Transcript 6.sınıf hücre sunusu

HÜCRE
Hayal bilimden daha önemlidir, çünkü
bilim sınırlıdır.
13.04.2015
1
YAŞAMIN TEMEL BİRİMİ
HÜCREYE YOLCULUK
13.04.2015
2
CANLILIK HÜCREYLE BAŞLAR.












MİKROSKOP
HÜCRE
SİTOPLAZMA
HÜCRE ZARI
HÜCRE ÇEPERİ ( DUVARI)
MİTOKONDRİ
KOFUL
ÇEKİRDEK
DOKU
ORGAN
SİSTEM
ORGANİZMA
13.04.2015
3
Doğadaki canlılar arasında solunum, boşaltım,
hareket, irkilme, büyüme ve hücrelerden meydana
gelme gibi özellikler ortaktır.
Canlıların Ortak Özellikleri İse;
1-Canlılar beslenir.
2-Canlılar büyür ve gelişir.
3-Canlılar solunum yapar.
4-Canlılar ürer.
5-Canlılar boşaltım yapar.
6-Canlılar sindirim yapar.
7-Canlılar uyarılara tepki verir.
8-Canlılar hareket eder.
9-Canlıların temel yapı birimi hücredir.
13.04.2015
4
Canlı vücudunu oluşturan en küçük yapı taşına
hücre denir. Hücre, canlı varlıkların yaşam
özelliği gösteren en küçük yapı birimidir. Hücreler
çıplak gözle görülemeyecek kadar küçüktür.
Ancak mikroskop ile görülüp araştırılabilinir.
Hücreler canlının en küçük parçası olduğu için bir
organizmanın sahip olduğu canlılık özelliklerini
gösterir.Vücutta gerçekleşen hayatsal olaylar
( solunum , boşaltım, sentez ve büyüme gibi)
temelde hücreler içerisinde yapılır.
Bundan dolayı hücreler canlıdır ve uygun
koşullarda çoğalabilirler.
13.04.2015
5
 Vücudu
oluşturan hücre sayısına göre
canlılar bir hücreli ve çok hücreli olmak
üzere ikiye ayrılır. Bakteri, protist gibi
canlılar bir hücreli, mantarlar bitki, hayvan
ve insanlar ise çok hücreli canlılardır.
13.04.2015
6
ÇEKİRDEK
ÇEKİRDEKCİK
MİTOKONDRİ
GOLGİ
ENDOPLAZMİK
KLOROPLÂST
RETİKULUM
RİBOZOM
KOFUL
SİTOPLÂZMA
HÜCRE ZARI
HÜCRE DUVARI
13.04.2015
7
13.04.2015
8
HÜCRE
HÜCRE
ZARI
SİTOPLAZMA
ÇEKİRDEK
Hücreler üç temel bölümden oluşmaktadır.
1.Hücre zarı
2.Sitoplâzma
3.Çekirdek.
13.04.2015
9
1-Hücre Zarı:
Hücrenin dış kısmını saran örtü şeklindeki yapıdır.
Sitoplazma ile dış ortam arasını ayıran bölümdür.
Protein , yağ ve karbonhidrat moleküllerinin özel bir
biçimde birleşmesiyle oluşur.
Hücre zarı özgün yapısı nedeniyle esnek , yarı saydam
ve incedir.
Hücre zarı iki sıra yağ tabakası ile bu tabakanın üzerine
yerleşmiş proteinlerden oluşur.
Zarın yapısı bütün canlılarda benzerdir.
Hücre zarı üzerinde çok sayıda geçit vardır.Bu geçitlere
por adı verilir.Porlar hücrenin madde alışverişini sağlar.
Hücre zarı ,yapısında yer alan enzimler nedeniyle
canlıdır.Seçici ve geçirgen bir özelliğe sahiptir.
13.04.2015
10
Hücre zarının görevleri:
1-Hücreye şekil kazandırır.
2-Hücreyi dış etkilerden korur.
3-Hücrenin madde alış verişini kontrol eder.
4-Sitoplâzma ve çekirdeği bir arada tutarak
hücreye desteklik sağlar.
5-Hücre zarı yapısındaki por ve enzimler
yardımıyla seçici geçirgen özelliğe sahiptir.
Böylece hücrenin madde alış verişini kontrol eder.
Dış ortamdan yararlı maddeleri hücreye
girmesini; hücre içinde oluşan zararlı
maddelerinde dış ortama atılmasını sağlar.
13.04.2015
11
Hücre Duvarı ( Çeper) : Hücrenin zarı etrafını
çevreleyen ikinci bir hücre örtüsüdür. Bitki,
mantar ve bakteri hücrelerinde vardır. Hayvan
hücresi ve insan hücrelerinde bulunmaz.Yapısı
itibariyle cansız, esnek ve tam geçirgendir. Hücre
duvarı, hücreye direnç kazandırır,
Bitki hücresindeki hücre duvarı, sert yapıda olan
selülozdan olmuştur. Hücre duvarları zayıf yapıda
olan hücre zarına dayanıklılık sağlar.
Bitki hücrelerini dış ekenlere karşı korur. Hücre
duvarları sayesinde, bitki hücreleri köşeli
görünümde bir şekle sahiptir.
13.04.2015
12
2-Sitoplâzma:
Hücre zarı ile çekirdek arasındaki yumurta
akına benzeyen kısma sitoplâzma denir.
Sitoplâzma canlıdır ve hayatsal olayların
gerçekleştiği yerdir. Sitoplâzmanın
yapısında su, glikoz, aminoasit, yağ asidi,
gliserol, vitamin madensel tuzlar, protein,
yağ, enzim artık madde ve hormon gibi
çeşitli maddeler vardır.
