Transcript Creativity

‫سوال؟؟‬
‫‪‬‬
‫به نظر شما آیا داشتن خالقیت را در کسب و کار امروز ضروری می‬
‫دانید یا خیر؟‬
‫سوال؟؟‬
‫‪‬‬
‫آخرین ایده خالقانه ای که در کار خود مطرح نموده اید چه وقت‬
‫بوده است؟‬
‫سوال؟؟‬
‫‪‬‬
‫به نظر شما خالقیت امری ذاتی است یا اکتسابی؟‬
‫‪‬‬
‫چند مورد از ویژگی های یک فرد خالق را نام ببرید؟‬
‫بيس تتت د تتا ا ت ر س تتاك ادن تتده را م س ت ن تتد ان ظ تار‬
‫نمتتر رود تته ستتايشار تتيم رو آرام ستتر از بيستتت ستاك‬
‫گذشت ه باشتتد‪ ... .‬دتتچ چیتتط قطست استتت چاي تتشار‬
‫پ ت در پ ت س تتوان م تتا را خواهن تتد گرف تتت‪ .‬اگ تتر در ش ت وه‬
‫كارهادم ت تتان س دد ت تتد نظ ت تتر ن نت ت ت هم ن ت تتان گرف ت تتار‬
‫مخمصه خواه بود‪.‬‬
‫پيتر سنگه‬
‫استاد مدیریت دانشگاه ‪MIT‬‬
‫خالقيت ‪Creativity‬‬
‫‪‬‬
‫خالقي تتت از روزگ تتاران ق تتدد در ذاو و تتر و تتود داش ت ه و ا ت از رف اره تتار ا م تتا را‬
‫ت تتي د مت ت داده اس تتت‪ .‬خالق تتت از آ تتاز و در نخست ت ین سالش تتشار و تتر بت ترار س تتازماند‬
‫گروهشار موثر ا ما نقم عمده ار در ت ي د امعه داش ه است‪.‬‬
‫به عنوان نمونه برخي از جهش هاي خالق عبارتند از‪:‬‬
‫‪‬‬
‫اختراع چرخ‬
‫دايم زبان‬
‫چاپ‬
‫سفر به فضا‬
‫‪‬‬
‫ک ت محصوالو ددد ک اورزر‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫تعريف‬
‫‪‬‬
‫‬‫‪-‬‬
‫‪‬‬
‫خالقيت‪:‬‬
‫شكد دادن و ارائه ادده ددد و دارار ارزش‬
‫آفريتتدن چیتتطر وعبتتارت بكتتارگیرر سوانتتاي هتتار ذهكتتر ب ترار اد تتاد دتتچ ف تتر د تا مفشتتوم‬
‫ددد‬
‫نوآوري‪:‬‬
‫‪-‬‬
‫كاربرد ادده ها و ف رهار ددد‬
‫دست اب به دچ محصوك ددد س ارر‬
‫س ور هدفمند و سازمان داف ه برار تغ یر ( تر درا ر)‬
‫نت تتوآورر شت تتامد شت تتكد گت تترفتن ادت تتده ت تتذدرش و ا ت ترار ادت تتده هت تتار ددت تتد در فرادنت تتد‬
‫محصوالو و خدماو (كانتر)‬
‫‪‬‬
‫نوآوري سازماني‪:‬‬
‫‬‫‬‫‪-‬‬
‫اده ردن و ا رار موفق ت آمیط ادده هار خالق در سازمان‬
‫کارآفرینی‬
‫فرایند سیستماتیک کاربرد خالقیت و نوآوری در سامین نیازها و اس فاده از‬
‫فرصتهای مو ود در بازار است‪.‬‬
‫کارآفرین ایده های خالق خود را از طریق ان ام اقداماتی هدفمند( ایه ری ی یک‬
‫کسب و کار دید) به واقعیت سبدید می کند‪.‬‬
‫کارآفرین فردی نوآور است که با شناسایی فرصتها وسیج منابع و قبوك‬
‫مخاطرات کسب و کاری را برای عرضه محصوك یا خدمتی دید به بازار با‬
‫هدف کسب سود و موفقیت راه اندازی می کند‪.‬‬
‫خالقيت ‪Creativity‬‬
‫تولید دانش و فناوری دستاورد خالقیت و نوآوری است‪.‬‬
‫اگر افراد خالق و نوآور در سیر تحول تاریخ تمدن بشری وجود نداشتند هنوز انسان بر روی‬
‫درخت یا غارها زندگی می کرد‪.‬‬
‫اختراع به ظاهر ساده ای مانند چرخ‪ ،‬مبنایی برای ابداع همه وسایل نقلیه گردید‪.‬‬
‫اغلب کارهای تکراری و محاسبات پیچیده توسط رایانه ها و رباتها انجام می شود‪ .‬تنها‬
‫برتری انسان داشتن تفکر خالق است‪.‬‬
‫تفکر خالق یا داشتن ایده های نو بیش از پیش به عنوان محور اصلی رشد و پیشرفت در‬
‫دنیای کنونی است‪.‬‬
‫ضرورت خالقيت‬
‫ده پيش بيني براي آينده‬
‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫جهاني شدن – سينويوژر بر فاصله لبه م کند و سازمانها م سوانند در هر نقطه ار‬
‫کار کنند‪.‬‬
‫تکنولوژي – ارسباطاو و ان قاك اطالعاو نحوه زندگ و کار ما را دگرگون م سازد‪.‬‬
‫تغيیر اجتماعي‪ -‬ما به عصر اطالعاو و اق صاد دانم وارد م شوي ‪.‬‬
‫ضرورت خالقيت‬
‫ده پيش بيني براي آينده‬
‫‪ .4‬نوآوري‪ -‬الزمه موفقيت است‪.‬‬
‫‪ .5‬نیروي طرفهاي ذينفع‪ -‬سازمانها به صورو م موعه ار از طرف هار ذدنفع در‬
‫خواهند آمد‪.‬‬
‫‪ .6‬فشارهاي رقابتي‪ -‬ددگر آرم دن در ساده ن ان هار به دست آمده یر ممين است‪.‬‬
‫‪ .7‬تنوع نیروي کار‪ -‬سرک ب هار مخ لف ا ما‬
‫ان ظاراو روش هار کار‬
‫ضرورت خالقيت‬
‫ده پيش بيني براي آينده‬
‫‪ .8‬ساختارهاي سازماني‪ -‬ساخ ارهار سازمان‬
‫( مانند سازمان م ازر)‬
‫‪ .9‬يادگیري در تمام عمر‪ -‬برار رورش مدام مشارتها ن د به ي رفت و کسب رضادت‪.‬‬
‫ده سر و ري ه ار سر‬
‫‪ .10‬سرعت تغيیر‪ -‬سرعت تغ یراو مح ط اطراف‬
‫ضرورت خالقيت‬
‫جهان ديجيتالي آن قدر زندگي را براي دنياي تجارت‬
‫سخت و نامطمئن كرده است‪ ،‬كه چاره اي نيست مگر‬
‫تحول يافتن يا از بین رفتن‪.‬‬
‫)‪(BillGates‬‬
‫ابعاد نوآوری و خالقیت‬
‫فرد‬
‫تیم‬
‫سازمان‬
‫ایده های جدیدی که منجر به نوآوری سازمانی می شوند‪ ،‬از ذهن افراد سرچشمه می گیرند‪.‬‬
‫سازمانها و تیمها ایده های جدیدی برای ارائه ندارند‪.‬‬
‫شما مبنای همه مراحل فرایند خالقیت و نوآوری هستید‪.‬‬
‫خالق ت‬
‫سف ر م فاوو‬
‫خالق ت‬
‫‪ ‬بر ادن ن ه سا د دارد ه ح ما نبادد چیطر ماورار عصر خود ددتد‬
‫آورد بل تته حتتتر ددتتدن ا ستتام و چیطهتتا در دتتچ نظتتر نتتو و یتتر معمتتوك و‬
‫اراده ره افتهار ددد برار آنان خالق ت محسوب م شود‪.‬‬
‫‪ ‬ذهن افراد تمايل(عادت كرده) دارد تا اولین راهحل را‬
‫به عنوان راهحل نهايي و بهترين راهحل بپذيرد‪.‬‬
‫تعداد ایده های واقعا دید وسیار نادر است‪.‬‬
‫انسان ه اران ساك بر روی این کره خاکی زندگی کرده سقریبا هر چیطی را که شما ب وانید درک‬
‫کنید اح ماال سوسط شخص دیگری در یک زمان سصور شده و یا به و ود آمده است‪ .‬ایا می‬
‫دانستید؟‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫در امریکای جنوبی تصاویری وجود دارد که فقط توسط هواپیما قابل مشاهده است؟‬
‫در ساختن پاسارگاد از پیچ و مهره استفاده شده است؟‬
‫‪ 2000‬باتری خشک برای ابکاری از دوران ساسانیان به دست امده که در موزه لوور‬
‫نگهدای می شود؟‬
‫امپراتور رم باستان ‪ 3‬دستگاه اسانسور در قصر خود مورد استفاده قرار می داده است؟‬
‫زمینه های خالقیت‬
‫‪‬‬
