İŞ GÜVENLİĞİNDE ENGELLİLERDE BİNA TASARIMI(9111)

İŞ GÜVENLİĞİ VE SAGLIĞI YÜKSEK LİSANS PROGRAMI

HATİCE DÖLEK

HEDEF BAŞLIKLAR

 BİNA GİRİŞLERİ  MERDİVEN VE ASANSÖRLER  ISLAK ZENİN DÜZENLEMELERİ  PENCERELER  TOPLANTI ODALARI  TABAN VE DUVAR YÜZEYLERİ  YÖNLENDİRME VE İLETİŞİM İŞARETLERİ  ULAŞIM

Türkiye’de nüfusun yaklaşık %12.29 unun engellilerden oluştuğu ve en yüksek engellilik oranını fiziksel engelliler olduğu bilinmektedir.

• Fiziksel engelli bireylerin (tekerlekli sandalye kullanıcıları) hareket özgürlüğünün çevre ve konut alanlarında çok sınırlı olduğu, yetersiz kaldığı, mevcut düzenlemelerinde ihtiyaca

• Fiziksel engelli insanların, normal insanlar için tasarlanış mobilyaları, donatı ve sabit elemanları kullanmaları onların hayatlarını zorlaştırmaktadır.

 Ev ve işyerlerinin engellilerin özgürce hareket etmeleri, en az emek harcayarak ve başkalarına en az ihtiyaç duyacak şekilde düzenlenmesi gerekmektedir.  Bu çalışmada engelli insanların yaşam alanlarında ve kamusal alanda en çok sıkıntı çektikleri konular ve çözüm önerileri belirtilmiştir.

BİNA GİRİŞLERİ

• Bina girişleri, engelliler için zemin seviyesinden doğrudan erişime uygun olmalıdır. Tekerlekli sandalye kullananlar için asıl girişin, binanın ana girişi olması arzulanır. Binalara eşiksiz girilebilmelidir. Giriş hollerinde tekerlekli sandalye için yeterli hareket alanı bulunmalıdır. Bu da genel olarak hiçbir çıkıntı ve kapı açılışı tarafından engellenmemiş 150 cm çapında bir dairedir.

• Rampalı bir yaya yolunda, tekerlekli sandalyeli kişinin hareketini güçleştirebilecek eğimli kavşaklar bulunmamalıdır. Kavşaklarda ve rampa dönüşlerinde, manevra yapılabilecek düz bir platformdan sonra rampa devam edebilir.

• Rampalarda bulunan su oluğu yaya ve engelliler için bir engel oluşturmayacak şekilde düzenlenmelidir .

• Görme engelliler için bina girişlerine ve bina içlerine yapılan şeritlerin genişliğinin min.60 cm olması gerekmektedir.

• Kapıların temiz geçiş genişliği 80cm olmalıdır. Kapı kasaları duvara zıt renkle boyanmalıdır. Fazla kuvvet gerektirmeden açılmalıdır. Kapılar eşiksiz olmalıdır. Kapı önlerinde yeterli manevra alan olmalıdır. Buda 150cm çapında.

MERDİVEN VE ASANSÖRLER

• Fiziksel engellilerin üst katlara çıkışını kolaylaştırmak için yapılan merdiven ve asansör düzenlemeleri

• Asansörlere girişten engelsiz ve kısa mesafede ulaşım sağlanmalı. Asansör kapıları duvara zıt renkte olmalı kabin içi ve önü yeterli derece aydınlatılmış olmalı. Sensörlü ve otomatik kapı olmalı. Kapı genişliği en az 90cm olmalı. Kontrol düğmeleri 90-120cm arasında olmalı. Kabartmalı ve bareil alfabesi ile yazılmalı. Kabin içi net 120x150cm olmalı. Sesli ve görsel acil durum uyarısı olmalı. Sese duyarlı asansörlerde kullanılabilir.

• • Merdivenler görme engellileri korumak amacıyla yürüyüş yönüne dik olarak konumlandırılmalıdır. Görme özürlü kişilerin merdivenleri bulabilmeleri ve algılayabilmeleri için hissedilebilir kabartmalı yüzeylerden faydalanılmalıdır. Hissedilebilir yüzey, ilk basamaktan hemen önce, sahanlıklarda ve merdiven bitiminde merdiven genişliği kadar boşluktan sonra yer almalıdır.

Hissedilebilir yüzey en az 60 cm genişliğinde ve renk / doku bakımından farklı ve algılanabilir olmalıdır.

• Görme engelliler için basamak düzenleri takılma riski dolayısıyla çıkıntısız olmalı

• • • • Görme engellileri korumak amacıyla merdiven altı 220 cm yüksekliğe kadar kapatılmalı.

1- En az 220 cm net yükseklik 2- Güvenlik korkuluğu 3- Bastonla hissedilebilir güvenlik korkuluğu

ISLAK ZEMİN DÜZENLEMELERİ

• Seramik ya da porselen tercih edilir. El yıkama yerleri için paslanmaz çelik kullanılır; alt yüzey yanmaya karşı korunmalıdır. Tuvalet oturakları sağlam olmalı. Klozet rezervuarının bir kanala yerleştirildiği durumlarda klozetin arkasında bir destek olmalıdır. Bastonlar için askı kancaları bulunmalıdır. Tekerlekli sandalye tasarımlarında bir ayna ve raf arzu edilebilir.

• Duşun içinde menteşeli bir oturağa geçmenin kolay olmadığı durumlarda, duş kabininin boyutları girişten arka duvara 1600 mm'ye, diğer yönde 1400 mm'ye çıkartılmalıdır.

PENCERELER

• Görme engellilerin pencereye çarpmamaları için parapet yapılmalıdır .

TOPLANTI ODALAR

• Bir tekerlekli sandalye için ayrılan alan 900 x 1400 mm'den az olmamalıdır. Bu alanların, toplantı salonu boyunca dağıtılmış olması tercih edilmelidir. Not: Hiçbir engel olmadan bir tekerlekli sandalyenin dönüş çapı 1500 mm'dir.

Taban ve Duvar Yüzeyleri

• • • • • • Tavan, duvar ve tabanlarda göz kamaştırıcı parlaklıklardan kaçınılmalı.

Taban döşemeleri karmaşık olmamalı.

Taban bitişleri ıslak veya kuruyken kaygan olmamalı, su, hava, vs. geçirmemeli.

Seviyelerde beklenmedik değişikliklerden kaçınılmalı.

Alçak tavan ve ışıklandırma / renk / doku değişikliklerinde uyarılar konulmalı.

Duvarlarda çıkıntılardan kaçınılmalı.

Yönlendirme ve İletişim

• Bilgilendirme işaretleri; görme, duyma ya da dokunma yoluyla bilginin verilmesinde kullanılan yazı ve sembollerdir.

• • • • • İşaret ve İşaretlemelerde Temel Kurallar Basit ve okunaklı olmalı Kolay anlaşılabilir ve uzaktan görülebilir olmalı Yeterli düzeyde aydınlatılmış olmalı Görme ve işitme engellilerin ihtiyacına göre olmalı

ULAŞIM

• Kollarını ve bacaklarını kullanamayan engellilerin araca ait basamakları çıkabilmesi mümkün değildir.Bu yüzden toplu taşıma araçlarının engelli erişimine uygun halde olması gerekmektedir.