Transcript ΤΕΡΖΟΠΟΥΛΟΥ ΘΕΟΔΩΡΑ

Φοιτήτρια:
Τερζοπούλου Θεοδώρα
Εισαγωγή

Έρευνες που έχουν διεξαχθεί, έχουν δείξει ότι τα σχολικά εγχειρίδια δεν έχουν
σταματήσει να αναπαράγουν στερεοτυπικές αντιλήψεις μέσα από τα σεξιστικά
περιεχόμενά τους. Αντιθέτως, παρατηρείται έντονη έμφυλη ασυμμετρία και
ετεροσεξισμός (Evans & Davies, 2000).

Το κρυφό αναλυτικό πρόγραμμα και η συντήρηση του από τη στάση των
εκπαιδευτικών,
θεωρείται
ο
σημαντικότερος
παράγοντας
που
οδηγεί
στη
λανθασμένη διαμόρφωση της εικόνας του φύλου.

Η εκπαίδευση μπορεί να θεωρηθεί βασικό αίτιο για την πρόκληση των ανισοτήτων
αλλά έχει τη δυνατότητα να λειτουργήσει και αντίστροφα ως τροχοπέδη στην
αναπαραγωγή τους (Μαραγκουδάκη, 1995).

Τα στερεότυπα του φύλου είναι οι κοινωνικές αντιλήψεις, σύμφωνα με τις οποίες
ορισμένα προτερήματα, μειονεκτήματα και μορφές συμπεριφοράς αποδίδονται στα
άτομα, ανάλογα με το φύλο τους, αγνοώντας τις ατομικές τους ιδιαιτερότητες και
τη διαφορετικότητα τους. Αυτά μπορούν να αναπαραχθούν μέσα από την
οικογένεια, την κοινωνία και το σχολείο (Δεληγιάννη & Μαζιρίδου & Κιοσέογλου,
2003), (Jacobs & Ambrosewicz, 2004).

Αποτέλεσμα όλων αυτών είναι η άνιση κατανομή των ρόλων και η διαιώνιση της
δυσανάλογης οικονομικής και κοινωνικής αξίας που χαρακτηρίζει τα φύλα.

Αν και οι γυναίκες έχουν αποδείξει πως μπορούν να καταφέρουν να συνδυάσουν
πολλούς ρόλους, η ικανότητα αυτή συχνά δεν αναγνωρίζεται και αυτό προκαλεί
αντίκτυπο στον τρόπο που αντιμετωπίζονται από τους άλλους.
Τα σχολικά εγχειρίδια αναπαράγουν στερεοτυπικές αντιλήψεις μέσα από:

Τον γλωσσικό σεξισμό

Την εικονογράφηση
Σημαντική διαφοροποίηση των φύλων παρατηρείται στο πεδίο των Μαθηματικών
και της Γλώσσας. Εδώ και πολλά χρόνια, αυτό που υποστηρίζεται διεθνώς, είναι
ότι τα αγόρια έχουν έφεση στα Μαθηματικά και τις Φυσικές επιστήμες, ενώ τα
κορίτσια στη Γλώσσα και τις Ανθρωπιστικές επιστήμες. Οι πεποιθήσεις αυτές είναι
τόσο ισχυρές που επηρεάζουν δραστικά τις ζωές των αγοριών και των κοριτσιών
που κατευθύνουν τις ακαδημαϊκές και επαγγελματικές επιλογές τους εκεί που η
κοινωνία επιθυμεί (Secada & Fennema & Adajian, 1995).
Οι δάσκαλοι όπως έχει μελετηθεί:

Θεωρούν ότι επιτελούν συνεπέστερα το έργο τους όταν διαφοροποιούν εμφανώς τη
συμπεριφορά τους ανάλογα με το φύλο των μαθητών, ενισχύοντας χαρακτηριστικά
τα οποία είναι αποδεκτά από την κοινωνία (Σαββίδου, 1996).

