Transcript Prezentacja

„Wsparcie obszarów wiejskich w przyszłej
perspektywie finansowej 2014-2020
ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego,
w zakresie ochrony środowiska i
wykorzystywania odnawialnych źródeł energii”
Lutz Ribbe
Białystok, 28 czerwca 2012 r.
1
Podział
1. Cele Europy w polityce klimatycznej i energetycznej
2. Polityka unijna dla realizacji celów
3. Aktualna sytuacja w Niemczech
4. Szanse, pomysły i (konkretne) projekty na Podlasiu
2
Problemy w sektorze energii (1):
Niezrównoważona struktura energetyczna

Ochrona klimatu

Bezpieczeństwo energetyczne

Kończące się zasoby energetyczne

Specyficzne problemy z energią atomową
3
Problemy w sektorze energetycznym (2):
Niezrównoważona struktura energetyczna

niewielka ilość korzystających z zysków w tej branży/ miejsca pracy

struktury scentralizowane (rafinerie, gaz ziemny, sieć przemysłowa,
sektor energii elektrycznej), oligopole

wiele środków finansowych „ucieka” z regionu

dramatycznie wzrastające ceny
4
Europejskie cele klimatyczne
Redukcja CO2
 30% do 2020, jeżeli inne kraje uprzemysłowione dołączą
się do tych planów
 20% do 2020 w UE
 80-95% do 2050!!!!
Komisja Europejska mówi o „ambitnych” planach nowej
„rewolucji przemysłowej“
5
„Rewolucja przemysłowa”
 Bazuje na wykorzystaniu/nadmiernym wykorzystaniu
tradycyjnych źródeł energii:
ropy, węgla, gazu ….
 ….na nadmiernej eksploatacji naszego krajobrazu,
rabunkowej gospodarce wodami, GMO ….
 Ropa, węgiel i gaz
 Biomasa = zmagazynowana energia słoneczna
 Człowiek - „żyję jak pączek w maśle“
6
„Nowa“ rewolucja przemysłowa

zakończyć nadmierne zużycie zgromadzonych rezerw i surowców
naturalnych
 przejść do bezpośredniego wykorzystania energii słonecznej
 przejść z gospodarki bazującej na ropie do gospodarki opartej na
energii słonecznej!
- Energia słoneczna w formie biomasy, jak też
- w formie „technicznego“ wykorzystania
Dokładnie sprawdzić: gdzie co ma sens i może się udać?
Polityka musi/ musiałaby tymi procesami sterować!
7
WAŻNE
 rozpoznać granice
 „odnawialne“ nie znaczy „nieograniczone“
 obszary upraw = biomasa są ograniczone!
8
Bawarski tygodnik : Landwirtschaftl. Wochenblatt
Rolnik z rodziną, „wyparty przez biogaz” chętnie przejmie
gospodarstwo rolne specjalizujące się w hodowli bydła mlecznego
.... adres rolnika w płn. Bawarii
9
Dokąd prowadzi ta droga? Kto korzysta z zysków?
 3 EA = 7.000 Biogazowni = 6,7% pól uprawnych
 18 EA = > 40.000 Biogazowni =
40% pól uprawnych Niemiec???????
10
Wprowadzenie polityki w czyn
 Polityczne sterowanie energią
 Unijna polityka wsparcia,
m.in. Fundusze unijne 2014 - 2020
11
3 centralne instrumenty UE
1. Rozporządzenie o efektywności wykorzystania energii
2. Rozporządzenie ws. „energii odnawialnej”
3. Rozporządzenie o opodatkowaniu energii
12
1. Unijne rozporządzenie o efektywności wykorzystywania
energii
 Cel: 1,5%-owa poprawa efektywności rocznie
 Spór między Komisją, Radą i Parlamentem
 Kwestia podpisania uchwały ciągle otwarta
 Dziwne sygnały z UE:
Porsche Cayenne jak też Audi A 7 są bardziej „ekonomiczne“ niż Fiat 500
13
2. Rozporządzenie „Energia Odnawialna“
 Dotyczy trzech Sektorów:
• Energii elektr.(dotychczasowy cel UE-: 21% udziału do
2010)
• ogrzewnictwo/chłodnictwo i klimatyzacja (dotychczas: brak
celu)
• Transport (dotychczas cel UE : 5,75% domieszki
biokomponentów do paliw w 2010)
14
Argumenty Komisji UE dla Energii Odnawialnej

