Transcript Veri - WordPress.com

AKILLI HASTANE, SAĞLIKTA BİLİŞİM
VE EKONOMİK BOYUTU
HAZIRLAYANLAR
ALİ TOPAL
ERKİN ARTANTAŞ
Hastaneler birden çok fonksiyonun bir
arada götürüldüğü kompleks işletmelerdir. Tıbbi
hizmet veren bir kuruluştur, ayrıca otelcilik
hizmeti de verirler. Binlerce kalemi bulunan ilaç
ve tıbbi malzemenin yönetilmesi bile başlı
başına ayrı bir hizmet olarak anılabilir.
AYSBERG
Sağlık kaydı bütünlüğü
e-sağlık
Sağlık
hizmet
i
Uygulamalar
Klinik
Yönetimsel
Web-tabanlı
İş akışları
Altyapı
Ulusal Belirleyiciler
Veri kaynakları
Hastane / uygulama
Standartlar
Güvenlik,
haberleşme, ağlar
Veri, kodlama, sınıflama
Mimari yapılar
Hizmet sunucular ve hastalar
Endüstri /
hizmet üreticileri
Mevzuat belirleyiciler /
hizmet sunucuları
Ulusal
e-sağlık
otoritesi
Hastaneler yüzyıllarca bilgilerini manuel
sistem ile kayıt ettiler.
Bilgisayarların iş sahasına girmesi ile
hastanelerde hastane yöneticileri bilgisayara
ilgi duymaya başladılar.
Artık hekimler ve hemşireler bilgisayarla
ortak iş görmek, bilgisayarlarla bütünleşmek
ve onu kullanmak zorundalar.
Sağlık kurumu/hastane
içerisindeki tüm bilgi
sistemlerinin medikal ve medikal olmayan her türlü
teknolojilerle tam entegre olduğu,güvenilir veri akışı
standartlarının belirlendiği,
Hekim, hemşire vb personele yetkileri çerçevesinde
çok daha az zaman ve enerji harcayarak hastane ve
hasta verilerine ve bilgilerine her yerden, yer bağımsız
olarak mobil olarak erişimini sağlayan,
El ile işlem yapılmayan, kağıtsız ve filmsiz olarak
çalışan, sağlık görevlilerinin iş süreçlerini etkilileştiren,
doğru ilaç ve medikal tedavi uygulamalarının
kontrol edildiği,
Gerçek anlamda bütün işlemlerin tam
otomasyon sistemi ile yapıldığı, kontrol edildiği,
yönetildiği bir hastane işleyişine ve ileri teknoloji
donanımına sahip,
Hastane
çalışanlarına,
hastalara
ve
yakınlarına etkili, verimli, ekonomik, erişilebilinir
ve kaliteli sağlık hizmeti sunmaya hedeflenmiş,
Üçüncü taraflar, e-sağlık ve e-devlet
sistemleri ile de tam entegre olmuş hastanelere
akıllı hastane denilmektedir.
Bilindiği gibi HASTANE BİLGİ YÖNETİM
SİSTEMLERİ (HBYS), Türkiye’de hem içinde
bulunduğumuz
AB
entegrasyon
süreci
nedeniyle hem de Hükümetin, Sağlık alanında
uygulamaya koyduğu çeşitli düzenlemeler ve
politikalar gereği, e-Sağlık projesi kapsamı
içerisinde son dönemde göz önünde olan ve
son derece önem verilen bir konu halini almıştır.
HBYS ‘NİN ETKİLEŞİMDE OLDUĞU SİSTEMLER
Merkezi Hastane Randevu Sistemi (MHRS),
Kimlik Paylaşım Sistemi (KPS),
Çekirdek Kaynak Yönetim Sistemi (ÇKYS),
Elektronik Faturalama Süreçleri (MEDULA), vb)
Diğer sistemlerden hastane sistemine elektronik
olarak aktarılması, sisteme veri aktarabilecek
kurumda aktif çalışan cihazların sistemle
entegrasyonu, üretilen sağlık verilerinin Sağlık-Net
projesi kapsamında Bakanlık Veri Merkezine
gönderilmesi,
Hastanelerde çalışmakta olan
Laboratuvar Bilgi Yönetim Sistemi (LBYS),
Görüntü Arşiv ve İletişim Sistemleri (PACS),
gibi sistemlerle entegrasyonu, hastane içi
yönetim, karar destek ve is akış süreçlerinin
iyileştirilmesi, kaynak yönetimi ve tasarrufu
sağlanması
gibi
beklentilere
de
cevap
vermektedir.
HASTANE BİLGİ YÖNETİM SİSTEMLERİ
MODÜLLERİ
Hasta Kayıt/Kabul Modülü
Poliklinik Modülü
Bilgi Yönetim, İstatistik Ve Raporlama
İşlemleri Modülü








