Transcript Slide 1
Kriteret e vendimmarrjes Mr.sci.Sokol Krasniqi.PhD© Vendim-marrja dhe dhe tipet e vendimeve Kushtet në të cilat merren vendimet Etapat e procesit të marrjes së vendimeve 2 Marrja e vendimeve –aktivitet i rëndsishëm ( i individëve,grupeve,organizatave) Vendimi është zgjedhje me anë të cilit një person(grup personash) nxjerr një konkluzioin rreth një situate të caktuar(proces i zgjedhjes së altrenativave) Moment kur objektivat,planet dhe politikat kthehen në veprime konkrete Marrja e vendimeve është pjesë e punës menaxheriale (funksion menaxherial) Përcaktimi i objektivave pas përcaktimit të misionit (vendime për lloje & madhësin e burimeve) 3 Marrja e vendimeve është elementi më thelbësor i planifikimit Njeriu merr vendime personale (shkollim , biznes,falimentim;punësim në administratën shtetrore etj) Modeli i vendimmarrjes klasike Modeli i sjelljes (modeli administrativ) 4 Menaxherët ballafaqohen me një problem të përcaktuar qartë për të cilin njihen të gjitha alternativat e mundshme dhe pasojat eventuale të tyre Menaxherët marrin vendime për të optimizuar ; ofron zgjidhjen më të mirë të mundshme të problemit Model racional duke presupozuar që i gjithë informacioni i domosdoshëm të jetë i pranishëm 5 H.Simon thekson një njohje e kufizuar/limituar të aftësive njerëzore në përpunimin e informacionit Këto kufizime e bëjnë të vështirë që të jemi plotësisht të informuar dhe të marrin vendime racionale në mënyrë ideale Simon (Nobeli) e ka quajtur këtë formë zgjedhjes së alternativave si tendencë e kënaqjes (model ne raste të problemeve të paqarta,risku dhe pasigurie) 6 Vendimarrja analitike-sistematike (shkencore) Vendimarrja intuitive 7 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Kërkojë për një metode,plan për zgjedhjen e problemit Të jetë i ndërgjegjshëm Mbrojë cilësinë e zgjedhjes sipas metodës Kufizimet specifike të problemit Të eleminoj alternativat shpejtë Lëvizja nëpërmjet procesit duke rritur analizën Orientim nga një kërkim i rregullt 8 Të mbaj problemin e përgjithshem në mendje Ripërcaktimi i problemit Mbështetje në intuitë,parashikim Mbron zgjedhjen në bazë të përshtatshmërisë Shqyrton alternativa në të njejtën kohë Kapërcen nga një hap në tjetrin Eksploron altrenatrivat shumë shpejt 9 Mungesa e kohës së mjaftueshme Mospërcaktimi i saktë i objektivave Përdorimi jo i besueshëm të informacioneve Frika nga pasojat Fokusimi tek siptomet më shumë se te shkaqet Mbështetje në ndjenjen dhe intuitën Dështimi për të zbatuar vendimet 10 Racinaliteti i kufizuar (vendos kufizimie në një vendim) Suboptimizimi (veprimi në interes të departamentit të tij) dhe Ndryshimet e paparashikuara në mjedisin e biznesit 11 Klasifikimi i vendimeve sipas Drucker-it: o Taktike (rutinë,pak alternativa lidhen me përdorimin ekonomik të burimeve) dhe Strategjike (vendime për objektiva themelore -produktivitetin,organizimin dhe operacionet e biznesit në përgjithësi) o 12 Vendimet bazë (unike,merren një herë për afate të gjata) vendimi ku ndërtohet:fabrika,struktura organizative, Vendimet rutinë (në mënyrë të vazhdueshme , gjykim i vogël i menaxherëve, impakt të vogël , mund të delegohen) 13 a. b. vendime të programuara (ekzistojnë procedura të gatshme në bazë të eksperiencës;aktivitete operacianale dhe administrative (reziqet e vogla , delegimi i lehtë,menaxherët e mesëm dhe të ulët të drejtimit) vendime të pa programuara vendime në situata të reja,të papërsërtishme te vendimet strategjike (me shpenzime të mëdha të burimeve); risku i madh, mundësia e gabimeve- nuk