Transcript Organizacja procesu kształcenia w szkole integracyjnej

Projekt systemowy współfinansowany
przez Unię Europejską ze środków
Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach
Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013,
Priorytet IX, Działanie 9.4.
Wysoko wykwalifikowane kadry systemu oświaty
www.nauczyciele.org.pl
Organizacja procesu
kształcenia w szkole
integracyjnej
Oprac. Joanna Kozioł
Integracja w edukacji
• Integracja w edukacji rozumiana jest
jako wielokierunkowe działanie
mające na celu włączanie dzieci
niepełnosprawnych do środowiska
szkolnego tam gdzie uczą się ich
pełnosprawni rówieśnicy.
Co to jest oddział
integracyjny?
Liczba uczniów w oddziale
Na czym polega system
integracyjny?
• na uwzględnianiu specyficznych potrzeb
edukacyjnych i społecznych uczniów
niepełnosprawnych,
• na stwarzaniu odpowiednich warunków
poprzez system usług wspierających, które
pozwalają na zaspokajanie tych potrzeb.
Kryteria przyjęć do
oddziału
• Muszą być jasne,
• Należy przewidzieć ewentualne
trudności,
• Działać w zgodzie z obowiązującym
prawem.
Dziecko niepełnosprawne
ma prawo:
do pobierania nauki we wszystkich typach
szkół zgodnie z indywidualnymi
predyspozycjami, potrzebami rozwojowymi
oraz edukacyjnymi
•
Art.1 pkt 5 ustawy o systemie oświaty z dnia 7 września 1991r.
(Dz.U. z 2004r. Nr 256, poz. 2572, ze zmianami)
Dziecko niepełnosprawne
ma prawo:
do dostosowania treści, metod i
organizacji nauczania do możliwości
psychofizycznych, także w szkole
ogólnodostępnej
•
•
Art. 1 pkt 4 ustawy o systemie oświaty z dnia 7 września 1991r. (Dz.U. z
2004r. Nr 256, poz. 2572, ze zmianami)
§ 4 ust.1 pkt 3 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia
18 stycznia 2005 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia,
wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz
niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach
ogólnodostępnych lub integracyjnych (Dz.U. Nr 19, poz. 167)
Dziecko niepełnosprawne
ma prawo:
do zwolnienia z nauki drugiego języka
obcego, w przypadku gdy ma ono
wadę słuchu
§ 9 ust. 1 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia
30 kwietnia 2007r. w sprawie warunków i sposobu oceniania,
klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz
przeprowadzania egzaminów w szkołach publicznych .
(Dz.U. Nr 83. poz. 562 ze zmianami),
Dziecko niepełnosprawne
ma prawo:
do wydłużenia każdego etapu
edukacyjnego przynajmniej
o jeden rok
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 lutego
2002r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych
•
(Dz.U. Nr 15, poz. 142, ze zmianami).
Dziecko niepełnosprawne
ma prawo:
do korzystania z opieki i pomocy psychologicznopedagogicznej oraz specjalnych form pracy
dydaktycznej, w tym z indywidualnych zajęć
rewalidacyjnych
•
•
•
•
Art. 1 pkt 4 i 5a Ustawy o systemie oświaty z dnia 7 września 1991 (Dz.U. z 2004r.
Nr 256, poz. 2572, ze zmianami)
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 12 lutego 2002r. w
sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych (Dz.U. Nr 15, poz.142, ze
zmianami)
Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 18 stycznia 2005r. w
sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży
niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i
oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych (Dz.U. Nr 19, poz. 167)
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 7 stycznia 2003r. w
sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej
w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz.U. nr 11, poz. 114).
