EVROPSKA POLITIKA KULTURNOG DIVERZITETA

1

•

Prva kulturna strategija EU

• Evropska komisija nedavno je usvojila političku izjavu o ulozi kulture u globalizovanom svetu u kojoj se prvi put razrađuje evropska kulturna strategija, prenose agencije iz Brisela. • Dokument potvrđuje da kultura ima centralnu ulogu u procesu evropske integracije, dok se u njemu predlaže kulturna agenda za Evropu i njene odnose s trećim zemljama. "Kultura i kreativnost tiču se svakodnevnog života građana. To su važni okidači za lični razvoj, socijalnu koheziju i ekonomski rast. No to znači i mnogo više: to su centralni elementi evropskog projekta utemeljenog na vrednostima zajedničke baštine, koja istovremeno priznaje i poštuje raznolikost", rekao je predsednik EK Hoze Manuel Baroso, i dodao da današnja strategija, koja promoviše međukulturalno razumevanje, potvrđuje da kultura ima "centralno mesto u našoj politici".

2

Evropska agenda za kulturu u globalizovanom svetu

(maj, 2007)

• Nova politika nazvana Evropska agenda za kulturu u globalizovanom svetu su , objašnjava na koje sve načine EU podržava kulturu. Dokument navodi tri važna cilja koji čine kulturnu strategiju za evropske institucije, države članice i kulturni i kreativni sektor. To promocija kulturne raznolikosti i međukulturalnog dijaloga , promocija kulture kao katalizatora kreativnosti u okviru Lisabonske strategije, kao i promocija kulture kao vitalnog elementa u međunarodnim odnosima Unije . • Dokument takođe ističe spoljnu dimenziju evropske kulture, priznaje da je potrebno da evropska strategija kulture bude otvorena prema razlikama unutar Evrope, ali istovremeno i prema svetskim različitostima. Evropska strategija za kulturu biće upotpunjena drugima akcijama EU na području kulture. 3

DIVERZITET BIOLO ŠKA RAZNOVRSNOST (vrste i varijeteti unutar njih) KULTURNA RAZNOLIKOST ( u vremenu i prostoru ) 4

OSE KULTURNE RAZNOLIKOSTI

Vreme/istorija Prostor : lokalni, regionalni, kontinentalni, planetarni...

5

Kulturna raznolikost u vremenu i prostoru

• moguće je razlikovati, dve ose kulturnog diverziteta – i

sinhronijsku

• Na dijahronijskoj, osnosno istorijskoj osi se ispisuju nebrojeni oblici kulturnog diverziteta koji su postojali u prošlim društvima i civilizacijama. ili, drugačije rečeno, • Pošto je velika većina tih društava bila oralnog tipa, ono što znamo jesu ostaci ostataka ( i to oni materijalni) neuporedivo šireg spektra njihove kulturne raznolikosti. vremensku • Na onoj drugoj, prostornoj osi se nalazi i

dijahronijsku

prostornu .

repertoar diverziteta savremenih društava sinkretičke * . Njegov sastavni deo su prerađeni ostaci istorijskih oblika diverziteta koji su uključeni u nove, često pre nego sintetičke kulturne forme.

• * R. Linton: The American way of life 6

BIOLO ŠKI I KULTURNI DIVERZITET

• • “Kao što biološka raznovrsnost nudi neslućeni dijapozon adaptacija * na okolinu, tako i kulturna raznolikost ** sadrži univerzum tumačenja i odnošenja prema čovekovom svetu. kreativnog

Svaki

zaboravljeni običaj i praksa kao i iščezli jezik su verovatno zauvek izgubljene mogućnosti ljudskog roda. Zato je neophodno na jednak način brinuti o biološkoj raznovrsnosti i raznim oblicima kulturne raznolikosti .

• • • Pitanje: postoje li univerzalne vrednosti koje dovode u pitanje gornju tvrdnju?

Primer: 1. Sudbina Kartagine (istorijski) 2. Ljudska /ženska prava u islamskim civilizacijama (sadašnji ) * npr .

heliobacter pillori ** npr. Bušmani, Eskimi i žitelji Menhetna 7

GLOBALIZACIJA I DIVERZITET:DVE PARADIGME

• UNITED IN DIVERSITY

(kreativne industrije)

vs • EX PLURIBUS PLURUM *

(korporativni diverzitet) • * S. Huntington: Who we are?

