Transcript Acute diarrhea

Acute diarrhea
2.5
2.16
2
1.62
1.5
1
1.21
1.12
0.93
0.62
0.5
0
0.56
0
ปี 2554
0.66
0.55
0.45
0.27
0
ปี 2555
0.11
ปี 2556
0.26
0
ปี 2557
Hypovolemic shock แต่ แรกรับ
Hypovolemic shock ในรพ.
septic shock
Death
นิยาม
ถ่ายอุจจาระมากกว่าหรือเท่ากับ 3 ครัง้ /วัน หรือถ่ายเป็ น
มูกเลือดอย่างน้ อย 1 ครัง้ หรือถ่ายเป็ นน้ามากๆเพียงครัง้ เดียว
ระยะเวลาน้ อยกว่า 2 สัปดาห์
แบ่งเป็ น 2 กลุ่ม
1. Watery diarrhea หรือ non-invasive diarrhea
ถ่ ายเหลวเป็ นนา้ สีเหลือง สีเขียวอ่ อน นา้ ขุ่นคล้ ายนา้ ซาวข้ าว
- สารพิษ (toxin)
Vibrio cholera, E.Coli, Staphylococcus, Clostridium
perfringens, Vibrio parahemolyticus, Bacillus ceres
- เชือ้ ไวรัส
Rotavirus, Norwalk virus
2. Mucus bloody หรือ invasive diarrhea
ถ่ายมีมกู เลือดปน มักมีไข้ ปวดหัว ปวดท้อง ปวดเบ่งที่ทวาร
หนัก ถ่ายแต่ละครัง้ ไม่มาก
Shigellaspp, Salmonella spp., EnteroinvasiveE.coli
(EIEC), Compylobacterjejuni, Yerseniaenterolitica,
Entamoebahistolytica
วิธีปฏิบตั ิ
1. การซักประวัติ
- อุจจาระ ; ลักษณะอุจจาระ ปริมาณอุจจาระ
- อาการร่วม ; ไข้ ปวดท้อง อาเจียน หน้ามืด
- feeding ; ในเด็ก
2. การตรวจร่างกาย
- sign of dehydration
- ชังน
่ ้าหนัก
sign of dehydration
Children
ความรุนแรง
ชีพจร
ความดันเลือด
น้ อย 3-5 %
ปกติ
ปกติ
พฤติกรรม
กระหายน้า
เยื่อบุปาก
น้าตา
กระหม่อมหน้ า
กระบอกตา
ความยืดหยุ่นของ
ผิวหนัง
Urine specific gravity
ปกติ
เล็กน้อย
ปกติ
มีน้ าตา
ปกติ
ปกติ
ยังดีอยู่
Capillary refill
< 2 วินาที
<1.020
ปานกลาง 6-9%
มาก > 10%
เร็ว
เร็ว เบา
ปกติ หรือต่าลงกว่า 10 มม.
ต่า , Pulse pressure แคบ,
ปรอท
วัดไม่ได้
กระสับกระส่าย
กระวนกระวายถึงซึมมาก
ปานกลาง
มาก
แห้ง
แห้งจนเหีย่ ว
ลดลง
ไม่มนี ้ าตา ตาลึกโหล
บุ๋มเล็กน้อย
บุ๋มมาก
ลึกโบ๋
ลึกโป๋มาก
เสียเล็กน้อย ไม่คนื กลับในช่วง จับแล้วยังตัง้ อยูน่ านเกิน 4 วินาที
2 วินาที
>1.020
>1.030
Urine output < 1 ml/kh/hr
Urine output <0.5 ml/kg/hr
2-3 วินาที
3-4 วินาที
Adult
ความรุนแรง
อาการ
ชีพจร
ความดันเลือด
Systolic BP
Postural hypotension
น้ อย
ยังแข็งแรง ดำเนินชีวติ ได้
ตำมปกติ ไม่รบกวนกำร
ประกอบอำชีพ
ไม่อ่อนเพลีย รูส้ กึ ตัวดี
ทำงำนหนักได้ และไม่
กระหำยน้ ำ
ปกติ
ปกติ
ไม่ม ี
ปานกลาง
อ่อนเพลีย ไม่มแี รง แต่ยงั พอ
เดินไปไหนมำไหนได้
สำมำรถดำเนินชีวติ และ
ทำงำนเบำๆ ได้ อำจต้องมี
คนมำช่วยดูแล อำจต้องหยุด
งำนหรือนอนพักผ่อนอยูก่ บั
บ้ำน และกระหำยน้ ำบ้ำง
มาก
อ่อนเพลียมำก จนไม่มแี รง
ลุกเดินไม่คอ่ ยไหว ต้องนัง่
หรือนอนอยูก่ บั เตียง หรือ
นอนรพ. อำจต้องหยุดงำน ไม่
สำมำรถทำกิจวัตรประจำวัน
หรือช่วยเหลือตัวเองได้ อำจ
มีอำกำรซึม หรือไม่คอ่ ย
รูส้ กึ ตัว กระหำยน้ ำมำกหรือ
มีปสั สำวะออกน้อย
เร็ว
เร็ว เบำ
ปกติ หรือต่ำลงกว่ำ 10 -20 ต่ำลงมำกกว่ำ 20 mmHg
mmHg
มีหรือไม่มกี ไ็ ด้
มี
Adult
ความรุนแรง
Jugular venous
pressure
ปากคอแห้ง
Sunken eye ball
ความยืดหยุ่นของ
ผิวหนัง
