Transcript Bezpieczeństwo energetyczne w skali regionu i gminy Bezpieczeństwo energetyczne Kluczowe zagadnienie dla sprawnego funkcjonowania Państwa 3 definicje Bezpieczeństwo energetyczne to zdolność do zaspokojenia w warunkach rynkowych.

Bezpieczeństwo energetyczne
w skali regionu i gminy
Bezpieczeństwo energetyczne
Kluczowe zagadnienie dla sprawnego funkcjonowania Państwa
3 definicje
Bezpieczeństwo energetyczne to zdolność do zaspokojenia
w warunkach rynkowych popytu na energię pod względem
ilościowym i jakościowym, po cenie wynikającej z równowagi
popytu i podaży, przy zachowaniu warunków ochrony
środowiska.
„Doktryna zarządzania bezpieczeństwem energetycznym”
Ministerstwo Gospodarki i Pracy, Warszawa maj 2004 r.
Bezpieczeństwo energetyczne to stan gospodarki
umożliwiający pokrycie bieżącego i perspektywicznego
zapotrzebowania odbiorców na paliwa i energię w sposób
technicznie i ekonomicznie uzasadniony, przy minimalizacji
negatywnego oddziaływania sektora energii na środowisko
i warunki życia społecznego.
„Polityka energetyczna Polski do 2025 r.”
obwieszczenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 1 lipca 2005 r.
Bezpieczeństwo energetyczne jest to stan gospodarki
umożliwiający pokrycie bieżącego i perspektywicznego
zapotrzebowania odbiorców na paliwa i energię w sposób
technicznie i ekonomicznie uzasadniony, przy zachowaniu
wymagań ochrony środowiska.
Art. 3 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r.
Prawo Energetyczne (Dz. U. z 2006 r., Nr 89, poz. 625 z późn. zm. )
.
Bezpieczeństwo energetyczne
energetyczny
ekonomiczny
ekologiczny
Aspekt energetyczny:
bilansowanie strony popytowej i podażowej,
stan techniczny infrastruktury energetycznej,
zarządzanie infrastrukturą.
Aspekt ekonomiczny:
tworzenie warunków zapewniających przejrzystość cen
i kosztów,
budowa konkurencyjnych rynków,
ustalenie kosztów energii elektrycznej i gazu na poziomie
akceptowalnym dla odbiorcy końcowego.
Aspekt ekologiczny:
minimalizacja negatywnego oddziaływania na
środowisko.
Obowiązek zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego
należy przypisać różnym instytucjom - odpowiednio do
ich roli i kompetencji:
 administracji rządowej,
 administracji samorządowej,
 przedsiębiorstwom sektora energetycznego,
 dużym odbiorcom.
Do zadań Ministra Gospodarki w zakresie polityki energetycznej
należą m. in.
- art. 12 ustawy Prawo Energetyczne:
 przygotowanie projektu polityki energetycznej i koordynowanie
jej realizacji,
 nadzór nad bezpieczeństwem zaopatrzenia w paliwa gazowe
i energię elektryczną oraz nadzór nad funkcjonowaniem
krajowych systemów energetycznych,
 współdziałanie z wojewodami i samorządami terytorialnymi
w sprawach planowania i realizacji systemów zaopatrzenia
w paliwa i energię.
- art. 15b:
 opracowanie, w terminie do dnia 30 czerwca danego roku,
sprawozdania z wyników nadzoru nad bezpieczeństwem
zaopatrzenia w gaz ziemny i energię elektryczną wraz
z wnioskami wynikającymi ze sprawowania nadzoru.