Sağlık hizmetlerine erişim sınırlı
Sağlık hizmetlerinde “gelir-geçer” yaklaşım
“Kurum içi” yönetim anlayışı
Dikey yönetim hiyerarşisi
Kağıt-bazlı kayıt sistemi
“Sulu sistem & Karanlık oda” radyoloji
Analog medikal sistemler
Uzun kuyruklar, “bugün git, yarın gel” ve
“hastaneye özgü” koku









Online ve telefon ile randevu sistemi
Kaliteli Sağlık Hizmetleri algısı
Profesyonel yönetime geçiş süreci
Matriksel yönetim anlayışı
Akıllı binalar / Hastane Bilgi Sistemleri
Entegre Biyomedikal cihazlar/PACS–RIS
Otelcilik kalitesinde hizmet standartları
Hasta Hakları, güvenliği ve memnuniyeti
Mesleki sorumluk sigortası










“Kişiye özel” tıp / moleküler tıp
Koruyucu tıp uygulamaları
Kanıta dayalı tıp / Defansif tıbbi yaklaşım
Dijital hastaneler
Profesyonel yönetim ve finansman
Nanorobotlar – nano tıp
Tele-tıp ve mobil sağlık hizmetleri
Hastane birleşmeleri/Zincir hastaneler
Uzman (expert) sistemler
Günübirlik ayaktan tedaviler




Multi-disipliner multi-lokasyoner ekip
çalışması
Proton terapi
3 boyutlu gerçek zamanlı medikal
görüntüleme ve robot kullanarak “yerinde” ve
“uzaktan” girişimsel ve invaziv tıbbi
müdahaleler
Hastane ile tam entegre “Evde Bakım”
Hizmetleri
Mobil hizmet
sunucular
Aile hekimi
Evde bakım
Halk sağlığı
bilgileri
Klinik ve hasta
veritabanları
ve paylaşılan
kaynaklar
Acil hizmetler
(Mobil data)
Intranet/Ekstranet
Başka hastaneler
Internet
Özel merkezler
Evdeki
konsültanlar
Hastane içi hizmetler
(Patoloji, radyoloji vs.)
AKILLI HASTANE UYGULAMA
ALANLARI









Hasta veri tabanı oluşturma
Tıbbi laboratuvarların otomasyonu
Hasta kayıtlarının otomasyonu
Tanı destek sistemleri
Hasta izleme sistemleri
Tıbbi görüntüleme
Eczane sistemleri
Tıbbi karar verme
Bilgisayar destekli eğitim ve öğretim
AKILLI HASTANELERDE İDARİ VE
MALİ UYGULAMA ALANLARI




