Transcript Slide 1
้ ม
การใชค
ู่ อ
ื ประเมินและป้องก ัน
พ ัฒนาการเด็กล่าชา้ ว ัยแรกเกิดถึง 5 ปี
กลุม
่ พ ัฒนาเครือข่าย สถาบ ันราชานุกล
ู
ทีม
่ าของเครือ
่ งมือ
พ.ศ.2552 สถาบันพัฒนาการเด็ก
ราชนครินทร ์
กรมสุขภาพจิต
ไดศึ
ั พัฒนาการเด็กแรกเกิด
้ กษาและวิจย
– 5 ปี เพือ
่ พัฒนาแบบประเมินฉบับ
ใหม่ ทีเ่ ขาใจง
าย
เหมาะสมกับยุค
้
่
สมัยโดยพัฒนามาจาก
- คูมื
่ อ DSI สถาบันราชานุ กูล
- แบบประเมินพัฒนาการ DISC
คุณภาพของเครือ
่ งมือ
ื่ มน
- ค่าความเชอ
่ ั (Reliability) คูม
่ อ
ื คัดกรอง=.97
คูม
่ อ
ื สง่ เสริม =.98
- ค่าความไว (Sensitivity) เท่ากับ .91
แบบคัดกรองและส่ งเสริมพัฒนาการ เด็กแรกเกิด - 5 ปี
(TDSI)
มีจำนวน 70 ข้อ แบ่งเป็ น 5 ด้ำน 14 ช่วงอำยุ
ด้ าน
กำรเคลื่อนไหว (Gross Motor : GM)
กำรใช้กล้ำมเนื้อมัดเล็ก (Fine Motor : FM)
กำรเข้ำใจภำษำ (Receptive Language : RL)
กำรใช้ภำษำ (Expressive Language : EL)
กำรช่วยเหลือตนเองและสังคม (Personal Social : PS)
จานวนข้ อ
14
13
14
15
14
ขั้นตอนการใช้ แบบคัดกรองและส่ งเสริมพัฒนาการ
เด็กแรกเกิด - 5 ปี (TDSI)
1. ขั้นตอนการเตรียมความพร้ อม
2. ขั้นตอนการสร้ างสั มพันธภาพกับเด็ก
3. ขั้นตอนการคัดกรอง
4. ขั้นตอนสรุป
1. ขั้นตอนการเตรียมความพร้ อม
1.1 การเตรียมตัวผู้คดั กรอง
1.2 การเตรียมอุปกรณ์
1.3 การเตรียมสถานที่
1.4 การเตรียมเด็ก
1. ขั้นตอนการเตรียมความพร้ อม
1.1 การเตรียมตัวผูค้ ดั กรอง
ศึกษาวิธีการใช้และทาความเข้าใจรายละเอียดของคูม่ อื (ทักษะ
วิธีการคัดกรอง เกณฑ์การตัดสิน การใช้อปุ กรณ์)
เตรียมคาพูดที่จะถามล่วงหน้า
ทดลองทาก่อน
1.2 การเตรียมอ ุปกรณ์
เตรียมให้ครบ ตามหมวดหมู่
เปิ ดใช้ครัง้ ละ 1 ชุด
ทาความสะอาดหลังใช้
1. ขั้นตอนการเตรียมความพร้ อม
1.3 การเตรียมสถานที่
เป็ นสัดส่วน อากาศถ่ายเท
พื้นสะอาด ปลอดภัย ไม่ลื่น ไม่มขี องมีคม
ไม่มสี ิ่งกระตุน้ /เร้าความสนใจ เช่น ทีวี ภาพสีฉดู ฉาด
มีเบาะ โต๊ะ หรือเก้าอี้ เหมาะกับวัยเด็ก
ให้เด็กนัง่ หันหลังให้สิ่งรบกวน
1.4 การเตรียมเด็ก
ไม่ป่วย ไม่หิว ไม่งว่ ง หรืออิ่มเกินไป
ขับถ่ายให้เรียบร้อยก่อน
ให้เล่นอิสระหรือปรับตัวให้เข้ากับสิ่งแวดล้อมก่อนคัดกรอง
2. ขัน้ ตอนการสร้างสัมพันธภาพกับเด็ก
แรกเกิด-6 เดือน
- ยิ้มแย้ม พูดเสียงนมุ่ นวล ชวนค ุย (“หนูใส่เสื้อสวยจัง” “กินนม
อิ่มหรือยังค่ะ”
