Transcript Öğretim Tasarımı

Kuramsal Dayanaklar
• Öğretim Tasarımı Kuramlarının Öğeleri
• Öğretim Tasarım Kuramları
Öğretim Tasarımı Kuramının Temel Öğeleri
Öğretim Tasarımı
Kuramı
Öğretim
Durumları
İstenen
çıktılar
Etililik
Verimlilik
Öğretim
Yöntemleri
Öğretim
Koşulları
İlgi
çekicilik
Öğrenme
(içerik)
Öğrenen
Öğrenme
ortamı
Geliştirme
sınırlılıkları
Öğretim Tasarım Kuramlarının Öğeleri
 Öğretim tasarımında hangi
yöntemler kullanılmalı?
 Her yöntem ne zaman
kullanılmalı?
Öğretim Yöntemleri
Öğretim Durumları
İlkeler
Kuramlar
Öğretim
yöntemleri
• Öğretim sürecinin niteliğini arttıran strateji
bileşenlerinden oluşur.
İlkeler
Kuramlar
Öğretim
durumları
• İçerik ya da öğrenme görevinin niteliği,
öğrencilerin niteliği ve kurumsal koşulların
özelliklerine göre farklılaşır.
Öğretim Tasarımı Kuramı
 İlkeler
 Betimsel ilkeler

Belirli koşullar altında belirli bir stratejinin olası çıktılarını
ya da etkilerini betimler.
 Yön gösterici ilkeler
 Belirli sonuçları belirli koşullar altında elde etmek için
hangi strateji bileşeninin ne zaman kullanılması
gerektiğini belirtir.
Öğretim Tasarımı Kuramı
 Kuramlar
 Betimsel kuramlar

Bütünleştirilmiş strateji bileşenlerinden oluşan toplam bir
öğretim modelinin etkilerini betimler.
 Yön gösterici kuramlar
 Belirli koşullar altında istendik çıktılara ulaşmak için hangi
modelin ya da modellerin kullanılmasının daha etkili
olacağını açıklar.
Etililik
İstenen
çıktılar
Verimlilik
İlgi çekicilik
Öğretim
Durumları
Öğretim Tasarımı
Kuramı
Öğretim
Yöntemleri
Öğrenme
(içerik)
Öğretim
Koşulları
Öğrenen
Öğrenme
ortamı
Geliştirme
sınırlılıkları
Öğretim Tasarım Kuramları
 Davranışçı kuram
 Öğe yerleştirme kuramı
 Bilişsel kuram
 Ayrıntılandırma kuramı
 Yapıcı öğrenme kuramı
 Güdüleyici tasarım kuramı
 Yol gösterici kuram
 Bilişsel yük kuramı
 Bulduruşsal kuram
 Durumlu öğrenme kuramı
 Yapısal öğrenme kuramı
 Sorgulamacı diyalog
kuramı
Davranışçı Kuram - Öğretim Tasarımı
 İstenen davranış
 Dış çevrenin ayarlanması
 Öğrenme: uyarıcı – tepki
 İstenen tepki yoksa; uyarıcı seçimi ya da sunumu sorunlu
 İstenen tepki varsa; pekiştireçler
Pavlov
Skinner
Davranışçı Kuram - Öğretim Tasarımı
 Davranışsal amaçlar
 Basit adımlar ilkesi
 Uygulama ve pekiştirme
 Anında geribildirim
 Mutlak değerlendirme
 Programlı öğretim / öğretim makineleri
Yol Gösterici Kuram – Öğretim Tasarımı
Öğrenme nasıl gerçekleşir?
Öğretim nasıl tasarlanmalıdır?
Gagne
Briggs
Gagne’nin 9 Aşamalı Öğretim Durumları
1. Öğrencinin dikkatini çekme
2. Öğrenciye hedefleri bildirme
3. Ön öğrenmeleri hatırlatma
4. Uyarıcı materyal kullanarak yeni bilgileri (içeriği) sunma
5. Öğrenmeye kılavuzluk yapma
6. Davranışı (performansı) ortaya çıkarma
7. Davranışın doğruluğuyla ilgili dönüt verme
8. Davranışı (performansı) değerlendirme
9. Kalıcılığı ve transferi sağlama
Öğrenme Çıktılarının Sınıflandırılması
Sözel
Bilgiler
Zihinsel
Beceriler
• Tanımlar
• Sınıflamalar
• Olgular
• Ayırt etme
• Somut
kavramlar
• Soyut
kavramlar
• Kurallar
• Problem
çözme
Tutumlar
Bilişsel
Stratejiler
• Tekrar
• Ayrıntılandırma
• Düzenleme
• Üstbiliş
• Duyuşsal
stratejiler
Devinsel
Beceriler
Öğrenme Çıktılarının Sınıflandırılması
 Sözel bilgiler:
 Önbilgilerin harekete geçirmek.
 İlgi ve dikkat çekmek.
 Somut bir dil kullanmak.
 Önemli sözel bilgileri ilk önce ya da en sonda sunmak.
 Önemli sözel bilgileri vurgulamak.
 İlginç, açıklayıcı ve ilişkili örnekler kullanmak.
 Öğretim materyallerinde ve uygulamalarda sorulara yer vermek.
 Geribildirim sağlamak.
 Görsel öğeler kullanmak.
 Okuma yeteneklerini geliştirmeyi destekleyen ortamlar hazırlamak.
 İçerik ve öğrenme görevine uygun öğrenme stratejilerinin kullanımını
desteklemek.
Öğrenme Çıktılarının Sınıflandırılması
 Kavramlar:
 Kavramı tanımlayın.
 Kavramın özelliklerini açıklayın.
 Örnek olan ve örnek olmayan durumlar için havuz oluşturun.
 Tanılayıcı test hazırlayın.
 Sunum biçimlerini belirleyin.
 Sınıflama hatalarını belirleyin.
 Ayrıntılı geribildirim sağlayın.
 Dikkat odaklama araçlarını kullanın.
Öğrenme Çıktılarının Sınıflandırılması
 Kurallar:
 Kuralın içindeki temel kavramlarla ilgili önbilgiyi sorgulayın.
 Kuralın uygulanmasıyla, kuralı sözel olarak ifade etme becerisini




