Transcript Авторско право

ПОИМ
ПРЕДМЕТ
НА
ЗАШТИТА
СОДРЖИНА НА
ПРАВАТА




Под авторско право и сродни права се подразбира
оној сет права на интелектуална сопственост чии
објекти на заштита имаат примена во уметноста,
науката и останатите креативни аспекти на
творештвото, како и во некои индустрии поврзани со
нив
Станува збор за субјективни граѓански права, па
истите се изучуваат во рамките на системот на
граѓанското право
Авторското право и сродните права, како и другите
права од интелектуална сопственост, се исклучиви
права
Авторското право и сродните права, како и правата
на интелектуална сопственост, се пандан на
стварните права, од кои се разликуваат според
нивниот предмет на заштита како и траењето на
заштитата
Видови
авторско право
и сродни права
Авторско право
Права на
изведувачите
Права на
фонограмските
продуценти
Сродни права
Права на
филмските
продуценти
Права на РТВ
организациите
Права на
издавачите
Права на
изготвувачите
на бази на
податоци
 За
разлика од стварните права, чиј
објект на заштита се стварите,
авторското право и сродните права за
предмет на заштита ги имаат т.н.
нематеријални добра
 Организираната правна заштита на
нематеријалните добра е од поново
време, и истата е последица на развојот
на техниката, производството,
индустријата, трговијата, аспектите на
творештво и, конечно, новите
технологии
Други
овластувања
Материјални
овластувања
Морални овластувања
Основни прашања поврзани со
определување на обемот на заштита

АВТОРСКО ДЕЛО Е
ИНДИВИДУАЛНА И
ИНТЕЛЕКТУАЛНА
ТВОРБА ОД ОБЛАСТА НА
КНИЖЕВНОСТА,
НАУКАТА, УМЕТНОСТА
И ОД ДРУГИ ОБЛАСТИ
НА ТВОРЕШТВОТО,
НЕЗАВИСНО ОД ВИДОТ,
НАЧИНОТ И ФОРМАТА
НА ИЗРАЗУВАЊЕ












ПИШАНО ДЕЛО, КАКО, КНИЖЕВНО ДЕЛО, НАПИС, СТАТИЈА, ПРИРАЧНИК,
БРОШУРА, НАУЧЕН ТРУД, РАСПРАВА И СЛИЧНО,
КОМПЈУТЕРСКА ПРОГРАМА, КАКО КНИЖЕВНО ДЕЛО,
ГОВОРНО ДЕЛО, КАКО, ГОВОР, БЕСЕДА, ПРЕДАВАЊЕ И СЛИЧНО,
МУЗИЧКО ДЕЛО, СО ИЛИ БЕЗ ТЕКСТ,
ДРАМСКО, ДРАМСКО-МУЗИЧКО И КУКЛЕНО ДЕЛО,
КОРЕОГРАФСКО И ПАНТОМИМИЧАРСКО ДЕЛО, ФИКСИРАНО НА МАТЕРИЈАЛНА
ПОДЛОГА,
ФОТОГРАФСКО ДЕЛО И ДЕЛО СОЗДАДЕНО ВО ПОСТАПКА СЛИЧНА НА
ФОТОГРАФСКАТА,
КИНЕМАТОГРАФСКО И ДРУГО АУДИОВИЗУЕЛНО ДЕЛО,
ЛИКОВНО ДЕЛО, КАКО, СЛИКА, ГРАФИКА, СКЛУПТУРА И СЛИЧНО,
АРХИТЕКТОНСКО ДЕЛО,
ДЕЛО ОД ПРИМЕНЕТАТА УМЕТНОСТ И ДИЗАЈНОТ И
КАРТОГРАФСКО ДЕЛО, ПЛАН, СКИЦА, ТЕХНИЧКИ ЦРТЕЖ, ПРОЕКТ, ТАБЕЛА,
ПЛАСТИЧНО ДЕЛО И ДРУГО ДЕЛО СО ИСТ ИЛИ СЛИЧЕН КАРАКТЕР ОД
ОБЛАСТА НА ГЕОГРАФИЈАТА, ТОПОГРАФИЈАТА, АРХИТЕКТУРАТА ИЛИ ДРУГА
НАУЧНА, ОБРАЗОВНА, ТЕХНИЧКА ИЛИ УМЕТНИЧКА ПРИРОДА
ИДЕЈА
ВНАТРЕШНА
ФОРМА
НАДВОРЕШНА
ФОРМА
НАСЛОВОТ НА АВТОРСКОТО ДЕЛО
ПРЕТСТАВУВА ОБЕЛЕЖУВАЊЕ НА
АВТОРСКОТО ДЕЛО ВО ФУНКЦИЈА НА
НЕГОВАТА ИДЕНТИФИКАЦИЈА И
ПЕРСОНАЛИЗАЦИЈА
 НАСЛОВОТ СЕ ШТИТИ