w większości krajowe surowce

zdecentralizowany dostęp

korzyści dla bezpieczeństwa dostaw energii

korzyści dla rozwoju regionalnego i
lokalnego

nowe miejsca pracy

KMU, niezależni producenci energii
Czy jest to prawdą?
15
Punkt wyjścia w wytycznych
Poprzednie cele w sektorze zostały uchylone
Jeden wspólny cel (= 20% udział do 2020) dla wszystkich trzech sektorów
Podstawa: „Elastyczność“
• tam działać aktywnie, gdzie najłatwiej (i najtaniej)
Szczególne podejście do paliw biologicznych:
 UE: 10% przymusowych domieszek (dotychczas przewidziane, WSA
i Parlament zapobiegły tym planom!)
 Niemcy: Domieszki E10/ B10
16
1. Energia elektryczna
Zmiany strukturalne w toku
 odejście od surowców kopalnych (węgiel) i
materiałów rozszczepialnych
 przejście do Energii Odnawialnej, takiej jak woda,
wiatr, słońce, biogaz
od struktur centralnych do zdecentralizowanych!
17
2. Ciepło
Zmiany strukturalne w toku
 rezygnacja z surowców kopalnych ropy, gazu (węgla)
 oszczędzanie energii i wprowadzanie źródeł
alternatywnych: drewno/ zrębki, geotermia, energia
słoneczna (ciepła woda), „ciepło z okolicy = Pompy
ciepła,
 ale również ciepło technologiczne, poprocesowe =
odpadowe
18
3. Transport/ Komunikacja
poważne problemy:
 w dużej mierze zależne od ropy naftowej
 dla samolotów, okrętów, samochodów ciężarowych,
traktorów: konieczne ogromne zasoby energii;
 Gdzie szukać rozwiązań alternatywnych? Oleje
roślinne?
Energia elektryczna? Wodór? Wielka niewiadoma!
19
Podstawowe założenia
Zmniejszenie emisji CO2 o 80-95% powiedzie się tylko gdy:
•
Dojdzie do konsekwentnego wdrażania technologii energooszczędnych,
zwiększy się efektywność energetyczna
•
Zastosujemy nośniki energii emitujące mało CO2 lub wolne od CO2,
•
Pójdźmy dalej i wprowadźmy nie tylko poprawki techniczne lub zamianę
jednych nośników energii na inne
•
Wprowadźmy strukturalne zmiany we wszystkich sektorach gospodarki
(również w rolnictwie i transporcie)
Jak mają te zmiany wyglądać?
20
Finansowanie
Fundusze europejskie na …
 … rozwój regionalny
 … fundusze spójności
 … WPR
 … (Europejski Fundusz Społeczny)
Środki krajowe, podobnie jak w przypadku „Energieeinspeisungsgesetz
(EEG)“(Ustawa o energii odnawialnej zapewniająca ceny gwarantowane)
21
Ogólnie
• Długie społeczne dyskusje na temat energii atomowej
• Decyzja odstąpienia od produkcji energii atomowej po wypadku w
Fukushimie  8 z 17 elektrowni atomowych zostało wyłączonych
• Po dyskusjach o elektrowniach atomowych poszukiwania
rozwiązań alternatywnych (Whyl/ Breisgau)
• bottom-up !!! Przeciwko znacznemu oporowi
• Producenci energii elektrycznej bronią się od lat: „Bez energii
atomowej zostaniemy bez prądu “, „Energia odnawialna jest
nieefektywna“
22
Nowe struktury/ nowi „gracze”
 Od struktur scentralizowanych do zdecentralizowanych
 Pojawią się nowi „gracze”
 Dotychczasowi producenci energii sieją panikę, nowi
„gracze”na razie szerzą przesadzone nadzieje
 Czy polityka zachowa dobre rozeznanie w konflikcie
interesów między zwycięzcami i pokonanymi?
23
Przyszłościowe struktury energetyczne
• Tu nie chodzi tylko o technikę, tu chodzi o rynki, zyski, władzę
• Zwalczyć stare przyzwyczajenia. „Koncerny dostarczają energię, my ją
zużywamy – to przeszłość
• Więcej zdecentralizowanych struktur:

Obywatele sami produkują energię
 Wspólne instalacje energetyczne (Wiatr, Ciepło,
Energia Słoneczna)
 Miejskie zakłady użyteczności publicznej: nowe
struktury
24
nowi „gracze”
> 50% instalacji produkujących energię elektryczną
z surowców odnawialnych Niemczech jest w
rękach osób prywatnych/rolników
 ca.
3.000 MW - Biogazownie
 ca. 25.000 MW - Fotowoltaika
 ca. 30.000 MW - Energia wiatrowa
 ca. 11.000 MW - 9 elektrowni atomowych
25
Kooperacja z Podlasiem
• Projekt EuroNatur na Podlasiu
od 1992, również w zakresie energii
• Wyjazd studyjny dla Urzędu Marszałkowskiego,
reprezentantów Gmin, Politechniki etc. (w październiku
2011)
• Wizyta Marszałka Dworzańskiego w Bawarii (Minister
Brunner, Lipiec 2012)
26
Elektrownia wiatrowa w Sellanger
• Typ ENERCON E-40, rocznik budowy 1995
• Pierwsza instalacja w powiecie Hof
• ... średnica wirnika 40 m, wysokość masztu 50 m
• …o mocy nominalnej 500 kW, (dziś: 3.500 kW)
• Dostacza energię elektryczną do ok. 300 gospodarstw domowych
• Finansowana przez: 70 komandytariuszy, którzy są udziałowcami
w projekcie (własny wkład od 500 € do 10.000 € w inwestycji o
wartości 650.000 €).
27
Sytuacja wyjściowa
W regionie:
• Brak miejsc pracy
• Duże koszty importu energii do regionu, co oznacza, że pieniądze
„wypływają” z regionu
• Rolnicy wydają dużo na paliwo do maszyn rolniczych i na pasze
• Intensywna gospodarka rolna likwiduje miejsca pracy oraz
niszczy przyrodę i środowisko
• Róźnorodność biologiczna jest bazą np. dla turystyki
• Rozwój wsi uznany jako ważny cel
28
Rozpoznać szanse i je wykorzystać!
• Rozpoznać istniejący potencjał regionu i go wykorzystać
• Rozbudować struktury zdecentralizowane i równocześnie
chroniące środowisko
• Doprowadzić do produkcji energii przez lokalnych udziałowców
• NIE bazować (wyłącznie) na obcym kapitale
29
Kilka przykładów
30
Biomasa
Brykiety z trzciny
Michał Gogol
31
Backround
• Grunty rolne przestają być wykorzystywane do
zasiewów
• Problem ekspansji trzciny (Dyrekcja Narwiańskiego
Parku Narodowego planuje wykorzystanie trzciny)
• „Naturschutz macht heiß“– Wykorzystanie biomasy
do produkcji ciepła
• Wykaszanie 50 ha w porozumieniu z Dyrekcja NPN
32
Biomasa/Oleje roślinne
33
Nasz pomysł
• Rolnicy uprawiają w sposób przyjazny środowisku rośliny oleiste
• Rośliny współrzędne, żadnych upraw monokulturowych
• Produkcja technicznie oraz finansowo dostosowana do
możliwości regionu
• Rośliny oleiste będą tłoczone na miejscu i tu wykorzystane
34
Nasz pomysł/nasza filozofia
• …czyli rolnicy nie produkują żadnych surowców dla
przemysłu, tylko…
• … stają się częścią nowego zdecentralizowanego systemu
zasilania w energię
35
Poszczególne kroki
1. Uprawa
2. Przetwarzanie (przemysłowo, ale w sposób zdecentralizowany/u
rolnika):
•
Segregacja/ Czyszczenie ziarna
•
Produkcja oleju (Tłocznia/ Czyszczenie)
•
Produkcja pasz dla zwierząt
BARDZO WAŻNE: NALEŻY BRAĆ POD
UWAGĘ OBYDWA ELEMENTY!
36
Leindotter - Lnianka:
Czas wegetacji:
ok. 120 dni
Zbiory:
połowa do końca
lipca
Metoda zbiorów: kombajn z
hederem do zbioru rzepaku
Wielkość plonów:
20 - 30 dt/ha
37
Poszczególne kroki
3. Wykorzystanie (decentralnie/ rolniczo):
38
•
Olej jako produkt spożywczy
•
czysty (!) olej jako materiał napędowy, żaden ester
•
Pasza
Załącznik 7 rozporządzenia UE w.s. energii odnawialnej
zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych:
Etanol z pszenicy:
39
0%
Etanol z buraków cukrowych
35%
Biodiesel z rzepaku
36%
Hydrogenizowany olej rzepakowy
45%
Czysty olej rzepakowy:
55%
Podsumowanie
• Stawiamy na rozwój regionalny, na tworzenie wartości dodanej w
regionie
• Rzemieślnicze i „proste“, czyli dopasowane technologie i
produkty zamiast kosztownych, przemysłowych metod produkcji i
przetwarzania (Unijna – strategia biopaliw)
• Żadnych upraw monokulturowych, różnorodność!
• ale: konieczne są odpowiednie uwarunkowania ramowe, polityka
musi pomóc
40
Pomysł Euronatur
 Nowy projekt współpracy od 2013
 Partnerzy (strona polska): Urząd Marszałkowski, Politechnika
Białostocka, Podlaska Fundacja Rozwoju Regionalnego, gminy,
ODR, rolnicy …
 Partnerzy (strona niemiecka): Umweltbundesamt (Federalny
Urząd Środowiska), Kraj Związkowy Bawaria, Centrum
Technologiczne Straubing, Deutsche
Biomasseforschungszentrum (Niemieckie Centrum Badania
Biomasy), użytkownicy instalacji….
41
W projekcie m.in.
 Cel: unikać błędów, wykorzystać istniejące doświadczenia
 Rozwiązania energetyczne dla Podlasia
 Projekty modelowe/ -instalacje w zakresie biogazu, energii
słonecznej, wiatrowej, olejów roślinnych …
 … ale nie zapominać o oszczędności i efektywności
wykorzystania energii
 Stworzenie „Centrum informacji w dziedzinie wydajności
energetycznej, energii odnawialnej i technologii przyjaznych
środowisku “
 Public relation
42