Transcript Ocean Lodowaty - Uniwersytet Śląski w Katowicach

Pragmatyczne reguły
Newmarka
Zofia Goj
Pragmatyczne reguły Newmarka




Peter Newmark uważany jest za ojca
brytyjskiej teorii przekładu
On sam uważa się za pragmatyka
przekładu, „literalistę” ponieważ
interesują go prawda i dokładność
Nie uważa, że można stworzyć jedną
zintegrowaną teorię przekładu, jakiś
dogmat
Kieruje się swoistymi i niepowtarzalnymi
zasadami
W kilku swoich publikacjach przedstawił
przede wszystkim zasady i reguły
translacyjne
Nawiązuje w nich bezpośrednio do procedur
przedstawionych przez :


komparatystów francuskich - Vinaya i
Darbelneta
badaczy niemieckich – K.R. Bauscha czy
Wolframa Wilssa
Natomiast sam tworzy swoje reguły
przekładowe dla różnorodnych języków
Najważniejsze reguły/procedury
przekładowe
(Jest to tylko jedna z propozycji Newmarka, została opublikowana w 1988 roku
w książce A Textbook of Translation)
1. Transference przeniesienie słowa
z języka źródłowego
do kontekstu języka
docelowego
np. le baccalauréat
2. Cultural equivalent
-ekwiwalent kulturowyzastąpienie formy z
języka źródłowego
terminem z języka
docelowego
le baccalauréat
matura
the baccalauréat
A level
Najważniejsze reguły/procedury
przekładowe
3. Through translation- 4. Literal translation
dosłowny przekład
-przekład dosłownynajczęstszych
tłumaczenie elementu
kolokacji :
z języka źródłowego
za pomocą elementu
z języka docelowego
la Communauté
faire un discours
Européenne
to make a speech
wygłosić
the European
przemówienie
Community
Najważniejsze reguły/procedury
przekładowe
5. Functional equivalent – ekwiwalent
funkcjonalny – użycie kulturowo neutralnego
terminu języka docelowego dla zdefiniowania
terminu specyficznego dla kultury źródłowej :
le baccalauréat
the French secondary
school leaving
examination
matura, egzamin
po francuskiej
szkole średniej
Najważniejsze reguły/procedury
przekładowe
6. Descriptive equivalent – ekwiwalent
opisowy- wyjaśnienie elementu
specyficznego dla kultury języka
źródłowego :
le baccalauréat
egzamin na zakończenie francuskiej szkoły
średniej, w czasie którego kandydat zdaje
8-10 przedmiotów i który jest warunkiem
dostania się na wyższe studia
Najważniejsze reguły/procedury
przekładowe
7. Translation couplet – strategia łącząca dwie
z powyższych procedur (ekwiwalent
funkcjonalny i ekwiwalent opisowy)
le baccalauréat
the baccalauréat
egzamin zdawany po ukończeniu szkoły
średniej we Francji
Dobry przekład jest :
dosłowny
dokładny
ekonomiczny
zwarty
oszczędny jak tylko możliwe
uwzględnia czynniki denotatywne,
konotatywne, referencjalne i pragmatyczne

Newmark przyznaje, że właściwe określenie
dosłownego przekładu jest najważniejszym i
najbardziej kontrowersyjnym zagadnieniem w
przekładzie
Nauka tłumaczenia
Tylko przez praktykę (learning by doing), trudno
jest nauczyć kogoś. Można mu tylko dać dobre
wskazówki, czas na ćwiczenie i praktykę i mniej
więcej pokazać, jak to się robi.
Uczenie przekładu polega także na dyskusjach,
przechodzeniu od przykładów do uogólnień i z
powrotem, uczeniu się również od słuchaczy i
zbieraniu charakterystycznych przykładów.
Podstawowe zasady stworzone
przez Newmarka
1) im bardziej ważny jest w tekście język, tym ściślej
należy go naśladować, a także dokonać transferu
komponentu kulturowego
2) im mniej wydaje się ważna warstwa językowa tekstu lub
jego fragmentu, tym ściśle czy dosłownie można go
przetłumaczyć; można też zwracać mniejszą uwagę na
odtworzenie komponentu kulturowego w tym przypadku
3)im lepszy jest język oryginały, tekstu lub jego
segmentów, bez względu na jego ważność, tym
dokładniej, ściślej należy go przetłumaczyć, pod
warunkiem że tłumacz i autor nawzajem się rozumieją (cel
autora staje się celem tłumacza) oraz że istnieje podobny
odbiorca – nawet jeśli tekst da się po prostu
sparafrazować
Polski
Francuski
Angielski
Reguły przekładowe
Règles de traduction
Translation rules
Nauka przez praktykę
L'apprentissage par la pratique
Learning by doing
Język źródłowy
Langue source
Source language
Język docelowy
Langue cible
Target language
Przeniesienie
La transference
Transference
Ekwiwalent kulturowy
Un équivalent culturel
Cultural equivalent
Dosłowny przekład najczęstszych
kolokacji
Traduction litterale des collocations les plus
frequentes
Through translation
Przekład dosłowny
La traduction litéraire
Literal translation
Ekwiwalent funkcjonalny
Equivalent fonctionnel
Functional equivalent
Ekwiwalent opisowy
Un équivalent descriptif
Descriptive equivalent
Denotacja
La dénotation
Denotation
Konotacja
La connotation
Connotation
Pragmatyka
La pragmatique
Pragmatics