Transcript Yeryüzünde Yaşam www.sosyalbilgiler.biz Konu: Dünya Kağıt Üzerinde Kazanım:1 Farklı ölçeklerde çizilmiş haritalar üzerinde konum ile ilgili kavramları kullanarak kıtaların, okyanusların ve ülkemizin coğrafi konumunu tanımlar Süre:40+40 dakika Amaç:

Yeryüzünde Yaşam
www.sosyalbilgiler.biz
Konu: Dünya Kağıt Üzerinde
Kazanım:1 Farklı ölçeklerde çizilmiş haritalar
üzerinde konum ile ilgili kavramları
kullanarak kıtaların, okyanusların ve
ülkemizin coğrafi konumunu tanımlar
Süre:40+40 dakika
Amaç: Ölçek kavramının tanımını yaparak
haritaların ölçeklerini, ölçeğin büyüdükçe
gösterdiği alanın küçüldüğünü anlama
HARİTA NEDİR?
Yeryüzünün tamamının yada bir
bölümünün kuş bakışı görünümünü belli bir
oranda küçültülerek düzleme aktarılmasına
harita denir.
Bir çizimin harita olabilmesi için:
KUŞBAKIŞI ÇİZİLMİŞ OLMALI
ÖLÇEKLİ OLMALI
BİR DÜZLEME AKTARILMIŞ
OLMALI
KUŞBAKIŞI ÇİZİLMİŞ OLMALI
ÖLÇEKLİ OLMALI
BİR DÜZLEME AKTARILMIŞ
OLMALI
ÖLÇEK NEDİR?
Yeryüzü şekillerinin birebir haritasının
çizilmesi mümkün değildir.
Bu nedenle haritadaki gerçek uzunluklar
belirli bir ölçek dahilinde küçülterek haritaya
aktarılır.
Haritalardaki bu küçültme oranına ölçek
denir.
Örnek : 1/100 000
Ölçek Çeşitleri
Kesir Ölçek
1/100.000
Çizik Ölçek
1-KESİR ÖLÇEK
Küçültme oranı
kesirlerle ifade
edilen ve
haritada en çok
kullanılan
ölçektir.
1/10.000,
1 :10.000 şeklinde
gösterilir
Not
Ölçeğin paydasıyla
ölçek arasında
ters orantı vardır.
Payda büyüdükçe
ölçek küçülür.
Payda küçüldükçe
ölçek büyür.
2-ÇİZGİ ÖLÇEK
Harita üzerindeki
uzunlukların
gerçekteki karşılığının
işaretlenmiş bir doğru
üzerinde gösterildiği
ölçektir.
ÖLÇEKLERİNE GÖRE
HARİTALAR
Büyük Ölçekli Haritalar
Orta Ölçekli Haritalar
Küçük Ölçekli Haritalar
Büyük Ölçekli Haritalar
Ölçeğinin paydası
200.000 den küçük
olan haritalardır.
1/150 000
Büyük Ölçekli Haritalar
• Ölçekleri büyük olduğundan gösterdikleri
alan küçüktür.
• Bu bakımdan küçük ayrıntılar bile bu
haritalarda gösterilebilmektedir.
• Yeryüzü şekilleri, yerleşim alanları, yollar vb.
bu çizimler ayrıntılı olarak gösterilebilir.
• Planlarda ölçeklerine göre bu gruba girer.
Orta Ölçekli Haritalar
Ölçeğinin
paydası
200.000500.000
arasında
olan
haritalar.
Orta Ölçekli Haritalar
• Bunlar biraz daha geniş alanları gösterir.
• Bu haritalarda dağlar, ovalar, akarsu ver
göller ile yerleşim yerleri gösterilebilir.
• Ancak kapsadıkları alan büyüdüğü için
ayrıntı azalmıştır.
Küçük Ölçekli Haritalar
Ölçeğinin
paydası
500.000
den büyük
olan
haritalar.
Küçük Ölçekli Haritalar
• Bu haritaların kapsadıkları alan
büyüdüğünden gösterdikleri ayrıntı da çok
azalmıştır.
• Bir ülke veya dünya haritası bu tür
haritalara örnektir.
Ölçek Değişirse neler değişir?
Hangi ölçekte gösterilen alan
daha küçük görünür?
İki ölçeği ve gösterdiği alanı
karşılaştırınız
Hangi ölçekte gösterilen alan daha
azdır?
Büyük ölçekli
Orta ölçekli
Küçük ölçekli
Ölçeğin Haritaya Etkisi
• Harita I
Harita II
• Tuz Gölü çevresinin dikdörtgen içindeki
bölümü yukarıda iki haritada da
gösterilmiştir.
• Harita I’in ölçeği daha büyüktür. Büyük
ölçekli haritalar yere yakın bir yükseklikten
bakılarak çizilmiştir. Bu nedenle bu
haritalarda ayrıntılar daha fazladır.
• Harita II’nin ölçeği daha küçüktür. Küçük
ölçekli haritalar ise, çok yüksekten
bakılarak çizilmiş olduğundan daha geniş
bir alanı kaplar . Daha az ayrıntı içerir.
.
Küçültme ne kadar fazla olursa harita o derece
küçük olacağından,ölçek paydası büyüdükçe
ölçek küçülmüş olur.Payda küçüldükçe ölçek
büyür.
Büyük ölçek
ayrıntı fazla
1/500
1/1.000
1/50.000
1/100.000
1/500.000
1/1.000.000
1/10.000.000
1/100.000.000
Küçük ölçek
ayrıntı az