Επιβάλλουν αυθόρμητα, άμεσα ή έμμεσα τις προσωπικές τους αντιλήψεις για το
φύλο (Θεοδώρου & Κουτλής, 2001).

Συχνά, θεωρούν τα αγόρια θαρραλέα, εύστροφα και αποφασιστικά. Αντίθετα,
θεωρούν τα κορίτσια τρυφερά, ευαίσθητα, πονηρά και επίμονα και υιοθετούν την
ανάλογη στάση προς αυτά (Σαββίδου, 1996).

Δε θα μπορούσαμε να παραλείψουμε την επίδραση όλων αυτών των παραγόντων
στα μελλοντικά βήματα των μαθητών, όπως την επαγγελματική κατεύθυνση ή την
εκπαιδευτική εξέλιξη.

Αυτό το φαινόμενο αποδεικνύει την επιρροή της κοινωνίας στο σχολικό σύστημα
που συμβάλει δραστικά στη διαμόρφωση της ταυτότητας του φύλου. Συχνά όμως,
φαίνεται να υπακούει στις προσταγές συγκεκριμένων προτύπων, ωθώντας αγόρια
και κορίτσια να ακολουθούν καθορισμένο προσανατολισμό που διαφοροποιείται
ανάλογα με το φύλο.
Ερευνητικά ερωτήματα

Η έρευνα αυτή, σε πρώτη φάση στοχεύει στον εντοπισμό και την επισήμανση
σεξιστικών στερεοτυπικών αντιλήψεων στα σχολικά εγχειρίδια των Μαθηματικών
και της Γλώσσας της δευτέρας δημοτικού.

Σε δεύτερη φάση, η έρευνα επιδιώκει να διερευνήσει τις αντιλήψεις των
εκπαιδευτικών σχετικά με την ισότητα των φύλων στην εκπαίδευση και να
διαπιστώσει εάν οι ίδιοι έχουν αντιληφθεί την ύπαρξη σεξιστικών στερεοτύπων
στα σχολικά εγχειρίδια που χρησιμοποιούν κατά τη διδασκαλία τους.

Στην παρούσα ερευνητική εργασία, έχει επιλεγεί αρχικά ως ερευνητική μέθοδος, η
ανάλυση περιεχομένου των σχολικών εγχειριδίων. Αυτή πραγματοποιείται αρχικά
ποσοτικά και μετέπειτα ποιοτικά.

Το δείγμα που χρησιμοποιήθηκε για τον σκοπό της πρώτης φάσης της έρευνας
είναι τα σχολικά εγχειρίδια των Μαθηματικών και της Γλώσσας της δευτέρας
δημοτικού, τα οποία εκδόθηκαν το 2006 από τον Ο.Ε.Δ.Β. και έκτοτε διδάσκονται
στα Ελληνικά σχολεία.
Κατά την ποσοτική έρευνα λοιπόν, πραγματοποιήθηκε η ανάλυση των κειμένων των
εγχειριδίων μέσω της συλλογής ποσοτικών δεδομένων, σύμφωνα με τα εξής
κριτήρια:

Τις αναφορές σε αγόρια και άνδρες.

Τις αναφορές σε κορίτσια και γυναίκες.

Τους ρόλους των αγοριών ή των ανδρών και των κοριτσιών ή των γυναικών στις
δραστηριότητες που πραγματοποιούν.

Τις ηγετικές θέσεις των αγοριών ή των ανδρών και των κοριτσιών ή των γυναικών.

Τις θέσεις των ανδρών και των γυναικών στην οικογένεια και τους
επαγγελματικούς χώρους.