‫کالمی‪ :‬سوانایی ارسباط برقرار کردن میان واژه ها سوانایی در نوشتن یا بیان کلماو (مثد‬
‫نویسندگان شعرا فالسفه)‬
‫‪‬‬
‫فضایی‪ :‬سوانایی سفير و سصور به صورو سه وعدی‪ .‬دارای قدرو درک ارسباطاو فضایی‬
‫(مثد معماران طراحان م سمه سازان)‬
‫‪‬‬
‫عددی‪ :‬سوانایی ارسباط بین فرمويشا و عباراو ریاض ی محاسباو ی یده ریاض ی حفط‬
‫کردن اعداد (مثد ریاضیدانان حسابداران آمارگران)‬
‫‪‬‬
‫رنگ‪ :‬سوانایی ارسباط برقرار کردن تشخیص رنگشا به خاطر سپردن (مثد نقاش طراح‬
‫يباس دکراسور)‬
‫زمینه های خالقیت‬
‫‪‬‬
‫موسیقی‪ :‬ارسباط بین صداها شناسایی سرکیب صداها ساختن آهنگ به خاطر سپردن‬
‫(مثد آهنگ سازان نوازندگان خوانندگان)‬
‫‪‬‬
‫مکانیکی‪ :‬سوانایی ارسباط بین قطعاو ماشین آالو درک سیس مشای م ابه (مثد مشندسان‬
‫مکانیک رایانه)‬
‫‪‬‬
‫ارگانیک‪ :‬سوانایی درک ارسباط بین انسانها سیمشا و سازمانها سوانایی ای اد و تغییر و ساثیر در‬
‫رف ار دیگران (مثد مدیران سیاس مداران رهبران)‬
‫برخالف سصور گذش ه ثابت شده است که خالق ت به عنوان دک نوع ش وه زندگ و رم و‬
‫کل د موفق ت در سمام عرصه هار زندگ فردر و ا ما امري اکتسابي و قابل‬
‫آموزش است‪.‬‬
‫همانطور که دک ورزشکار از اب ارهار مخ لف برار رورش اندام و سقويت عضالو خود‬
‫اس فاده م کند برار داشتن فيرر خالق نیط ن از به بکارگیرر و اس فاده ديسرر اب ار‬
‫م باشد‪.‬‬
‫براي خالق بودن‪ ،‬لزوما نبايد شکسپیر يا ميکل آنژ باشيم‪.‬‬
‫زمان خالق ت فقط در حوزه خاص ر و برار ق ر محدودر مثد هنرمندان و شعرا مورد ن از‬
‫بود‪.‬‬
‫ده ويا نامطمئن و رقابتر خالق ت و نواورر برار‬
‫اما امروزه در شرادط مح ط چنان‬
‫سمام حوزه هار علمر هنرر ورزش ر فكر صنعتر کسب و کار و ‪ ..‬حتر حوزه هار ددكر‬
‫مورد ن از است‪.‬‬
‫امروزه خالقيت و نواوري در حکم رمز بقا و کليد موفقيت‬
‫افراد و سازمانها شناخته شده است‪.‬‬
‫براي داشتن فکري خالق‪:‬‬
‫عالوه بر آموزش مبان نظرر مديشا فرادند تعاريف و مفاه خالق ت ن از به برگ ارر‬
‫کارگاهشار آموزش ر و بکارگیرر سين يشار مخ لف دارد سا ب دريج فرد ب واند با آثار‬
‫منف و مثبت سفير منطق و قابل تهار ذهكر خود که از نظام آموزش ر و سيس‬
‫طب س مغ حاصد شده است آشنا شده و بوس له مشارو و سمرين آيگو هار ذهكر‬
‫و رف ارر خود را تغ یر دهد‪.‬‬
‫اساس يادگیري بر پايه تكرار و تمرين استوار است‪.‬‬
‫هفت عادت برای تفکر خالق و اثر بخش‬
‫هر یک از ما عاداتی در فير کردن رف ار کردن و ‪ ..‬صرف نظر از خوب یا بد بودن داری که در‬
‫اثر سيرار سثبیت شده اند‪.‬‬
‫‪ .1‬تفکر جانبی برای یافتن فرضیات‬
‫‪ .2‬استقبال از شانس و اقبال ناخوانده‬
‫‪ .3‬گوش دادن به ندای درون‬
‫‪ .4‬تعلیق داوری‬
‫‪ .5‬گام های مقایسه‬
‫‪ .6‬تحمل ابهام‬
‫‪ .7‬بانکداری ایده ها‬
‫عادت(‪ :)1‬تفکر جانبی برای یافتن فرضیات‬
‫مسئله‪:‬‬
‫نه نقطه روبرو را بدون آنيه قل را از روی کا ذ‬
‫بردارید با چشار خط مس قی به ه م صد نمایید‪.‬‬
‫عادت(‪ :)1‬تفکر جانبی برای یافتن فرضیات‬
‫مسئله‪:‬‬
‫شم چوب کبریت بردارید آنها را روی یک سطح صاف قرار دهید و سسی کنید چشار مثلث‬
‫متساوی االضالع با انها ای اد نمایید‪ .‬م از به شيستن کبریت ها نیستید‪ .‬مثلث ها باید‬
‫کامد بوده و از ه فاصله نداش ه باشند‪.‬‬
‫عادت(‪ :)1‬تفکر جانبی برای یافتن فرضیات‬
‫اولین عادتی که باید فرا بگیری پیدا کردن فرضیات است‪ .‬فرضیاو نقم حیاتی در سفير خالق‬
‫ایفا می کنند‪.‬‬
‫نیوتن‪:‬‬
‫هیچ یک از کشفیات مهم بدون یک پیش فرض جسورانه امکان پذیر نیست‪.‬‬
‫یم فرض ها نظریاتی هستند که قبد از سبدید به دانم واقسی می سوانی از انها يذو ببری ‪.‬‬
‫اینشتین‪:‬‬
‫افرادی که توانایی ابراز عقایدی مخالف با تصور عمومی جامعه خود دارند بسیار نادر‬
‫هستند‪ .‬بسیاری حتی قادر نیستند به چنین دیدگاههایی فکر کنند‪.‬‬
‫با ارائه یم فرض های سورانه دنیایی را خلق می کنی که واقسی نیست‪ .‬با این حاك راه دیگری‬
‫برای ک ف ناشناخ ه ها و ود ندارد‪.‬‬
‫عادت(‪ :)1‬تفکر جانبی برای یافتن فرضیات‬
‫مسئله‪:‬‬
‫هر یک از افراد موضو ی را به دلخواه ان خاب نموده و نج یم فرض مخ لف در مورد آن‬
‫موضوع که قبال و ود نداش ه را بیان نمایند‪.‬‬
‫عادت(‪ :)2‬استقبال از شانس و اقبال ناخوانده‬
‫دومین عادت م فيران خالق آن است که در هنگام سفير و یا کار کردن روی یک مسئله از‬
‫هر چیطی که در ن دیکی آنها اسفاق می اف د آگاه هستند و ان را ذب می کنند‪ .‬این اگا ی‬
‫مانند یک رادار شانس و اقباك را از میان رویدادهای محیطی دریافت می کند‪.‬‬
‫مثالی از نقم شانس در نوآوری‪:‬‬
‫‪ ‬کشف پنی سیلین سوسط اييساندر فلیمینگ‬
‫‪ ‬شیشه نشکن‬
‫پاستور ‪ :‬در دنیای علوم و سحقیقاو شانس و اقباك فقط سراغ ذهن های آماده می رود‪.‬‬
‫عادت(‪ :)3‬گوش دادن به ندای درون‬
‫هنگامی که ماهیگیر در خواب است سور او ما ی ها را صید خواهد نمود‪.‬‬
‫یافتن قانون وزن حجمی اشیاء سوسط ارشمیدوس‬
‫عادت(‪ :)4‬تعلیق داوری‬
‫‪ ‬در صورو یافتن یک ایده دید از ارزش گذاری و ارزیابی سریع آن خودداری کنید‪.‬‬
‫‪ ‬دوری کردن از سردید زودهنگام‬
‫‪ ‬از من قدان آت ین م اج بر حذر باشید‪( .‬ان قادهای بی موقع دیگران) زمانی که م غوك‬
‫ژوهم و س ربه در مورد ایده های دید خود هستید ان قاد ذیری ای نیست‪.‬‬
‫‪ ‬من قدان سازنده را ان خاب کنید‬
‫عادت(‪ :)5‬گام های مقایسه‬
‫سفير قیاا ی یا سمثیلی نقم اساا ی در سفير سصویری ای اد می کند‪.‬‬
‫از طریق مقایسه مديشای دیدی برای سازمانها و محصوالو دید قابد ای اد است‪ .‬چه‬
‫ي ومی دارد چرخ را دوباره اختراع کنی ؟‬
‫بهترین نقطه ا از برای فرایند شناخت هر دیده ناشناخ ه ای اد ارسباط آن با چیطهایی‬
‫است که در حاك حاضر می شناسی ‪.‬‬
‫مثال‪ :‬ارتش آملان‬
‫عادت(‪ :)6‬تحمل ابهام‬
‫اگر می خواهید کس ی را در وضعیت موجود نگه دارید‪ ،‬گزینه های زیادی را به او پیشنهاد‬
