Transcript договор за лизинг

ТРГОВСКО ПРАВО
ДОГОВОРИ НА АВТОНОМНАТА ТРГОВСКА ПРАКСА
1. ДОГОВОР ЗА ЛИЗИНГ
2. ДОГОВОР ЗА ФРАНШИЗИНГ
3. ДОГОВОР ЗА ФАКТОРИНГ
ДОГОВОР ЗА ЛИЗИНГ (1)
-
ЛИЗИНГ ВО ПОШИРОКА СМИСЛА
лизингот е трговска дејност од понов датум преку која
трговските субјекти, најчесто малите и средни
претпријатија, се обраќаат до некоја специјализирана
лизинг институција да земат на лизинг инвестициона
опрема за определен рок и определен надомест
-
ЛИЗИНГ ВО ПОТЕСНА СМИСЛА
се подразбира договорот за лизинг како sui generis
договор каде што давателот на лизингот има обврска да
ја отстапи договорената ствар на користење и да ги
преземе сите други дејствија во врска со правилно и
уредно
искористување
на
договорената
ствар
корисникот на лизингот која се обврзува да плаќа
договорената награда односно лизинг рата
ДОГОВОР ЗА ЛИЗИНГ (2)
• Договорен пренос на правото на користење
на современа и најнова техничкотехнолошка инвестициона опрема
• Овој договорен пренос на правото на
користење може но не мора да заврши со
пренос на правото на сопственост
ДОГОВОР ЗА ЛИЗИНГ (3)
• Причини за појава на лизингот
• Предности на лизингот
• Слабости на лизингот
ДОГОВОР ЗА ЛИЗИНГ (4)
• Права и обврски на договорните страни
– Корисникот на лизингот:
• Има право да го користи предметот за економска
корист
• Има фактичко владение врз предметот, но правно
не е сопственик
• Треба да му плати на давателот на лизингот
договорена лизинг рата
ДОГОВОР ЗА ЛИЗИНГ (5)
• Давателот на лизингот
– Правно е сопственик на лизинг предметот
– Му дозволува на корисникот на лизингот да го
употребува и да ја извлекува економската
корист од лизинг предметот
– Има право на наплата на лизинг рата
ДОГОВОР ЗА ЛИЗИНГ (6)
• Предмет на лизингот
– Предмет на лизинг е секој подвижен и
недвижен предмет кој се дава на користење на
корисникот на лизингот освен оние предмети
за кои со закон има ограничување да може да
бидат предмет на лизинг
ДОГОВОР ЗА ЛИЗИНГ (7)
• Правна природа на договорот за лизинг
– Лизингот во себе содржи елементи и институти
на повеќе други договори:
•
•
•
•
Договор за кредит
Договор за закуп
Договор за заем
Договор за купопродажба со одложено плаќање
ДОГОВОР ЗА ЛИЗИНГ (8)
• Видови на лизинг аранжмани
– Спрема карактеристиките на предметот на
лизингот се разликуваат:
•
•
•
•
Лизинг на потрошни добра
Инвестиционен лизинг или equipment leasing
Лизинг на недвижни и лизинг на подвижни ствари
Лизинг на веќе употребувани ствари (second hand
leasing)
ДОГОВОР ЗА ЛИЗИНГ (9)
– Спрема должината на траење на договорот за
лизинг се разликуваат:
• Краткорочен или оперативен лизинг (operating
leasing) кога под лизинг се даваат ствари кои можат
неколкукратно да се употребуваат, и
• Долгорочен или финансиски лизинг (finance leasing)
кога под лизинг се даваат ствари со голема вредност
и кои имаат долготрајна употребна вредност
ДОГОВОР ЗА ЛИЗИНГ (10)
– Спрема положбата на давателот на лизингот
може да се сретнат
• Лизинг каде што произведувачот на лизинг објектот и
давателот на лизингот се различни лица или лизинг преку
лизинг друштво
• Концерн лизинг каде што лизинг друштвото по пат на концерн
се поврзува со произведувачите, трговците и финансиските
институции (најчесто банките) во единствен процес на лизинг
услуги
• Производен лизинг кога произведителот на лизинг објектот
истовремено е и давател на лизинг
• Производно-финансиски лизинг кој е многу сличен со
производниот лизинг, но примателот на лизингот стапува во
директни односи не со произведувачот на лизинг објектот туку
си банка која го кредитира примателот на лизингот во поглед
на обврските кои произлегуваат од договорот за лизинг
ДОГОВОР ЗА ЛИЗИНГ (11)
• Правно уредување на лизингот во