Τον αριθμό των στερεοτυπικών και μη στερεοτυπικών εικόνων που εμφανίζονται
στην εικονογράφηση

Το φύλο στο οποίο ανήκουν τα σημαντικά πρόσωπα που προβάλλονται.
Κατά την ποιοτική έρευνα, υιοθετήθηκαν περισσότερο συστηματικές αλλά και
αυστηρές μέθοδοι, καθώς αυτή απαιτεί ακόμη πιο λεπτομερή ενασχόληση και
αυτοεξέταση (Mason, 1993). Αυτή πραγματοποιήθηκε με βάση τη συλλογή και την
ποιοτική ανάλυση των κειμένων. Οι κατηγορίες που θα μελετήθηκαν κατά την
ποιοτική ανάλυση ήταν οι εξής:

Οικογενειακοί ρόλοι και επαγγελματική δραστηριότητα των φύλων

Γνωρίσματα των φύλων

Γνωστικές ικανότητες των φύλων

Χρήση στερεοτυπικής γλώσσας

Σχέσεις των φύλων

Η ερευνητική μέθοδος που χρησιμοποιείται κατά τη δεύτερη φάση της έρευνας,
είναι η συνέντευξη μέσα από ομάδα εστίασης.

Το δείγμα της δεύτερης φάσης της έρευνας αποτέλεσε μία ομάδα 5 γυναικών
εκπαιδευτικών. Στόχος μας ήταν εξ’ αρχής η ομοιογένεια της ομάδας, προκειμένου
οι παρόμοιες εμπειρίες να λειτουργούσαν ως κίνητρο για ανάπτυξη της συζήτησης.
Σημαντικό ήταν επίσης, οι εκπαιδευτικοί να νιώσουν άνετα μεταξύ τους, ώστε να
ανταλλάξουν απόψεις με μεγαλύτερη ευκολία. Έτσι λοιπόν, η δειγματοληψία θα
μπορούσε να θεωρηθεί σκόπιμη (Silverman, 2005).
Προκειμένου να προσδιοριστούν τα ζητούμενα της δεύτερης φάσης της έρευνας, αυτά
οργανώθηκαν σε έξι άξονες:

1ος Άξονας: Αντιλήψεις εκπαιδευτικών σχετικά με την ισότητα των φύλων.

2ος Άξονας: Αντιλήψεις των εκπαιδευτικών για την άνιση αντιμετώπιση των φύλων στην
εκπαίδευση.

3ος Άξονας: Αντιλήψεις των εκπαιδευτικών για τις επιδόσεις των αγοριών και των κοριτσιών
στη Γλώσσα και στα Μαθηματικά.

4ος Άξονας: Αντιλήψεις για την αναπαραγωγή των σεξιστικών στερεοτύπων μέσα από τα
σχολικά συγγράμματα.

5ος Άξονας: Στάση της/του εκπαιδευτικού στην αναπαραγωγή στερεοτυπικών αντιλήψεων στη
σχολική τάξη

6ος Άξονας: Σύνοψη-αναγνώριση σπουδαιότητας του ζητήματος της ισότητας των φύλων στην
εκπαίδευση.
Αποτελέσματα Ποσοτικής Ανάλυση των Μαθηματικών της δευτέρας δημοτικού

Τα πρόσωπα αρσενικού γένους που εμφανίζονται είναι περισσότερα από αυτά του
θηλυκού και αυτό προφανώς έχει να κάνει με τη φύση των Μαθηματικών που για
την κοινωνία αρμόζει καλύτερα στο αντρικό πρότυπο.

Η αντρική φύση, φαίνεται να έχει καθορίσει και τους ηγετικούς ρόλους που
κατέχουν τα πρόσωπα αρσενικού γένους τα οποία εμφανίζονται στα σχολικά
εγχειρίδια.