Dziecko niepełnosprawne
ma prawo:
•
do przystąpienia do sprawdzianu,
egzaminu gimnazjalnego, egzaminu
maturalnego bądź egzaminu
potwierdzającego kwalifikacje zawodowe w
warunkach i formie dostosowanych do
indywidualnych potrzeb psychofizycznych
§ 6 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 18
stycznia 2005r. w sprawie warunków organizowania kształcenia,
wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz
niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach
ogólnodostępnych lub integracyjnych (Dz.U. Nr 19, poz. 167)
Dziecko niepełnosprawne
ma prawo:
do korzystania z bezpłatnego transportu i opieki w
czasie przewozu na zajęcia do szkół podstawowych i
gimnazjów lub specjalnych ośrodków szkolnowychowawczych oraz specjalnych ośrodków
wychowawczych dla dzieci i młodzieży wymagających
stosowania specjalnej organizacji nauki, metod pracy
i wychowania, a także ośrodków umożliwiających
dzieciom i młodzieży z głębokim upośledzeniem
umysłowym realizację obowiązku szkolnego
• Art. 17 ust. 3a ustawy z dnia 7 września 1991r. o systemie oświaty
(Dz.U. z 2004r. Nr 256, poz. 2572, ze zmianami)
Grupy uczniów w klasie
Uczniowie w klasie
Z opinią
II poniżej
przeciętnej
Z orzeczeniem
Uczniowie
z dysleksją
Upośledzeni
umysłowo
„reszta” klasy
Z innymi
rodzajami
niepełnosprawności
Kto może dostać orzeczenie
o potrzebie kształcenia
specjalnego?
• Niepełnosprawni
• Niedostosowani społecznie
Uczniowie
niepełnosprawni
• Upośledzeni umysłowo w stopniu lekkim
• Upośledzeni umysłowo w stopniu
umiarkowanym/znacznym
• Niesłyszący i słabo słyszący
• Niewidomi i słabo widzący
• Niepełnosprawni ruchowo
• Z autyzmem
• Z niepełnosprawnością sprzężoną
Niedostosowani
społecznie
•
•
•
•
Zagrożeni niedostosowaniem
Niedostosowani społecznie
Z zaburzeniami zachowania
Zagrożeni uzależnieniem
Poradnie psychologiczno-pedagogiczne
wydają opinie i orzeczenia
Opinia jest dla szkoły źródłem informacji nt. aktualnych lu
przyszłych problemów edukacyjnych dziecka. Szkoła
udziela uczniowi pomocy – zgodnie ze wskazaniami pp-p.
Decyzję w sprawie pomocy podejmuje dyrektor szkoły,
posiłkując się zapisami w opinii, wydanej po
specjalistycznych badaniach diagnostycznych.
Orzeczenie jest dokumentem zawierającym decyzję
zespołu orzekającego działającego w poradni. Określa
specjalne potrzeby edukacyjne dziecka, organizację pracy
oraz metodykę pracy z dzieckiem – właściwe ze względu
na stwierdzone zaburzenia rozwojowe (orzeczenie w spr. nauczania
indywidualnego – odpowiednio).
Jaki program
nauczania?
Jakie świadectwo?
Każde
dziecko niepełnosprawne
ma prawo do nauki
• Art. 70 Konstytucji RP i art. 1 pkt 1 ustawy z dnia 7 września
1991r. o systemie oświaty (Dz.U. z 2004r. Nr 256, poz. 2572, ze
zmianami)
Zajęcia rewalidacyjne
Jakie?
Podstawa prawna organizacji zajęć
rewalidacyjnych dla uczniów
niepełnosprawnych
•
•
•
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 18 stycznia 2005r.
w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i
młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach,
szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych**
§ 2 ust. 10 oraz § 3.ust. 2 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu
z dnia 12 lutego 2002r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach
publicznych *
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 7 stycznia 2003r.
w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej
w publicznych przedszkolach, szkołach placówkach
Ważne:
Istnieje obowiązek organizowania zajęć rewalidacyjnych dla wszystkich uczniów
niepełnosprawnych (tj. posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia
specjalnego, wydane przez publiczną poradnię psychlogiczno-pedagogiczną)
Dyrektor szkoły, z wyjątkiem szkoły specjalnej, w
uzgodnieniu z organem prowadzącym, przydziela
dodatkowe godziny na prowadzenie indywidualnych
zajęć rewalidacyjnych z uczniami
niepełnosprawnymi.