Malzeme ve tesis yönetimi
Personel yönetimi
Mali yönetim
Kaynak yönetimi
22








Bilgi sisteminden hastasına ait verileri alabilir.
Lab. testlerini eleştirel değerlendirme becerisi kazanır.
Biyoistatistiksel yöntemleri kullanabilir.
Kanıta dayalı hareket edebilir.
Tanı ve tedavi kararlarında etkin davranabilir.
Hasta bulgularını uygun olarak elektronik kayda
alabilir.
Hastalık kodlarını bilir.
Veri özelliği ve güvenliği esaslarını ve kurallarını bilir.
Teşhis ve tedavi uygulamalarında; HBYS,
elektronik sağlık kaydı, PACS, Laboratuar
ve Radyoloji bilgi sistemleri,elektronik
sevk,elektronik reçete, elektronik randevu
sistemleri, cihaz takibi vb uygulamalar yer
almaktadır.
TELECERRAHİ
• Joystick, ses komutu
aracılığı ile
endoskopik kamera
ve cerrahi araçları
tutan robot kolları
yönlendirerek,
• Onların yaptıklarını
monitörden
izleyerek uzaktan
cerrahi operasyon
gerçekleştirme
Akıllı hastane çalışmalarına başlayacak hastane
yöneticilerinin; hasta bilgilerine her yerden hızlı
ulaşım, veri güvenliği, tüm hizmetlerin bilgisayar
ortamında
yürütülmesi,
doğru
uygulama,
minimum hata, düşük maliyet, hasta ve çalışan
memnuniyeti, teşhis ve tedavide başarı gibi birçok
avantajlar sağlayan akıllı hastane sistemi,
bileşenleri ve entegrasyon aşamalarını titizlikle
incelemeleri, personel ve teknolojik altyapıyı
güçlendirmeleri ve ondan sonra akıllı hastane
uygulamalarını hayata geçirmeleri gerekmektedir.
Akıllı hastaneleri yaygınlaştırılmak için
çalışmalara hız verildiği bir dönemde, hastane
yöneticilerinin hastanelerini akıllı hastaneye
dönüştürmek zorunda olduklarını bilerek
şimdiden hazırlık yapmalarını önermekteyiz.
Tarım Toplumundan
Bilgi Toplumuna
1. Tarım Toplumu:
Ürün: Tarım Ürünleri
Sermaye: Toprak
Bilginin katlanma hızı:1000 yıl
Tarım Toplumundan
Bilgi Toplumuna
2. Endüstri Toplumu:
Ürün: Endüstri Ürünleri
Sermaye: Fabrika
Bilginin katlanma hızı:100yıl
Tarım Toplumundan
Bilgi Toplumuna
3. Bilişim Toplumu:
Ürün: Bilgi
Sermaye: İnsan
Bilginin katlanma hızı:1yıl
Sağlık Bilişimi
Bilgi teknolojilerini kullanarak
yapılan tıbbi çalışma (koruma,tanı,
tedavi), eğitim, iletişim, veri ve bilgi
toplama, veri ve bilgi işleme, bilgiyi
yönetme, tıbbi karar verme ve
bilimsel çözümleme yöntemlerini
içeren bir bilim dalıdır.
Sağlık hizmetlerinde veri ve bilginin
karar verme mekanizmalarında
optimal olarak kullanımı için
sistematik olarak işlenmesi ile
uğraşan bilim dalıdır.
Sağlık Bilişiminin Amacı




Bilgi toplumu insanına yaraşır koruyucu ve tedavi
edici sağlık hizmeti sunacak,
Toplumun sağlık sorunlarını saptayacak, çözüm
üretecek
Bilişim teknolojileri ile donatılmış hastaneleri
kuracak, onları çağdaş bir anlayışla yönetecek,
Sağlık düzeyini yükseltmek için gerekli olan veriyi
ve bilgiyi toplayıp, bilimsel değerlendirmeler
yapabilecek
Hekimler, diğer sağlık personeli ve sağlık
sektöründe görev alacak personeli yetiştirmeye
katkı sağlamak.
Neden Sağlık Bilişimi?




Bilişim teknolojileri toplumu değiştirmiş ve bunun sonucu olarak
insanların sağlık hizmetindeki kalite anlayışı değişmiştir;
Bilişim teknolojilerinin sistematik kullanımı ile sağlık hizmetinin
kalitesi artmıştır;
Yeni bilgi işleme metodolojileri ve bilişim teknolojilerini kullanmadan
veri ve bilgiyi, depolamak, düzenlemek ve istediğimiz bilgiye ulaşmak
ve paylaşmak olası görünmemektedir;
Bilginin sistematik olarak işlenmesi Kanıta Dayalı Tıp uygulamalarına
ilginin ve gereksinimin artmasına neden olmuştur;





Yönetim için
Karar desteği için
Kalite göstergelerini üretmek için
Takip ve tedavi için
Verimlilik için
Gereklidir.

İnsan sağlığına hizmet etmek amacıyla günümüzde pek çok hastane, teknolojinin
kendilerine sağladığı imkânları kullanmaktadır.