Република Македонија
– Две фази
• Прва фаза трае до донесување на Законот за лизинг
(„Службен весник на РМ”, 4/2002, 49/2003, 12/2006,
88/2008, 35/2011 и 51/2011)
• Втора фаза започнува после донесување на Законот
за лизинг
ДОГОВОР ЗА ФРАНШИЗИНГ (1)
• Неименуван договор на автономното
трговско право
• Франшизингот е
– Оригинален систем на дистрибуција и пласман
на стока, и
– Релативно нов метод на модерна дистрибуција
и пласман на стока кој се јавува на сите
пазарни нивоа
ДОГОВОР ЗА ФРАНШИЗИНГ (2)
• Елементи на договорот за франшизинг
– Потполна правна независност на договорните страни
– Пренесување односно лиценцирање на правото на
користење на светски познат и униформен деловен
метод и имиџ
– Соработка помеѓу договорните страни на континуирана
и долготрајна основа
– Континуирана помош од страна на давателот на
франшизата
– Intuitu personae карактер на договорот односно
исклучително блиски врски помеѓу давателот и
примателот на франшизата
ДОГОВОР ЗА ФРАНШИЗИНГ (3)
• Правна природа на договорот за франшизинг
– Договорот за франшизинг содржи мноштво на
елементи на други договори од трговското право:
• Договор за продажба
• Договор за трговско застапување
• Договор за дистрибуција
• Договор за лиценца на права ан индустриска
сопственост
• Договор за know-how
• Договор за снабдување
• Договор за joint venture
ДОГОВОР ЗА ФРАНШИЗИНГ (4)
• Предмет на договорот за франшизинг
– Предмет на договорот за франшизинг е
деловниот метод, имиџ, формула односно
униформноста
и
стандардизацијата
во
пласманот на стоката или пружањето на
услугите додека самата стока и/или услуга би
можеле да се сметаат како секундарен предмет
на договорот
ДОГОВОР ЗА ФРАНШИЗИНГ (5)
• Договорите за франшизинг може да се
разликуваат според:
– Начинот на кој настанува франшизинг мрежата
– Предметот на франшизата
– Врз основа на ексклузивитетот
ДОГОВОР ЗА ФРАНШИЗИНГ (6)
•
Обврски на давателот на франшизата
- Obvrska na davatelot na fran{izata da otkrie {to pove}e informacii;
- Obvrska na davatelot na fran{izata da mu ja prenese na primetaelot
komercijalnata formula i oblik kako potpoln i uniformen sistem. Vo ovaa obvrska
na davatelot na fran{izata spa|a negovata obvrska za licencirawe na sopstveniot
trgovskiot znak ili `ig i negoviot know - how;
- Obvrska na davatelot na fran{izata da mu pru`a kontinuirana pomo{ na primatelot
na fran{izata. Vo ramki na ovaa obvrska na davatelot na fran{izata, bi mo`ele da gi
supsumirame slednite obvrski:
– Pomo{ vo instaliraweto i odr`uvaweto na formulata
– Pomo{ vo prenesuvaweto i implementacijata na know-how-ot;
- Obvrska ze redovno ispora~uvawe na stokata dokolku davatelot na fran{izata e
istovremeno proizveduva~ na stokata ili vr{i prethodna selekcija na stokata {to se
distribuira.
ДОГОВОР ЗА ФРАНШИЗИНГ (7)
•
Prava na davatelot na fran{izata
- Pravo na kontrola i nadzor vo funkcionirawe na sistemot. Sepak, pravoto na
nadzor i kontrola od strana na davatelot na fran{izata ne smee da bide vo takov
obem so {to }e se dovede vo pra{awe pravnata samostojnost na primatelite na
fran{izata i }e dojde do konfuzija
vo pogled na pra{aweto koj vistinski upravuva so pretprijatieto na primatelot na
fran{izata;
- Право на заштита на пакетот на правата на интелектуална и индустриска
сопственост;
- Право на договарање на клаузула за неконкуренција за време и по
престанокот на договорот за франшиизнг;
- Pravo na nadomest za otstapenata delovna formula i za stanuvawe integralen del
od edinstvenata distributivna mre`a.
ДОГОВОР ЗА ФРАНШИЗИНГ (8)
•
Обврски на примателот на франшизата
- Обврска за промовирање на деловниот метод на давателот на франшизата
- Pla}awe na soodvetna nadomest na davatelot na fran{izata.