‫کنید‪.‬‬
‫مثاك‪ :‬آژانسشای مسين‬
‫سوانایی س یه و سحلید گ ینه های مو ود و کاهم آنها به تعدادی که قابد سصمی گیری‬
‫باشند‪.‬‬
‫عدم سصمی گیری عجوالنه‬
‫افراد خالق نسبت به دیگران سحمد بی تری برای ابهام دارند‪.‬‬
‫عادت(‪ :)7‬بانکداری ایده ها‬
‫ذهن انسان مانند بانک می باشد که می بایست به طور مداوم به حساب آن وك واری‬
‫نمود‪ .‬شم عادو برای بانيداری ایده ها‪:‬‬
‫‪ ‬کنجکاوی‬
‫‪ ‬مشاهده‬
‫‪ ‬گوش دادن‬
‫‪ ‬مطالعه‬
‫‪ ‬سفر‬
‫‪ ‬ثبت سوابق‬
‫عادت(‪ :)7‬بانکداری ایده ها‬
‫کنجکاوی‬
‫مدیر عامل شرکت سونی‪:‬‬
‫وظیفه اصلی من این است که حس کن کاوی کارکنان خود را که در اثر بوروکراا ی و نظام‬
‫آموزش رسمی کاهم یاف ه است را سحریک کن ‪.‬‬
‫مثال‪ :‬داستان تمساح‬
‫عادت(‪ :)7‬بانکداری ایده ها‬
‫سقویت مشارتهای ادراکی‬
‫خوب دیدن‪ :‬مثاك سسی کنید دوازده رنگ م فاوو در محیط اطراف خود را شناسایی کنید‪.‬‬
‫گوش دادن‪ :‬مثاك نج صدای مخ لف محیط اطراف خود را شناسایی کنید‪.‬‬
‫ملس کردن‪ :‬چ خود را ببندید و اشیاء اطراف خود را ملس کنید‪.‬‬
‫چشیدن‪ :‬سسی کنید سفاوو طع ‪ 2‬نوع نوشابه یا خوراکی را تشخیص دهید‪.‬‬
‫مسئله‪:‬‬
‫دفعه دیگر که به محد کار خود می روید سسی کنید نج مورد را که قبال هرگ ندیده اید را‬
‫شناسایی کنید‪.‬‬
‫عادت(‪ :)7‬بانکداری ایده ها‬
‫طبق بررس ی های انجام شده تقریبا ‪ %70‬اطالعاتی را که مورد استفاده قرار می دهیم از‬
‫طریق چشم دریافت می کنیم‪ .‬بنابراین باید توانایی دیدن اشیاء و مشاهده دقیق خود را‬
‫پرورش دهیم‪.‬‬
‫عادت(‪ :)7‬بانکداری ایده ها‬
‫مطايعه ک ابهای خوب محرکی برای سفير خالق‪.‬‬
‫مسئله‪ :‬ک ابی را به دلخواه مطايعه نموده و حداقد نج ایده را از ان اس خراج نمایید‪.‬‬
‫عادت(‪ :)7‬بانکداری ایده ها‬
‫فواید مسافرو‬
‫پلوتارک مورخ رومی‪:‬‬
‫برای سه چیط در زندگی خود پ یمان هس گفتن راز خود به دیگری گذراندن روزی به‬
‫بطايت و این که ب ای یاده رفتن با ک تی سفر کرده ام‪.‬‬
‫موالنا‬
‫سعدی‬
‫حافظ‬
‫بوعلی سینا‬
‫ناصر خسرو‬
‫عادت(‪ :)7‬بانکداری ایده ها‬
‫مهارتهای ثبت‬
‫آفت س ربه ان است که ا لب ان ه را که می اموزی پس از مدتی فراموش می کنی ‪.‬‬
‫مخصوصا اگر حافظه خوبی نداش ه باشی ‪.‬‬
‫سواك‪ :‬ایا ما باید مقدار زیادی از ان ه را که در طی زندگی می اموزی را فراموش کنی ؟‬
‫چگونه می سوان سضمین کرد ایده ها و س ربیاتی که برای اینده نامعلوم مفید خواهند بود را‬
‫ذخیره نمایی ؟‬
TRIZ
Teoriya Resheniya Izobreatatelskikh Zadatch
Theory of Inventive Problem Solving
TIPS
‫نظريه حل ابتکاري مسئله )‪(TRIZ‬‬
‫دان تتمند فق تتد جن تتريچ آلتش تتولر از مل تته کس تتان اس تتت ک تته هت ت گ تتاه ن تتامم از ذه تتن و ت تر‬
‫فرامتتوش نمتتر شتتود‪ .‬او ستتس وس ت ار کتترد ستتا بتته همتته بفشمانتتد کتته ب ترار اخت تراع کتتردن ح متتا‬
‫نبادد دان تمند بتود‪ .‬او مت گفتت کته اگتر هتر انستان فرادنتد اختتراع و اکت تاف را بدانتد مت‬
‫سوانتتد مختتترع و ميت تتف شتتود‪ .‬ددتتدگاه هتتا و ادتتده هتتار ادتتن دان تتمند بت ر بتته سکتتوين نظريتته‬
‫حد اب کارر مسايه )‪ (TRIZ‬من ر شد‪.‬‬
‫ساريخچه دايم ‪TRIZ‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫ستاك ‪ 1946‬زمتان استت ته آيت توير مبتدع ادتن س ن تچ بتا است خدام در‬
‫سازمان ثبتت اختراعتاو نیترور دريتاي روست ه بته دتارر مخترعتان در ان تام‬
‫طرحهار سحق قات و اخترا رداخت‪.‬‬
‫ور در ساك ‪ 1956‬اويین مقايه خود در زم نه خالق تت اخترا ت و در همتان‬
‫ستتاك سئتتورر ختتود را بتتا عنتتوان «سحل تتد دتتچ مستتهيه و تترده برداشتتتن از د تچ‬
‫سضاد» مطرح رد‪.‬‬
‫در ستتاك ‪ 1961‬اويتتین تتاب ختتود را بتتا ب تتان ‪ 20‬اصتتد ابتتدا ‪ TRIZ‬بتته‬
‫چاپ رساند‪.‬‬
‫‪ TRIZ ‬د ت تتا هم ت تتان سئ ت تتورر ح ت تتد مس ت تتادد ب ت تته روش اب ت تتدا از مل ت تته‬
‫ددتتدسرين و قتتورس تترين س ن تتچهتتار حتتد مستتهيه استتت تته ستتاثیر بهت تتر‬
‫سرمادهگذاررهار علمر و سحق قات را سضمین م ند‪.‬‬
‫‪ TRIZ ‬ت تته در اب ت تتدا بت تتا م موعت تتهار از اب ارهت تتار فكت تتر و ب ت ترار حت تتد‬
‫مس تتادد اخترا ت ت ب تته امع تته مشندات ت ر تتور روست ت ه معر ت ت گرددت تده‬
‫بتتود پتتس از طت رونتتدهار سكامتتد ختتود بتته دتتچ فرادنتتد كامتتد تعريتف و‬
‫حت تتد مست تتادد سبت تتددد گرددت تتد و ا نت تتون س ن ت تتچ سكامت تتدداف ت تته آن سح ت تت‬
‫عنوان نوآورر نظامداف ه شناخ ه م شود‪.‬‬
‫نظريه حل ابتکاري مسئله )‪(TRIZ‬‬
‫گذش ت گان بتتر ادتتن بتتاور بودنتتد کتته دان تتمند و ژوه تتگر واقس ت بادتتد ستتا ستتر حتتد ستتوان ختتود بتته‬
‫موضو ب اندي د و درباره آن ه اران آزمايم ان ام دهد‪.‬‬
‫دکتر ايبرو اس‪ .‬گئورک برنده اد ه نوبد مت گويتد‪ :‬اکت تاف نگريستتن بته آن چیتطر استت کته‬
‫همه م ب نند و اندي دن درباره آن است به گونه ار که ددگران نمر اندي ند‪.‬‬
‫آن ت تتوان ريب ت تتاوو روان ش ت تتناس فرانس ت تتور ک ت تته در م ت تتورد مباح ت تتث خالق ت تتت و ن ت تتوآورر مطايع ت تتاو‬
‫وس ت ارر ان تتام داده استتت در ستتاك ‪ 1912‬نظريتته ار را اعتتالم کتترد‪ .‬او بتتر ادتتن بتتاور بتتود ک تته‬
‫خالق تتت در ستتن ‪ 18‬ستتايگ بتته اوج ختتود م ت رستتد و در بتتاش طتتوك عمتتر شتتخص کتتاهم م ت‬
‫دابتتد‪ .‬ادتتن نظريتته ب ترار ستتازمانهاي کتته سمتتام کارکنان تتان بتتاالر ‪ 18‬ستتاك ستتن دارنتتد وس ت ار‬
‫ناام د کننده است‪.‬‬
‫نوآورر نظامداف ه‬
‫‪ ‬نتتوآورر نظتتامداف تته م موعتتهار از گتتامهتتار متتنظ استتت تته دتتچ كتتاربر‬
‫‪ TRIZ‬با عبور از ادن گامها به ف و حد مستادد یرامتون ختود‬
‫م ردازد‪.‬‬