Do zadań Prezesa URE wynikających z art. 23 ustawy Prawo
Energetyczne należą m.in.:
 uzgadnianie projektów planów rozwoju w zakresie
zaspokojenia obecnego i przyszłego zapotrzebowania na paliwa
gazowe i energię opracowanych przez przedsiębiorstwa
energetyczne zajmujące się przesyłaniem lub dystrybucją
paliw i energii,
 zatwierdzanie i kontrolowanie stosowania taryf dla
przedsiębiorstw energetycznych,
 zatwierdzanie instrukcji ruchu i eksploatacji sieci przesyłowej
i dystrybucyjnej, w części dotyczącej bilansowania systemu
i zarządzania ograniczeniami systemowymi,
 monitorowanie funkcjonowania systemu gazowego
i elektroenergetycznego w zakresie: warunków przyłączenia
podmiotów do sieci i ich realizacji oraz dokonywania napraw
tej sieci, bezpieczeństwa dostarczania paliw gazowych i energii
elektrycznej i wypełniania przez operatorów systemów
przesyłowych i dystrybucyjnych ich zadań,
 nakładanie kary pieniężnej na przedsiębiorstwa energetyczne.
Zgodnie z art. 16 ust. 1 ustawy Prawo energetyczne:
Przedsiębiorstwa energetyczne zajmujące się przesyłaniem lub
dystrybucją energii elektrycznej sporządzają dla obszaru swojego
działania plany rozwoju w zakresie zaspokojenia obecnego i
przyszłego zapotrzebowania na energię elektryczną,
uwzględniając miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego
albo kierunki rozwoju gminy określone
w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania
przestrzennego gminy.
Stosownie do ust. 3 tego artykułu plany rozwoju obejmują
w szczególności:
 przewidywany zakres dostarczania energii elektrycznej,
 przedsięwzięcia w zakresie modernizacji, rozbudowy albo budowy
sieci oraz ewentualnych nowych źródeł, energii elektrycznej,
w tym źródeł odnawialnych,
 przedsięwzięcia w zakresie modernizacji, rozbudowy lub budowy
połączeń z systemami elektroenergetycznymi innych państw,
 przedsięwzięcia racjonalizujące zużycie energii u odbiorców,
 przewidywany sposób finansowania inwestycji,
 przewidywane przychody niezbędne do realizacji planów,
 przewidywany harmonogram realizacji inwestycji.
Zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy Prawo energetyczne przedsiębiorstwo
energetyczne zajmujące się przesyłaniem lub dystrybucją energii
elektrycznej obowiązane jest utrzymywać zdolność urządzeń,
instalacji i sieci do realizacji zaopatrzenia w energię elektryczną
w sposób ciągły i niezawodny, przy zachowaniu obowiązujących
wymagań jakościowych.
Na podstawie art. 9c ust. 2 ustawy operator systemu przesyłowego
jest odpowiedzialny m. in. za:
 bezpieczeństwo dostarczania energii elektrycznej poprzez zapewnienie
bezpieczeństwa funkcjonowania systemu elektroenergetycznego
i odpowiedniej zdolności przesyłowej sieci przesyłowej,
 prowadzenie ruchu sieciowego w sieci przesyłowej w sposób efektywny
przy zachowaniu wymaganej niezawodności dostarczania energii i
jakości jej dostarczania,
 zapewnienie długoterminowej zdolności systemu elektroenergetycznego
w celu zaspokojenia uzasadnionych potrzeb w zakresie przesyłania
energii w obrocie krajowym i transgranicznym, w tym w zakresie
rozbudowy sieci przesyłowej,
 eksploatację, konserwację i remonty sieci, instalacji urządzeń, wraz z
połączeniami z innymi systemami elektroenergetycznymi, w sposób
gwarantujący niezawodność funkcjonowania systemu
elektroenergetycznego.
Operator systemu dystrybucyjnego odpowiada m.in. za
- art. 9c ust. 3:
 prowadzenie ruchu sieciowego w sieci przesyłowej w sposób
efektywny przy zachowaniu wymaganej niezawodności dostarczania
energii i jakości jej dostarczania,
 eksploatację, konserwację i remonty sieci dystrybucyjnej w sposób
gwarantujący niezawodność funkcjonowania systemu
dystrybucyjnego,
 zapewnienie rozbudowy sieci dystrybucyjnej, a tam gdzie ma to
zastosowanie, rozbudowy połączeń międzysystemowych w obszarze
swego działania.
Obowiązki i rola gminy w zakresie planowania energetycznego
Zadania własne gminy wynikają z ustawy
z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym
- art. 7, ust. 1:
zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty gminy
w szczególności w zakresie zaopatrzenia w energię
elektryczną, ciepło oraz gaz.