Οι γυναίκες και τα κορίτσια κατέχουν παραδοσιακούς ρόλους και είναι εμφανώς
ανύπαρκτες σε ό, τι έχει να κάνει με την έξοδο προς την κοινωνία. Περιορίζονται
στο σπίτι συχνότερα, έχοντας αναλάβει τη φροντίδα των υπόλοιπων μελών της
οικογένειας και μάλιστα φαίνεται ότι από πολύ μικρή ηλικία ξεκινούν να υιοθετούν
αυτή την παθητική συμπεριφορά. Αυτό είναι εμφανές σε μεγάλο βαθμό από την
εικονογράφηση του εγχειριδίου.
Στερεοτυπικές Eικόνες
Μη Στερεοτυπικές
Eικόνες
(΄Β τεύχος, β.μ., σελ 10)
(΄Β τεύχος, β.μ., σελ 22)
(΄Β τεύχος, β.μ., σελ 14)
(΄Δ τεύχος, τ.εργ., σελ
9)
(΄Β τεύχος, β.μ., σελ 10)
(Ά τεύχος,β.μ., σελ 56)
(΄Β τεύχος, β.μ., σελ 14)
(΄Δ τεύχος, τ.εργ., σελ 34)
Αποτελέσματα Ποιοτικής Ανάλυσης των Μαθηματικών της δευτέρας δημοτικού

Οι δραστηριότητες των γυναικών περιορίζονται για ακόμη μια φορά στο νοικοκυριό
ή στην παρασκευή γλυκών ή γευμάτων προκειμένου να ικανοποιήσουν τα μέλη της
οικογένειας.

Οι δραστηριότητες των αντρών είναι αρκετά πολυδιάστατες, σε αντίθεση με τα
συναισθήματά τους και τις κοινωνικές σχέσεις που δεν εμφανίζονται αρκετά
αναπτυγμένα. Αναφορικά με τα επαγγέλματα, στους άντρες αναλογεί πολύ
μεγαλύτερη γκάμα, ενώ αυτή των γυναικών είναι πολύ μικρότερη σε μέγεθος.

Οι άντρες είναι πάντα υπεύθυνοι για τα οικονομικά ζητήματα, όπως την κατοχή
των χρημάτων και τις συναλλαγές είναι αναγκαίο να πραγματοποιηθούν.
Εδώ, παρουσιάζεται ένα δείγμα από τη
χρησιμοποιείται στο εγχειρίδιο των Μαθηματικών.
στερεοτυπική
γλώσσα
Στερεοτυπική γλώσσα
Γυναίκες- Κορίτσια
-"Η ξαδέρφη μαθαίνει να φτιάχνει στον αργαλειό
όμορφα υφαντά"
(τεύχος Β, β.μ., σελ 10)
-"Η Ελένη θέλει να φτιάξει με τη μητέρα της
μπισκότα"
(τεύχος Ά, τ.εργ., σελ 27)
-"Στην αυλή της γιαγιάς…"
(τεύχος Ά, τ.εργ., σελ 23)
-"Στο κοτέτσι η γιαγιά μάζεψε 32 αυγά"
(τεύχος Β, τ.εργ., σελ 17
Άντρες-Αγόρια
-"Ο Σίφης βοηθάει τον παππού του και τον
πατέρα τους στο κοπάδι με τα ζώα"
(τεύχος Β, β.μ., σελ 19)
-"Ο Νικόλας και η ομάδα του…"
(τεύχος Ά, τ.εργ., σελ 27)
που
Αποτελέσματα Ποσοτικής Ανάλυση της Γλώσσας της δευτέρας δημοτικού

Οι γυναίκες και τα κορίτσια εμφανίζονται αρκετά πιο συχνά και είναι μάλιστα
περισσότερο
δυναμικά
από
τους
άντρες
ή
τα
αγόρια.
Αυτό
τουλάχιστον
αποδεικνύουν οι ηγετικοί ρόλοι που καταλαμβάνουν και οι δραστηριότητες που
πραγματοποιούν.

Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι η Χαρά, βασική ηρωίδα η οποία είναι αυτή
που εμφανίζεται συχνότερα στο σχολικό εγχειρίδιο της Γλώσσας αλλά και η Βάγια,
η σοφή Κουκουβάγια που πάντα έρχεται να δώσει τη σωστή λύση σε όποιο
πρόβλημα προκύψει.
Στερεοτυπικές
Eικόνες
Μη Στερεοτυπικές
Eικόνες
(Ά τεύχος, β.μ., σελ 31)
(Ά τεύχος, β.μ., σελ 18)
(Ά τεύχος, β.μ., σελ 18)
(Β΄ τεύχος, τ.εργ., σελ
69)
(‘Β τεύχος, τ.εργ., σελ
52)
(Ά τεύχος, β. μ., σελ 10)
(Ά τεύχος, τ.εργ., σελ
62)
(΄Γ τεύχος, β.μ., σελ
27)
Αποτελέσματα Ποιοτικής Ανάλυσης της Γλώσσας της δευτέρας δημοτικού