- Обврска за неконкуренција со давателот на франшизата за време и по
престанокот на договорот;
- Eventualnoto podlicencirawe na delovnata formula ili celosno da se zabrani ili da
se dozvoli po prethodna soglasnost od davatelot na fran{izata;
- Redovni izvestuvawa do davatelot na fran{izata;
- Обврска за чување на деловна тајна
- Обврска за учество во трошоците за рекламирање
- Obvrska za postojano otkrivawe na faktot deka se raboti za nezavisen trgovec;
- Obvrska za za~lenuvawe vo lokalna fran{izing asocijacija, sekako, dokolku
postoi; i drugi.
ДОГОВОР ЗА ФРАНШИЗИНГ (8)
• Prava na primatelot na fran{izata
- Pravo na nepre~eno koristewe na preneseniot paket na prava koi gi
sodr`i delovnata fran{ing formula;
- Pravo na neme{awe od strana na davatelot na fran{izata vo na~inot
na koristewe na preneseniot paket na prava koi gi sodr`i fran{izata,
osven vo delot na dozvolenoto pravo na kontrola i nadzor vo
funkcionirawe na sistemot i fran{izing mre`ata;
- Pravo na primatelot na fran{izata da bara soodveten nadomest za
vremetraeweto na klauzulata za nekonkurencija po redovniot
prestanok na dogovorot.
ДОГОВОР ЗА ФРАНШИЗИНГ (9)
• Предности и слабости на договорот за
франшизинг
• Надомест на штета кај договорот за
франшизинг
• Обврски на договорните страни по
престанокот на договорот за франшиизнг
ДОГОВОР ЗА ФАКТОРИНГ (1)
• Факторнигот е финансиска услуга со која се
подобрува готовинскиот тек на бизнисот на
клинетот
• Kako vid na komercijalna usluga, faktoringot
se instrumentalizira, odnosno se realizira vo
praktikata preku dogovorot za faktoring.
ДОГОВОР ЗА ФАКТОРИНГ (2)
•
Dogovorot za faktoring se definira kako potraen dogovoren odnos pome|u edna
strana – dobavuva~ (klient) i druga strana – faktoring institucija (faktor) spored koj
a) klientot so popust (diskont) gi prenesuva na faktorot svoite dogovorni
kratkoro~ni pari~ni pobaruvawa pred nivnata statsanost, a koi proizleguvaat vrz
osnova na dogovori za proda`ba na stoka ili uslugi pome|u nego - klientot i
nekoviot kupuva~ (dol`nik), osven onie stoki i uslugi koi se pribaveni za li~na,
semejna ili doma{na upotreba,
b) a faktorot se obvrzuva za soodveten nadomest da prifati da gi naplati tie
pobaruvawa, dokolku smeta deka plate`nata sposobnost na dol`nicite na klientot e
dobra, so izvestuvawe na dol`nicite za takviot prenos i bez ogled dali klientot ili
faktorot go snosat rizikot za naplata na tie pobaruvawa.
- Kako faktor naj~esto se javuvaat banki ili specijalizirani faktoring ku}i.
ДОГОВОР ЗА ФАКТОРИНГ (3)
• Faktorot se obrzuva za klientot da izvr{i najmalku
dve od navedenite funkcii:
• 1. да обезбеди финансиски средства за клинетот
по пат на авансни уплати;
• 2. da vodi evidencija (knigi) za pobaruvawata;
• 3. da izvr{i naplata na pobaruvawata;
• 4. da prezema soodvetni merki pri docnewe so
uplatite od dol`nicite na klientot.
• Dol`nik na klientot е liceto koe treba da ja izvr{i isplatata na
pari~nite pobaruvawa vrz osnova na osnovnata pravna rabota
t.e. dogovorite za proda`ba na stoki i uslugi so klientot.
ДОГОВОР ЗА ФАКТОРИНГ (4)
• Kaj dogovorot za faktoring se sre}avaat elementi na slednite
dogovori:
–
–
–
–
–
–
cesija,
komision,
emstvo,
zastapuvawe,
dogovor za delo,
preddogovor vrz osnova na koj se sklu~uvaat glavni dogovori ili
ramkoven dogovor vrz osnova na koj se sklu~uvaat idni poedine~ni
dogovori za prenos na kratkoro~ni nestasani pari~ni pobaruvawa,
– proda`ba na pobaruvawa
ДОГОВОР ЗА ФАКТОРИНГ (5)
• Kako mo`e da se prenesat pobaruvawata?