Obowiązki i rola gminy w zakresie planowania energetycznego
Zadania gminy wynikające z ustawy Prawo Energetyczne
- art. 18, ust. 1:
planowanie i organizowanie zaopatrzenia w ciepło, energię
elektryczną i paliwa gazowe na obszarze gminy.
Obowiązki i rola gminy w zakresie planowania energetycznego
Zadania gminy wynikające z ustawy Prawo Energetyczne
- art. 19:
1. Wójt (burmistrz, prezydent miasta) opracowuje projekt założeń
do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa
gazowe, zwany dalej „projektem założeń”.
2. Projekt założeń sporządza się dla obszaru gminy lub jego części.
3. Projekt założeń powinien określać:
 ocenę stanu aktualnego i przewidywanych zmian zaopatrzenia
w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe,
 przedsięwzięcia racjonalizujące użytkowanie ciepła, energii
elektrycznej i paliw gazowych,
 możliwości wykorzystania istniejących nadwyżek i lokalnych zasobów
energii elektrycznej i ciepła, wytwarzanych w odnawialnym źródle
energii oraz energii elektrycznej wytwarzanej w skojarzeniu
z wytwarzaniem ciepła oraz zagospodarowania ciepła odpadowego
z instalacji przemysłowych,
 zakres współpracy z innymi gminami.
Zadania gminy wynikające z ustawy Prawo Energetyczne
– c.d. art. 19:
5. Projekt założeń podlega opiniowaniu przez samorząd
województwa w zakresie koordynacji współpracy z innymi
gminami oraz w zakresie zgodności z polityką energetyczną
państwa.
8. Rada gminy uchwala założenia do planu zaopatrzenia w ciepło,
energię elektryczną i paliwa gazowe rozpatrując jednocześnie
wnioski, zastrzeżenia i uwagi zgłoszone w czasie wyłożenia
projektu założeń do publicznego wglądu.
Zadania gminy wynikające z ustawy Prawo Energetyczne
– art. 20:
1. W przypadku gdy plany przedsiębiorstw energetycznych nie
zapewniają realizacji założeń, o których mowa w art.19
ust. 8, wójt (burmistrz, prezydent miasta) opracowuje projekt
planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa
gazowe, dla obszaru gminy lub jej części. Projekt planu
sporządzany jest na podstawie uchwalonych przez radę gminy
założeń i winien być z nim zgodny.
2. Projekt planu powinien zawierać:
 propozycje w zakresie rozwoju i modernizacji poszczególnych
systemów zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa
gazowe wraz z uzasadnieniem ekonomicznym,
 propozycje w zakresie wykorzystania odnawialnych źródeł energii,
 harmonogram realizacji zadań,
 przewidywane koszty realizacji planowanych zadań oraz źródło ich
finansowania.
W myśl art. 17 ustawy Prawo Energetyczne z dnia
10 kwietnia 1997 r.
(Dz. U. z 2006 r., Nr 89, poz. 625 z późn. zm.)
Samorząd Województwa uczestniczy w planowaniu zaopatrzenia
w energię i paliwa na obszarze województwa
w zakresie określonym w art. 19 ust. 5 oraz bada zgodność
planów zaopatrzenia w energię i paliwa z polityką energetyczną
państwa.
Korzyści wynikające z właściwego planowania energetycznego:
 rozwój i modernizacja systemów przesyłowych
i dystrybucyjnych,
 zapewnienie niezawodności i wysokiej jakości dostaw energii
do odbiorcy,
 zaspokojenie potrzeb mieszkańców po najniższych kosztach
przy wysokiej jakości świadczonych usług przesyłowych
i dystrybucyjnych,
 rozwój gospodarczy regionu,
 racjonalne wykorzystania lokalnych zasobów energii oraz
nadwyżek energii w systemie,
 konsolidacja środowisk związanych z energetyką dla
rozwiązywania bieżących i przyszłych problemów regionalnych,
 rozwój innowacyjnych technologii itd.
