Transcript نقشه برداری عمومی - مهندس امین عباسی لرکی

‫تهیه کننده ‪:‬‬
‫پناهی ‪‬‬
‫حاتم حسینی‬
‫عیسی حسینی ‪‬‬
‫کامران قنبری ‪‬‬
‫‪‬‬
‫استاد‬
‫عباسی‬
‫‪:‬‬
‫لرکی‪‬‬
‫فهرست‬
‫عنوان‬
‫‪‬‬
‫فصل اول ‪ :‬کلیات‬
‫نقشه برداری‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫رشته های مختلف نقشه برداری‬
‫‪‬‬
‫تعیین مساحت زمین از روی نقشه‬
‫عالئم قرار دادی در نقشه برداری‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫فرمول مساحت شکل های هندسی‬
‫وسایل مورد استفاده در نقشه برداری‬
‫تعیین ِدور یا بر بلندی در قوس ها‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫چکیده ای از مطالب و مباحث نقشه برداری‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫نقشه برداری ژئودوزی‬
‫نقشه برداری مستوی‬
‫‪ .1‬نقشه برداری ژئودفری ‪ :‬هنگامی که حوزه‬
‫عمل نقشه بردار بسیار وسیع باشد دیگر نمی‬
‫توان سطح زمین را مسطح و تخت فرض کرد ‪.‬‬
‫بنابراین کوتاه ترین فاصله بین دو نقطه ‪،‬‬
‫روی یک زمین منحنی بنام ژئودوزی است ‪ ،‬به‬
‫این نوع نقشه برداری نقشه برداری ژئودوزی‬
‫می گویند ‪.‬‬
‫‪ .2‬نقشه برداری مستوی ‪ :‬اگر در حوزه عملیات‬
‫نقشه برداری بتوان از انحنای زمین صرفه نظر‬
‫کرد و نیاز به تبدیل فاصله های مستقیم بین‬
‫دو نقطه به فاصله ژئودتیک نباشد ‪ ،‬این گونه‬
‫نقشه برداری را مستوی می گویند‪.‬‬
‫‪‬‬
‫رشته های مختلف در نقشه برداری ‪:‬‬
‫‪‬‬
‫پالنیمتری ( مسطحاتی ) ‪ :‬هدف موقعیت یک نقطه (‬
‫طول و عرض یک نقطه ) روی زمین است و به ارتفاع‬
‫نقطه اهمیت نمی دهد ‪.‬‬
‫‪‬‬
‫ارتفاعی ‪ :‬فقط به ارتفاع نقاط می پردازد ‪.‬‬
‫‪‬‬
‫توپوگرافی و توپومتری ‪ :‬در این نوع نقشه‬
‫برداری هم به بررسی موقعیت نقاط می پردازد و‬
‫هم به ارتفاع نقاط اهمیت می دهد ‪.‬‬
‫‪‬‬
‫نقشه برداری ثبتی و امالکی ( کاداستر‬
‫‪ : ) cadastral suvveging‬به تعیین حدود اراضی –‬
‫حدود زمین های شهری و مساحت آن ها می‬
‫پردازد ‪.‬‬
‫‪‬‬
‫معموال به‬
‫ً‬
‫کارتوگرافی ‪ :‬عملیات نقشه برداری‬
‫تهیه نقشه ختم می شود و بنابراین رسم و‬
‫نمایش عوارض روی زمین به طور کلی به ترسیم‬
‫‪‬‬
‫زیرزمینی ‪ :‬در خدمت عوارض زیرزمینی مثل تونل‬
‫ها ‪ ،‬معاون تأسیسات زیرزمینی و غیره می باشد‪.‬‬
‫‪‬‬