ВО СОСТАВ НА ЦЕЛИНАТА НА АВТОРСКОТО ДЕЛО,
НЕЗАВИСНО ДАЛИ САМИОТ ПО СЕБЕ Е АВТОРСКО
ДЕЛО
КАКО АВТОРСКО ДЕЛО САМО ПА СЕБЕ, ДОКОЛКУ МУ
ОДГОВАРА НА ОПШТИОТ ПОИМ ЗА АВТОРСКО ДЕЛО
КАКО ОЗНАКА СО КОЈА СЕ ОБЕЛЕЖУВА ДЕЛОТО
КАКО МАТЕРИЈАЛНА ВРЕДНОСТ
ИЗРАЗНА
ФОРМА
НЕФОРМАЛНОСТ
ОРИГИНАЛНОСТ
УМЕТНИЧКА
ВРЕДНОСТ?!
 СИТЕ
АВТОРСКИ
ДЕЛА КОИШТО СЕ
ИЗРАЗУВААТ СО
ПОМОШ НА ЈАЗИК
 МАКЕДОНСКИ,
СТРАНСКИ ИЛИ
“МРТОВ” ЈАЗИК

СПОРЕД ОБЛАСТА




СПОРЕД НАЧИНОТ НА ИЗРАЗУВАЊЕ



ЛИТЕРАТУРНИ
НАУЧНИ И
ДРУГИ
ПИШАНИ И
УСМЕНИ
СПОРЕД НАСТАНУВАЊЕТО


ИЗВОРНИ И
ИЗВЕДЕНИ


ДЕЛА КОИ СЕ НАМЕНЕТИ
ЗА СЦЕНСКО ИЗВЕДУВАЊЕ
СО ПОСРЕДСТВО НА ЕДЕН
ИЛИ ПОВЕЌЕ ИЗВЕДУВАЧИ
НАЧИНОТ НА ИЗРАЗУВАЊЕ
Е: ГОВОРОТ, МУЗИКАТА,
ДВИЖЕЊЕТО, ИГРИТЕ И
ТОА КАКО ПОЕДИНЕЧНО
ТАКА И ЗАЕДНО

ДРАМСКИ ДЕЛА


ДРАМСКО-МУЗИЧКИ ДЕЛА


СПОЕНИ ДВЕ ДЕЛА, ДРАМСКИ И МУЗИЧКИ, КОИШТО
ПРЕСТАВУВААТ ЕДНА ЕДИНСТВЕНА ЦЕЛИНА
КОРЕОГРАФСКИ ДЕЛА


ПОСТАВУВАЊЕ НА СЦЕНА НА НЕКОЕ ДРАМСКО
ДЕЈСТВИЕ
СЕ ИЗРАЗУВААТ СО ДВИЖЕЊЕТО, ИГРАТА, РИТАМ.
НАЈЧЕСТО ПРОПРАТЕНИ СО МУЗИКА
ПАНТОМИМСКИТЕ ДЕЛА

СЕ ИЗРАЗУВААТ СО ДВИЖЕЊА НА ТЕЛОТО И СО
МИМИКА

МУЗИЧКИТЕ
АВТОРСКИ ДЕЛА СЕ
ДЕЛА ВО КОИ
АВТОРОТ Т.Е.
КОМПОЗИТОРОТ ГИ
ИЗРАЗУВА СВОИТЕ
ЧУВСТВА И МИСЛИ СО
ПОМОШ НА ЗВУК
ОДНОСНО ТОНОВИ

МЕЛОДИЈА (АРИЈА)
СЕ СОСТОИ ОД НИЗА ТОНОВИ КОИШТО ЈА ОДРАЗУВААТ
ИНСПИРАЦИЈАТА НА КОМПОЗИТОРОТ
 ПРЕСТАВУВА СУШТИНАТА НА МУЗИЧКОТО ДЕЛО
 ГО ИНДИВИДУАЛИЗИРА АВТОРОТ


РИТАМ


ОЗНАЧУВА ОДНОС НА РАЗНОВИДНИ ТОНОВИ ИЛИ ЗВУЦИ СО
РАЗЛИЧНО ВРЕМЕТРАЕЊЕ И УСОГЛАСУВАЊЕ
ХАРМОНИЈА
Е СКЛАДНО ИСТОВРЕМЕНО ЗВУЧЕЊЕ НА РАЗЛИЧНИТЕ ТОНОВИ
 ПРЕТСТАВУВА САМО ЕЛЕМЕНТ НА МУЗИЧКОТО ДЕЛО И КАКО
НАЧИН НА ПОВРЗУВАЊЕ НА КОМПОЗИЦИЈАТА НЕ УЖИВА
АВТОРСКО-ПРАВНА ЗАШТИТА

АРАНЖМАН ПРЕТСТАВУВА ОБРАБОТКА НА
МУЗИЧКО ДЕЛО (ИЗВОРНО) ПРЕКУ КОЈШТО
ТОА СЕ ПРИЛАГОДУВА ЗА ИЗВЕДУВАЊЕ СО
ДРУГИ ИНСТРУМЕНТИ
 ВАРИЈАЦИЈА Е НОВО МУЗИЧКО ДЕЛО
КОЕШТО НАСТАНУВА СО ПОЗАЈМУВАЊЕ НА
МЕЛОДИИ ОД ДРУГО ИЗВОРНО МУЗИЧКО
ДЕЛО ИЛИ СО ДОДАВАЊЕ НА НОВИ МОТИВИ
ИЛИ МУЗИЧКИ ТЕМИ