Capillary refill
น้ อย
ปานกลาง
มาก
มองเห็นได้ในท่ำนอนรำบ
อำจมองเห็นหรือไม่เห็นใน
ท่ำนอนรำบก็ได้
มีบำ้ ง
มีเล็กน้อย
เสียเล็กน้อย ไม่คนื กลับ
ในช่วง 2 วินำที
2-3 วินำที
มองไม่เห็นในท่ำนอนรำบ
ไม่ม ี
ไม่ม ี
ยังดีอยู่
< 2 วินำที
มีมำก
มำกชัดเจน
จับแล้วยังตัง้ อยูน่ ำนเกิน 4
วินำที
3-4 วินำที
การรักษาผู้ป่วยโรคอุจจาระร่ วงเฉียบพลัน
1. การป้องกันและรักษาภาวะขาดนา้
การรักษาภาวะขาดน้าด้วยสารน้าทางปาก
• ขาดน้ าน้ อย ให้สารน้ าทางปาก 50 มล./กก. ใน 4 ชัวโมงแรกหรื
่
อ 2 เท่าของปริมาณนมทีเ่ ด็กกินใน
4 ชัวโมง
่ หรือให้รบั ประทาน ORS 1- 1.5 เท่า ของปริมาณอุจจาระทีถ่ ่ายใน 4 ชัวโมงใน
่
24 ชัวโมงต่
่
อไปให้
สารน้ าปริมาณเท่ากับ maintenance + concurrent loss รวมเท่ากัน 6 ออนซ์/กก./วัน
• ขาดน้ าปานกลาง ให้สารน้ าทางปาก 100 มล./กก. ใน 4ชัวโมงแรกหรื
่
อ 3 เท่าของปริมาณนมทีก่ นิ
• ขาดน้ ามาก ให้สารน้ าทางปากให้เร็วและมากทีส่ ดุ พร้อมทัง้ ส่งต่อโรงพยาบาลเพือ่ ให้สารน้าทางหลอด
เลือด(IV. Fluid)
ORS สูตรทาเอง
น้าตาลทราย 2 ช้อนโต๊ะ และ เกลือป่ น 1 ช้อนชา ผสมในน้าต้มสุกที่เย็นแล้ว
750 มิลลิลิตร
การรักษาภาวะขาดนา้ ด้ วยสารนา้ ทางหลอดเลือด
ในผูใ้ หญ่ ควรให้เป็ น Ringer lactate solution หรือ Acetar
เนื่องจากมี potassium ผสมอยูแ่ ล้ว
deficit +maintenance + concurrent loss
1. Deficit การขาดสารนา้ ต่ อหน่ วยนา้ หนักตัว
ประเมินจากภาวะ dehydration
2. Maintenance
คิดตามแคลอรี ที่ผ้ ปู ่ วยใช้ ตามสูตรของ Holiday และ Segar
• น้าหนักตัว 0 - 10 กก. ใช้ 100 กิโลแคลอรี/กก.
• 10 - 20 กก. ใช้ 1000 + 50 กิโลแคลอรี/กก. ทีม่ ากกว่า 10 กก.
• >20 กก. ใช้ 1500 + 20 กิโลแคลอรี/กก. ทีม่ ากกว่า 20 กก.
3. Concurrent loss
สารน ้าที่ยงั สูญเสียต่อไปอย่างผิดปกติ จากอาเจียน, ถ่าย
2. การให้ อาหารสาหรับผู้ป่วยอุจจาระร่ วงเฉียบพลัน
- อาหารอ่อนๆ ที่ยอ่ ยง่าย เช่น ข้ าวต้ ม โจ๊ ก น ้าข้ าว ขนมปั งเค็ม น ้าซุป
น ้าผลไม้ น ้ามะพร้ าว นมถัว่ เหลือง
- นมไม่ควรรับประทานมาก
- โยเกิร์ต
- อาหารไขมันต่า
3. การให้ ยาต้ านอุจจาระร่ วง
- ยาลดการเคลื่อนไหวของลาไส้ (anti-peristaltics) ; Loperamide
- ยาต้านฤทธ์ ิ cholinergic ( Anticholinergics) ; Hyoscine
- ยาออกฤทธ์ ิ ดดู ซับสารพิษ ( Absorbents ) ; activated charcoal , Kaolin,
pectin, dioctahedral smectite
- Probiotics
- Antibiotics ; Norflox (400) 1x2 , Bactrim (160/800) 1x2,
Ciproflox (500) 1x2 ,
Early warning sign
1. เฝ้ าระวังของภาวะ shock
- ระดับความรูส้ กึ ตัว : ซึมลง กระสับกระส่าย
- ความดันโลหิต, ชีพจร : - SBP <90 mmHg, MAP ลดลง ≥ 40 mmHg
จากเดิม, Pulse pressure ≤20 mmHg, PR > 100
2. ประเมินภาวะ dehydration
Early warning sign
Action point (ถ้าผูป้ ่ วยมีภาวะช็อก)
1. ประเมินอาการของภาวะ shock
2. การให้ออกซิเจน canula
3. ตรวจ check v/s ทุก 15 นาที ระยะแรก shock
4. Record urine output ทุก 1 hr
5. ดูแลให้สารน้าตามแผน
6. กระตุน้ ให้ด่มื น้าเข้าไปทดแทน
7. รายงานแพทย์ทนั ที