Transcript Finansiranje i organiziranje zdravstvenog osiguranja u Republici

Emina Jahić
Anida Alić
Zdravstvena zaštita je skup usluga i
aktivnosti za unapređivanje i
očuvanje zdravlja ljudi, sprečavanje
oboljenja i povreda, rano otkrivanje
oboljenja, blagovremeno liječenje i
rehabilitaciju.
 Osnovni elementi sistema zdravstvene zaštite:
ljudski resursi,
organizacija i administracija,
rukovođenje,
finansiranje
obezbjeđivanje zdravstvenih usluga stanovništvu
 Pod sistemom finansiranja zdravstvene zaštite
podrazumijevamo skup načela, mehanizama i metoda,
pomoću kojih se odvija proces:




prikupljanja prihoda,
udruživanja sredstava,
kupovanja usluga i
pružanja zdravstvene zaštite.
Normativni okvir organizacije i finansiranja
zdravstvenog sistema Republike Srpske
 Ustav
 Evropska konvencija o zaštiti ljudskih prava i osnovnih
sloboda
 Evropska socijalna povelja
 Zakon o zdravstvenom osiguranju RS
 Zakonom o zdravstvenoj zaštiti
Finansiranje sistema zdravstvenog
osiguranja Republike Srpske
 Zdravstveni sistem Republike Srpske finansira se iz
doprinosa za prošireno i obavezno zdravstveno
osiguranje, budžeta, donacija, iz ustupljenog dijela
posebnog poreza na promet alkohola i duhana, drugih
opojnih i otrovnih materija, po konvencijama, iz
regresa te iz drugih izvora, u skladu sa zakonom.
 U Republici Srpskoj zdravstveno osiguranje je
centralizovano na nivou entiteta, a Fond zdravstvenog
osiguranja ima 8 filijala
 Činjenica da je u Republici Srpskoj zdravstveno
osiguranje centralizovano obezbjeđuje mnogo bolji i
ujednačeniji pristup zdravstvenom osiguranju, a time i
zdravstvenoj zaštiti. Ovim je i mogućnost
diskriminacije i različitog pristupa osiguranih lica ka
zdravstvenoj zaštiti mnogo lakša i ujednačenija.
 Zakon o zdravstvenom osiguranju RS-a precizno
navodi koja su to lica koja potpadaju pod kategoriju
obveznika plaćanja doprinosa. i koja lica potpadaju
pod kategoriju obavezno osiguranih lica.
 Prava iz zdravstvenog osiguranja obezbjeđuju se i
članovima porodice osiguranika, ako ne ostvaruju
pravo da na zdravstveno osiguranje budu prijavljeni po
nekom od osnova propisanih Zakonom.
 Doprinosi za zdravstveno osiguranje u Republici
Srpskoj obračunavaju se: na bruto plaću i sve naknade
po stopi od 12,5%1 i uplaćuju na jedisntven račun Fonda
Republike Srpske.
 Pored državnog zdravstvenog sistema, građani
Republike Srpske i druga lica mogu se osigurati kod
privatne agencije za zdravstveno osiguranje, za prava iz
zdravstvenog osiguranja i prava koja nisu obuhvaćena
obaveznim i proširenim zdravstvenim osiguranjem.
Naknada plaće
 Kada se radi o naknadi plaće u slučaju privremene
nesposobnosti za rad, koju utvrđuje ovlašteni ljekar
pojedinac ( do 30 dana, a preko 30 dana ljekarska
komisija), to pravo imaju zaposleni u državnim i
privatnim preduzećima i ustanovama, s tim da
naknadu plaće za prvih 120 dana privremene
nesposobnosti za rad obezbjeđuje poslodavac iz svojih
sredstava, a nakon toga najduže do 12 mjeseci naknadu
neto plaće obezbjeđuje Fond
 Osnov za obračun naknade plaće za vrijeme
privremene nesposobnosti za rad je neto plaća koju bi
radnik ostvario da je bio na radu, s tim što ne može biti
veći od neto plaće koja služi kao osnov za obračun i
uplatu doprinosa za zdravstveno osiguranje.
 Naknada plaće za vrijeme privremene nesposobnosti
za rad odreduje se najmanje 70% od osnova za
naknadu kao što je već navedeno, s tim da ne može biti
veća od 90% od plaće koju bi osiguranik ostvario da je
bio na radu.
 Zakon Republike Srpske ne predviđa mogućnost
naknade plaće u iznosu 100% od osnovice od plaće
koju bi radnik ostvario da je bio na radu.
Naknada plaće pripada osiguranicima, u skladu sa
odredbama ovog zakona, ako su:
 1. usljed bolesti ili povrede privremeno nesposobni za
rad,
 2. spriječeni da rade zbog medicinskog ispitivanja,
 3. izolovani kao kliconoše ili zbog pojave zaraze u
njihovoj okolini,
 4. određeni da njeguju oboljelog člana uže porodice
pod uslovima utvrđenim Zakonom o zdr.osiguranju,
odnosno aktom Fonda,
 5. spriječeni da rade zbog dobrovoljnog davanja tkiva i
organa.
