Transcript HÜCRE

HÜCRE
BİR CANLININ TÜM
BİYOKİMYASAL
TEPKİMELERİNİN
GERÇEKLEŞTİĞİ EN KÜÇÜK
YAPI BİRİMİ.
Hazırlayan:Çiçek DİLSİZ
ATOM
MOLEKÜL
ORGANEL
HÜCRE
DOKU
ORGAN
SİSTEM
ORGANİZMA
HÜCRE TEORiSi
Tüm canlılar hücrelerden oluşmuştur.
 Hücredeki tüm biyokimyasal tepkimeler
METABOLİZMA’yı oluşturur.
 Tüm hücrelerde hücre zarı,sitoplazma,DNA
ve ribozom bulunur.
 Hücre bölünmesi ana-babadaki kalıtsal
bilginin oğul döllere aktarılmasını sağlar.
 Hücreler bağımsız olmakla birlikte işbölümü
de yapabilirler.

METABOLiZMA
Yapım(=Özümleme
=Asimilasyon
=Anabolizma)
Örneğin:Protein sentezi
Yıkım(=Yadımlama
=Disimilasyon
=Katabolizma)
Örneğin:O2li ve O2’siz
solunum
Gelişmişlik Düzeyine Göre Hücre;
1.PROKARYOT HÜCRE
 Hücre zarı gelişmemiş,çekirdek ve organel
zarı olmayan içinde sadece RİBOZOM
organelini bulunduran hücredir.
Örneğin:Bakteriler,Mavi-yeşil algler
2.ÖKARYOT HÜCRE
 Hücre zarı gelişmiş,çekirdek ve organel zarı
bulunduran hücredir.
Örneğin:Bitkiler,hayvanlar,mantarlar
Hücrenin Evrimleşmesi
HÜCRE
(Bitki ve Hayvan hücresi arasındaki farklar)
Bitki Hücresi




Hücre
duvarı(=Selüloz
çeper)
Plastitler
Büyük koful
Nişasta tanecikleri
bulundurur.
Hayvan Hücresi



Sentrozom organeli
Küçük koful
Glikojen tanecikleri
bulundurur.
Bitki Hücresi
Hayvan Hücresi
HÜCRENiN BÖLÜMLERi
HÜCRE ZARI
 SİTOPLAZMA
ORGANELLER
*Ribozom
*Sentrozom
*Mitokondri
*Golgi Aygıtı
*E.R.
*Koful

-Granüllü E.R.
-Granülsüz E.R.
*Lizozom
-Beslenme,Boşaltım,Sindirim,
Kontraktil koful
*Plastitler
-Kloroplast,Kromoplast
Lökoplast

ÇEKİRDEK-Çekirdek zarı,çekirdekçik,çekirdek
özsuyu
ORGANELLER

RİBOZOM:
Protein ve enzim sentezinin gerçekleştiği
organeldir.Virüsler hariç tüm hücrelerde
bulunur.Büyük ve küçük alt birimden
oluşur.Protein sentezi sırasında büyük alt
birime t-RNA,küçük alt birime m-RNA
bağlanır.