Komentarz: Przepisy nie określają tygodniowej liczby
godzin zajęć rewalidacyjnych dla ucznia
niepełnosprawnego. Uczniowie niepełnosprawni
uczestniczą we wszystkich zajęciach
edukacyjnych z klasą , a ponadto mają
zorganizowane zajęcia rewalidacyjne.
Sugerowana liczba godzin: 2 – 3 tygodniowo.
W szkolnym planie nauczania należy dodatkowo uwzględnić dla
uczniów niepełnosprawnych, w zależności od rodzaju i
stopnia niepełnosprawności uczniów, z zastrzeżeniem ust. 3,
następujące zajęcia rewalidacyjne:
1) korekcyjne wad postawy,
2) korygujące wady mowy,
3) orientacji przestrzennej i poruszania się,
4) nauki języka migowego lub innych alternatywnych metod
komunikacji,
5) inne, wynikające z programów rewalidacji
Inne rodzaje zajęć
rewalidacyjnych:
•
•
•
•
•
Korekcyjno-kompensacyjne
Usprawniające motorykę
Socjoterapeutyczne
Logopedyczne
Gimnastyka korekcyjna
•
•
•
•
Główne kierunki oddziaływań
rewalidacyjnych:
Maksymalne usprawnianie, rozwijanie, wzmacnianie
najmniej uszkodzonych funkcji psychicznych i
fizycznych
Korygowanie funkcji zaburzonych i uszkodzonych
Kompensowanie czyli wyrównywanie przez
zastępowanie
Stymulowanie (dynamizowanie rozwoju)
Komentarz: Celem rewalidacji nie jest wyrównywanie braków
edukacyjnych!
Ustalając rodzaj zajęć rewalidacyjnych należy uwzględnić:
•
Zalecenia i diagnozę zawarte w orzeczeniu poradni
psychologiczno-pedagogicznej
•
Potrzeby dziecka wynikające z diagnozy pedagogicznej
nauczycieli .
Elementy diagnozy
• Rodzaj i stopień niepełnosprawności
• Poziom rozwoju percepcji wzrokowej (spostrzeganie,
analiza, synteza)
• Poziom rozwoju percepcji słuchowej (słuch
fonematyczny, słuch fonetyczny, analiza i synteza
słuchowa, wrażliwość słuchowa, słuch muzyczny)
• Poziom koordynacji: wzrokowo-ruchowej, wzrokowo
słuchowej, wzrokowo-słuchowo-ruchowej
• Uwaga (trwałość, zdolność koncentracji, stopień
rozwoju uwagi dowolnej)
• Pamięć (poziom rozwoju pamięci świeżej i trwałej,
mechanicznej, logicznej; pamięci słów, zdań, tekstów;
pamięci wzrokowej, słuchowej, wzrokowo-słuchoworuchowej)
Elementy diagnozy cd.
• Poziom rozwoju mowy: artykulacja, gramatyka,
rozumienie
• Poziom rozwoju wyobraźni i orientacji
przestrzennej
• Rozwój myślenia: ujmowanie różnic i podobieństw,
umiejętność klasyfikowania, przyporządkowywania,
wnioskowania, myślenie przyczynowo-skutkowe,
abstrakcyjne, matematyczne, definiowanie pojęć
• Poziom rozwoju motorycznego: koordynacja
statyczna i ruchów jednoczesnych, precyzja
ruchów, stan napięcia mięśniowego
• Stan dojrzałości społecznej i emocjonalnej
• Stan zdrowia dziecka
Rola nauczyciela
wspomagającego
Pomoc nauczyciela
Na co zwracać uwagę?
• Jasne zasady postępowania z
uczniami (kształcenie, wychowanie)
• Jasne ustalenia z rodzicami
• Szkolenia nauczycieli z zakresu
poszczególnych rodzajów
niepełnosprawności
Gdzie szukać
informacji?