Sitoplâzmanın % 70 – 90 sudan oluştuğu
için yarı saydam ve akışkan özellik
taşımaktadır.
13.04.2015
13
Yapı ve çalışması bozulursa hücre yaşamı
zarar görür.Beslenme , madde sentezi,
sindirim , boşaltım , enerji üretimi ve
büyüme gibi yaşam olayları sitoplazmadaki
yapılarda gerçekleşir.Hücre sitoplazmadaki
yapılarda gerçekleşir.Hücre
sitoplazmasında yaşamsal olayları
gerçekleştiren küçük yapılara organel adı (
hücre organcığı ) denir.Bir hücrenin içinde
çeşitli özelliklere sahip olan çok sayıda
organel vardır.Organeller hücrenin organları
gibi görev yapar.
13.04.2015
14
Endoplazmik retikulum:
Hücre zarı ,
organeller ve çekirdek arasında uzanan
kanal sistemidir.Hücre içindeki madde
dağıtımı ve hücre dışına madde taşınması
ile bazı maddelerin depolanmasında görev
yapar.Endoplazmik retikulum
vücudumuzdaki kan damarlarına benzer
şekilde görev yapar.
13.04.2015
15
Golgi Cisimciği:Bazı besin maddelerini
özel yöntemlerle birleştirerek , çeşitli
salgıları üretme ve salgılama görevi yapar.
Salgılama görevi yapan hücrelerde
normalden fazla sayıda golgi organeli
vardır.(Tükürük bezi , ter bezi , süt bezi ,
pankreas , deri ve çiçek gibi)
13.04.2015
16
Mitokondri: Besinleri oksijen yardımıyla
yıkarak , hücrenin solunum yapmasını
sağlar.Hücre yaşamı için gerekli enerjinin
besinlerden üretilmesini sağlar.
İhtiyaç durumunda bölünerek
çoğalabilirler.Enerji tüketimi yoğun olan
hücrelerde mitokondri sayısı normalden
fazladır.( Sinir kas ve karaciğer hücresi
gibi)
13.04.2015
17
Lizozom: Lizozomlar hücre içi
sindirimini sağlar.İçerisinde çok sayıda
farklı sindirim enzimlerini taşır.Büyük
yapılı besinleri ve yaşlanmış yıpranmış
organelleri parçalar.Bağışıklık sistemi
hücrelerinde bulunan lizozomlar ,
yakalanan mikropların yok edilmesinde
kullanılır.Akyuvar dalak ve karaciğer
hücrelerinde çok sayıda lizozom
vardır.
13.04.2015
18
Ribozom: Ribozom virüsler hariç tüm canlı
hücrelerde bulunur. Hücrenin protein
ihtiyacını karşılar. Aminoasitleri birbirine
bağlayarak protein sentezi yapar.Protein
sentezi normalden fazla olan hücrelerde
daha çok ribozom vardır.(Karaciğer ve salgı
bezi hücreleri gibi) Hücrede sayısı en fazla
olan organeldir.
13.04.2015
19
Sentrozom: Sadece insan ve
hayvan hücrelerinde bulunur.İki
sentriolden oluşur.Hücrede bir
tanededir.Hücrenin bölünerek
çoğalmasında görev yapar.İğ
ipliklerini oluşturarak eşleşmiş olan
kromozomları birbirinden ayırır.
13.04.2015
20
Koful:İçerisi su ile dolu madde depolayan
kese şeklindeki yapılardır.Madensel tuz ,
besin , renk maddesi ve su gibi çeşitli
maddeler ile bazı artıkları depo eder.
Hayvan hücrelerinde küçük , bitki
hücrelerinde ise büyük bir yapıya
sahiptir.Genç bitki hücrelerinin kofulları
küçüktür.
13.04.2015
21
Bitki hücrelerindeki kofullar su depo ederek
hücrelerin şişkin kalmasını sağlar.Uzun süre
sulanmayan bitkilerin kofullarındaki suyun
azalması ile geç dal ve yapraklar zamanla
solar.Tek hücreli canlılarda madde alış
verişini sağlar.Tek hücrelilerde fazla suyun
boşaltılmasını sağlar.Böyle kofula Kontraktil
koful = Boşaltım kofulu denir.Tek
hücrelilerde besinlerin sindirilmesini
sağlar.Böyle kofula sindirim kofulu denir.
13.04.2015
22
Plastitler: Sadece bitki
hücrelerinde bulunan organel
grubudur. Üç çeşit plastit vardır.
13.04.2015
23
Kloroplast: Yapısında çok sayıda klorofil
taşıyarak bitki hücresine yeşil renk
verir.Güneş ışığını emerek fotosentez
yapar.Bitkinin yeşil gövde yaprak ve
çiçekteki çanak yaprak gibi kısımlardaki
hücrelerde bulunur.
Kloroplastlar besin ve oksijen
üretilmesini sağlar.Üretilen besinlerin bir
kısmını bitki hücreleri kullanır.Kalan
kısmı çeşitli organlarda depolanarak
diğer canlıların beslenmesinde kullanılır.
13.04.2015
24
Kromoplast: Yapısında sarı ,
turuncu ve kırmızı renk
maddeleri vardır.Bitkinin yaprak
çiçek meyve ve kök gibi
kısımlarında çeşitli renklerin
oluşmasını sağlar.
13.04.2015
25
Lökoplast:Bitki hücrelerinde besin
depolar.Renksizdir.Bitkilerin Kök,
toprak altı gövdesi(yumru) meyve ve
tohum gibi kısımların hücrelerinde
bulunur..Besin olarak genelde
nişasta,yağ ve ve protein
depolar.Güneş gördüğünde yeşil renk
alır.Plastitler birbirine
dönüşebilir.Patates , yer elması, turp ,
fasulye vb.
13.04.2015
26
13.04.2015
27
13.04.2015
28