birbirine karıştırmayın.
Gerekli açıklamalardan sonra yeterli düzeyde uygulama olanağı
sağlayın.
Öğrencilerin süreci izleme, sorgulama, neden-sonuç ilişkileri
kurmalarını özendirin.
Kuralın uygulanması sırasında yapılan hataları not edin ve bu
hatalara yönelik geribildirim sağlayın.
Günlük yaşamdan seçilmiş örnekler vermeye çalışın.
Öğrenme Çıktılarının Sınıflandırılması
 Tutumlar:
 Yüksek güvenirliğe sahip eğiticiler daha ikna edici bir etki yaratır.
 Öğrenciler tarafından çekici olarak algılanan eğitimciler daha etkilidir.
 Modeller oluşturun.
 Tartışma yönteminden ve grup çalışmalarından faydalanın.
 Sunumdaki farklılıklar dikkati ve merakı uyandırmalıdır.
 Zihinsel uyuşmazlık yaratın.
 Birbirleriyle çelişen bilgi ve davranışları ardışık olarak sunun.
 Beklenen sonucu açıkça belirtin.
 Yüz yüze iletişim tutumun benimsetilmesinde oldukça etkilidir.
 Rol oynama yöntemini kullanın.
Öğrenme Çıktılarının Sınıflandırılması
 Tutumlar:
 Yüksek güvenirliğe sahip eğiticiler daha ikna edici bir etki yaratır.
 Öğrenciler tarafından çekici olarak algılanan eğitimciler daha etkilidir.
 Modeller oluşturun.
 Tartışma yönteminden ve grup çalışmalarından faydalanın.
 Sunumdaki farklılıklar dikkati ve merakı uyandırmalıdır.
 Zihinsel uyuşmazlık yaratın.
 Birbirleriyle çelişen bilgi ve davranışları ardışık olarak sunun.
 Beklenen sonucu açıkça belirtin.
 Yüz yüze iletişim tutumun benimsetilmesinde oldukça etkilidir.
 Rol oynama yöntemini kullanın.
Bulduruşsal Kuram
 Algo-Heuristic Kuram
 Algoritma – Bilinen ve kesinlik içeren yol.
 Heuristic – Bulmaya aracılık eden.
 Öğrencilere yalnızca çeşitli bilgiler değil, öğrendiklerini
nasıl uygulayacakları da öğretilmelidir.
 Düşünme, akıl yürütme (uslamlama), problem (sorun)
çözme, karar verme becerileri
 Kartopu – Uzman gibi düşünme
Lev Landa
Bulduruşsal Kuram
 Zihinsel süreçleri harekete geçirme
 Süreçleri temel bileşenlerine ayırma
 İşlemleri betimleme ve modeller oluşturma
 Öğrenci için algoritmik ve heuristik reçeteler üretme
 Üretilen reçetelerden öğretim programları ve dersler
oluşturma
Merceğin orta
kısmı kenarlarına
göre şişkin mi?
Evet
Evet
Hayır
Dışbükey
İçbükey
Mercek düzgün
bir yüze sahip
mi?
Mercek düzgün
bir yüze sahip
mi?
Hayır
Evet
Mercekte iki
dışbükey mi yoksa bir
dışbükey bir içbükey
yüzey mi var?
İki
Dışbükey
DüzgünDışbükey
DüzgünDışbükey
Hayır
Bir Dışbükey
Bir İçbükey
DüzgünDışbükey
Mercekte iki
dışbükey mi yoksa bir
dışbükey bir içbükey
yüzey mi var?
İki İçbükey
DüzgünDışbükey
Bir İçbükey
Bir Dışbükey
DüzgünDışbükey
DüzgünDışbükey
Bilişsel Kuram
 Öğrenme, dışsal uyarıcıların zihinsel süreçlere dayalı
olarak işlenmesiyle oluşur.
 Öğrencinin geçmiş deneyimleri
 Bireysel farklılıklar
 Zihinsel modeller (şemalar)
 Öğrenme stratejileri
 Beklenti ve tutumlar
Piaget
BİLGİ İŞLEME MODELİ
YÜRÜTÜCÜ KONTROL (ÜSTBİLİŞ)
Davranış
Tepki
Ç
E
V
R
E
V
E
R
İ
C
İ
L
E
R
Uyarıcılar
A
L
I
C
I
L
A
R
TEPKİ
ÜRETECİ
Zihinsel tekrar
Zihinsel tekrar
D
U
Y
U
S
A
L
BELLEK
Uyarıcılar
Unutma
KISA
SÜRELİ
BELLEK
Kodlama
