Transcript شریان ریوی
ساختمان شریان دیواره شریان از سطح به عمق از الیه های زیر تشکیل شده است: الیه بیرونی :الیه همبند و لیفی است که دو تا دور شریان را در برگرفته است و باعث نگهداری دیواره آن می گردد .اعصاب و عروق شریان ها بیشتر در این الیه قرار دارند. الیه میانی :در این الیه بافت عضالنی صاف همراه مقدار قابل توجهی بافت ارتجاعی وجود دارد که قابلیت ارتجاعی شریان به همین دلیل است .هر چه شریان کوچکتر باشد قابلیت ارتجاعی آن کمتر است. الیه درونی :این الیه شامل یک ردیف سلول پوششی است که اندوتلیال گفته می شود. ساختمان شریان ساختمان ورید ورید ساختمان مشابهی با شریان دارد با این تفاوت که ضخامت الیه میانی و به طور کلی دیواره ورید کمتر از شریان ولی قطر درونی آن بیشتر است. از الیه درونی سیاهرگ در بعضی از وریدها چین های تشکیل شده است که به آنها دریچه النه کبوتری می گویند و از بازگشت خون به طرف پایین جلوگیری می کنند ،بنابراین بیشتر در وریدهای پایین تر از قلب قرار دارند. تفاوت شریان و ورید ساختمان مویرگ جدار مویرگ از یک ردیف سلول تشکیل شده است که در ادامه الیه درونی عروق می باشد .این سلول ها به وسیله یک غشای پایه تقویت می گردند .این الیه سلولی خاصیت نیمه تراوا دارد ،بنابراین مواد می توانند از آن عبور کنند و تبادل مواد در دیواره مویرگ انجام شود. ساختمان سینوس های وریدی در بعضی از نواحی بدن به جای ورید اتساعی به نام سینوس وریدی وجود دارد که جدار آن مانند مویرگ ها از یک ردیف سلول تشکیل شده است و این سینوس خون تیره آن نواحی یا عضو را تخلیه می نماید. مانند سینوس کروناری در قلب ،سینوس های مغزی عروق بزرگ قلب شریان ریوی وریدهای ریوی آئورت Superior vena cava Inferior vena cava شریان ریوی شریان ریوی از بطن راست شروع شده و خون حاوی co2را به ریه ها منتقل می کند. این شریان پس از چند سانتی متر ،در زیر قوس آئورت به دو شاخه راست و چپ تقسیم شده و هر یک به ریه سمت خود می روند. در ابتدای این شریان دریچه نیمه هاللی ( pulmonary )semilunar valveوجود دارد که از سه لت تشکیل شده است و هنگام انبساط بطن از بازگشت خون به درون بطن راست جلوگیری می کند. وریدهای ریوی از هر ریه دو ورید ریوی خون اکسیژن دار را به دهلیز چپ می برند. خون تیره از بطن راست به وسیله شریان های ریوی به ششها رفته ،پس از تبادل گاز به وسیله وریدهای ریوی ،وارد دهلیز چپ می شوند ،این مسیر را گردش کوچک خون می نامند .بنابراین این عروق در گردش کوچک خون موثرند. دریچه ها در فاز سیستول دریچه ها در فاز دیاستول عروق گردش خون بزرگ -آئورت بزرگترین شریان بدن است که از بطن چپ شروع می شود و نخست به سمت باال ،جلو و راست رفته ،سپس به صورت قوسی به سمت چپ و عقب می رود و در پشت قلب در سمت چپ ستون مهره ها طی مسیر کرده ،از پرده دیافراگم عبور می کند. این شریان در حفره شکمی در برابر 4 مهره کمری به دو شاخه انتهایی تقسیم می شود. آئورت صعودی این بخش از آئورت داخل پریکارد سروزی قرار دارد .از قاعده بطن چپ تا نیمه راست زاویه استرنال باال می رود. دیواره آئورت بعد از دریچه های هاللی آئورتیک کمی گشاد شده و شریان های تغذیه ای قلب از آئورت جدا می شوند. قوس آئورت ادامه آئورت صعودی است که از پشت نیمه راست زاویه استرنال به عقب و چپ متمایل می شود تا به سمت چپ زاویه استرنال برسد. از آن سه شاخه جدا می شود: Brachiocephali .1 left common carotid .2 Left subclavian artery .3 Brachiocephalic بزرگترین شاخه قوس آئورت است که در پشت مفصل استرنوکالویکوالر به دو شاخه تقسیم می شود: Right common carotid .1 right subclavian artery .2 شریان کاروتید مشترک شریان کاروتید مشترک از هر سمت گردن تا حد فوقانی حنجره باال می رود و در آنجا به دو شاخه کاروتید داخلی و خارجی