- ถ้าร้องไห้ อุม้ ปลอบโยน หาสาเหตุ
7 เดือน - 2 ปี
- ถามผูป้ กครองเรื่องบุคลิกภาพพื้นฐานของเด็ก(“ชอบกิน/เล่นอะไร”)
- ยิ้มกับเด็ก พูดนมุ่ นวล ชวนเล่นของเล่น
- หากเด็กสนใจทาหน้าตา/เสียงให้นา่ สนใจ(เสียงสูงตา่ ฯลฯ)
2. ขัน้ ตอนการสร้างสัมพันธภาพกับเด็ก
2-3 ปี
- ชวนพูดคุย ชวนเล่นของที่เด็กสนใจ
3-5 ปี
- วัยที่พดู โต้ตอบได้ ให้คยุ กับเด็กเอง
3. ขัน้ ตอนการคัดกรอง
3.1 แนะนาตัวเอง
3.2 คานวณอายุเด็ก
3.3.เริม
่ ทดสอบพัฒนาการ
3.4 ประเมินให้ครบทุกทักษะ
ทุกดาน
้
3.5 บันทึกผลการทดสอบ
และสรุปผล
3. ขัน้ ตอนการคัดกรอง
3.1 แนะนาตัวเอง
- บอกว่าเราเป็ นใคร
- จะทาอะไร คานึงถึง ผูฟ้ ังว่าเข้าใจตรงกันกับเราหรือไม่
(ทดสอบ ประเมิน พัฒนาการ)
- ตกลงบริการ ( พ่อแม่/ผูเ้ ลี้ยงดู ทาอะไรได้บา้ ง ไม่ควรทา
อะไร)
3. ขัน้ ตอนการคัดกรอง
3.2 คานวณอาย ุเด็ก (ไม่คานวณคลอดก่อนกาหนด)
วันที่ทาการ
ทดสอบ
วัน เดือน ปี เกิด
เด็กอายุ
ปี
เดือน
วัน
2557
2
19
2552
10
27
?
?
?
3. ขัน้ ตอนการคัดกรอง
3.2 คานวณอาย ุเด็ก (ไม่คานวณคลอดก่อนกาหนด)
วันที่ทาการ
ทดสอบ
วัน เดือน ปี เกิด
เด็กอาย ุ
ปี
เดือน
วัน
2557
2
19
2552
10
27
4
3
22
3. ขัน้ ตอนการคัดกรอง
3.3 เริ่มทดสอบพัฒนาการ
3.3.1 จะเริ่มข้อที่ตา่ กว่าอายุจริง 1 ช่วงอายุหรือช่วงอายุจริง
(ดูจากผลของอนามัย 55 โดยเริ่มทักษะใดก่อนก็ได้)
3.3.2 เด็กทาได้ตงั้ แต่เริ่มต้นใส่ผลการทดสอบ(เครื่องหมาย + )
แล้วทดสอบข้อที่อยูใ่ นช่วงอายุที่สงู ขึน้ ไปจนเด็กไม่ผา่ นข้อทดสอบ
ใส่ผลการทดสอบ (เครื่องหมาย -) แล้วหยุด
3. ขัน้ ตอนการคัดกรอง
3.3 เริ่มทดสอบพัฒนาการ
3.3.3 กรณีเด็กทาไม่ได้ตงั้ แต่เริ่มต้นใส่ผลการทดสอบ
(เครื่องหมาย-) ให้ถอยไปทดสอบข้อที่อยูใ่ นช่วงอายุที่ตา่ กว่าจน
เด็กผ่านข้อทดสอบ ใส่ผลการทดสอบ (เครื่องหมาย +) แล้วหยุด
3.3.4 ในช่วงอายุใดที่มขี อ้ ทดสอบ 2 ข้อ หากข้อใดไม่ผา่ นให้ใส่
(เครื่องหมาย -) และข้อที่ผา่ นให้ใส่(เครื่องหมาย +) และในด้านนัน้
แปลผลทดสอบว่ายังไม่ผา่ น
3.3.5 ในช่วงอายุที่ไม่มขี อ้ ทดสอบให้ถือว่าเด็กผ่านการทดสอบ
ในช่วงอายุนนั้
3. ขัน้ ตอนการคัดกรอง
3.4 ประเมินให้ครบทุกด้าน/ทักษะในช่วงอายุนนั้ ๆ
3.5 บันทึกผลการทดสอบและสรุปผลการทดสอบในช่อง
สรุปผลการใช้แบบคัดกรองพัฒนาการเด็กแรกเกิด-5 ปี
หมายเหตุ : ในกรณีที่คดั กรองเพื่อติดตามพัฒนาการในครั้ง