‫‪ ‬نت تتوآورر نظت تتامداف ت تته بت تتا بكت تتارگیرر م ت تتدد خالق ت تتتهت تتا و نت تتوآوررهت تتار‬
‫انستتانهتتار برستتر در حتتوزههتتار ددتتد بتته تعريتتف نتتوآوررهتتار ددتتد‬
‫م ردازد‪.‬‬
‫سا کنون مديشار زيادر برار فرادند خالق ت ارائه شده است دک از ادن مديشا که‬
‫اده و اساس کل ه مديشاست عبارتست از ‪:‬‬
‫‪‬‬
‫مدك گراهام واالس )‪:(Graham Walls1962‬‬
‫ادن مدك اده و و ه م ترک بي تر مديشار خالق ت است که فرادند خالق ت را‬
‫به چشار مرحله سقس کرده است‪.‬‬
‫مدك گراهام واالس‬
‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬
‫دوره آمادگ ‪preparation‬‬
‫دوره خواب( رورش) ‪Incubation‬‬
‫دوره بصیرو(روشناي ) ‪Insight‬‬
‫دوره ازمايم و ارزش گذارر ‪Validation‬‬
‫دوره آمادگ ‪Preparation‬‬
‫در ادن دوره اب دا شخص در مورد موضوع دا مسئله و م کد مورد نظرش به س ور‬
‫اطالعاو م ردازد و سس م کند موضوع را به خوب شکاف ه سا ري ه آن را دريابد‬
‫هم نین فرد يم فرضشار ذهكر درست لط دا نهان خود را درباره م کد شناساي م‬
‫کند‪.‬‬
‫دوره خواب( رورش) ‪Incubation‬‬
‫‪‬‬
‫چنان ه فرد وعد از دوره اوك بته نت ته نرستد وعتد از متدت دچتار ديستردر ناام تدر‬
‫عصبانيت و اح ماال نسبت به سواناي هار خود شک م کند‪ .‬يذا در ادن هنگام است‬
‫که ادامه کار عمدسا م وقف م شود‪.‬‬
‫‪‬‬
‫مميت تتن است تتت ادت تتن سوقت تتف دت تتک ست تتاعت دت تتک هف ت تته و بليت تته ماهشت تتا و ست تتايشا بت تته طت تتوك‬
‫ان امد‪.‬در ادن دوران در حق قت کتار دتا حتد مستئله م وقتف نمتر شتود بليته موضتوع از‬
‫ضمیر خودآگاه به ضمیر ناخودآگاه سپرده م شود و هر لحظه ممين است فرد به راه‬
‫حد مسئله دست دابد‪.‬‬
‫مثال‪ :‬هنگام خواب ورزش مشمان و دا سادر اوقاو‪.‬‬
‫دوره خواب( رورش) ‪Incubation‬‬
‫به عبارو ددگر چون ضمیر ناخودآگاه از قايبهار ذهكر اس فاده نمر کند‬
‫ممين است با فرا خواندن اطالعاو از حافظه بدون دخايت قايبهار‬
‫ذهكر اطالعات به ضمیر ناخودآگاه برسد که برار م کد حد ن ده ما‬
‫راه حل را سدا کند‪.‬‬
‫م سوان گفت ادن دوران مانند دوران است که سخ رنده زير باك و ر‬
‫مادرش رشد و رورش م دابد سا ادنيه روزر سر از سخ دراورد‪.‬‬
‫دوره بصیرو(روشكر) ‪Insight‬‬
‫وعد از سپردن موضوع به ضمیر ناخودآگاه شخص بادد حواس دا آن نهار خود را با امواج و‬
‫فرکانسشار ارسال از ضمیر ناخوداگاه سنظ نمادد و چ به راه و گوش به زنگ بماند سا‬
‫اشاره هار رس ده از آن منبع ر قدرو ذب ثبت و درک کند‪ .‬در ادن مرحله است که‬
‫شخص در دک لحظه و بطور ناگشان م و ه راه حد مسئله شده و م گويد آهان ‪(Aha-‬‬
‫)‪ Ha‬فشم دم‪.‬‬
‫دوره آزمايم و ارزش گذارر ‪validation‬‬
‫راه حل که در مرحله بصیرو به ذهن شخص م رسد در واقع راه حد کل است و الزم‬
‫است اب دا آزمايم و سپس مطابق وضع ت و شرادط مورد ن از فرم داده شود و‬
‫نهاد ا کاربردهار مخ لف آن شناساي گردد‪.‬‬
‫ايب ه قابد ذکر است که مرزهار هر دک از دوره هار فوق چندان شفاف و سفي ک شده‬
‫نيستند‪ .‬حتر مرز هر دوره با دوره ددگر همپوش ر)‪ (Overlap‬دارد‪ .‬هم نین ممين‬
‫است به دي د سرعت زياد و دا طوالن شدن بيم از حد فرادند ه دک از دوره ها‬
‫برار فرد مشخص ن ود‪.‬‬
‫‪‬‬
‫مدك سلف ق فرادند خالق ت‪:‬‬
‫ادن مدك که در واقع سلف ق از سادر مديشار خالق ت است در ساك ‪ 1996‬سوسط ائوك لسک‬
‫)‪ (Paul Plsek‬معر گرددده است‪ .‬ادن مدك شامد چشار مرحله کل است‪:‬‬
‫‪ .1‬آمادگ‬
‫‪ .2‬سصور (سخ د)‬
‫‪ .3‬سوسعه‬
‫‪.4‬‬
‫عمد‬
‫مدك سلف ق فرادند خالق ت‪:‬‬
‫‪‬‬
‫ادن مدك با مرحله آمادگ يعكر م اهده ن از دا م کد شروع شده و وعد از س يه و‬
‫سحل د آن به کمک قدرو سصور و سخ د راهشار مخ لف و ادده هار دددر بدون‬
‫سو ه به مناوع آن سوي د م گردد و سپس ادده هشار اد اد شده با سو ه به اهداف و‬
‫امکاناو و مناوع قابد دسترس مع آورر سدوين و ان خاب م شود‪ .‬در مرحله وعد‬
‫ادده ان خاب شده سقويت و نقاط ضعف آن رفع م شود سا در مرحله ارزياب با‬
‫اهداف و ن ادج مورد ان ظار مقايسه گ ه و نهاد ا پس از ساد د نهاي از مرحله فير به‬
‫عمد برسد و ادن فرادند همواره سيرار م گردد‪.‬‬
‫فرادند حد خالق مسئله‬
‫شناسايي مشکل‬
‫تشخيص مشکل‬
‫تجزيه وتحليل محيطي‬
‫فرضيه سازي‬
‫شقوق مختلف‬
‫ارزيابي و انتخاب‬
‫اجرا‬
‫کنترل‬
‫س يه و سحل د مح ط‬
‫اگر شما دائما در س ور ن ازها م يالو و فرصتها نباش د چطور‬
‫م سوان د آنها را ب اب د؟ دا چطور م سوان د م يالو را حد کن د و از‬
‫فرصتها اس فاده کن د در صورت که آنها را قبال ک ف نيرده باش د؟‬
‫س يه و سحل د مح ط‬
‫اغلب استراتژيستها معتقدند در دن ار رقابتر چنین ف رده ويا نامطمئن وپ ده‬
‫سازمانها نه سنها بادد م يالو و فرصتهار فعل را شناساي نمادند بليه بادد خود را‬
‫برار م يالو ن ازها و فرصتهار آت اماده سازند‪.‬‬
‫بنابرادن امروزه س ور مح ط برار ک ف م يالو و فرصتها قبد از بروزآنها از عوامد‬
‫کل در و ح ات موفق ت برار افراد و سازمانهاست‪.‬‬
‫س يه و سحل د مح ط‬
‫درادن مرحله فرد دا سازمان اقدام به مع آورر اطالعاو از مح ط بیرون م کند(در مورد‬
‫سازمانها اطالعاو مح ط بیرون و درون هر دو الزم است) يعكر اطالعات در مورد‬
‫م تردان رقبا بازار صنعت اق صاد س است و ‪ ..‬مع اورر م گردد‪.‬‬
‫ايب ه الزم به ذکر است که در سازمانهار خالق و کارآفرين س ور مح ط و حساسيت‬
‫نسبت به آن وظ فه روزانه همه کارکنان در همه سطوح سازمان است‪.‬‬
‫نت ا ادن س و و س يه و سحل د اطالعاو بدست آمده از آن فرد دا سازمان را به‬
‫ک ف م کد دا فرصت دددر هدادت م کند‪.‬‬
‫تشخ ص م کد‬
‫قبد از حد هر م کد دا بهره بردارر از هر فرصتر الزم است اب دا آن م کد دا‬
‫فرصت تشخ ص داده شود به عباو ددگر وعد از مع آورر اطالعاو‬
‫مح ط و س يه و سحل د آنها م سوان م کد دا فرصتر را ک ف کرد‪.‬‬