MİTOKONDRİ:
Ökaryot hücrede O2’li solunumla enerji
üretiminin yapıldığı organeldir.Çift zarlıdır.Dış
zarı düz iç zarı kıvrımlıdır.İç zarın kıvrımlı
olması, solunum yüzeyini arttırıcı
adaptasyondur.İç zarın kıvrımlarında(=Krista)
solunum enzimleri ve ETS bileşikleri bulunur.İç
zarın protein yönünden zengin sıvı kısmına
Matrıx denir.Mitokondrinin kendine ait DNA,
RNA ve ribozomu vardır.Böylece çekirdek
DNA’sından bağımsız bölünüp enzimlerini
sentezleyebilir.
ATP
Ets bileşikleri
Solunum enzimleri
Dış zar
CO2
İç zar
Matrix
O2
H 2O
RNA
Krista
DNA
Ribozom
MİTOKONDRİ
•ENDOPLAZMİK RETİKULUM
Hücre içi madde iletiminden sorumlu olan
organeldir.Çekirdek zarı ile hücre zarı
arasında madde taşınmasını sağlar.Hücre
bölüneceği zaman çekirdek zarını
oluşturduğu için ilk yıkılan organeldir.
Golgi aygıtı ile çalışır.Granüllü E.R.
Ribozom bulundurur.Burada enzim
sentezi yapılır.Granülsüz E.R.
Ribozom bulundurmaz.
Burada yağ sentezi yapılır.
•GOLGİ AYGITI:
Salgı sentezinden sorumludur.
Ter,süt,reçine, gözyaşı gibi salgıların
yapıldığı hücrelerde bol miktarda
bulunur.E.R.’le birlikte hücre zarını
onarır.Aynı zamanda granüllü E.R.’in
ribozomlarında üretilen sindirim enzimleri
golgi tarafından paketlenir ve böylece
Lizozom organeli oluşur.
•LİZOZOM:
Hücre içi sindirimden sorumludur.ATP ile
doğrudan ilişkisi olmayan tek organeldir.
Çünkü, lizozomda hidroliz tepkimeleri
gerçekleşir ve hidroliz sırasında enerji
harcanmaz.Herhangi bir nedenle
lizozomun zarı parçalanırsa sindirim
enzimleri sitoplazmaya dağılır ve hücre
kendi kendini sindirir.Bu olaya OTOLİZ
denir.
Organel faaliyetleri
•KOFUL:
Bitki hücreleri ve tek hücreli canlılar için
önemlidir.Hayvan hücrelerinde kofullar oldukça
küçüktür.Bitki hücrelerinde koful hücre
özsuyunu bulundurur ve hücre özsuyunun
yoğunluğuna göre dış ortamla madde alışverişi
yapılır.Genç bitki hücrelerinde çok sayıda küçük
koful bulunur.Hücre yaşlandıkça bu kofullar
birleşir ve hücrenin büyük bölümünü kaplayan
bir veya iki koful, yaşlı bitki hücrelerinde
gözlenir.
Tek hücrelilerde ise;
*Beslenme kofulu; fagositozla alınan besinlerin
sindirimini kolaylaştırma amaçlı daha küçük
parçalara ayrıldığı yerdir.
*Sindirim kofulu;kimyasal sindirimin yapıldığı
yerdir.
*Boşaltım kofulu;sindirilemeyen artık
maddelerin exositozla atıldığı yerdir
*Kontraktil(=Vurgan)koful;fazla suyun aktif
boşaltımla atıldığı yerdir.
Salgı Kofulu Oluşumu
•PLASTİTLER
Bitki hücrelerinde bulunur.
KLOROPLAST:Yaprakta parankima hücreleri
ve stomalar kloroplast bulundurur.
Kloroplastlar içinde bulunan klorofil
molekülü(C,H,O,Mg,N), Fe++ katalizörlüğünde
sentezlenir ve güneş ışığını soğurarak
(=emerek)fotosentezle inorganik maddeden
(CO2 ve H2O) besin(Glikoz=C6H12O6) üretimini
gerçekleştirir.
Kloroplastlar çift zarlıdır.Her iki zarda
düzdür.Grana adı verilen özel protein
yapılarda fotosentezin Aydınlık evre
tepkimeleri
Stroma adı verilen bölümde ise Karanlık
evre tepkimeleri yapılır.Kendine ait DNA,
RNA ve ribozomu vardır.Böylece çekirdek
DNA’sından bağımsız kendini çoğaltır ve
proteinlerini sentezler.Kloroplastlarda
sentezlenen glikoz burada Özümleme
nişastasına dönüştürülür.Kloroplast yeşil
renklidir.
LÖKOPLAST:Kökte bulunur.Fotosentezle
üretilen glikozun fazlası Depo nişastasına
çevrilerek burada depo edilir.Renksiz
plastittir.
KROMOPLAST:Üç çeşittir.Kırmızı renkli
LİKOPİN (domates),sarı renkli KSANTOFİL
(limon),turuncu renkli KAROTEN (havuç)
KLOROPLAST

Fotosentezin yapıldığı organel
Aydınlık evre
Karanlık evre
O2
H2O
ribozom
DNA
CO2
stroma
RNA
dış zar
grana
iç zar
(aydınlık evre)
KLOROPLAST YAPISI
•SENTROZOM(=SENTRİYOL)
İlkel bitkilerde ve hayvan hücrelerinde
bulunur.Gelişmiş bitkilerde sentrozom
organeli yoktur.Hücre bölünmesi
sırasında kromozomların üzerinde
dizileceği iğ ipliklerini oluşturur. Kendini
eşleme özelliği vardır.Bölünmenin
Hazırlık(=İnterfaz) evresinde eşleme
başlar.Karyokinez (=Çekirdek bölünmesi
başında tamamlanır.
KROMOZOM
Nükleik asit(DNA) ve proteinden oluşur.Bu
yapıya NÜKLEOPROTEİN YAPI denir.
 Doğada n, 2n, 3n kromozomlu hücreler
bulunur.
-n(=monoploit): üreme hücreleri,çiçeksiz
bitkilerde gametofit döl,erkek arı
-2n(=diploit): Vücut(=soma) hücreleri, üreme
ana hücreleri,çiçeksiz bitkilerde
sporofit döl,kraliçe arı
-3n(=triploit):Çiçekli bitkilerde Endosperm
(=Besi doku)

Şekil : Hücrelerdeki Farklı ve Benzer Yapılar