Hatırlama
Dikkat ve Seçici
Algı
Unutma
UZUN
SÜRELİ
BELLEK
Bilişsel Kuram
 Geribildirim
 Tepkinin doğruluğuna ilişkin bilgi verme
 Yanlış ya da eksik bilgiyi düzeltmeye yönelik ipuçları
 Önbilgi
 Yeni bilginin öğrenilmesi için önbilgi yeterli olmalı ve
uyarılmalı
Yapısal Öğrenme Kuramı
 Ne öğretileceğine karar vermek.
 Tüm içerik, kurallar biçiminde öğretilmelidir.
 Kurallar, öğretimin içeriğini oluşturmaktadır.
 Tam öğrenme, en basit yoldan en karmaşık yola doğru tüm
kural öğrenilene kadar aşamalı olarak gerçekleştirilmelidir.
 Öğretim için seçilen kuralların en uygun sıralamasını
yapmada bir metot sunar.
 Bir problemi çözmek için kullanılan kural, o problemin
çözüm kuralıdır.
Scandura
Yapısal Öğrenme Kuramı
 Bir çözüm kuralının bileşenleri daha küçük parçalara
ayrılamıyorsa bu bileşene atomik denir.
 Bir
kuralın atomik bileşenleri belli bir amacı
gerçekleştirmek için sıralandığında, bu amacın çözüm
kuralı içinde bir yol oluşturur.
 Bir çözüm kuralında her birisi bir eşdeğerlik sınıfı
tanımlayan birçok yol olabilir.
 Birçok atomik kuralın tek bir bilişsel adım olarak tekrar
tanımlanmasına kuralların otomatikleşmesi denir.
Öğe Yerleştirme (Gösterim) Kuramı
 ÖGT, bir kavramı, ilkeyi veya işlemi öğretmek için özel
öğretim stratejileri ve taktikleri geliştirmiştir.
 ÖGT, sadece öğretimin bilişsel alanı ve mikro düzey
stratejileriyle (kavram, ilke vs. öğretimi) ilgilenmektedir.
İki boyutlu performans-içerik
matrisi
David Merrill
Performans Düzeyi
Öğe Yerleştirme (Gösterim) Kuramı
Bulma
Kullanma
Genellemeyi
Hatırlama
Örneği
Hatırlama
Olgu
Kavram
İşlem
İçerik Türü
Performans/İçerik Matrisi
İlke
Açımlama (Ayrıntılandırma) Kuramı
 Düzenlenmiş ders yapısı
 Basitten karmaşığa doğru sıralama
 Ders içindeki sıralamalar
 Özetleyiciler
 Sentezleyiciler
 Analojiler
 Bilişsel strateji etkinleştiriciler
 Öğrenen kontrolü
Reigeluth
Açımlama (Ayrıntılandırma) Kuramı
Güdüleyici Tasarım Kuramı
Attention
Relevance
Confidence
Satisfaction
Dikkat
İlişki
Güven
Doyum
Güdüleyici Tasarım Kuramı
 Dikkat
 Güven
 Algısal uyarılma
 Başarı beklentisi
 Sorgusal uyarılma
 Güçlük düzeyini ayarlama
 Çeşitlilik/Değişkenlik
 Yüklemeyi sabitleme
 İlişki
 Doyum
 Hedef yönelimi
 Doğal sonuçlar
 Güdü eşlemesi
 Olumlu sonuçlar
 Benzerlik/Yakınlık
 Eşitlik
Güdüleyici Tasarım Kuramı
 Dikkat (dikkati çekmek ve sürdürmek)
 Düzenleme ve içeriğin sunumundaki farklılıklarla
öğrencinin dikkatini çekin ve merakını uyandırın.
 Zihinsel uyuşmazlık yaratarak bilgisel merakı
besleyin.
 Öğretim sürecinde yer alan öğelerin sıralanmasında
çeşitlilik yaratarak dikkatin sürdürülmesine
yardımcı olun.
Güdüleyici Tasarım Kuramı
 İlişki (öğrenilecek konu ile kendi yaşamlarındaki yeri
ve değeri)
 Öğrencilerin geleceğe yönelik hedef belirlemelerini
sağlayın.
 Öğrencilerin bireysel ilgilerini arttırın.
 Benzetme ve mecazlar kullanın.
 Var olan bilgi ve becerilerine uygun örnekler verin.
Güdüleyici Tasarım Kuramı
 Güven (Başarabileceğine olan inanç)
 Başarı beklentilerinin gerçekçi olabilmesi için hedef