Αγόρια και κορίτσια φανερώνουν
τα συναισθήματά τους σε μεγαλύτερο
βαθμό, έχουν όμοιες κοινωνικές σχέσεις και το γνωστικό τους επίπεδο δε
διαφέρει κατά πολύ.

Αρκετές φορές εντοπίζεται στα κείμενα η αδυναμία συγκέντρωσης των
αγοριών και η ανικανότητά τους για την επίλυση των ασκήσεων.

Σε ό, τι αφορά τις οικογενειακές σχέσεις, εμφανίζεται και πάλι το ίδιο
πρότυπο που θέτει τη μητέρα υπεύθυνη για τη φροντίδα της οικογένειας και
την ορίζει πιστή ακόλουθό της. Αντίθετα, ο ρόλος του πατέρα σχετίζεται και
εδώ με ό, τι έχει να κάνει με την ψυχαγωγία των παιδιών και κυρίως τις
δραστηριότητες έξω από τα όρια του σπιτιού.

Η χρήση του ουσιαστικού γένους για να δηλωθούν τα δύο φύλα, λειτουργεί ως
κανόνας των εγχειριδίων και μοιραία αναπαράγει τις ανισότητες των φύλων, αφού
τα κορίτσια βρίσκονται διαρκώς σε αναζήτηση ουσιαστικών που θα μπορούσαν να
ταυτίσουν με το φύλο τους, χωρίς ουσιαστικό αποτέλεσμα. Το ζήτημα αυτό
δυσχεραίνει ακόμα περισσότερο το πρόβλημα.

Το φαινόμενο αυτό, αφορά και τα δύο εγχειρίδια και δίνει μοιραία την εντύπωση
της ανδρικής κυριαρχίας, υπονοώντας την αμφισβήτηση του γυναικείου φύλου.
Εδώ, παρουσιάζεται ένα δείγμα από
χρησιμοποιείται στο εγχειρίδιο της Γλώσσας
τη
στερεοτυπική
Στερεοτυπική γλώσσα
Γυναίκες
-"Η Βάγια τα θέλει όλα τακτοποιημένα"
(τεύχος Ά, β.μ., σελ 39)
-" Η γιαγιά του Αρμπέν, πέταξε το δόντι του
στην ταράτσα ενός σπιτιού"
(τεύχος Ά, β.μ., σελ 33)
-"Διαβάστε αυτά που έγραψε η Χαρά στο
ημερολόγιό της..."
(τεύχος ΄Β, β.μ., σελ 7)
Άντρες
-"Ο αφηρημένος Λουκάς…"
(τεύχος ΄Β, τ.εργ., σελ 22)
-"Ο αφηρημένος τυπογράφος.."
(τεύχος ΄Β, τ.εργ., σελ 13)
γλώσσα
που
Αποτελέσματα από την ομάδα εστίασης

Οι εκπαιδευτικοί παρουσιάζουν αρκετές στερεοτυπικές αντιλήψεις σχετικά με τα
χαρακτηριστικά των αγοριών και των κοριτσιών.

Υποστηρίζουν ότι τα αγόρια απαιτούν δικαιοσύνη ευθέως, αλλά επιδεικνύοντας τη
σωματική τους δύναμη.

Χαρακτηρίζουν
τα
κορίτσια
συνεπή,
συμμαζεμένα,
ντροπαλά
ενώ
κάποια
εκπαιδευτικός υποστηρίζει πως δε διστάζουν να καταφύγουν σε ανορθόδοξες
τακτικές όταν θέλουν να επιτύχουν κάτι. Έτσι, αυτά παρουσιάζονται ως ύπουλα
όντα, πονηρά που καταφεύγουν συχνά στο κλάμα προκειμένου δελεάσουν και να
επιτύχουν τους στόχους τους.