‫ايب ه سنها اطالعاو کسب شده برار ک ف م کد کا نيست بليه ا لب افراد‬
‫خالق از دک مشارو مبه دا دک نوع بصیرو برار ک ف م کد دا فرصت‬
‫بهره م برند‪.‬‬
‫شناساي م کد‬
‫در ادن مرحله فرد دا سازمان سس م کند مطمئن شود م کد شناخ ه شده‬
‫م کد واقس باشد نه عوارض دا ن انه م کلشار ددگر‪.‬‬
‫در ادن مرحله به کمک سفير منطق سوام با درک ششودر اهداف حد مسئله و‬
‫مع ارهار سن م آن مشخص م شود‪.‬‬
‫خصوصيت بارز ادن مرحله بي تر سفير منطق است سا درک ششودر‬
‫شناساي م کد‬
‫به عنوان مثال ‪:‬‬
‫مددر عامد سازمان م و ه م شود ارسباطاو سازمان به دي د م يالو سادپ‬
‫نامه ها به ساخیر م اف د يذا سصم م گیرد تعدادر سادپيست اس خدام‬
‫کند اما وعد از مدت م و ه م شود م کد اصل کمبود سادپيست نبوده‬
‫است بليه علت اصل ضعف ادب او و نامه نگارر مددران بوده که مو ب‬
‫سيرار سادپ و دا رفع اشکاالو و لط گیرر بيم از حد شده بود‪ .‬يذا با‬
‫برگ ارر دوره اموزش نامه نگارر برار مددران م کد حد گرددد‪.‬‬
‫شناساي م کد‬
‫درا دن مرحله سواالت از سيپ سواالو زير م سواند مف د واقع شود‪:‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫چه وقت؟ ‪ -‬چه وقتها بي تر ادن اسفاق م اف د؟‬
‫چطور؟ ‪ -‬چطور ادن اسفاق م اف د؟‬
‫ چرا چنین اسفاش م اف د؟‬‫چرا؟‬
‫چه کس ر؟ ‪ -‬چه کس ر باعث ادن اسفاق شد؟‬
‫ک ا؟ ‪ -‬ک ا ادن اسفاق م اف د؟‬
‫چقدر؟ ‪ -‬چقدر ادن اسفاق م اف د؟‬
‫چه چیط؟ ‪ -‬چه چیط باعث ادن اسفاق شد؟‬
‫فرض ه سازر‬
‫‪‬‬
‫فرض ه سازر در مورد آدنده و عوامد مرسبط با م کد دک از وا باو حد‬
‫خالق مسئله است هم نین درستر دا نادرستر فرض او نیط دک از مشمتردن‬
‫عوامد موفق ت دا شيست طرحشا افراد و سازمانها محسوب م شود‪.‬‬
‫اد اد شقوق مخ لف‬
‫‪‬‬
‫وعد از تشخ ص وشناساي م کد الزم است راه کارهاي برار آن در نظر گرفت‪ .‬در‬
‫ادن مرحله فرد دا سازمان از طريق سفير منطق سس م کند راه کارهار شناخ ه‬
‫شده (معموك و م عارف) را فشرست نمادد‪ .‬سپس برار اد اد ادده هار ددد از‬
‫درک ششودر و خالق خود کمک م گیرد‪.‬‬
‫‪‬‬
‫‪ %70‬هدف سين يشار خالق ت کمک به سوي د ادده هار ددد است‪ .‬در ادن مرحله‬
‫فرد بايستر به اندازه کا راه حلشار مخ لف اد اد نمادد سا مطمئن شود در مرحله‬
‫وعد يعكر ارزياب و ان خاب بهتردن راهکار دچار کمبود ادده نخواهد شد‪ .‬هم نین در‬
‫ادن مرحله نبايستر نگران عمل بودن ادده ها دا راهکارها بود بليه بي تر بادد سس‬
‫کرد سا از نظر تعداد ادده هار بي ترر سوي د شود‪.‬‬
‫ارزياب و ان خاب بهتردن راهکار‬
‫‪ ‬در ادن مرحله راهکارهار ي نهادر بوس له مع ارهار ارزياب که در‬
‫مرحله شناساي م کد سدوين شده بود مورد سن م قرار م گیرد سا‬
‫بهتردن ادده ان خاب شود‪.‬‬
‫بر عيس مرحله قبد در ادن مرحله بي تر با سفير منطق به مسائل از قب د‬
‫عمل بودن اثر بخش ر اق صادر بودن کاراي دسترا ر به مناوع‬
‫امکاناو ن ادج سينويوژر و دانم فكر مورد ن از و‪ ..‬رداخ ه م شود سا‬
‫نهاد ا بهتردن ادده ان خاب گردد‪.‬‬
‫ا را‬
‫‪‬‬
‫سا زمان که سصوير مشخص و دق ق از آن ه م خواه د ان ام ده د‬
‫نداش ه باش د و برار آن برنامه ا راي در نظر نگرف ه باش د نمر‬
‫سوان د اقدام موثرر برار رفع موانع ان ان ام ده د‪.‬‬
‫‪‬‬
‫برار ا رار بهتر و سريع سر ادده ها شما به ه ان عالقه و حمادت‬
‫ددگران اح اج داريد‪.‬‬
‫دک از راهشار ي نهادر شت اد اد انگیطه و اراده الزم برار مبارزه با‬
‫م يالو ا راي کار تع ین زمان ضرب ايعجد برار ان ام کارهاست‪.‬‬
‫‪‬‬
‫کنترك‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫مقايسه ن ادج و دس آوردها آخرين مرحله فرادند حد خالق مسئله‬
‫است که فرد دا سازمان از منظرر باال و م رف به سمام مراحد فرادند‬
‫به آن م نگرد و کل ه عمل او ان ام شده را مورد ارزياب و سن م قرار‬
‫م دهد‪.‬‬
‫هم نین در ادن مرحله تشخ ص نواقص و اشتباهاو اح مال و سواناي‬
‫سحمد آن و ندگیرر از آنها دا طرز فير قبل بدون مقاومت خجايت و دا‬
‫بر آشف گ از اهم ت ويژه ار برخوردار است‪.‬‬
‫‪‬‬
‫تکنيکهاي خالقيت به عنوان اب ار کمک روششار ساخ ار داف ه ار هستند که به‬
‫ما کمک م کنند سا هر زمان الزم دانست ساختار فکري خود را آگاهانه تغيیر‬
‫دهيم‪ ،‬در ادن رابطه سحق قاو علمر‪-‬س رب مخ لف ان ام شده و همگ مويد ان‬
‫است که ان ام ادن سين يشا و تکرار انها موجب افزايش خالقيت و توان ايده‬
‫پردازي افراد مي گردد‪.‬‬
‫طي س ي سال گذشته حدود ‪ 200‬تکنيک براي تقويت خالقيت و افزايش توان حل‬
‫خالق مسئله طراحي و معرفي شده است‪.‬‬
‫انواع سين يشار خالق ت‬
‫‪‬‬
‫سين يشار خالق ت از نظر اس فاده کننده به سه دس ه سقس م شود‪:‬‬
‫‪.1‬‬
‫تکنيکهاي خالقيت فردي‬
‫تکنيکهاي خالقيت گروهي‬
‫‪.3‬‬
‫تکنيکهاي خالقيت فردي گروهي‬
‫‪.2‬‬
‫سين يشار خالق ت فردر‬
‫‪‬‬
‫سين يشاي هستند که فقط سوسط دک فرد قابد ا را و اس فاده بوده و نمر‬
‫سوان آنها را به صورو گرو بکار برد‪.‬‬
‫‪‬‬
‫سين ک تعمق)‪(Meditation‬‬
‫سين ک سوه خالق)‪(Creative illusion‬‬
‫سين ک حد مسئله ناخودآگاه)‪(Unconcsious problem solving‬‬
‫سين ک خواب خالق ت)‪(Creative Dream‬‬
‫سين ک ‪Do It‬‬
‫سين ک رس عالئ )‪(Doodles‬‬
‫سين ک شقوق مخ لف )‪(APC‬‬
‫سين ک نگاه با چ ذهن)‪(View With mind’s Eyes‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫سين يشار خالق ت گرو‬
‫‪‬‬
‫سين يشاي هستند که به منظور اس فاده در گروه طراح شده اند و امکان اس فاده‬
‫بوس له دک فرد به سنهاي را ندارند‪.‬‬
‫‪‬‬
‫سين ک ادده کاسور )‪(Ideatoon‬‬
‫سين ک ادفار نقم )‪(Role playing‬‬
‫سين ک سخ ه داس ان )‪(Storyboard‬‬
‫سين ک )‪(TKJ‬‬
‫سين ک دك )‪(Dialectic Technique‬‬
‫سين ک ديف )‪(Delphi Technique‬‬
‫سين ک سيني يس )‪(Synectics‬‬
