Transcript Isı maddeleri etkiler

ISI MADDELERİ ETKİLER
Isıtılan cisimlerin hacimlerinde meydana gelen artışa
genleşme denir.
Isı veren (soğuyan) cisimlerin hacimlerinde meydana
gelen küçülmeye de büzülme denir.
Büzülme
Genleşme
Isı bir enerji çeşididir ve diğer enerjilere dönüşebilir.
Bir cismin sıcaklığı arttığı zaman ısı almıştır. Sıcaklığı
azaldığı zaman ısı vermiştir. Bir cismin sıcaklığını
yükselten diğer bir cisme ısı kaynağı denir .
En büyük enerji kaynağı güneştir.
Yer yüzünde çeşitli ısı kaynakları vardır. Bunlar odun
,kömür , gaz yağı , hava gazı, bütün gaz vb...
KATI MADDELERDE GENLEŞME
Elektrik yada telefon tellerinin görünümleri ,
yazın ve kışın farklılık gösterir.
Kışın iki direk arasındaki bakır teller düz bir çizgi
gibi görünür .
Yazın ise tellerin sarktığı gözlenir.
Bunun nedeni sıcaklıkla genleşmedir. Isıtılan
metal tellerin boyu uzar.
Genleşme katı maddeler için ayırt edici
bir özelliktir.
SIVILARDA GENLEŞME
Sıvılarda yüzeyce genleşmelerinden bahsetmek oldukça
güçtür.
Hacimsel olarak genleşmelerini incelemek ise oldukça
kolaydır.
Kapta bulunan bir sıvıyı ısıttığımızda ısı seviyesi yükselir.
Isı seviyesi yükseldiği zaman tanecikler birbirlerinden
uzaklaşmaya başlar. Uzaklaştıkça hacmi artar.
Aynı şekilde sütü falan ısıttığımızda kaptan
taşıyor.Ancak su ısıtıldığında taşmaz çünkü buharlaştığı
için miktarı azalır.
GAZLARDA GENLEŞME
Gaz halindeki maddelerin ısı etkisiyle genleşmeleri sıvı ve katılara
göre daha fazladır . Gazlar ısı enerjisinden çok etkilenir ve kolay
genleşir. Aynı sıcaklık ve basınçta bütün gazlar aynı miktarda
genleşir.
Sıcak su banyosuna konulan ve ağzına balon yerleştiren süt şişesi
suyun içine konularak su alttan ısıtılırsa şişenin ağzına kapatılan
balon şişer . Şişenin üstündeki hava genleşerek balonu şişirir .
Bu deney bize gazların sıcaklık karşısında genleşmiş olduğunu
gösterir.
HAL DEĞİŞİMİ
Isı etkisiyle maddelerde şu olaylar gerçekleşir:
1- Erime
2- Donma
3- Buharlaşma
4- kaynama
5- Yoğunlaşma
6- Genleşme
7- Büzüşme
Bu olayların bazıları ısı alarak,bazıları ısı vererek gerçekleşir
Isı alarak
gerçekleşenler:
Isı vererek
gerçekleşenler :
Erime
Buharlaşma
Kaynama
Genleşme
Donma
Yoğunlaşma
Büzüşme
MADDELERİN HÂL DEĞİŞİMİ
Maddelerin katı-sıvı-gaz hâlleri arasında geçişler
yapmasına hâl değişimi denir.
Maddeler;
Katıdan-sıvıya (erime)
Sıvıdan-katıya (donma)
Sıvıdan-gaza (buharlaşma)
Katıdan –gaza ( süblimleşme)
Gazdan-sıvıya (yoğunlaşma) geçiş yapar.
KATIDAN SIVI HÂLE GEÇİŞ
Katı maddelerin ısı alarak sıvı hâle dönüşmesidir.Bu olaya erime
denir.
Buz eriyince su
olur.
Tereyağı eriyince sıvı
yağ olur.
SIVIDAN –KATI HÂLE GEÇİŞ
Sıvı maddelerin ısı vererek hâle katı dönüşmesidir.
Bu olaya donma denir.
Suyun donarak buza
dönüşmesi
Kremanın donarak
dondurmaya dönüşmesi
SIVIDAN GAZ HÂLE GEÇİŞ
Sıvı maddelerin ısı alarak gaz hâle dönüşmesidir.
Bu olaya buharlaşma denir.
KATI HÂLDEN GAZ HÂLE GEÇİŞ
Katı maddelerin ısı alarak,sıvı hale geçmeden,direkt gaz
haline geçmesidir.
Bu olaya süblimleşme denir.
Örnek:Naftalinin ısı alarak gaz haline dönüşmesi.
Tuvaletlere konulan koku gidericilerin ısı alarak gaz
haline geçmesi
GAZ HÂLDEN SIVI HALE GEÇİŞ
Gaz maddelerin ısı vererek sıvı hâle dönüşmesidir.“Çiy”i
buna örnek verebiliriz.Bu olaya yoğunlaşma denir.
BOZUNMA
Bazı katı maddeler ısıtıldığında sıvı hâle geçmezler.Kendine
ait özellikleri de kaybolur.Bu olaya bozunma denir.
Şekeri ısıttığımızda
erimez,yanarak
bozunur.