Transcript HARİTA BİLGİSİ HARİTALAR ÖLÇEKLER YERŞEKİLLERİ GÖSTERME YÖNTEMLERİ İZOHİPSLER ALAN-UZUNLUK HESAPLAMA Harita Çeşitleri • Konularına göre: -Fiziki (Yer şekilleri) -Siyasi (İdari-Sınırlar) -Beşeri ve Ekonomik -Özel (Turizm, Tarım) • Ölçeklerine Göre: -Planlar -Büyük -Orta -Küçük ölçekler.

HARİTA BİLGİSİ
HARİTALAR
ÖLÇEKLER
YERŞEKİLLERİ GÖSTERME
YÖNTEMLERİ
İZOHİPSLER
ALAN-UZUNLUK
HESAPLAMA
Harita Çeşitleri
• Konularına göre:
-Fiziki (Yer şekilleri)
-Siyasi (İdari-Sınırlar)
-Beşeri ve Ekonomik
-Özel (Turizm, Tarım)
• Ölçeklerine
Göre:
-Planlar
-Büyük
-Orta
-Küçük ölçekler
NOT: Plan, bir ölçeğe
göre çizilir, kroki ise
ölçeksiz kabataslak çizilir.
NOT: Bir harita çizmeye
başlamadan öncelikle,
konu (başlık, kullanım
amacı) belirlenmeli.
SİYASİ (İDARİ-SINIRLAR)
FİZİKİ (YERŞEKİLLERİ)
Sarı çizmeli Mehmet Ağa bir bölgede toprak
satın alıp makineli (Traktör) tarım yapmak
istiyor. Bu bölge hakkında karar vermek
için hangi haritaya bakarak fikir edinebilir?
A. Siyasi
B. Beşeri
C. Ekonomik
D. İklim
E. Fiziki
Sarı çizmeli Mehmet Ağa bir bölgede toprak
satın alıp makineli (Traktör) tarım yapmak
istiyor. Bu bölge hakkında karar vermek
için hangi haritaya bakarak fikir edinebilir?
A. Siyasi
B. Beşeri
C. Ekonomik
D. İklim
E. Fiziki
BÜYÜK ÖLÇEK
1/200.000 den büyük
ÖLÇEKLER
ORTA ÖLÇEK
1/200.000 ile 1/500.000 arası
KÜÇÜK ÖLÇEK
1/500.000 den küçük
BÜYÜK
ve
KÜÇÜK
ÖLÇEKLER
• Küçük ve dar alanları
gösterir.
• Ayrıntı fazladır.
• Paydaları küçüktür.
• İzohips aralığı
küçüktür.
• İzohips sayısı fazla.
• Fazla yükselmeden
çizilir.
• Büyük ve geniş
alanlar gösterilir.
• Ayrıntı azdır.
• Paydaları büyüktür.
• İzohips aralığı
büyük ve sayısı
azdır.
• Çok yükselerek
çizilir
BÜYÜK ÖLÇEK
KÜÇÜK ÖLÇEK
-Payda küçük
-Payda büyük
-Alan küçük
-Alan büyük
-Ayrıntı fazla
-Ayrıntı az
-Küçültme oranı az
-Küçültme oranı fazla
-Kağıtta çok yer
kaplar.
-Kağıtta az yer kaplar
HARİTA ÖLÇEKLERİNE ÖRNEKLER
•
•
•
•
•
•
•
1/10.000.000  Dünya
1/5.000.000  Asya
1/1.000.000  Türkiye
1/500.000
 İzmir
1/50.000
 Aliağa
1/5.000
 İstiklal Caddesi
1/500
 Zafer Yay. Dershanesi
Aşağıda verilen aynı boyuttaki
kağıtlara çizilmiş beş farklı bölgenin
hangisi daha ayrıntılı çizilmiştir?
A. 1/100.000
B. 1/500.000
C. 1/10.000
D. 1/10.000.000
E. 1/800.000
Aşağıda verilen aynı boyuttaki
kağıtlara çizilmiş beş farklı bölgenin
hangisi daha ayrıntılı çizilmiştir?