‫نقشه برداری مسیر ‪ :‬در خدمت طراحی و پیاده‬
‫کردن مسیر از قبیل راه ‪ ،‬راه آهن ‪ ،‬کانال ها و‬
‫غیره می باشد ‪.‬‬
‫‪‬‬
‫ساختمانی ‪ :‬در جهت کارهای ساختمانی مانند‬
‫پیاده کردن محور ستون ها یک ساختمان کنترل‬
‫ارتفاع ‪ ،‬کف ستون ها بر روی پل ساختمان و غیره‬
‫‪ ...‬به کار می رود ‪.‬‬
‫‪‬‬
‫فتوگرافی ( نقشه برداری هوائی ) در نقشه‬
‫برداری هوایی از گرفتن عکس ها توسط دوربین های‬
‫مخصوص نصب شده در هواپیما برای اندازه گیری و‬
‫برداشت عوارض روی زمین استفاده می شود البته‬
‫این عکس ها توسط روش ها خاصی مانند برجسته بین‬
‫( ‪ ) stereoscope‬به نقشه تبدیل می شوند ‪.‬‬
‫‪‬‬
‫آب نگاری ( هیدروگرافی – آب نگاشتی ) هدف نقشه‬
‫‪‬‬
‫صنعتی ‪ :‬در خدمت کارهای صنعتی مانند مساحت و‬
‫سر هم کردن ماشین های بزرگ صنعتی از نظر‬
‫همراستایی قطعات می باشد ‪.‬‬
‫‪‬‬
‫مشتقه ‪ :‬نقشه برداری در خدمت علوم دیگر مثل‬
‫زمین شناسی – آمار بردار می باشد ‪.‬‬
‫‪‬‬
‫نظامی ‪ :‬کاربرد آن در تعیین نقشه های نظامی ‪،‬‬
‫نقاط استراتژیک و غیره می باشد ‪.‬‬
‫‪‬‬
‫نقشه چیست ؟ تصویر نقاط و عوارض در سیستم قائم‬
‫یا با نسبتی کوچکتر ( مقیاس ) بر روی یک صفحه‬
‫افقی می باشد ‪.‬‬
‫‪‬‬
‫( البته برای نمایش این عوارض روی زمین از یک‬
‫سری عالئم قراردادی نیز استفاده می شود ‪) .‬‬
‫‪‬‬
‫مقیاس ‪ :‬برای بردن نتایج برداشت بر روی نقشه ‪،‬‬
‫باید اندازه های برداشت شده روی زمین ( طول‬
‫افقی آن ها ) را به نسبت معینی کوچک کنیم ‪.‬‬
‫این نسبت را مقیاس گویند ‪.‬‬
‫فاصله دو نقطه روی نقشه‬
‫= مقیاس‬
‫فاصله افقی همان دو نقطه بر روی زمین‬
‫‪.2‬‬
‫‪‬‬
‫انواع مقیاس ‪ .1 :‬مقیاس کسری ( صدمی )‬
‫مقیاس خطی ( ترسیمی )‬
‫‪‬‬
‫مقیاس کسری ( صدمی ) مقیاس کسری دو گونه است ‪:‬‬
‫‪‬‬
‫الف‪ .‬مقیاس کسری مرکب ‪ :‬کاربرد آن در کشورهای‬
‫( مثل انگلستان ) است که از سیستم غیر متریک‬
‫‪3in‬‬
‫یعنی ‪ 3‬اینچ روی‬
‫مثال‬
‫استفاده می کنند ً‬
‫‪6mi‬‬
‫نقشه معادل ‪ 6‬مایل افقی بر روی زمین است ‪.‬‬
‫‪‬‬
‫ب‪ .‬مقیاس کسری ساده ‪ :‬کاربرد آن در کشورهایی‬
‫مانند ایران که از سیستم متریک استفاده می‬
‫کنند ‪ ،‬می باشد ‪ .‬این مقیاس واحد ندارد ‪ .‬در‬
‫واقع حاصل تقسیم دو عدد هم واحد شده در صورت و‬
‫مخرج است که با کسری که صورت آن همیشه عدد ‪ 1‬و‬
