Transcript Dia 1

1. Kennismaking
INHOUD D2 sessie 1
HANDELINGSGERICHT WERKEN
1.
2. Handelingsgericht werken
1.
2.
1
Woordspin
Zorgcontinuüm
Uitgangspunten
Inleiding
In zorg voor en onderwijs aan kinderen met specifieke onderwijsbehoeften is
planmatig werken een noodzaak om doelgericht, systematisch en
interdisciplinair het onderwijsaanbod af te stemmen op de noden van elk kind.
Je maakt kennis met "handelingsgericht werken" en je leert hoe deze
uitgangspunten een rol spelen in de visie op zorg op schoolniveau en in de klas.
Je krijgt zicht op verschillende soorten plannen op school- klas en kindniveau
en op het belang van planmatig werken. Je ontwikkelt een visie op effectief
planmatig werken.
Je leert hoe “het
onderwijs.
2
burgerschapsmodel” inspirerend kan zijn voor het
ECTS-fiche
Kennis van:
- de drie niveaus van handelingsplanning:schoolwerkplanning (SWP)groepswerkplanning (GWP) – individuele handelingsplanning (IHP)
- de functies van planmatig werken
- handelingsgericht werken (HGW)
- continuüm van zorg
- aspecten van een genuanceerde beeldvorming van leerlingen
- burgerschapsmodel en kwaliteit van leven
Attitudes:
- signaalgevoeligheid
- openheid en kritische houding ten aanzien van beeldvorming en
diagnostiek
- betrokken zijn op het schoolwerkplan en optimaliseren van de planmatige
zorg
- gericht zijn op een totale en positieve benadering van elke leerling
- gericht zijn op permanente evaluatie en bijsturing
3
 Eindcompetenties
 De bachelor brengt de leerling en zijn specifieke
onderwijsbehoeften planmatig in beeld.
 De bachelor vertaalt specifieke onderwijsbehoeften
naar concrete doelen.
 De bachelor voert systematisch handelingsplanning
uit.
 De bachelor evalueert het planmatig werken.
4
Praktijkopdrachten
De student gaat:
 op zoek naar het schoolwerkplan (SWP)
 op zoek naar het groepswerkplan (GWP) in het
buitengewoon onderwijs en naar het jaarplan in
het gewoon onderwijs
 op zoek naar andere planningsinstrumenten en de
planningsprocessen die lopen bij jou op school
 het (proces van) planmatig werken op school
onderzoeken door in gesprek te gaan met zijn
mentor en/of collega’s
5
HANDELINGSGERICHT
WERKEN
SAMEN MET LEERKRACHTEN, OUDERS
EN KINDEREN AAN DE SLAG
ZORGZAAM ONDERWIJS
 vaag
duidelijk en transparant
 losse flodders
samenhangend
 toevallig
systematisch
 individueel
samen
 remediëren
preventie
 specialisten
leraren
 onbewust
bewust
 iedereen doet maar
afspraken
 problemen
noden
PROBLEEM
TRAJECT
AANPAK
DE KWALITEIT VAN HET TRAJECT
BEPAALT DE SLAAGKANS VAN
HET ADVIES
Handelingsgericht werken is een
(mogelijke) manier om de zorg op
school efficiënter te maken met:
 meer kans op succes
 minder frustratie
 realistische verwachtingen
 haalbare oplossingen
 verhoogd welbevinden voor iedereen
Zorgvisie
Preventieve basiszorg
Verhoogde zorg
Uitbreiding zorg
Overstap
GOEDE PREVENTIEVE BASISZORG
 GEDRAGEN ZORGVISIE VAN DE SCHOOL
 KLASMANAGEMENT
 INSTRUCTIE DOOR KLASLEERKRACHT
 PREVENTIEF ZORGBELEID VOOR ALLE LEERLINGEN
 DIFFERENTIATIE VOOR ALLE LEERLINGEN
 GEBRUIK MAKEN VAN HETEROGENITEIT
 OPVOLGEN ALLE LEERLINGEN / LVS
 ORGANISATIE OUDERCONTACTEN
 REKENING HOUDEN MET LEERLINGENINSTROOM
WIE ? Verantwoordelijkheid hele schoolteam
Eerstelijnszorg door klasleerkracht
VERHOOGDE ZORG
EXTRA ONDERSTEUNING AANDACHTSLEERLINGEN
GROEPEREN LEERLINGEN MET GELIJKAARDIGE
ONDERWIJSBEHOEFTEN
PREVENTIEVE/SPECIFIEKE MAATREGELEN VOOR BEPAALDE
LEERLINGEN
DIFFERENTIATIE IN HET AANBOD VOLGENS DE
ONDERWIJSBEHOEFTE
WIE ?
 Klasleerkracht + zorgteam ( eventueel)
 Ouders informeren en betrekken
UITBREIDING VAN ZORG
OP BASIS VAN HANDELINGSPLAN
GEBASEERD OP DIAGNOSTISCH BEELD, OPGEBOUWD IN
SAMENWERKING SCHOOL, OUDERS, KIND, CLB
WIE?
 Interventies klasintern leerkracht/zorgteam
 Interventies klasextern zorgteam
 Diagnostisch traject met CLB