A. 1/100.000
B. 1/500.000
C. 1/10.000
D. 1/10.000.000
E. 1/800.000
HARİTALARDA
YERŞEKİLLERİNİ GÖSTERME
YÖNTEMLERİ
• Gölgelendirme
• Tarama
• İzohips (Eş yükselti eğrileri)
• Kabartma
• Renklendirme
GÖLGELENDİRME
YÖNTEMİ
TARAMA
YÖNTEMİ
TARAMA
YÖNTEMİ
KABARTMA YÖNTEMİ
(AĞRI DAĞI)
RENKLENDİRME YÖNTEMİ
Yükselti
Kullanılan Renkler
Basamakları (m)
0-200
200-500
500-1000
1000-1500
1500-2000
2000 ve üzeri
Yeşil
Açık Yeşil
Sarı
Turuncu
Açık Kahverengi
Koyu Kahverengi
Renklendirme yöntemi ile çizilmiş bir
haritada yeşil renk ile gösterilen bir
yer aşağıdakilerden hangisi olabilir?
A. Orman
B. Göl
C. Plato
D. Delta
E. Dağ
Renklendirme yöntemi ile çizilmiş bir
haritada yeşil renk ile gösterilen bir
yer aşağıdakilerden hangisi olabilir?
A. Orman
B. Göl
C. Plato
D. Delta
E. Dağ
KITA SAHANLIĞI (ŞELF)
• Kıyıdan 200 m derinliğe kadar
olan sahaya kıta sahanlığı
(şelf alanı) denir. Yüksek
kıyılarda şelf alanı dar
(Karadeniz ve Akdeniz kıyıları),
alçak kıyılarda şelf alanı geniştir.
(Ege ve Marmara kıyıları).
KITA SAHANLIĞI (ŞELF)
DENİZ
DENİZ
Bir harita çiziminde öncelikle
aşağıdakilerden hangisi
belirlenmelidir?
A. Ölçek
B. Çizim yöntemi
C. Lejant
D. Harita ebatları
E. Kullanım amacı
Bir harita çiziminde öncelikle
aşağıdakilerden hangisi
belirlenmelidir?
A. Ölçek
B. Çizim yöntemi
C. Lejant
D. Harita ebatları
E. Kullanım amacı
Türkiye siyasi haritasından
aşağıdakilerden hangisi elde
edilemez?
A. Ankara’nın matematik konumu
B. Kızılırmak’ın uzunluğu
C. Kırıkkale-Amasya arası yükselti farkı
D. Afyon’un izdüşüm alanı
E. Ankara-Konya arası kuş uçuşu uzaklık
Türkiye siyasi haritasından
aşağıdakilerden hangisi elde
edilemez?
A. Ankara’nın matematik konumu
B. Kızılırmak’ın uzunluğu
C. Kırıkkale-Amasya arası yükselti farkı
D. Afyon’un izdüşüm alanı
E. Ankara-Konya arası kuş uçuşu uzaklık
“izo” lar
• İzohips: Eş yükselti
• İzobat: Eş derinlik
• İzoterm: Eş sıcaklık
• İzobar: Eş basınç
• İzozeist: Eş deprem dalgası
• İzoyet: Eş yağış
LEJANT (İŞARETLER)
ÇİZGİ (ÇİZİK) ÖLÇEK
0
10
10
20
30
40
km
1 cm
5 cm
1/1.000.000
15
2.yol
1.yol
Ölçek:
?3cm
İki 9cm
çentik
= arası
45 km
45
3 cm
/ 9==155 km
1 1/500.000
cm = 5 km
0
15
30
km
9cm
UZUNLUK HESAPLAMA
G.U.
ALAN HESAPLAMA
ölçek= √ G.A.
H.A.
G.A.
Aşağıdaki ölçekleri verilen
haritalardan hangisi
diğerlerine göre daha
geniş alanları gösterir?
A.1/50.000 B.1/100.000 C.1/500.000
D.1/1.000.000 E.1/5.000.000
Aşağıdaki ölçekleri verilen
haritalardan hangisi
diğerlerine göre daha
geniş alanları gösterir?
A.1/50.000 B.1/100.000 C.1/500.000
D.1/1.000.000 E.1/5.000.000
Gerçekte 50 km’lik uzaklık haritada
5 cm olarak gösterilmiştir.
2
27cm lik
Aynı haritada
yer
kaplayan bir göl gerçekte kaç
2
km dir?