ve performans gerekliliklerini tanımlayın.
Öğrencilerin güçlerini sınamalarına olanak sağlayın.
Başarılarının, çaba ve yeteneklerinin sonucu
olduğunu gösterin.
Öğretimin tasarımında tutarlı olun.
Doğrulayıcı ve düzeltici geribildirim sağlayın.
Kendi hızlarında ilerlemelerine olanak sağlayın.
Güdüleyici Tasarım Kuramı
 Doyum (Beklenti ve başarı arasındaki tutarlılık)
 Yeni bilgi ve becerilerin gerçekteki uygulamalarını
gösterin, alıştırmalar yaptırın.
 Olumlu geribildirim kullanarak başarıyı
ödüllendirin.
 Beklentiler ve değerlendirme sistemi arasında
tutarlı ilişkiler kurun.
 Ödüller kullanın.
Yapıcı (Yapılandırmacı) Öğrenme Kuramı
 Gerçeklik düzeyi yüksek görevler
 Çoklu bakış açıları ve işbirliği
 Kendi öğrenme hedeflerini belirleme
 Öğrenme sürecinde söz sahibi olma
 Ne öğrendikleri ve nasıl öğrendiklerine yönelik tartışmalar
Eleştirel düşünme
Yaratıcı düşünme
Problem çözme
Projeler
Bilişsel Yük Kuramı
 Bilişsel kuram
 Piaget – Şema (Uzun süreli bellek)
 Öğretim materyallerinde aşırı bilişsel yükü azaltma
 İyi işleyen örnekler
 Çözümlü örnekler
 Ekranda yazı yerine sözel anlatım
Durumlu Öğrenme Kuramı
 Bağlaşık öğrenme (Anchored instruction)
 Video
 Bir durum bağlamında problem çözme
 Çapa
 Problemi belirleme
 Denenceler oluşturma
 Çoklu çözüm önerileri sunma
 Sınama
 Karar alma
 Çıkarımlarda bulunma
İş ilanı
 enocta / Eğitim
 İş Tanımı:
 Farklı konularda web tabanlı eğitim senaryoları oluşturma;
 konu uzmanlarından gelecek içeriklerin incelenmesi,
 eksiklerin tespit edilmesi ve senaryolaştırılması (dokümanların; “internet
ortamında öğretebilir” şekilde öğretim tasarımlarının yapılması),
 Üretim takip ve kontrol (hazırlanan eğitim senaryolarının web ortamına
aktarım sürecinin kontrolü:


animasyonlar-etkileşimler-oyunlar-arayüz bileşenleri ve
navigasyonel özellikler v.s.) süreçlerinden sorumlu olacak.
İş ilanı
 enocta / Eğitim
 Aranan Nitelikler
 Tercihen, Üniversitelerin Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bölümünden









mezun,
Analitik düşünme yeteneği olan ve yaratıcı, araştırmacı, sektördeki yenilikleri
takip eden,
En az 2-3 yıl eğitim tecrübesine sahip,
Internet teknolojilerini bilen,
Ekip çalışmasına, paylaşmaya, öğrenmeye ve öğretmeye yatkın,
İçerik yönetim araçlarını kullanmaya yatkın,
Türkçe'ye hakim ve yazılı anlatım yeteneği olan,
Orta düzey İngilizce bilgisine sahip (okuma ve yazma),
MS Office programlarını kullanan.
Eğitim Derecesi: Lisans, Yüksek Lisans
Kuramsal Dayanaklar
• Öğretim Tasarımı Kuramlarının Öğeleri
• Öğretim Tasarım Kuramları