تقسیم می شود. کاروتید داخلی بدون اینکه در ناحیه گردن و صورت انشعابی دهد در هر طرف از قاعده جمجمه به کف جمجمه وارد می شود و در قاعده مغز به کمک شاخه همنام خود از طرف مقابل و شریان basilarتشکیل یک دایره شریانی می دهد که انشعابات آن در مغز منتشر می شود. شریان کاروتید مشترک کاروتید خارجی از همان ابتدا ،شروع به انشعاب می کند که شاخه های مهم آن عبارتنند از: شریان تیروئیدی فوقانی شریان زبانی ()lingual شریان صورت ()facial شریان حلقی صعودی شریان پس سری شریان گوش خلفی شریان گیجگاهی شریان فک فوقانی (برای دو فک و حفره بینی و کام) Subclavian این شریان ابتدا در ناحیه گردن است ،سپس از روی دنده اول عبور کرده و به طرف اندام باالیی می رود. مسئولیت خون رسانی به اندام فوقانی ،قسمتی از مغز ،جدار قفسه سینه و گردن را به عهده دارد. این شریان پس از ورود به حفره زیر بغل به نام شریان زیربغلی ( )axillaryتغییرنام می دهد .ادامه این شریان در ناحیه بازو شریان brachialرا ایجاد می کند .شریان brachialدر ناحیه آرنج به دو شاخه radialو ulnaتقسیم شده و در کف دست با ایجاد دو قوس شریانی کف دستی که به انگشتان خون می رساند به اتمام می رسند. شریان های اندام فوقانی آئورت نزولی ادامه قوس آئورت است که از پشت و جلوی مهره های سینه ای به سمت پایین نزول می کند .در نزدیکی دنده 12مهره سینه ای از سوراخ آئورتی دیافراگم عبور کرده و وارد حفره شکمی می شود .در نزدیکی مهره 4 کمری هم به دو شاخه انتهایی تقسیم می گردد. به دو قسمت سینه ای و شکمی تقسیم می شود. آئورت نزولی سینه ای شاخه های آئورت نزولی شامل موارد فوق می باشند: شریان های پریکاردی شریان های ازوفاژی (تغذیه کننده مری) شریان های برونشی (نای) شریان های فرنیک (خون رسانی به دیافراگم) شریان های بین دنده ای خلفی ( 9جفت می باشند که وارد فضای بین دنده ای تحتانی می شوند). آئورت نزولی شکمی این قسمت از زیر دیافراگم شروع می شود و مهمترین شاخه های آن شامل موارد زیر می گردد: شاخه های احشایی آئورت شاحه های جداری شاخه های انتهایی شاخه های احشایی آئورت شکمی شریان سلیاک :معده ،طحال ،کبد ،صفرا ،لوزالمعده ،روده کوچک شریان مزانتریک فوقانی :تمام روده کوچک و بخشی از روده بزرگ شریان مزانتریک تحتانی :باقیمانده روده بزرگ شریان گونادال :اندام تناسلی شریان کلیوی شریان فوق کلیوی شاخه های جداری آئورت شکمی فرنیک تحتانی (دیافراگم) کمری :پوست و عضالت ناحیه پشت و نخاع خاجی میانی :خون رسانی مهره ها شاخه های انتهایی آئورت شکمی در نزدیکی مهره 4کمری ،به دو شاخه به نام ایلیاک مشترک راست و چپ تقسیم می شود. در مجاورت مفصل ساکروایلیاک ،به دو شاخه خارجی و داخلی تقسیم می شود. ایلیاک داخلی به مثانه ،رکتوم ،اندام های تناسلی خون رسانی می کند. ایلیاک خارجی به دیواره قدامی شکم و اندام تحتانی عمل خون رسانی را انجام می دهد. شاخه های انتهایی آئورت شکمی ایلیاک خارجی ایلیاک خارجی در ناحیه ران به نام شریان femoralنامیده می شود. زمانیکه به حفره پشت مفصل زانو می رسد به شریان poplitealتغییر نام می دهد. شریان poplitealبه دو شاخه قدامی و خلفی تقسیم می شود. شاخه قدامی (تیبیال قدامی) تا جلوی مفصل مچ پا پایین می آید و بعد شریان پشت پایی را می سازد. شاخه خلفی (تیبیال خلفی) در خلف پا نزول کرده و در پشت قوزک داخلی به دو شاخه انتهایی به نام شریان کف پایی داخلی و خارجی تقسیم می شوند. شریان های اندام تحتانی سیستم شریانی عروق گردش خون بزرگ – superior vena cava این ورید خون سر و گردن ،جدار قفسه سینه و اندام های فوقانی را جمع آوری می کند و حاصل از به هم پیوستن وریدهای زیر است: :Internal jugular vein خون سینوس های وریدی پرده های مغز را با خود می آورد. :Subclavain vein خون وریدی اندام فوقانی را در هر طرف