Transcript Slide 1

้ ม
การใชค
ู่ อ
ื ประเมินและป้องก ัน
พ ัฒนาการเด็กล่าชา้ ว ัยแรกเกิดถึง 5 ปี
กลุม
่ พ ัฒนาเครือข่าย สถาบ ันราชานุกล
ู
ทีม
่ าของเครือ
่ งมือ
พ.ศ.2552 สถาบันพัฒนาการเด็ก
ราชนครินทร ์
กรมสุขภาพจิต
ไดศึ
ั พัฒนาการเด็กแรกเกิด
้ กษาและวิจย
– 5 ปี เพือ
่ พัฒนาแบบประเมินฉบับ
ใหม่ ทีเ่ ขาใจง
าย
เหมาะสมกับยุค
้
่
สมัยโดยพัฒนามาจาก
- คูมื
่ อ DSI สถาบันราชานุ กูล
- แบบประเมินพัฒนาการ DISC
คุณภาพของเครือ
่ งมือ
ื่ มน
- ค่าความเชอ
่ ั (Reliability) คูม
่ อ
ื คัดกรอง=.97
คูม
่ อ
ื สง่ เสริม =.98
- ค่าความไว (Sensitivity) เท่ากับ .91
แบบคัดกรองและส่ งเสริมพัฒนาการ เด็กแรกเกิด - 5 ปี
(TDSI)
มีจำนวน 70 ข้อ แบ่งเป็ น 5 ด้ำน 14 ช่วงอำยุ
ด้ าน
กำรเคลื่อนไหว (Gross Motor : GM)
กำรใช้กล้ำมเนื้อมัดเล็ก (Fine Motor : FM)
กำรเข้ำใจภำษำ (Receptive Language : RL)
กำรใช้ภำษำ (Expressive Language : EL)
กำรช่วยเหลือตนเองและสังคม (Personal Social : PS)
จานวนข้ อ
14
13
14
15
14
ขั้นตอนการใช้ แบบคัดกรองและส่ งเสริมพัฒนาการ
เด็กแรกเกิด - 5 ปี (TDSI)
1. ขั้นตอนการเตรียมความพร้ อม
2. ขั้นตอนการสร้ างสั มพันธภาพกับเด็ก
3. ขั้นตอนการคัดกรอง
4. ขั้นตอนสรุป
1. ขั้นตอนการเตรียมความพร้ อม
1.1 การเตรียมตัวผู้คดั กรอง
1.2 การเตรียมอุปกรณ์
1.3 การเตรียมสถานที่
1.4 การเตรียมเด็ก
1. ขั้นตอนการเตรียมความพร้ อม
1.1 การเตรียมตัวผูค้ ดั กรอง
 ศึกษาวิธีการใช้และทาความเข้าใจรายละเอียดของคูม่ อื (ทักษะ
วิธีการคัดกรอง เกณฑ์การตัดสิน การใช้อปุ กรณ์)
 เตรียมคาพูดที่จะถามล่วงหน้า
 ทดลองทาก่อน
1.2 การเตรียมอ ุปกรณ์
 เตรียมให้ครบ ตามหมวดหมู่
 เปิ ดใช้ครัง้ ละ 1 ชุด
 ทาความสะอาดหลังใช้
1. ขั้นตอนการเตรียมความพร้ อม
1.3 การเตรียมสถานที่
 เป็ นสัดส่วน อากาศถ่ายเท
 พื้นสะอาด ปลอดภัย ไม่ลื่น ไม่มขี องมีคม
 ไม่มสี ิ่งกระตุน้ /เร้าความสนใจ เช่น ทีวี ภาพสีฉดู ฉาด
 มีเบาะ โต๊ะ หรือเก้าอี้ เหมาะกับวัยเด็ก
 ให้เด็กนัง่ หันหลังให้สิ่งรบกวน
1.4 การเตรียมเด็ก
 ไม่ป่วย ไม่หิว ไม่งว่ ง หรืออิ่มเกินไป
 ขับถ่ายให้เรียบร้อยก่อน
 ให้เล่นอิสระหรือปรับตัวให้เข้ากับสิ่งแวดล้อมก่อนคัดกรอง
2. ขัน้ ตอนการสร้างสัมพันธภาพกับเด็ก
แรกเกิด-6 เดือน
- ยิ้มแย้ม พูดเสียงนมุ่ นวล ชวนค ุย (“หนูใส่เสื้อสวยจัง” “กินนม
อิ่มหรือยังค่ะ”
