Transcript YER YÜZÜNDE YA*AM

• Dünya üzerinde bir ülkenin, kıtanın ya da
bölgenin bulunduğu yere “Coğrafi Konum”
denir.
• Bir yerin dünya üzerindeki konumu, oradaki
iklim, bitkiörtüsü, insanların ekonomik
faaliyetleri, yaşantılarıgibi birçok konu
üzerinde belirleyici rol oynamaktadır.
• Bir yerin coğrafi konumu iki şekilde belirlenir.
• Dünya üzerindeki bir yerin gerçekte var
olmayan (ancak var olduğu kabul edilen)
paralel ve meridyenler yardımı ile
belirtilmesidir. Bir yerin matematik konumu
belirtilirken en doğusundan ve en batısından
geçen meridyenler ile en kuzeyinden ve en
güneyinden geçen paralel daireleri kullanır
• Bir kutuptan diğer kutba ulaşan ve ekvator ile
paralelleri dik kesen yarım çemberlere
meridyen denir.
MERİDYENLERİN BAŞLICA ÖZELLİKLERİ
• İngiltere’nin başkenti Londra’nın Greenwich
kasabasından geçtiği varsayılan meridyen
başlangıç meridyenidir. Bu nedenle “0°” ile
gösterilir.
• Meridyenler 1° aralıklarla çizilmiştir.
• Başlangıç meridyeninin doğusunda kalan
bölüme Doğu Yarım Küre, buradaki
meridyenlere de doğu meridyenleri denir.
Başlangıç meridyeninin batısında kalan
bölüme Batı Yarım Küre, buradaki
meridyenlere de batı beridyenleri denir.
• 180 tane Batı Yarım Küre’de 180 tane Doğu
Yarım Küre’de olmak üzere toplam 360 tane
meridyen bulunmaktadır.
• Meridyenlerin uzunlukları birbirine eşittir
• Birbirini izleyen iki meridyen arasındaki
uzaklık,yalnız Ekvator üzerinde 111 km dir.
Kutuplara doğru meridyenler arası mesafe
dünyanın şeklinden dolayı azalır ve kutuplarda
tüm meridyenler birleşir.
• Merdiyenler kuzey ve güney doğrultusunda
uzanır.
• İki meridyen arasındaki zaman farkı 4
dakikadır ve aynı meridyen yayı üzerinde yerel
saat aynıdır.
• Kutup noktalarından eşit uzaklıktaki noktaları
birleştiren ve Dünya’yı iki eşit parçaya bölen
çizgiye Ekvator denir.
• Yaklaşık 40.000 km’dir. Ekvator’un kuzeyinde
kalan yerlere Kuzey Yarım Küre, güneyinde
kalan yerlere Güney Yarım Küre denir.
Ekvator’a paralel birer derecelik aralıklarla
çizilen yatay çizgilere ise paralel adı verilir.
PARALELLERİN BAŞLICA ÖZELLİKLERİ
• Başlangıç paraleli Ekvator, en geniş paralel
dairesidir.
• Güney Yarım Küre’de 90 Kuzey Yarım Küre’de
90 tane olmak üzere toplam 180 tane paralel
dairesi vardır.
• Paraleller arası mesafe her yerde 111 km'dir.
• Paraleller birbirleriyle kesişmezler,
birleşmezler.
• Paraleller doğu batı doğrultusunda uzanır.
• Dünya’nın yuvarlak olmasından dolayı
paralellerin boyları ekvatordan kutuplara
doğru kısalır.Kutuplarda birer nokta halini alır.
• Paralel ve meridyenlerden yararlanarak bir
noktanın matematik konumunu
belirleyebiliriz. Dünya üzerindeki bir yeri
matematiksel olarak ifade edilmek için paralel
ve meridenyenlerden oluşan koordinat sistemi
oluşturulmuştur.
• Bu çizgiler sayesinde dünya üzerindeki
herhangi bir yer çok kolay tarif edilebilir,
Örneğin,İstanbul 29° Doğu meridyeni ile 41°
Kuzey paralellerinin keşistiği noktalarda
bulunmaktadır.
• Kendisine bağlı yakın adalarla birlikte büyük
kara parçalarına kıta adı verilir. Dünya’da 7 kıta
vardır. Asya,Avrupa, Afrika, Kuzey Amerika,
Güney Amerika, Okyanusya ve Antartika’dır.
YÜZ ÖLÇÜMÜ EN BÜYÜK ASYA’DIR
YÜZ ÖLÇÜMÜ EN KÜÇÜK
OKYANUSYA’DIR
• Kıtaları birbirinden ayıran çok büyük su
kütlelerine okyas denir. Dünya’da üç okyanus
vardır. Büyük (Pasifik) Okyanus, Atlas (Atlantik)
Okyanusu ve Hint Okyanusu.
• Okyanuslar, Dünya yüzeyinin % 71’ini kaplar.
TÜRKİYENİN MATEMATİK KONUMU
• Türkiye, 36° - 42° kuzey paralelleri ile 26°-45°doğu
meridyenleri arasında yer alır.
• Ülkemiz Ekvator'un kuzeyinde, başlangıç meridyeninin
doğusunda yer alır.
