1

IŞIK VE SESİN YAYILMASI 5.SINIF 4.ÜNİTE

HAT

İ

CE ANKAY 20120905009

2

IŞIK

 Görmemizi sağlayan enerji çeşidi ışıktır.

 Her ışık, bir ışık kaynağı tarafından üretilir.

NOT

: En büyük ışık kaynağı Güneş’tir.

3

Işık Kaynakları

 Doğal Işık Kaynakları : Güneş , yıldız , ateş böceği, şimşek  Yapay Işık Kaynakları : Ateş , mum , gaz lambası ,ampul

4

Işık Nasıl Yayılır ?

 Doğrular boyunca yayılır.

 Işığın ilerlemesi için ortama gerek yoktur.

5

6

Gölge Oluşumu

 Işık, saydam olmayan bir cisimlerin arkasına geçemez.

 Ekran üzerinde karanlık bir bölge oluşur.

GÖLGE

7

Gölgeler

 Bir cismin gölgesi kendisine benzer.

 Gölge oluşumu cisimlerin şekline ve büyüklüğüne bağlıdır.

8 TAM GÖLGE

GÖLGE TÜRLERİ

YARI GÖLGE

9

Tam Gölge

 Engelin arkasındaki hiç ışık almayan bölgeye tam gölge denir.

10

Yarı Gölge

 Tam gölge çevresindeki kısmen ışık alan bölgeye ise yarı gölge denir.

Yarı Gölge Işık Kaynağı Saydam Olmayan Engel Tam Gölge

11

Işık – Gölge İlişkisi

 Kaynağın büyüklüğü gölgenin büyüklüğü ile doğrudan etkilidir.

 Işık doğru boyunca yayılmasaydı gölge oluşmazdı.

12

SES

 Duymamızı sağlayan enerji çeşidi sestir.

 Ses üretebilen maddelere ses kaynağı denir.

 Her ses bir ses kaynağı tarafından üretilir.

13

Ses Kaynakları

 Doğal Ses Kaynakları : Kuş, kedi, köpek, insan, su sesi …vb.

 Yapay Ses Kaynakları : Pi yano, radyo, flüt, tv …vb.

14

Sesin Yayılması

 Ses, bir cismin titreşmesi ile oluşur.

 Kaynağından çıkan ses, dalgalar hâlinde etrafa yayılır ve biz bu sesleri duyarız.

15

Ses Nerelerde Yayılır ?

 Ses dalgaları katı, sıvı ve gaz gibi maddesel ortamlarda yayılabilir.

 Ses boşlukta yayılmaz.

16

Soru:

 Deniz altındaki balina ve yunusların neden karaya vurduklarını hiç düşündünüz mü?

Çünkü ;

 Sudaki canlılar ; deniz altı gibi deniz yolu taşıtlarının çıkardığı seslerin şiddetinden dolayı kendilerini karaya vururlar.

17

Su içerisinde üretilen ses daha iyi duyulur.

18

Işık ve Ses Arasındaki Farklılıklar

 Işık ; her ortamda doğrusal yayılır.

 Ses ; katı, sıvı, gaz ortamlarda dalgalar halinde yayılır.

19

Işık ve Ses Arasındaki Benzerlikler

 Işık ve ses enerji türüdür.

 Her ikisi de her yöne yayılır , kirliliğe neden olur.

20

NELER ÖĞRENDİK ?

21

1)

Aşağıdaki ışık kaynaklarından hangileri doğal ışık kaynağıdır ? İşaretleyiniz.

22

2)

Aşağıda verilen terimlerden uygun olanları kullanarak cümlelerdeki boşlukları tamamlayalım.

titreşim maddesel ortam katı boşluk a) Bir ses kaynağından çıkan sesin yayılabilmesi için ................................. gerekir.

b) Ses ...................... yayılamaz.

d) Ses, ses kaynağının yaptığı ....................... hareketi sonucu meydana gelir.

f) Ses en iyi şekilde ..................... maddelerde yayılır.

23

3)

Cismin hangi gölgesi doğrudur ?

24

4)

Aşağıdaki bilgilerden doğru olana “

D

” ,yanlış olana ise “

Y

” yazınız.

 ( ) Işık yayarak çevrelerini aydınlatan cisimlere ışık kaynağı denir.

 ( ) Dışarıdan bir etki olmadan kendileri ışık yayan cisimlere yapay ışık kaynağı denir.

 ( ) Bir ışık kaynağından çıkan ve ışığın yolunu belirten doğrulara ışık ışınları denir.



25

Kaynakça

 http://www.dersimiz.com/ders_notlari/Golge-olusumu ve-golge-cesitleri-oku-22018.html#.VIAu2TSsX9U

 http://www.dersimiz.com/bilgibankasi/ISIK-NEDIR---ISIK- NASIL-YAYILIR-HAKKINDA-BILGI-442.html

 http://www.egitimhane.com/4-sinif-isik-konusu-sorulari d135908.html

 http://www.vitaminegitim.com/ortaokul/arama/?q=isik+ ve+ses&c=5  http://www.ilkogretimvideo.com/ses-video-1674.html

 http://www.dersvizyon.com/5-sinif-isik-ve-ses/isik-ve-ses konu-anlatim.html