Podsumowanie:
 racjonalnym rozwiązaniem jest by ocena stanu bieżącego oraz
przewidywane zmiany zapotrzebowanie były dokonywane na
szczeblu lokalnym,
 konieczna jest ścisła współpraca samorządu lokalnego
z przedsiębiorstwami energetycznymi,
 zasadna byłaby rewizja obecnie obowiązującego prawa:
a) w zakresie współpracy gminy – przedsiębiorstwa:
 ustawowe określenie terminu, na opracowanie gminnych
dokumentów planowania energetycznego,
 wprowadzenie konsekwencji (np. finansowych) dla gmin
z powodu braku aktów planowania energetycznego,
 wprowadzenie obowiązku realizacji przez przedsiębiorstwa
sieciowe w pierwszej kolejności inwestycji wynikających
z gminnych planów,
 wprowadzenie obowiązku wskazania gminie przez
przedsiębiorstwo sieciowe terminu i ewentualnych warunków
realizacji inwestycji.
b) w zakresie doprecyzowanie zadań samorządu województwa,
dla skutecznego prowadzenie polityki energetycznej w regionie:
 np. wprowadzenie obowiązku opracowania dokumentu –
Programu Rozwoju Energetyki Województwa, zawierającego
uszczegółowienie zapisów Polityki Energetycznej Polski.
c) w zakresie uproszczenia procedur związanych z przygotowaniem
do realizacji inwestycji infrastrukturalnych:
(Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym
(Dz. U. z 2003 r. Nr 80, poz. 717, z późn. zm.), nie uwzględnia specyfiki
elektroenergetycznych inwestycji liniowych w procesie planowania
przestrzennego i ich lokalizowania. Utrudnia to zwłaszcza inwestycje, które
wymagają decyzji planistycznych i lokalizacyjnych).




nadanie Wojewodom lub Marszałkom Województw kompetencji do
nadzoru nad inwestycjami infrastrukturalnymi o znaczeniu
państwowym oraz do wydawania decyzji administracyjnych
dotyczących tych inwestycji,
wprowadzenie regulacji ułatwiających uzyskiwanie przez inwestorów
liniowych prawa do nieruchomości w postaci służebności gruntowej,
zagwarantowanie wypłat rekompensat dla właścicieli nieruchomości,
przeznaczonych pod inwestycje liniowe,
rozważenie wprowadzenia regulacji umożliwiających budowę linii
wzdłuż szlaków komunikacyjnych.
Dziękuję za uwagę
Marzena Budnik-Ródź
Zarządzeniem Wojewody Zachodniopomorskiego
z dnia 22 kwietnia 2008 r.
został powołany Zespół ds. Zbadania Przyczyn i Skutków
Katastrofy Energetycznej
Powołany Zespół miał następujące za zadania:
1. Określenie przyczyn i skutków katastrofy
energetycznej zaistniałej w części województwa
zachodniopomorskiego,
2. Zbilansowanie strat i szkód powstałych w wyniku
katastrofy oraz kosztów prowadzenia działań
ratowniczych,
3. Opracowanie założeń do „Strategii Bezpieczeństwa
Energetycznego dla Województwa
Zachodniopomorskiego”.
Awaria w Szczecinie
Bezpośrednią przyczyną awarii systemowej, a w jej następstwie
ciągu zdarzeń, które doprowadziły do zaniku napięcia na
znacznym obszarze aglomeracji szczecińskiej i części
województwa zachodniopomorskiego były wyjątkowo
niekorzystne warunki pogodowe.
Bilans awarii kwietniowej w województwie zachodniopomorskim
W dniu 8 kwietnia 2008 r.
 w godzinach porannych ok. 500 tys. mieszkańców
województwa zachodniopomorskiego pozbawionych było
dostaw energii,
 w godzinach popołudniowych prąd został dostarczony
do ok. 200 tys. mieszkańców.
W dniu 15 kwietnia 2008 r. ok. 900 odbiorców końcowych
pozbawionych było zasilania.