ต่อไป ให้เริ่มต้นทดสอบข้อที่เด็กทดสอบไม่ผา่ นในครัง้ ที่ผา่ น
มา
20
ต ัวอย่างการบ ันทึกและสรุปผลการประเมิน
อายุ/
ด้าน
1
2
3-4
5-6
7-9
10-12
13-18
GM
+
+
-
FM
+
-
RL
+
-
EL
+
-
PS
+
-
ครงที
ั้ ่
ว ันที่
ประเมิน
อายุจริง
GM
FM
RL
EL
PS
ปัญหา
การ
่ ยเหลือ
ชว
1
7 มี.ค. 57
9 เดือน
10-12
เดือน
7-9
เดือน
5-6
เดือน
5-6
เดือน
7-9
เดือน
ร ้องไห ้
ชว่ งแรก
อุ ้ม
ปลอบโยน
2
3
4. ขัน้ ตอนสร ุป
4.1 สร ุปผลการคัดกรองและแจ้งผูป้ กครอง
- ขอบคุณพ่อแม่
- บอกจุดแข็ง (ด้านที่มพี ฒ
ั นาการมากกว่าอายุจริง เท่าอายุจริง)
- บอกด้านที่ตอ้ งพัฒนา (ด้านที่ตา่ กว่าอายุจริง)
ระวังอย่ าให้ พ่อแม่ /ผู้เลีย้ งดูใจเสี ย
4.2 แนะนาผูป้ กครองส่งเสริมพัฒนาการเด็กท ุก
ด้านในข้อที่ไม่ผา่ น
วิธก
ี ารแนะนาผูปกครองในการส
่ งเสริม
้
พัฒนาการเด็ก
1) แนะนาให้ผูปกครองเด็
กส่งเสริมพัฒนาการ
้
เด็กในขอทดสอบที
เ่ ด็กไมผ
้
่ าน
่
2) เจ้าหน้าทีส
่ าธิตการส่งเสริมพัฒนาการเด็ก
ในขอนั
้ ้นๆ ให้ผู้ปกครองดูเป็ นตัวอยาง
่
3) ให้ผู้ปกครองส่งเสริมพัฒนาการเด็กอยาง
่
ตอเนื
่ านโดยการใช
่ ่องทีบ
้
้อุปกรณเที
์ ยบเคียง
กับอุปกรณมาตรฐาน
์
4) แนะนาผูปกครองเชื
อ
่ มโยงการนาไปใช้กับ
้
ชีวต
ิ ประจาวัน
่ เสริมพ ัฒนาการ
หล ักการสง
้
ั ้ ชด
ั เจน และคงที่
1. คาพูดทีใ่ ชควรง่
าย สน
2. ให ้เวลาเด็กปฏิบัตต
ิ าม 3 – 5 วินาที ถ ้าเด็กยัง
ไม่ได ้ทา ให ้พูดซ้า( ข ้อความเหมือนเดิม )
พร ้อมกับการให ้ความชว่ ยเหลือ
3. ให ้ความชว่ ยเหลือเด็กเท่าทีจ
่ าเป็ น
3.1 ทางกาย : จับมือทา แตะข ้อศอกกระตุ ้น
3.2 ทางวาจา : บอกให ้เด็กทราบ
3.3 ทางท่าทาง : ช ี้ ผงกศรี ษะ สา่ ยหน ้า
่ เสริมพ ัฒนาการ
หล ักการสง
4. เมือ
่ เด็กเกิดการเรียนรู ้ เปลีย
่ นข ้อความ แต่ม ี
ความหมายเหมือนเดิม
5. การให ้แรงเสริม ให ้ทันทีเมือ
่ เด็กทาได ้ถูกต ้อง
่ ชมเชย ยิม
ั ผัส ให ้ขนม เป็ นต ้น
เชน
้ ปรบมือ สม
ควรคานึงถึง
- เหมาะสมกับวัย เด็กแต่ละคนชอบไม่เหมือนกัน
- ให ้แรงเสริมบ่อย : เมือ
่ ต ้องการให ้เกิดทักษะ/
พฤติกรรมใหม่
- ลดแรงเสริมเมือ
่ เด็กทาได ้แล ้ว
- ควรขัดขวางไม่ให ้เกิดพฤติกรรมทีไ่ ม่ต ้องการ
่ ใชมื้ อปิ ด
หรือป้ องกันไม่ให ้เด็กทาสงิ่ ทีผ
่ ด
ิ เชน
สงิ่ ทีไ่ ม่ถก
ู ต ้อง
กรณีต ัวอย่าง
เด็กชายไทย เกิดว ันที่ 17 สงิ หาคม 2555
คานวณอายุ = 1 ปี 6 เดือน 26 วัน(18 ด.)