‫مخرج آن یک عدد می باشد بیان می گردد به عدد‬
‫مخرج مقیاس کسری ساده عدد مقیاس نیز می گویند‬
‫‪.‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫نکته ‪ : 1‬یادآوری از چند تبدیل واحد‬
‫دسیمتر ‪ = 10‬یک متر‬
‫‪ ‬یک دکامتر = ‪ 10‬متر‬
‫سانتی متر ‪ = 100‬یک متر‬
‫یک هکتومتر = ‪ 100‬متر‬
‫‪‬‬
‫میلی متر ‪ =1000‬یک متر‬
‫متر‬
‫‪‬‬
‫مثال ‪ :‬یک مربع چند سانتی متر می باشد ؟‬
‫‪‬‬
‫پاسخ ‪:‬‬
‫‪1 m = 100 cm2‬‬
‫یک کیلومتر = ‪1000‬‬
‫‪‬‬
‫متر مربع است‬
‫‪1 m2 = ( 100 cm2)2 = 10000 m2‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫انواع نقشه از نظر مقیاس ‪ :‬طبقه بندی های‬
‫متفاوتی بر انواع نقشه از نظر مقیاس ارائه‬
‫گردیده است که یک طبقه بندی در ذیل خواهد شد ‪.‬‬
‫‪‬‬
‫نقشه های خیلی خیلی بزرگ مقیاس که مقیاس آن ها‬
‫‪1‬‬
‫معموال برای نقشه ها جزئیات‬
‫ً‬
‫می باشد و‬
‫تا‬
‫‪50‬‬
‫بکار می رود ‪.‬‬
‫‪‬‬
‫نقشه های خیلی بزرگ مقیاس که مقیاس آن ها‬
‫‪1‬‬
‫‪−‬‬
‫‪500‬‬
‫‪1‬‬
‫‪100‬‬
‫معموال پالن ها دارای این مقیاس‬
‫ً‬
‫است که‬
‫هستند ‪.‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪1‬‬
‫‪1‬‬
‫‪500‬‬
‫‪−‬‬
‫نقشه های بزرگ مقیاس که مقیاس آن ها‬
‫‪10000‬‬
‫است که نقشه های مهندسی و اجرایی و ثبتی را‬
‫شامل می شود ‪.‬‬
‫نقشه های متوسط مقیاس که مقیاس آن ها‬
‫‪1‬‬
‫‪−‬‬
‫‪50000‬‬
‫است کاربرد آن بیشتر در نشان‬
‫‪1‬‬
‫‪10000‬‬
‫‪‬‬
‫نکته ‪ : 2‬هر چه مقیاس نقشه بزرگتر باشد ( مخرج‬
‫کسر مقیاس کسری ساده کوچکتر باشد ) دقت بیان‬
‫جزئیات نقشه بیشتر است ‪.‬‬
‫‪‬‬
‫نکته ‪ : 3‬از وسایل مربوطه به مقیاس و تغییر آن‬
‫می توان خط کش مقیاس ( اشل ) پرگار مقیاس و‬
‫پانتوگراف را نام برد ‪.‬‬
‫‪ ‬تعیین مساحت زمین از روی نقشه‬
‫عدد مقیاس به توان ‪ × 2‬مساحت = مساحت زمین‬
‫نقشه‬
‫‪‬‬
‫‪1‬‬
‫مساحتی ‪10‬‬
‫‪ ‬مثال ‪ : 1‬روی نقشه ای با مقیاس‬
‫‪1000‬‬
‫‪ cm3‬می باشد ‪ .‬مساحت روی زمین چند متر مربع‬
‫است ؟‬
‫‪ :‬عدد مقیاس ‪::‬‬
‫‪1000‬‬
‫‪1‬‬
‫‪1000‬‬
‫= مقیاس‬
‫‪ = 10 cm2 × ( 1000 )2 = 107cm2‬مساحت زمین‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫مثال ‪ : 2‬اگر مساحت زمینی ‪ 36‬هکتار باشد و‬
‫مساحت آن روی نقشه ‪ 4000000 cm2‬باشد ‪ ،‬آنگاه‬