‫سين ک شم کاله فيرر )‪(six thinking hats‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫سين يشار خالق ت گرو‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫سين ک گروه سخ ل )‪(speculative excursion‬‬
‫سين ک گروه اسمر )‪(nominal group‬‬
‫سين ک طوفان فيرر )‪(brainstorming‬‬
‫سين ک طوفان فيرر ک بر )‪(brainwriting‬‬
‫سين ک طوفان فيرر معکوس )‪(Inverse Brainstorming‬‬
‫سين يشار خالق ت فردر ‪ -‬گرو‬
‫‪‬‬
‫سين يشاي هستند که م سوان از انها به هر دو صورو فردر و گرو اس فاده کرد‪.‬‬
‫‪‬‬
‫سين ک آدنه هار ذهكر)‪(Mind Mirrors‬‬
‫سين ک ارسباط)‪(Free Association‬‬
‫سين ک ارسباط ا بارر)‪(Forced Association‬‬
‫سين ک اسيمپر)‪(Scamper‬‬
‫سين ک ‪P.I.C.L‬‬
‫سين ک ‪P.M.I‬‬
‫سين ک ‪P.P.C‬‬
‫سين ک س يه و سحل د ماسريس ر)‪(Matrix Analysis‬‬
‫سين ک س يه و سحل د مورفويوژيک)‪(Morphological Analysis‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫سين يشار خالق ت فردر ‪ -‬گرو‬
‫‪‬‬
‫سين ک چه م شود اگر‪...‬؟)?…‪(What if‬‬
‫سين ک چرا؟)?‪(Why‬‬
‫سين ک درنگ خالق)‪(Creative Pause‬‬
‫‪‬‬
‫سين ک دره شيستن مفروضاو)‪(Assumption Smashing‬‬
‫‪‬‬
‫سين ک رس م کد )‪(Drawing problem‬‬
‫سين ک گوردون)‪(Gordon‬‬
‫سين ک نق ه هار ذهكر)‪(Mind maps‬‬
‫سين ک وارونه سازر)‪(problem reversal‬‬
‫سين ک واژه سصاد )‪(random word‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫تفکر خالق فعالیتی اجتماعی است‪ .‬و بدون محرک ها و اطالعاو دریافت شده از دیگران‬
‫به سختی قادر به سفير هستی ‪.‬‬
‫‪‬‬
‫حضور در همایم ها سمینارها کنفرانس ها‬
‫س و در شبيه اینترنت‬
‫خواندن ک ب مخ لف م له ها روزنامه ها‬
‫صحبت و مکامله با افراد مخ لف مرا عان همکاران‬
‫حضور در ک ابخانه ها‬
‫دیدن برنامه های سلوی یون گوش دادن به رادیو‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫سين يشار خالق ت‬
‫سين ک ”چرا“ ‪why..? technique‬‬
‫‪ ‬دق قا مثد چراهاي مکرر دوران کودکي است که کودکان برار گسترش فش خود از دن ار‬
‫اطراف ان از وايددن و اطراف ان م رسند‪ .‬ا لب سادگ ادن سين ک باعث شده است که‬
‫وس ارر از مردم م و ه اهم ت و نقم آن ن وند‪.‬‬
‫موارد اس فاده ‪:‬‬
‫‪ ‬حد مسائد‬
‫‪ ‬ادده داب‬
‫‪ ‬ادده ردازر‬
‫سين ک ”چرا“ ‪why..? technique‬‬
‫به عنوان مثاك م سوان براي شناسايي و تعريف درست و کامل مسئله از ادن سين ک‬
‫اس فاده کرد‪ .‬و در حین رسم و اسخ م سوان ادده هار دددر در رابطه با‬
‫موضوع بدست آورد‪.‬‬
‫ايب ه نبادد ان ظار داشت به وس له ادن سين ک همه نوع م کد و دا کد دک م کد‬
‫همواره حد شود بليه اس فاده از ادن سين ک به ما کمک م کند سا موقع ت و‬
‫وضع ت را بهتر و روشن سر مشخص کن و در فرادند آن به ادده هار دددر دست‬
‫داب ‪.‬‬
‫سين ک نق ه هار روند ‪Trend Maps‬‬
‫‪‬‬
‫ادن سين ک م سواند به صورو فردر دا گرو مورد اس فاده قرار گیرد‪ .‬بر ادن اساس‬
‫طراح شده است که (اگر بخواهيم بدانيم کجا بايد برويم و چطور به آن برسيم‪ ،‬مي‬
‫بايست بدانيم از کجا آمده ايم و کجا هستيم؟)‬
‫‪‬‬
‫به عبارو ددگر ادن سين ک بوس له ته ه نقشه اي از روند فعاليتهاي گذشته‪ ،‬قصد‬
‫دارد نق ه ار برار محصوالو آدنده طراح کند سا از طريق آن ب وان ادده هاي برار‬
‫خلق محصوالو ددد بدست آورد‪.‬‬
‫سين ک نق ه هار روند ‪Trend Maps‬‬
‫‪‬‬
‫در ادن روش سوابق کار ها ي که در طوك ساريخ در خصوص موضوع مورد نظر ان ام شده‬
‫است شناساي مع آورر و آنها را به طور خالصه و شماس ک در نق ه هار امس‬
‫ن ان م ده ‪ .‬به عبارو ددگر سیر تحول و تکامل ابعاد مختلف موضوع را رور نق ه‬
‫م آوري ‪.‬‬
‫سين ک ‪P.P.C‬‬
‫‪‬‬
‫م سوان از ادن روش برار اد اد سقويت و رشد و سوسعه اس عداد و‬
‫فرهنگ خالق ت در فرد خانواده سازمان و امعه اس فاده کرد‪ .‬ادن‬
‫روش بي تر برار افراد و سازمانهاي مف د است که دا بطور رسمر با ادده‬
‫ها و ي نهاداو ددگران سروکار دارند و دا برخورد آنان در سرنوشت ادده و‬
‫انگیطه ي نهاد دهنده ساثیر م گذارد‪.‬‬
‫مانند‪ :‬مددران وايددن مدرسین رسانه هار عموم و‪.....‬‬
‫سين ک ‪P.P.C‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫نام ادن سين ک از حروف سه کلمه ‪ Positive‬به معكر مثبت و‬
‫‪ Possibilities‬به معكر اح ماالو و امکاناو و ‪ Concerns‬به‬
‫معكر نگرانيها بر گرف ه شده است‪.‬‬
‫ادن سين ک به فرد گوش زد م کند برار اف ايم قوه خالق ت زير دس ان‬
‫همکاران ششروندان دا فرزندان قبد از هر چیط بادد از خود بپرسد“ با ادده‬
‫هار ددد ددگران چگونه برخورد م کن ‪“.‬‬
‫سين ک ‪P.P.C‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫ان ه از ادن سين ک م آموزي ‪:‬‬
‫در برخورد با ادده سادرين اوك به نکاو مثبت ادده سو ه کن ‪(positive).‬‬
‫سپس به انواع کاربردهار مح مد ادده و امکان تعم و گسترش آن حتر‬
‫اگر صاحب ادده به آن واقف نباشد بپردازي ‪(possibilities) .‬‬
‫نهاد ا نگران هار خود را به ش وهار صح ح و صريح ابراز‬
‫کن ‪(concerns) .‬‬
‫سين ک سوه خالق ‪Creative Illusion‬‬
‫‪‬‬
‫اکثر مواقع خالق ت نت ه تشخيص خطا ها از واقعيتها است‪ .‬خ ل اوقاو‬
‫آن ه را که ما فير م کن واقع ت است واقع ت نيست‪ .‬بي تر اوقاو‬
‫سمادالو ان ظاراو و س رب او قبل باعث م شود ما آن ه را مادل ببين‬
‫م ب ن نه آن ه را که واقعا در خارج و ود دارد‪.‬‬
Creative Illusion ‫سين ک سوه خالق‬
Creative Illusion ‫سين ک سوه خالق‬
‫سين ک سوه خالق ‪Creative Illusion‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫منظور و هدف از ادن سين ک ادن است که شما ب وان د با قدرو سوه و‬
‫خ ل از اوقاو با خطا هار عمدر خود طور ددگر به مسائد نگاه کرده سا‬
‫بددنوس له اصد و واقع ت موضوع را درياب د‪.‬‬
‫گا اح اج است بوس له قدرو خ اك و سوه موضوع را از زوادار‬