ผลการประเมินพ ัฒนาการด้วยอนาม ัย 55 :
้
นอาหาร
× ใชช้ อนกิ
× ต่อก ้อนไม ้ 2 ก ้อน
√ พูดได ้ 3 คา
√ วิง่
ประเมินซา้ ด้วย TDSI : 70
กรณีตัวอย่ าง : ผลการทดสอบพัฒนาการ
ด้ าน
อายุ
(เดือน)
เรื่อง
ทาได้ /
ไม่ ได้
GM
13-18
เดินลำกจูงของเล่นหรื อสิ่ งของได้
ได้
19-24
กระโดดได้โดยช่วยพยุง
ไม่ได้
10-12
จีบนิ้วมือเพื่อหยิบลูกปั ด
13-18
เขีดเขียน(เป็ นเส้น)บนกระดำษได้
FM
ได้
ไม่ได้
กรณีตัวอย่ าง :ผลการทดสอบพัฒนาการ
ด้ าน
RL
EL
อายุ
(เดือน)
13-18
เรื่อง
ทำตำมคำสั่ง 2-3 คำ
19-24
เลือกวัตถุตำมคำสัง่ (ตัวเลือก 4 ชนิด)
25-30
ชี้อวัยวะของร่ ำงกำยได้ 7 ส่ วน
13-18
ตอบชื่อวัตถุได้ถกู ต้อง
19-24
เลียนคำพูดที่เป็ นวลีประกอบด้วยคำ 2 คำ
ทาได้ /
ไม่ ได้
ได้
ได้
ไม่ได้
ได้
ไม่ได้
กรณีตัวอย่ าง :ผลการทดสอบพัฒนาการ
ด้ าน
PS
อายุ
(เดือน)
10-12
13-18
เรื่อง
เล่นสิ่ งของตำมประโยชน์ของสิ่ งของได้ เช่น หวี
ช้อน แก้วน้ ำได้
เล่นกำรใช้ส่ิ งของตำมหน้ำที่ได้มำกขึ้นด้วย
ควำมสัมพันธ์ของ 2 สิ่ งขึ้นไป
ทาได้ /
ไม่ ได้
ได้
ไม่ได้
จากกรณีต ัวอย่าง : บ ันทึกและสรุปผลการประเมิน
อายุ/
ด้าน
10-12
GM
FM
+
13-18
19-24
+
-
31-36
37-42
-
RL
+
+
EL
+
-
PS
25-30
+
-
-
ครงั้
ที่
ว ันที่
ประเมิน
อายุ
จริง
GM
FM
RL
EL
PS
ปัญหา
การ
่ ย
ชว
เหลือ
1
7 มี.ค. 57
18 ด.
13-18
ด.
10-12
ด.
19-24
ด.
13-18
ด.
10-12
ด.
ไม่ฟัง
ไม่รอ
จับให ้ฟั ง
บอกให ้รอ
2
สอนและให ้คาแนะนากลับไปฝึ กต่อทีบ
่ ้านทัง้ ของ TDSI และ
อนามัย 55 กลับมาประเมินซ้าด ้วย TDSI และอนามัย 55
จากกรณีตวั อย่าง : สร ุปพัฒนาการของเด็ก
(อาย ุจริง 18 เดือน)
ทักษะที่แนะนาผูป้ กครองส่งเสริมพัฒนาการที่บา้ น 1 เดือน
1. ขีดเขียน(เป็ นเส้น)บนกระดำษได้
2. เล่นกำรใช้สิ่งของตำมหน้ำที่ได้มำกขึ้นด้วยควำมสัมพันธ์ของ 2 สิ่ ง
ขึ้นไป
3. ใช้ชอ้ นกินอำหำร (อนำมัย55)
4. ต่อก้อนไม้ 2 ก้อน (อนำมัย55)
กลับมาประเมินซ้าด ้วย TDSI และอนามัย 55