ПОТРЕБНА Е СОГЛАСНОСТ ОД АВТОРОТ НА
ИЗВОРНОТО МУЗИЧКО ДЕЛО

ЗАСП ЗБОРУВА ЗА
АУДИОВИЗУЕЛНО ДЕЛО И
ГО ДЕФИНИРА КАКО
КИНЕМАТОГРАФСКИ,
ТЕЛЕВИЗИСКИ И ВИДЕО
ФИЛМ, КАКО И ДРУГО
АУДИОВИЗУЕЛНО ДЕЛО,
ИЗРАЗЕНО ВО ВИД НА
ПОВРЗАНИ ПОДВИЖНИ
СЛИКИ, СО ИЛИ БЕЗ ТОН,
БЕЗ ОГЛЕД НА ВИДОТ НА
НОСАЧОТ ШТО ГИ
СОДРЖИ



ФИЛМСКОТО ДЕЛО (MOTION PICTURE) Е АВТОРСКО
ДЕЛО КОЕ СЕ СОСТОИ ОД СЕРИЈА НА ПОВРЗАНИ
СЛИКИ КОИ, ПРИКАЖУВАНИ ЕДНАПОДРУГА,
СОЗДАВААТ ВПЕЧАТОК НА ДВИЖЕЊЕ, ЗАЕДНО СО
ПРОПРАТНИОТ ЗВУК (АКО ГО ИМА)
КЛУЧНИОТ ЕЛЕМЕНТ НА ФИЛМСКОТО ДЕЛО СЕ
СОДРЖИ ВО НЕГОВАТА ОСОБЕНОСТ ШТО ПРИ
НЕГОВАТА ПРОЕКЦИЈА ГЛЕДАЧОТ СТЕКНУВА ИЛУЗИЈА
ДЕКА ДВИЖЕЊЕТО Е КОНТИНУИРАНО
ФИКСИРАЊЕТО НА ТЕЛЕСЕН НОСАЧ Е
КОНСТИТУТИВЕН ЕЛЕМЕНТ НА ФИЛМСКОТО ДЕЛО



ТЕРМИНОТ
“АУДИОВИЗУЕЛНО ДЕЛО”
ПРЕТПОСТАВУВА И
ПОСТОЕЊЕ НА ТОН
ФИЛМОТ, МЕЃУТОА НЕ
МОРА ДА БИДЕ ЗВУЧЕН
ОТТАМУ ТЕРМИНОТ
“АУДИОВИЗУЕЛНО ДЕЛО”
Е НЕПРИКЛАДЕН ЗА
ОЗНАЧУВАЊЕ НА ОВИЕ
АВТОРСКИ ДЕЛА


ПОМИНАТО ВРЕМЕТО КОГА
ФИКСИРАЊЕТО НА
ФИЛМСКА ИЛИ
ЦЕЛУЛОИДНА ЛЕНТА Е
ЕДИНСТВЕНИОТ НАЧИН НА
СОЗДАВАЊЕ НА
ФИЛМСКОТО ДЕЛО
ВО СОВРЕМЕНИ УСЛОВИ
ПРЕОВЛАДУВА
ЕЛЕКТРОНСКИОТ НАЧИНИ
НА ВТИСНУВАЊЕ НА
СЛИКИТЕ НА ДРУГИ
НОСАЧИ


НЕКОИ ТЕЛЕВИЗИСКИ
ДЕЛА ДИРЕКТНО СЕ
СООПШТУВААТ ПРЕКУ
РАДИОДИФУЗЕН СИГНАЛ
БЕЗ ДА СЕ ФИКСИРААТ НА
МАТЕРИЈАЛНА ПОДЛОГА
ВО ОВОЈ СЛУЧАЈ,
ТЕЛЕВИЗИСКИТЕ ДЕЛА НЕ
ВЛЕГУВААТ ВО ПОИМОТ
НА ФИЛМСКОТО ДЕЛО



ДЕЛА ОД ОБЛАСТА НА
СЛИКАРСТВОТО, ГРАФИКАТА
И ВАЈАРСТВОТО ШТО СЕ
СОЗДАВААТ НА ПОВРШИНАТА
ИЛИ ВО ПРОСТОРОТ
ВО ЛИКОВНИТЕ ДЕЛА
СПАЃААТ И ДЕЛАТА ОД
ОБЛАСТА НА АРХИТЕКТУРАТА
(ЕНТЕРИЕР И ЕКСТЕРИЕР)
МОРААТ ДА СЕ ФИКСИРААТ
НА НЕКАКВА ПОДЛОГА
УМЕТНИЧКИ ТВОРБИ,
ШТО СЕ НАМЕНЕТИ ЗА
ЗАДОВОЛУВАЊЕ НА
ПРАКТИЧНИТЕ
ПОТРЕБИ НА ЛУЃЕТО,
КАКО И ДЕЛА СО КОИ
СЕ КОРИСТИ
ИНДУСТРИЈАТА
 МОЖНОСТ НА ТН.
ДВОЈНА ЗАШТИТА