به سمت قلب می آورد. :Brachiocephalic از الحاق وریدهای jugularو subclavain در هر طرف پدید می آید. :Azygos vein خون وریدهای بین دنده ای را جمع آوری می کند و به قسمت انتهایی superior vena cavaتخلیه می کند. وریدهای اندام فوقانی این وریدها عبارتنند از دو گروه عمقی و زیر جلدی: وریدهای عمقی ،همنام شریان ها هستند و به ازای هر شریان دو ورید تا ناحیه بازو باال می آیند به این ترتیب که وریدهای اولنا و رادیال خون عمقی را جمع آوری نموده و در ناحیه بازو تبدیل به ورید ،brachialباالتر به ورید axillaryو سپس به subclavaianتغییر نام می دهند. وریدهای سطحی ،عبارتنند از ورید باسلیق ( )basilicکه در حد داخلی ساعد به صورت زیرجلدی باال می رود و به ورید بازو می پیوندد .ورید سفالیک ( )cephalicدر خارج ساعد و بازو است و به ورید axillaryتخلیه می شود. تزریق وریدی در شاخه های پیوندی این پیوندها در جلو آرنج انجام می شود. وریدهای اندام فوقانی عروق گردش خون بزرگ – inferior vena cava دومین ورید عمده ای است که خون شکم ،لگن و اندام های تحتانی را جمع آوری نموده از دیافراگم می گذرد و به دهلیز راست می ریزد. در وهله اول وریدهای زوج شکمی و لگنی است (اساس تشکیل ،)inferior vena cavaو در وهله دوم وریدهای فرد نیز به آنها می پیوندند. وریدهای زوج حفره شکم و لگن وریدهای ایلیاک خارجی که خون اندام تحتانی را می آورند ،با وریدهای ایلیاک داخلی که خون وریدی حفره لگن را جمع آوری می کنند در هر طرف به هم پیوسته و در باالی حفره لگن وریدهای ایلیاک مشترک را می سازند. وریدهای ایلیاک مشترک راست و چپ در مقابل 5مهره کمری و در سمت راست آئورت با هم یکی می شوند و inferior vena cavaرا می سازند. وریدهای گنادی :خون سمت چپ این اندام ابتدا به ورید کلیوی و سپس به inferior vena cavaمی ریزد. وریدهای فوق کلیوی :سمت چپ آن به ورید کلیوی می ریزد. وریدهای کلیوی :ورید کلیوی سمت چپ خون غده کلیوی سمت چپ و اندام تناسلی سمت چپ را دریافت می کند. وریدهای کبدی :دو یا چند ورید کبدی از قسمت باالیی کبد خارج شده و وارد inferior vena cavaمی شود. وریدهای اندام تحتانی این وریدها از دو گروه عمقی و سطحی تشکیل شده است: وریدهای عمقی :همنام شریان ها هستند ،به این ترتیب که وریدهای تیبیال قدامی و خلفی از جلو و عقب ساق باال می آیند و در خم زانو ورید poplitealرا تشکیل می دهند .این ورید در داخل پا به ورید femoral تغییر نام می دهد و سپس از زیر رباط اینگوینال گذشته و ورید ایلیاک خارجی را ایجاد می کند. وریدهای سطحی :ورید saphenousکوچک که در پشت ساق قرار دارد و در حفره poplitealعمقی می شود .دیگری ورید saphenousبزرگ که در داخل ساق و ران به صورت زیرجلدی باال می آید و در کشاله ران عمقی می شود .اتساع این وریدها واریس اندام تحتانی را پدید می آورند. سیستم وریدی ورید باب ()portal vein عالوه بر inferior vena cavaدر حفره شکمی تشکیالت وریدی دیگری به نام سیستم وریدی باب وجود دارد که خون دستگاه گوارش را گرفته و وارد کبد می کند. خون تیزه طحال ،پسین روده و قسمتی از معده به وسیله ورید طحالی ( splenic ،)veinخون میان روده ،قسمتی از معده ،دوازدهه و پانکراس توسط ورید مزانتریک فوقانی جمع آوری می گردد. این دو ورید در پشت گردن لوزالمعده به هم پیوسته و ورید باب را می سازند. این ورید پس از وارد شدن به کبد به شاخه های کوچکتر تقسیم می گردد تا سرانجام به سیاهرگ بین لوبولی تبدیل شود .خون سیاهرگ ،شریان کبدی و ترشحات صفرا وارد سینوزوئیدهای کبدی شده و مخلوط می گردند .به این ترتیب خون ورید باب بعد از مویرگ های دستگاه گوارش برای بار دوم در کبد پخش می شود .خون سینوزوئیدها به وسیله ورید مرکز لوبولی گرفته می شود .سپس وریدهای درون کبد به هم پیوسته و وریدهای کبدی را می سازند.