Strona: cmppp. edu.pl
• Konstruowanie indywidualnego
programu edukacyjnego dla dzieci i
młodzieży niepełnosprawnych
uczących się w szkołach
ogólnodostępnych i integracyjnych propozycja
• Indywidualny program nauczania dla uczniów
posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia
specjalnego (wydawane przez poradnie
psychologiczno-pedagogiczne) tworzony jest
wtedy, gdy uczeń wymaga:
• • modyfikacji treści programowych,
• • specjalnej organizacji oraz metod/form pracy,
• • dodatkowego wsparcia nauczycieli, specjalistów,
rówieśników.
• Konstruując indywidualny program edukacyjny
należy pamiętać o jego dostosowaniu do potrzeb
rozwojowych i edukacyjnych oraz predyspozycji
psychofizycznych ucznia. Powinien on mieć:
charakter edukacyjno-terapeutyczny, ponieważ w
przypadku uczniów ze specjalnymi potrzebami
edukacyjnymi - obu tych funkcji nie można od
siebie oddzielać
• Indywidualny program edukacyjny
opracowuje, we współpracy z
rodzicami, zespół nauczycieli
• i specjalistów pracujących w szkole.
•
•
•
•
Zespół stanowią:
• nauczyciel-wychowawca,
• nauczyciele uczący dziecko,
• specjaliści: psycholog, logopeda,
terapeuci, rehabilitant i inni,
• • rodzice.
• Odpowiedzialnym za program i jego
realizacje jest nauczyciel – wychowawca.
Informacje o uczniu i jego specjalnych potrzebach pochodzą z:
• wywiadu i rozmów z rodzicami,
• obserwacji ucznia przez nauczyciela/nauczycieli
• orzeczeń o potrzebie kształcenia specjalnego, ze
szczególnym zwróceniem uwagi na istotne informacje
dotyczące szkolnego funkcjonowania dziecka,
• informacji od lekarzy i specjalistów, które odnoszą sie do
niepełnosprawności dziecka (ograniczeń, potrzeb
zdrowotnych, rokowań co do dalszego przebiegu choroby
itp.)
Co powinien zawierać
program?
• Informacje o uczniu (wiek, klasa, rodzaj i stopień
niepełnosprawności, np.: uczeń lat 10,
• kl. III, z niedosłuchem znacznego stopnia; uczeń
lat 10, kl. IV, z mózgowym porażeniem
• dziecięcym)
• 2. Krótka charakterystyka psycho-pedagogiczna
ucznia dotycząca: ………………….
• 3. Cele programu.
• 4. Treści nauczania – istotne i możliwe do
przyswojenia przez ucznia.
Adaptacja podstawy
programowej do możliwości
ucznia może polegać na:
•
dostosowaniu w minimalnym zakresie, nie wiążącym sie z obniżeniem
wymagań (szczególnie na pierwszym etapie edukacyjnym). Ogranicza się ono
do uwag uwzględniających dysfunkcje ucznia,
•
dostosowaniu w znacznym zakresie, kiedy stopień dysfunkcji ucznia
uniemożliwia realizowanie treści programowych i wymaga większych
modyfikacji, zarówno w zakresie treści jak i w sposobie ich realizacji,
•
dostosowaniu całkowitym, tzn. opracowaniu własnego programu nauczyciela,
dostosowanego do możliwości i potrzeb edukacyjnych ucznia, zawierającego
treści nauczania, metody i formy pracy na poszczególnych przedmiotach lub
obszarach edukacyjnych.
Koniec pokazu
Dziękuję za uwagę!
BIURO PROJEKTU
Zachodniopomorskie Centrum Doskonalenia Nauczycieli
ul. Gen. J. Sowińskiego 68, p. 35
70-236 Szczecin
tel.: 091/435 06 29
e-mail: [email protected]
www.nauczyciele.org.pl