Αν και συμφώνησαν ότι ένα βιβλίο μπορεί να συντελέσει στην αναπαραγωγή
στερεοτυπικών αντιλήψεων, οι εκπαιδευτικοί δεν αντιλαμβάνονται ότι και οι δικές
τους πρακτικές που εφαρμόζουν κατά τη διδασκαλία τους ενδεχομένως να
διέπονται από σεξισμό.

Πέφτουν σε αντιφάσεις που φανερώνουν σύγχυση σχετικά με το ζήτημα της
ισότητας των φύλων.

Η στάση τους φανερώνει ότι δεν έχουν αντιληφθεί ακόμη πως η προσωπική τους
στάση είναι δυνατό να επηρεάσει δραματικά στο παρόν αλλά και στο μέλλον την
εξέλιξη των μαθητών/τριών τους.

Το ζητούμενο της ομάδας εστίασης ήταν να προβληματίσει τις εκπαιδευτικούς
αναφορικά με το ζήτημα της ισότητας των φύλων στην εκπαίδευση και να τις
παρακινήσει να συνειδητοποιήσουν ότι η αναπαραγωγή των στερεοτυπικών
αντιλήψεων στα παιδιά είναι κάτι που τις αφορά άμεσα και είναι πολύ πιθανό οι
ίδιες να αποτελέσουν κομμάτι της συνέχισης αυτής της διαδικασίας που μόνο
αρνητικές συνέπειες μπορεί να φέρει.

Αν και κάποιες εκπαιδευτικοί δυσκολεύτηκαν να αναγνωρίσουν την ενδεχόμενη
ύπαρξη στερεοτυπικών στάσεων που προκύπτει από τα σχολικά εγχειρίδια ή στη
δική τους στάση μέσα στη σχολική τάξη, ελπίζουμε ότι κάποια στιγμή θα έρθουν
αντιμέτωπες με το ζήτημα που συζητήθηκε και θα το αντιμετωπίσουν ώριμα,
εφαρμόζοντας αποτελεσματικές μεθόδους, τροποποιώντας ίσως τη συμβατική τους
διδασκαλία.
Συμπεράσματα

Μεγάλος αριθμός εκπαιδευτικών δεν αντιλαμβάνεται το μέγεθος της δικής τους
άμεσης ή έμμεσης επίδρασης στη διαιώνιση της αναπαραγωγής των ανισοτήτων,
μέσω της διδασκαλία τους (Κανταρτζή, 1996). Η κύρια αιτία είναι ότι τα σχολικά
εγχειρίδια θεωρούνται γενικά, μη αμφισβητήσιμα λόγω της επισημότητάς τους.
Στην πραγματικότητα, όπως δείχνει η έρευνά μας, κάτι τέτοιο δεν ανταποκρίνεται
στην πραγματικότητα.

Το αποτέλεσμα όλων αυτών είναι να βυθίζονται και οι ίδιοι στην άγνοια, έως και
στην υποτίμηση του ζητήματος.

Η ενδεχόμενη νέα γνώση των εκπαιδευτικών αλλά και η σχετική με το θέμα
επιμόρφωσή τους, μπορεί να μεταβεί σε ένα καθοριστικό παράγοντα που θα
συμβάλει ενεργά στην κατάργηση των ανισοτήτων των φύλων και θα δώσει
απλόχερα τη δυνατότητα σε αγόρια και κορίτσια να μπορούν να σκέφτονται, να
δρουν, να αποφασίζουν και να απολαμβάνουν παράλληλα ισότιμα, το αγαθό της
μάθησης (Streitmatter, 1994).