ДЕЛА ПРОИЗВЕДЕНИ СО
ФОТОГРАФИРАЊЕ (ПО
МЕХАНИЧКИ ПАТ) ИЛИ СО
ПОСТАПКА СЛИЧНА НА
ФОТОГРАФИРАЊЕ, ПРЕКУ
ФОТОГРАФСКИ АПАРАТ СО
СНИМАЊЕ НА ПРИРОДАТА
И ЛУЃЕТО
ЗАШТИТА УЖИВА САМО
УМЕТНИЧКАТА
ФОТОГРАФИЈА


ТОА СЕ ГЕОГРАФСКИ,
ТОПОГРАФСКИ И ДРУГИ
КАРТИ, ПЛАНОВИ, СКИЦИ
И ПЛАСТИЧНИ ДЕЛА КОИ
СЕ ОДНЕСУВААТ НА
ГЕОГРАФИЈА,
ТОПОГРАФИЈА,
АРХИТЕКТУРА И ДРУГИ
НАУЧНИ ОБЛАСТИ
И КАЈ ОВИЕ АВТОРСКИ
ДЕЛА УСЛОВ Е ПОСТОЕЊЕ
НА ОРИГИНАЛНОСТ



ПРЕРАБОТКИ СЕ ПРЕВОДИ,
ОБРАБОТКИ,
ПРИСПОСОБУВАЊА ИЛИ НА
ДРУГ НАЧИН ПРИСПОСОБЕНИ
ИЗВОРНИ АВТОРСКИ ДЕЛА
ПРЕРАБОТКИТЕ УЖИВААТ
ЗАШТИТА КАКО САМОСТОЈНИ
ДЕЛА, АКО СЕ ОРИГИНАЛНИ
ЗА ПРЕРАБОТКА Е ПОТРЕБНА
СОГЛАСНОСТ НА АВТОРОТ НА
ИЗВОРНОТО ДЕЛО




ОБИЧАИ, ОБРЕДИ, ПРЕДАНИЈА,
УМОТВОРБИ, НАРОДНИ ПЕСНИ,
ПРИКАЗНИ, ЛЕГЕНДИ,
ПОСЛОВИЦИ, ГАТАНКИ, ТАНЦИ,
ИГРИ, СТАРИ И РЕТКИ ЗАНАЕТИ,
ТРАДИЦИОНАЛНИ ВЕШТИНИ И
ДРУГИ ИЗРАЗИ ОД
НЕМАТЕРИЈАЛНОТО НАРОДНО
ТВОРЕШТВО
КОРИСТЕЊЕТО НА ДЕЛАТА ОД
НАРОДНОТО ТВОРЕШТВО Е
СЛОБОДНО
МОРАЛНИТЕ ПРАВА ГИ ШТИТИ
ИНСТИТУТОТ ЗА ФОЛКЛОР
МОЖНОСТ ОД ЗЛОУПОТРЕБИ


КОМПЈУТЕРСКИ ПРОГРАМИ СЕ
ПРОГРАМИ ВО БИЛО КОЈА
ЕЛЕКТРОНСКА ИЗРАЗНА ФОРМА,
ВКЛУЧУВАЈЌИ ГО И
ПОДГОТВИТЕЛНИОТ МАТЕРИЈАЛ
ЗА НИВНА ИЗРАБОТКА
ИДЕИТЕ И КОНЦЕПЦИИТЕ, ШТО
ПРЕТСТАВУВААТ ОСНОВА ЗА
БИЛО КОЈ ЕЛЕМЕНТ НА
КОМПЈУТЕРСКАТА ПРОГРАМА,
ВКЛУЧУВАЈЌИ ГИ ИНТЕРФЕЈСИТЕ
- НЕ УЖИВААТ ЗАШТИТА

КОГА КОМПЈУТЕРСКАТА
ПРОГРАМА Е ПОДГОТВЕНА ОД
РАБОТНИК ИЛИ КОГА Е
ПОДГОТВЕНА ОД АВТОР ВРЗ
ОСНОВА ДОГОВОР ЗА
НАРАЧКА, СЕ СМЕТА ДЕКА
МАТЕРИЈАЛНИТЕ ПРАВА И
ДРУГИТЕ ПРАВА НА АВТОРОТ
НА ПРОГРАМАТА, ИСКЛУЧИВО
И НЕОГРАНИЧЕНО МУ СЕ
ПРЕНЕСЕНИ НА
РАБОТОДАВАЧОТ, ДОКОЛКУ
СО ДОГОВОР НЕ Е ПОИНАКУ
ОПРЕДЕЛЕНО