- ถ้าร้องไห้ อุม้ ปลอบโยน หาสาเหตุ
7 เดือน - 2 ปี
- ถามผูป้ กครองเรื่องบุคลิกภาพพื้นฐานของเด็ก(“ชอบกิน/เล่นอะไร”)
- ยิ้มกับเด็ก พูดนมุ่ นวล ชวนเล่นของเล่น
- หากเด็กสนใจทาหน้าตา/เสียงให้นา่ สนใจ(เสียงสูงตา่ ฯลฯ)
2. ขัน้ ตอนการสร้างสัมพันธภาพกับเด็ก
2-3 ปี
- ชวนพูดคุย ชวนเล่นของที่เด็กสนใจ
3-5 ปี
- วัยที่พดู โต้ตอบได้ ให้คยุ กับเด็กเอง
3. ขัน้ ตอนการคัดกรอง
3.1 แนะนาตัวเอง
3.2 คานวณอายุเด็ก
3.3.เริม
่ ทดสอบพัฒนาการ
3.4 ประเมินให้ครบทุกทักษะ
ทุกดาน
้
3.5 บันทึกผลการทดสอบ
และสรุปผล
3. ขัน้ ตอนการคัดกรอง
3.1 แนะนาตัวเอง
- บอกว่าเราเป็ นใคร
- จะทาอะไร คานึงถึง ผูฟ้ ังว่าเข้าใจตรงกันกับเราหรือไม่
(ทดสอบ ประเมิน พัฒนาการ)
- ตกลงบริการ ( พ่อแม่/ผูเ้ ลี้ยงดู ทาอะไรได้บา้ ง ไม่ควรทา
อะไร)
3. ขัน้ ตอนการคัดกรอง
3.2 คานวณอาย ุเด็ก (ไม่คานวณคลอดก่อนกาหนด)
วันที่ทาการ
ทดสอบ
วัน เดือน ปี เกิด
เด็กอายุ
ปี
เดือน
วัน
2557
2
19
2552
10
27
?
?
?
3. ขัน้ ตอนการคัดกรอง
3.2 คานวณอาย ุเด็ก (ไม่คานวณคลอดก่อนกาหนด)
วันที่ทาการ
ทดสอบ
วัน เดือน ปี เกิด
เด็กอาย ุ
ปี
เดือน
วัน
2557
2
19
2552
10
27
4
3
22
3. ขัน้ ตอนการคัดกรอง
3.3 เริ่มทดสอบพัฒนาการ
3.3.1 จะเริ่มข้อที่ตา่ กว่าอายุจริง 1 ช่วงอายุหรือช่วงอายุจริง
(ดูจากผลของอนามัย 55 โดยเริ่มทักษะใดก่อนก็ได้)
3.3.2 เด็กทาได้ตงั้ แต่เริ่มต้นใส่ผลการทดสอบ(เครื่องหมาย + )
แล้วทดสอบข้อที่อยูใ่ นช่วงอายุที่สงู ขึน้ ไปจนเด็กไม่ผา่ นข้อทดสอบ
ใส่ผลการทดสอบ (เครื่องหมาย -) แล้วหยุด
3. ขัน้ ตอนการคัดกรอง
3.3 เริ่มทดสอบพัฒนาการ
3.3.3 กรณีเด็กทาไม่ได้ตงั้ แต่เริ่มต้นใส่ผลการทดสอบ
(เครื่องหมาย-) ให้ถอยไปทดสอบข้อที่อยูใ่ นช่วงอายุที่ตา่ กว่าจน
เด็กผ่านข้อทดสอบ ใส่ผลการทดสอบ (เครื่องหมาย +) แล้วหยุด
3.3.4 ในช่วงอายุใดที่มขี อ้ ทดสอบ 2 ข้อ หากข้อใดไม่ผา่ นให้ใส่
(เครื่องหมาย -) และข้อที่ผา่ นให้ใส่(เครื่องหมาย +) และในด้านนัน้
แปลผลทดสอบว่ายังไม่ผา่ น
3.3.5 ในช่วงอายุที่ไม่มขี อ้ ทดสอบให้ถือว่าเด็กผ่านการทดสอบ
ในช่วงอายุนนั้
3. ขัน้ ตอนการคัดกรอง
3.4 ประเมินให้ครบทุกด้าน/ทักษะในช่วงอายุนนั้ ๆ
3.5 บันทึกผลการทดสอบและสรุปผลการทดสอบในช่อง
สรุปผลการใช้แบบคัดกรองพัฒนาการเด็กแรกเกิด-5 ปี
หมายเหตุ : ในกรณีที่คดั กรองเพื่อติดตามพัฒนาการในครั้ง