‫مقیاس کدام است ؟‬
‫‪‬‬
‫پاسخ ‪ :‬می دانیم که هر هکتار ‪ 1000m2‬می باشد و‬
‫هر متر مربع ‪ 1000‬سانتی متر مربع است ‪.‬‬
‫=‬
‫‪36 ×10000 ×10000 cm2‬‬
‫‪2‬‬
‫‪6‬‬
‫=‬
‫‪e2‬‬
‫>=‬
‫‪e2‬‬
‫×‪106cm2‬‬
‫× ‪36 = 40‬‬
‫هکتار‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫وسایل مورد استفاده در نقشه برداری‬
‫‪‬‬
‫الف ‪ .‬وسایل امتداد گذاری‬
‫‪‬‬
‫ژالون ‪ :‬میله ای به قطر ‪ 3‬الی ‪ 4‬سانتی متر و‬
‫به طول ‪ 2‬الی ‪ 2.5‬تا ‪ 4‬متر با رنگ های متناوب‬
‫سفید و قرمز که در هر ‪ 50‬سانتی متر تغییر کند‬
‫‪.‬‬
‫‪‬‬
‫تراز ژالون‬
‫‪‬‬
‫سه یا ‪ 4‬ژالون گیر‬
‫‪‬‬
‫گونیای ساحی ‪ :‬هرگاه در امتدادگذاری به‬
‫امتدادهای عمود بر هم ( و یا زوایای ‪ 30‬و ‪ 45‬و‬
‫‪ 60‬و همچنین پیاده کردن یک قرس ) نیاز داشته‬
‫باشیم از گونیای ساحی استفاده می کنیم از‬
‫انواع آن گونیای شکاف دار – گونیای آینه ای و‬
‫گونیای منشور می باشد ‪.‬‬
‫‪‬‬
‫میخ چوبی ( ییکه ) ‪ :‬برای ثبت محل نقاط و‬
‫امتدادها استفاده می شود ‪.‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫وسایل نقشه کشی ‪:‬‬
‫پرگار مقیاس‬
‫‪ ..4‬گونیا‬
‫‪ .2‬خط کش مقیاس‬
‫‪ .3‬نقاله‬
‫‪ .5‬خط کش ‪T‬‬
‫انواع مدل های دوربین نقشه برداری مدل الیکا‬
‫‪TS 06 – TC 05 – TCR 805 – TCH 07 – TCRu 07 – TS 09 – TS 02‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫دوربین های نیکون – تریمبل – نیز از انواع دیگر‬
‫دوربین های نقشه برداری می باشد ‪.‬‬
‫عالئم قراردادی درنقشه‬
‫عالئم قراردادی درنقشه‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫اگر‪C = 90‬‬
‫با داشتن دو زاویه و ضلع بین‬
‫‪1‬‬
‫آنگاه ‪S = absin B‬‬
‫‪2A‬‬
‫‪sin‬‬
‫‪1‬‬
‫‪c2 . sin C S = :‬‬
‫‪2‬‬
‫‪a+b+c‬‬
‫=‪ P‬‬
‫‪2‬‬
‫‪ : C ‬داشتن سه ضلع ( ستور هرون ) = ‪S‬‬
‫)𝑐‪𝑝 𝑝−𝑎 𝑝−𝑏 (𝑝−‬‬
‫‪‬‬
‫فرمول مساحت مربعی به ضلع ‪S = a2 : a‬‬
‫‪ ‬فرمول مساحت مستطیلی به طول ‪ a‬و عرض ‪S = a.b : b‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫𝑏‪𝑎.‬‬
‫‪2‬‬
‫فرمول مساحت لوزی به قطرهای ‪ a‬و ‪: b‬‬
‫=‪S‬‬
‫فرمول مساحت ذوزنقه با قاعده های ‪ a‬و ‪ b‬و ارتفاع‬
‫‪h‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫) 𝑏‪( 𝑎+‬‬
‫‪:‬‬
‫‪2‬‬