A. 2.700 B. 5.400 C. 10.800
D. 27.000
E. 50.000
50/5=10km
1/1.000.000 ölçekli bir haritadır.
27.100=2.700
GERÇEK ALAN ve İZDÜŞÜM ALAN
*** İzdüşüm alan; herhangi bir yerin eğim-engebe
özelliği dikkate alınmadan, izdüşümü alınarak
bulunan alanıdır.
*** Gerçek alan ise; bir bölgenin eğim-engebesi
hesaba katılarak bulunan alanıdır.
*Not-1: Gerçek alan her zaman izdüşüm alandan
fazla olur. Çünkü her yerde azda olsa eğim vardır.
*Not-2: Gerçek alanın artması yükseltiye değil
eğimin artmasına ve çok değişken yükseltilerin
bulunmasına bağlıdır.
GERÇEK ve İZDÜŞÜM ALAN
GERÇEK ALAN
İZDÜŞÜM ALAN
Projeksiyon
Dünya'nın küreselliği nedeniyle, haritalarda
ortaya çıkan hataları en aza indirmek için çeşitli
yöntemler kullanılır. Bunun için yerkürenin paralel ve
meridyen ağının belirli kurallara göre düz bir kağıda
geçirilmesi gerekir. Bu sisteme projeksiyon denir.
KONİK
PROJEKSİYON
Daha çok kutuplar
çevresini göstermek için
kullanılır.
SİLİNDİRİK
PROJEKSİYONLAR
Ekvatora yakın ve orta
enlemleri gösterirken daha çok
işe yarar.
Duvar haritalarının bazıları
bu tür projeksiyonla çizilir. Ancak
kutuplar çevresinin bozuk olduğu
görülür.
DÜZLEM
PROJEKSİYONLAR
Daha dar alanlarda büyük
ölçekli haritaların çiziminde
kullanılır. Bu projeksiyonla
çizilmiş haritaların ayrıntı gücü
yüksektir.
Örnek: Ülke haritaları.
PARÇALI PROJEKSİYON
Dünya projeksiyonla düzlem üzerine
aktarıldıktan sonra çeşitli parçalara ayrılabilir.
Parçalı Projeksiyonlar genellikle dünya siyasi
haritasının çiziminde kullanılır.
İZOHİPS (EŞYÜKSELTİ)
EĞRİLERİ
•
Deniz seviyesinden itibaren
aynı yükseklikteki noktaların
birleştirilmesiyle elde edilen
eğrilere izohips eğrileri denir.
ÖZELLİKLERİ
• İç içe kapalı eğrilerdir.
• Yeryüzü şekillerinin yükseltilerini ve
biçimlerini canlandırırlar.
• Sıfır (0) m izohipsi deniz seviyesinden
başlar. Kara ile denizin birleştiği deniz
kıyısını düz bir çizgi halinde takip eder.
Buna kıyı çizgisi adı verilir. İzohips eğrileri
dağ doruklarında nokta halini alır. Buralar
zirve olarak tanımlanır.
YERYÜZÜNÜN PROFİLİ
YERŞEKİLLERİNİ
GÖSTERME
YÖNTEMİ
İZOHİPS
• İzohipsler, yeryüzü şekillerinin kuşbakışı
görünümüdür.
• En geniş izohips halkası en alçak yeri,
en dar izohips halkası ise en yüksek yeri
gösterir.
• Aynı izohips üzerinde bulunan bütün
noktaların yükseltileri birbirine eşittir. İki
izohips eğrisi birbirini kesmez.
• Birbirini çevrelemeyen komşu iki izohipsin
yükseltileri aynıdır.
• İzohipslerin sıklaştığı yerler eğimin
arttığını, seyrekleştiği yerler ise eğimin
azaldığını gösterir.
• Çukurluklar, derinlik istikametinde ok
işareti konularak gösterilir. (Krater, çukur)
• Her izohips eğrisi kendisinden daha yüksek
bir izohipsi çevreler. Ancak çukur yerlerde
bunun tersi geçerlidir.
• İki izohips eğrisi arasındaki yükselti farkına
eküidistans (izohips aralığı) denir.
ÇANAK
VADİ ve SIRT
BOYUN
DELTA
yamaç
sırt
ÇANAK (ÇUKUR)
DENİZ
İZOHİPSLERDE AKARSULAR
ÇUKUR (KRATER) ve BOYUN