ต่อไป ให้เริ่มต้นทดสอบข้อที่เด็กทดสอบไม่ผา่ นในครัง้ ที่ผา่ น
มา
20
ต ัวอย่างการบ ันทึกและสรุปผลการประเมิน
อายุ/
ด้าน
1
2
3-4
5-6
7-9
10-12
13-18
GM
+
+
-
FM
+
-
RL
+
-
EL
+
-
PS
+
-
ครงที
ั้ ่
ว ันที่
ประเมิน
อายุจริง
GM
FM
RL
EL
PS
ปัญหา
การ
่ ยเหลือ
ชว
1
7 มี.ค. 57
9 เดือน
10-12
เดือน
7-9
เดือน
5-6
เดือน
5-6
เดือน
7-9
เดือน
ร ้องไห ้
ชว่ งแรก
อุ ้ม
ปลอบโยน
2
3
4. ขัน้ ตอนสร ุป
4.1 สร ุปผลการคัดกรองและแจ้งผูป้ กครอง
- ขอบคุณพ่อแม่
- บอกจุดแข็ง (ด้านที่มพี ฒ
ั นาการมากกว่าอายุจริง เท่าอายุจริง)
- บอกด้านที่ตอ้ งพัฒนา (ด้านที่ตา่ กว่าอายุจริง)
ระวังอย่ าให้ พ่อแม่ /ผู้เลีย้ งดูใจเสี ย
4.2 แนะนาผูป้ กครองส่งเสริมพัฒนาการเด็กท ุก
ด้านในข้อที่ไม่ผา่ น
วิธก
ี ารแนะนาผูปกครองในการส
่ งเสริม
้
พัฒนาการเด็ก
1) แนะนาให้ผูปกครองเด็
กส่งเสริมพัฒนาการ
้
เด็กในขอทดสอบที
เ่ ด็กไมผ
้
่ าน
่
2) เจ้าหน้าทีส
่ าธิตการส่งเสริมพัฒนาการเด็ก
ในขอนั
้ ้นๆ ให้ผู้ปกครองดูเป็ นตัวอยาง
่
3) ให้ผู้ปกครองส่งเสริมพัฒนาการเด็กอยาง
่
ตอเนื
่ านโดยการใช
่ ่องทีบ
้
้อุปกรณเที
์ ยบเคียง
กับอุปกรณมาตรฐาน
์
4) แนะนาผูปกครองเชื
อ
่ มโยงการนาไปใช้กับ
้
ชีวต
ิ ประจาวัน
่ เสริมพ ัฒนาการ
หล ักการสง
้
ั ้ ชด
ั เจน และคงที่
1. คาพูดทีใ่ ชควรง่
าย สน
2. ให ้เวลาเด็กปฏิบัตต
ิ าม 3 – 5 วินาที ถ ้าเด็กยัง
ไม่ได ้ทา ให ้พูดซ้า( ข ้อความเหมือนเดิม )
พร ้อมกับการให ้ความชว่ ยเหลือ
3. ให ้ความชว่ ยเหลือเด็กเท่าทีจ
่ าเป็ น
3.1 ทางกาย : จับมือทา แตะข ้อศอกกระตุ ้น
3.2 ทางวาจา : บอกให ้เด็กทราบ
3.3 ทางท่าทาง : ช ี้ ผงกศรี ษะ สา่ ยหน ้า
่ เสริมพ ัฒนาการ
หล ักการสง
4. เมือ
่ เด็กเกิดการเรียนรู ้ เปลีย
่ นข ้อความ แต่ม ี
ความหมายเหมือนเดิม
5. การให ้แรงเสริม ให ้ทันทีเมือ
่ เด็กทาได ้ถูกต ้อง
่ ชมเชย ยิม
ั ผัส ให ้ขนม เป็ นต ้น
เชน
้ ปรบมือ สม
ควรคานึงถึง
- เหมาะสมกับวัย เด็กแต่ละคนชอบไม่เหมือนกัน
- ให ้แรงเสริมบ่อย : เมือ
่ ต ้องการให ้เกิดทักษะ/
พฤติกรรมใหม่
- ลดแรงเสริมเมือ
่ เด็กทาได ้แล ้ว
- ควรขัดขวางไม่ให ้เกิดพฤติกรรมทีไ่ ม่ต ้องการ
่ ใชมื้ อปิ ด
หรือป้ องกันไม่ให ้เด็กทาสงิ่ ทีผ
่ ด
ิ เชน
สงิ่ ทีไ่ ม่ถก
ู ต ้อง
กรณีต ัวอย่าง
เด็กชายไทย เกิดว ันที่ 17 สงิ หาคม 2555
คานวณอายุ = 1 ปี 6 เดือน 26 วัน(18 ด.)