• Türkiye, 26°- 45° doğu meridyenleri arasında yer
aldığından doğusu ile batısı arasında 19° meridyenlik
fark vardır.
• Türkiye'nin 36°- 42° kuzey paralelleri arasında
yer almasından dolayı en kuzeyi ile en güneyi arasında
6 paralellik fark vardır.
• Orta kuşakta yer aldığı için mevsimler belirgin
olarak yaşanır.
• Dönenceler dışında kaldığı için yıl boyunca Güneş
ışınları dik olarak gelmez.
• Kuzeye doğru gidildikçe gece-gündüz arasındaki
zaman farkı artar ve cisimlerin gölge boyları uzar.
• Güneyinden kuzeyine doğru gidildikçe sıcaklıklar
azalır.
• Kuzeyden esen rüzgarlar sıcaklığı düşürür.
Güneyden esen rüzgarlar sıcaklığı yükseltir.
• Dünya üzerinde herhangi bir yerin kıtalara,
komşu devletlere,önemli geçitlere, boğazlara
ve su yollarına, ticaret merkezlerine, denizlere
göre durumu ile fiziki ve beşeri özellikleri o
yerin özel konumunu belirler.
TÜRKİYE’NİN ÖZEL KONUMUNUN
SONUÇLARI
• Türkiye, eski dünya karaları olarak bilinen Asya,
Avrupa ve Afrika kıtalarının birbirine en çok
yaklaştığı yerde bulunur.
• İstanbul ve Çanakkale Boğazlarına sahiptir.
• Üç kıta arasında köprü durumundadır. Bu nedenle
tarihte İpek ve Baharat ticaret yolları, Kral Yolu
gibi önemli ticaret yollarına geçitler yapmıştır
• Üç tarafı denizlerle çevrili bir yarımadadır.
• Yeryüzü şekilleri çeşitlidir. Bunun sonucunda
iklim, tarım ürünleri, turistik alan çeşitliliği
artmıştır.
• Türkiye’nin ortalama yükseltisi fazladır. Yükselti
batıdan doğuya gidildikçe artmaktadır.
• Akdeniz ve Karadeniz kıyılarında dağlar denize
paralel uzanmaktadır. Bu durum deniz etkisinin
iç kesimlere girmesini engellemektedir.
• Yeraltı kaynakları bakımından zengindir.
• Harita; Yeryüzünün tamamının ya da bir
bölümünün kuşbakışı görünümünün belirli bir
ölçek dahilinde küçültülerek bir düzlem
üzerine aktarılmasıdır. Kuşbakışı görünüm bir
yerin tam tepeden görünümüdür. Ölçek ise
çizmek istenilen alanı küçültme oranıdır
• Bir çizimin harita olabilmesi için, ölçek
kullanılması, kuşbakışı görünümünün
sağlanması, ve bir düzlem üzerine aktarma
işlemleri gerekmektedir. Ölçek kullanılmayan
çizimler kroki olarak adlandırılır.
• Haritalar ölçeklerine ve kullanım amaçlarına
göre çeşitli şekillerde sınıflandırılır.
• Harita üzerinde belli bir uzunluğun gerçekte ne
kadar olduğunun bir doğru üzerinde
işaretlenerek gösterilen ölçektir. Bu doğru
üzerinde eşit aralıklı bölümler haritadaki
uzunluk değerini, bölümler üzerindekirakamlar
ise gerçek mesafenin kilometre cinsinden
değerini göstermektedir. Bazı ölçeklerde
gerçek uzunluk farklı değerlerle de ifade
edilebilmektedir.
ÖRNEK
• Aşağıdaki çizgi ölçekte her bölme haritadaki
1 cm'yi, gerçek uzunluk olarak ise haritadaki 1
cm 2 km'yi ifade etmektedir.
KESİR ÖLÇEK
• Haritalardaki küçültme oranını basit kesirle
ifade eden ölçek türüdür. Pay olan 1 her
zaman aynıdır ve haritadaki 1 cm'lik uzunluğu
gösterir. Payda da yer alan rakam haritanın ne
kadar küçültüldüğünü gösterir ve daha çok cm
cinsinden ifade edilir.
ÖRNEĞİN
NOT
• Haritalarda, ölçek paydası küçüldükçe yani
ölçek büyüdükçe haritanın gösterdiği ayrıntı
artmaktadır.
• FORMÜL:
ÖLÇEKLERİN BÜYÜK YADA KÜÇÜK
OLMASINDA HARİTANIN DEĞİŞMEYEN
ÖZELLİKLERİ
•
•
•
•
•
•
Belli bir ölçeğe göre çizilmişlerdir.
Kuş bakışı görünüş sağlanmıştır.
Uzunluk ve alan bulma hesaplamaları yapılır.
Bir düzleme aktarılmışlardır.
Yön ve konum bulmada faydalanılır.
Çizilen yerlerin özellikleri, coğrafi koordinatları,
yeryüzü şekilleri, gerçek alanı aynı kalır.
KAYNAKÇA
• www.isabet.com: şekiller buradan alındı.
• www.isabet.com: bazı bilgiler alındı.
• www.vikipedia.com bilgilerin bazıları buradan
alındı.
• www.dünyaüzerindekıtalar.com :dünya
görselleri buradan alındı.
• 6.sınıf okul kitabından yararlanıldı.