АВТОРОТ НА КОМПЈУТЕРСКАТА ПРОГРАМА ИМА
ИСКЛУЧИВО МАТЕРИЈАЛНО ПРАВО ДА ЈА КОРИСТИ
ПРОГРАМАТА И ДА ДОЗВОЛУВА ИЛИ ЗАБРАНУВА
КОРИСТЕЊЕ НА ПРОГРАМАТА ЗА
РЕПРОДУЦИРАЊЕ, КАКО И ВНЕСУВАЊЕ, ПРИКАЖУВАЊЕ,
КОРИСТЕЊЕ, ПРЕНЕСУВАЊЕ ИЛИ ЧУВАЊЕ НА
КОМПЈУТЕРСКАТА ПРОГРАМА, ДОКОЛКУ ОВИЕ ДЕЈСТВИЈА
НАЛОЖУВААТ ТАКВА РЕПРОДУКЦИЈА;
 ПРЕВЕДУВАЊЕ, АДАПТИРАЊЕ ИЛИ БИЛО КОЈА ДРУГА
ПРЕРАБОТКА, КАКО И РЕПРОДУЦИРАЊЕ НА РЕЗУЛТАТИТЕ
ОД ТАА ПРЕРАБОТКА, БЕЗ ДА СЕ ПОВРЕДАТ ПРАВАТА НА
ЛИЦЕТО КОЕ ЈА ИЗВРШИЛО ТАКВАТА ПРЕРАБОТКАТА И
 ДИСТРИБУИРАЊЕ НА ОРИГИНАЛОТ НА КОМПЈУТЕРСКАТА
ПРОГРАМА ИЛИ НЕЈЗИНИТЕ КОПИИ ВО БИЛО КАКВА
ФОРМА



ЗАКОНСКИОТ КОРИСНИК НА КОМПЈУТЕРСКАТА
ПРОГРАМА МОЖЕ, БЕЗ ДОЗВОЛА НА АВТОРОТ, ДА
РЕПРОДУЦИРА НАЈМНОГУ ДВЕ КОПИИ НА
ПРОГРАМАТА ОД КОИ ЕДНАТА Е РЕЗЕРВНА, ДОКОЛКУ
Е ТОА ПОТРЕБНО ЗА НЕЈЗИНО КОРИСТЕЊЕ
ЗАКОНСКИОТ КОРИСНИК НА КОПИЈА НА
КОМПЈУТЕРСКАТА ПРОГРАМА МОЖЕ, БЕЗ ДОЗВОЛА НА
АВТОРОТ, ДА ГО СЛЕДИ, ПРОУЧУВА ИЛИ ТЕСТИРА
РАБОТЕЊЕТО НА ПРОГРАМАТА СО ЦЕЛ ДА ГИ УТВРДИ
ИДЕИТЕ ШТО СЕ ОСНОВНА КАРАКТЕРИСТИКА НА
БИЛО КОЈ ЕЛЕМЕНТ НА ПРОГРАМАТА, ДОКОЛКУ ТОА
ГО ПРАВИ ПРИ ВНЕСОТ, ПРИКАЖУВАЊЕТО,
КОРИСТЕЊЕТО, ПРЕНЕСУВАЊЕТО ИЛИ ЧУВАЊЕТО ЗА
ШТО Е ОВЛАСТЕН

ЗА РЕПРОДУЦИРАЊЕ НА КОДОТ И ЗА ПРОМЕНА НА
НЕГОВИОТ ОБЛИК НЕ Е ПОТРЕБНА ДОЗВОЛА НА АВТОРОТ,
ДОКОЛКУ ТОА Е ПОТРЕБНО ЗА ДОБИВАЊЕ ИНФОРМАЦИИ
ПОТРЕБНИ ЗА ПОСТИГНУВАЊЕ НА ИНТЕРОПЕРАБИЛНОСТ НА
НЕЗАВИСНО КРЕИРАНА КОМПЈУТЕРСКА ПРОГРАМА СО ДРУГИ
ПРОГРАМИ, ПОД УСЛОВ ДА СЕ ИСПОЛНЕТИ СЛЕДНИТЕ
УСЛОВИ
ТАКВИТЕ ДЕЈСТВИЈА ДА ГИ ВРШИ НОСИТЕЛ НА ДОЗВОЛА ИЛИ
ДРУГ ЗАКОНСКИ КОРИСНИК ИЛИ ВО НИВНО ИМЕ, ЗА ТАА ЦЕЛ, ОД
НИВ ОВЛАСТЕНО ЛИЦЕ;
 ИНФОРМАЦИИТЕ ПОТРЕБНИ ЗА ПОСТИГНУВАЊЕ
ИНТЕРОПЕРАБИЛНОСТ ДА НЕ БИЛЕ ПРЕТХОДНО ДОСТАПНИ НА
ОВИЕ ЛИЦА И
 ТАКВИТЕ ДЕЈСТВИЈА ДА СЕ ОГРАНИЧЕНИ САМО НА ОНИЕ
ДЕЛОВИ ОД ИЗВОРНАТА ПРОГРАМА ШТО СЕ ПОТРЕБНИ ЗА
ПОСТИГНУВАЊЕ ИНТЕРОПЕРАБИЛНОСТ