Osiguraniku ne pripada naknada plaće
:
 1. ako je namjerno prouzrokovao nesposobnost za rad,
 2. ako je nesposobnost za rad prouzrokovao pijanstvom,
 3. ako se za vrijeme privremene nesposobnosti za rad bavi
privrednom ili drugom aktivnošcu kojom ostvaruje prihod,
 4. ako je namjerno spriječavao ozdravljenje,
 5. ako se bez opravdanog razloga ne podvrgne liječenju,
osim ako za liječenje nije potreban pristanak predviden
posebnim propisima,
 6. ako se bez opravdanog razloga ne javi ljekaru za ocjenu
sposobnosti ili se ne odazove na ljekarski, odnosno
komisijski pregled u zakazano vrijeme.
Doprinosi zaposlenika i poslodavaca u okviru
sistema socijalnog osiguranja (% bruto plaće)
Penziono
osiguranje
Zdravstvena
zaštita
Nezaposleno
st
Ukupno
Zaposlenik
17, 00 %
15, 00 %
0, 7 %
32, 7 %
Poslodavac
0, 00 %
0, 00 %
0, 00 %
0, 00 %
Kombinovano
17, 00 %
15, 00 %
0, 7 %
32, 7 %
3.3 Participacija u kontekstu finansiranja zdravstvenog
osiguranja
 Participacija je lično učešce osiguranih lica u
troškovima zdravstvene zaštite, ortopedskih i drugih
pomagala i lijekova.
Participacija u RS je jedinstvena jer je sitem zdravstven
e zaštite centralizovan.
 Participacija za bolničko liječenje u RS je jedinstvena
(5,5 do 9 KM zavisno od odjela u bolnici) i plaća se
samo na bolnicki dan ležanja i ne naplaćuje se
posebna participacija za dijagnostičke i druge usluge u
toku bolničkog liječenja.
Organizacija sistema zdravstvenog
osiguranja Republike Srpske
 Ministarstvo zdravstva RS-a je odgovorno za
sektor zdravstva u RS-u i ima sljedeće funkcije:
kreiranje poslovne politike, razvoj strategija,
planiranje mreže zdravstvenih ustanova, sanitarnu
inspekciju, zdravstvenu inspekciju i koordinaciju
aktivnosti u zdravstvu RS-a.
 Institut za zaštitu zdravlja RS-a je odgovoran za
funkcije kao što su istraživanje i obrazovanje u polju
javnog zdravstva, promocija zdravlja i praćenje
zdravstvenog stanja stanovništva. Institut za zaštitu
zdravlja RS-a također prikuplja podatke za 25
indikatora potrebnih za izvještavanje WHO-u.
 Fond zdravstvenog osiguranja RS-a kao svoje glavne
funkcije ima prikupljanje doprinosa za zdravstveno
osiguranje (međutim, ovo se ne odnosi na naplatu
doprinosa) i ugovaranje zdravstvenih usluga.
 Organizaciona struktura se sastoji od osam filijala i
centralnog ureda u Banja Luci sa četiri odjela:
ekonomskim, pravnim, medicinskim i odjelom za
informacionu tehnologiju
 Usluge zdravstvene zaštite se pružaju putem mreže
zdravstvenih ustanova koja se sastoji od 63 Doma
zdravlja (DZ), (uključujući banje/toplice i centre za
hitnu pomoć), 16 zdravstvenih ustanova sekundarnog
nivoa (uključujući psihijatrijske bolnice i centre za
rehabilitaciju) i 2 klinička centra tercijarnog nivoa.
 U sektoru zdravstva je zaposleno ukupno 11.211 ljudi od
kojih je 7.177 medicinsko osoblje (1.783 ljekara) i 4.034
nemedicinsko osoblje.
 Zdravstvena zaštita građana se provodi na načelima
jednakosti, dostupnosti, sveobuhvatnosti, kontinuiteta
i koordinacije.
 Dostupnost zdravstvene zaštite se ostvaruje
obezbjeđivanjem zdravstvene zaštite građanima, koja
je fizički, geografski i ekonomski dostupna.
Nivoi zdravstvene zaštite
 Republika Srpska (RS), sa približno 1.4 miliona
stanovnika pokriva skoro 49% ukupne teritorije BiH.
Sistem zdravstva u RS je centraliziran, a zdravstvena
zaštita se obavlja na primarnom, sekundarnom i
tercijarnom nivou.
 Primarni nivo zdravstvene zaštite obezbjeđuje se
putem ambulante porodične medicine, stomatološke
ambulante, doma zdravlja, doma za zdravstvenu njegu
i apoteke.
 Sekundarni nivo zdravstvene zaštite obezbjeđuje
specijalizovanu zdravstvenu zaštitu. Specijalizovana
zdravstvena zaštita obuhvata složene metode i
postupke dijagnostike, liječenja i rehabilitacije.
Sekundarni nivo zdravstvene zaštite se obezbjeđuje
putem specijalističke ambulante, specijalističkog
centra, bolnice i zavoda. Sekundarni nivo zdravstvene
zaštite se organizuje tako da dopunjuje primarnu
zdravstvenu zaštitu i pruža joj organizovanu i
kontinuiranu pomoć i podršku.