PACS(Picture Archiving And Communication System),

CyberKnife,

Teletıp,

Telekonsültasyon,

Biyotelemetri,

Smart kart teknolojisi
bunlardan sadece birkaçıdır.
43
Tıp bilişim eğitiminin amacı
Bilgi toplumu insanına yakışandır
Koruyucu ve tedavi edici sağlık hizmeti sunacak, bilişim
teknolojileri ile donatılmış hastaneleri kuracak, onları
çağdaş bir anlayışla yönetecek, toplumun sağlık
sorunlarını saptayacak, çözüm üretecek ve sağlık
düzeyini yükseltmek için gerekli olan veriyi ve bilgiyi
toplayıp, bunları bilimsel değerlendirmeler yapabilecek
hekimler, sağlık personeli ve sağlık sektöründe görev
alacak personeli yetiştirmektir.
Veri
İzleme alınan gebe kadından elde edilen kişisel özellikler (yaş, gebe kalma sayısı,
doğum kontrol yöntemi kullanma durumu, yaşayan/ölen çocuk sayısı vb) ile her
izlemede saptanan bulgular,
Muayene edilen hastadan elde edilen hastalık öyküsü, fiziksel muayene ve laboratuar
tetkiklerinden elde edilen bulgular,
Denetlenen bir gıda üretim yerinden alınan örneklerden elde edilen bulgular,
Sağlık evlerinden sağlık ocaklarına, sağlık ocaklarından sağlık müdürlüklerine, sağlık
müdürlüklerinden Sağlık Bakanlığı’na gönderilen aylık, yıllık çalışmalarla ilgili veri,
Bir araştırıcının herhangi bir konuyu incelemek için derlediği malzeme/materyal,
Sağlık ocağı bölgesinde oturanların yaş, cinsiyet, medeni hal, öğrenim durumu ve
çevresel özellikler…
Bilgi
Verinin belirli işlemlerden geçirilmesine veri işlem
ve veri işlemden geçirildikten sonra elde edilen
ürüne ise bilgi denir.
Veri ve bilginin taşıması gereken
özellikler
Veri doğru olmalıdır.
Veri tam olmalıdır.
Veri güvenilir olmalıdır.
Veri yararlı olmalıdır.
Veri kullanılabilir olmalıdır.
Veri ekonomik olmalıdır.
Veri güncel olmalıdır.
Verinin özelliklerini etkileyebilecek etmenler
Veri kaynağı ile ilgili etmenler: Kayıtların düzenli, doğru ve zamanında işlenmemesi,
kapsamının dar olması, tüm bilgileri içermemesi.
Veri anket yöntemi ile derlenecek ise; yanıtlayanların değişik nedenlerle doğru bilgi
vermemesi. Veri gözlem yöntemi ile derlenecek ise; gözlemi yapan kişinin yan tutması,
gözlemde yanılması, farkına vardırmama ilkesini uygulayamaması.
Veri derleme formları ile ilgili etmenler
Veri derleyen personel ile ilgili etmenler
Günlük Hekim Pratiğinde Sağlık Bilişimi
Yönetici
Araştırmacı
Akademisyen
Danışman
Uzman
Pratisyen
Aile Hekimi
Sosyal Roller
Hekim
Günlük Hekim Pratiği
Sosyal Rol
Danışman
Araştırmacı
Yönetici
Akademisyen
Uzman
Pratisyen
Aile Hekimi







KARAR VERME







VERİ KAYDI







İLETİŞİM







ZAMAN YÖNETİMİ







VERİ ve BİLGİ YÖNETİMİ






PROBLEM ÇÖZME
Değişir
Paylaşılır
Kaydedilir
Yorumlanır
Yayınlanılır
Korunur
Değerlendirilir
Ölçülür
Saklanır
Çözümlenir
Oluşturulur
Pazarlanır
Pazarlanır
İletilir
Veri
İşlenir
Sınıflandırılır
Tartışılır
Öğretilir
Sergilenir
Toplanır
Bilgi
Grafiklendirilir
Satılır
Sorgulanır
Sunulur
Kullanılır
Aktarılır
Tıp Bilişiminin Uygulama Alanları ve
Gerekliliği
Günümüzdeki tüm teknolojik ilerlemelere rağmen,
sağlık bilimleri ve teknolojide
en ileri gitmiş ülkelerde bile
bilgilerin toplanamaması,
verilerin yeteri kadar güvenli olmaması,
gözlemlerdeki subjektiflik
ve
benzeri nedenlerle
büyük miktarlarda
iş gücü,
para
ve
zaman kaybı
süregelmektedir.