 Interventies door externe deskundigen
OVERSTAP NAAR EEN SCHOOL OP
MAAT
 STEUN BLIJVEN BIEDEN BIJ HET ZOEKEN NAAR
EEN SCHOOL OP MAAT
 RELEVANTE PRAKTIJKINFORMATIE
DOORGEVEN
7 UITGANGSPUNTEN
Uitgangspunten
1. Onderwijsbehoeften centraal
2. Transactioneel kader (wisselwerking)
3. De leerkracht maakt een verschil
4. Positieve benutten
5. Constructief samenwerken
6. Doelgericht werken
7. Systematisch en transparant werken
1.
ONDERWIJSBEHOEFTEN
VAN LEERLINGEN
EN
ONDERSTEUNINGSBEHOEFTEN
VAN LEERKRACHTEN
EN OUDERS
STAAN
CENTRAAL
Onderwijsbehoeften van leerlingen en
ondersteuningsbehoeften van ouders en leerkrachten
 Wat heeft een kind nodig om een bepaald doel te bereiken?
 Hoe kunnen we onze aanpak afstemmen op datgene wat dit
kind nu nodig heeft, pedagogisch en didactisch?
 Wat hebben ouders en leerkrachten nodig om een kind goed te
begrijpen en te ondersteunen?
Onderwijsbehoeften
Wat heeft leerling nodig om doel te behalen?
- instructie nodig die …
- opdrachten nodig die …
- leeractiviteiten die …
- feedback nodig die …
- groepsgenoten die …
- een leerkracht nodig die …
Onderwijsbehoeften
 Wim heeft nood aan verlengde instructie
vooraleer aan de schriftelijke opdrachten te
beginnen
 Kelly heeft leeractiviteiten nodig die ze heeft
kunnen voorbereiden
 Hassan heeft instructie nodig die zeer auditief is
 Sara heeft nood aan leraren die haar succes
laten beleven
Onderwijsbehoeften
 Michiel heeft nood aan feedback die hem met
zichzelf vergelijkt
 Esma heeft nood aan leraren die differentiatie
tijdens de lessen kunnen organiseren, zodat ze
meer tijd krijgt voor de basisoefeningen
 Iris heeft groepsgenoten nodig die aanvaarden
dat zij hulpmiddelen mag gebruiken
Werken met onderwijsbehoeften is…
 Andere manier van denken : Van
wat heeft deze leerling  Wat
heeft deze leerling nodig
 Benutten kennis van leerkrachten,
ouders, leerlingbegeleider, CLB,…
 Wat wel werkt uitbreiden
 Afstemming van aanpak op de
onderwijsbehoeften van de
leerling
Onderwijsbehoeften
 Wat is veranderbaar?
 Van leerlingkenmerken naar
onderwijsbehoeften
 Van wenselijk naar haalbaar
 Er ontstaat perspectief
 Schept duidelijkheid en verhoogt de kans op
afstemming
 Haalbare doelen stellen
Ondersteuningsbehoeften
Zelf kan ik… verder heb ik nodig…
… kennis over…
… vaardigheden om …
… ondersteuning bij …
… extra materiaal voor…
… een CLB-anker dat…
… een directie die…
… collega’s die …
… meer handen in de klas die…
… een GOn-begeleider die…
…
Hoe kom je eraan?
 Doelgericht zorgoverleg
 Vragen aan ouders en kind: wat werkt thuis; wat
helpt; tips voor school?
 Observeren: wanneer gaat het goed; wanneer lukt het
wel; wat doet de leerkracht dan?
 Experimenteren: als leerkracht … doet, dan ….
 Praten met professionals
…
2.
TRANSACTIONEEL
REFERENTIEKADER
(WISSELWERKING)
Transactioneel referentiekader
Dit kind in deze onderwijsen deze opvoedingssituatie
 Wat heeft dit kind pedagogisch-didactisch nodig
en wat is gewenste aanbod?
 Wat kan leraar hiervan bieden?
 Hoe kan ZC, ZLK, CLB,... goed aansluiten bij
aanpak in groep? Observeren in de klas!
Transactioneel referentiekader
 Wat heeft de leerling nodig, wat kan de leraar
bieden?
 Waar gaat het wel/niet goed?
 Aansluiten bij klassituatie
 Oog voor thuissituatie
 Gouden advies / tip bestaat niet
 Samen reflecteren is verhelderend
 Praten met leerlingen
3.
DE LEERKRACHT
MAAKT
EEN
VERSCHIL
De leerkracht doet ertoe!
 De leerkracht realiseert passend onderwijs
 Cruciale bijdrage aan positieve ontwikkeling van
leerlingen : leren, werkhouding en sociaalemotioneel functioneren
 Bij effectieve leerkrachten stijgen de prestaties van
alle leerlingen
 Doelgericht omgaan met verschillen tussen
leerlingen
 Reflectie op eigen rol is cruciaal
R. Marzano : Wat werkt op school?
Gemiddelde jaarlijkse toename leerprestatie bij:




Meest effectieve leraar
Minst effectieve leraar
Schatting van de gemiddelde verhoging
Automatische verhoging
Bron: ‘Wat werkt op school’ door Robert Marzano p. 53
53%
14%
34%
6%
John Hattie
Visible learning, 2009
University of Auckland, NZ
 Voor meer info over John Hattie: zie
Bespreking John Hattie*:
Deel 1
http://www.youtube.com/watch?v=sng4p3Vsu7Y
Deel 2
http://www.youtube.com/watch?v=3pD1DFTNQf
4
De leerkracht doet ertoe!
Zelf kan ik … verder heb ik nodig …
 … kennis over …








… vaardigheden om …
… ondersteuning bij …
… extra materiaal voor …
… een zorgcoördinator die ..
… een directie die …
… collega’s die …
… meer handen in de klas die …
…gezamenlijk overleg over…
Ondersteuningsbehoeften van
leerkrachten:
-
Goede praktijkvoorbeelden
Samen denken en van gedachten wisselen
Klasbezoek bij een collega
Feedback na observatie
Samen reflecteren over
Coaching
Uitdaging
Kennis, vaardigheden
Nascholing
4.
POSITIEVE
KENMERKEN
Aandacht voor het positieve
Zoek naar sterke kanten van
kind, ouders, leraar
Wanneer gaat het wel goed?
* Verbeteren samenwerking
* Verhogen gevoel van competentie
leerling, leerkracht & ouders
* Motivatie neemt toe
* Benutten in aanpak  effectiever
Aandacht voor het positieve
Leerling





Leerontwikkeling
Cognitief functioneren
Werkhouding en taakgedrag
Sociaal-emotioneel functioneren
Lichamelijk functioneren
Leraar
 Pedagogische werkwijze
 Didactische vaardigheden
 Klasmanagment
Gezin en ouders




Gezinskenmerken
Lichamelijke verzorging
Schoolse stimulering en verwachtingen
Steun bij sociaal-emotionele ontwikkeling
Aandacht voor het positieve
 Hoe structureel inbouwen?
 Zoeken naar sterke kanten, goesting,
belangstellingspunten, wat werkt wel en
wanneer is dat dan.
 Systematisch aandachtspunt bij bespreking van
leerlingen
 Positieve vernoemen ontkracht de zorgvraag
niet
 Plan vertrekt vanuit wat nu al werkt om uit te
breiden
5.
CONSTRUCTIEVE
SAMENWERKING
CONSTRUCTIEVE
SAMENWERKING
Praten met leraar, kind en ouders
Transparante communicatie




Leerkracht = onderwijsprofessional (onderwijs)
Ouders = ervaringsdeskundigen (opvoeding)
Belangen kind staan centraal
Leraar, ouders en kind mede-onderzoeker en
betrokken bij voorstellen van de ZC, ZT, CLB
Communiceren met ouders
1.Ouders zijn welkom op school
2.Zorgstructuur als kader voor
communicatie
3. Kind gedraagt zich op school
anders dan thuis
4. Benoem zorgen en positieve aspecten
5. Wees duidelijk over je bedoelingen als school
6. Maak afspraken met ouders
Samen met kind plan maken
Nu kan ik Ik ga
al ….
….
Straks
kan ik …
Leraar
helpt door
….
Ouders / ZC helpt
vriendje door …
helpen
door …
Oplossingsgericht werken
Oplossingsgericht werken
6.
DOELGERICHT
WERKEN
Doelgericht
 Wat is vraag leraar, ouders en kind?
 Wensen en verwachtingen?
 Alleen onderzoek als strikt noodzakelijk:
Als we weten dat .., dan kunnen we …
 Weten om te adviseren en een vakkundig en
bruikbaar plan op te stellen
 Waar willen we naar toe: wat is ons doel?
7.
SYSTEMATIEK
EN
TRANSPARANTIE
Systematiek
 Stap voor stap & eigen checklists
 voorkomen van ‘fouten’ in besluitvorming
 Wat weten we al uit dossier, schoolwerk,
gesprekken, observaties? Benutten!
 Wat moeten we nog meer weten, waarom?
 ‘Evidence based’ kennis toepassen
www.prodiagnostiek.be