Bilans awarii kwietniowej w województwie zachodniopomorskim
Uszkodzenia mechaniczne:
 2 linie o napięciu 220 kV,
 10 linii o napięciu 110 kV,
Zakres uszkodzeń:
 uszkodzone lub złamane słupy przelotowe,
 zerwane przewody,
 skręcone kątowniki,
 zerwane izolatory,
 zerwane przewody odgromowe,
 uszkodzone ramiona słupów,
 zerwane światłowody.
Ekonomia awarii
Koszty akcji ratowniczej
829 728 zł
Koszty poniesione przez zakłady,
firmy, spółki, szpitale
45 123 515 zł
Koszty poniesione przez powiaty
i gminy
979 463 zł
Całkowite koszty
46 923 706 zł
Zidentyfikowane problemy związane z awarią:
 brak zapasów paliwa do agregatów prądotwórczych,
 kłopoty z dystrybucją paliw płynnych,
 brak zasilania pompowni ścieków oraz brak możliwości
utrzymania minimalnego ciśnienia w sieciach wodociągowych,
 zanik łączności w niektórych sieciach telefonii komórkowej
i kablowej (jedyną łączność utrzymał operator telefonów
komórkowych PLUS GSM),
 zakłócenia w funkcjonowaniu środków masowego przekazu,
 kłopoty z prowadzeniem działalności handlowej,
 kłopoty z dostawą ciepła,
 zakłócenia w działaniu systemów bezpieczeństwa zakładów
dużego ryzyka,
 zakłócenia w prawidłowym funkcjonowaniu środków
transportu:
unieruchomienie kolejowych trakcji elektrycznych,
unieruchomienie komunikacji tramwajowej,
Przyczyny wystąpienia problemów:
 utrudniona budowa i rozbudowa sieci
elektroenergetycznych z powodu niedostosowania
ustawodawstwa do inwestycji infrastrukturalnych (budowa
odcinka 100 km trwa od 7-15 lat),
 brak właściwego planowania energetycznego na poziomie
gminnym,
 niewłaściwe ukształtowane kwoty bonifikat z tytułu przerw
w dostawach energii elektrycznej,
 brak sprawnego zarządzania majątkiem sieciowym z uwagi
na przewlekły proces przekształceń własnościowych
i organizacyjnych,
 iluzoryczny podział pomiędzy spółkami zajmującymi się
obrotem i dystrybucją,
 brak właściwych procedur ułatwiających postępowanie
w przypadku awarii sieci.
Zalecenia:
 wprowadzenie generalnych zmian w ustawodawstwie
krajowym,
 budowa, rozbudowa i modernizacja sieci
elektroenergetycznych oraz budowa nowych rozdzielni,
 kontrola jakości warunków posadowienia, szczególnie dla
terenów okresowo zalewanych wodą,
 dodatkowe źródła zasilania dla operatorów systemów
telekomunikacyjnych,
 zasilanie awaryjne dla ważnych węzłów telekomunikacyjnych
np. Elektrowni
 możliwość pracy bez zasilania w wewnętrznych centralach
telefonicznych wszystkich, istotnych z punktu widzenia
bezpieczeństwa kraju instytucjach,
 konieczność testowania i sprawdzania systemów awaryjnego
zasilania infrastruktury telekomunikacyjnej i informatycznej,
 powołanie stałego zespołu ds. regionalnego bezpieczeństwa
energetycznego.
Wojewoda Zachodniopomorski podjął decyzję o utworzeniu
Rady Bezpieczeństwa w skład której wchodzić będą:
 przedstawiciele administracji publicznej,
 przedstawiciele przedsiębiorstw energetycznych,
 przedstawiciele instytucji związanych z energetyką
odnawialną,
 grupa ekspertów.
Zadania Rady:
 opracowanie oraz wdrażanie Strategii Bezpieczeństwa
Energetycznego,
 inicjowanie działań związanych z rozwojem energetyki
w województwie,
 monitorowanie funkcjonowania energetycznych połączeń
sieciowych,
 monitorowanie realizacji planów rozwoju przedsiębiorstw
energetycznych,
 wspieranie działań samorządów terytorialnych podczas
tworzenia założeń do planów zaopatrzenia,
 wspieranie rozwoju energetyki odnawialnej.
Jeszcze raz dziękuję za uwagę