Bu kayıplar dolayısıyla bilimin ilerlemesi ister istemez
yavaşlamakta ve büyük bir kaynak israfı ortaya çıkmaktadır.
53
Dünya coğrafyasına yayılmış
en küçük yerleşim birimlerine
geleneksel yöntemlerle
eksiksiz bir sağlık hizmeti götürmek
çok pahalı, çok zor ve hatta imkânsızdır.
Ancak uzaktan tıp (telemedicine-teletıp) uygulamalarıyla
binlerce kilometre uzaktan
hastaların kalp ritmini belirlemek,
kan biyokimyasını öğrenmek
kısaca tanı koymak
ve
tedaviyi yönlendirmek
mümkündür.
54
55

Son yıllardaki
çalışmalar sonucunda
ameliyat robotları
sayesinde bir başka
ülkedeki bir cerrahın
kilometrelerce
uzaklıktaki hastasına
kalp ameliyatı
yapması bile mümkün
olmuştur.
56
57
Telekonferanslar ve tıbbı
bilişim uygulamaları ile
•bilginin ve deneyimin meslektaşlar arasında
paylaşılması,
•düzenlenmesinde ve katılımında güçlükler bulunan
bilimsel kongre ve toplantıların yapılması
•Tele-medikal servis sağlanması
•çevrimiçi (on-line) olarak gerçekleştirilebilmektedir.
Bu sayede meslektaşlar arası
bilgi alışverişi sürekli ve son
derece kolay yöntemlerle
gerçekleşmeye başlamıştır.
58


Tıbbi bilişim sağlık çalışanı için nitelikli ve
çabuk karar verebilmeyi sağlayan birçok araç
sunmaktadır.
Özellikle bilgiye hızlı ve doğru erişim, bilginin
dağılımı ve paylaşımı ve de eğitim konularında
inanılmaz fırsatlar sunmaktadır.
59




Tıbbi uygulamalarda bilgisayarların artan rolü
İnternet
Multimedia uygulamaları
Bilişim teknolojilerine dayalı bilgi paylaşımı ve hizmet
olanakları
Ekonomik krizler
Hızlı bilgi akışı
Sanal çalışma yaşamı
Yeni teknolojiler
Gelecekte Dünya
 Mega şehirler
 Yaşlı nüfüs
 Aşırı tüketim
 Güçlü ordular
 Global vatandaşlık
 Yeni ideolojiler : çevrecilik , yeni yaşam vb
 Yeni ahlak tartışmaları
Geleceğin Tıbbı






Hasta odaklı
Teknolojiye bağımlı
Tüketime dayalı
Kalite süreçli
Maliyet odaklı
Rekabete dayalı
Geleceğin Tıbbı
Her yerde her noktada elektronik veri alış verişi
Her yerde geçerli, her noktadan ulaşılabilir, sistematik ve transfer edilebilir hasta
kayıtları
Muayene tarihi, aşı zamanı, ilaç kullanma zamanı, tarama ve check-up zaman
uyarıları, sigorta ile ilgili geri bildirim ve uyarım sistemleri
Sağlık verilerinin uzaktan ve sürekli monitorize edilmesi
Kanıta dayalı tıp uygulamaları
Elektronik karar destek sistemleri
Bilgisayarlı tanı ve tedavi karar sistemleri
Geleceğin Tıbbı
Web üzerinden tanı,
tedavi, yönlendirme
vb
Akıllı evlerde akıllı
sağlık destek
sistemleri
•Ör: Solunum izleyen
yastıklar,
Nano teknolojiler
Web etkileşimli
inplantlar
Robot sağlık
hizmetçileri
Giyilebilir
biyosensörler
 Tedavi eden robotlar
 Akıllı ilaçlar : seks, zeka, yaşlanma
 İnsan – maymun yaratıklar 2200
 Kafa nakli
 Organ klonlanması
 İnsansı hayvanlardan organ nakli
 Kanser için sihirli mermiler
 Genetiği oynanmış gıdalar
 Genetik devrim: İnsan ırkının yeniden
tasarlanması
 Biyonik insan : 20020
 Felçliler için dijital sinir
 Diyabetikler için kan şekeri kontrol çipleri
 Beyne eklenen biyoçiplerle görme, işitme ve bellek
sorunlarına çözümler
Tıp Öğrencisi için Bilişim
Hedefleri
Temel bilgisayar eğitimi
İleri bilişim hedefleri
Bilgi-beceri-tutum
Temel Bilişim Eğitimi
Bilgisayarın
bileşenleri
Kelime
işlemciler
Veri
tabanları
Elektronik
posta
kullanımı
Web’den
Yayın
tarama
Tıp Öğrencisi için Bilişim