ผลการประเมินพ ัฒนาการด้วยอนาม ัย 55 :
้
นอาหาร
× ใชช้ อนกิ
× ต่อก ้อนไม ้ 2 ก ้อน
√ พูดได ้ 3 คา
√ วิง่
ประเมินซา้ ด้วย TDSI : 70
กรณีตัวอย่ าง : ผลการทดสอบพัฒนาการ
ด้ าน
อายุ
(เดือน)
เรื่อง
ทาได้ /
ไม่ ได้
GM
13-18
เดินลำกจูงของเล่นหรื อสิ่ งของได้
ได้
19-24
กระโดดได้โดยช่วยพยุง
ไม่ได้
10-12
จีบนิ้วมือเพื่อหยิบลูกปั ด
13-18
เขีดเขียน(เป็ นเส้น)บนกระดำษได้
FM
ได้
ไม่ได้
กรณีตัวอย่ าง :ผลการทดสอบพัฒนาการ
ด้ าน
RL
EL
อายุ
(เดือน)
13-18
เรื่อง
ทำตำมคำสั่ง 2-3 คำ
19-24
เลือกวัตถุตำมคำสัง่ (ตัวเลือก 4 ชนิด)
25-30
ชี้อวัยวะของร่ ำงกำยได้ 7 ส่ วน
13-18
ตอบชื่อวัตถุได้ถกู ต้อง
19-24
เลียนคำพูดที่เป็ นวลีประกอบด้วยคำ 2 คำ
ทาได้ /
ไม่ ได้
ได้
ได้
ไม่ได้
ได้
ไม่ได้
กรณีตัวอย่ าง :ผลการทดสอบพัฒนาการ
ด้ าน
PS
อายุ
(เดือน)
10-12
13-18
เรื่อง
เล่นสิ่ งของตำมประโยชน์ของสิ่ งของได้ เช่น หวี
ช้อน แก้วน้ ำได้
เล่นกำรใช้ส่ิ งของตำมหน้ำที่ได้มำกขึ้นด้วย
ควำมสัมพันธ์ของ 2 สิ่ งขึ้นไป
ทาได้ /
ไม่ ได้
ได้
ไม่ได้
จากกรณีต ัวอย่าง : บ ันทึกและสรุปผลการประเมิน
อายุ/
ด้าน
10-12
GM
FM
+
13-18
19-24
+
-
31-36
37-42
-
RL
+
+
EL
+
-
PS
25-30
+
-
-
ครงั้
ที่
ว ันที่
ประเมิน
อายุ
จริง
GM
FM
RL
EL
PS
ปัญหา
การ
่ ย
ชว
เหลือ
1
7 มี.ค. 57
18 ด.
13-18
ด.
10-12
ด.
19-24
ด.
13-18
ด.
10-12
ด.
ไม่ฟัง
ไม่รอ
จับให ้ฟั ง
บอกให ้รอ
2
สอนและให ้คาแนะนากลับไปฝึ กต่อทีบ
่ ้านทัง้ ของ TDSI และ
อนามัย 55 กลับมาประเมินซ้าด ้วย TDSI และอนามัย 55
จากกรณีตวั อย่าง : สร ุปพัฒนาการของเด็ก
(อาย ุจริง 18 เดือน)
ทักษะที่แนะนาผูป้ กครองส่งเสริมพัฒนาการที่บา้ น 1 เดือน
1. ขีดเขียน(เป็ นเส้น)บนกระดำษได้
2. เล่นกำรใช้สิ่งของตำมหน้ำที่ได้มำกขึ้นด้วยควำมสัมพันธ์ของ 2 สิ่ ง
ขึ้นไป
3. ใช้ชอ้ นกินอำหำร (อนำมัย55)
4. ต่อก้อนไม้ 2 ก้อน (อนำมัย55)
กลับมาประเมินซ้าด ้วย TDSI และอนามัย 55