 Tercijarni nivo zdravstvene zaštite obezbjeđuje
visokospecijalizovanu zdravstvenu zaštitu, koja se ne
obezbjeđuje na nivou sekundarne zdravstvene zaštite.
Visokospecijalizovana zdravstvena zaštita obuhvata
najsloženije metode i postupke dijagnostike, liječenja i
rehabilitacije. Tercijarni nivo zdravstvene zaštite se
obezbjeđuje putem specijalističke ambulante,
specijalističkog centra, bolnice i zavoda.
 Javno zdravstvo je poseban oblik zaštite zdravlja
stanovništva koji podrazumijeva organizovanu i
sveobuhvatnu aktivnost društva radi očuvanja fizičkog i
mentalnog zdravlja, odnosno očuvanja životne sredine, kao
i suzbijanja faktora rizika za nastanak bolesti i povreda,
koja se ostvaruje primjenom zdravstvenih tehnologija i
mjerama koje su namijenjene promociji zdravlja, prevenciji
bolesti i poboljšanju kvaliteta života.
 Javno zdravstvo obuhvata naučno polje preventivne
medicinske nauke, uključujući higijenu, epidemiologiju,
mikrobiologiju, socijalnu medicinu, zdravstvenu ekologiju,
zdravstvenu statistiku, promociju zdravlja i prevenciju
bolesti.
Zdravstvene ustanove u Republici
Srpskoj
 Zdravstvena ustanova se može osnovati kao javna ili
privatna zdravstvena ustanova. Javna i privatna
zdravstvena ustanova se osniva pod jednakim
uslovima. Javnu zdravstvenu ustanovu osniva
Republika i lokalna samouprava. Republika osniva
bolnicu, institut za javno zdravstvo, zavod za
transfuzijsku medicinu, zavod za sudsku medicinu i
zavod za forenzičku psihijatriju, zavod za medicinu
rada i sporta, zavod za fizikalnu medicinu i
rehabilitaciju, zavod za stomatologiju i banku
biološkog materijala.
 Privatnu zdravstvenu ustanovu može osnovati pravno i
fizičko lice i to: ambulantu porodične medicine,
stomatološku ambulantu, apoteku, specijalističku
ambulantu, specijalistički centar, bolnicu, zavod za
fizikalnu medicinu i rehabilitaciju, dom za
zdravstvenu njegu, laboratoriju i banku matičnih ćelija
 Zdravstvena ustanova se osniva i počinje sa radom ako
ispunjava uslove u pogledu prostora, kadra i opreme.
 Ministar donosi pravilnik o uslovima za početak rada
zdravstvene ustanove.
 Ministar rješenjem utvrđuje ispunjenost uslova za
početak rada zdravstvene ustanove i visinu troškova za
postupak utvrđivanja ispunjenosti uslova.
. Pozitivni i negativni aspekti zdravstvenog
osiguranja Republike Srpske
 Zakon Republike Srpske je fleksibilniji i pristupačniji
za nezaposlena lica
 Sama činjenica registracije lica kao nezaposlenog,
obezbjeđuje nezaposlenom licu status zdravstveno
osigurane osobe, bez postavljanja dodatnih uslova i
rokova za prijavljivanje nezaposlenih lica
 U Republici Srpskoj zdravstveno su neosigurani
radnici kojima nije uvezan radni staž (radnici na
čekanju) ili radnici u radnom odnosu, kojima
poslodavci ne uplaćuju doprinose za zdravstveno
osiguranje
 Zdravstveno su neosigurani i samozaposleni radnici u
takozvanoj “sivoj ekonomiji” koji sebi ne uplaćuju
doprinose na dobrovoljnoj bazi.
 U oba entiteta pripadnici etničke grupe Roma, ukoliko
nisu u radnom odnosu oni i njihova djeca su
zdravstveno neosigurani.
 U Republici Srpskoj, Romi se mogu zdravstveno
osigurati kada se prijave kao nezaposleni u zavodu za
zaposljavanje
 Zakon o zdravstvenom osiguranju Republike Srpske je
u poređenju sa zakonom Federacije, mnogo jasniji i
lakši za upotrebu i implementaciju.
Zaključak
 U Republici Srpskoj je prisutan centralizovani tip
sistema zdravstvenog osiguranja, za razliku od
Federacije BiH, što je mnogo bolje rješenje, obzirom da
je na taj način jednostavnije regulisanje ovog pitanja,
ali, takođe i na jednostavniji način se može izbjeći bilo
koji vid diskriminacije.
 Problem: nesigurani radnici, tzv. “siva ekonomija”
 Prednost: građani nisu vezani striktnim rokovima kao
što je to u FBiH
 Dakle, iako je zakon o zdravstvenom
osiguranju Republike Srpske mnogo više
prihvatljiv nego decentralizovani zakon
Federacije Bosne i Hercegovine, isti je
potrebno doraditi i pronaći načine za
osiguranje građana koji još nisu osigurani.