НЕ Е ДОЗВОЛЕНО ИНФОРМАЦИИТЕ ДОБИЕНИ СО
РЕПРОДУЦИРАЊЕ НА КОДОТ И ЗА ПРОМЕНА НА
НЕГОВИОТ ОБЛИК ДА СЕ
КОРИСТАТ ЗА ДРУГИ НАМЕНИ, ОСВЕН ЗА ПОСТИГНУВАЊЕ
НА ИНТЕРОПЕРАБИЛНОСТ НА НЕЗАВИСНО КРЕИРАНА
КОМПЈУТЕРСКА ПРОГРАМА;
 ОТСТАПУВААТ НА ТРЕТИ ЛИЦА, ОСВЕН КОГА ТОА Е
ПОТРЕБНО ЗА ПОСТИГНУВАЊЕ НА ИНТЕРОПЕРАБИЛНОСТ
НА НЕЗАВИСНО КРЕИРАНА КОМПЈУТЕРСКА ПРОГРАМА И
 КОРИСТАТ ЗА РАЗВИВАЊЕ, ПРОИЗВОДСТВО ИЛИ
ТРГОВИЈА СО ДРУГА КОМПЈУТЕРСКА ПРОГРАМА, ШТО ВО
СВОЈОТ ИЗРАЗ Е СЛИЧНА ВО СУШТИНА, ИЛИ ДА СЕ
КОРИСТАТ ЗА БИЛО КАКВО ДРУГО ДЕЈСТВО СО КОЕ СЕ
ПОВРЕДУВА АВТОРСКОТО ПРАВО




ЕНЦИКЛОПЕДИЈА, АНТОЛОГИЈА,
ЗБОРНИК, БАЗА НА ПОДАТОЦИ,
ЗБИРКА НА ДОКУМЕНТИ И ДРУГИ
ЗБИРКИ
СПОРЕД ИЗБОРОТ И РАСПОРЕДОТ
НА СОДРЖИНАТА (ГРАЃАТА)
ТРЕБА ДА ПРЕТСТАВУВААТ
СОПСТВЕНИ ИНТЕЛЕКТУАЛНИ
ТВОРБИ НА НИВНИТЕ АВТОРИ
СОСТАВНИТЕ ДЕЛОВИ НА
ЗБИРКАТА (ГРАЃАТА) КОИ НЕ СЕ
ЗАШТИТЕНИ СО АВТОРСКО
ПРАВО, НЕМА СО ВНЕСУВАЊЕ ВО
ЗБИРКАТА ДА СЕ СТЕКНАТ СО
УСЛОВИ ЗА ТАКВА ЗАШТИТА



БАЗА НА ПОДАТОЦИ Е АВТОРСКО
ДЕЛО ОДНОСНО ЗБИРКА ОД
НЕЗАВИСНИ АВТОРСКИ ДЕЛА,
ДЕЛА ОД НАРОДНОТО
ТВОРЕШТВО, ДРУГИ ДЕЛА,
ПОДАТОЦИ ИЛИ ДРУГИ
МАТЕРИЈАЛИ КОИ СЕ
ПОДРЕДЕНИ НА СИСТЕМАТСКИ
ИЛИ МЕТОДИЧЕН НАЧИН
МОЖАТ ДА БИДАТ ДОСТАПНИ НА
ЕЛЕКТРОНСКИ ИЛИ ДРУГ НАЧИН
ОВАА (АВТОРСКОПРАВНА)
ЗАШТИТА СЕ РАЗЛИКУВА ОД SUI
GENERIS ЗАШТИТАТА НА БАЗИТЕ
НА ПОДАТОЦИ

Авторско дело е
интелектуална и
индивидуална
творба од областа
на книжевноста,
науката и
уметноста,
изразена на кој
било начин и форма
АВТОРСКО ДЕЛО

Авторското право е
единствено право и
е неразделно од
авторското дело и
содржи исклучиви
морални права,
исклучиви
материјални права
и други права
АВТОРСКО ПРАВО











пишано дело (книга, напис, статија, прирачник, брошура, расправа
и други дела од иста природа);
компјутерска програма, како пишано дело;
говорно дело (предавање, говор, беседа и други дела од иста
природа);
музичко дело, со или без текст;
драмско, драмско-музичко, кореографско и пантомимичарско
дело;
фотографско дело и дело создадено во постапка слична на
фотографската;
аудиовизуелно дело (кинематографско и друго дело изразено со
подвижни слики);
дела на ликовната уметност (слика, цртеж, графика, скулптура и
друго);
дела од архитектурата;
дела од применетата уметност и дизајнот и
картографско дело, план, скица, технички цртеж, проект, табела,
пластично дело и друго дело со ист или сличен карактер од
областа на географијата, топографијата, архитектурата и науката