8

DIFFERING DIVERSITIES (RAZLIKOVANJE RAZNOLIKOSTI) • Opseg kako prošlih tako i sadašnjih formi kulturnog diverziteta je ograničen i broj postojećih kulturnih varijeteta se smanjuje mnogo brže nego što novi nastaju . • To je razlog što je jedno od osnovnih načela kulturnog diverziteta sadržano u održivosti kulturnog razvoja te savremeni oblici medijske kulture i kulturne industije moraju da respektuju, afirmišu i čak osnažuju postojeće ili već skoro zatrte manifestacije kulturnog diverziteta.

9

PALETA

• Kulturna raznolikost je tokom poslednjih godina jedan od strateških ciljeva kulturne politike kako Evropske unije i tako Saveta Evrope. Ranije nastojanje na stvaranju evropskog kulturnog identiteta, na jednoj strani, uz negovanje nacionalnih identiteta, na drugoj, počinje da zamenjuje isticanje kulturne raznolikosti .

10

IDENTITET vs DIVERZITET

• LOGIKA IDENTITETA je ekskluzivnost ( jednonacionalna država kao ideal ) • LOGIKA DIVERZITETA je

inkluzivnost*

(multikulturna zajednica kao ideal) • * “Alah je stvorio narode različitim da bi se bolje upoznali” (Koran, VII vek n.e.) 11

ZAŠTO KAŽEŠ KULTURA, A MISLIŠ NA...ETNICITET

• Kulturna raznolikost savremenih evropskih društava je višedimenzionalna i počev od one polno/rodne obuhvata i generacijsku razliku (deca – odrasli – stari) kao i različitosti koje su u prvom redu sociokulturno uslovljene i tiču se nacionalne, religijske, regionalne pripadnosti i pripadnosti jezičkoj zajednici. Ali kao i u slučaju multikulturalnosti, i ovde se diverzitet najčešće svodi na etnicitet, a ova na manjine. 12

REDUKCIJA RAZNOLIKOSTI KULTURNA

RAZNOLIKOST NACIONALNO ETNIČKA RAZNOLIKOST

ETNIČKE MANJINE

13

DIFFERING DIVERSITIES, ed. Tony Bennett četiri tipa etnički zasnovanih kulturnih razlika, odnosno manjina : 1.

sub ili multinacionalne

koje osporavaju homogenizujuća nastojanja nacionalnih kultura, ali to čine putem u osnovi bitno sličnih strategija, artikulišući suprotstavljeni skup veza između teritorija, stanovništva i njihove kulture 2.

autohtone

čiji je etnički utemeljeni manjinski položaj posledica nekadašnjih seoba stanovništva (ili promena nacionalnih granica) širom Evrope 3.

dijasporične

koje se odnose na kulture koji su stvorili raseljeni narodi a koje doprinose stvaranju internacionalnih kulturnih mreža koje deluju kao alternativa teritorijalnoj logici dominantnih kultura 4.

domorodačke

koje su rezultat suprotstavljanja kolonijalnoj okupaciji.

14

TRI KONCEPTA PRISTUPA ETNIČKIM MANJINAMA

• * GRČKI • * SLOVENAČKI • * SRPSKI

15

European Charter for Regional or Minority Languages

• • a.

i.

ii.

a.

b.

c.

Article 1 – Definitions

For the purposes of this Charter: "regional or minority languages" means languages that are: traditionally used within a given territory of a State State who form a group numerically smaller than the rest of the State's population; and by nationals of that different from the official language(s) of that State; it does not include either dialects or the languages of migrants ; of the official language(s) of the State "territory in which the regional or minority language is used" means the geographical area in which the said language is the mode of expression of a number of people justifying the adoption of the various protective and promotional measures provided for in this Charter; "non-territorial languages" State which differ from the language or languages used by the rest of the State's population but means languages used by nationals of the which, although traditionally used within the territory of the State, cannot be identified with a particular area thereof .

MEDIJI MANJINA

1.

2.

3.

Mediji manjina su: oblik komuniciranja unutar manjine, sredstvo komuniciranja između manjine i većine i najzad, kanal komunikacije između manjine i matične države

17

KOJI MEDIJ MANJINA ?

(OPTIMALNI IZBOR ) •

ŠTAMPA • RADIO

•

TELEVIZIJA ( zemaljska, ktv i satelitska)

•

INTERNET ( i dijasporična javna sfera )

18