæki geti boðið uppá
„Hringmiða“ sem þjóna engum öðrum tilgangi en að skapa
tekjur á sumrin.
Hver er framtíðin?
Þrátt fyrir glæsilegan árangur í aukningu farþega eru sum
landshlutasamtök að íhuga uppsögn á samningi sínum við
Vegagerðina.
Engar verðbætur fást á samningsupphæðir og það að
ferðaþjónustuaðilar getir boðið uppá hefðbundnar
almenningssamgöngur á sumrin skapar mikla óvissu.
Þegar litið er á almenningssamgöngukerfi í heild sinni á
hverju svæði skilar það aldrei krónulegum hagnaði, þó svo
að ein einstök leið geri það.
Þetta er sama staða og í löndunum í kringum okkur og
strætóborgin Kaupmannahöfn er t.d. háð 40% framlagi frá
sínum eigendum.
Þó svo að ekki sé krónulegur hagnaður er ljóst að
þjóðhagslegt hagkvæmi er mikið hjá almenningssamgöngum