ŚREDNIOWIECZE EPOKA SPOD ZNAKU KRZYŻA I MIECZA Opracowanie: Grażyna Kowerko Krzyż i miecz jako symbole epoki Krzyż – wskazuje na sferę sacrum Bóg - wiara –
Download ReportTranscript ŚREDNIOWIECZE EPOKA SPOD ZNAKU KRZYŻA I MIECZA Opracowanie: Grażyna Kowerko Krzyż i miecz jako symbole epoki Krzyż – wskazuje na sferę sacrum Bóg - wiara –
ŚREDNIOWIECZE EPOKA SPOD ZNAKU KRZYŻA I MIECZA Opracowanie: Grażyna Kowerko Krzyż i miecz jako symbole epoki Krzyż – wskazuje na sferę sacrum Bóg - wiara – religia – hasła określające postawy ludzi epoki Życie doczesne jako etap przejściowy w dążeniu do wieczności Powszechny teocentryzm Miecz... jako symbol zdarzeń historycznych epoki Epoka rozprzestrzeniania chrześcijaństwa Epoka krucjat czyli wypraw krzyżowych Walka z poganami – przekonywanie do nowej religii mieczem NAZWA EPOKI Nazwa "średniowiecze" pochodzi od łacińskich słów media aetas, medium aevum, oznaczającym wieki, czasy pośrednie między starożytnością a renesansem. Określenie to pojawiło się w wiekach XVI-XVII w dziełach historyków. W XVIII w. zaczęto określać nim również epokę literacką. Początkowo nazwa ta była nacechowana negatywnie. Twórcy odrodzenia traktowali „wieki średnie” jako czasy barbarzyństwa i upadku kultury. Dopiero od XVIII w. nazwa straciła negatywny wydźwięk. RAMY CZASOWE Epoki literackie nie oddzielają się ostro od siebie, ale nakładają. Schyłek średniowiecza zachodził równocześnie z początkiem renesansu (np. w XVI w. nadal były popularne utwory średniowieczne, drukowano je w dużych nakładach). Wszystkie ramy czasowe mają więc charakter umowny. Z początkiem i końcem średniowiecza wiąże się kilka ważnych dat. Średniowiecze w Europie Czas trwania: IV/V-XV wiek n.e. Początek: 476 r n.e. - upadek Cesarstwa Zachodniorzymskiego, data najczęściej podawana jako początek średniowiecza Koniec: 1450 r. - wynalezienie druku przez Gutenberga z Moguncji 1453 r. - zdobycie przez Turków Konstantynopola i upadek cesarstwa bizantyjskiego 1492 r. - odkrycie przez Krzysztofa Kolumba Ameryki, początek wielkich odkryć geograficznych i kolonizacji innych kontynentów przez Europejczyków We Włoszech schyłek średniowiecza rozpoczął się już w XIV wieku. Średniowiecze w Polsce Czas trwania: X – XV/XVI w. Początek: 966 r. - chrzest Mieszka I czyli chrzest Polski, początek państwowości polskiej Koniec: początek XVI w. (już pod koniec XV w. powstawały jednak w Polsce łacińskie utwory renesansowe) Znaczenie chrztu Polski Przyłączenie Polski do wspólnoty chrześcijańskiej Europy Przybycie misjonarzy, którzy mieli zająć się organizacją Kościoła katolickiego w Polsce Rozwój architektury sakralnej Rozwój szkolnictwa Powstanie pierwszych tekstów i początki literatury Podstawy filozofii średniowiecza Scholastyka /łac. schola ‘szkoła’ Augustynizm Tomizm Franciszkanizm Augustynizm św. Augustyn (354-430) Pochodził z Afryki Północnej. Ukończył studia w Kartaginie. Podstawowe założenia augustynizmu: W hierarchii bytów człowiek znajduje się między zwierzętami a aniołami. Człowiek jest istotą, która zastanawia się nad swoim losem. Zdolność do refleksji i umiejscowienie między bytami wyższymi i niższymi powoduje, że człowiek ma poczucie rozdarcia między cielesnością (typową dla zwierząt) a duchowością (charakterystyczną dla aniołów). Człowiek jest też rozdarty między dobrem a złem. Dzieje świata to historia walki dobra ze złem. Tomizm św. Tomasz z Akwinu (1225-1274) urodzony we Włoszech . Założenia tomizmu Człowiek umieszczony jest w hierarchii bytów, ale jego sytuacja nie jest tragiczna, ponieważ zajmuje op właściwe sobie miejsce. Społeczeństwo zbudowane jest z hierarchicznie ułożonych stanów. Człowiek, kierujący się cnotą, powinien przestrzegać prawa i spełniać obowiązki właściwe dla warstwy, do której należy. Naruszanie hierarchii społecznej jest ciężkim grzechem. Tomizm przykładał dużą wagę do zagadnień etycznych. Najwyżej cenioną cnotą była roztropność. Człowiek musi realizować swoje powołanie walcząc z pokusami. Franciszkanizm Twórcą był św. Franciszek z Asyżu (1182-1226). Pochodził z bogatej rodziny kupieckiej. Wiódł życie wędrownego kaznodziei. Założył zakon żebraczy braci mniejszych, nazwanych później franciszkanami. Najważniejsze dzieło nurtu franciszkańskiego to Kwiatki św. Franciszka - anonimowy zbiór legend o św. Franciszku i jego towarzyszach. Podstawowe założenia franciszkanizmu: Podstawą wiary jest miłość do świata i stworzenia. Dosłowne rozumienie ewangelicznych nakazów miłosierdzia, ubóstwa i braterstwa. Ascetyzm Wiara prosta i radosna. Cechy sztuki średniowiecza Sztuka sakralna – religijna Hasła epoki: Bóg – wiara – religia Teocentryzm Anonimowość Łacina jako język literatury Styl romański i gotycki Styl romański Rotunda romańska na Górze Zamkowej w Cieszynie Rotunda św. Prokopa w Strzelnie XII w. Romańskie kolumny w kościele św. Trójcy w Strzelnie Kościół NMP w Inowrocławiu Kaplica św. Leonarda na Wawelu Styl gotycki Bazylika w St.Denis katedra Notre – Dame w Reimes Środkowy portal Katedry Notre –Dame Sklepienia katedry Notre – Dame Katedra św.Jana Chrzciciela we Wrocławiu Kościół Mariacki w Krakowie Archikatedra W Oliwie Zajrzyj na: www.eduseek.interklasa.pl obejrzyj galerię sztuki romańskiej i gotyckiej