Οι εκπαιδευτικοί θα πρέπει να συνειδητοποιήσουν και να παραδεχτούν φανερά
πως αν και το θέμα της ισότητας των φύλων θεωρείται ότι έχει λυθεί στις μέρες
μας, έχουμε ακόμα να διανύσουμε πολύ δρόμο προκειμένου να επέλθει η διάσταση
της ισότητας που επιζητούν όλοι. Είναι απαραίτητο να πάψουν να αγνοούν ή να
θεωρούν
ασήμαντη
την
εμφάνιση
δειγμάτων
αναφορικά
με
τις
έμφυλες
προκαταλήψεις στη σχολική τάξη και να απελευθερωθούν από τις χρόνιες
προσωπικές οπισθοδρομικές τους αντιλήψεις.

Στην εκπαίδευση, αγόρια και κορίτσια θα πρέπει να αποκτήσουν μια περισσότερο
ξεκάθαρη εικόνα για το φύλο τους.

Είναι απαραίτητο, αρχικά από εμάς να γίνει μια δραστική διερεύνηση που να έχει
στόχο τον εντοπισμό των αιτιών που προκαλούν στην εκπαίδευση το σημαντικό
αυτό πρόβλημα.

Είναι πλέον επιτακτική η ανάγκη της αναγνώρισης του προβλήματος από το
εκπαιδευτικό σύστημα και όσους το απαρτίζουν.

Απαραίτητη
είναι
η
ουσιαστική
προσπάθεια
για
την
ενθάρρυνση
της
ευαισθητοποίησης των εκπαιδευτικών σχετικά με το ζήτημα της ισότητας των
φύλων, αρχικά από το Υπουργείο Παιδείας, με βασικό στόχο την ανάδειξη μεθόδων
που θα εφαρμόσουν στην τάξη ώστε να καλλιεργήσουν αποτελεσματικά την κριτική
σκέψη των μαθητών τους.

Με αυτό τον τρόπο, οι πολίτες του μέλλοντος θα είναι ικανοί να ερευνούν και
μετέπειτα να αποδέχονται οποιαδήποτε πληροφορία λαμβάνουν, αποφεύγοντας
δραστικά την υιοθέτηση παθητικών ρόλων στην προσωπική τους ζωή αλλά και
στην ευρύτερη κοινωνία.
Μαραγκουδάκη, Ε. (1995). Εκπαίδευση και διάκριση των φύλων. Αθήνα: Οδυσσέας
Δεληγιάννη-Κουϊμτζή, Β., Μαζηρίδου Ε., Κιοσέογλου Γ. (2003). «Οι προσδοκίες των γονέων
για το μέλλον των παιδιών τους: διαμορφώνοντας τις ταυτότητες φύλου στο οικογενειακό
πλαίσιο. Στο Α. Κορταρίσου-Ευκλείδη, Α. Στογιαννίδου & Ε. Αυδή. Επιστημονική Επετηρίδα
Τμήματος Ψυχολογίας, τόμος 5ος . σελ. 189-214, Θεσσαλονίκη
Σαββίδου, Τ. (1996). Οι αντιλήψεις των εκπαιδευτικών αναφορικά με την διαφοροποίηση
των δύο φύλων. Ρόδος
Θεοδώρου, Η., Κουτλής, Ε. (2001). Η ανισότητα των φύλων στην εκπαίδευση. Ανακτήθηκε 9
Ιουνίου
του
2001
3/Praxis/TheodorouKoutlisInequality.html
από
http://virtualschool.web.auth.gr/2.2-
Evans, L., Davies, A. (2000).
No Sissy Boys Here: A Content Analysis of the
Representation of Masculinity in Elementary School Reading Textbooks. Sex roles: a
journal research. Article
Jacobs-Ambrosewicz, J. (2004). Me-Us-Them. Oslo
Secada, W., Fennema, E., Adajian, L. (1995). New directions for equity in mathematics
education. Cambridge
Mason, J. (1996). Qualitative Researching. London: Sage
Silverman, D. (2005). Doing qualitative research. London: Sage Publications
Streitmatter, J., (1994). Toward Gender Equity in the Classroom: Everyday Teachers’
Beliefs and Practices. USA: New York Press