Како авторско дело, генерално, не се сметаат:
1.
2.
3.
4.
идеите, теориите, концептите, методологиите на
работа или математичките концепти, независно
од начинот на објаснувањата или изразувањата;
службените текстови од политичка, законодавна,
административна и судска природа и нивните
службени преводи;
дневните и други вести кои имаат карактер на
обични - медиумски информации, едноставни
факти и податоци и
идеите и концепциите што претставуваат основа
за кој било елемент на компјутерска програма,
вклучувајќи ги деловите од програмата што
овозможуваат поврзување и интеракција меѓу
елементите на програмската и машинската
опрема (интерфејси)
ИЗРАЗНА ФОРМА
ОРИГИНАЛНОСТ
УМЕТНИЧКА
ВРЕДНОСТ?!
НЕФОРМАЛНОСТ
 Моралните
права го штитат авторот по
однос на неговата лична и духовна
(интелектуална) врска со делото
 Авторот ги има следниве исклучиви
морални права:
1.
2.
3.
4.
право на признавање на авторството;
право на прво објавување;
право на заштита на интегритетот на
делото и
право на откажување
 Авторот
права
не може да се откаже од овие


Материјалните права ги штитат имотните
интереси на авторот од неговото авторско дело
Авторот при користењето на авторското дело,
или неговите примероци ги има следниве
исклучиви материјални права:
право на умножување на делото;
право на пуштање во промет на делото;
право на јавно соопштување на делото и
1.
2.
3.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
4.
јавно изведување;
јавно пренесување;
јавно изложување;
јавно прикажување;
радиодифузно емитување;
реемитување и
ставање на располагање на јавноста
право на преработување на делото
 Други
1.
2.
3.
4.
5.
права на авторот се:
право на пристап и на предавање;
право на следство (право на надоместок од
препродажба);
право на надоместок од умножување за
приватно користење;
право на надоместок од изнајмување и
право на надоместок од послуга
Основни прашања поврзани со
определување на обемот на заштита
1. Права на
изведувачите
6. Права на
изготвувачите
на бази на
податоци
2. Права на
фонограмските
продуценти
5. Права на
издавачите
3. Права на
филмските
продуценти
4. Права на РТВ
организациите
Основни прашања поврзани со
определување на обемот на заштита

Под изведба се
подразбира секој
индивидуален или
колективен акт на
изведувачите, преку кој
доаѓа до говорење или
рецитирање во живо
дела од областа на
книжевноста,
изведување во живо на
музички дела и сценско
изведување или
претставување во живо
на драмски, драмскомузички, кореографски
или пантомимичарски
дела
ИЗВЕДБА

Правата на
изведувачот се
составени од
морални,
материјални и
други овластувања
што овој ги има врз
неговата изведба
ПРАВО НА ИЗВЕДУВАЧОТ

Изведувачот ги има следниве исклучиви
морални права:
да биде признат како изведувач на изведбата;
2. да биде назначено неговото име, псевдоним
или друга ознака, односно називот на составот,
уметничкиот раководител на составот и
солистот, при секое користење на изведбата,
освен ако тоа технички не е возможно и
3. да се спротивстави на секакво менување,
деформирање, сакатење или уништување на
неговата изведба, односно да се спротивстави
на секое користење на изведбата што може да
наштети на неговата личност, чест и углед
1.

Изведувачот има исклучиви материјални
права да дозволува или забранува
користење на својата изведба за:
1.
2.
3.
4.
5.
снимање на својата неснимена изведба;
јавно соопштување на својата
неснимена изведба, освен за радиодифузно
емитување на својата изведба која, сама по
себе, е радиодифузна или е направена од
снимка;
умножување на снимката од изведбата;
пуштање во промет на оригиналот или
примерокот од снимката од изведбата и
ставање на располагање на јавноста на
снимката од изведбата

Изведувачот има право на дел од единствениот
надоместок за секое јавно соопштување на фонограм
со негова изведба, издаден за комерцијална цел,
доколку со овој закон поинаку не е определено




Издавање за комерцијална цел претставува умножување
на фонограм во доволен број примероци наменети за
јавноста
Изведувачот кој своето право на умножување на
снимката со негова изведба го пренел на
произведувач на фонограми или на филмски
продуцент во согласност со овој закон, го задржува
правото на надоместок за секое изнајмување
Изведувачот има право на дел од единствениот
надоместок за умножување за приватно користење
Изведувачот не може да се откаже од овие права
Основни прашања поврзани со
определување на обемот на заштита

Фонограм е снимка на
звуци од изведба или
други звуци или звучни
појави, освен на снимка
вградена во
аудиовизуелно дело

Снимка е отелотворување
(запис на носач на тон) на
звуци или звучни појави
од што тие може да бидат
восприемани, умножени
или соопштени со помош
на технички средства
ФОНОГРАМ

Правата на
фонограмскиот
продуцент се
составени од
„морални“,
материјални и
други овластувања
што овој ги има врз
неговиот фонограм
ПРАВО НА ФОНОГРАМСКИОТ
ПРОДУЦЕНТ
 Произведувачот
на фонограм има право,
при секое користење на фонограмот,
соодветно да биде означено неговото
име или назив, освен доколку тоа не е
возможно
 Произведувачот
на фонограм има
исклучиво материјално право да
користи, дозволува или забранува
користење на фонограмот за
1.
2.
3.
умножување;
пуштање во промет и
ставање на располагање на јавноста