‫فرمول مساحت دایره ‪ :‬به شعاع ‪: r‬‬
‫=‪S‬‬
‫‪×h‬‬
‫‪S = 𝜋r2‬‬
‫فرمول مساحت بیضی به شعاع های ‪ a‬و ‪S = π a.b : b‬‬
‫‪‬‬
‫تعیینِدور یا بر بلندی در قوس ها ‪:‬‬
‫وسایل نقلیه به هنگام ورود به قوس ها تحت‬
‫تأثیر یک نیروی گریز از مرکز قرار می گیرد ‪،‬‬
‫برای خنثی نمودن نیرویی که سبب رانده شدن‬
‫وسیله نقلیه به خارج از قوس می گردد باید عرض‬
‫اصطالحا دور داده شود ‪ .‬برای‬
‫ً‬
‫راه شیب عرضی یا‬
‫تأمین ایمنی داخلی حرکت خودرو بهتر است شیب‬
‫عرضی راه با توجه به سرعت طرح تمیز یابد در‬
‫نتیجه با استفاده از یک شیب عرضی مناسب می‬
‫توان در قوس بین نیروی اصطکاک جانبی چرخ و‬
‫دوسازی ‪ ،‬مؤلفه وزن خودرو در امتداد بر بلندی‬
‫و نیروی گریز از مرکز تعادل ایجاد نمود ‪.‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫چکیده از مطالب و مباحث نقشه برداری ‪:‬‬
‫نقشه برداری امروزه چه در صنعت و چه در کارهای‬
‫غیر صنعتی از قبیل راه و طرح های هادمی و‬
‫عمران روستایی – کاربردهای زیادی پیدا کرده و‬
‫امروزه تمام پروژه های صنعتی ‪ ،‬کشاورزی ‪،‬‬
‫ساختمانی ‪ ،‬راه سازی ‪ ،‬جنگل و تعیین حدود‬
‫اراضی دامنه ی وسیعی پیدا کرده است و در نتیجه‬
‫باید سعی شود که در این پروژه ها برای باال‬
‫بردن میزان کمی و کیفی و فنی بودن پروژه ها از‬
‫بهترین روش های نقشه برداری که کار با سرعت و‬
‫کیفیت باال صورت گیرد ‪ ،‬استفاده نمود و در‬
‫پروژه های راه سازی سعی شود که بهترین مسیرها‬
‫انتخاب شود تا از خطر تصادفات جاده ای که‬
‫بیشتر به دلیل استاندارد و فنی نبودن راه از‬
‫نظر قوس های قائم و افقی و دورهای جاده و ریزش‬
‫تراشه ها در کنار جاده به وجود می آید کاسته‬
‫شود ‪ .‬و نیز در صنعت ساختمان برای کنترل‬
‫ارتفاع و تنظیم بودن ستون ها و فیکس نمودن‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫مطالعات فاز اول ‪ :‬مطالعات اولیه و انتخاب‬
‫مسیر‬
‫‪‬‬
‫مطالعات فاز دوم ‪ :‬تهیه ی نقشه ی توپوگرافی‬
‫مسیر تقریبی‬
‫‪ ‬مطالعات فاز سوم ‪ :‬پیاده کردن مسیر و اجرای‬
‫عملیات احداث راه‬
‫‪‬‬
‫مطالعات فاز اول دارای مراحل زیر است ‪:‬‬
‫‪‬‬
‫جمع آوری هرگونه اطالعات از سازمان ها و دستگاه‬
‫های زیربط‬
‫‪‬‬
‫جمع آوری هر گونه نقشه یا عکس های هوایی منطقه‬
‫طرح‬