Elektronik Hasta Kayıtları
Otomasyon uygulamaları
Kişisel Bilgisayar Kullanımları
Diğer sağlık çalışanları ile elektronik iletişim, veri alış
verişi
Elektronik ortamdaki bilgi kaynaklarına erişim
Karar verme süreçlerinde var olan bilgiyi çözümleme
Teknolojiye dayalı tıbbi uygulamalarda bilgisayar
kullanımı
Araştırmada kayıt, istatistik, yazım vb işlemler
Görüntülemede veri elde etme, raporlama, saklama,
paylaşma süreçleri
Sunum, bildiri vb hazırlıkları
Bilişimle ilgili yatırımlarda danışmanlık




Geleceği planlar
Sonu gelen şeyleri tahmin eder
Kontrol edilmesi gereken eğilimleri
bilir
Bir adım önde gider
Sağlık Yönetimi
ve
Bilişim
74
21. Yüzyılda nasıl bir yönetim?
Hedef
İşleri doğru
yapan mı?
Doğru işler
yapan mı?
Globalleşen
dünya
Rekabet
Farklılık
Liderlik –
Etkin
yönetim
Economy
(düşük maliyet)
Efficiency
(verimlilik)
Effectiveness
(etkinlik)
2015 de Hastane
Örgütsel, organizasyonel değişiklik
Hasta odaklı yaklaşım
Planlamada ekibin yeri
Uzmanlıklar arası sınırın kaybolması
Teknoloji bağımlı
Bilgiyi yöneten
Kaynakların sınırlılığında artış
Verimlilik ve etkinliğin öneminde artış
2015 de Hastane
Güvenli
Eşitlikçi
Etkin
Verimli
Hasta
odaklı
Zamanında
To Err is Human: Building
a Safer Health System,
IOM, 1999
Önlenebilir tıbbi hatalardan ölüm: 98.000
problems in an incresingly
complex system; about
Reçeteye
bağlı
ölüm: 7.000
creating
a culture
of safety
and an environment where
medical errors are not
tolerated
Maliyet: 29 milyar $
First must
do no harm
21. Yüzyılda Sağlık
Sağlıkta Zorunlu İyileştirme Alanları:
Sağlık bakım süreçlerinin yeniden yapılandırılması
Enformasyon teknolojilerinin etkili kullanımı
Bilgi ve beceri yönetimi
Etkili ekipler oluşturulması
Sağlık bakımının koordine edilmesi
Problemi
tanımla
Bilişim Teknolojileri
Bilgi topla
Karar ver
Plan yap
Uygula
Süreci
gözden geçir
• Görev ve
sorumlulukları belirle
• İşleyişi/süreci gözle
• Sonuçları izle

Ekibi ve diğer
insanları motive et
Kalite Çalışmaları
Süreç yönetimi
Yönetebilmek için şart
Sürecin tüm basamakları kontrol
edilebilmeli
Değerlendirilebilmeli
Gereğinde gerekli değişiklikler en
hızlı şekilde uygulanabilmeli
Sağlıkta bilişim teknolojileri kullanmadan
süreçleri yönetebilmek mümkün mü?
Sağlıkta Etkin Yönetim İçin
BT yaygın kullanımı
Performans
yönetimi
Kalite çalışmaları
•Maliyet muhasebesi
•Bölümlere bütçe
•Aktivite tabanlı bütçe