Произведувачот на фонограми има право на дел од
единствениот надоместок од јавно соопштување на
неговиот фонограм издаден за комерцијална цел
Како фонограм издаден за комерцијална цел се смета и
фонограм ставен на располагање на јавноста
 Произведувачот на фонограми и изведувачот на
изведбата вградена во фонограмот имаат право на
подеднаков дел од единствениот надоместок, доколку со
договор поинаку не е определено
 Во овој случај, корисникот е должен за секое користење
да го плаќа надоместокот за правата на произведувачот
на фонограми и за правата на изведувачот, доколку со
овој закон поинаку не е определено


Произведувачот на фонограми има право на дел од
единствениот надоместок за умножување за
приватно користење
Основни прашања поврзани со
определување на обемот на заштита

Видеограм е носач
на слика со
снимката на
подвижни слики со
или без придружен
звук од кој тие
може да бидат
восприемани,
умножени или
соопштени со
помош на технички
средства
ВИДЕОГРАМ

Правата на
филмскиот
продуцент се
составени од
„морални“,
материјални и
други овластувања
што овој ги има врз
неговиот видеограм
ПРАВА НА ФИЛМСКИОТ ПРОДУЦЕНТ
 Филмскиот
продуцент има право, при
секое користење на видеограмот,
соодветно да биде означено неговото
име или назив, освен доколку тоа не е
возможно
 Филмскиот
продуцент има исклучиво
материјално право да дозволува или
забранува користење на својот
видеограм за:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
умножување;
пуштање во промет;
јавно прикажување;
радиодифузно емитување;
реемитување и
ставање на располагање на јавноста
 Филмскиот
продуцент има право на дел
од единствениот надоместок за
умножување за приватно користење
Основни прашања поврзани со
определување на обемот на заштита

Под програма се
подразбираат т.н.
емисии, односно
нематеријалните
добра на РТВ
организациите што
се пренесуваат
преку
радиодифузни
сигнали како нивни
носачи
ПРОГРАМА

Правата на РТВ
организацијата се
составени од
материјални
овластувања што
оваа ги има врз
нејзината програма
ПРАВО НА РТВ ОРГАНИЗАЦИЈАТА
 РТВ
организацијата има исклучиви
материјални права да дозволува или
забранува користење на своите програми
за:
1.
2.
3.
4.
5.
снимање на програмите, на носачи на
слика и/или тон;
умножување и ставање во промет на
умножените примероци од снимките на
програмите;
реемитување;
јавно пренесување на места достапни на
јавноста и со наплата на влезници и
ставање на располагање на јавноста
Основни прашања поврзани со
определување на обемот на заштита

Издание е примерок
на авторско дело во
книжен облик

Авторското дело и
предметите на
сродните права се
сметаат издадени,
доколку во согласност
со носителите на
правата се изработени
во доволен број
примероци понудени
на јавноста и нивниот
промет
ИЗДАНИЕ

Правата на
издавачот се
составени од
овластувањата што
овој ги има врз
неговото издание
ПРАВА НА ИЗДАВАЧОТ

Издавачот има
право на дел од
единствениот
надоместок за
умножување за
приватно
користење
ОСНОВНО ОВЛАСТУВАЊЕ


Правно или физичко лице што
прв пат согласно со закон ќе
издаде или на друг начин
објави авторско дело над кое
истекле материјалните права на
авторот има исклучиви
материјални права соодветни на
материјалните права на авторот
Физичко лице кое прв пат
согласно со закон ќе издаде
научен или критички коментар
или осврт на претходно
објавено авторско дело врз кое
истекле материјалните права на
авторот има исклучиви
материјални права соодветни на
материјалните права на авторот
ОВЛАСТУВАЊА ВО ПОСЕБНИ
СЛУЧАИ
Основни прашања поврзани со
определување на обемот на заштита

База на податоци, без
оглед дали истата е
авторско дело или
не, е збирка на
податоци, доколку е
подредена по
определен систем
или метод, кон чии
елементи може да се
пристапува
индивидуално преку
електронски или
други средства
БАЗА НА ПОДАТОЦИ

Правата на
изготвувачот на база
на податоци се
составени од
материјални
овластувања што овој
ги има врз неговата
база на податоци

Станува збор за т.н. sui
generis заштита, што
треба да се разликува
од авторскоправната
заштита
ПРАВА НА ИЗГОТВУВАЧОТ НА БАЗА
НА ПОДАТОЦИ

Изготвувач на базата на податоци има исклучиво
право да дозволува или забранува умножување
(извлекување) и/или пуштање во промет на
примероци, ставање на располагање на јавноста
или други форми на јавно соопштување на
целината или битните делови на базата на
податоци (повторно користење)


Со првата продажба на примерок од базата на
податоци од страна на носителот на правото или со
негова согласност, се исцрпува правото на
контрола на натамошната продажба на
примероците
Правата на изготвувачот на базата на податоци
се применуваат без да се повредат постојните
права на деловите на базата на податоци