delegohen 14 a. b. c. Vendimet e marra në kushtet e sigurisë Vendimet e marra në kushtet e riskut Vendimet e marra në kushtet e pasigurisë 15 Menaxherët janë të sigurtë se çka do të ndodhë , info është i plotë (alternativat ,probabiliteti i ndodhjes i sigurtë) Boing,Mc Donell Fdouglas dhe Airbus Banka(interesi) 16 Info mund të ekzistojë por mund të mos jetë i plotë Probabiliteti i pasigurtë (elemente risku shoqëron çdo zgjedhje) Depërtimi në tregun ndërkombëtar Probabailiteti i ndodhjës së tyre përcaktohet: objektivisht ( në të dhënat e kaluara)dhe subjektivisht (njohuritë që kanë menaxherët e çështjes që analizohet) 17 Ijnformata të pamjaftueshme (nuk dihet shkalla e besueshmërisë) Pasiguria është situatë tipike Situata politike Legjislacioni qeveritar Konkurrenca fuqia blerëse e konsumatorëve (kultura,zakonet ,mjedisi ekonomik) 18 Identifikimi i problemit Gjetja e altrenativave të mundshme që zgjidhin problemin e dhënë Vlersimi i alternativave të mundshme Zgjedhja e alternativave më të mira Zbatimi i alternatives së zgjedhur Vlerësimi i rezultateve të arritura 19 Dallime në mes gjendjes faktike dhe asaj të parashikuar Ramja e shitjve,produkt i ri në treg, Mjedisi ofron shanse të caktuara Gjetja e altrenativave të mundshme që zgjidhin problemin e dhënë Përcaktimi i tërësisë së zgjedhjeve të mundshme alternative (i rëndsishëm,identifikohen alternativat që janë më të lehta për zgjedhje (brainstorming) nxit kreativitetin 20 Vlersimin e avantazheve dhe diavantazheve Shkalla e mundësisë së realizimit të alternativës (kufizimet kohë ,buxhet,teknologji,burime njerzore) Kënaqesia, alternativa në zgjedhjen e problemit të caktuar Investimet në fabrikën e re 70% kapitali vetanak Pranueshmëria(shkalla e pranimit nga të ndikuarit e vendimit) Kostoja e nevojshme për zbatimin e vendimeve 21 Procesi i vlerësimit të alternativave eliminimi Zgjedhja e alternativës menaxheri mbështet në eksperiencën e tij/kolegëve,analizat kërkimoreshkencore ose kombinim Eksperineca e kaluar,sukseset dhe dështimet Metoda e kërkimeve operacionale(raporti në mes faktorëve më të rëndsishëm,kufizimet dhe premisat për arritjen e qëllimit) Eksperimentet e ndryshme (zgjidhja të jetë reale,hulumtimi i tregut) Disa alternativa në të njejtën kohë (dy kandidatura) 22 Alternativa e zgjedhur vihet në zbatim nëpërmjet planifikimit Vendimet e mëdha duhet zbatuar me një plan efektiv,koordinim si dhe fondet që mbështesin Ndëtimi i fabrikës në një vend (reagimi i mjedisit,pasojat negative të produkteve) 23 Ka raste kur vendimet merren me nxitim (shiqohen avantazhet dhe disavantazhet e altrenativës së zgjedhur) Zbatimi i vendimeve të marra Vendimet merren për të ardhmën nevojitet kontrolli (mundësia e korrektimit) Kushtet dhe feedbacku mbi ecuritë e zbatimit të tyre 24 1 Situatat në praktikë 2 Problemet 3 Prioriteti i zgjidhjes së problemeve 4 Marrja e vendimit Shkaktarët e problemeve 5 6 Shkaktarët më të mëdhenjë Alternativat Determinantat e nevojës për vendim-marrje 25 Kush merr vendim? Menaxheri merr vendim. Menaxheri u përcjell të tjerëve vendimin. Menaxheri shtron pyetje dhe jap ide për vendimmarrje Menaxheri prezenton vendimmarrjen tentative si subjekt i ndryshimeve. Menaxheri prezenton problemet, sygjerimet dhe merr vendime Menaxheri përcakton limitet ndaj ekipit për vendimmarrjekohën. 26 Çështje të tjera të rëndësishme në procesin e vendimmarrjes që duhet të mirren parasysh: Cilësia e qështjes për të cilën mirret vendimi Koha brenda së cilës duhet të mirret vendimi Përkushtimi Kontrolla 27 [email protected]