‫ددگرر ببين هر چند که دددن از آن زاويه اشتباه به نظر آدد‪ .‬به همین‬
‫دي د وس ارر از افراد خالق کارهاي م کنند که در اب دا برار همه‬
‫تعجب آور است‪.‬‬
‫سين يشار خالق ت‬
‫سين ک ادده کاسور ‪Ideatoon Technique‬‬
‫‪‬‬
‫خالق ت به دو نوع سفير ن ازمند است‪:‬‬
‫‪.1‬‬
‫تفکر کالمي (مربوط به سمت چپ مغ ) ‪Verbal Thinking‬‬
‫‪.2‬‬
‫تفکر ديداري (مربوط به سمت راست مغ ) ‪Visual Thinking‬‬
‫سين ک ادده کاسور ‪Ideatoon Technique‬‬
‫‪‬‬
‫سفيتتر ختتالق ب تته هتتر دو حايتتت في تترر فتتوق اح تتاج دارد و ضتتعف و فقتتدان ه تتر دتتک م تتانس‬
‫بترار خالق تتت محستتوب مت شتتود‪ .‬بنتتابرادن مت ستتوان گفتتت ادتتن دو ميمتتد هت هستتتند يتذا‬
‫چتتون بيشتتتر افتتراد بتته تفکتتر کالمتتي عتتادت کتترده انتتد و در آن مشتتارو داف تته انتتد نمتتر سواننتتد‬
‫خالقانه فير کنند‪ .‬ادن سين ک برار سقويت سفير دددارر افراد طراح شده است‪.‬‬
‫سين ک ادده کاسور ‪Ideatoon Technique‬‬
‫‪‬‬
‫در ادتتن س ن تتچ ف تتر افتراد بوست له نیتترور تصتتاوير طرحهتتا نقشتته هتتا و شتتهلهاي كمتتدي‬
‫از دن ار كلمتاو آزاد مت گتردد‪ .‬بته عبتارو ددگتر فترد بته متچ انعطتاف تذدرر زبتان سصتاوير‬
‫و اش ت تتكاك (ب ت تتر ع ت تتس انعط ت تتاف نا ت تتذدرر كلم ت تتاو) بهت ت تتر م ت ت سوان ت تتد رواب ت تتط دد ت تتدر را ب ت تتین‬
‫مشخصه ها و ا ا دچ دا چند موضوع برقرار سازد‪.‬‬
‫براي بيان منظور بوسيله زبان تصاوير الزم نيست که فرد نقاش باشد بلکه با تصاوير‬
‫بسيار مختصر و ابتدايي مي توان منظور را منتقل کرد‪.‬‬
‫سين ک پ ‪.‬ام‪.‬آر ‪Plus, Minus, Interesting‬‬
‫‪‬‬
‫نام ادن سين ک برگرف ه شده از حروف اوك سه کلمه ‪ plus‬به معكر اف ودن‬
‫‪ minus‬به معكر کاستن ‪ interesting‬به معكر ايب م باشد‪.‬‬
‫روش کار چنین است که اب دا فرد سو شم را به نکاو مثبت)‪ (p‬موضوع دا ي نهادها و‬
‫سپس به نکاو منف )‪ (m‬و سپس به نکاو ايب )‪ (i‬و سازه آن که نه مثبت است و‬
‫نه منف معطوف م کند و در ادان يسيت کامل از آنها را ته ه م کند‪.‬‬
‫سين ک پ ‪.‬ام‪.‬آر ‪Plus, Minus, Interesting‬‬
‫‪‬‬
‫دک از ارزششار ادن سين ک آن است که انسان را م بور م سازد سا‬
‫دقادق بر خالف قايبهار ذهكر اش سفير کند و به مرور نسبت به قايبهار‬
‫ذهكر خود آگاه سر و مسلط شود يذا آمادگ ذهكر بي ترر برار خالق ت‬
‫دا م کند‪.‬‬
Plus, Minus, Interesting ‫آر‬.‫ام‬. ‫سين ک پ‬
P.M.I
‫فکر‬
‫موضوع‬
‫سين ک پ ‪.‬ام‪.‬آر ‪Plus, Minus, Interesting‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫از آن اي که افراد یر خالق سمادل به دددن نکاو مثبت و ايب موضوعاو ندارند‬
‫و بي تر به نکاو منف سو ه م کنند ادن سين ک سمرين خوب نیط برار مثبت‬
‫انديش ر و دگرانديش ر افراد م باشد‪.‬‬
‫دک از مشمتردن کاربردهار ادن سين ک زمان است که نسبت به دک قض ه اطم نان‬
‫داري نه مواردر که نسبت به آن شک وابهام داري ‪.‬‬
‫سين ک فشرست خصوص او ‪Attribute Listing‬‬
‫‪ ‬ادن روش سوسط رابرو کرافورد )‪ (Robert C. Crawford‬مطرح شده است‪.‬‬
‫در ادن سين ک بجاي اينکه موضوع به شکل کلي بررس ي گردد آن را به اجزاي‬
‫کوچک و کوچکتر تقسيم کرده و هر ء به طور مس قد مورد بررا ر قرار م گیرد‪.‬‬
‫دک از م ادار ادن روش ادن است که به وس له ان مطمئن م شوي سمام اوعاد و وانب‬
‫موضوع مورد سو ه و سن م قرار گرف ه است‪.‬‬
‫سين ک فشرست خصوص او ‪Attribute Listing‬‬
‫‪‬‬
‫ادن روش فشرستر از صفاو و ويژگ هار مخ لف موضوع مانند ‪ :‬شکد اندازه رنگ‬
‫نس کاربرد وزن ق مت و‪ ...‬ته ه م گردد‪ .‬سپس بر رور هر دک از انها سمرک‬
‫نموده و راهشاي را که ب وان ان خصوصيت را اصالح بهبود و دا تغ یر داد و ارسقا‬
‫بخ د مورد بحث و بررا ر قرار م گیرد‪.‬‬
‫مثال چراغ قوه‬
‫سين يشار خالق ت‬
‫سين ک چه م شود اگر‪..‬؟ )?… ‪(What – if‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫به طور کل برار خالق ت بايستر فير از قايبهار ذهكر شرادط مو ود يم‬
‫فرضشا عاداو و اس اندارد ها دا شود سا ب واند موضوع را از زوادار مخ لف‬
‫رويت و ادده هار دددر را سدا کند‪.‬‬
‫ادن سين ک کمک زيادي به ازاد سازي فکر برار مع اورر ادده هار ددد م‬
‫کند‪.‬‬
‫در ادن روش سوص ه م شود برار دافتن ادده هار ددد دا راه حد مسئله از‬
‫سواالو سيپ ” چه م شود اگر‪....‬؟ “ اس فاده کن د و انرا به قدرر سيرار و سمرين‬
‫کن د که براد ان دک عادو شود‪.‬‬
‫مثال پاکن‬
‫سين ک چه م شود اگر‪..‬؟ )?… ‪(What – if‬‬
‫‪‬‬
‫از ادن سين ک م سوان برار اف ايم قدرو خالق ت بدون داشتن موضوع بخصوص ر‬
‫اس فاده کرد ضمن ادنيه به عنوان دک سفريح دا شوخ و سرگرم در همه اوقاو قابد‬
‫اس فاده است‪ .‬اصوال سيرار ادن سواك و تعمق را ع به اسخ دا ن ادج آنها باعث سرعت‬
‫فير و اف ايم قدرو خالق ت م گردد‪.‬‬
‫سين ک چه م شود اگر‪..‬؟ )?… ‪(What – if‬‬
‫‪‬‬
‫چه م‬
‫چه م‬
‫چه م‬
‫چه م‬
‫چه م‬
‫چه م‬
‫‪‬‬
‫چه م‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫شد اگر قد همه مردم ديسان بود؟‬
‫شد اگر روزنامه ها م ان بودند؟‬
‫شد اگر خريدار ک اب م سوانست بخم دا بخ شاي از ک اب را بخرد؟‬
‫شد اگر اده ها م حرک و ما شین ها ثابت بودند؟‬
‫شد اگر هف ه ده روز بود؟‬
‫شد اگر همه افراد قادر بودند افکار ددگران را بخوانند؟‬
‫شد اگر ح واناو را برار چ دن م وه ها آموزش م دادند؟‬
‫سين ک در ه شيستن مفروضاو ‪Assumption Smashing‬‬
‫‪‬‬
‫دک از موانع مش خالق ت مفروضاو قبل است که ناخوداگاه ا ازه نمر دهد فير مان‬
‫در همه شاو به حرکت درادد‪ .‬وس ارر از مفروضاو قبل ممين است اساسا همان‬
‫زمان که در ذهن ما اد اد شده اند لط باشند‪.‬‬
‫بزرگترين مانع خالقيت‪ ،‬همان دانسته هايمان است‪ ،‬نه چیزهايي که نمي دانيم‪.‬‬
‫مثال ‪:‬‬
‫دوچرخه‪،‬‬