‫‪ ‬انتخاب مسیرهای مختلف بین مبدأ و مقصد بر روی‬
‫نقشه ها‬
‫‪‬‬
‫اعزام گروه های مختلف به منطقه و بررسی‬
‫کارشناسی‬
‫‪‬‬
‫ارزیابی راه بر پایه دیدگاه اقتصادی ‪:‬‬
‫‪‬‬
‫این دیدگاه در برگیرنده ی توجیه اقتصادی‬
‫پروژه می باشد ‪ .‬برای توجیه از روش های هندسی‬
‫استفاده می شود ‪.‬‬
‫‪‬‬
‫ارزیابی راه بر پایه و دیدگاه فنی مهندسی ‪:‬‬
‫‪‬‬
‫شاخص طول مسیر ‪ ،‬مسیری که طول کمتری دارد بهتر‬
‫است و نمره بیشتری دارد ‪.‬‬
‫‪‬‬
‫شکل ‪ : 1‬روند افزایش هزینه های نگهداری در‬
‫مسیر گران تر و نسبت به مسیر ارزان تر است ‪.‬‬
‫‪‬‬
‫در یک پروژه عمرانی از هر نوع که باشد نقشه‬
‫برداری حرف اول را خواهد زد چون تمام کارها‬
‫طبق نقشه می باشد ‪ .‬پس برای اجرای آن ها نقشه‬
‫بردار گام اول را برمی دارد و مسئولیت کار را‬
‫قبول کرده در صورتی که در حین اجرای پروژه‬
‫دچار خطا یا اشتباهی شود که از ناحیه سهل‬
‫انگاری و بی دقتی نقشه بردار باشد ‪ ،‬جوابگوی‬
‫خسارات و هزینه های انجام شده می باشد ‪ .‬پس یک‬
‫نقشه بردار خوب کسی است که قبل از شروع به کار‬
‫در مورد پروژه و برنامه کاری خود ‪ ،‬مطالعه‬
‫کرده و اشکاالت خود را برطرف نماید و هر کاری‬
‫را که به نظر مشکوک و غیر مهندسی احساس کرد‬
‫دوباره تکرار یا از همکار و در نهایت سرپرست‬
‫نقشه برداری کمک بگیرد ‪.‬‬
‫‪ ‬در نقشه برداری و احداث یک مسیر باید سعی شود‬
‫میزان خاکبرداری و خاک ریزی در حد متعادل باشد‬
‫‪ .‬یعنی یک پروژه یا مسیری انتخاب شود که از‬
‫نظر اقتصادی مقرون به صرفه و از نظر فنی که‬
‫شامل حذف قوس های خطرناک و ابنیه های کمتر و‬
‫مسیر مستقیم با درصد شیب کمتر طراحی شود ‪.‬‬
‫‪‬‬
‫یک مهندس عمران خواه در هر گرایشی که باشد‬
‫باید از قدرت نقشه برداری و نقشه خوانی باالیی‬
‫برخوردار باشد چون پیش نیاز نقشه برداری نقشه‬
‫خوانی و نقشه کشی می باشد ‪.‬‬
‫‪‬‬
‫اگر شخصی لیسانس یا فوق لیسانس راه باشد ولی‬
‫از دوربین و کار نقشه برداری اطالعاتی نداشته‬
‫باشد با مشکالت زیادی روبرو خواهد شد که من‬
‫ً نمونه ای از این را دیده بودم ( همچنین‬
‫شخصا‬
‫نمونه ای را مشاهده کرده بودم ‪ . ).‬پس ما باید‬
‫قبل از اینکه کار به ما محول شود ‪ ،‬خود به‬
‫صورت تجربی یا مطالعات آزاد نیاز خود را در‬
‫منابع‪:‬‬
‫تجربیات یک نقشه بردار ‪‬‬
‫عمومی‬
‫پایان‬
‫‪‬‬