– preku gra|ansko-pravna cesija;
– preku dokumentaren akreditiv, dokolku takov
na~in e predviden vo finansiskata klauzula vo
dogovorot za kupoproda`ba;
– преку правилата за индосирање на меница
ДОГОВОР ЗА ФАКТОРИНГ (6)
• Kakvi treba da bidat pobaruvawata?
– Otstapenite pobaruvawa, po pravilo, treba da bidat kratkoro~ni (kratkoro~ni od 30-120
dena) i prvenstveno, no ne i isklu~ivo, vo vnatre{niot promet.
– Zna~i, sekoga{ treba da postoi odredena vremenska distanca pome|u isporakata na
stokata ili vr{eweto na uslugata i ~inot na pla}awe.
• Forma na dogovorot
– Bidej}i kaj dogovorot za faktoringot se raboti za dogovor na avtonomnoto trgovsko
pravo, nema posebni pravila vo pogled na formata, no voobi~aeno e da se sklu~uva vo
pismena, ad probationem forma, poradi polesno doka`uvawe na pravata i obvrskite na
dogovornite strani.
ДОГОВОР ЗА ФАКТОРИНГ (7)
• Функции на фкторингот:
• Функција на финансирање, односно
обезбедување на готови пари по пат на
авансна исплата
• Функција на обезбедување на наплата del
credere функција (гаранција за обврските на
третите лица)
• Функција на управување со побарувања
ДОГОВОР ЗА ФАКТОРИНГ (8)
• Видови на договори за факторинг
– Спрема територијалниот критериум
• Домашен и меѓународен
– Спрема обемот на преземање на ризикот за
наплата
•
•
•
•
Прав факторинг (old line factoring)
Квази факторинг
Факторинг платлив по встасаноста на побарувањето
Факторинг со право на регрес и без право на регрес
ДОГОВОР ЗА ФАКТОРИНГ (9)
• Предности од договорот за факторинг
– se zgolemuva likvidnosta (gotovinskiot tek na slobodni pari~ni sredstva) na
malite i sredni pretrpijatija, a osobeno onie pretprijatija {to raspolagaat so
relativno ograni~eni slobodni pari~ni sredstva;
– povolen oblik za stimulirawe i finansirawe na izvozno orientiranite mali i
sredni pretprijatija, osobeno koga tro{ocite na faktoringot se pomali od
bankarskite tro{oci za dobivawe bankarski kreditni sredstva do momentot na
statsuvawe na pobaruvaweto;
– pogoden za mali i sredni pretprijatija koi nemaat dovolno izgraden rejting ili
bonitet za da mo`at da apliciraat za bankarski krediti.
ДОГОВОР ЗА ФАКТОРИНГ (10)
•
•
Pravno ureduvawe na dogovorot za faktoring vo me|unarodnata i doma{na
legislativa
Me|unarodni izvori
– UNIDROIT (Rimskiot institut za izedna~uvawe na me|unarodnoto privatno
pravo – The International Institute for the Unification of the Private law)
Konvencijata za me|unaroden Faktorin (Convention on International Factoring)
donesena vo Otava vo 1988 godina;
– Pravilata na me|unarodnata asocijacija za faktoring (International Factoring
Association Rules),
– Pravilata na lanecot za me|unaroden faktoring (The Factor Chains
International),
– 2001 United Nations Convention on the Assignment of Receivables in
International Trade (Konvencija na Obedineti Nacii za prenesuvawe (cesija,
asignacija) na pobaruvawa vo me|unarodnata trgovija) ~ij nacrt be{e izgotven
od Komisijata na OON za megunarodna trgovija (UNCITRAL) i od Evropskata
banka za rekonstrukcija i razvoj (EBRD).
ДОГОВОР ЗА ФАКТОРИНГ (11)
• Vo Republika Makedonija nema poseben zakon za faktoring, no toa ne
zna~i deka voop{to ne postoi pravna ramka koja go regulira dogovorniot
odnos -faktoringot.
• Relevantni zakoni koi se odnesuvaat posredno ili neposredno na
fkatoringot:
–
–
–
–
–
–
–
–
–
Zakon za bankite
Zakon za spre~uvawe na perewe na pari
Zakon za devizno rabotewe
Zakon za osnovawe na makedonska banka za podr{ka na razvojot
Zakon za trgovskite dru{tva
Zakon za obligacionite odnosi
Zakon za ste~aj
Zakon za dogovoren zalog
Zakon za izvr{uvawe
ПРАШАЊА???
• Литература:
• Проф. д-р. Горан Коевски, Водич за
алтернативните извори на финансирање,
Здружение на правници на Република
Македонија, Скопје, 2007 година, стр. 7-49