‫برف روي پشت بام‬
‫امتحان‬
‫رياض ي‬
‫سين ک در ه شيستن مفروضاو ‪Assumption Smashing‬‬
‫سين ک در ه شيستن مفروضاو ‪Assumption Smashing‬‬
‫سين ک وارونه سازر ‪Problem Reversal‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫با معکوس سازر م سوان قايب ذهكر مربوط به موضوع را شيست دا موضوع را در‬
‫قايب ددگرر به ريان انداخت‪ .‬ذهن دک سيس ايگو ساز خود سازمان دهنده‬
‫است به محض ورود اطالعاو سس م کند در کمتردن زمان ان را در ن دديتردن‬
‫شب ه سرين و آشنا سرين قايب ذهكر قرار دهد‪.‬‬
‫اس فاده از ادن سين ک وس ار ساده و يذو بخم است بطورر که م سوان همواره‬
‫و در همه ا انرا به صورو در دا شوخ مطرح و ا را کرد‪.‬‬
‫سس کن د عاداو سمان و فیطدک خود را حتر برار مدو کوسا به شکد‬
‫معکوس دا م فاوو با گذش ه ان ام ده د‪.‬‬
‫مثال ‪:‬‬
‫رستوران‬
‫افزايش فروش‬
Problem Reversal ‫سين ک وارونه سازر‬
‫سين ک شقوق مخ لف ‪A.P.C‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫نام ادن سين ک برگرف ه از حروف اوك سه کلمه ‪ Alternatives‬به معكر‬
‫شقوق مخ لف و ‪ Possibilities‬به معكر امکاناو مو ود و کلمه‬
‫‪ Choices‬به معكر ان خابهار مخ لف است‪.‬‬
‫از ان اي که ذهن انسان به طور طب س و بر اساس ساخ ار طب س اش عالقه دارد‬
‫هر چه سريعتر ددده ها و موضوعاو را شناساي کرده و از عمل بودن راه حلشا‬
‫اطم نان حاصد کند يذا وس ارر از راهشا امکاناو و ان خابهار مخ لف را ناددده‬
‫گرف ه و سريع به مرحله وعد م رود‪.‬‬
‫هدف اصلي فکر کردن متوقف ساختن تفکر است‪.‬‬
‫سين ک شقوق مخ لف ‪A.P.C‬‬
‫‪‬‬
‫‪.1‬‬
‫به طور کل برار ک ف شقوق مخ لف و امکاناو مو ود و ان خابهار بي تر سه‬
‫راه ي نهاد م شود‪:‬‬
‫ايجاد مانع ‪ :‬چنان ه مانع و سدر برار راه فعل در نظر بگیرد طورر که احساس‬
‫کن واقعا ادامه کار به روش قبل امکان ذدر نيست در ان صورو اقدام به‬
‫ک ف راهشار ددد سر دا ان خابهار بي تر م کن ‪.‬‬
‫سين ک شقوق مخ لف ‪A.P.C‬‬
‫‪.2‬‬
‫فرار ‪ :‬وقتر بطور ارادر قصد کن از ادده هار مسلط و حاک و دا ضرورو وعض ر از‬
‫شرادط فرار کن بطور ناخوداگاه م سوان راهشار ددد و امکانهار بي ترر را سصور‬
‫کن ‪.‬‬
‫سين ک شقوق مخ لف ‪A.P.C‬‬
‫‪.3‬‬
‫صرف نظر کردن ‪ :‬وعض ر اوقاو الزم است بطور کل از راه مورد نظر صرفنظر کرد سا‬
‫ب وان راهشار دددسر و بي ترر را ب اب ‪.‬‬
‫سين ک شقوق مخ لف ‪A.P.C‬‬
‫تمرين ‪ :‬به چند روش م سوان ي وان ر از اب را بدون صدمه زدن به ي وان دا کج کردن‬
‫ان خال کرد؟‬
‫تمرين ‪ :‬سصور کن د مرد وان در حاك ريختن مح وياو قوط نوشابه ار به درون باک‬
‫بنطدن اسومب ل است اح مايشار مخ لف ان را حدس ب ن د‪.‬‬
‫سوص ه هاي برار رشد خالق ت‬
‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬
‫‪.5‬‬
‫‪.6‬‬
‫‪.7‬‬
‫‪.8‬‬
‫‪.9‬‬
‫مکانها و زمانهاي را که معموال ادده هار دددر به ذهن ان م رسد شناساي‬
‫کرده و سس کن د روزر ديبار در آن موقع ت قرار بگیردد‪.‬‬
‫هنگام که با م يل موا ه م شويد وعد از ن ساعت سس کن د موقع ت خود‬
‫را عوض نموده و از هوار سازه اس ن اق نماد د‪.‬‬
‫مرسب با خود فير کن د اگر م کد دا مسئله حد شود چه خواهد شد‪ .‬همین‬
‫سصور به شما نیروي برار حد مسئله و دددن ان از زوادار مخ لف م دهد‪.‬‬
‫از مکانهار رويار مثد موزه و آثار باس ان و ‪ ...‬بي تر دددن کن د‪.‬‬
‫با افراد خالق بي تر معاشرو کن د‪.‬‬
‫به اهاي که سا بحاك نرف ه ادد بي تر مسافرو کن د‪.‬‬
‫سا م سوان د سمرين کن د‪.‬‬
‫به م يالو به صورو دک فرصت نگاه کن د‪.‬‬
‫ه گاه فير نين د که سنها دک اسخ صح ح و ود دارد‪.‬‬
‫سوص ه هاي برار رشد خالق ت‬
‫‪‬‬
‫سازمانها م سوانند محل را برار خالق ت سخص ص دهند و آن را به وسادد مخ لف‬
‫مثد وستر ک اب و نوارهار خالق ت و اب ار و وسادد الزم آن م ش کنند و مددريت‬
‫برار کارکنان ساعتر را در روز در نظر بگیرند که زمان خود را در آن ا سپرر کرده و‬
‫برنامه هار خاص ر را برار رشد خالق ت ا را نمادند‪.‬‬
‫موانع برار رشد خالق ت‬
‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬
‫عدم اع ماد به نفس‬
‫سرس از ان قاد و ش ست‬
‫عدم سمر ذهكر‬
‫سرس از م‬
‫الو‬
‫موانع خالقیت‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫نگرش منفی‪ :‬سماید به سمرک روی نبه های منفی مساید و اسالف انرژی در حايت ناکامی‬
‫به ای س وی فرصتهای مو ود در موقعیت فعلی‬
‫سرس از شيست‪ :‬سام واتسون بنیانگذار ‪ :IBM‬راه اف ایم سرعت موفقیت آن است که‬
‫میطان شيست خود را ‪ 2‬برابر کنید‪ .‬شيست شرط ضروری برای موفقیت است‪.‬‬
‫اضطراب‪ :‬فرد مضطرب زمان کا ی برای اندی ه خالق ندارد و قادر به فير کردن نیست‪.‬‬
‫یروی از مقرراو‪ :‬رعایت برخی از مقرراو اي امی است ولی برخی از انها مانع بروز خالقیت‬
‫می شوند‪.‬‬
‫ساکید بیم از حد روی منطق‪ :‬برخی از ایده ها در اب دا کامال یر منطقی به نظر می رسیدند‪.‬‬
‫نقش مديران در ترغيب خالقيت كاركنان‬
‫‪‬‬
‫دك از مشمتردن راهشار ظشور خالق ت و نوآورر به و ود آوردن‬
‫فضار محرك خالق ت است‪ .‬بدن معكر ه مددران بادد همي ه‬
‫آماده شن دن ادده هار ددد از هر س به م موعه سحت‬
‫سرپرستر خود باشند‪.‬‬
‫‪‬‬
‫اثر كار نان را از‬
‫گرف اريهار يم ا اف اده و م غويتهار‬
‫خالق ت باز م دارد و فرصتر برار خالق ت آنان باش نمر گذارد‬
‫برار مبارزه با ادن م كد مددران بادد هر روز مدو زمان‬
‫مشخص ر را برار اندي دن و خالق ت افراد نار بگذارند و به‬
‫وعض ر از افراد سازمان ه امادگ بي ترر دارند فرصت‬
‫خالق ت بدهند و برار آن وقتر را منظور نمادند‪.‬‬
‫اگر كس ي بتواند كتاب بهتري بنويسد ‪،‬‬
‫خطابه بهتري ايراد كند يا تله موش‬
‫بهتري نسبت به همسايه اش بسازد ‪،‬‬
‫حتي اگر خانه اش در جنگل باشد‬
‫به تمام دنيا راه دارد‪.‬‬
‫رالف والدو امرسون‬